GIAI PHAP PHAT HUY GIA TRI VON TAI LIEU HAN NOM
TAI CAC THl/ VIEN VIET NAM
ThU viin Khoa hpc Xa hpi Tp. HCM, thupc Vien Khoa hpc Xa hfli viing Nam B6 Tom tat:
Hiin nay, cung vdi eong tac bao quin, bao tSn, thi phat huy gia tri von til liiu Han Ndm la mdt cdng tie CO y nghia vd cung quan trgng trong cic thU viin hiin dang luu giit ngudn tai lieu niy. Qua thtit te nghien cud, tim hl&i, bai viit Idiai quit thut trang khai thic, sif dung vin iai liiu Hin Ndm t^i cac thu vidn Viit Nam trong thdi gian qua, trin cdsd do tie gii du^ ra mgt so giai phap nham nang cao hieu qui cdng tie phat huy gii tri vSn tai liiu nay trong thdi gian tdi.
Tif khoa: Ja\ lieu Han Nom, thUvien, \^et Nam.
Absbad:
Currentiy, along with Ihe preservation and conser/ation activities, promoting value of Han-Nom collec- tion Is a very important task in the libraries that currently keep this colledion. Based on factual studies, the artide outiines situation of expkjring and using Han-Nom eoll&Hon in Vietnamese libraries over tiie past time, thereby, the author suggests some basic solutions to improve the effediveness of promoting the value of this material colledion in the coming time.
Key words: Han - Nom material, libraries, Viet Nam.
Dix. vffn d f
Tai lieu Han Nflm, mdt ngufin tU lifu van hof thanh van phong phu nhat cua dan toe Viet Nam dude ong cha ta day cong sang tao ra bfng vife sff dung ehff Hfn vf ehff Ndm d l sfng tfe, trude thugt, ghi chep cac cong van tai lieu, thu tjch;
khac trfn cfc bia df, ehuflng dfing, biln g3 va eac logi vat mang tin khac trUdc khi cd cac vfn kifn ghi bfng ehff Quflc ngff.
Li nguon tff lifu eo, gfn lifn vdi ehieu dai tjch sff cda dfn tpc, tai lieu Han Nflm dupe eoi If di sfn eua dan tflc. If mot bfl phgn tieu bilu t h i hifn be dfy eua van hifn Vift Nam. Nhffng thflng diep qua he thfing di san nay vffa If sy kft noi giffa qua khff va hien tai, vu^ gin giff nhffng gia tri vfn hof, lich sff dfm da bfn sac dan tpc, phan anh mpt each toan difn, ttung thyc mpi mat eua ddi sfing xa hfli va ed "^ nghTa to ldn trong cflng cudc xfy dyng vf bfo ve Tfi qufic Viet Nam xa hfli ehd nghTa. Gia ttj If the, nhffng lam the nao d l
phat huy dutfe nhuhg gia frj do ma vin bfo tfin va khdng tam phutfng hai ngufin di sfn If mpt van de khflng he ddn gian dfii vdi cfc tiiU vien hien dang IUu giff.
Di sfn Han Nflm chi that sy phft huy gia ttj khi dupe to chffc khai thfc sff dyng de phye vy efc mgt hogt dpng khfc nhau cda ddi sfing xa hpi.
Chinh vi vgy, eong tae tfi chffc khai thfc, sff dung vfin t f i lifu Han Ndm la nhifm vy, myc tteu quan titfng ciia cac thU vien trong thdi dai mdl. Viec phft huy gia trj cda tai lifu Hfn Nom cQng chfnh If phat huy nen van hof tifn tien, dam da ban sae eua dfn tac Viet Nam trang thdi ky hfli nhfp qufic ^ . 1 . Phft huy tdi Ji#u Hdn Ndm t^i cac thU vi^n Vi$t Nam
Oen thdi diem hifn tai, vin chua cd sfi lieu thfing ke chfnh xfc v f nguon tai lieu Han Ndm dupe lUu giff tai cfc thU vifn d \flft Nam. Tuy nhien, con sfi nay la kha nhifu vf kha phong phii, da dang ve mat npi dung va hinh thffc tai lieu.
20
Ngoai cfe cP quan luu trff qufic gia, hau het nguon t f i tifu Han Nom dffpc sUU tam va lull giff chd yeu ttong eae ttiU vlfn cdng c^ng, thff vifn oia eac vien nghifn effu vf thU vifn efe trUdng dgi hpc nhff: Thff vifn Qufic gia Vift Nam, Thu vifn Khoa hpc Tong hpp thanh phfi Ho Chf Minh, Thu vifn Vien Nghifn effu Han Nflm, Thff vien Vien Thflng ttn Khoa hpe Xf hfli, Thff vifn Vifn Sff hpc, Thu vien Vien Vfn hpc, Thu vifn Khoa hpe Xa hpi (thufic Vifn Khoa hpc Xa hpi vdng Nam Bfi), Trung t f m TTifing tin - ThU vlfn, Ogi hpc Qufic gia Ha Npi, ThUvifn Tmng tfm - Dgi hpe Qufic gia thfnh phfi Ho Oii Minh... Nhifiu nhft phai ke den ThU vlfn Vien nghifn cffu Hfn Nfim, hifn dang tuli giff h^n 34.000 ddn vj sach Hfn Nfim, hPn 56.000 ddn vi thac ban vfn khfc Han Nfim nhff: bia da, ehuflng dong, khanh, ban go... tff the k^ XI dfin tiidi NguySn the ky XX.
Trong thdi gian qua, bfn cgnh vife ehii trpng bao quan, bfo tdn tfit tai lifu, cac thU vifn d Vift Nam da rft quan tam den edng tac phat huy gia trj tal lieu Han Nflm thdng qua vife td ehiit khai thac, sff dyng vfin tai lieu nay. Qua ttm hilu, hifn tai nguon tai lifu Hfn Nflm tgi cfe thu vlfn chii yeu dffpe tfi chffe khai thfc, sff dung thflng qua eae cuflc ttiln Ifm, truhg bfy, gidi thifu tai lifu;
thflng qua eae sfn phim, djch vu thff vifn - thflng tin nhU: hf thfing muc lyc thUvien; thU myc, danh mye tai lifu Han Ndm; cac eP sd dff lifu difn tff, ed sd dff lifu toan vfn; djch vu tra ciiU t f i lieu;
dieh vy eung cfp tai lieu, bao gfim: cung cap tai lieu doe tai chS, dpe toan vfn, cung cap cac ban sao; djch vu hudng dan sff dyng thU vien; dieh vy djch thuft, bifn khao, xuft bfn tai lifu Han Nflm va khai thfc tiidng qua mgng Internet, diln hinh la hogt dflng djch ttiuft vf bien khao. Tltfng bai
"D/Sm qua dnh hinh didi thuat va biin khio tiiugc linh vyt Han Nom tmng tiieky XX"ciia Giao sff Tran NghTa [6], cho ehung ta so lifu ttifing ke sau: trong thfi ky XX, co khofng 1.347 tac pham dich ttiuat va bifn khao thuflc ITnh vffc Han Nflm da dutfc cflng bfi, trang do:
Van: 579 tac pham (so vdi Iffpng sach ehua dutfc eflng bo la 2.500, chifim 23,16% tti? lUpng);
Sff: 332 tae pham (so vdi Iffpng saeh chu^
dffpc cflng bfi la 1.000, chiem 33,20% trff Iffdng);
Triet: 87 the pham (so vdi tutfng saeh chffa dutfe edng bo la 600, chiem 14,50% tiai' tudng);
Gifo dye: 58 tac pham (so vdi tutfng sac^ chu^
dupe cong bfi If 450, chiem 12,88% ttff lutfng);
Y: 62 tac pham (so vdi lutfng sach chus dupe cflng bo If 300, chiem 20,66% trff lutfng);
Oja: 55 tac phim (so vdi lutfng sach diUa dutfe efing bfi if 300, chiem 18,33% trS lUpng).
Nhu vfy, vife khai thae tai lieu Han Nfim ehu yfiu la mang Van - Sff - Triet, vi mang nfy c^iem khS Iffpng Idn trong di san Han Nom. Tuy nhien, nhin ehung hifu qua khai thae, sff dyng tfi lifu ehu^ eao; dot tffdng khai thac, sff dung edn hgn hep... Dieu nay cd till dutfc xem xet bdi mot so nguyfn nhfn sau:
- Ngfin ngff cda tai lieu la mflt trong nhffng rao cfn Idn nhft trong viee tiep can va khai thac nfli dung cua tai tieu vi da phan tai lieu deu ia ehff Han, ehff Nfim, se rat khd khan doi vdi ngffdi dpe khflng bift ehff Han, ehff Ndm. Mat khae, nhifiu ngudi dpe ly^ chpn nhChg tai lieu Han Nflm da dutfc dich va xuat ban thay eho nhffng tai lieu goc nhu: Dal Nam thut luc, Truyin l^u, Hoang Li nhit thong chf...
- Nhifu thu vifn hifn van chua cd chinh sach khai tiiac, sff dung tai tifu ndi chung, cung nhU tfi lieu Han Ndm ndi rieng, hoae ehinh saeh khflng phu hpp vdi tinh hinh phat triln tiiffc te cua thu vlfn. Dieu nay, lam eho eae thUvien bj mat phutfng hffdng, Ifm theo "ngau hffng", trong qua ttinh thffc hien ggp nhieu Idid khan. Do dd, din den hieu qua phft huy gia trj von tai lieu Han Nom chua cao.
- Hf thfing cic cdng cu tra cdU ttm tin thieu ttifin, lac hau gay khd khan cho ngudi dpe trong qua ttinh tim kifim, khai thfc, sff dyng tai lifu, eung nhu anh hUdng den qua trinh phd bien ttidng ttn eua thU vifn.
- Cong tae qufng ba, tuyen truyfp, gidi thifu vfin tai lifu Hfn Nfim tgi cae thff vifn ehu^ dutfc quan tam, nhat la tren he thfing trang web, trang thong tin dien tff ciia cac thff vien - mflt trong nhffng ndi "marketing" hifu qua nhat.
Tap chi THl/ V I | N VIET NAM 4(66) 21
- Hinh ttiffc khai tiiac, sff dung tfi lifu cdn Igc hau va bi "bd cffng" trong mdt so hinh thffe nhft dinh. Day dupe col la nguyfn nhfn cd ban nhft hifn nay. Oieu nay dh dutfc nhfn manh tgi "Hfli nghj tfing ket 5 nfm thyc: hien Chi tiii so 05/2007/
CT-TTg ngay 02/3/2007 cua Thu h/dng Oifnh phii ve tang eudng bao vf va phat huy gia frj tal lieu lull frfi" do 86 Nfli vy to chffe ngfy 12/7/2012:
"hinh thffc khai thac, sff dyng t f i lieu cdn ddn
^ f u, chd yfiu la tra cffu, idiai thac va sao chyp tai lifu tai phdng dpe..." Han che nay gfy khd khfn khong nhd eho dai bd phan ngUdi sff dyng tai lieu Hfn Nflm trong thdi dgi eflng nghe thong tin va mang Internet la mflt phan tat yeu khfing t h i tac^
rdi eua ddi sfing xa hoi.
- Cd sd vat chat, trang thiet bj phuc vu eho cdng tac khai thfc, sff dyng tai lieu Han Nflm cdn ngheo nan, lac hgu. Tff do, dan dfin hifu qua khai thac tai lieu chu^ cao, gif trj cua tai lieu ehu^ dUpe phat huy diing mffc.
- Kha nang tgo lap, phat ttiln cac sfn phfm vf dieh vy thU vifn, khf nang xff t^ hinh thffc va ndi dung tai lieu Han Ndm, eung nhU eflng tae phye vy ngUdi dpe khai thac, sff dyng tai lifu Han Nfim eiia dpi ngu ngudi lam thff vifn cdn nhieu han ehe.
2. Mpt so giai phap phat huy gia trj vffn tfi li^u Han Nom tai thU vi^n Viet Nam
Oe eong tac phat huy gia tri tai lieu Han Ndm tai eac thU vifn ed hifu qua eao, eung nhU khac phyc nhuhg han che cdn tfin tai trong viec to chffc khai thac, sff dyng von tai lieu nay, tae gia de xuft mdt sfi gifi phfp sau:
2.1. Xiy dgng va hoan thiin chlnh sich khai titac^ su'dyng tal liiu Han Nom
Cic thff vien can xfy duhg cho minh mfit ehinh sfeh khai thae, sff dyng nguon tai nguyen thdng ttn ndi chung, cQng nhU tai tieu Han Ndm va cac logi tfi lifu quy hiem khac ndi rifng. Ben eanh dd, cQng cd Oil hofn thifn nhffng chfnh sach da cd nhuhg cdn nhieu han chfi. Chfnh sach khai thac, sff dyng tai lieu Han Ndm se tf ep sd de djnh hffdng mflt efeh khoa hpc, la eflng cu thyc hien cflng tae phat huy gif trj tai lifu Han Ndm mdt each hifu qua.
Tuy theo dieu kifn ciia tffng tiiff vifn ve kinh phf, nhfn lyt, ngufin tai lieu Han Nflm... ma chfnh sach dude xay duhg ed tiie khac nhau. Tuy nhien, ehfnh sach cfn phfi the hifn dutfc efe nfli dung cd ban sau: Gia tri, y nghTa ciia t f i iieu Han Ndm;
Vai ttd va tam quan trpng ciia cdng tae phft huy gia trj tfi lifu Han Nfim; Thfm quyen cho phep khai thac, sff dyng t f i lifu Han Nflm; Doi tupng khai thac, sff dung tai lieu Han Nflm; Cac hinh thffe khai thfc, sff dung tai lieu Han Nflm (cd the cu the hoa cae sfn pham, djch vy...); Miit phf (nfu cA)...
\^ec xay dUhg mdt ehfnh sfeh mdi, eQng nhff hofn chlnh chfnh saeh da ed phai dffpe tim hieu, nghien effu ky va tham chf cd .the tien hanh khao sat dieu tra nhu cSu sff dyng tai lieu Han Nom ciia ngudi dpc, tham van y kifin cda eae chuyfn gia frong Iinh vyc thU vien - thong tin, luu trff, Han Nflm hpc de dfm bao ti'nh phii hpp, hifu qua thyt thi eiia chfnh saeh.
2.2. To chu'c khoa hgc vdn tii liiu Hin Ndm; Xiy duiig vi hoan tiiien hi thdng cong cg tra culi tim tin
To chffc khoa hpe von tai lieu Han Nflm If tong hpp cfe khfu nghiep vy ed ban nham mye dfch eufii eiing If tra tim t f l tifu mpt each nhanh ehdng, ehfnh xae va phye vy ngudi dpc thufn ldi, de dang khi cd yeu cau. Not dung cua tfi chffc khoa hpc tai lieu Han Nom gom: thu thap, bfi sung t f i lifu; xff I'/ hinh ttiffc va npi dung tal lieu;
xac djnh gif frj lai lifu; tfi ehut tai lifu; xfy duhg cae bfl cflng ey tra tim tai tieu va mot so cong tfe bo trd khac cua cac nganh Idioa hpc, tin hoc ed lifn quan.
He tiiong cSng cy fra effu tim tin If tfp hdp eac eflng cy tia tim tiiflng tin tai lieu, eung nhu thflng bao, g l ^ thieu tai lieu den vdl ngudi dpc, la ehia khoa giiip ngudi dpe tifp can dudc vdi tai lifu mdt efeh d l dang, nhanh chdng. Cfc loai cdng cy tra cffu eang day dii, chuyfn sfu va hifn dgi thi cang tao difiu kifn thufn lpi cho viec tim kiem, khai tiiae va sff dyng t f i lifu. NhU vfy, mufin nfng cao hieu qua cfing tfe khai thac, sff dung tai tifu Han Nflm tiii vife xfy dyhg mdi, cQng nhU hofn thien he thong efing cy tta ciitt da cd la mfit
yfu cau t f t yeu eua cfe thy vifn. Ben egnh eae cong ey tra ciili truyen thfing nhU; muc lyc phieu, cac ttifing bao sach mdi, thff mue, danh mye...
nhat thiet phfi uhg dung (^ng nghf ttifing tin vao cong tfe khai thac, sff dyng tai lieu Han Nfim.
Ngoai OPAC ddffc tfch hpp ti^n cfe phan mem quan ty thff vien tfeh hpp, eac thff vien cd t h i tim hieu, nghifn cffu va iihg dyng eac logi phan mfim tra tim thfing minh tren Intemet. Oifu do, giiip eae thff vifn cd t h i da dgng hoa hinh thffc tim kifim thfing tin, giiip ngffdi dpe ed nhieu ly^ chpn trong vife tra ttm tai lieu, nhuhg vin dfm bao sU thugn tien, nhanh ehdng vf ehfnh xac.
2.3. Tang eifdng cdng tie tuyin truyin, quang bi, gidi thi$u til liSu Han Nom
Cac thff vien can chO dflng va da dang hoa eac hinh thffe, phUPng thffc tuyen truyfn, gidi thifu thanh phan, npi dung, gia trj tai lieu Han Ndm thflng qua eac hinh thiit nhU:
- Trien lam, trffng bay tai Hfu: 1.^ mflt trong nhuhg hinh thu'c quang ba, gidi thifu tai lieu Han Ndm dfin dflng dfo ngffdi dpc thflng qua tfi chffc trffng bay cae tai lieu gde hofc ban sao tai lifu trong mflt thdi gian vf dja dilm nhat dinh. Ngoai ra, efc cuflc triln lam, trUng bay tai lifu Han Ndm con gdp phan giao due ngffdi dpe ve y tiiffe ttuyen thfing dfn tflc, nhft If eae t h f hf trf. CQng nhu tao dieu kifn cho cdng chung, cae hoc gia trong va ngoai nude ttep egn efe ngufin tai lifu von dddc coi la t f i sfn qu'^ hifim cda qufic gia, thupe dgng han chfi khai thac, sff dung.
- Cong bfi, gidi thifu t f i tifu fren cac phUPng tifn thdng tin dai c^ung (bao, tap chf chuyen nganh, trang web, trang ttiong tin difn tff, mang xa hpi, dai phat ttianh va tiuyfn hinh) bfng viec Viet bai cong bfi, gidi thifu sach dfng tren tgp ehf ehuyen ngfnh, trang thdng tin dien tff hoge tai cac cuflc hfli thfo, tt)s dam khoa hpe. Cae bfi vift cflng bfi, gidi thieu saeh Han Nflm cd tiie dUdi dgng gidi thifu mdt nhdm tai lifu vf mflt chii de, sy kifn, hofc mpt nhan vft... Ngoai ra, eae thU vifn cung co the phoi hdP vdi cac cd quan phft thanh ttuyfn hinh xfy dyng cfc phdng sii, phim tai lieu gidi thifu t f i lifu Hfn Nflm phft tren eae kfnh ttuyfin hinh d l ngudi dpe bift den mpt each rflng rai.
2.4. Da dang hoi va doi mdS eac hinh tiiirc khai tiii^ s&dung tal lieu Han Ndm
Cae thUvifn can nghien effu va ap dyng nhieu hinh thffc khai thac, sff dyng tai lieu Han Nflm khac nhau de giup ngffdi dpe ed the d l dfng vf thufn tien ttong vifc tiep can, khai thac tai tieu.
Co t h i k l den mdt so hinh thffe fruyen thong da dddc ap dyng pho bien nhU: phyc vy dpc tgi cho, cho mutfn vfi nhf, friln lam, tmhg bay, gidi thifu t f i lifu, eung cap cac ban sao, ban chffng thut tai lieu Han Ndm, khai thae t f i lieu d l bien sogn cfc sach chuyen khao, xay dffng eac bp phim.. Ben egnh nhffng hinh thffe khai thfc, sff dung tai lieu Hfn Nflm mang tinh truyen thdng ma cac thU vien da va dang ap dung neu fren, thi hien nay do sff phat friln cua khoa hpc vf eflng nghe, dac bift la cdng nghe thflng tin da tam xuat hien tai lieu Han Ndm d dang difn tff; cac cd sd dff lifu Han Nflm tofn van, eflng ey tra ttm dUpc hien dgi hoa... eae thff vifn can mgnh dan nghien euli va ap dung mpt sfi hinh thffc khai thac, sff dyng mdi nhU: cung cap tai lifu Han Nflm theo hpp ddng, khai thae tai lieu Han Nom qua mang noi bp va mang toan cfu... Oae bift, ed t h i nghifn cffu d l du^ vao ap dung mfl hinh "Phdng dpe trUe tuyen". LTu diem cda loai hinh phdng dpc nay la giam thd tuc, thdi gian eho vifc khai thae, sff dyng tai lieu cua ngUdi dpc, giup hp cd the truy cap ^1 lieu tff xa, bat ky lue nao, bat ky dfu.
Phdng dpe true tuyen cung se giup efe thU vien day mgnh hdn nffa viec khai thae, sff dyng t f i lifu Han Ndm mf Ididng nhft thift phfi md rflng, nang cap phong dpe tiuyen ttiong. Ngoai ra, phdng dpe tryt tuyfin cQng se giup cae thff vien cd cP hpi pho bien, tuyen truyen, gidi thifu ve gia tti t f i lieu Han Nflm, cung nhU npi dung, thanh phan tai lifu dang dUdc bao quan, IuU ttu^ quan ly ngudi sff dung tai lieu vf quan ly tai lieu Hfn Nflm ^ hcJn (ehfing sao chyp trai p h ^ , chong xufing cap dfii vdi tai lieu (ban goc/ bfn c^inh)); day mgnh viee hien dgi hoa eong tac bfo quan, bao ton tai lieu.
2.5. Tang eifdng diu tif cdsd vit chat ya trang thiet £» ky tiiuit hign dai phuc vg eong tac khai thaq, si/* dung tai lieu Han Nom
Tap chi T H U VIEN VIET N* 4(66) 23
cfc thff vifn cfn dau tff xay dffng, eai tao va hien dai hoa ed sd vat chat eae phdng dpc tai eho, phdng dpe da phffdng tien, phdng dpc trffe tuyln vf khu vyc phue vy danh cho cfing tac ttien lam, trung bay, gidi thifu tai lieu Han Nom, cung nhu kien true khflng gian xung quanh nhfm tao mpt khfing gian hpc tfp, nghifn culi chat lUpng va tiioai mai. Ngoai ra, cae ttiU vien c^n phfi teing eUdng eac frang thift bi phye vu cdng tac khai thae, sff dung tai lieu Han Nflm nhff: ke ttuhg bfy, man ehifiu, mfn htnh di ed till qufng bf, gidi ttiieu tai lieu; may tt'nh de phuc vy tra cffu, dpc toan van, cQng nhU IUu frff eae eP sd dff lieu tofn vfn; may sao chyp chuyen dung, may anh ky thuft sfi... d l xfy dyhg nguon lai nguyfn sfi. Vife tfng eudng dau tU cd sd vat chat, trang thiet bj sf gdp phfn mang Igi hifu qua dang k l cho edng tac khai thae, sff dung tai lieu Han Nfim cOa efc thu vifn. Oong nghTa vdi viee lam cho gia ttl cua tai lifu Han Nflm dudc phat huy mpt cfeh de dang, ^ i da nhat.
2.S. Xay dtfng ddi ngu dtuyen trach thy'c hiin cdng tic phuc vy khai tha<^ sir dung tai lieu Han Nom
cfc thff vifn can ed ke hoach tuyln chpn, dao tgo, bdl dudng d l nfng eao trinh dp ehuyen mfln nghifp vy eho dpi ngO vien chffe Ifm cflng tac quang ba, bjyen ttuyfin, gidi tiiieu tai lieu Han Nflm;
cQng nhu eflng tac phuc vu, hudng din ngudi dpc khai thac, sff dung t f i lifu. Trong vifc lya chpn, xay dyng ddi ngu ehuyen trfch thyt hien cac cdng ^ e nay, thu vifn can chu y, uli ttfn nhffhg ngffdi cd kifin thffe nhat dmh vf ehff Han, ehff Ndm, eung nhU am hieu ve ttianh phfn, ndi dung, gia frj vfin t f i lieu Han Nfim tgi dpn vj minh. Bfn canh dd, cac thu vifn cQng can dfy mgnh viec giao lull, hpc tap kinh nghifm tan nhau d ttong vf ngofi nUdc, cung nhU cd sff lifn kft hpp tae vdi nhffng eP quan cd chffc nfng dao tao, nghifn effu khoa hpe ve Han Nom (cfc trffdng dai hpc, hpe vifn, vien nghien cliu) de thut hifn ^ t hdn eong tac khai thac, sff dung t f i lieu Han Ndm ngay tai ddn vj minh.
2.7. Nang eao nhgn thu'c cua ngtfdi dgc vi gii tri cda tai liiu Han Ndm
Day la mpt hoat ddng giiip ngffdi dpc hilu
dupc gia til eua tai lifu Han Ndm, tiiue day hp tim kifim, khai thac vf sff dyng nguon tai lifu nfy cho nhiJng muc dfch thiet ttiyt tifn quan den nhu (ifu hpc tap, nghifn effu. Dieu do se gdp phfn nfng eao hifu qua eong tfe khai thac, sff dung vfin tai tifu Han Nom cua ngffdi dpe, tam eho gif frj cua t f i lifu dupe phft huy mpt each sfu rflng tai thff vien hien dang luu giff. Oe tiiyt hifn nhiem vu nay, cac thU vien can ehii frpng den eong tfe tuyen truyen, gifo dye, pho bien kjp thdi efe van ban chi dao cua Dfng va Nha nffde ve cfing tac luff trff, bao ton, khai thac, phft huy gia ttj tai lieu Han Nfim, cung nhUvai trd, y nghTa, cae gia ttj ve mft tjch sff, van hof, M hdi eua tai lifu Han Ndm trang eac ITnh vffc ddi song xa hdi.
2.8. Dich thugt vi xuSt bin cac tai lieu Han Ndm
Cac thu vifn cfn cd ke hogeh Iffa chpn djch cfe tai lieu Han Ndm sang ttfing Vift va xuat ban cfing bfi dfin ngudi dpc. Day la mpt giai phfp thift thffe nham pha v9 rao cfn vfi mgt ngfin ngff - mpt trang nhffng yeu tS anh hudng tryt ttep dfin vife khai thac vf sff dyng t f i lifu Han Nflm cua ngffdi dpe, gidp eho hp ed the de dfng tifp cfn dupe nfli dung bfn trong eua tai lieu ma khflng can den sU h5 trp cua mpt ngudi trung gian (ngUdi biet ehff Han, ehff Hflm). Mfe du, day la mpt gifi phfp ^ n kem kinh phf eho vifc cflng tae vdi cae chuyen gia vf Han Nfim trang viec djch thuft chinh ly... nhuhg hieu qua ciia nd mang lgi thi rat cao va mang ti'nh chft ifu dfi.
2.9. Tim hieu, nghiin c&u each thu'c phit huy gii tri tii li$u lifu tiit eda mdt so nudc tiin tiiegidS deip dyng vao cdng tie phit huy gia tri ^' Hgu Hin Ndm
cfc thy vien can ttm hieu, nghien cutt each thffc phat huy gia ttj eac t f i lifu Iffu trff d mpt so nffde tren the gidi d l ed t h i tham khfo, hpe hdi va ap dung eho ddn v\ minh. ChSng han, d Tmng Quoc, cac eP quan luff fru" eua hp bJ' frUde den nay lufln coi trpng cflng tfc tuyfin t m ^ , gidi thieu tai lifu lull ttff hudng tdi eong chdng. Hp thyt hifn cdng tac nay mdt each cd to ehffc, cd ke hogeh, vdi nhieu hinh thut phat huy gia tri tai lieu luu trff hifu quf. 6 Singapore, hp quan nifm tiep cfn t f i lieu Iffu ttff la quyen lpi eP ban cda cflng
dan, do dd, ep quan Lffu trff Quoe gia Singapore tien hanh sfi hoa ed ly^ chpn eac tai lifu IUu trff vf dfng tai ten mgng de phye vy viee tiep can rfing rai aia c»ng ehung. 6 Phap, Hoa Ky, Oxtraylia, thi hp ehii trpng phft huy gif trj tai tifu tuu trff trong hoat dong giao due thflng qua cfc hoat ddng nhff: khuyen khfch giao vifn sff dung tai lifu Iffu trff lam edng eu giang day, xfy dyhg chuyfn de tai lieu lull trff cho cac nhdm dfii tupng, hoge la thong qua cac buoi gidi thifu ehuyen de, gap gd giao tuu...
Vife ttep can, tim hieu, nghien ciiU cac chinh sfeh, hinh thffe phat huy gia trj tai lieu IUu trff d efc nffde phat friln giiip eho cac thU vien cd mpt eai nhin tong quan va rut ra dudc nhffng kinh nghiem trong viec xay dyhg ehfnh sach, ke hogeh to ehffc phat huy gia ttj tai tieu Iffu ttff ndi chung, va tai lieu Han Nflm ndi rieng.
2.10. Hdp tie ehia se ngudn tai ligu Hin Ndm
Trong dieu kifn kinh tfi cda dat nude ndi chung, cung nhU cfe thU vifn ndi rieng cdn nhieu khd khan thi viee hpp tfe, diia se nguon tai nguyen tiiflng tin If rat quan trpng, dfc biet la vdi ngufin tai lieu Han Nflm quy gif va han ehe ve so lutfng ban, tinh trgng vft ehat t f i lieu. Viee h ^ tac ehia se vu^ tiet kiem ehi phf, vffa da dgng htnh thffe khai thac eua eac thu vifn va hdn het la ed t h i phfi bifin rpng rai, dfy dd gia ttj, thanh phfn, nfli dung t f i lieu Han Nflm dfin vdi ngudi dpe, gidp ngudi dpc cd the tifp cfn, khai thac vf sff dyng tal lieu mfit each nhanh chdng, d l dang, thof mfn toi da nhu cau tin ciia hp. Cfc thff vien cd t h i lifn ket bo sung, trao dot nguSn tai lifu Han Nflm (cfe bfn goe, ban sao) cho nhau d l hofn chinh eae bfl sfeh, hoac cung cd thfi xay dffng cP sd dff lieu Hfn Nflm toan van sff dung ehung do mflt thff vien ehju trach nhiem i ^ u ph^, quan ly. Cd nhff vfy, nguon tai tieu Han Nflm - di san cua dfn tpc mdi phat huy dutfc toi da gif ttj von cd eda nd.
Ket lufn
Tdm lal, tai lifu Han Nflm la mfit dgng t f i lifu IuU trff cd gia tri dfc bift ttfn rat nhieu phutfng difn cua ddi sfing xa hfli. Dfng va Nha nude ta da va dang rat quan tam den cfing tac bao quan an
toan, cQng nhu td ehut khai thac, sff dyng ed hieu qua nguon tai lieu nay Cac thU vifn dUpe coi If nhuhg thiet chfi vfn hoa cd nhiem vy pho bien, phat huy nhuhg gia ttj vfin cd cua nguon t f i lieu nay, vi vfy, cac thU vien can thye hien dong bfl nhieu giai phap khac nhau de phat huy tfii da cac gif trj eua t f i lifu Han Nflm phyc vy cho dflng dfo ngUdi dpe, eho ddi sfing xa hdi trong thdi ky phat ttien va hfli nhgp quoc te.
TAI U$U THAM ICHAO 1. Di san Han Ndm Hue : Ky yeu Hpi thao Bao tdn va Phat huy Di san HSn Nflm Hue. - Hue, 2003. - 405tr.
2. Ho^ng Quang CuUng. Mgt so giii phap nham phit huy gii tri tii liiu IuU trd' tal cac lull tri' ljch sii. Tmy cap tgi http://luutmvn.com/index.php/
2016/11/18/mot-so-giai-phap-nham-phat-huy-gia- tri-tai-lieu-luu-tm-tai-cac-luu-tm-lidi-su/.
3. Nguyen Thj Ly. Phat huy gii tri tai liiu tai Trung tam Lud tri^ quit gia II - tiiUc trang vi giai phap. Truy cap tgi http;//luutruvn.com/index.
php/2016/09/22/phat-huy-gia-fri-tai-lieu-tai-trung- tam-luu-tm-quoc-gia-ii-thue-trang-va-giai-phap/.
4. Nguyin Thi Thuf Binh. Phat huy gii trj tai Ileu IUU tiU'cCia Luti trit mdt so nudc trin thi gidi va mgt sddi xuat ddi vdi IUu trU Viit Nam. Truy cfp tgi http://lib.huha.edu.vn:8080/phamquangquven/bit- stream/123456789/505/1/36. pdf.
5. Nguyen Xuan Dien, Chu Tuyet L.an. LUV trif, khai thic va phat huy gia tri di san Han Ndm trong nghien cUu khoa hgc xa hgi va nhan vSn. Tmy cap tai http://dlib.vnu.edu.vn/iii/cpro/.
6. Nhin 1^1 Han Ndm hgc Viet Nam thekyXX.- H.; Khoa hpc xS hfli, 2003. - 750 tr.
7. Tran Mgnh TuSn. San pham vi djch vu thdng tin - thUvien. - H.: Tmng t3m Thflng tin TU lieu Khoa hpe va Cdng nghe Quoc gia, 1998. - 324fr.
8. Vu Thi Phyng. Khai thac va phat huy gii tii tai Ileu IUu tru" trong nghien cdb khoa hgc xa hii va nhan van - dim nSng, hieu qui va giii phap. Tmy cfp tgi http://dlib.vnu.edu.vn/iii/cpro/.
(Ngay tof soan nhan bii: 15/12/2016; Ngay phin biin dinh gia: 05/6/2017; Ngiy chap nhan ding:
9/6/2017)