Die O.B. Jaargang 6, no.12

(1)

Gercglstroor 1130 die Roofposke.otoor as 'n Nnnsblrui.

Jrg. 6. Kaapstad, Wocnsdag, 19 Februarie 1947. No. 12.

W <e:ii<eir Sy

li{on ing

Na d ie teleurste lle n d e ve r sk ynsel da t n asio uale politic i en koer ante h u llc d e u r d ie koningstt·oom laat m ecsle ur h e t, oud anks d ie rond- h o rst igc c r k cnn ing va n Britse k an t dat die h esoe k van die kon in g m o ct d ie n as vcrstc rk in g vir die Empit·c -ha u de, kan on s ons lc sers d ie vo1g<>n d e verkwikke ndc st u kkie n uu s m eed eel :

'n Hoc O.B.-offisier in die

I

^mooi^{plaas bew}^oo^n,^is^{dour die}

nabyheid van cen van die plat- reetingsl,omitcc van die lionlng tolandso dOI'JlC, wat 'n besonder genader om sy plans ter be-

sldl<ldng van hul ~lajesteitc to stcl vir 'n piekniel' saam met dio gcnooidos.

~e~(U] ~ ~ ~ ke § nse Af~ ~ kaWYJeCf1l

~01J D~e Konh1gsbe ~«D ~ ~

Dlo O.B.-offisier, wat an- dorsins bclcen<l is vir sy bui- tongowone gasvryheld, het boloef!l dog beslis vir tile ocr bedank

Hy Is later weer dcur die lcornitcc genador met die ver- soek of hy nle sy plans aan die J{oning sal afstaan indien

<ln.nr net 'n klein groepic ge- nooidcs sal wecs nie. \Vccrccns hot. die O.B.-offisicr geant- woor<l dat hy gecn die minstc bolangstelling in die h:oning se bcsock het nie, en dat sy pl113s nic bcsldlibnar sal wccs nic.

DEUR DIE , LOJ ALES' WORD NOU VAN ALLE K ANTE AANST ALTES GEl'\lAAK 0 1\1 DIE KONING VAN ENGELA.ND T E VEH\VELKOM. OOK DIE WAT N A DIE FUNKSIES NIE GENOOI IS NIE KAN DAHEM SAAMSKREEU M .ET DIE SKAHE VAN ALLE KLEU RE EN GEURE W AT 01\l DIE FUNKSIES MAG RON DDROIH EN DIE HEERLIKHEI D AANSKOU

\~'AT

DIE UITGENOOIDE GASTE TEBEUHTV AL.

Onder hicrdie uitgenooides is

<lie Jiinlstcrs en amptcnare en ander ma;;::.voerdcr!>, asmcde die parlemen tslcdc . . . om·er- sldllig of hullo nou ju.ls bchoort nan sy 1\Iajestcit sc Regering of ann sy l\Jajesteit se Opposi- sio. Solan!' hulle net sy l\la- jcsteit s'n is.

Ons ou mcnse hct iemand

IN DOOFPOT Ons ncem dus die staatshan-

<lelings wat in die naam van die Britse koning plaasgevind het en wat sy gesindheid teen- cor die republikeinse Afrilcaner bctuig. Ons wil bi!lik wees en ons wil erken dat hierdic han-

Q~¢¢0¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢0¢¢¢¢~¢¢¢¢¢¢¢¢~¢

0 ~

* ~

g Brcm clwagte, R epublik ein se S u icl- A fr ilw

~

o sien na u op om rcpu blikeinse leiding in o

I hie die leid rdie m ing a(md 'van sal u. gee clie o p 27 F ebru.arie, B ritse koning. Daar- o p i 0 A maj tLb adag ! ~ ¢

¢ 0

0 0

g¢¢¢¢¢¢¢¢¢0¢¢¢¢~¢¢¢¢¢¢¢¢¢0¢¢¢¢~¢¢¢~¢¢¢¢g

meestal na sy afstamming ge- talcsecr; hullc wou ccrs wcct ,,;e sc kind of kle.nkind jy is, ,·oordat huJ:c ·n mening uit- spr·cel<. Tot in die dcrde en vierdc lid dergene. Ook die Engelse vcrstaan hierdic rcdc- nering; daarom dat hulle die seun van Krupp von Bohlen voor een of andcr oor- logshof wil sleep vir dingo wat sy vader glo sou gedocn of ge- laat het.

Dit kan derhalwc gocd wccs as ons ook die verhouding van die Engc:Se koninklike huis teenoor die republilccinse Afri- lcanerdom in ol!nslcou neem voor en alccr ons oor die be- sock bcsluit. As pcrsoon het ons met die koning n!l<s uit te waai nie. l\J.aar sy hclc bctcl-c- nis en <lie hele bctcl<cnis 1·an sy besoelt lc juis in die feit dat hv ons bcsoel' n!o ns pcrsoon nlc dog AS SLl\IBOOL VA"-'\

DIE BRITSE ImOO!\. Laat ons derhalwe die vcrhouding

\"an die Britse !croon teenoor die republikeinsc Afrikaner 'n bietjie nagaan. Licf6e moet tog immers op icts bcrus.

Sp;(())orrweg=

~ COJ U ~i$

Die lwste van die spcsiale spoot"\\'egwncns wat tot , beslcild<ing- \'1\11 tile li:o- ning en :-y l;'l's¹n gcstel ; word, word ,·oorlopig op

I

n

71,000 gcstcl. Die !ina-

I

le syfcrs ls nog nie be- sldlibaar nle, aldus mnr.

F. C. Sturroel(, ;:\IInlstcr ,·an Spoorwel! en Bawcns.

delinge !ani< nie al is wat geskied het nie. Daar was ool<

baie ander en andersoortige handelinge. ::lfaar hicrdic dinge

·wat ons gaan noem. is juis die

00¢¢¢¢¢¢¢0¢¢¢¢¢~¢¢¢~~

SPOORWER KERS SE GEBOUE GESLOOP

In R.usland is dit; gcwoon- te om aile bedclaars van die spoorwegstasics te \'erdryf op dae wanneer bultelandso besoekcrs hicrdie , wcrl<ers- parndys" dcurrcis. Ooreen- lwmstig hierdie prnlityk is spoorwogamptcnarc by die stasietjic Bailey, naby Queenstown, aangese om al hul lwonderhold<e en gcbou- tjies wat !tulle vir hulself en hul tlierc opgerig het, te sloop soda! net die spoorweghuisc kan oorbly om die oog van hul lioning te bckoor.

Met die £170,000 wat vir

<lie lwniug se spoorweg}la- leis bctaal is, kon minstens 100 siei·lil<c wonings vir Spoorwegamptenare opgcrlg gcwecs het.

wat die ,·erhouding: Koning- Republikein gekenslccts het. En oolc clie republilceinsc sicnswys~

hot \'anclng clio reg om gchoor to word. Vern! vandag waar dit ,.ho!lilchci<lshalwe" in die doofpot g-cplaas word dour diegene wat voorhecn dnarmcc gcpr.ylc hot.

Ons neem dcrha:we die voor- gangers en die huidige vors en dui die vcrhoucling: Konings- huis-Republilccin nan.

Georg Ill was op die troon toe die Kaap gcannclcseer is en waar met die Boere moeilik- heid ondcrvlnd is, is die moel- likheid in Georg III se naam opgelos. Onder andere deur dio ophang van "Yf Boere te Slag~

tersnel' in 1815. Die raad het blylcbaar gchclp want niemand het gewaag om weer verset te toon nic tot in die dae van sy opvolger.

\VlLLEl\1 IV, in wie se tyd die Bocrc bcsluit het om maar Hewer die wildcrnis en die bar- bareryk in tc trek om al:e bande met sy 1\Iajesteit Willem IV te verbrcck in 1836.

IN liAA.R NAAM Vildo!'la, Willem IV se op- volgstcr, hot oor die sestig jaar gchccrs en dit is te verwagte dat daar in haar tyd allerhande verder bcwyse van die verhouding: Koningshuis-Rcpublikein sou tc vindc woes. In haar tyd is die J(olonie se grcns vir handel gesluit sodat die Emlgran- toboore nie busluuit mocs l<ry om hulsolf en hul vrou en Jdn- dors teen Socloe en l\latabclc t.e weer nie. In hna1· utuun is Natal gcannelcscer, oolc die Vrystaat (die slag \'an Boom- plll3ts en die dll3rOp\"Oigende fu- sillering van Dreyer) en Trans- vaal. In haar tyd en in baar naam is die blocdprys op die l{op van Andries Pretorius gestel en in haar tyd en in haar

·.

naam is die oorlog \'3n 18!l!l aangcsc ~n ge,·oer.

Eduard \'11, haar seun, hct.

die oorlog ,·an sy konink.ike moeder teen die Boere voortgc- set. In sy naam en in sy tyd is die .. vcrsluoeide aarde"-stro.-' tegie teen die Boere ingevoer en is hul wonings vcrbrand en hul veestapel uitgeroei. Oolc is in sy na.am hul \'rouens en !cin- ders \'Crslcep na die ,Refug-ee

(Vervolg op bls. 8)

Jlicrdie optred~ van 'n Q.B.- Ieicr stccli skerp af by die pap- pc houding van nasionale poli- tici wat saam met die Engelse p1·opaganda. hosanna sl,reeu en saam met die lwning gaan eet va1.n die uitgcsoolctc hamels uit l\lalmesbury ,,·uarvan Die Bur- ger vcrlc<lo wcclc 'n foto ge- plaas het.

i¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢0¢0¢~*

f Februarie Ko nings is m vir di a(llul e B ! rit en sy o pposisie ~0 ::;:

~ g

o Fe bn wrie is t• ir die Rcp n blilw in en O .B . o

0 0

g AMA]UBA-MAAND ! g

¢ ¢

0 0

~~¢¢¢¢¢¢¢¢0~0¢0¢0¢¢¢~¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢~~

AANDAG WOLKWEKERS !

Die W ol- Gr oeiers- Afs lae r s

BEPERK

P O R T JELI Z A IBJEJH lEN OOS- JLONJI)JE N

h e t he sit g e ne e m van ' n Mo- d e rne, Goed In gerig te Wol- pakh uis in

KAAPSJAD

Wal<l<cre, PersoonliJcc Vcrlcoopsdicns en Persoonlikc Bctang::.Lclling, wat die snclle vooruitgang van die

\V.G.A. in Port Elizabeth en Oos-Londen vcrsckcr het, sal VAKAF 1 FEBRUARIE tot u dicns wees op die

KAAPSE WOJLMARK

\'crselier Puil< Prysc en Lonende Dicns deur u Slccerscl te mcrli:

DIREKTEURE

N. C. Ha\'enga (Voorsittcr); J. H. Moohnan (Onder- voorsittcr); A. C. Lombard: S.D. Naud~; T. B. Jordaan; C. J. H. Visser; F. Joostc; L. Mi:es: B. J. van der Merwe.

Hoofbcstuurder: C. C. Kricl.

Bestuurdct·, Kaapstad: N. J. Viol<.

Siu·yr nog vandag aan: POSIHJS 15·17 - TELEFOON IH615

Telcgramme: ,GROWOOL"

Prh·ll3t Sylyn S045

JIERl\IESWEG - PAARDEK-EILAND- K.>\.APSTAD ,.Suid-Afrilm so l\lcos Vooruitstrcwcnde \Volmakelll3rs"

(2)

BLADl?Y TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 19 FEBRUARIE 1947.

99 V ier V rylheidls([]lag

§oos N ooit J ev ore

⁹

~

Genic. S. de !a 1\1. 1\Iiehau, Vr:oueleidste•· vnn Oos-1\:aap- Jand ( Gebied B), rig onderstaande oproep in verbano met V ryheulsdag:

GENLE. S. DE LA l:\I. l:\UCHAU Groot, roemryk en lofwaar- dig is die rol \\·at die vrou, moc- dcr en dogter nog altyd gespecl hct in die gcsk:edenis van die Afrikanervolk. As die stil:e en ongcsiene werkster het sy ge- durig haar invloed laat geld.

='Jie net het sy altyd self moed gchou nie maar ook nog altyd gcclien as besieling vir die man in sy stryd teen die dwingc·and en \·yand.

As ons so terug kyk op die stryd om vryheid van die Afri- kanervoll; in die verledc is daar 'n paar J'enmerke wat duidc:ik uitstr·aal van die Afril;aner-

\TOU, -moeder en -dogter, nl.

(1) Haar selflose offervaar- digheid.

o:t

\\·as en is maar altyd nog die vrou wat die

;;rootste spit moet. afbyt in die :;tryd om die bcstaan van die imisgesin en ook van die voll;:.

en in besondcr is dit waar in (lie stryd \'an die Afrikancr- volk. Vanaf die vroegste tye ,•an die eerste vryburgcrs en ploniers, gedurcndc die Groot Trek en daarna in die lwnscn-

trasicl;ampe gcdurcndc die Anglo-Boerc-oorlog, tydcns die

rebellie van 1914. en oolc weer tu::ssen die jare 1939-46 was dit die geYal. Maar gewi:liglik en selfloos het sy altyd haar o(fcrs in stilte gebring.

(2) Haar wond~rlike uithou- dingsvermoe. As 'n mens aan alles dmk dan !tan jy nie VE'r-

staan hoe dat sy altyd leon uithou en ook nog moed hou nle.

En tog het sy dit gedoen en was sy gewillig om liewers kaa:voet oor die Dral<ensbergc terug te stap dan om weer onder vreemde jul< te staan.

(3) Haar onwrikbaro oortui- ging en geloofsvertroue. Hier- in het die gehcim van haar l;rag gelc. Sy was oortuig van die eie bestaan, roeping en.

taak van die Afrikanernasie en hot \·as geglo dat God dit so beskil< en gewil het, en daarom was sy dan ool< so besiel mel die vryhcidsidcaal en gewi!lig om haa.r offers daarvoor te bring.

Hierdie Jcenmerke is weer so duidclik gcopenbaar en uitge- leef in die Volksbeweging in die afge~ope ses jaar van stryd.

Afrikanervroue. moeders en dogters. omdat ons weet u is uit dieselfde staal getemper as u voorgeslagte en nog met die- sclfde ideaal besiel, daarom 'Nil ons u oproep om vanjaar Vry- heidsdag te vier soos nog nooit tevore: Eensgesind, besield, oortuig en o(fervaardig en doel- bewus. (Vcral omdat die sim- IJool vaJt Britse Imperialisme, die grootstc yyand en dwinge- fand van die Afril,a.nervoll<, nl.

lli"e Roning van Engclarul, dan hiet· in ons land sal vct·toof.) Afdkanervrou,, vier Vryheids- dag terwiJ:e van u voorgeslagte terwille van u eie vry.heids- id~aal, tcnville \'an die behoud van u eie siel en die sic! van u Yolk en terwille \'an ons na- geslag.

,Woes ge\\'eld mag hoogty hou Kettings mag ons lede lmou.

Maar die leuse bly ons trou. Vryheid! Vryheid! Vryheid!"

fhiLag J ref E][]gelian&

Milj oelDle W erJkloo§

'n A!gehelc noodtoestand hcl in Brittanje ontstaan as g(·- volg \·an 'n ernstigc stecnlwol- tekort. 'n Groot dee! van die land se ny\\·erhc<le het tot stilstand gekom en miljocne arbciders het werldoos gcraah nadat die elektriesc lnag as gc- volg Yan di~ gebrek ann steenkool, afgeslml{e) Is. Slcgs fn- briel<e wat nodig is vir dlc ,·er- ''aardiging van Jowensbelnng-

ril<<' prodnl<te ontYang nog cl<'l<trisiteit.

Ool< huishoudelike ,·erbmi- J;ers se I; rag- ~s afgesl;:akel. In- middels is Engeland deur 'n ongekende I<Oue, wat gepaard gaan met sneeustorms, geteis-

ter. Verskeie dorpe is reeds deur die snecu ge!soleer. Die steenkooltoestand is deur die Brilse eerste minister, Attlee,

~ .,gevaarlil< kritiek" beskryf.

Die toevoer van steenkool word nou in dieselfde Jig as 'n groot krygsonderneming gedurende oor:og beskou. Daar is 'n boe- te van £500 op 'n verbruiker wat !<rag wederregtelik gebruik. Straatverdonkering het

•·eeds begin.

Talle nywerhede het tot stilstand gekom. Skepe wat steen- I<Oolvoorrade probeer aanbring het, is ver-traag weens die ge- weldige storms. In sel<ere kringe ~egin daar paniel; hecrs.

Die nood is ook 'n llrisis vir die Arbeidersparty aan bewind, daar Churchill se opposisie vone munt uit die toestand probeer slaan.

---

!R.hodesffe Vffr

Segrega$ue

Die vraagstuk van naturelle- st.emreg in Rhodesie was <lie af- golopc tyll die oorsnalt van 'n haaltplel< tussen die rcgering van Suid-RhoclcsiC en die rcgering van Britt.anjc.

Sir Godfrey Huggins, eet·ste minister van Suid-Rhodesie ,het gese dat baie mense in Britt.3.n- je reken dat die toekenning vc:n naturelle-stemreg d;.e enig.>te hoop op uitredding is, maar ~e regering van Suid-Rhodesie ~;lo

dat die verskaffing van gesond- heidsdienste en van wonings be- Jangriker is.

Hy hct dam·aan toegevoeg

<lat die regel'ing van Suid-Rho- clesie nie van plan is om hul land aan die inboorlinge oor te handig nlc. Dit is v{}l'l<eel•<l om die natut·oJ in t.e pront dat hy·

op ltierdic stadium van sy ont-

\\ild.eling 'n parlementi)t·e stclsel soos cUe van Vi¹estminster lmn bchcer. Die natu•·el moct eers leer om sy plaas!Hw hc- stuur behoorlilc te behartig. het hy gese.

Hy het verwys na die oplci- ding van die naturelle as ~c

skoolde arbeiders en verklaar dat hul!e altyd onder toesig moet werk omdat hulle Olll>e- troubaar is.

In verband met segregasie het Huggins gese dat naturclle as besoel<e•·s of werlmemers in blanlce dorpe kan inkom, maar dat die dorpe as die .,witman $e

lt~·aal" besl<Ou sal word.

AFRI K ANEHKJND ERS BLY TUIS

Hoewel die onderwysower- heid opdrag gegee het dat dit vanctag vir alle skoolkinders in Kaapstad 'n publicke \'akansic- dag moet wces sodat huJ:e in groot getalle na die bepaalde plckl<e !tan opntk om die Brit·

se I<Oning in die verbygaan te sien, sal die kinders wat vandag a-an die verering van die Britse koning deelneem, hoofsaaklik uit Engelssprekende ltinders bestaan. Na ons verneem het die oorgrote meerder- heid \'an die kirtders in die Afrikaanse skole bcsluit om weg te bly en nie na die Britse koning te gaan ltyk nie.

Hierdie voorbee:d wat die jeug van Kaapstad stel, behoort tot 'n groot mate navol- ging te geniet op die platte- land.

HULLE BESJJUIT OOR LOT VAN VOLKEf(.E: Vo:gens 'n opname wat gemaak is van die afgevaardigdcs by die V.V.O.

het m!nstens 'n lnvart van hierdie maghebbers meer as een vrou or het hulle 'n dee! van hul lewe in die tronlt deurge- bring.

Bes «inderhedle !nsalke Kroons ta d ~ lKamJPl

Die offisiere en brandwagte wat die Vroue-laertrek to Rroon- stad vanaf 11 tot 18 Manrt aanstaande gaan bywoon, sal 'n

<l•·ulcke, dog interessante program \'an werlcsaamhede

he.

Die Program is so opgcstel dnt die vroue die meest~ nut uit cUe J.a.ertrelc kan put. Dlt sal besouder loersaam wecs daar <lit 'n

\·oorHgtings- sowel as opleidingslaot·trclc sal wecs.

Die werksaamhede neem die middag van die llde in aan- vang wanneer mev. Prof. L. J. du Plessis onder meer 'n lesing oor en demonstrasie van volk- spele sal gee. In die daan.>p volgende dae sal daar lesings wees oor die maak van 'n pop.

'n lesing deur 'n mediese dok- ter en 'n vertoning van gesond- heidsrolprente.

Wat vera! sel<er byval onder die vroue sa! vind, is die dc- monstrasie oor <lit' maak van toiletseep, 'n produk wat van:

dag haas onvcrltrygbaar is. Die Kommandant-generaal, dr. J. F. J. van Rcnsburg, sal op 14 Maart 'n openbare ver-· gadering toespreek in die stad- saal te Kroonstad. Die vrou~

sal ook deur genl. G. Cronje besoek word en hy sal 'n toe- spraak !ewer oor kommunisme.

Ook die Adjunk-I<.G.. genl. J. A. Smith, die Jeugleier, genl.

Dirk van Rooy, en dr. Piet Meyer sal die Jaer besoek en die vroue toespreel<, lg. oor die partystaat teenoor die volk~

staat.

Verdet· sal daar Jesings wee~

oor hoenderboerdery, wenke oor huishouding ens.

MAAK VAN POP

In verband met die maak va,1

'n pop, skryf genie. C. Meyer, vroueleidster \'an die Vrystaat as volg:

Poppe verkoop goe!i op funk- sics. Daar sal gedemonstreer word hoe om d.ie vorms vir die kop, arms en bene te maak.

Dit sal egter nie moontlik wees vir kampeerders om ook hulle vorms daar te maak nie, daarom sal vir hierdie geleentheid Japarms en bene gebruik word en klaar poppe se I<Oppe as vonns om die lwppe in te maak. Na die demonstrasic oor die maak van vonns !tan harde arms en bene dan tuis . gemaak word. ElJ;een in die, kamp sal 'n kop maak en aan, die lyf heg.

Elke kampeerder bring d1e volgende:

(1) 'n Popkop om te dien as vorm ('n sellulolde kop is goed, of enige ander !<Op wat die fat- soen aan die b·inneltant duide- Jil< wys.) Maal< die kopnaat los of saag die l'op agter die ore deut· sodat dam· twee stuk- ke is - die gesigpart en die agterkop. Hoc groter die lwp•

is hoe beter.

(2) 'n Lyf van lap met kn- P?k of saagsel gestop om by d•e kop te pas. Waar die arms en bene moet vaskom moet dik kartonwieletjies ll\et draad dwarsdeur die Jyf vasgeheg, aankom.

(3) Arms en bene, oolt van lap. Dit kan van gekoopte poppe nagemaak word. Hulle moet bo aan die binnekant openings he met dun draad of sterk gare omgewerk. Hierdie openings word oor die harton- wieletjies getrek, styf vasge- trek en vasgeheg, sodat die arms en bene lean beweeg. Om die nek moet ook draad geryg word om die kop mee vas te trek.

( 4) Klere vir die pop vo:gens eie keuse.

(5) 1 bottel .,vaseline" en 1 bot tel ,.glycerine".

(6) 1 deegrollertjie of bottel.

(7) 1 skerp mes of lemme- tjie.

(8) 1 vyl.

(9) 'n Stul<icie sandpapier.

(10) 'n Stul<kle winkeltou ( ongeveer 1 jaart).

( 11) 'n baic fyn verfkwassie.

Van al:e ltampeerders sal verwag word om hulle te on- derwerp aan die dissipline van die kamp. Bywoning van aile verrigtings is verpligtend.

A @f~OJfPfp~ffo~s

.

Word V ~rwer U<

Met die oog op die moontlikheid van 'n groot surplus in die Unie se aartappeloes sal.

pogings aangewend word om dit te ontwater en die prys van die aartappeJ.s so bestendig te hou. Vier fabrieke sal hicrdie veldtog onderneem. Boere ver·

wag tans 'n rekord-aartappeloes.

Aartappels word naamlil< tot 'n fyn vorm, byna soos Maca- roni, ontwater, maar op so'n manier dat die selle nie gebreek word en die stysel nie vryge- stel word nie. Dit word ge- hoop dat die fabrieke sowat 90 ton aartappels per dag sal kan ontwater.

VRYJhiEIDSlDAG roep u

⁰ ⁰ ⁰

KOM OP DONDERDAG, 27 FEBRUARffi 1947, OM 7 .50 N .M., NA DIE HOFMEYR-SAAL, GROOTE KE UK-GEJBOU, KAAPSTAD !

0

~DAAR

sal Vryheidsdag op indru.kwekkende wyse deur d ie Skiereil an d se Ossewabrandwag gevier word - met o.a. Blaaso rkes, Wag, Boerejeu .... ,

'

. - -

^~

dj e plegtige _KAi'iTA TE, aangrypen d opgestel en voorgedra, en ' n kort to es1 n-aak d eur die Gebiedsleier, Dr. F . D. d u Toit van Zyl.

0

Aile vriende welkom!

G

- - - - - - - ONS. EIS 'N REPUBLIEK!! - - - - - -

(3)

DIE O.B., WOENSDAG, 19 FEBRUARIE 1947. BLADSY DRliD

,.,

'n Rondhorstige erkenn ing dat d ie H.N.P. Engelse stemme bo die repubJikeinse O.B.-stemme verkies, om dat die E n gelse dan ,geen"

voorwaardes stel n ie, is vervat in vet- en k ursiefgedruk te paragrawe v an d ie Kruithoring van 12 F ehruarie.

Die blad is hlykhaar so weggevoer de u r die stroom k oningsp r opaganda wat die Nasionale pers ewe hard

<"!,S

d ie Eugelse p ers besig is om oor die verbysterde koppe van repuhlil.:einse Suid-Afdka nit te donder, dat h y in sy nuwe e kstase d ie moml laat oorloo1) h et waarvan die har t gemime tyd

<~I

vol is.

Die blad verklaar op bladsy sewe:

,As ons die steun van die onverbiddelilte O.B.-lc<le soeli deur 'n ooreenlwms SAL DIE ENGELSSPREKENDES, W AT NOU VIR ONS IN HOTTEN- TOTSHOLLAND EN ZOELOE- LAJ'II'D GESTE!\1 I·IET, NIE WEER VIR ONS STE!\1 NIE.

,Ons het geen !muse nie.

Ons aanvaar die stem van hulle (die Engelssprel•endes) wat na ons IHim 'sonder om van ons gunsies tc vra.

, \'\1il die O.B. verwag <lat die H.N.P. GOO Engelssp1·ekendes moet afstoot, sy bcginsels moet prysgee, en beleidloos moet staan op a! die brandemle vraagstuldie, terwille van 69 O.B.-stemme?

,ONS WEIER SO 'N ON- BILLIKE EIS !" Aldus die amptelike

H.N.P.

orgaan van die

Die ironie van die saal' is juis dat die H.N.P. besig is om sy 1·epublikeinse beginsels prys te gee nie vir O.B.-hulp nie, maar vir Engelse stemrnc, soos blyk uit die meedoen van Die Burger om lconingspropaganda.

te versprei en protesbriewe

teen lwningsverheerlildng te weier, en uit die fcit dat sy leiers gaan aansit aan die be- laaide ta.f.els van die llritse lwning wat hier is om die Britse

lwnneliSie t.e vei·sterlc, onderwyl Polisieseuns hul brood in gevaa1· gestel het <leur uit be- ginsel <liens · vit· die lwning te weier.

SiZ1DUt§ 1I\evrred~

Mett ~~N,a.§iona!~

Vrrien~e~~

Imlien enige lcritici verwag <la.t die !coning, omdat ons hier 'n g1·oot Republil,einse selcsie het, 'n lone ontvangs sal he of dat daar onaangcnarne voorvalle sal I>laasvind, sal hy deeglilc teleur- gestel wces", het veldm. J. C. Smuts a.an 'n verteenwoordigcr van die Londense Express verklaar. Hy het daaraan toegevocg: · ,Elc lcen my NasionaJe republikeinse vriende, en el• weet dat hulle geesdriftige verwell;:omers sal wees".

Genl. ::?muts het hom blyk- baar Iaat mislei deur die loue gees van twees:agtigheid wat die r{aapstadse H.N.P.-orgaan ten opsigte van die ontvangs van die Britse koning open- baar. Dit is duidelik dat hierdie blad bang is ~ en dit om politieke gewin - om hom as mondstuk van nasionale Suid- Afl'ika onomwonde teen die besoek van die koning uit t(>

spreek. Die blad weier selfs om briewe van sy eie lesers

waarin bulle beswaar aanteken teen bdio uitgawes in vorband met die lwninldil<e besoel<, in sy lwlomme t.e plaas. As genl.

Smuts deur hierclie bonding mislei is en dit vcrtoll• as (lie gevoel vn.n republil<einse Suid- Afrilta, dan lmn hy sy uitla- ting in hersiening neem.

Aan die adres van genl.

~try JN~k~ T~lr·U~

Smuts: Van die Ossewabrand- wag, die Republikeinse besieling van die' Afrikanerdom, sal die Britse koning en sy gesin, geen ontvangs geniet nie. Ons weier om hulcle te bring aan 'n vreemde vors in wie se naam ons vader:and met kosbare lewensverlies verower is - en verower bly.

1;Uiitt~~V®~Ir d~

Die houtposisie in die boubedryf is vaullag. bevredigentl, maar daar is nog 'n groot te- l<ort aan se~1e1,1t, het die l\iinis-

t~r van gesondhcid, <lr.

n.

Gluelcma.n, in die parlement gese.

Hy het daaraan toegevoeg dat pogings aangewend i.> em sement van die buitela.1d af in te voer, maar dit aileen kon gebeur het indien die Ume steenkool daarvoor 'lewer. Omdz,t die Europese steenkoo~-ot·gani. sasie nie daartoe wou inwillig nie, het die transaksie in duie gestort. Ons sit dus nog sondel' sement.'

Waar die regering sedert ver- lede jaar a! beduie dat hy pogings aanwend om sement ia te voer en nou moet erken dat hy 'n bloutjie geloop het, pas dit om daaraan te herinae:: dat min. Harry Lawrence op 30

Januarie 19'15 - d.w.s. tw:.!c jaar gelcde die volgencte >:yfers verstrek het oor die Ul'l'VOER van sement uit die Unie:

Gedm·ende 1913 iH . daar 128,000 ton semenl ua. die bui- telan<l uitgevoer, e.n in •lie eerste DRIE KWARTALJ<; van 1914 het die syfet clie vorige jaar reeds byna 30.000 ton oor- tref. In llaardie ge.te.dtc van 'n jaa.r is 153,000, ton sement Ul'l'GEVOER..

Onderwyl hie~di ~ reuse- uitvoer nog aan di"! gan:.:-was, het die regering sy ,nasiona·. le behuisingskom;tee' in die Jewe geroep om die behui- singsvraagstuk op te 1vs wat toe reeds buite perk~ was.

N ou word scment genoem as

<lie telcort wat in die pad Yan die oplossing van om; behui- siogsvraa.gstulc staan!

MOTORaAssuransie by-

~£ ~r=~= ~ ~JA

@ - . - - - - - - - - - ®

~

_SU_ID-AFR_IKAANS_{E N}_{ASIO NALE}

TRUST EN ASSURANSIE MPY., BPK.

Tal\lte dwa.rs<leur die Unie.

Maj. Caprar((5]

Vant K orfr. Pad N@ !Ru$se

Die Suid-Afrilmanso Uitsaai-

Jwn>orasie het die afgelope wcelt 'n dubbele flater begaan

<leur apologie by die konsul- genera.al van die Sowjet aan to tckcn vir selcerc sinne wat vervat was in 'n praatjie van mnr.

\"i'ard Price oor die radio. 1\inr.

Price bet oor die vryheid van die pers gepraat en gewys op die vyandige homling van sel<e- re Russiese koerante. Die Friends of t:he Soviet Union hot h!erteen beswaar a.ange- tcken. Sonder dat hy op<ltag van die Eerste Minister of van die Minister van Pos en Tele- grafie gehad het, het ma.j. Ca- prara, direlcteur van die Uit- saailwrporasie, apologie gaan aantcl•cn - 'n saalc vir die Unie-diplomasie. Sy optrede het groot ontevr.e<lenheid ool<

onder die Engelssprelmnde pu-1 b\ielt veroorsaalc.

TOEN Al\'IE IN DRANKl\US- BRUlli: Die drankmisbruik in die Kaapse Skiereiland het die afgelope jaar met sowat 50 persent toegeneem. Gedurende 1945 was daar 5,978 vervol- gings weens dronkenskap. In 1946 het hierdie syfer gestyg tot 8,942. Streng, optrede teenoor persone wat hulle oorgee aan dronkenskap, word in die vooruitsig gestel.

:Stuur u POSBESTELLINGS vir

o KANTOORBENODIGDHEDJE en

Ql

SKRYFBEHOEFTES

na

SOLMS VAN NIEKER K

Groote n:erkgebou, Parlementstraat, KAAPSTAD - Foon 2701 ~

A.V .B.O.B.

Lykbtaor~:crs, Ornfstcenmal<ero,

Be~rurniS\'Cl'SCkCf!l.f\rB

Bloemfontein - Pretoria 130 Takke

Spesiale Aanbod in

DAMESHAl'l'DSAKKE

Egte leer, met leer uitgevoer.

teen presies die prys wat u. wil betaal.

0

KOl\i SEliER NA

Steyuo.$

DIE MODEWINKEL PAROW

MARKAGlENISJKAr

.. li.

VIROlEE lWORlEQMAAK

JKAAPST

^AJ[D

0

!Betatlng geskled onmlddei..lll1.

weekllks, ms.n.ndel!ks of soos verlang

!Beate beersende pryaa

MlfNNAAR EN VAN §CHOOJFK

E!enaar: GUSTAV Rm:TIEF

~~~~~~~~~~~~~~~~~8~~~~~

!3::)~~~(X]0.:J[.~f2:~~~(1::t[::iil£3!)~£!1:)eclf!a~f3::1[:.Cl~~~

lim · ~

~ ~

ffiB OPSIENBARENDE ONTH'IJLLINGS ~

!ill !ill

lim WAARHEDE WAT SODS §B

~ DONDER SLAAN ffiB

~ ~

lim ~

lim Lees ~

~ [ill

~ IHIIEAJR IIHriE OilHUER{ §Hff» E ~

[ill [ill

[ill (The Afrikaner Side an rl the Germ.an Side) [ill

[ill

^IT§1

lim mJ

lim d~r • ~

E§l ffiS3

E§l JOHAN SCHOEJ.H:AN ffil

~ ffil

!ill . Prys 2/ 6 posvry . ffil

lim !ill

~ ~

lim · Hoofstukke m Afrikaans en m En:rels: liill

~ rn

lim

⁰

HEAR THE OTHER SIDE !ill

E§l lliH

E§l : A CHALLENGE: £500 ffil

§R HOLISTIC HO\VLER S: THE DU.Al\1;\ ffiB

~

OF THE ( W)HOLES E§l

~

^<a

A BACKVELD BOER REPLIES TO ~

~ PRINCESS ELiZABETH ~

E§I

⁰

DIE ENG ELSE KONING KOM - VI AT ffiH

~

GAAN ONS DOEN? ffiH

!ill

⁰

VERDERE KABELGRAIHME AAN ffiH

!ill SMUTS, E.A. ffiH

E§l

^q.

DIE

n

00 ffil

lim

^w

nl HD VA.N NEURENBERG ffiS3

ffiB II!

ffiB BESTEL ONJ\: IIDDELLIK. NI.E SLEGS EEN ffiB

~ EKSE~IPLAAR NilE. fviAAR SOMAAR 4 OF ~

~ 3 TEGEJL YK , VAN PUBLIC Itt lfu

~ 'W

0:::1 - - - -- - -· - -

~

rn

_~_1'_UBLICITE,

~ ffiH

!ill

^Posbus^4892,

!ill

~ JOHANNESBURG.

ffi"s3

E~ Stuur my asb. . . . eksemplare ,HEAR THE

f%1

ffiB

OTHER SIDE" teen 2!6 elk posvry, waarvoor ck

liJ

lim rn

~ ... insluit.

~ lil

lim

^N^A~.l'vi . . .

ffi"s3

lim

^ADRES . . . ~

rn rn

~~~~~ffil~ffil~ffil~~~~~~lilffiH~liliffi~~

'

(4)

BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAG, 19 FEBRUARIE 1947.

DIE O.B., WOENSDAG, 19 FEBRUARIE 1947.

Net Een Opposisie:

JRepulhli ilk~inse SOAO

Die parlement~re stelsel is 'n buitestelsel. Dit is 'n oorlog tussen groepe waarby die een wat wen, al!es van die teenstander uitskakel en hom absolute meester oor alles maak. Die verloor- party het geen ander deelname aan die bewind nic behalwe inso- ver hy toegelaat (en betaal word) om die oorwinnaarsparty met woordgebaar te strem ,in die uitoefening van sy taak. Hierdie houding is treffend geskilder deur mnr. Tom Naud~ van wie ons 'n to~spraak in hicrdie uitgawe plaas, waarin hy aantoon hoe daar vooraf bepaal kan word wat die uitslag gaan wees oor enige onderwcrp wat in die parlement ter sprake kom.

In ons land is die parlement 'n instrument deur middel waarvan 'n uitlandse sel<sie met 'n oorsese lojaliteit - d.\v.s. met 'n vyfdekolonne-gesindhcid - die mag so absoluut in hande kan kry soos ons hierbo aangetoon het. Al wat hom teenhou in die uitoefening van~.sy mag is die moontlikheid van 'n verldcsing oot· vyf jaar - of as dit vir hom gunstiger is, oor drie of twee jaar. l\·laar wanneer so'n oorwinnaarsparty teenoor hom 'n opposisie hct wat weens sy verbrokl<elende beleid die opposisiel{ragt.e so verstrooi dat 'n minister van die l<abinet hom aanprys as 'n waardevolle bate \-ir <lie regerende party, dan kan so'n party llelwstig om met grotet· absoluuthoid en brutaliteit sy eensydige beleid van buitverdcling toe te pas.

ONS LAND DIE BU!T

Ons politieke stryd draai om die behoud van Suid-Afrika - Suid-Afrika eerste of Brittanje eerste, dit is die· vraag wat in verkiesings beslis moet word. Suid-Afrika self is dus in <lie laaste instansie die groot buit wat deur een party van die ander afgevat woril. En daarom kan duisende tonne sement vir Britse doeleindes uitgevoer word ondcrwyl die boubedryf in Suid-Afrika feitlik stilstaan weens 'n tekort aan sement. En daarom l<an hon- derde tonne suiker nog ja.arliks teen gesubsidieerde prys na }3rittanje uitgevoer word ondenvyl rantsoenering van hierdie produk - teen hoer prys - in die binneland voorberei word.

Dlt geslde<l alles omdat Suid-Afril;:a as buit gcval het in die si{Oot van 'n politiel'c party -wat vyfdelwlonne specl vir Groot- Brittanje.

En wanneer hierdie party vir die troos van die geteisterdc volk darem weer lets, soos sement, uit die buiteland wil invoer, dan stuit hy teen internasionale liggame wat hyself gehelp daarstel het, en wanneer sy land se bevolking deur epidemics bedreig word weens 'n ,.veertig-persentJ' tekort aan seep, dan stuit die volk teen internasionale ooreenl<omste wat die regering aangegaan het. Die internasionale is vir die regerende party vocl belangril<er as die nasionale, <lie eie. Maar wannecr <lit gaan om die invocr van Britse sentiment en Britse l'onings, dan stuit hienlie bewind teen niks - sel.fs nie eens teen sy betaalde opposisie nie.

PARLEl\IENT ONS VYAND

Die vyand van <lie volk van Suid-Afril<a Is nie ltierdie party of daardie party nie - allc partye het al 'n beurt. gehad om t.e rcgeer en alle part)•e is daarna weer verwerp - maar <lie vyand is die Brltse parlementcrc stelsel n•at Suid-Afrilta as buit uitloof aan stry<lvoercnde groepe en hom dan laat val in die absolute mag van die oorwinnende party - of dit 'n vyfdekolonne is of ttie.

Die Ossewabrandwag se stryd gaan dus in die eerste plaas nie teen hierdie of daardie party nie. Sy stryd gaan teen die Britse stelsel - 'n stclsel wat selfs die ,republil<einse" opposisie magteloos opcnbaar wanneer die Britse lwning hom om sy .t:mpire se bande vaster te knoop, want aan daar<lie vaslmoping neem ook sy 1\lajesteit se opposisie dee! omdat hulle Juagt.ens lwnst.itusie bchoort aan sy Majestcit, al is dit teen hul sin.

Solanl< daar dus 'n parlement is, so!ank sal die Ossewabrand- wag se taal< onvervuld bly. Die lwms van die koning het die taak, die ONMIDDELLIKE taak van die Ossewal>randwag weer sterk belig. Ons gaan daardie taak enduit voet· sonder om pie oor uit te leen aan verkiesingspraatjies en verkiesingsverwyte van hierdie of gene. Suid-Afril<a moet verlos word van Bt·itse stel- sels, Britse l'onings en Britse opposisies. Daar lmn maar net een opposisie wees, en <lit is die republil<einse Afril•anerdom buiiQ en teenoor sy 1\Iajesteit se parlement.

Leser! In <lie partypers van ons sogenoemde republil<einse leiers word geen afkeurende woord gelees oor die aanbid<ling van

<lie lwnlng nle. Inteendeel. Hul blaaie weier selfs briewe van hul eie provinsiale raadslede as daarin teen <lie Iwnlng geskryf word. Verder plans hul relsprogramme ens. van die )<Oning. Gee daa.rom hlerdie en vorlge uitgawes van Die O.B. aan u buurman sodat ons volk kan weet wat sy verhouding tot die Britse Iwning is en behoort te wees.

---

l~ V 0 STEl PARJYPtOOl~i ~ tE~t

AAN ~~~A~~

~Uitweg Moet G~'hrn(til ~«rntfl~ 9

In d ie dehat oor d ie I ndier-vraagstuk en d ie optred e van die V.V.O ., het mn r . Tom Naudc, H.N.P.-lid vir Pieter shurg, ua aan leiding van dr . D . F . Malan se m o sie in hierdie verhand, onom won de die feit beldem toon dat d ie p artypolitiek die oorsaak is waarom d ie kleurvraag- stuk nie opgelos k an word nie. Ter,\ryl d ie parlem ent daaroor versk il , dink die volk daa rbuitc 1n·esies ener s oor die oplossin g van d ie vraagstu k, het mn r . Naude gese, en hygevoeg dat daar 'n uit weg gevind m oet · word .

Vo!gens Hansard no. 23, pag.

11577-11582, het mnr. Naude onder meer verklaar ,dat <lit betreurenswaardig is dat 'n groot en belangrike saak soos hierdie nou nog hier behande»

word as bloot 'n partysaalc Ons kan maar nie van die feit wegkom dat daar groot lands- vraagstukke is in verband

waarmee ons die party agter

<lie land moet stel nie. Die party is daar om die volksbe- lang te dien, en die voll<sbe- lang is nie daar om onderge- skik aan die partybelang gemaak te word nie. Dit Js waarom <lit so jammer is dat !tier- die groot vraagstuk nou nog behandel word bloot as 'n partysaak Dit is 'n geleentheid wa.t ons gchad het, die enigsto vir 'n lang tyd om te toon aan die volli daarbuite dat ons so'n groot vraagstul' as 'n vollisaak l<au behandel en <lit nie as 'n partysaak behandel nic." Die oe van die wereld is op Suid- Afrika gevestig om te sien hoe hy reageer. Dit is nou die geleentheid om eensgesindheid te he in die bespreking van hier-

die belangrike saak.

DINI{ ENERS .,Dit is jammer en ongeluk- kig dat dit behandel is as 'rl partysaak.

,Dit is t<l meer jammer, want as ons buite hierdic

n.aad gaan, dan vind ons dat

daar by die voll< 'n bale groot mate van censgesindheid is oor ltierdio vraagstul<. Die voU' voel eners oor hierdie saal,, en daar is feitlil< geen verdeeldheid oor hierdie groot vraagstu.l!: nie.

,Oor klein puntj!es kan ons verskil, maar oor 'n groot vraagstuk soos hierdie is daar eensgesindheid buite die mure van hierdie Raad. As dit die J)OSisie daarbuite is waarom.

l<an dit nie ool< hier so wees nie?" het mnr. Naud6 gevra-

Spr. het voorts die mosie behandel en na die inhoud daarvan venvys. Na aanleiding van die prosedure wat in die vo:ks- raad gevolg word by sodanige

. Hen~ JI§J

OEnlltVali

Die K.G., dr. Hans van Rensburg, sltryf onderstaande in verband met die oorlye van genl. E. A. Conroy op 10 Februarie:

Met ·die sldelike heengaan van generaal Edwin Alfred Conroy is nog 'n he;defiguur uit ons midde verdwyn.

Die .ossewabrandwag wil hom beide as Afrikanerheld

en as vriend l>eween.

Een van die onverskrokke Kaapse rebelle van die Driejarige Oorlog het Ed\vin Conroy op sy doodsver- agtende manier die stryd voortgeset en wei op so'n wyse dat hy een van <liegene was aan wie die vyand met afsluiting van die stryd geen amnestic wou verlecn nie en wat dientengevolge as banneling in die vreemde moes swerf. Sy krygsverrigtinge strek nie net hom maar ook sy voll< tot eer en da.t die vyand hom vir te gevaarlil<

aangesien het om weer in die land toe te laat, het slegs die seel op sy betekenis gesit.

As vlugteling en onder 'n ander naam (Marais) hct hy jare na die oorlog na sy vaderland teruggekeer en toe die roepstem weer 1<~, toe <lie omwentelinge \'an 1914 weer vir Generaal D€. Wet en die andere in die

ve~d neem toe was Edwin Conroy een van die hoofaan- voerders in 'die middei-Vrystaat. Weer sy nek in die strop, weer sy !ewe op die spel.

As troue volgeling van Generaal Hertzog het hy in die jongste jare taamlik op die agtergrond in die publiel<e lewe geraak. By enige van die twee ander seksies kon hy maklik tot groter geldigheid gekom het; maar sy sterkste ltemnerk was altyd getrouheid gewees . . . en nie smag na posisie nie.

Tot die einde toe was hy in die tuig en hy het as leier van die Afrikanerparty mnr. Havenga gedien, en deur laasgenoemde die voorbeeld van sy ontslape Generaal Hertzog.

Ons respel<volle simpatie gaan uit na sy weduwee, wat hom deur die gevare heen met dieselfde trou byge- staan het as wat hy aan sy volk gewy het.

'n Dappere hart het gaan staan en 'n held is uit ons midde.

HANS VAN RENSBURG.

besprekings het mnr. Naud~

verklaar:

.. Die wereld daarbuite is nie bel<end met die prosedure van ons Volksraad nie, en ons sal sien wat nou gaan gebeur."

Die mosie van die Opposisie sal gestel word . . . nl. dat ons nie sal toelaat dat ondersoel< in Suidwes verp:.lgtend gema.ak word nie en dat ons nie sal toelaat dat aan ons voorgesl<ryf word hoe die Indier-bevolking JJ.ehandel moet word nie.

VALSE 11\'DRUI(

,Dit sal voorgestcl word dat; al daal'(lio woord.e ge- sluap moot word en el< han nou a! se dat 46 lcde daarvoor sal stem dat <lit nie ge- sluap moet word nio. Hulle sal vii· die voorstel van die Leier yan die Opposisio stem, terwyl die anderl<ant van die Huis daarteen sal stem en wat sal die gevolgtrekldng wees van die publiek daar- bttite? Hulle sal rei; en dat net die Nasionaliste daar<lie sicnswyso bet, en die buite- wereld sal <lie gevolgtrckking maak dat ons hopeloos ver- deeld is oor J1ierdie saal,, terwyl ons weet dat dlt uie so is nie."

Hy het verwys na die feit dat die regeringsmeerderheid die optrede van genl. Smuts sal goedkeur. As di t gegaan het oor die standpunt van die Eerste Minister, sal spr. dit ook goedgekeur het en sou hy ook daarvoor gestem het. Hy kan egter nie sy optrede goedkeur nie. ,Maar nou gaan ons

<li!) posisie l'ry dat 89 ledc, as bulle almal hier is, vir daardie voorstol gaan stem en die gc- volg sal wees dat <lie buite- wereld sal se dat daar slegs 89 lcde is wat gcstem het vir die optrede van genl. Smuts by <lie V.V.O."

ONGELUKKIGE FElT ,.Ek wil net herhaal," het, mnr. Naud~ ges~ • .,dat el' hoop dat by <lie bespreking van hier-

<lic groot sake, ons in die toekoms 'n beter weg_ kan volg.

Dit is jammer dat 'ir een of ander re<le die Voll<sraad so saamgestel is dat maar aile salte feitlik as partysake !tier moet behandcl word. Elt bla- .meer nie die oen of ander nie.

DIT IS ONGELUKIUG SO.

Maar ek vool dat ons 'n ult;weg moct "ind om <lie groot sal<e . . . op 'n hoor peil to bring, om bo die gowone partypolitiel;

to kom."

Dit is om hierdie rede dat die Ossewabrandwag <lie party-

parlement~re stelsel verwerp en met iets beters wil vervang.

Van geslag tot geslag vreet die l<anl<er van partyskappe dieper en dieper in ons volksiel en wqrd die probleme wat b!ank Suid-Afrika met ondergang bedreig, groter en groter, sonder dat daar iets opbouends venig word. Omdat ons st.a.at berus.

-op partypolitiek in plans van volkspolitiel<.

(5)

DIE O.B., WOENSDAG, 19 FEBRUARIE 1947.

/Regering Weier Sendelinge

Totiu s ( prof. , dr. ]. D . dn To it van Potch ef- stroom) lterd enk oormore sy 70ste geboorted ag.

Die 0 .8 . wil sy resp elwolle hulde bring aan hierdie

volks- ell k erkman wat by die klim van die jare vir sy volk nooit oud geu: ord h et nie, w ant steeds h et hy

op

die voo rptmt gestaan, verh ezce b o alles w at klein en hle inlik is.

Die regering het die aansoek van die Algemene Scnding- sekretaris van die Ncdcrduits Ge•·ef. I<crk van die Oranjc Vrystaat, dat twee Duitse sendelinge hul permanent in die Unie vestig as sendelinge van die kcrl<, geweier. Hierdic in- ligting is in die voll<sraad ver- strelt. Die Minister van Binne- landse Sake, mnr. H. G. Law- rence, het \'erklaar dal dit die belcicl \'an die regering is om nie Duitsers permanent in die Unie toe te laat nie.

Op 21 Febl'Uarie c.k. sal dit 70 jaar· wees sedcr·t .Jacob Da- niel du Toit die eer·stc Jcwens-

.,'N GA WE VAN GOD''

Jig in Dal .Josafat (Paarl) aanskou hct. 'n Jaar gcledc was hy so ernstig sicl< dat vir sy lewe gevrecs is. Met dank- baarheid het ons van sy hcrstcl verneem, en vir almal wat hom l<en is dit 'n oorsaak van vrcug- de dat hy In die mate van ge- sondheid en l<ragte sy 70ste verjaardag !tan herdenk. Alma!

wat hom ken, se ons, en daar- onder word nie aileen sy ere volk ingcsluit nie, maar baie ander, selfs buite ons landpale.

\ \1ant 'J.'otius is 'n bel<cndo en 'n bcmindo figuur oral wnar die Diolso sl!unver·band hom uitstrclc Dis dan ool< opval- lend hoc hoogstaande besoekcrs aan ons land moeite doen en dit 'n eer beskou om met hom kennis te maal<.

AAN SY VOLl{

Tog behoort Totius In die eerste plek aan sy volk met wie hy soveel deurgemaak het en wat hy so innig bcmin. Wie het die leed en smar·t van daar~

die volk suiwer·det' vertolk as hierdie fynbesnaarde digtcr?

Wie het hom sy Godgegewe koers duidelikcr voorgehou?

Tien jaar gelede is nan hom opcnbarc hulde bewys, iets wat hy sekedil< nie vcrwag of ge- sock het nie, maar wat vir hom tog beslis vee! bctcl<en het.

Hoe\'eel van ons volksmannc word eers na hul dood geecr, terwyl hulle gcdurcnde 'n lee(- tyd \·an toegewyde diens dik- wels smaad en laster moes ver- dra? Sull<e ml\nno soos Tolius en wylc Valier Kestel! stan.n cgter so hoog nnugoslcrywe <11\t. tecnoor hullc nllo gevoel vnn pnrtysl>ap of van \'Crdecldheid venh\·yn. Hullo hoort vir ons nie aan hl.crdic of daardie lccrJ,, al\n hienlie of dnardie grocp nle; hulle is rcg~<t•·eelcse gawc:o~

van God unn tlio Afrilcn.nnso

\'Olk.

Dit is nic nodig om hier '11 opsomming tc gee van ares wal Totius vir· kerk en volh tot stand gebring het of om oor sy persoon uit te wei nic, dit is alles welbel<end. Die vcle blyke van besorgdhe1d en be- langstelling tydens sy krank- heid was nogmaals 'n bcwys v~n die plel< wat hy in die

voil<shart verower het. Aan hom, sy eggenote en gcsin ons eerbiedige, hartlike gelukwens.e met hierdie feestelike gelecnt- heid. Mag Totius nog lank ge- spaar bly en die kragte behou om so geseend en vrugbaar wcrl<saam te wees in diens van God, Volk en Vaderland.

Die rcgering. van Rhodesie het egler ver:or verleen dat hicrdie twcc sendclinge in Rho- desic arbci.

Urni<e Befr.(J@JD SPJbsidlie Otp Uitvocer V(Q)rB Suiker

Jn die oesjaro 1914-19-15 het Suid-. .<\.frilm 193,692 ton suil,er uitgevoer. Die lllinister n\n Elwnomicse ontwililieling hct ,·onlcr belcendgemaalc dat in die jaar 19-14-19-15 61-1,813 ton suilmr in die Unic geprodusecr is. Daarvan is 111,990 ton uitge\'oer. Gcdurende 1945-19¹16 het die Unie 553,0i4 ton suil<er opgelewer; il,585 ton hiervnn is uitgcvoor. (Dit sluit nie in die pr·ivatc uitvoer van indivi- due na Enge:and nie.)

Die suiker wat aan die buiteland - hoofsaaklik Engeland

- \'et·koop is, is teen \'CCI laer pryse verl<oop ns wat die bin- nelandse verbruil<er daarvoor moes betaal. Die gemiddoldc pr.rse van uitvocrsui!{er in die IJuitcland WI\S £12, £14 en tl7 pet· ton vir (lie onderslceie jure.

tonvyl t.weedegrandsc suil<cr in Suid-Afrilcn. vit· £14 1>01' ton en gemffinccrdo su!lwr teen

£22 per ton verlwop is. J)ic suilcor-uitvocr van die Unie het dus op 'n g-csubsidieerdc basis plaasge\'ind onderwyl clnur 'n pynlil<e tcltor·t in Suid-Afrilca self is.

CG~bie@ ~ ~~~ Dnnk

A~iM K®m!imlg ~~n~@{(W

W ~yh~:idSVU!r~

Gcncraal P. J. L. Botha,, Gebicdslcicr van Oos-r<aapland (B), doen ondorstaande oproep in verband met Vryhcidsdag:

Ot'fisicrc en Brandwagte:

U is bel•end met die Br·itse opvntting van 'n oorwinning vanaf Slagtcrsnek tot Ncuronberg. Dit lcct· uns mos in hul gcsltie- denisbocl{e onder die opsluii van ,British Fair·pla.y''.

Dees dae is daar ook geleent- Suid-Afrilm, land van die Voor- heid vir Suid-Afrikaners om trel,, tcr·ug te wen vir die na- na die koning van Engeland. sate van die Voort.reld<ers.

die simbool van hul oppet·heer- sl<appy, in wie se naam al hul wellilte dade geskied, in lewen- de lywe te gaan kyle

Vir diegene wat graag van ,.Home" en .,King'' praat, sal dit sekerlik 'n vleiende voorrcg wecs om dan tenminste maar die ,.King" te sien al het en sal hulle dan nou nooit die ,Home"

self sien nie.

Vir die parlement te Kaap- stad sal dit ook geskieden·s wecs om deur Sy Majesteit self geopen te word. Vera! vir die Smuts-regering en Sy Majesteit se Opposisie sal die koning se besoek vee! stof gee om oor tc .,stry en te Iy" in belang van die Unie van Suid-Afrika, en dan later moontlik nog ·n elek- sic te wen vir die een of ander party. - Die hoofsaak by enigc en alle politiel{e partye.

Die vraag is nou of die Osse- wabrandwag nie ook die enige voordeel uit die I<oningsbesoek te hale het nle. Vir sovcr di t Gebied B betref, se elt ja, bc- slis en selcm·, want ons gaan in massa-gctallc saamt•·cl< op 27 Februaric om ilie Vryhcidsvurr.

simbool ,·an die Vryheidsgecs in ons harte, nan te steel<.

Sodoende gaan ons op af- tloende \\'yse aan die leaning van Engcland, ilie bevollting van Suid-Afril<a en die res van ilic werold toon dat hoofsMI' by die Osscwabran<lwag is 0111

die Yryhcid ,·an ons grlicfde

GENL. P. J. L. BOTHA.

Offisiere en brandwagte, lo.at ons die Britse opvatting van 'n oorwinning nooit uit die oog.

verloor nic, en laat ons bo alles onthou dat die krag, )".ver en middele waarmce ons moet oor- win van ons self moet kom. Die sleutel van die staatsl<as, waar- uit ook luisterryke fecste 1<ru1 gereel word vir 'n besoekende koning, is nie in ons hande nie.

BRING U OFFERS NA Ai\siAJUBA-FEES, SIMBOOL VAN ONS NASIE SE OOR- WI:.ININGS. IN DIE VER- LEDE, HEDE EN TOEKOMS.'

·.

Ole kok ne !tennis be pad

~lo ~rdo VM U mool

• • • "o Soortgolyl.to

~undlgheld vonol<cr U vo&~ dlo wanrdo W...'1

Kommando-slgnretto..

""§ JJ qp .AllJ{J IE 7F 7F IE

EINDELm: WEER VERKRYGBAAR!

Ek

Reheli leer

deur

7/9 posn-y.

~---

TOT U DIENS ..

G teldellilhll!ys In gel!lieuuswerke ·

~ DRAAI 0 PAS

0 SWEIS\VERK

\Vynncstra.s.t 18 PARO~

Slcn Advertensle onder Oeklss- sifiseerde Ad~·ertensles.

G. A. FICH.ARDT, Bpk

(Llcl A!rlliaa.D!O BnndolJ!ln.oUtunt

,\lASJI]I;EltlE, l'STERWARE.

i'RODUKTEHANDELAARS Hicrdio werk was vir jnre uit Foon 700 Opgerlg 1848 druk Lees boo Genl. Smith

as slwolseun gedurende ilie Anglo-Boereoor!og gerebelleer

het.

0

OOK PAS '"''EER VERSKYN!

~@@11 @Jn§

~~mlg§Jknk

Suid-Airil.aanse nlommc 12/6 posvry.

0

Pro !Ecclesia ..

POSBUS 29,

STELLENBOSCll

S~ ASB. DAT U

nrn

ADVERTE.."\"SIE P.i DIE O.B. GESIEN

BET

BLOEMFONTEIN

Be sk erro. u 0~

Bring u oogarts se voorskri!

na ons. Laat gekwalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges u be- dlen.

W abl, Lawrence

EN K lE.

GRIL~lAKERS

Adderleystraat 120a, Kaapsto.d Foon 22408

PRETORIA- IVIARK

0

W o ©' JFo

P.R.R.

Prodoscnte, stuur u Pro-

<lnl<to, Eeiers, Botter en Lcwendo Hawe na ons.

(Ontvnngs-agento van nlle slagvee vir ilie Vleis-

lcontroleur) Ons hot 'n garansio \'llll

£2,500 by die Regering.

\VEBB EN PRETORIUS

:?rctol'ia so Oudsto en Grootste l\larkagcntskap

(6)

BLADSY sills DIE

O.B., WOENSDAG, 19 FEBRUARIE 1947.

---~~==~~----~----

GEKLASSIFISEERDE ADVERTENSIES

T&RIEF VIR GEKLASSII"lSEEROE ADVERTENSlES:

HUlshoudellkc Kcunlsge•vlngs:

(Verlowlng, huwelik, geboortc, sterrccval, In memoriam, gelukwen·

sing, ens.) l',id. per woord; minimum 3/· per plasing. Voorullbetaal- baar. VIr berhallngs 25 pst. a!slag.

uanaeiSaavertensles:

.Enkel plaslnss (vooruitbetaalbaar) 2d. per woord. Minimum ''- per plaslng. 2 tot 26 plasings (voorultbeta&lbaar) 1'f..d. per woor<l, minimum 3/· per plasing. 52 agterccnvol~;en<le J>lasln~;s: 1d. per woord, minimum 2/G per pla.sing. Plaslngs tot kansellasie, 1~CI. per woord, minimum 3/· per plas!ng.

Jntckengelel op ,Dlo O.U." (ver~kyn weeltiiKS): 10/· per jaar of S/· vir 6 maandc.

Voorullbetaalbanr. - Stuur advertensiebeste!llngs en lntekengeld na: DlE O.ll., J.'osboa 28, Stellanbosch.

GEBOORTE

COETZEE. - Aan Rudolph en Anna (Seb. Ge!denhuys) va-n Pnrow, 'n ge·

aonde dogter. :doedcr ook wei.

AGEN1.'SKAPPE

VAN RIEJlEEK TltVS1'nAATSKAl'·

I'Y JlEJ.'E.ttK, Voortrckkerwes, Bell·

ville, bleel ey bekwame d!enste ann wnnneer u eiendomme wll koop or ver- l!:oop, met ge!dbelcgglngs, verbande ena. Doen aanso~k by POSBUS 18.

lroon 9-7222. 27 /11/Tk

DOl\IE, PLANTE EN SAAD

AII.JtT:\l'J.'EL~lOEit~;. - Uitgeloopte Arran-Clllef. en Up·to·Datc. gckweeK v&n gesertifiseerdc A-mocrc. tv.·eecte plant na lngevoerde. 1 '1.:-5 onse, 30/· per sak, gelewer Outenlqun·s)·lyn. Onder 1 \<!, onse, net Up·to·Dnte teen 25/- per sak. K.M.B. Koper moet sakke \'Oor- slen. - F. lL ROBERTSOK, Klein- tonteln, Pos Slnksabrug, George.

12/2/2B A .. UtTAl'l•ELlllOEJtE. - Baie goelc A ran Chlef-moere om dadclJk. te plant.

teen 30/ • vir 153 lb. Gel ewer George- uta ale. - J. A. MEYER, Bla·nco.·

19/2/4B BESTE GESER'.fll'ISEEUOE SAAD:

Detroit Beetsnad 7/·: Chantenay Wor·

telsaad 10/-; Sulderkruls en Reliance .Uiomkool 16/-; Sp!tzl<opkoo!saad 8/·;

Blaarstaat 17/6. Ute: Austrnllese Bruln 6/6; Silver King 9/·; Ko.apse Pla-t 7 /6;

'l'amo.tlos: Marvel 20/·: Marglobe 32/·.

van Zyl Bone llS/· per 200 pond.

Vol!edlge pryslys ver!trygbaar van PREMIERS, SchOemanshoek, Oudts·

boorn. 11/12/Tk

BONE. - Vars su!kerbone (lnppies) teen £7-10·0 per sak or £7-5·0 per sak vir 10 tot 40 sak (183 lb.). Celewer te Carstensbof-balte. K.M.B. - J. P.

SMIT, Klawervlel, P.K. Cltrusdal.

12/2/3B .tt.r:JtllOLl>T sc Jubileum··Perske steeds die Kersfees·sunstcl!ng. Boland, die half Desember hoo,::gekleurde

~waardraende markvrug. A!be! 3/6 en 4/6 elk. Vroee tot !ant soorte Perskes, .Prulme en Appelkose. Groot tekort a&n Vrus;tebome en Rose. Besprcek nou en voorkom teleurstell!nc. Pryslyste gratis.

- HERHOLDT SE 1300MKWEKE·

RYE, Posbus 660. Johannesburg. B/5/2 LUSEJtNSA.AD Vars ge·oes, cersteklas gcbnlle. vry van dodder.

Huntersrlvier op tot 100 lb., 1/6 per lb., £12-10·0 per ZOO lb. Provence, l/4 per II>., £11·15·0 per 200 lb.

:=~nsulnartappcls. - Skotsc !ngevoerde ,Up-to·date"-saadnnrtn'J)pe!s. 17/6 per 110 lb. k!ssle. Kontant mel bestel!ing, spoorvrng te bctnal. Aile soort ~;roente

en blomsa.de van bcste sellaltc. - HEROLDT SE SAADAFDELING. Pos·

bus 660, Johannesburc. 19/2/3 VARS GESERTDnSEERDE OROEN·

TESAAD. - Per % pond, 'n pond CD 1 pond: Sp&nspek. 4/·, 0/·, 10/·; Tom Watson- en Woader-Wanllcmoen 4/-, 6/·, 10/·. Tamat!en. Beauty en Mr.r- globe. 9/-, 17/·, S:J/~ Austral!eae Bruin Ole, 6/·. Vroca Kaapsc Plat Ulc, 7/6.

Detroit-Beet 7/8. Pla.t Eglpt!ue Beet.

teen 7/6 pone!. Chnntenay wortel, 7/6 per lb., 'h 11!. 4/9. Volledl!:e pryslys va.n; KAROO·SA'ADVERSPREIDERS.

Posbue 107. Oudtshoorn.

DENODIG

~lERL>;O-E:-1 l•t;nsrESl<AJ'E, asook nocrbol<l<e, gesklk vir slnj:;ter en aan·

tccl. Doen aansoel<: A. J. H.

JACOBS, Knrroowoonstellc, Granff·

Re!nct. Foon 341. 19/2/3B nEI'\ODIG. MOTOUVOERTUI(;-

\\'t:rtKTUl(;J{UNDIGE. Salnris £7-12·0 per week. Begin 1 ~laarl 1947. - Ver-

<lere besonderhede by en appl!kasies aa'll: VREDEFORT MOTORS, Posbus

37, Vrcdcfort. 19/2/1

OE!{WALIFISEEltiiE :Mcsse!anrs eo Skrynwerkers bcnodig vir kontra·kte.

Strand. Ste!lenbosch en Somersct-Wes.

Ho~r loon as loonskaaltnrlewe vir die regte mAnne. Docn aansock: F. A.

FINLAY. Boukontro.kteur, Hcrschell-

atraat, Strand. 19/2/2

GEMENG

ELERTRESO (1-:dmM.) Upl<. elektrl·

sltells· en wcrktu!gkun<ll!lC lngcnieurs.

Hoofweg 30. Bel!v!lle. Vir hcrstelwerk n.ao aile elcl<tr!ese hu!sbcnod!ghede;

ankerw!kkellng; c!ektrlese herstelwerl<

aan motors. draa!- pas·. sweis-eu her·

stelwerk ann aile plaas· en ander ce·

reedskap. Teleroneer 9·7223. 27 /11/Tk Dltt'\~J-. l' AS· en S\\'El!';\\'ERI\. en

<lie oprisllng en lnstandhoudlng van fabr!eks· en ander m:uj!nerle word on- dcrneem deur GELDENHUYS SE IN·

GENIEURSWERKE, Wynncstraaot 13, Parow. Dlens ,::egrond op 30 jaar prak·

tlese onderv!ndlng. - E!cnaar: D. J.

Celdcnlluys. Foon 9811139.

SKOENREPABA.SIES. Ondersteun u mede-ACrlknner en wees verseker ^v110 die beete dlcnste by VOORTREKKER SKOENHOSPITAAL, Langstraat 291, K.AAPSTAD. Foon 30164. · ~879/26

\'A:'<'S COXCRE'IE l'HOUUC'l'S.

Tcrazzo Kombuis- en Han<Iwnsbakke.

iladdens. Septiese Tenks, PUare. Vloer- tecls. Voenroe. Eolgiets In beton. - Dlrekteure: P. w. en P. G. VAN HEERDEN. Potgieterstraat 258, PRE·

TORI A.

GENEESl'tfii)DJl!:L8

ASMA-LYERS. - Berwlo volkome geeondheld. Dultse klleratowwe mttal<

vertraagde kllere werksaam eo verwy- der oorsook en s!ekte. - Bes&nderbede:

AERlKAANSE AGENTE, Carneste.

Pick t. DURBA>"l. 7ro7H/B Ul::llil.NUELI::-10 lH<ATI:S. - Ons Is daar so oortulg van dat ons 'n egte Suld·Afr!kaanse. geneesmt<ldel vir Ru- mat!c!c, Lcndepyn. Hcupjtg en vcrwante Kwale ontdek bet. dat ons 'n r;ratis procrmonster aao enige l~·er sal stuur.

- Stuur 1/- vir posge!d ens.. nan; AI'\ DREWS SE PYNPLEISTERS. Pos·

bus 775, Pretoria.

(;L\' JO.:-IK.-Glll'SHAAltWO~J)};J( ..

Die nuutste wcrclelwonder teen grys·

Ueld waarborg herstel van ~;ryshare vir socd tot natuurll!<e kleur. 5/· per bottel posvry. Geld met bestell!ng. - S!tryf; BOEREGEKEESM1DDELS, Pos·

bus 4272, Johanoesbtirr;.

HAARKAPPERS

VIr •n eersteklas ho.arkap besoel<

ELS•s HAARKAPPER SALOl', Kemp- stonweg 223, Berry's Hoek, Port Eliza- beth; sowel a.s vir al u weclde·arllkels, cctgcrccdskatJ. juweltcrswo.re en:s.

27/11/26B

UORLOSIEl\iAKERS

OESKU:"/DIGE HERS'J'EI,WlmiC nan Horlosles. Aile werk word gewaarborg en spoedl~;e aflewering. - P. PRETO·

RIUS. Keeromstraal 18, Kna>pstad.

(Voorheen Kerks•raat 69). Foon 2-5~54 VOt HORJ,OSIERErARASTES spreck STE'lN, posbus 3531. Kanpslad. Private adres en voorlopige werksw!nkel: Jon·

bcrtstrnnt 37, v ASCO. S566

BOTELLE

nlAJl';STtO HOTEL, Ceres (Eieoaar J. W. Brummer) Foon 114). Rom ge- ntet •n hcerl!ke vakansle In •a rustlge landel!ke omgewlng. Ultstekende dlen- ste, ctes en slaapplek. Steede tot u

dlensl 4878/52

1\:LEREMAIU:RS

SWART. voo