TIEP CAN KHOA HOC CHINH SACH XA HQI QUA LANG KINH XA HOI HOC - MOT vAl LUAN BAN
TRAN VAN H U A N "
NGUYEN H t r u HOANG <*''
Tom tdt: O Viet Nam, Xa hgi hgc va Khoa hgc Chinh sach xa hgi tuy la hai nganh khoa hgc con non tre song lai day trien vgng phat trien. Bai viit luan ban ve moi quan hi c^n ban, tii thin va chat che gida Khoa hgc Chinh sach xa hgi va Xa hoi hgc qua mot so'phuang dien bieu hien trong thiic tiin van hanh, phat trien cua nd; mang di'n nhiing nhan thdc mdi me, dong thdi gian tii'p bac bo nhiing quan niem hoac xem nhe, hoac phu nhan vi moi quan he giSa hai nganh khoa hgc nay 6 nitdc ta.
Tit kboa: IQioa hgc Chinh sach xa hgi quan he, Xa hgi hgc, Viet Nam.
Abstract: Sociology and social pohcy are two relatively new sciences in Vietnam but full of potential for development. Sociology and social pohcy are closely coimected in practice; they compliment each other. The relationship between the two sciences used to be looked down on or even denied, but this view were challenged in this article.
Keywords: Social pohcy science; relation; sociology; Vietnam.
Ngaynhan bai: 15/8/2019; Ngay sda bar 29/9/2019; Ngay duyet dang bai: 15/12/2019.
1, Dat van de
So vdi rapt so' nganh khoa hpc xa hdi khae nhfl: Stf hpe. Van hpc, Trie't hpc, Tdn giao hoc, Chinh tri hpc,... Xa hdi hpe va Khoa hpc Chinh saeh xa hdi la nhiing nganh khoa hpc cd tudi ddi kha tre va hch stf phat trien ciia hai nganh khoa hpe nay d Viet Nam ed be day lich sfl vln cdn kha khidm ton.
Xet ve lich sd Xa hdi hgc, tfl khi Xa hdi hpc dfldc ehinh thflc edng nhan la rapt nganh khoa hpc thfle thu tren phara vi toan cau gin lien vdi ten tudi cua Auguste Comte - dng td ciia nganh Xa hdi hpc vac nam 1838 de'n nay da 181 nam<". 6 Viet Nam, lich stf hinh thanh va phat tridn Xa hdi hpc trd hdn so vdi thd' gidi khoang 100 nam'^'; tham ehi, chi dfldc khdi ddng tfl khi Ban Xa hdi hpc dfldc thanh lap nam 1977(3) va phat trien manh rae bdi sfl ra
Q NHAN LUC KHOA HOC XA HOI
ddi eiia Vien Xa hdi hpe vao nam 1983 tnic thude Uy ban Khoa hpc xa hdi Viet Nam khi dd'K
Xet ve lich sd khoa hgc xi hdi can gan nd vdi khoa hpe Chinh saeh edng de hidu
'*' TS., Giang vien Hoc vien Chinh tri k h u viic n , Hoc vien Chinh tri quo'c gia Ho Chi Minh.
' " ' ThS., Giang vien Hoc vien Chinh tri k h u vdc II, Hoc vign Chinh tri quo'c gia Ho Chi Minh; EmaD:
"' Le Ngoc Himg (2008), Lich sd va ly thuye't Xa hpi iipc, Nxh. Khoa hoc xa hoi. Ha Noi, tr.27.
'^' Tran Minh Chig'n (2011), LuSn an "Stl phat triln cua Xa hoi hoc 3 Viet Nam" (qua nghien CLIU cac bai bie't tren tap cM Xa hoi hoc til nam 1982 den nam 2008), bao ve tai Hoc vien Chinh t r i - H a n h chinh quoc gia Ho Chi Minh, Ha Noi, tr. 01.
'^' Vien Xa hoi hoc (2017), Vien Xa hgi hgc - Tien trinb xay diing, phat trien va hgi nh$p, link t r u y c^p:
http://ios.vass. gov. vn/noidung/gioithieu/Lists/lichsuhi nhthanh/Vi e w_D etail.aspx? ItemID=8
'•" Ngay 09/9/1983, Hpi dong Bo trudng b a n h a n h Nghi dinh so 96/HDBT ve viec t h a n h lap Vien Xa hoi hpc.
S01-2020
tfldng t a n . Vdi b a n cha't la cdng eu, phfldng thfle de n h a nfldc q u a n ly, giai quye't eae va'n de h e t r p n g ciia qud'c gia, d a n tpc, dia phfldng, C h i n h s a c h edng va C h i n h sach xa hpi r a ddi, t o n t a i l a u d a i g a n vdi lieh sd xua't h i d n e u n g nhfl b a n c h a t cua cae kieu n h a nflde. T u y n h i e n , C h i n h sach cdng v a C h i n h saeh xa hdi dd t r d t h a n h va dfldc edng n h a n la n g a n h k h o a hpc t r e n p h a m vi t o a n edu p h a i xet tfl m i a cuoi the' ky XX t h d i d i e m hpc gia H a r o l d D.
Lasswell cdng bd' t a c p h a m "The Policy Orientation, T h e Policy Science: Recent Development in Scope a n d Method"'^' xua't b a n n a m 1951. Ddi vdi Viet N a m , K h o a hpc C h i n h sach xa hdi ehi radi xua't h i d n vao cudi t h a p nidn 70 dd'n d ^ u t h a p n i e n 80 the' ky XX d d a n g t h d n g t i n k h o a hpc xa hdi; bflde d a u gidi n g h i d n cflu de cap dd'n t h u a t ngfl c h u y e n n g a n h cua n g a n h k h o a hpe n a y nhfl: p h u e ldi t i e n Ifldng, p h u c ldi xi nghidp,... Dac bidt, t h u a t ngfl "ehinh sach x a hdi" c h i n h thfle dfldc dfla vao V a n kidn D a i hpi D a n g t o a n qud'c l a n thfl VI (12/1986) l a m t h a n h t i e u de eho mdt p h a n ridng bidt. Thdi diem a'y cung dflde da sd' hpc gia, n h a n g h i e n eflu Viet N a m la'y md'c d a n h da'u eho sfl r a ddi, p h a t t r i e n cua n g a n h k h o a hpc n a y .
Khdng ehi cd n h i e u diem tfldng ddng ve lich sd, ve dd'i tfldng nghidn cflu, phfldng phap tie'p can h a y t h a m chi d v a i trd va vi t r i la cdng cu q u a n t r o n g bac nha't, n e n tang, cd t i n h d i n h hfldng, d a n d a t eho cac cdng cu k h a c t r o n g l a n h dao, q u a n ly xa hpi... m a thfle tidn v a n dpng va p h a t t r i e n chung b nfldc t a s a u h d n 30 n a m ddi mdi da't nfldc cdn cho tha'y d a y la h a i n g a n h khoa hpc cd mdi q u a n h e chat ehe, tfldng hd I l n n h a u mdt each m a t thie't; vfla la ddi
tfldng Sdng eflng la muc tidu, ddng lflc n g h i e n cflu l a n n h a u . Nhfl A n t h o n y Giddens, mot giao sfl Xa hdi hpe nd'i tie'ng t a i Dai hpe Cambridge (Vfldng qud'c Anh) tflng k h a n g dinh; "Cd mdt sfl t h a m gia sau sac eiia Xa hdi hpc vao viee h i n h t h a n h nhflng chinh sach xa hdi hoac cai each thflc tidn"*^'. O m d t p h a t bieu khac, n h a Xa hpi hpc ngfldi Nga V. Z. Rdgdvin cflng l u . E.
Vdncd'p t h i cho r a n g ; 'Vdi t i n h each la mdt mdn k h o a hpe, C h i n h sach xa hdi la mdt linh vfle t r i thflc Xa hdi hpe, nghidn eflu h e thd'ng ve cac qua t r i n h xa hdi quyet d i n h h o a t ddng sd'ng cua con ngfldi trong xa hdi, xet theo k h a n a n g tac dpng q u a n ly dd'n cac q u a t r i n h dd"^'^, la "mpt trdng nhflng khia c a n h cua Xa hdi hpc Mae - Lenin"'^'.
D u bfldc d a u dfldc thfla n h a n , cd ddng gdp d a n g ke ea d t a r a ly lu^n, hpc thuye't va thflc t i i n q u a n t r i qud'e gia trong bd'i c a n h d i y bid'n ddng, t h a n g t r a m , song n h a n thflc ve mdi q u a n h e bidn ehflng doi vdi sfl g a n bd dfldi gdc n h i n ea ve k h o a hpc va thflc tidn gifla h a i n g a n h khoa hpc n a y v l n cdn n h i e u y kid'n ehfla thd'ng nha't, t h a m ehi t r a i ehieu. Cd y kid'n cho r a n g , Xa hdi hpc va Khoa hpc Chinh sach xa hdi la h a i h n h vflc dpc lap, khd cd t h e "dflng chung m a m , ngdi chung bat" nhflng cd q u a n diem n h a n d i n h cflc doan la Khoa hpc C h i n h sach xa hdi la "con de", la "anh em rupt" vdi k i n h t d hpc, eua q u a n ly hpe,
'•^' Harold D. Lasswell: The Policy Orientation, The Pohcy Science:Recent Development in Scope and Method, Standford University Press, 1951.
'•^i Anthony Giddens (1987), Social theory and Modern Sociology, Polity Cambridge Press, pg. 44-46.
'^' V.Z. Eogovin (1980), Chi'nh sach xa hgi trong xa hoi xa boi chu nghia pbat trien, Nxb. Naura Matxcciva, tr.10-11
I® V.Z. Rogovin, Sdd, tr.7-8.
NHAN LUC KHOA HOC XA Hdi Q
TIEP CAN KHOA HOC CHINH SACH XA HOI...
lanh dao hpe... Dieu nay dd hieu bdi le mdt phan trong nhieu tai lieu, giao trinh ve Xa hpi hpe va khoa hpe chinh sach ndi chung hoac chfla hoac cdn md nhat khi de cap de'n mdi quan he gifla ehflng hoae hid'm de cap khi tie'p can nganh khoa hpe nay d giae dp ciia nganh khoa hpe kia hoae ngfldc lai*^'.
Nhfl vay, qua nghien cflu ve mdi quan he tfl than ciia Xa hpi hpe va Khoa hpc Chinh sach xa hdi dflpc danh gia trdn mdt sd' phfldng dien, ngfldi vid't dem lai each nhin nhan day du, mdi me va sau sae hdn ve sfl ke't ndi mang tinh nguyen tae, ta't yd'u va cin thie't gifla hai nganh khoa hpc mdi me nay. Chi khi gidi nghien cflu va eac nha thflc tien trong lanh dao, quan ly da nhan thflc tha'u dao ve dieu nay thi Xa hdi hpc va Khoa hpe Chinh sach xa hdi radi ed cd hdi phat huy he't tinh nang la cdng eu vi md quan trpng hang dau, hien dai, cd tinh thfle ehflng cac giflp giai quye't hflu hidu eac va'n de xa hdi phat sinh.
2. Khoa hpc Chinh saeh xa hoi tif each tie'p can Xa hoi hoc thong qua mot so phfltfng didn ctf ban
2.1. Ndi him Xa hdi hgc va cMnh sich khoa hgc xa hdi
De cd the luan ban sau sac hdn ve Khea hpc Chinh sach xa hpi dfldi gdc nhin Xa hdi hoc nha't thid't phai nhan thflc thd'ng nha't ve npi ham cua cac thuat ngfl nay.
Ve Xa hgi hgc: Trong hanh trinh phat tridn cua rainh, vide nhan thflc the' nao la Xa hdi hpc chfla ban la vide da "xong xudi". Tuy nhien, hidn tai cac hpc gia tam thd'ng nha't va ddng tinh vdi quan nidm vd nganh khoa hpc nay nhfl sau: dd la khoa hpc nghien cflu quy luat nay sinh, bid'n ddi, phat trien ve mdi quan he gifla eon
ngudi vdi con ngfldi, gifla con ngfldi vdi xa hpi trdn cae mat eua ddi sd'ng xa hdi nhfl kinh td', van hoa, ehinh tri, tfl tfldng*^"*,.- Nhfl vay, dd'i tfldng nghidn cflu cua Xa hpi hpc gan lien vdi sfl van ddng va phat trien eua ddi sd'ng xa hdi - ma d dd, cac quy luat trong van hanh quan he cua xa hpi - ngfldi la ddi tfldng dfldc nganh khoa hpc nay quan tam nghien eflu.
Ve Khoa hgc Chinh sich xa hgi: O Viet Nam, chinh sach xa hdi dfla trdn kinh nghidm nhfl da de cap phan tren da ed tfl lau, Sdng Khoa hpe Chinh sach xa hpi van edn la nganh khoa hpc edn mdi me d nfldc ta. Xet chinh sach xa hdi la boat dpng thflc tidn eua lanh dao, quan ly, nd dfldc xem la rapt bd phan cua ehinh saeh edng vdi trpng tam la dfla ra cac each thflc, phfldng phap tdng thd nh&m giai quyd't cac van de hen quan dd'n con ngfldi va xa hdi, hfldng de'n xay dflng xa hdi thinh vfldng, phat tridn.
O gde dp la Khoa hpe Chinh sach xa hpi, trong bai vie't nay, thdng qua phfldng phap tdng tieh hdp ve eac tri thflc chinh sach xa hdi, khoa hpc ehinh saeh va muc tidu nghidn cflu, tac gia de xua't dinh nghia thuat ngfl Khoa hgc Chinh sach xa hgi chinh la rapt nganh khoa hpc cua cbinh sach edng ed dd'i tfldng nghidn eflu la each thflc chinh sach xa hdi van hanh, giai quyd't cac va'n de xa hpi dfldi tae dpng cua ehinh saeh a'y, ddng thdi, cung ca'p tri thflc khoa hpe cd tinh he thd'ng eho cae nha lam ehinh sach xa hpi, nhflng ai quan tam dd'n
"*' Nguyen Hflu Hai (2014), Chinh sach cong - Nhiing vi'n de ca ban, Nxb. Chinh tri qu6c gia - Sii th^t, Ha Noi, tr.5.
'"" Tham khao: Le Ngpc Hung, Sdd, tr.33, Bui Dinh Thanh (2004), Xa hgi hgc va chfnh sach sa hdi, Nxb.
Khoa hoc xa hoi. H a N6i, tr.283.
Q ] NHAN LUC KHOA HOC XA HOI
chinh sach xa hdi gdp phan phat trien con ngfldi va phat trien xa hdi'"\
Rd rang, cac phat bieu ndu tren tuy la sfl suy ngam, diic ke't cua ca nhan trdn cd sd tim tdi, ke' thfla hat nhan hdp li cua cac hpc gia di trflde nhflng da gdp phan tao nen sfl phong phu, da dang va mudn mau mudn ve trong qua trinh nd lfle nhan thflc dd'n tan eiing ban eha't thfle sfl cua Khoa hpc Chinh sach xa hpi va Xa hdi hoc va cac va'n dd lidn quan gifla chung vd'n edn hid'm hoi trong cac nghien cflu d nfldc ta.
2.2. Nhdng phUdng dien cd ban tie'p can Khoa hgc Chinh sach xi hdi qua lang kinh Xa hgi hgc
Mdt la, thdng qua phUdng dien la "ddi tddng ngMen cOu". Dfldc cdng nhan la met nganh khoa hpe lien nganh, Xa hdi hpe va khoa hpe chinh sach edng cd dd'i tfldng nghien cflu kha gan gui va hflu ed vdi nhau. Xa hdi hpc tap trung nghidn eflu, tim kid'm cac quy luat phd quat nha't, khai quat thanh cac ly thuyd't Xa hdi hpe ve cac va'n de nay sinh trong mo'i quan he gifla ngfldi vdi ngfldi, gifla ngfldi vdi xa hdi trdn cae phfldng dien cua ddi sd'ng xa hpi thdng qua he thd'ng phfldng phap thfle nghidra.
Trong khi dd, Khoa hpc Chinh saeh xa hoi cd sfl quan tara dae bidt dd'n cac quy luat, ly thuye't da dfldc Xa hdi hpe nghidn cflu va khai quat. Bdi le, vdi nganh khoa hpc nay - dd'i tfldng nghien cflu cua Xa hdi hpc da trd thanh "va'n de chinh saeh xa hdi"
ma Khoa hpc Chinh saeh xa hdi cdn dao sau nghidn eflu va thflc tien ehinh sach xa hdi phai quan tam, can nhac va cd phfldng thflc giai quyd't d tara chinh sach xa hdi.
Chang han, ke't qua nghien cflu eiia Xa hdi hoe ve "ea'u true xa hdi", "phan tdng xa hpi"... ludn la cae va'n dd quan tara trung stf 1-2020
tara khdng chi ciia chinh sach xa hdi xet d mflc kinh nghidm ma edn d Khoa hpe Chinh sach xa hpi de hinh thanh each thfle, hoan thidn tri thflc khoa hpe ve nganh khoa hpe nay; tfl dd, soi rpi, din chidu va giup cae nha lanh dao, quan ly giai quyd't thflc tien ma Xa hdi hpe da dat ra cho Khca hpc Chinh saeh xa hdi nghidn eflu. Nhfl vay, sdi day gan kd't gifla ehflng chinh la ke't qua nghien eflu eua Xa hdi hpc la dfl lidu ddu vao can thid't cho viec khdi ddng ehu trinh ehinh sach xa hdi, la sfl bd khuyd't trong qua trinh nghidn cflu ciia Khoa hpe Chinh saeh xa hdi. O khia canh ngfldc lai, nghien cflu chinh sach xa hdi cd the dflde xem la mot nhiem vu eua Xa hdi hpe, la mpt chuydn nganh eua Xa hpi hpc flng dung*'^*.
Tuy nhidn, ndi nhfl vay khdng cd nghia la phii dinh tinh nang ddng, sang tao nam bat va'n dd chinh sach xa hdi ciia Khoa hpc Chinh sach xa hdi. Bdi le, Khoa hpc Chinh sach xa hpi la khoa hoe ehinh saeh lien nganh vdi nhieu nganh khoa hpc khae nhfl Chinh tri hpe, Quan ly hpc, Tam li hpe,...
nhflng vdi Xa hdi hpc, gifla hai nganh khoa hpc nay cd sfl gan gui dac bidt. Trong chflng mfle nha't dinh, kd't qua nghien cflu trong Khoa hpc Chinh sach xa hdi va thflc tidn due kd't dfldc tfl qua trinh van ddng cua chinh sach xa hdi eiing tao ra nhflng ed sd xa hpi mdi eho sfl phat trien cua Xa hpi hpc. Xa hdi hpc khdng the ehflng td dfldc chflc nang xa hdi cua minh ne'u nd khdng dfldc tie'p ndi bang cac nghien eflu cua
'"> Tham khao them: Le Ngoc H u n g (2016), 'T»ac diem cua Khoa hpc Chinh sach xa hoi", Tap chi khoa hgc xa hgi Viet Nam, s6l0 (107)-2016, tr. 40 - 41.
'•^^> Bui The Cucfng (1986), "Xa hoi hpc va chinh sach xa hpi", Tap chiXa hoi hgc, so 4-1986, tr.45.
NHAN LUC KHOA HOC XAHOI Q
TIEP CAN KHOA HOC CHINH SACH XA HOI...
Khoa hpc Chinh sach xa hdi, ndi each khac, nghidn cflu chinh sach xa hdi trd thanh muc tieu va ydu clu quan trpng nhat eiia cae edng trinh nghidn cflu Xa hdi hpc'^^'.
Hai li, S phuang diin muc tiiu vi giai quye't van de cd tinh trie't hgc trong nghien cau cua hai nginh khoa hgc. Xa hpi hpc va Khoa hpc Chinh sach xa hdi deu la khoa hpe "vi nhan sinh", tfle la khoa hpe ed tinh flng dung cao vi con ngfldi, vi xa hdi, xa hdi vfla la khaeh the nghien eflu song ddng thdi Cling la muc tidu, ddng lflc de thuc day eae nganh khoa hpe nay phat tridn, quan tam nghidn cflu de giai quye't chinh cae van de eiia con ngfldi - xa hpi dang flng phd. Dd la phat hien nhu cau xa hdi, dieu kien sd'ng, thflc trang quan he xa hpi eua eae giai ea'p, t i n g Idp, nhdm xa hpi, la sfl bid'n chuyen cua ddi sd'ng xa hdi,... va de ra eac bien phap tac dpng de'n nhflng thflc te' nay. Tfl dd cd the khang dinh, Xa hdi hpc nfldc ta thdi ky nay suy cho eiing la
"gdp phin giai quyd't eac va'n de xa hpi nay sinh tren tflng chang dfldng cdng nghiep hoa, hien dai hoa, tren tflng bfldc di ciia thdi ky qua dp ldn chu ngbia xa hdi"'^'*'.
Trdng khi dd, Khoa hpc Chinh saeh xa hdi nhfl da tflng de cap, dd la xem xet sfl tae ddng eua cbinh saeh xa hdi the nao dd'n con ngfldi va xa hpi dfldng dai ddng thdi, eon ngfldi va xa hdi a'y tac dpng ngfldc ehinh saeh xa hdi ra sao'^^* dfldi lang kinh khoa hpe. Thfle eha't, suy cho cflng, trung tam ciia va'n de cd ban cd tinh trid't hpc trong khoa hpc chinh sach cong ciing la phuc vu giai quye't va'n de thupc ve xa hdi va con ngfldi trong xa hpi a'y. Nhfl vay, tfl ban chat, muc tidu ciia minh, hai nganh khoa hpe nay cd quan he Men chflng.
Ba li, thdng qua phUdng dien la cdng cu
vi phuang phap ngMen cOu. Khdng the phu nhan radi nganh deu cd phfldng phap nghidn cflu dae thu. Doi vdi Xa hdi hpc la phfldng phap nghien eflu xa hpi thuc ngMem thdng qua quan sat, so sanh, dieu tra Xa hdi hpe, phdng va'n, phan tich hch sii,..."^'. Trong khi dd, Khoa hpc Chinh sach xa hdi chu y sii dung phfldng phap nghien cflu trfldng hdp, phan tich chinh sach, nghien cflu lich st£ cdng ddng va mpt phin phfldng phap nghien ciiu dinh lfldng,.... Tuy nhidn, trong bd'i canh viec ap dung cac phfldng phap nghien cflu "xuyen nganh" va thfle tidn ngay eang cd nhieu edng trinh khoa hpe ve chinh sach cdng, Khoa hpe Chinh saeh xa hdi ap dung mot each thuln thue, phd bien va phat huy hieu qua phfldng phap nghidn eflu Xa hoi hpc da tao ndn sfl tfldi mdi, thfle ehflng va ham Ifldng khda hpe cac trong nghidn ciiu ve cae va'n de xa hpi dfldng dai*^'*. Nhfl vay, Xa hdi hpc da cung ca'p he thd'ng phfldng phap nghien eflu giup bd sung eho cac phfldng phap eua Khoa hpc Chinh sach xa hdi ve tinh mdi, dp thflc ehiing va hidn
<"' Bui The Cudng, Sdd, tr.45.
' " ' Trinh Duy Luan (2001), "Xa hpi hoc Viet Nam: M6t so' dinh hudng tiep tuc xay dung va phat trien. Tap cbi Xa hgi hgc, so 1/2001, t r . l l .
"^' Le Ngpc Hung (2016), "Dac di^m ciia Khoa hoc Chinh sach xa hpi". Tap chi khoa hgc xa hgi Viet Nam, s o l 0 ( 1 0 7 ) - 2 0 1 6 , tr.41.
"^' P h a m Tat Dong, Le Ngpc H u n g (2010), Xa hgi bgc, Nxb Dai hpc quoc gia Ha Noi, t r . l l .
"^ Trong mpt nghien ci3u each d^y hOn 30 nSm, GS.
Biii The Cudng da khSng dinh: "Khi hiJdng den m6t linh vtic cu the nao do, nghien ciiu chinh sach xa hoi khong the khong sxi dung ke't qua cung nhU phiidng phap cua nhflng bp m6n khoa hpc h e n q u a n den ITnh viic ay (trong do bao ham ca kinh te hpc, Xa hoi hpc, y hpc, giao due hpc, lao hoc,,..) (Trich: Bui The CiiSng (1986), "Xa hoi hpc va chinh sach xa hpi". Tap cbiXa hpi hoc, so 4-1986, tr.45).
m
NHAN LUIC KHOA HOC XA HOI s i 1-2020dai nham thieh flng yeu cau trong nghien eflu va doi hdi cua xa hpi ngay nay.
Bd'n li, thdng qua phuang diin la hi thd'ng ly thuyet Xa hgi hgc. Cd the khang dinh, he thd'ng ly thuyd't khdng Id, dd so ciia Xa hpi hpc la san phim tri tue cua cac nha Xa hdi hpc vT dai thd' ky XIX va nhflng ngfldi ke tiic sfl nghidp a'y. He the'ng ly thuyd't ay la sfl nghien nglm, nghien cflu bdi "nhflng con ngfldi khdng lo bie't phat hien va'n de va dfla ra eau tra ldi cho nhflng eau hdi ldn ciia thdi dai"'^^' nhfl F.
Angghen tflng nhan xet, la sfl tfl va'n va tim ra ldi giai dap ed tinh quy luat phd quat, trflu tfldng hoa, khai quat hoa tfl cac hidn tfldng, sfl kidn, va'n de xa hdi cua nhdm eong ddng, qud'e gia tfldng ehflng cd tinh rdi rac; dong thdi giup nhan loai nhan thflc dfldc ban cha't, va'n de cd tinh chat triet hpc cua xa hdi dfldng dai. Hd thd'ng cac li thuyet l y ed thd kd ddn nhfl Li thuyi't Chdc nang eua Taleott Parason va Robert Merton, Li thuyi't Mau thuin cua Wright Mills, Ralf Dahrendorf, Li thuyi't LUa chgn hdp li cua Geogre Homans, Peter Blau; Li thuyi't vePhin tingxa hdi;
Li thuyi't Hanh ddng xi hpi va Tdchdc xa hpi ciia Max Weber,... Thflc td' eho tha'y rang, cac nghien cflu vd Khoa hpc Chinh sach xa hdi hidn nay v l n edn ye'u, thid'u va dang loay hoay tim kie'm mdt "diem tfla" li thuye't dd luan giai vd cai ma nghien eflu gpi la "thflc trang", la "va'n dd chinh sach xa hpi", la cai tdn tai hay khid'm khuye't tren nen tang khoa hpc cd trfldng phai va cd tinh thuyet phue cac. Va d dd, tuy khdng tuyet dd'i song gin nhfl cac li thuye't Xa hpi hpc da mang de'n "diem tfla chan ly"
cd sfle thuyet phuc eao de eac nha khoa hpc vd ehinh saeh xa hpi manh dan hdn trong
sd 1-2020
luan giai eae hidn tfldng, van de trong nghidn ciiu eua minh. Ta't nhien, dieu nay Cling khdng ddng nghia Khoa hpc Chinh sach xa hdi dang trd ndn hi dpng. Ke't qua nghidn cflu eua khoa hpc chinh sach mang de'n can cfl thflc tidn thuye't phuc hdn he't de tflng bfldc bo sung, chflng minh, hoac bae bd hoae lam rd npi hara eae li thuye't raa cae nha Xa hdi hpe da day cdng nghien cflu. Dd la quan he bidn chflng d phfldng dien li thuyd't Xa hdi hpe trong nghidn eflu Khoa hpc Chinh sach xa hpi.
3. Y nghia khoa hoc va mot so van dd dat r a trong nghidn cihi Chinh sach xa hoi qua each ti^p can Xa hoi hoc
Qua eac phan tich va luan ban tren, cd thd thay, vide tid'p can nghien cflu Khoa hpc Chinh sach xa hdi qua lang kinh Xa hdi hpc d nfldc ta hidn nay dang dat ra mdt so'van de ein suy ngam nhfl sau:
Mpt li, nghien cflu Khoa hpc Chinh sach xa hdi tfl each tid'p can eua Xa hpi hpc da dfla hai nganh khoa hpc vd'n cdn non tre nay trd ndn "gin nhau" hdn d gde nhin khca hpc va thflc tiln. Dieu nay gdp phin thay ddi tich cflc nhan thflc cua xa hdi ve chii de nay, nhat la vdi eac y kid'n trai chidu, phan bac gay gat hoac suy nghi ehfla tan tfldng khi cho rang chung la hai linh vflc, hai nganh khoa hpc hoan toan dpc lap. Dae biet, vdi each tid'p can nay, vide hinh thanh mdt bp mdn khoa hpc, nganh khoa hpc mdi "Xa hdi hpc chinh sach", "Xa hdi hoc chinh sach xa hdi",... la rapt y tfldng khdng qua vidn vong tfl thflc tidn cua Viet Nam hien nay.
Hai la, nghien cflu Khoa hpc Chinh
<^*' Le Ngoc H u n g (2008), Uch sd va ly thuye't Xa hgi hoc, Nxb. Khoa hpc xa hoi, Ha N8i, t r . l 3 .
NHAN LUC KHOA HOC XA Hdi Q ]
T I E P CAN KHOA HOC CHINH SACH XA HOI...
s a c h xa hpi q u a each tiep c a n Xa hdi hpc giflp c h i n h s a c h x a hpi cd cdng cu., phflOng thflc n g h i d n cflu, giai quye't dd'i vdi eac va'n de eua e h i n h saeh x a hdi rapt each t h a u tridt, t o a n didn, t a n ciing, hidn dai, k h a e p h u e t i n h non t r e , mdi m e ciia n g a n h k h o a hpc n a y d Viet N a m t h d i gian qua. F . A n g g h e n tflng nha'n m a n h , c a n h bao dd'i vdi ta't ea n g a n h k h d a hpc each d a y hdn m d t thd' ky, t r o n g dd, cflng la b a i hpc t r o n g n g h i d n cflu K h o a hpc C h i n h sach xa hdi r a n g "sfl k h i n h thfldng ly l u a n la con dfldng chac c h a n dfla e h u n g t a dd'n ehd suy n g h i t h e o loi tfl n h i e n c h u nghia, tfle la suy n g h i sai"^"^^'. Nd'u n g h i d n eflu Khoa hpc C h i n h sach xa hdi thid'u di phfldng p h a p thflc n g h i e m cd t i n h thfle chflng cao, hidn d a i se d a n dd'n h i e u qua, hidu lflc k h d n g cao va ed t h e t a c ddng t i e u cflc bdi h e thd'ng e h i n h sach xa hdi dfldc xay dflng v a b a n h a n h len ddi sd'ng n h a n d a n . Do vay, each tid'p c a n k h o a hpe Xa hdi hpc tfl l a n g k i n h Xa hdi hpe, dac biet d phfldng dien rauc tieu, phfldng p h a p , cdng eu n g h i e n eflu se giup cai bid'n n h a n thflc ciia eac c h i n h t r i gia, cac n h a q u a n ly v a gidi ehfle xay dflng c h i n h sach qud'c gia ndi chung, t r o n g do cd e h i n h saeh xa hpi bdi sfl "de dat" hoac ehfla coi t r p n g hoac chfla ap d u n g m a n h me, xac d a n g cac flu diem cua x a hdi hpc t r o n g n g h i d n cflu va xay dflng h e thd'ng c h i n h sach xa hdi cho da't nfldc.
Ba la, hfldng n g h i e n cflu Khoa hpc C h i n h s a c h xa hdi cua b a i vid't n a y giup Xa hdi hpc thflc t h i dfldc t i n h "xa hpi", trd ve "xa hdi" vd'n cd cua n g a n h k h o a hpc n a y . S a n p h a m cua Xa hdi hpe dflde dflc kd't bdi cae ly thuye't dd so, da d a n g t r d n n h i e u phfldng didn cua ddi sd'ng xa hdi, la cac quy l u a t dfldc trflu tfldng h d a ve moi
q u a n he gifla con ngfldi vdi xa hdi va ngfldc lai. T u y vay, t h d n g q u a Khoa hpc C h i n h sach xa hdi, cae li thuye't, quy l u a t n a y cd cd hdi dfldc t r d lai p h u c vu, H giai, bd s u n g chd cac v a n de x u a t p h a t tfl thflc tidn, dfldc a p d u n g de l u a n giai v a m a n g lai sfl hflu ieh eho cdng ddng xa hpi, qud'c gia bdi h e thd'ng c h i n h sach xa hpi dfldc thflc t h i ; ddng thdi, tfl thfle tidn m a eae M thuye't n a y n g a y e a n g dflde bd s u n g va h o a n t h i e n .
Bd'n la, n g h i e n eflu k h o a hpe x a hpi q u a each tie'p c a n Xa hdi hpc t r o n g thdi g i a n tdi d a n g dflng trflde mdt so' t h a c h thfle nhfl s a u :
(1) Vide ehfla "toan ven" h a y t h a m chi cd dp "trd" ve m a t h c h stf ciia h e thd'ng H thuye't Xa hpi hpe l a dieu can ehfl y trong viec ap d u n g e h u n g t r o n g n g h i e n cflu Khoa hpc C h i n h sach xa hdi. Dieu n a y tuy t a o r a t h a c h thfle song eiing ddng thdi tao n e n t h a i dp ap d u n g li thuyd't xa hdi trong n g h i d n cflu c h i n h sach xa hdi ed e h u dich hdn, k h d n g ngflng h o a n t h i e n , bo s u n g cac h thuyd't hien ed va p h a t kid'n cac H thuye't mdi q u a cac cdng t r i n h n g h i d n eflu Khoa hpc C h i n h sach xa hpi.
(2) P h a t h u y dac t i n h l a n g a n h k h o a hpc lidn n g a n h t r o n g n g h i e n cflu Khoa hpc C h i n h s a e h xa hdi n g a y ca k h i tiep c a n d l a n g k i n h Xa hdi hpe. T. P a r a s o n tflng c a n h b a o : "dflng n d n n g h i d n eflu Xa hdi hpc b a n g ddi t a y t r d n c u a ngfldi thd t h u cdng m a p h a i x a y dflng Xa hpi hpc nhfl m p t n g a n h k h o a hpc thflc t h u vdi he
'1^' Tran Minh Chie'n (2011), Luan an "Sit phat trien cua Xa hgi bgc d Viet Nam" (qua nghien ciiu cac bai biet tren tap chi Xa hgi hgc tit nam 1982 den nam 2008), bao ve tai Hoc vien Chinh tri - H a n h chinh quo'c gia Ho Chi Minh, Ha Npi, t r . l .
Q ] NHAN LUC KHOA HOC XAHOI sti 1-2020
tho'ng ly luan va phfldng phap luan cua j^5"(20) £)jgy jj^y j , ^ nghia la, ngoai tri thflc, phfldng phap nghidn cflu cua xa hdi, dd ed the nghien cflu ehinh sach Xa hpi hpc hieu qua can ehfl y ke't hdp, van dung li thuye't va bd sung phfldng phap luan cua cac nganh khca hpc khac cd lien quan mat thid't nhfl tam ly hpc, quan ly hpc, ehinh tri hpc, luat hpc,... de giai quye't tan eung va'n de ciia ehinh sach xa hdi d nfldc ta trong thdi gian tdi.
4. Kd't luan
Nghien cflu Khca hpe Chinh saeh xa hdi qua lang kinh cua Xa hpi hpe la each tidp can mdi, ein thid't nham gia tang ham Ifldng khoa hpc va tinh hidu lflc, hidu qua eua he thd'ng ehinh sach xa hpi b nflde ta hidn nay. Bai vid't la sfl luan ban ve md'i quan he bidn ehflng gifla Xa hdi hpc va Khoa hpe Chinh saeh xa hdi tren mpt so' phfldng didn chu yd'u; qua dd giup cai bid'n nhan thfle xa hdi ve vi tri, vai trd va tinh tfldng tae lan nhau eua hai nganh khoa hpe vd'n edn non tre nay trong vide hinh thanh nen Khea hpe Chinh sach xa hdi thfle thu, cung ea'p tri thflc va phfldng tidn hflu hieu giup eac nha chinh sach cai tid'n qua trinh hoaeh dinh, thfle thi va danh gia ve he thd'ng chinh sach xa hdi Viet Nam rapt each chuyen nghidp, hidn dai, khoa hpc; gdp phan xay dflng xa hdi phat trien hai hoa va td't dep.
TAI LIEU THAM KHAO 1. Anthony Giddens (1987), Social theory and Modern Sociology, Polity Cambridge Press.
2. Tran Minh Chid'n (2011), Luan an
S61-2020
"Sfl phat trien cua Xa hdi hpc b Viet Nam"
(qua nghien cflu cac bai bid't tren tap chi Xa hpi hpc tfl nam 1982 dd'n nam 2008), bao vd tai Hpe vien Chinh tri Hanh chinh qud'e gia Hd Chi Minh, Ha Ndi.
3. Bui The Cfldng (1986), "Xa hdi hpe va ehinh sach xa hpi". Tap cM Xa hdi hgc, so' 4-1986.
4. Pham Tat Dong, Ld Ngpc Hflng (2010), Xa hdi hgc, Nxb. Dai hpe qudc gia Ha Npi.
5. Nguydn Hflu Hai (2014), Chinh sich cdng - Nhdng vi'n de co ban, Nxb. Chinh tri qud'c gia - Sfl that, Ha Ndi.
6. Harold D. Lasswell: The Policy Orientation, The Policy Science:Recent Development in Scope and Method, Standford University Press, 1951.
7. Hermann Korte (1997), Nhip mdn lich sd Xa hpi hgc, Nxb. The' gidi. Ha Npi.
8. Le Ngpc Hflng (2008), Lich sd va ly thuyi't Xa hpi hgc, Nxb. Khoa hpc xa hpi, Ha Npi.
9. Ld Ngpc Hung (2016), "Dac diem eua Khoa hpc Chinh sach xa hpi". Tap cM khoa hgc xa hdi Viit Nam, sd' 10 (107)/2016.
10. Trinh Duy Luan (2001), "Xa hdi hpc Viet Nam: Mdt sd' dinh hfldng tid'p tuc xay dflng va phat trien". Tap cMXi hpi hgc, sd' 1/2001.
11. Bfli Dinh Thanh (2004), Xa hdi hgc va cMnh sach xa hpi, Nxh. Khoa hpc xa hdi. Ha Ndi.
12. V.Z. Rdgdvin: Chinh sich xa hpi trong xa hpi xa hdi chU ngMa phat trien, Nxb. Naura Matxcdva. 1980.
'"•" Hermami Korte (1997), Nhap mon lich sd Xa hgi hgc, Nxb. The gidi, Ha Npi. t r . l l .
NHAN LUC KHOA HOC XA Hdi Q
