Geregistreer nan die Hoofpo&lmntoor as 'n Nuu!lblnd.
,Russiese Verteen"'oordigers Is Alanal spioene• Se Rus •
Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 6 Augustus 1947. Nr. 36.
Geen Russiese ekonomiese af- gevaardigde vertrek na Ameri- ka sonder dat by opdrag gekry bet omtrent die insameling van geheime dokumente nie, en elke Russiese verteenwoordiger in die buiteland is 'n politieke spioen, bet 'n voormalige amp- tenaar van die Kommuniste, Krawtsjenko, in sy getuienis voor die Amerikaanse Huis van Verteenwoordigers gese toe by ondervra is oor die spioenasie-
bedrywigbede van ctie Russe.
Hierdie Rus sal waarskynlik voortaan gedurig moet vlug om die wraak van die Kremlin te on tv lug.
Oorlog Beein d ig
Die vyandelikhede in Java is Maandag beeindig op versock van die VeHigheidsraad, na SAPA-Reuter berig.
PARTYPOLITIEKE SOSIALISME H ET GEFAAL IN . BRITTANJE
In sy v erarmin gsnood staan Brittan je in die volgende wek e van krisis op die kruispad. Hy moet h esluit om drastiese maatreels te t ref vir sroter produksie aan die een kant en groter besui·
niging aan die ander kant. Hy sal die h ooggeroe mde persoonlike vryheid moet inkort in belang van die groter geh eel, maar hy sal dit moet doen sonder die krag van ' n besiel eu de ideaal.
D.aar word dan ook tans berig dat die B ritte se groot moeilikheid
Onder hlcrdle drastiese maat-vandag is dat lwlle nie iets het om aan te glo nie, en daaront is daar ook
reels sal die Brit sy dagtaakgeen arbeidsywer t e bespeur nie, en verlaat steenkoolurawers hul w erk ont
as 'n koue pllg wat van buiteo deur die ystcrhand van die
110
' n kriek etwedstryd te gaan kyk onderwyl die grootste k risis van sy ge-
staatopgel~
word, moet beskou.skiedenis hul land voor d, ie deur staan.
<Vervolg op bladsy 8) 'n Jaar gelede het die Britseregering 'n lening van byna .£1,000,000,000 met Amerika ge- sluit. Die bedoeling was dat dit Brittanje vir dric tot vier jaar van die nodige krcdiet moes voorsien om hom in staat te stcl om sy nyWerhcdc weer op so 'n peil te kry dat hy sy lcwe kan vcrdien. In plaas van masjincrie het hicrdie lcnlng teen 'n onvoorsiene tempo ver- dwyn vir die aankoop van vocd- scl en tabak. Voor die einde van Oktober sal daar niks meer van dit- lt-nin"g oor wees wat tot 1950 moet gehou bet nie.
LUI
I
en na die wedstryd gaan sit en kyk •
WANHOOP
. I
Uit eie krag skyn dit v1r Brittanje haas onmoontlik te wees om die nadcllge gaping van meer as £600,000,000 per jaar tussen sy in- en uitvoer uit te wis. Allerlei wanhoops- maatreEHtjies wat hier 'n mil- jocn en daar 'n paar miljoen pond moet bespaar, word wei deur die regering aangepak.
Die jongste poging skyn te wees die inkorting van die leer, waardeur Brittanje sy pick as grootmoondheid sal verloor om- dat hy geen krag mecr agter sy diplomasie sal hi! nic. Vir hlcrdie doel is maarskalk Mont- gomery, hoof van die gcncrale stat, verlede week uit Indie teruggeroep waar hy besig was om te toer.
DWANG
~---··--···-·-·--···-·-·--···-·-·--·~·
Sewentie n Lede
In Konsu laat
Volgens 'n antwoord van die ~linister van Handel in die parlement bestaan die Russiese kon!lulnat in die Unie uit 'n lywige personeel van sewentien lede, terwyl die Unie vir die eerste ses maande van 19t6 maar vir die onbeduidende bedrag van f8 na Rusland uitgevoer en vir £8,000 ingevoer bet.
'
BOUWERKERS STAAK
Aile boubedrywighcdc het Maandag in Johannesburg en Pretoria tot stilstand gekom toe die bouwerkers tot staking oor- gegaan het in hul cis om hoer lone, berig SAPA. Na verklaar word is 87% van die vakmanne hierin betrokke.
I I • ··· ---·I I . .,
Het Baie Tyd
Intussen word gehoop op
·ri
nuwe lcning of die Marshall- plan vir Europcse heropbou.
Ma.u die Amt-rikaanse wetge- wers sal mot-ilik te vinde wees om verdt-r tt' betaal vir Britse gemak, veral daar dit tans blyk dat die Brit!>e werkers op skan- dalige wy&e lyfwegsteek. Rune is nie rewillig om meer as veertig uur per week te werk nie, en onlangs bet die minis- ler van brandstof met syfers aangetoon dat in plans van gro- ter inspanning daar 'n groter arwesigbeid van die myne is sedert die toegewings. En t~
daar verlede week 'n krieket- toetswedstryd m Leeds plaasge- vind bet, bet meer as die belfte van die werkers In sommige steenkoolmyne bul werk verlaat
Origens word oorwccg om mcnse van een werkkring na 'n ander te verplaas, waar hulle meer nodig is. Aangesien die steenkoolmyne op die oomblik die mlddelpunt van die krisls is, sal dit beteken dat Britte in een of ander vrye beroep wat as minder belangrik be- skou word, deur die staat ge- dwing lmn word om in die steenkoolmyne te gaan werk- 'n maatreel wat sy gelyke net in Rusland bet.
Britse steenkoolwerkers by 'n myn. Hulle weier om meer as vyf dae per week te werk onderwyl bul land in die grootste krlsis van sy geskiedenis verkeer weens gebrek ann steen-
kool.
Pretoria Gaan Debat Hou Oor
Arbeidsprobleean
A
,GEE ONS SPELE' SE BRITTE VOOR NADERENDE ONHEIL
J)ie Britse eerste minister eal vandag 'n verklaring in die Laerhui s doen oor die planne wat sy regering voor oe het vir die r edding van Br it·
tanje uit sy , krisis-uur" wat na verwag word teen Oktober sal aanbreek . Gedurende Julie is naamlik £175 m iljoen van die Arverikaanse lening ge·
trek , sodat die l ening teen September gedaan sal wees.
Na be rig word sal hy onder week nog teenoor die steen- velde.. .... Die £16,000 wat dtur meer aankondig dat die Britse kool werkers moes onderneem 86,000 mense betaal is om die leer tot meer as die helfte dat bulle nie gedwing sal word vierde toetswedstryd te &ien, verminder, en aile voedsel-in- om meer as vyf dae in die oortref die bekgeld van £14,189 voer behalwe die allernoodsaak- week te werk nle, boewel by >n wat in 1938 tydens die Austra- likste lewensmiddele gestaak beroep op bulle gedoen bet om lieS(' besoek ingesamel is ... . sal word. Daar is selfs sprake 'n balfuur per dag Ianger te ,Twee uur na. die wedstryd dat Brittanjc nou op sy goud- werk. bet 'n jong dame 'n koerant op- reserwe sal begin teer, lets wat Die gees van onverskilligheid gebel om te verneem of sy haar hom vir 'n paar maande aan by die Britte blyk duidelik uit sitplek vir die volgende tocts- die gang sal hou. die volgende berig in 'n Engel- wedstryd in Leeds, dit wil s~
InmiddeJs weier die Engelse sc koerant: teen die Australiese span vol- werkers nog steeds om harde-r ,Die Britse volk stroom in gende jaar, nou al kan be- te werk. Attlee bet verlede ongekende getalle na die sport- spreek !"
Ons &tryd teen die korwnunisme duur onverpoosd voort. Dis vera] die werkers wat blootgestel word aan die misleiding van 1\loskou se propagandiste, en die tragiek van die bele saak is dat
talle Afrlkanerwerkers vir bierdie vreemde ideologic optree.
Die Ossewabrandwag van Pretoria onder Ieiding van genl.
G. H. Beetge bet nou begin om op 'n positiewe wyse 1\los- kou teen te werk.
Elke tweede Woensdagaand van elke maand word daar voor ligtingslesings oor arbeidsaan- geleenthede gehou. Om die aande meer aangenaam te maak, word so nou en dan 'n debat oor een of ander Arbeids- probleem gehou. •
Die volgende debat word op 13 Augustus e.k. gehou in die Velrasaal, Bureaulaan, Pretoria, om 7.30 nm. Die besprekings sal gaan oor: .,Is die Naturelle- Nywerbeidsversoeningswct . tot voordeel van allc wcrkers (wit of swart)".
Komdt. Botha sal s~ dit is wei in belang van aile werkers, terwyl komdt. De Klerk hom sal opponeer. Albci sprckers dra goeie kennis van arbeids-
toestande, en die besprekings behoort van boogstaande aard te wees.'
Van ane O.B.-werkers word verwag om hierdie debat by te woon, en aile belangstellcndes is hartlik welkom. - (Korr.).
Britse
Wolfabriek Na U ni e
'n Volledige Bradfordse wol- fabriek is verlede week in Brittnnje verkoop vir oprig- ting in Sold-Afrika. Hy word bierdie week afgebreek vir verskeping na die Unie. l\leer as 200 mense werk in die fa- brick, en sommige van die sleutelmanne sal saam na die Unie gebring word.
Bl .... ADSY TWEE ,.DIE O.B." WOE!'JSDAG, 6 A::,U.::::G.:U.:S.:TU..:.:S:...::.;194:.:.;.7 _ _ _ _ _ _ _ ____ __ _ _ __ _ _ _ __ _ _ _ _
DIE FRIESE
'n Verhaal Van die
Uit Die Stryd Ondergrond
HOOI"STUK III
.,Sien jy, 011 Pid het hom met die groentP·I'n·wntcr en wa- ter·en-groentt•·dii'l't nnrlerhand begin vervel'l 1•n lot• bl'gin dil' ou gisteroggcnd so 'n bh•tji1• Vl'rken·
ningswl•rk doen; dlt tprwyl ons ltercls wnt skoon gewctens het, -rustlg In die !.lmdu Ill (•n nlnap.
,So omstreelts l'lf·uur gistcr·
oggcnd krulp die nu :mnar met 'n stralenclc geslg l•'rllg en ver- tel ons ... stll man, PlE>l, ck is ann die woord ... nou ja, hy vcr- tel ons dnt ons vannnncl die wa·
ter·drnery mnar ltan !nat sta.an.
,:!\tclk' Jaap, die hccrllkste ,·ars mt'lk vanaand. So ved as wat jy wil of lmn drink. En daarnn kon jy die gt•lllngblik tot oor·
lopenstoe vol maalt en ook hier- dle mcnlgtc hh'r kom spysig, sc Pict .... en hy kyk die menigte vnn "'aldcboere vnderlik ann - al vier van ons.
,,.Melk?' vra Jaap hom vcr- baas. ,Mclk?' Hct jy sonstcclt gekry, ou mnnt ... of is jy bes!m- peld?' wou Jnnp wcet.
,Maar Piet," vervolg die vl'r- tcllcr, ,,hct hom nie 'I."Qn Jnap se hondse gl'dngtcs oor sy intelll·
gcnsil'ltwotn vanstryk Jaat bring niP. Kyk, h1·t hy vir Jnnp bedulc, t!'rwyl die luilekkt•rseltslc hlcr h11l kosbure lewPns
Ju
l'n vl'r·slaap bet, hct hy wl\l Pic•t is 'n bit:tjic rondgl'kyk (•n dit• lund·
t~kap gadc gcslann.
Vier Fricskoclc - de llltl\l h~itc l'lkcen op minstcns driP·
vier gellings - die loop geen 11gt·
honderd tree van ons nf nlc; net hicr regs om die punt \"tm die rond. Mclk! Praat van melk!
Man, dnar is net ccn ding wnt my hinder en dlt Is hoc om die melk tc vcrvocr.
Hlcrdlc ou gelllngbllltkle
"~roor Jnap nou die nnnd so 'n boh81li gemnalt het ... ag wnt.
die koclc sal gekrcnk vool ns ons met so 'n vlngerhocdjic by hulle opdang."
So, ongevccr, hut PiPt sy ma- tC'rS bcdulc oor die lnnd Knnalin wat onnr net rcg11 om tl1c rnnd 1~. gccn agthonoero trN! van hul skullplelt nie. Wellswnnr ~ou hullc maar hul vcrlan~c moet laat wockcr tot dlt tlunltl'r word, want oor die oop vlaktc kon bulle nlc bcdngs slap nic.
MRar vnnann<l kOrels, van- ann•!!
En met hlcrdlf! roosklcurige skildt'rinrr van Pict het da.ar in dtf! antler mannc sc gcmocdcrc ook 'n nuwc vreugdc gcrocr ...
'n nuwe vacugdc bcncwcns die l••cdvcrmnnk oor die vcrbydolen- dc polltlckc apcurders wnt die spoor byster gr.raak het. Die nand lton bulle ampcr nic afwng nic ... so bet die vcrloltklng ,·an die ltomendc \'crandcring van s'pys hul vcrbedding gl'prikltel.
.. D:t was nog nic ecns gocd donkf!r nle," vcrtel Koos van hul redder, .,toe drafstnp ons om die rand sc punt op pad na die knm- pic waar Plet die kodc gcslen het, dnardic vicrgelllng-krcnturc wnnrvnn hy ons die hccltlag vcr·
td hct.
,.Vyf dor::tige r.n honger mans, I'C'n gPllinghlll< C'n ... nnd•'r leant dil' rand ... vier J<'ricskoPic!
,,Ek wil eerllk belwn dnt on'l cllcecn gevo<'l hl't dat onR dlcp In Pict sl' skuld ~.tonn Pn dnt die ou met sy \'Crkcnnlngsw .. rle sommcr die helc situn,te gt•retl bet," het Koos rultl'rlllt in sy vertelllng lngevlcg. Mnar om r.cn of ander redc hct hlerdle !'r- kenning by Pi t gccn wecrklank gcvlnd nlc; In sy hocldc bet hy net lets gcbrom oor ,lawv,;c pra.atjics' en maar \\ I'Cr 'n sign·
ret opgestcek, want ccn van d\1' dingc wat die redder snamgc- bring hct en wat In die aes dac
nie op die berg te kry was nle, was rookgoed.
·wei, bev:eer KO<ll!, dlt het nle sc maklik gegann om die kocie in die donkerte te kry nic. Hullc hct taamlik rondgt•val en ccn- maal het Cocrt so 'n duur woord uitgeroep toe hy oor 'n unkcr- panl gestruiltel hct. Mnnr uil- eindelik Is die dcug bcloon 1•n hct Karel byna bo op 'n l<'ril•s gcvo.l wat ew•• gemocdclilt in dif duis- ternis Je en hcrkou. Die andcr drie was nic Vl'r nic.
,Deps - hler's sy!" hcl Knrcl gcroep maar watwou: Pict
D eu r I
r
'
.. S. ] . de ] ongh j
het ontdekkingsregtc geeis en g('si\ dnt niemand anders as hy op die lnwyding geregtig is nie.
,Stann tru, kerels, stnan tru, l'n laat Pa aan die werk koro.
:o;ou sal hy julie Jeer melk," se Pict en hy bcveel een maat om die koei aan die borings vas te vat tcrwyl hy haar in die danker met F-Y Jyfband span.
,Tenspyte van die swart nag hct ek my vcrbeel dat ck die ou·sondaar se gesig kon all'll stranl \"an die ene blyde verwag·
ling wat sy l,cJc sic! verv11l het.
Die ses dac se bergbewonersknp t•n. grocnte en water het die ou a1 mismoedig Jaat voel, mnnr nou! Nou was die Kaap wt'l'r Hollands en die ou het sy Iippe so hard gelek in die danker dnt ek ecrs gedink het dnt die ou sommer sondermeer direk ann dl!' koei begin suip het!" wr·
scker Koos.
Piet het gevoel dat danig wei danlg was, maar hierdie laster was d9rcm te danig; en Pict hcl luidkeels geprotcsteer. ,NC'C wragtie," het hy gekla, .,hlerdie soort wanvoorstelllngs... en dit nogal vansyde kwansulsc kamerade... . . nee, magtle, dlt gaan dar!'m all" perkc tc howe!"
Gocd, wns die nlgemenc gc·
vocl, dan kon hy self die sui- pingsinsinuasic wet•rle. Maar ns hy weicr om dl!' Ranlt op tc klaar dan kan hy nie S!'k('r!' vcrmot'- dens kwalilt net•m nlc.
,,Sckcre hceltt·mal billikc vcr- moedens," emendel'r Koo~ in die clonltcr.
,Hccltemal billike bog," bars Piet u"t. ,Sien die hele affere was dnt ek gevocl hct dat ek die c rste mell!cr mocl wee!' omdat l'k d'e koele die ccr:-otc gcslr.n hct. Sclfs met diamante hct die ontdeltker onbel\\1sbare regte ..
waarom nle met Frleskocic nie!"
!'licmnnd kon die billikhcld
\'lln hit'rrllc !'t~'lllng betwis nie cr. Piet ill't a.angenecm om rlic redder die ware tocdrng van Slllee in h;erdie melkery-storie te '·erduldcllk.
,.Ek hct dus vir die ander gl'- sll um J.rll tc sta.an en my die knns tc gee - en ek dam die enste melkltoci by. Ook hct !'k ltulle gcmnan om met die hlik bydcrhnnd te wees - want hoc knn ek die waardevolle ml'lk nou op dorre aarde !nat mors?
F;n in die donkerte het hulle my die gclli!1iblik aangegce.
,.Ek het so op my h•Jrkc gaan sit l'n• die bl:k styf tussen my ltn!ci:i vasgedruk en toe begin mdlt. Vee! is daar nic Vt'rder t<:· \'ertd nie."
, Boor nou; .Vee! is daar niP verdcr te vertel niE•', sc die ou snaar!" roep Koos verontwnurdig t:it. ,So! Laat my dan mnar die storle regmnak.
,.Die blik, jong, gee die blllt', hct die ou g~js en toe gnnn sit by en - ,na hy die spenP Ao 'n keer getrek het - profetecr
hy vir ons dat ons nou fyn moct Julsl<'r. Sommer bale fyn:
\Vant, h<'t hy \'oorspd, nou sal ons die ene straal hecrlike r'riesmelk na die andcr die bilk hoor inskiet.
,.En ou Piet trek so 'n PI\Or keer en begin mclk."
,.Hoopvol ('n gespanne stann c!Jteen van ons in diP donkert"
Jangs hom om dit' nwllt tlic blilc in tc hoor ruls I'll dll• ou hl't wei besef dnl hy die miduclpunt van alii' oc wa!l of tt·n min- lite, van nile on', wnnt ·vir oii was dal\r In dnnrdh• mannlosc nag nit• vecl om wn'lr tr. necm nie. Ewcwcl, hy l'n danrt.lie strn- le mclk wnt die dorstlgcs gaan Jnwc wna mlddelpunt \'an ons ,·crlange.
.. ,Toe Plet, wat sukkcl jy?
Melk, mnn, melk,' hct Cocrt hom aangewakker.
,In die donker hl't ons Piet hoor brom en hy melk vir al wnt hy werd ls ... en dlt was toe wnt die narc suspisic my In dlt• donkt•r begin oorval. So 'n dowwt• voorgcvoel vnn nade- rt·ndc onhcll. Hlcr is Piet, die brandpunl van nlll' bclangstel- ling, die man wnt die menigtc mod spys!g l'n wat die Friese- lafenis nnn ons almal moet ver-
£lrt•k ... en hy wat Pict is sit en m•·llt nan 'n droc kol'i!
,Dit was so; vir twyfd was danr gccn pick mccr nle. Net so min as vir hoop. Ou Piet hct dlt trouens self crltcn. Gecn strnalgeluld, gccn vogtigheid nlc.
Die gclllngbllk sonder 'n drup- pcl.
,.Onh•cnsegllk en procfonder- vJndcllk was die kocl opgedroog:
.. En danr sit ons gevnllc groat- held en mclk en melle nan 'r..
ltoei wat nle die minste voor- nemcns het om ml.'lk te gee nie!
,. ,Nou v<'rdomp!' h••t ou Ph·t gcsii en met 'n aware sug staan hy op en gee die blik vrr lemnnd anders.
,Ons hct beslult dnt hy sy ont- dckkcrsrcgte nou maar ve1beur het; die volgcndc koch! sou ons maar oomccm. Na 'n bleljle bontstanery hct ons 'n andcr koci ann dil' horlngs en Jnap span haar en dam haor by met die gellingblilt.
,Ook sy wns droog, net so droog as diP I'Pr&tt• t'cn."
,Mt•t dll' dPrdc t•n vlerde was dit nie nndPrS nln."
,.Jn·n('c, dit wall vyr dicpte·
leurgcstC'Idc Rol'rc wnt met die Ice gclllngblilt tcruggcstnp hct ...
wlndpomp toe!"
\\'cl, lag die redder ann dil' stuurwiel, nou khn hy elkgcval nanvocl wnarom Piet nle ulc ge- sklkstc ccn sou wccs om by die melkbocr te cnnn nflnai nil'.
Deur hlerrllc soort van verydc- llng van mens M diepste ver- langens kry jy mn~tlik 'n knak wnt jarc lank In jou sic! sal sml'ul. Dus sou hy Hewers Piet maar In een van die nnder ske- mns lnpas - Of in die hut in die bossc by Maselspoort, Of by
di~ ancll'r bol'r 'n honderdmyl verdf'r,
Op hlt·rdic punt was ook Piet onvt•rhldd!.'lilt.
Die hut In die bosse? Seker;
met plcs!er en sonder die minzte bc•dcnkings.
Mnnr op een voorwaarde - nnclers stank hy die stryd som- mcr nou en hierso. Dan meld hy hom liewer weer maar by d1e poort van die gcvangenls en biC'g soos 'n verlore soon wnt na sy !CI tl'ruggekccr bet. Nee, ccn dcfinltlcwc en onclubbelsinnigc
\erclste stel hy, nnders ... ! .. En dit is ... ?"
Dlt Wl\8 dnt danr voornC gl!- rt•Cl so11 word vir 'n voldoenrlc voorrnad blikklesmellt In daardil' hut by die bosse tc Mnaelspoort.
,.En s6 \'ir my, Cocrt" wou hy
Prestasie Van 'n . Klein KOmmando
'1\ Tipie--e ,·oorbeeld \'an hoc klein afdelin~ van die Qs.o;ewa- brandwng dcur St"IrlO!ie dicns tot h1tns ongeilwenaarde resultate in
10taat i!o, blyk uit dit\ pre!-itn!ile vnn dit~ l'apendorp-kommando onder ben•l ,·an mev. A. )1. JI•JIJI(l wnt dnarop nan~>prnak maak dat bnar klein afdeling by dit• mm .. tnando 8 Au~ru-.tu .. -.,torting bo-aan die
Jy~ in die Kaap'-e Sld(•rt•llnnd gnnn t.tann.
In vt·rgcly·
king met andcr kom- mando's is die atclcllng an l'apen·
dorp maar bale kh•ln en moct die Brandwagtc
A
van hicrdlcafdl'llng on- Mev. A. M. ,JI'ppe dcr bcsonder
moeilike om·
standighcdc wcrk. Hulle hct nic 'n saal waar hulle 'n funksic knn hou nie. :\"il'tl'l'n~tnande hil•rdi(' struikl'lblokkP ~~:na" hi,•r(lit•
kommando !i)' Ll I! \nn \t•rlt'dl' jaar ver oortrcf. Die ronde be- drag bly nog eehelm. By hlcr·
die skatting Is die bydraes wat belowc is, mnnr nog nlc inge- vorder is nle, huitc rekening ge- laat.
,On., bet "C'd('rt ,·trlcde O.B.- dng l'lke \\'o,·n~dng gt'bnk in die Vri('nd.,lmp.,l'ntrum lll'dil•n.
On., lwt mt't ons hande gewoe- kl•r t'll die naaldwerk Pn g<'- hrl'idll nrtil<els goed v:m die hand gt•<,it," het komdte. Jt'ppe ann ons VE'rt4'enwoordiger ver- klunr. Die gehPim van hanr suk-
"l''i !.kr~ f sy toe nun die frit dat
bulle dndelik VE"rledl.' jaar na 8 Augu.,tus ann die- werk ge-<,prin' ht•t en gerPI'ld ,;-ewPrk bet.
Komdte. Jeppc gnan ook pcr- wonlik rond met haar kollc.kte- lys en ondcrvind groot welwil- lcndheid. :o;ie aileen gee Engels- sprekendi'S ruimskoots nie, maar ook diegene wat dcur die rege- ring vcrbied is om lets met die O.B. te doen tc hi!. Op haar lys van vanjaar kom o.a. bcdrae
\"1\n £3 !'n sdfs £5 voor wat
!lndersdcnkcndes gegec het.
Die ywer en voorbceld van hierdle ywerigc kommandnnte snam met haar offisierc en Brandwagtc is 'n uitdnging aan bale groot kommando's wat dcur komdtc. Jeppe ultgesto! is.
K . G. oor Voorspraak Van Dr. Malan
In \·l'rhand mPt dr. l\lalnn st• \erkl:uinl' oor die verwagte rtgl·rln~bom en "Y \erhouding tot dil• Os!oil'\\1lbrandwag en laas- g('nOt'mde se oorlo~str~d Is die li.G. lie uand:~g gevestig op die deel \"tall dr. ~Ialan "4.' \C.rk!arlng wnarin tQ nnd,•rneem om as pleit- be orger op te tree ,·ir rnoontliko heskuldigdes.
Dr. van Rensburg bet gcant·
woord dat by reeds sy seen gc·
gee bet aan dr. Malan se po·
gings om aile verantwoordelik·
held vir O.B.-aksie of l)('WI'l'rde O.B.-aksie af te skud . .,\Val r .. g is, is reg," het hy bygnvo1•g.
.,Maar waar ek voel dnt hy die spoor heeltcmal vt•rloor, Is wa.ar hy met die cen as<·m aile moontlike ,skuldlgns' repuclit•Pr
·by voorbaat, en mt·t die nndcr asem bedui dat hy nt\ \'t•roordn- ling Yir die ,skuldigcs' In die bresse sal tree om genndc tc vra.
,,Ek kan nl\luurllk nle, ewe voorbarig, vir dcnkbccldlgc ,skuldiges' prnat nlc, maar In so ver as O.B.'s bcoog mag wccs, wil ek met nndruk sl! dnt sulkc ongevraagdc heloftes net so on·
nodig is as die rl'putllusic.
,.Ook met Vlssl'r en \'nn merk bet so 'n pcUs!c')lltgegaan vnn die stelling: .nit is nit• ons anense
nit>, ntaar.'
.,Die dcstydsc O.B.-verklnrlng daarentecn bet gesO: ,lluliP 1,.
on-. brOE'r", t'n.' Dalk juls daar- om is Hendrllt van BIC'rk en Julian Visser vnndag, mccr as oolt tevorc, ons broers.
,.Ongtng wnt die ,homme' van 'n hnndlnnger-rPgning ook mag
W.-('<; dic Os .. cwubrandWUJt Slll
gl.'~n Afrilmnl'r ,·nloen wat in gevanrvolltl ty,~ in die bre~sl' gl'-
trN~ hct vir die sl ryd vun dil' Afrilmanse Ut•publielc en wut dit
< V crvolg van vorigc kolom) vir oulnns wcet, ,kan mens by die annkoop van blikkif'smelk danrop aandring dat d!t Jersl'y- melk of solets moct wccs? Selfs bokmclk, wat my betref. :Mank nie sante nlc.
,.Daar Is net cen soort koel wat ck nou nic mcer In die oll kan kyk nle. Frleoo! Veral vier·
gelling·Fricse!
,,Ek Is altyd bang die gocd draai om en lag my
.
ult!"luh•r \·oor 'n Empire-regerint:
mOt't \ rmntwoord nie-.
,.Daarom vlnd ek dit so moci- lik om te bcsef dat mense die O.B. se bl'nndering van sake met dill van die H.N.P. kan verwar."
TwN•-en-twintig vroue het in die scllc van die Franse tronk in Pnrys doodgebrand toe daar 'n brand uitgebreek het. Die lyke was almal vcrkool.
Vingerafdrukke V ir A/mal?
Dit <ml bl)·kbanr in di~ toe- kom<, vir di~ Au.,trnlii'rs moei- lik gnan om dil.' h.'lnd \·an die rr<'rl'g te ontsnaJl. Dic boor ,·an dit ~;peurdil'n., in Victoria bfot aanbe\·E"el dat <li~ ,·ingt'rnfdruk- ke ,·an ulle swr,.On(' in Australit' grntrm moet word. Hy he\
geM\ dnt die opname re-l"ds by geboort,. moet hfogin en dat ,·in- gf'rnfdrukke by nile handteke-
nin~te op 'lokurn('nf(' geplaas moct word. Dit t;al baie moei- likhthl voorkom.
'N DASAAR
It'll
hehocwe van d i.e S.A.
Noodhulpliga
word gehou in die
Kom itPek a m er, Groote Kerkgebou,
Purlemcnl~lr
.• Kaap stad,
op
Woen ...
da~aand,1 3 Aug.,
,·nnaf 7 n.m.
e
lfeerllke tui .. ge-maakte koek, brood ~n andtr geregte lial te koop aangeble-d word - asook&op, pannekoek, koffie, ens.
,DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947 BLADSY DRIE
---
,Peetouers '' Vir Politieke Gevangenes
Die oorplasing van, politieke gevangenes na Baviaanspoort, bet sekere voorregte vir bulle meegebring wat bulle in die Sen- trale Gevangenis nooit gehad bet nic. Onder andere kan bul- le nou tennis en jukskei spael asook verskillende andcr sport- soorte. Hulle het reeds elkecn 'n paar tennisskoene en 'n spaan ontvang, 'n paar stelle jukskeie, wat deur O.B.-kommandante in Pretoria geskenk is, en 'n groot voorraad grammofoonplate, som- mige deur kaptein Henri Slecht- kamp gestuur. Hierdie artikels kon vir hul!e aangekoop word danksy die vriende wat spesiale bydraes hicrvoor gegee het. Ons kamerade is baie in hulle skik en wil graag hulle dank aan al die goeic vriende wat bygedra bet uitspreek.
Baie Jode Kry Unie-
Burgerskap
Onderwyl persone van Duitse afkoms in Suid-Afrika kennis gekry het dat stappe gedoen word om hulle te deporteer, bet 'n groot aantal Duitse Jode Unie-burgerskap verwerf.
Die opgawe van die jongste.
naturalisasiesyfers toon dat so- wat 500 persone van wie die meeste aangee dat hulle van Duitsland afkomstig is, Unie- burgers geword bet. Hul vanne toon dat bulle Jode is.
·
Benewcns die Duitse Jode kom 'n groot dee! van die per- sone uit Oos-Europa, boofsaak- lik van Pole, Litoue en die Bal- kanlande.
I
fROOKGOED
Hulle kan egter ook nou sulke weelde-artikels soos sigarette, vuurboutjies, tabak en skeerseep, ens., ens. ontvang. Rookgoed is natuurlik 'n gereelde uitgawe en daar is gevoel dat daar persone moet wees wat gewillig sal wees om gereeld vir elkeen sigarette en tabak en ander benodigbede te stuur. Hierdie per:>one sou dan elkeen 'n ,peetkind" in Ba- viaanspoort aanneem en vir hom sorg. Elkeen van ons twaalf ka- me:·ade bet dan ook nou sy ,peetouers".
DANKIE
Ons kamcrade wil dan oo!t langs hierdie weg baie dankie
se aan bulle ,peetouers" vir die tallc pakkies wat bulle reeds per pos ontvang het. Hulle sal graag self skryf, maar hulle is net drie bricwe per maand toe- gelaat, en hulle moet nog aan familiebetrekkinge ook skryf.
Peetouers moet dus nie ongeduJ- dig word as die ontvangs van pakkies nic dadelik erken word nie. Sodra die kans hom voor- doen, sal hulle sekerlik 'n briefie skryf.
Ons kamerade wil graag bul- le dank betuig teenoor genic.
Meyer van die Vrystaat, wat hoofsaaklik verantwoordelik is vir die benoeming van hulle ,peetouers." - (Korr.)
Gevolge von Lawrence Se Swart Ommegong
Die resultate van die regering se Jaakbare optrede by Bethal waar by sinneloos jag begin maak bet op beweerde gevalle van natm·elle-mishancleling, bly nie uit nie. Soos die boere voorspel het, begin hul werkvolk opstandig raak en weiet• sonder enige grondige .-ode om te werk.
Die tweede van die reeks ver- wagte voorvalle het verlede week in die Bethalse magistraatshof gedien toe 32 naturelle daaraan skuldig bevind is dat hulle gc- weier het om te gaan wcrk om- dat dit volgens hulle te koud sou gewees het. Hulle is elk met twintig dae tronkstraf of
£1 boete gevonnis.
By 'n vorige geleentheid het 50 naturelle op 'n soortgelyke aanklag in die hof verskyn.
1.'wintig-duisend persone aan die Rand en in Pretoria, wag nog op huise. Meer as 8,000 het aansoek gedoen om privaat-
huise te bou.
£229,000 Aan
So/date Te Vee/ Betaa/
Volgens getuienis voor die ge- kose komitee oor staatsreke- ninge is daar gedurende die oor- log 'n bedrag van £229,000 te veel betaal aan iiOldate en oud- soldate. Die Departement het, waar uitgevind is dat oorbeta- lings gedoen is, 'n brief aan die soldaat geskryf en hom gevra wat by gaan doen. Enkeles bet terugbetaal, maar diegene wat geweier het is nie verder aange-
spree~ nie, is verldaar.
Gevangenes Roep Op
Tot Die Daad
Onderstaande oproep in verhand met O.B.-daginsamelings i s afkom- stig van ons kamerade in Baviaanspoort:
AAN ONS KAMERADE Weer staan ons voor 'n nuwc jaar vir die O.B.; 'n nuwe sltOf op die pad die kranse uit, na die Hoogland van wat ons wil be- rcik.
Ons kyk vorentoe! Maar dit is ook goed vir ons om tcrug te kyk; want uit die verlede haal ons die duurbare materiaal oni die toekoms mce te bou. Kyk ons terug, sien ons die verlede, en ook die verlede van die O.B., soos 'n see besaai met klippe, waartussen ons die boot van ons bcstemming moes stuur.
En dan doen die vraag hom onmiddellik voor: Wat wag vir ons in die toekoms? Steiler kranse? Meer opofferings? Gro- ter onbaatsugtigheid? Verwesen- liking?
Indien wei, wag daar vir ons vera! een ding - en dit is werk.
Werk, werk en nogmaals werk, is die een faktor wat ons na oorwinning sal lei.
Daar's 'n Nasie te lei;
Daar's 'n stryd te stry;
Daar's werk!
Daar is nie tyd, nog die nood- saaklikheid om te kyk wat ander doen nie. Die meeste mense wa~
op 'n wondenverk, voorgegoel deur geslagte van party-politici, om hulle ideale te verwesenlik.
Die O,B. glo nie, en durf nie glo
in die wonderwerk van die lam- sak nie. Ons mag aileen glo aan een soort wonderwerk, nl. die wat deur eerlike, gesonde, pligs- getroue arbeid daargestel word.
En dit is die plig en die voor- reg van clke man en vrou en kind in die Bewcging om te werk vir die O.B. soos hulle nog nooit vir hulle daaglikse brood geVIerk het nie. Daarom is ons mos O.B.-lede!
Ons hoor so dikwels die woor- de: Arbeid Adcl. En arbeid is veredelend; vera! as dit liefdes- diens is; vera! as dit bydra om ons volk te red; vera! as dit hierdie land kan beveilig vir ons kinders; vera! as dit Blank Suid- Afrika kan bestendig.
KARAKTER
Niks anders as die innerlike krag van karakter in clke man en vrou van ons volk kan ons volk van uitwissing red nie. En.
daardie karakter leef aileen deur die daad wat 'n voorbeeld is. Dit is ons bewys dat ons nog in ons volk glo. Dat die Afrikaner nog 'n toekoms het. En omdat ons nog glo in sy toekoms, daarom werk ons.
Die O.B. het daardie geloof- in-'n-daad - daardie getuigskrif van liefdc wat dien - van elke man en vrou in sy geledere no-
dig. Dit is die enigste bewys dat ons nog nie tot lamsakhuurlinac tot dissipels van materiele be~
hoeftes, tot willose slawe van vreemde vrybuiters, verval het nie.
Arbeid veredel. Arbeid aileen gaan ons volk red. Die Ossewa- brandwag versinnebeeld arbeid.
Dit is ons voorreg om die O.B.
te dien!
En laat dit ons besluit en ons eed wees dat ons die verjaardag van ons Beweging nie gaan vier nie, en die mensa wat ons tot hienlie Volksbeweging gei:nspi- reer bet, nie gaan huldig nie;
maar dat ons die O.B. wat ons liefhet, en die voorsate wat ons inspireer, waardig gaan Iewe - met woord en daad, maar vera!
met 'n dalld.
'n Skotse filosoof het van die groot Cromwell gese: ,Huldig' hom deur eerlik soos hy te wees." Kom ons se: ,DieJt die O.B. deur selfloos soos ons Ieier te wees". Kom ons se:
Die stryd wat ons vaders be- gin het,
Sal woed tot ons sterf of gewin het.
En Iaat ons dit op 8 Augustus, met die nuwe verjaardag van ons O.B., ons eed maak. \Vant die diens wat ons lewer in die O.B. is clie enigste waarborg dat ons Suid-Afrika gaau oohou vir 'n blanke nageslag.
c: :: ::: ::: :;::
::=:= : ::::::::: =:=:;::::;:::;:::;:::::::::;-:::::::::::::::::::: : ;:-=:.\\:BASAA R B ASAAR
IOSSEWABRA NDWAG
WELLINGTON
IN DIE STADSAAL,
SATERDAG, 9 AUGUSTUS 1947, om 5.30 n.m.
Boerwors en ander Lekkernye sal te koop aangebied word.·
•
Vriende en Belangstellendcs Hartlik \Velkom!•
~ :::::::: := =:; :=:::::::::::: :::::: :=::::::::::::::::::::::::, =:=:::::::::=:=::: :::::;;::::;;:::::::
ELE KTRON Kontrakteurs
(Eienaar: L. J. du Plessis, Bestuurder: A. J. de Klerk)
~IEUBE L S
e
Speaiale Afslag op ons reeds Lae Pruse vir Kontarrt b9 BestelllngELEKTRIESE GOEDERE (,\.Ue 220-voU Lampe) EN HUISHOt;DEUKJ; DENODIGDREDE Sien ons Weeklikse Geklassifiscerde Advertensie vir
Prysopgawes.
KEERO.lUSTRAAT 18 (Foon 25060) KAAPSTAD
rAS ONTVANG VAN OORSEE
SW ALL OW
, RE£ N-, WARM- EN GABERDIEN-JASSE.
PRYSE B A lE BILLIK
Plaas dadelik u B estelling by
Van Zyls DIE M ANswiNKEr:
Foon 791- Posbus 233
HOOFSTRAAT PAARL
EXCELSIOR WYNE. BRANDEWYNE EN LIKEURE
vae a.tomneKenao d1'1U1Ktes. VIe oKoonste van Jdeur, dlo tynete van &"eur wat a oott ceproo llet. vranldes wat we alleen pr:rse wen op tentoonstelllng8 Die;
maar wat deur aile tynproewe, . aancepl')'8 word.
"'
'""' ..
~~5
PBY S LY S
..
•.o ...., ..
....
"' ..
~.9 Wl.'NE:
Ou Port . . . Inwallde Port . . • . . . Spestaat Soet Wit en Roo! Jerlniko Wit en Roo! Malmsey Wit en Root Muskadel Soet Port . . . . . . Port, Ponlak,
. . 2/9 . . 3i3 .. 2/9 .. 2!- .. 2/- .. 1/11 .. 1/11 Worcester Hock .. 1/lO Spcstale S.lerrle <Soeteri.o:l 1110 Goudkleurlge SJerrle . . . . 1/9 Ou Bruin SJerrle . . . . • . 2111 ,.Cocktail" . . . . . . . . . . 4/3 Vermoutll (Droog of Soet) :1/- Swartberg Sjcrrie . , . . . , 2/9
DUO£ W'I'.NE:
BoergonJe (Roo!) . . • • • . 21- Kiesling (Droo Wit) . . . . 1/9
12/6 10/- 10/- 9/6 9/6 9/- ll/- 8/6
PB YSLY S
\ O.NKEL\VD'E:
Grand Spumante
(Soetertg) . • , . 10/3 Grande Splendore (Droog) 7/9 Vonkel Boergonje , • • • • . 8/9 lSUANDEWY.N:
Aurora V.S.Q .
(Die allerbeste)
.. ..
10/- Eureka.. .. .. .. ..
8/6 A.1...
".. .. ..
8/- Royal..
" ".. ..
8/RBoegoe "
"
.. ..
" 7/6LIKE UK:
Peperment, Perske, Ap·
pelkoos, Piesamg 7/- Kersle. Anys, Gemmer,
Naaltlle
.. ..
6/6Van der Hum
..
" " 6/6 JENEWER <GIN>:Drot!. Lemoen, Suurle·
moen
.. .. .. .. ..
7/~- - - - -
..!...
Vl!:KKVV.I'SVOOKWAA.KUES: (1) .Bestelllngs moet bestaan uJt 12 botte • nr 0 getllng vaat]te, of veelvoud aaarvMl. (2) voeg by 20/- aeposlto per va til~
or 0/- per Klssle met t>ottels. Hterdle deposito's word aaaellk san u terughe•:..al op ontvangs van die Jet! goed, vraggeld betaald na Vtaktep!aats-sta.ste. (3) St••ur Kontant plus deposito's met besteiUng of ander !ewer ons K.b.a. u naaste ata"~·
EXCELSIOR W YNMAKERY ( EDMS.) BPK.
POSBUS 1, VLAKTEPLAATS-STASIE, K.P.
...,_.
BRILLE
Bring u oogarts se voors~lf vir brille na ons.
GOEIE WERK TEEN BILLIKE PRYSE.
GEHOOR APPARAAT
Die Voortrekker ... Apteek
Kerklaan, K AAP STAD.
Maitlandstraat, BLOEMFONTEIN.
Besoek ons of skryf om Besonderbede.
VI • r Duitsland Noodhulp
DUITS-AFRIKAANSE HULP-AK.SIE (D.A.H.A.) Ondersteun ons Taak om die Ontsettende Nood in
Duitsland te verlig!
ONS BENODIG DRINGEND:-
• . Fondse vir die aankoop van Voedsel, Klerasie en Medisyne.
e
Klerasie en Skoene, nuut of gebruik, maar skoon en in goeie toestand.e
Biltong, Vet, of ander Onbederfbare Eetware.Stuur u Bydrae of Bcsendings aan u Plaaslike Noodlenigings- komitee vir Duitsland of regstreeks aan die
DUITS- AFRIKAANSE HULP- AKS IE (D.A.H.A.) ,
Bloedstraat 164, PRETORIA of Hoopstraat 105B, KAAPSTAD.
BLADSY VIER ,.DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947
,.DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947
TWEE MONDE
In sy onlangse verklaring, waarna ons twee weke gclede ver- wys bet, het dr. Malan eintlik twee stellings neergele: die een was om hom en diesyne by voorbaat te disassosieer van enige moontlike beskuldigings van onwettige republikeinse strewe tydens die oorlog, en die twecde was dat, boewel hy met die O.B. geen verband het nie, hy ook teen ons niks uit te waai bet nie. Met ander woorde, 'n aanduiding dat die bittere en volkskadelike aanvalle teen mede- republikeine nou 'n einde grum kry.
Wat die eerste stelling betref, die repudiasie van enige aktivis- me vansyde die H.N.P., bet ons min ltommentaar op te maak. Ons was nooit van enige sodanige aktivisme by sy volgelinge bewus nie, en as iemand by voorbaat probeer padgee van 'n vermeende gevaar dan bet die Ossewabrandwag geen die minste begeerte om so iemand in hierdie spontane poging te belemmer nie.
Die tweede stelling het ons verwelkom. Dit is noodsaaklik om sover moontlik - op die breeds-moontlike basis - mense bymekaar te kry vir die komende verkiesingstryd. Noodsaaklik en - bo alles - fatsoenlik. Daarom bet ons sy uitlating verwelkom.
Nou egter kom 'n artikel in sy Strydblad, Die Kruithoring, wafS aan die O.B. die Jeviete probeer voorlees oor wat hul houding moct wees as hulle ook lede van die Afrikanerparty mag word, soos baie van hulle nou doen. Die artikel beduie dan dat hulle by die komcnde verkiesing vir die H.N.P.-kandidate sal MOET stem ,.As hulle manne en vroue van eer is." Dan herhaal die artikel met vet druk: ,AS HULLE MANNE EN VROUE VAN EER IS."
Hierdie insinuasie teen die eerbaarheid van ons moeders, dog- ters, broers en susters, gemaak deur 'n blad wie se reputa,sie vir fatsoenlikheid in die joernalistiek - oa sy ligste uitged~uk - nie egalig gewaardeer word nie, laat ons koud. Ons beset dat H.N.P.-lede wat eerlik streef om mede-Afrikaners nader te trek bier te doen het met 'n sware struikelblok omdat bierdie blaadjie meer mense in' een maand weggeskel bet as wat hulle in etlikEI:
jare weer sal kan versoen. Maar twee dinge wil ons tog aan die Ossewabrandwag duidelik maak.
WAAR DIT PAS
Die eerste is dat Die Kruithoring die mond&tuk van 'n direksie Is en die direkteure, o.a. dr. 1\Ialan en dr. Karl Bremer - wat een- mnal vir die duur van die verkiesing bedank bet as direkteur - is.
Eersgenoemde verseker dat by niks t;een die O.B. uit te waai bet nie; en derhalwe moet ons aanneem dat hy met die redakteur wat vir die insinuasie aanspreeklik is, reeds afgereken bet.
Dr. Bremer, sy mede-direkteur, is L.V. vir Stellenbosch, en ons neem aan dat by met die komende verkiesing weer aspirant gaan speel; dan sal by ann die O.B.-kiesers van Stellenboseh kan vertel dat bulle vir hom 1\-IOET stem ,.AS bulle manne en vroue van eer is", en - vir geval bulle meen dat bulle hom nie reg verstaan ht't nie - kan by herhaal: ,,AS HULLE MANNE EN
VROUE VA.~ EER IS," met nadruk op die ,.AS." So iets mag sy kandidatuur bevorder •• • wie weet?
Die tweede ding wat ons wil duidelik maak is dat die lede van die O.B. wat aansluit by 'n politleke party, waarol'\der die Afri- kanerparty, die volste reg daartoe bet. Ons bet nog nooit ons· lede belet om lede van •n party te wees nie. Die oorgrote meerderheid was ledo van die H.N.P. totdat laasgenoemde bulle openlik uitge- skop bet, soos bulle ons vandag nog belet om lede van die H.N.P. te word. Maar dit is ten enemale onsin om te se dat die O.B. wat' lid van die Afrikancrparty word verplig is om dan vir die naaste H.N.P.-kandidaat tc stem ,AS by of sy 'n man of vrou van eer is" (die kieser, bedoel ons, nie die kandidaat nie). As daar ver- pligtings onder enige ooreenkoms vloei, dan vloei hulle twee kantc toe - nie net ecn kant toe nie. En as verlang word dat mense aan die cenkant ,eerbaar" moet wees· dan is dit vanselfsprekend dat diegcne wat sulke verlangens koester nie daardie eerbaarheid by voorbaat kan krenk met insinuasies wat tuis hoort alleenlik in die redaksionele atmosfeer van Die Kruithoring nie.
Opposisie-kandidate kan van een ding seker wees: die O.B.- kiesers in hul kiesafdelings, synde manne en vroue van eer, sal optrce soos hul sclfrespek hul voorskryf.
TIEN KOMMUNISTE TER STRAFSITTING VERWYS
Nege bestuurslede van die Kommunistiese Party in Suid- Afrika is in die Kaapsc magis- traatshof ter strafsitting ver- wys op aanklag van sedisie en oortreding van die Wet op
~taatsgeheime. Die tiende be- skuldigde is ook ter strafsit- ting verwys, maar net op aan- klag van sedisie. Die beskul- digdes is op borgtog van £200 elk vrygelaat.
Hulle is: William Andrews, Moses Kotani (nature!), Harry Snitcher, Lucas Philips (natu- re!), Betty Sacks, Fred Carne- son, Isaac Horwitcb, Harold Simons, Harry Naidoo (Indier) en eouis Joffe.
Een van die Dae Genoeg
Motors
Teen die middel van volgende jaar sal die aanbod van motors in Suid-Afrika weer normaal wees, volgens gesaghebbende persone verklaar. Die aankoms van motors gedurende die af- gelope ses weke was die meeste sedert die oorlogsjare. Die mo- tors is van Amerikaanse en Britse fabrikaat.
Die Neger In Die V .S.A
Voordat ck oorgaan om in die artikels wat bierop volg 'n een en ander te vertel van die buidige na-oorlogse posisie en eise van die Amerikaanse Ne- gers, wil ek baie kortliks en sonder om die Ieser te oorval met 'n klomp syfers, die eko- nomiese omstandighede van die Negers skets.
Ons boor en lees so dikwels van prestasies van die Negers op die gebied van die weten- skap, kuns, sport ens. en dan is 'n mens half geneig om te meen dat bulle 'n bele entjie verder geworder bet as die nie- blankes in ons eie land. Dlt is ook wei die geval. Daar is 'n groter aantal nie-blankes in die V.S.A. as in Suid-Afrika wat op ekonomies en maatskaplik gebied reeds vergevorder bet van die armoedige en balfbe- skaafde omstandighede waarin bulle oucrs of grootouers groot geword bet.
ALLERTREURIGS As 'n besoeker gaan na Har- lem, die bekende Neger-woon- buurt in New York waar 'n halwe miljoen Negers woonag- tig is, sal hy vanuit die ,.Valley", die buurt waar die armste van die arm Negers in die allertreurigste blokhuise woon, vir ,.Sugar Hill" sien.
Hier bly die welgestelde Ncgers.
Hier is mooi geboue en gerief- like woonstelle waarvan een van die modernste geboue aan die bokser Joe Louis behoort.
Die huurgeld van een woonstel van 4-5 vertrekke in die buurt is maklik £20 of mcer per maand.
Van Ameril(a sc bcste en ge- wildste sangkunstenaars is Marian Anderson en Paul Robeson - Negers wat albei seker geldclik daar goed in sit.
Aan verskillende blanke sowel as Neger-universiteite ontmoet die besoekcr ook fyn beskaaf- de en ontwikkelde Neger-do- sente van wie sommige al hulle merk gemaak het deur weten- skaplike publikasies. Daar is Neger•tydskrifte en Wf'ekblaaie (maar g'n dagblad nie), Neger assuransiemaatskappye en ban- ke wat bestuur en beheer word deur Negers en in 1939 was daar amper 80,000 wlnkels in besit van r-.•egers, wat 'n klein- handel afset gehad bet van
£18 miljoen.
ARM
Dit alles en nog veel meer is wei waar, maar tog is die
groots~ gros negers, in die suidelike- sowel as die noorde- like staw, baie arm. Die mees- te Negers het min besittings en die meubels en ander huis- houdelike benodighcde wat bul- le het is gewoonlik in 'n geha- wende toestand. Hulle word nie aileen volgens Amerikaanse standaarde, swak betaal nie, maar bulle is meer dikweh werkloos as die blankes.
In 'n vorige artikel het ck daarop gewys dat 77% van die Negers in die suidelike state woonagtig is, waar bulle veral op die platteland as_ kleinboer- tjies, ,sharecroppers" en plan- tasic-arbeiders op katoenplase 'n beswaarlike bestaan maak.
Die katoenboerdery is, vera! as gevolg van kompetisie van die buiteland, lank nie meer wins- gewend nie, tcrwyl die tipe boerdcry ook baie skadelik is vir die grond. Dit beroof d1e grond van sy vrugbaarheid en vcroorsaak erosie. Die Negers het as gevolg hiervan nog meer as die blankes gely want hulle produseer een-derde van die katoenoes.
KLEIN PLASIES Daar is 0 miljoen van die 13 miljoen Negers wat as lanc!- bouers 'n bestaan maak. Maar
·.
Deur
dr. Erika Theron
net ongeveer een uit elke sewe het hulle eie plase en in die afgelope twintig jaar het die getal nog steeds verminder. Die plase is cgter baie klciner as die van die blankes (55 akkers gemiddeld in vgl. met 160 ak- kers by die blankes) en weens gebrek aan kapitaal nie ordent- Jik bcwerk nie. Meeste het na- tuurlik ook nie die geld om grond te koop nie.
Afgesien van die boerdery moet die Negers vandag in die suidelike stede meer en meer kompeteer in werkkringe wat voorheen as by uitstek as Ne- gerwerk beskou is. In die noor- delike state bet die Neger in die stede 'n beter kans om goeie werk te kry. Maar ook hier word bulle uit bale werk- kringe geweer. 'n Neger het min kans om 'n wer)( as ge- skoolde arbeider te kry in bv.
die tekstielfabrieke, saagmeule, skoenfabrieke, bakkerye en meubelfabricke. Op die spoor- wee word hulle oor die alge- meen net in diens gencem as kruiers en werk van 'n soort- gelyke aard.
AAN BANDE
Die Neger arbeider is egter nog nie so aan bande gele soos die professionele man nie. Die Neger-geneeskundige en -sake- man Is gewoonlik net beperk
t~t klii!n~ van sy eie rns.
Maar, aangesien die nie-blanke gemecnskap arm is, word die professionele man swak betaal in vergelyking met sy blanke kollega. Hoewel daar nog taam- lik bale Neger prcdikante, on- derwysers en winkeliers is, is daar min toekoms moontlik- hede vir Neger-ingenieurs, -ar- gitekte en -industriele bestuur- ders. Daar is ook maar min Negers wat klerikale werk doen.
(Word vervolg)
VO LKSKAS BEPERK
KENNISGEWING AAN AANDEELHOUERS
Die direksie bet genoeii om bekend te maak dat by geleentheid van die dertiende jaarlikse algemene ledevergadering besluit is om 'n diwidend van 5% (vyf pcrsent) op gestorte kapitaal uit te keer ten opsigte van die boekjaar geeindjg 31 Maart 1947, aan aande<'l- houers op gemelde datum In die boeke van die Maatskappy ge- registreer.
Diwidendtjeks word onmiddellik uitgepos.
Is u jongste adresverandering al aan die Bank opgegcc.
PRETORIA, 26 Julie 1947.
·--- .... --- ... .,
Dooffunksie van Gebied te Doopstad
op SATERDAG, 9 AUGUSTUS, 1947, in Landbougenootskapsaal vanaf 10.30 v.m.
Vergndering om 2.30 n.m.
Hoofspreker: Dr. J. F. J. VAN RENSBURG
AFRIKANERS! }ulle is welkom!
Baie te eet, Jukskei, en'!.
~---,---···---4
DIE SKIEREILANDSE GENERAALSKAPPE V IER
Ossewabrandwagdag
op
MAANDAG, 18 AUGUSTUS, 1947 om 8 n.m.
in die
HOF~IEYRSAAL,
KAAPSTAD.
SPREKERS:-
G:Er-."LE. ERIKA THERON
GEBIEDS-BFGENL F. D. DU TOIT VAN Z¥L BOOFGENERAAL P. D. ROUSSEAU
GENERAAL J. DE VOS GENERAAL G. RETIEF
Die Kommando's en Jeugveldkornetskappe sal hul bydraes stort!
Die Ossewabrandwag-orkes sal optree!! Die Gees van die Ossewatrek leef voort!!!
•
,.DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947 BLADSY VYF
Yolk Oes Samewerking Wat O.B. Gesaai Het
Daar heers gesonde belangstelling vir die Ossewabrandwag in die Suidwestelike distrikte waar genl. W. R. Laubscher, in geselskap van genl.
J. L. Swart, verlede week 'n reeks vergaderings toegespreek het. qp Albe r-
tinia en Riversdal het heelwat nie-O.B.-lede die vergaderings bygewoon en
• waardering hetuig vir die saam s noerende koers van die O.B. Op Heidelberg en Barr ydale i s ewe suksesvolle vergaderings gehou en die gees wat onder die Afrikaners -heers doen we ldadig aau. Op Swellendam het genls. Laubscher en Swart net die 0.8.-lede ontmoet. Die kommandant het 'n groot openbare vergadering later in die jaar in die vooruitsig gestel. •
Die kommnndo's is oral nnn die woel vir 8 Augustus, en
genL Swart voel oortuig daar-
vnn dot sy kommando's van- jaar g()('d guan presteer.
Genl. Laubscher bet in sy toesprake die bolsjiwisticse be- dreiging vir die Westcrse Be- skawing behandel en vera!
aangetoon bocdat die blanke heerskappy en leefwyse In Suid - Afrika ondermyn word.
Hy het aile blankes opgeroep tot samewerking om bicrdie wesentlike gevaar die hoof te bled.
Elke Afrikaner wa.t vandag die noodsaaklikheid van same- werking voel, behoort dankbaar te wees dat 'n Ieier soos mnr.
N. C. Havenga op die open- bare toneel verskyn bet. Hy verkocr in vriendskap met aae nasionaalvoelendes en as soda- nlg is hy die skakel tussen al die opposisiegroepe met sy openbare verskyning en as ge- volg van sy ooreenkoms met die H.N.P. is die parlementere opposlsie teen veldm. Smuts vandag 'n vennootskap.
MOONTLIKHEID Hierdie felt rnaak 'n formele samewerking tussen nile nasio- naalvoelende opposislekragte by die volgende algemene verkie- sing moontlik; die besieling en afronding van die sa~ewerklng
en die sekerheid van oorwin- ning !ofi) egter eers don bewerk- stellig word wanneer dr. Malan, die H.N.P.-Ieier, die voorbeeld van sy vennoot, mnr. Hnvenga volg, en sY party op dit'selfde grondslng plaas van hartelike samewerking met aile opt>Osi- siekragte, waaronder die O.B.
die allerbelnngrikste is, 11et genl. Laubscher gese.
Spreker bet die rol van die O.B. as saambindende faktor uiteengesit. Ses jaar gelede toe die brocderstryd tussen Afrika- ner en Afrikaner ontketen is, en toe duisende Afrikaners me- kaar se hande gelos bet en op bevel van bo vir mekaar geba•- de vuiste getoon het, het die
Mag Nie Lid Van H.N.P.
Wees
KAROS. - Op 'n gesellige byeenkoms van die O.B. waar die moontlikheid bespreek is om 'n Afrikanerparty-tak
te
stig, was ook 'n paar ampsdraero van die H.N.P. teenwoordig.Nadat besluit is om 'n Afrl- kanerparty-tak te stig, is ons hewig van H.N.P.-kant aange- val. Hulle bet gevra waarom ons dan 'n nuwe party stig, en nie by die H.N. Party aanslult nie.
Hi('rna het komdt. Lubbe ver- duidelik dat dr. l\lalan en sy Party alle O.B.-Iede geskors het, en bulle belet om lede te wees van die H.N.P.
Indien dr. Malan sy skors- beleid In die openbaar terug- trek, sal ons bereid wees om weer aan te sluit. - (Korr.).
Ieiding vdlh die O.B. voorge- skryf dat Afrikaners bymekaar moet bly. Moenle teen jou broer bries nie, bet dr. Van Rensburg die verbrokkeling probeer rem, want more en oor- more gaan jy vir born en by vir jou broodnodig kry.
MAGTIGE BLOK In daardie dae was die Afri- kanervolk saamgesnoer In 'n
Genl. J. L Swart magtige blok van honderde duisende wat op die parlemen- tere terrein sowel as daarbuite 'n geslote geledere was. Die partypolitieke Ieiding was dat bierdle magtlge Afrikanerblok gebreek moet word: die volks- leiding bet vergeefs teengeskop.
Vandag, met 'n parlement(lre verkiesing om die hoekie sma~
elke Afrikaner na die herstel
van die verlore eenbeid; die noodsaaklikbeld van bierdie eenbeid onderstreep die ver- slendheid en korrektheid van dr. Van Rensburg se Ieiding destyds.
NIE TEEN BROER Ses jaar gelede het die Afri- kanervolk sy grootste eenheid en krag ervaar in die komman- do's van die Ossewabrandwag.
Scs jaar lank bet die O.B. die pad van samewerklng en broe- derskap en hocderskap bewan- del - selfs te mldde van die felste provokasie en uittarting.
Ek slen geen vyand in 'n mede- Afrikaner nie, bet die O.B. kon- sekwent volgebou, selts toe die bitsigbeld van mede-Afrikaners teen die O.B. sy standpunt ge- braudmerk het as oordrewe idealisme.
Vandag maai die O.B. wat by gesaal bet. Vandag staan die O.B. en sy beleld van saam- skakellng van aile Afrikaner- kragte, nl. die volksbeweging- gedagte, geregverdig voor die volk. Vandag, in die aangesig van die komende parlementilre verkleslng, wanneer 'n aanslag op die Empire-bewind geloods moet word, besef vricnd en vy- and, die juistheid van die O.B.- stelling dat die hele volk saam moet veg vir oorwinning want wanneer partye van die volk teen mekaar veg, is nederlaag onvermydellk.
Afrikaans In V .S.A.
N a Gholfprestasie
A. D. (Bobby) Locke, Suid-Afrikaanse beroepsgboltspeler, bet 'n sensasle in Amerika veroorsnak toe by In die afgelope weke meer geld op toernooie gewen bet as enige Amerikaner. In 'n reeks toernooie, die meeste waarvan by teen Amerika se kampioene gewen bet, bet by tot verlede week die buitengewone bedrag VM
£5,180 met sy gbolfstok uitgeslaan, wat, volgens berekening, £1 16s.
beteken vir elke hou wat hy geslaan het.
Met hlerdie prestasle bet Locke groter publislteit aan Suid-Afrlka gegee as die Unie se inligtingsdiens in Amerika,
van wie Afrikaanse toeriste nle 'n brief in Afrikaans kan ont- vang nie. In voorblad-artikels bet Amerlkaanse koerante naamlik geesdriftig geraak oor die ,Johannesburger", en bul lesers aangeraai om Afrikaanse terme te leer om teenoor Locke
te gebruik, soot~ ,alles van die beste; bly om kennis te maak;
daar gaan by; ek het dit ge- niet; gesondheid, en goed dnn- kle."
Aan die ander kant was Locke se prestasie 'n bitter pil vir die Amerikaanse verwaand- heid wat spog dat hul kam- ploene nog nooit deur buite- landse sportmanne geklop Is nie. Om biervoor te vergoed is berig dat Locke besluit bet om 'n Amerikaner te word. Locke bet dit egter beskryf as onsin.
Afbakening van
Kiesafdelings
Die afbakening van die kies- afdellngs vir die volgende ver- kiesing sal as volg wees: Kaap- land 55, Transvaal 66, Vrystaat 13 en Natal 16. Dit beteken dat Kaapland en die Vrystaat elk een kiesafdeling verloor en dat Transvaal twee ryker word. Na- tal se poslsle bly onveranderd.
20 vir lld.
ooktekoop teen 50 vir 2/2d.
1() vir IS& d.
D11r 11 'n groot vrug na Ronde Kom•
m1ndo In die 1t1d rond
Hulle II koel. rook lekker met 'n ele geur wat hulle elke d1g meer vrlende belorg.
V erseker u Toekoms
deur die Eiennar te word van
BH lea$
Beskerm u Oe
.
.. ..... _{}
~
t f
I
VASTE EIENDOM
*
BOUPERSELE*
WOONHUISEBring u oogarta ae voorakrU na ons. Laat gekwa.llfl.8eerde Voorakrif-Oogkundlgea u be·
dlen.
*
PLASE*
BESIGHEDE VIR DIE KIESKEURIGE PERSOON Raadplt'eg-J. (Kotie) THERON
CROXLEY-GEBOU, KUSWEG, Posbus 78 Foon 0028
STRAND
Wahl, Lawrence
EN KIL
BBILMAKEBS
Adderleystraat lZOa, Kaapstad FooD Z2~8
TWEE BEREKENINGS ••
Albei Korrek !
£2+
£z+£z
is maarn e t £6
(plus 'n bictjie rente), as u u maandelikse spaargeld in 'n gewone spaar- middcl bcle.Diesclfde £2+£z+ £z kan egter vir u boedcl 'n gewaarborgdc baat van 'n paar hondtrd pond beteken . . . as u dit in Lewensassuransie belc I
e
Koop vir uself en u gesin daardic ekstra baat aan, deur-'n SANLAM-Po:is
- TAKKI!: OWARSOEUR OlE UN I E - HOOFKANTOOR: WAALSTRAAT 28. KAAPSTAD
9725-3
BLADSY SllS .,DIE O.B." WOE!IlSDAG:,:·~6:...:.A:.:U:.:G:..:U::S:.:T~U::S~1:.:94~7:._ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
GEKLASSIFISEERDE ADVERTENSIES
r&ILI1D' Vta O&IU.&&IIFIMF.&&Dit ADV1':&1'EN81:&8:
_.. ...
(Vtl'IO_
WIDII:, bUWtllll, Ctboorte, ~.-.... ,
tltrtcr~&J. In memoriam, Ctlull;,.-tD•elnc,
- ·>
l>,(d. per wuord: mtnlmum 3/· per plume. Voorultbetu.l·- · VIr berbatlnp 211 pet. ar.&&c.
. . . · - · · · J:Dittl pl&llnp (Y3 : oorultbetaalbu.r) 2d. per woord. Minimum 4/· Jltr pi&8IDc. 2 tot 28 pl&llnca ('fOOndtbetaa.lbu.r) 1 >,(d. per woord, mini·
IDI.IIIl 31· per ptutnc. 52 attereenvot~:eDcle pi&JI1np: 1d. per woord, IDIDIJDWD 2ft per pi&IIDI. PIUIDp tot ~It, 1'44. per w(l(ol'd, IDIDIJDum 3/· per pl&lmc.
. . _ , . . . . . .,Ole o.B." ( . . rtlt7n - l llllll): 10/· per Ja&r of 6/-'l1r e maand._
voorul!betulbu.r. Stuur advtrten•leceld en be•telllngs na l'o.bua %8, JSteUea"'"'b, en tntek~eld oa l'oabul 1411, Kaapatad.
GEBOORTE
BALl..OT. - Aan mnr. en mev.
Edelbert Ballot (geb. ll~ntrJce Bvth&l
•n pragtt;e dogter op 21 Jullft In dle Mowbrayae Kraamlnrl(ttlng. All>el wrl.
Dank ann dokter en vtrpltegattr~.
VAN DER WALT. - Aan mnr. en mev. N. 0. S. van der Walt van K&&pot&tl •n eeun op 4 Augu•tus. Allea wei.
VERLOWING
DELl'ORT--BRINK. - lllermee wtnl ons, Harldjle, ou<lstft dogter van mnr.
en mn. Albertw Brtnk, van P•tra, Odtndaalsnlat, en Jannle, oudate eeun van mnr. en mev. Jan Delport, van Kromkull, Landakroon, bek~nd te mnak dat ons onlans• verloot Ktraak bet.
6/8/IB
---~ OOSTIIUIZEN-JOUBERT. - Jdnr.
H> mev. N. Joubttt. Boutpaa.drlr,
Brtta, ~r van lleadrlna. maak be·
kend dat bulle oudste ctot:ter, ADo&. op 23 Julie nrJoor ceraalc brt aao Johan·
nea, derde eeun van mev. m wyle mnr.
o. Oostbulun, van Orluk, Brits.
8/S/18
LE ROUX- J..oUBSER. - lllerm~a wH>~ ona bekeod te m&Clk aan vrlcnda en vrltDdl*'e dat OIIJI tw~tJI.,.., Willi<', oudste stun van komdt. en mev. J. J le Roux, Boplalll, 8eaulort-Wes, en Sopbla, jongste dogter van mnr. en mev. o. H. I..ouhRrr. Fnlrvlew, Hh·htrk Kuteel, trou <D.V.) tn die Ne•l. Orrer.
Kerk, Beaurort·Wf'l op Vr~<IRg, 211 Augwtus lllt7. 1'Piegl1lmme: Buufuri·
Wee. GHn re••p•lt. 6/8/llJ
DANK8ETUIOINO
HUGO. - -· VIr llerdebcwya~ tn dtuul·
werkllke htlanf(atelllng In my •eun MOIIer .-derl IY tul•koms, holull( ek hlermee aMI almal my lnnl.:e wa&rde·
ring eo moeder<l&nk. - Rill llllllO·
818/1
IN MEMORIAM
STRAUSS. - In tere ll•ttJ~ <link oiUJ terug aan 2 Augustu•. 1~11, t~ van 011.1 dtur die dood wtg~tenttm lo ons dlerbare eRtnoot en vader. J aeob A I·
bertUI. BW WO.I rJ lewe, •lll IY lydlnll:
en stll 11 lltTA't. - By vtrlaQJ:H>de egcenole, ktnders en k.ltlnklnders, Tier·
viti. 0/8/IB
AGilNTSKAPPil
YAlf antii&Eil T&VMTMAATIIILAP·
py IUU'&a&, Voortreltkerwtr, Beflo ..Ute. bled rt bekW&IDe dteoete aan - 0 es.odomm• wU koop or .., ...
~ mec p14bllecctn«a. nrbailde e11.1. D<>en
aan-.
bF l'OSI!US 4 II ll'ooo e-1222. 2T /11/TltVBYSTAATSE GOUDVELD EIENDOMME
VIr J:lrodomme Hennunan, Odendaala·
ruat omsewlog, raadpleer WELKOM EIENUOblS· EN TRUST AGENT·
BKAP, Hennemtln (Eienaara Albert• en GreeU). l!'oon ,3, Te1e1ramme ,Weta!
161'/TK
BENODIG
.IO~G "Ll":S a• hulp op aaalplaaa.
M~l belang 1ttl In trtkkers. Voorkeur ann lemand wat ..-n or andtr musltk•
Instrument ~peel. Vry lnwonlnr; en d•rl van opbrenga. Skryr alln: P. KAI'P.
F.sboh.,.·enl, P.K. VREDI': 6111!28
BOllE, PLA.~TE EX SAAD
AARTAPPEL.\IOt:Kt:. - Arran Cblet en Klnr; George, 32/1 per 11&1< van 150 lb. ; 2216 per krat van 100 lb. V. 0 S. Geor~;e. K.M.B. - II. D. METELER·
KAllP, Bus 47, GEORGE. 23/7/88
A.\RT\PP£1 .... - 60 aak e.:te eente na ln.:evo.rde lrtsh Cobbler-aartappela.
Elorr;rootle en • n lttsle oor dll... Ootle kwalitell. 301· ~r 100 lb. P.Jd.D.
Grootkop. - J. J."ERR•:lRA, Stna !ler·
trutdao, FICKSIJUitG. O.V.S. 8181GB
BEI!TIII OEI4E&Tll'l8Jti':&DZ MAAU: DetrOit Beetau:d 7/·: Cbantenay Wor· telaaa4 10/·; BUldtrkruii en Rella net BIOIDII.ool 18/·; Bpltalloplloollaad II·:
SJaanlaat 17/41. Ule: Auetralle . . Bruin ete; BUYer XIDI t/•
