CdNG T A C L A O D d N G - T H l i d N G BINH V A XA H^l TfNH D A K N d N G
T
rong nhdng nam qua, tinh Dak Ndng dd khdng ngdng no lUe xdy d u n g hoan thien CO sd vat c h i t , v u p t khd khdn, tao d i l u k i l n trong viec day nghe eho lao dpng ndng t h d n , n h i t Id d vung sdu, vung xa, vung bien gidi, vung ddng bdo dan tdc thieu sd. Chi tfnh trong 3 nam (2011 -2013), tU khi t r i l n khai thUc hien O l an 1956, toan tinh da t d chUe dupe 217 Idp day nghe lao dpng ndng t h d n vdi t d n g sd ngudi dupe hpc n g h i Id 6295 hpe vien.Ty l i tao dpng cd viee lam sau khi hpc n g h i dat khoang 70%.Gdp p h i n vao nhdng thdnh edng ay Id nhd Oak Ndng da xay d u n g va nhdn rdng n h i l u md hinh cd hieu qud trong dao tao n g h i cho lao dpng ndng t h d n .
TiJr hieu cua mo hinh day nghe d i t th6 cam...
Nghe d i t tho cam - m p t nghe da tdn tai tU tdu ddi va dem den nhUng Ipi fch cho ddng bdo dan tdc thieu so cung Id net van hoa rieng cua ddng bao ddn tdc Tay Nguyen. NhCfng t i m Th6 e l m dupc det vdi n h i l u hoa van, hpa t i l t the hien ban tay kheo leo eua ngUdi phu nOf dong bdo ddn tdc va Idm nen cdc trang phue dep n h i l u mau sac.
H i i n nay, d O l k Nong ed n h i l u lang nghe d i t tho cam dupe luu giQ va phdt trien nhU: Bon tai xa Oak Nia, thi xd Gia NghTa, bon Ddk Sd, xd Qudng Khe, vd mpt sd bon Idng tai h u y i n Cu Jut. Theo t r u y i n thong cua dong bdo M'Ndng, ngUdi ta t h u d n g chpn nen vdi Id mdu den, tupng trUng eho d i t ; mdu dd tUpng t r u n g cho su dung edm, sdc manh s i l u nhien, khat vpng tinh yeu; mau xanh tUpng trung cho mau cua trdi, sdng nui; mdu vang tupng trUng eho sU hdi hod, m o udc, khat vpng trong eupc sdng cua con ngUdi Tay Nguyen. Nguyen lieu t h u d n g dupc dung d l det vdy, do, khd t h d cam cua ngudi M'Ndng la nhufng nguyen lieu ed san trong thien nhien nhU bdng, vd cdy, re cay... Hoa van trang tri dUdng v i i n d chan vdy, ed do, tay do... cd dang hinh thoi, tam gide dUde k i t Idng vdo nhau va diem x u y i n bang nhieu hinh anh tii thien nhien, hoa, chim, thd ...the hien mdi quan h i cdng d d n g giOfa con ngudi vdi con ngudi va con ngUdi vdi thien nhien. Ddy Id mdt nghe t r u y i n t h o n g da ed tii lau dcri, t d n tai vd phat trien cung vdi
Vuvng Ha Ngoc Linh
/ Bach mot nghe nhan lau ndm trong nghe det thd cam aBonNL
SU p h a t t r i l n cua budn lang. Khi lam nghe nay, ngUdi ta da sii dung dUdc ngudn nguyen l i i u tat cho, tao cdng an v i i c lam, mang lai thu nhap cho gia dinh tai
^ a phuong.
Tuy n h i i n , trong nhdng nam gan day do nhieu nguyen nhdn khac nhau dd k h i l n cho n g h i det thd cam cung n h u n h i l u net van hda khdc eua ngudi M'Ndng bj mai mdt dan. O l bdo ton n g h i t r u y i n thdng ddc dao nay, trong thdi gian qua, Ddng va Nha nude da cd n h i l u ehfnh sach n h i m ho trp eho ba con dan toe gid gin, phyc hoi n g h i det tho cam tai dia phUong, gdp p h i n gidi q u y l t v i i c lam, tang thu nhdp vd g\\i gin ban sdc van hda eCia ddng bdo, trong dd ehfnh sach dao tao n g h i cho tao ddng ndng thdn theo Q u y l t dinh 1956 cda Thu tUdng Chfnh phu da phdt huy h i i u qud.Theodd, tinh da t d ehdc tuyen truyen, van ddng vd ho trp eho lao ddng ndng thdn thudc dot tupng ddng bdo dan toe thieu so, hd ngheo tham gia hpe n g h i , trong dd ed n g h i det tho e l m , t h d n g qua ede ehinh saeh, chuong trinh cu the nhU: M d Idp ddo tao nghe, ho trp eho moi hpe vien tham gia hpc n g h i 15.000 dong/ngay, cung cap nguyen lieu, phu lieu hpe nghe, thue cae gido vien Id nghe nhdn tau nam tai Idng n g h i de hudng dan va day nghe eho hpc vien ngay tai dja phuong. Trong thdi gian qua, Sd LDTBXH tinh phoi hpp t d t vdi Trung tam Day nghe Hdi Phu nCf tinh dd t d chdc dupe hang chuc Idp day n g h i det t h d cam
TAP CHI LAO D d N G v A X A H d l - S 6 4 7 d CtijOl-15/4/2014)
C d N G T A C L A O D O N G - T H U d N G BINH V A XA H O I TfNH OAK N d N G
eho ehi em tai Bon N JRiing, xa Dak Nia. Binh quan moi Idp hpc cd khoang 27 hpc vien tham gia vdi thdi gian dao tao moi khda la 3 thang. Sau khi k i t thuc khda hpc, cdc hpe vien dupe cap chdng chi nghe vd cd khodng 70% sau khi tdt n g h i i p da tim kiem dupe v i i c tdm hoac tU tao viec tam, gdp phan tang thu nhap, on dinh cude sdng va thoat ngheo ben vdng.
Ba H Bach - mdt nghe nhan tdu nam trong nghe det thd cam d Bon N JRieng, xd Dak Nia eho biet:
Tfnh d i n nay, ba vd eae con trong gia dinh da hudng dan, kem cap va truyen n g h i eho hang tram hpc vien vdi hang chuc khda hpc, binh quan mot Idp hpc ed khoang 30 - 50 ngUdi tham gia hpe. Thdi gian dao tao cung linh hoat chu y l u td vao eac ngay thU7 va chO nhat hdng tuan va thdi gian ndng nhan nhat trong ndm vl da so chj em theo hpe nghe la tranh thO thdi gian nhdn roi khi khdng lam nUong, ray, trong trpt. Hpc v i i n sau khi hpe nghe thanh thao ed the tao ra mdt sdn pham trong vdng 4 ngay cdng. Cu t h i nhU: De det dUOc mdt tam do dan tdc mac trong cdc ngay le hdi thi se mat khodng 4 ngay cdng tao ddng, cd trj gia khodng 700.000 ddng/cai; d i t mot t i m vay nhd thi m i t khodng 7 ngay edng, gid ban tCf 1,5 - 1,7 t r i i u dong/vdy. Cae n g u y i n lieu de det thdnh mpt tam do, bao gdm: len, giang khung, xe eac cay mui xd chi, vda det vda tam,... vdi r i t nhieu cdng doan, dot hdi ngUdi hpe nghe phdi h i t sdc k i i n tri, ty my mdi hoan thanh dupe mot san pham. H i i n nay nhu cau hpe nghe det nguyen lieu thd cam d Bon r i t tdn, ehi tinh riing tU quy 1 ndm 2014 da ed 25 -30 ngUdi dang ky hpc nghe ndy.
Chj H Vat, hpc v i i n hpe n g h i det t h d e l m tai Bon NJien tam sU: "Hpe n g h i det tho e l m rat khd, song nhd dupc su quan tam hUdng dan tan tinh cua cac cd giao nen dan dan cung biet tam. Nhufng ngay dau mdt hpe n g h i ve nha cat tay, cai chan, cdi tUng nd cUdau, n h U e h l t c d ngUdi, nhung sau mdt thdi gian cung quen dan va minh da eo gang hoe xong khda hpe, dupe cap chUng ehi n g h i . Ngoai ra, sau khi tdt nghiep cdn dUpc Nha nude hd trp khung det va cho vay vdn san x u i t tdm dUde nhieu san pham, binh quan hang thang gia dinh ed thu nhap tU2-3 trieu ddng/thdng, ed dieu kien de trang trai cupc song va cho con di hpe. Hien nay gia dinh minh cung la hp da thoat ngheo dupe can bd Hdi Phu nd tinh danh gia cao".
... den nhufng van de dat ra can dUpc thao g d Chi H Binh (con gai eua nghe nhan H Bach), giao v i i n day n g h i det tho earn tai Bon cho biet: Hien nay, da phan hpc vien chi quan tam hpe nghe Id de biet nghe va lam ra dugc san pha'm de ban va ed thu nhdp chd hp khdng quan tdm cd dUpc ehdng
ehi nghe bay khdng. Dong thdi, n g u y i n vpng cua chj em sau khi dupe hpc nghe la can dupe Nhd nudc t i i p tue ho trp cho vay von d l san x u i t va tim ddu ra eho sdn p h i m . Vi thiic t l , nhieu hpe vien sau khi tot n g h i i p da t u Idm ra n h i l u sdn pham cd chat lupng kha tdt nhung khdng cd nOi tieu thu, nen gap kho khan trong viec tra no vay vdn de mua n g u y i n lieu san xuat. Mdt so san p h i m do nhCfng khach hdng dat mua d qua xa nhU 6 Bdo Ldc (Ldm Ddng) nen khdng t h i giao hdng vi ehl phi van chuyen qua cao.
Do dd, trong thdi gian qua, mdt sd chj em ddnh phdi bd nghe d l c h u y i n lam viec khdc d l cd thu nhdp, trang trai trong cupc sdng.
Theo dng Nguyen Van Odng - Phd TrUdng phdng Day nghe - Sd LDTBXH t i n h Oak Ndng: Oieu quan trpng n h i t hien nay la e i n ed sU ehung tay vdo cu6c eua cae Sd, nganh va ehinh quyen dja phUPng di tim ra bien phap thao g d nhdng khd khan, vudng mac trong viee ndi k i t glCfa cae don vj doanh nghiep trong va ngoai nUde de t i m dau ra tieu thu sdn pham cho ba eon. Ngodi ra, Nha nude can cd chfnh sdch Uu dai trong viee vay vdn san x u i t kinh doanh de hp ed dieu kien phat trien n g h i det, m d rdng quy md hoat ddng. Ben canh do, viee khdi phue cac Idng nghe t r u y i n thdng gan vdi phat t r i l n du Ijch cung la mpt djnh hUdng phat trien nganh du Ijch eua tinh nha. NhOng chile khan, khd, vay, do choang... dUpc theu hoa van, mau sac sac sd t U c h i t lieu tho cam gdp phan lam da dang hda cae sdn pham du lich cCia Oak Ndng, niu giO du khach khi d i n vdi vCing dit nay de chiem ngUdng tim hieu, khdm phd net doc dao trong tUng trang phue va chpn cho minh nhCfng mdn qua luu mem dpc ddo, y nghla sau mpt chuyin di xa....
Ba Nguyen Thj Ngpc Le- Phd Chd tjch UBND ttnh, TrUdng Ban ehi dao Di an 1956 eho b i l t : De cong tac ddo tao nghe cho lao d d n g ndng thdn dat hiiu qud, nhat la nhdn rdng va phat huy cdc md hinh day n g h i , trong thdi gian tdi cae d p , nganh e i n t i i p tuc phoi hpp thuc hien khdo sdt nhu cau dao tao nghe d t d n g dja phUdng trUdc khi xay dUng k l hoach md tdp va giao kinh phf dao tao n g h i hdng nam; Uu tien dao tao eae n g h i ndng n g h i i p va bdo tdn ede lang n h i truyen t h d n g eCia d o n g bdo dan tpc; gin dao tao nghe vdi gidi q u y l t viec Idm, vdi quy hoach, ke hoach phdt t r i l n kinh te xd hdi d dia phuong va ehuong trinh xay dung ndng thdn mdi. Doi vdi eae hpi, doan t h i hdng nam can rd soat doi tupng la phu nO, thanh nien, n h i t la lao ddng d eac vOng sau, vung xa, vung ddng bdo ddn tdc t h i l u s6 ehUa cd viec Idm de long ghep dua vao chuong trinh ddo tao, tien tdi gidi quyet todn dien tinh trang lao ddng ndng t h o n duthUa. U
TAP C H ! LAO D d N G v A X A H d l - S6 476 ( t a 01-15/4/20V
