Bladsy DIE SWART KAMBEL, André Roux 1. WAAROM ’N MENS DOEN WAT JY DOEN, W. WAAROVER EN WAAROM IK SCHRIJF, André Demedts 10. DIE TOEKOMSTIGE MENS, Andries Alberts 27. TOEKOMS EN VERLEDE IN DIE DRAMA, André P. DIE WIND HET SY TYD, Stoffel Cilliers 47. Sy hare, kroes, gekoek; sy bek met grinl. en skuim bevlek, die oë blind,. die voetsole weggebrand na vele reise deur die sand.
A. DE KLERK
Dit verdwyn, want dit plaas ander dinge in die plek van geloof in 'n Onsigbare, Ewige Orde. Blinde rebellie, aanrakingsherstel is nog nie weerstand in die volle geestelike sin van die woord nie.
W. BIJYS
ANDRÊ DEMÉDTS
STEYN VAN ROOYEN
Boonop was hy ’n stil kluisenaar wat niks van ander geëis het nie – en niks aan homself durf gee nie omdat dit buite sy wêreld was. Ek kon nooit toegang tot sy wêreld vind nie. O, Sieg, Sieg, jy het ons seun doodgemaak lank voor hy gesterf het!".
BAREND J. TOERIEN
Die stadige voëls in hul vlug bring hartseer terug, net hartseer en hartseer bring die ewige storm.
ANDRIES ALBERTS
Hulle verlustig hulle daarin dat die mens dan ryker, wyser, gesonder, groter, meer intellektueel en vryer as vandag sal wees, maar hulle aanvaar kritiekloos dat hy aanvanklik 'n gewone mens sal bly. Om die mens se moontlike transformasie te verstaan, moet ons aanvaar dat hy deel is van die wêreld waarin hy leef.
MASSAMENS EN MASSAÏSME
So min as wat 'n by apart van die swerm kan bestaan, sal die individu apart van sy geselskap kan bestaan; want. Ons moet ontslae raak van die sogenaamde hoër of hoogste stadium van ontwikkeling, wat ons alleen verkry.
OORBEVOLKING EN WATERLANDBOU
Die baie wat die plek van die enkelsnit gaan inneem, sal hulself nie kan voortplant nie, en sommige sal waarskynlik vir ons 'n wrede dood moet sterf nadat hul funksie vervul is. Elke wese is altyd goed, rein en hoog in sy tyd op sy plek.
RUIMTE VAART EN KLUISTERLEWE
DIE WATERSTOFBOM EN WÊRELDVREDE
Die mens het nie net teen diere geveg nie, maar ook teen siektes en natuurkragte. Sy beroep of besigheid, die ding waarmee hy werk of in, selfs die werk self, het sy taal geskep. Sy taal het nie ontstaan uit die poëtiese impuls om te sing of die logiese doeltreffendheid om diere te noem, soos die tradisie van Adam sê nie, maar as 'n familielid en-.
Maar die laaste wapen wat die wapenvervaardiger kon maak, was die atoombom wat oor Japan ontplof het en nie net die Tweede Wêreldoorlog beëindig het nie, maar alle oorloë. Ostemetsy duisende miljoene kan nou straffeloos Europa, Asië en Afrika met die omliggende eilandkoninkryke kweek.
SEDELOOS EN GELOOFLOOS
SWART
Mary, o pragtige Mary, lyk jy later meer gereserveerd. Toe die wit lig van hierdie groot welsyn verbygegaan het wat diep deur jou skyn en jou in die helder kring van lig. Toe jy in die ryk goue dae die geluk van moederskap geniet het En jy op 'n geliefde Kleintjie.
Het jy geweet, soos ek nou, Mary, het jy die gelukkige geluk van 'n ma verstaan en geken. 'n Melancholie waai stadig in my hart En sprei wyd soos 'n veld om my;.
ANDRÉ P. BRINK
Waar: dat die dinamiese krag van toekomsgerigtheid in drama juis daarin lê om die toekoms in perspektief met die verlede te beskou. By Harnlet is die voorstelling van die verlede altyd belangrik in die hede. Maarek meen dat ten minste een belangrike (en, sover ek weet, verwaarloosde) aspek van die komplekse probleem aan die lig gebring is.
Maar daarby word Rome ook geassosieer met die voortdurende uitbeelding van die verval van alle tye. Rome as verlede en hede bly deurgaans groots en oortuigend; maar wanneer die toekomstige aspek daarvan verlore gaan, is die oorheersing van verlede en hede groot.
LORENZ SCHULTZ
DIE DRIE DOWES
DIE BY EN DIE TUINIER
DIE LEWERIKKIE EN DIE KOEKOEK
STOFFEL CILLIERS
Ek het nog gedink ek is alleen daar in die gras, maar toe kom daar skielik 'n wit jas verby. Hulle het my van die gras weggedra, maar ek het nie omgegee nie. Martiens en Jula het na 'n partytjie gegaan en ek het in die veld rondgedwaal.
Ek het hom net aan die ander kant van die draad laat lê en weggehardloop. Ek het hom self doodgemaak, dokter. Ek het hom deur die kop geskiet daar by die bos."
BREYTEN
By die fees van Lupercalia bied Antonius vir hom 'n kroon aan, maar hy weier dit, want dit is duidelik dat die mense dit nooit sal aanvaar nie. Net ná die Lupercalia is hy en Calpurnia, sy vervreemde vrou, saam in sy huis.
CALPURNIA
CAESAR
C ALPURNIA
Hy besef dat hy moet voortgaan; het sy by hom gepleit. en om die hart, die rooi en warm hart. Daar is min oor in Rome wat nog waarde het:. die gode het ons lankal verlaat. en baie oud en edel het gegaan met:. die gode en die republiek en alles wat in naam verander het. as 'n soort argief vir alles wat interessant is. maar verouderd en oud. Miskien te veel wat die donderweer hoor. en weet dat die storm kom, maar nie van waar nie;. wie weet weerlig sal hulle tref.
Wil jy nie saans soos 'n ouerwordende mens saam met vriende om 'n tafel sit nie? en neem ou en goeie wyn,. en as dit in die winter buite sneeu of reën, moenie die houtvuur teen die koue kom warm maak nie. Daar moet een wees wat rigting gee, 59. wat bo-op die berg staan en kyk en ver van bo af kan sien-. 'n beskermer van die vuur, 'n gesant, gesalfde van die gode-. en wie die lang en moeilike pad boontoe ken, het dit klip vir klip, lysie na lysie, langs die groot hange geklim en met elke tree die fyn balans, beur, diemik,. afwyking, met die hoogste piek altyd daar teen die lug;. en toe hy daar kom, nog moeg en bewend in sy voete. en die herinnering aan alles wat hy langs die pad gesien het, dan is dit hy wat weet hoe hy moet loop, hy wat die reis oor die vlakte sien. waar die lug eindig.
CLEOPATRA
LE ROUX
Leipoldtaandieanderkant,omdiemoderneterminologiete gebruik, die oortredingvan die Ontugwet met die werking van Freud se sielkunde in die moderne lewe. Díe verhaal wat ons in Die Heks (1923) kry, is die slottoneel van ’n liefdesgeskiedenis wat hom veertig jaar. In die eerste bedryf ontmoet ons Martha dertig jaar later as die ontongmeid in Kaapstad.
In die derde bedryf bring Fatum Martha en haar voormalige minnaars bymekaar in die raadsaal van die goewerneur se herehuis. Hierdie stuk is nader aan die werk van Ina Boudier-Bakker as die voriges: hier bring die Fatum 'n volkome versoening in die versteurde huwelikslewe.
PIROW BEKKER
P. MAIjKN
JOZEF DELEU
Hij heefteen grote waarde omzijn historischen kritisch werk, als professorNederlands aan de Katolieke Universiteit van Rijsel, als voorman van de Vlaamse Beweging in Zuid- Vlaanderen en bezieler van de vooroorlogse bladen en tijd- schriften. Kamiel Looten, die deze treffende zinsnede schreef aan de voor- naamste kenner van de Zuidvlaamse letteren wijlen Prof. Looten draagt in zich de oude adel van Zuid- Vlaanderen datuit de geschiedenis oprijst als de bakermat van de Oud-Nederlandse muziek en -literatuur.
Alhoewel geboortig en woonachtig in Belgisch-Vlaan- deren heeft Vital Celen als kenner van de Zuidvlaamse letteren een grote invloed gehad op het letterkundig leven in Zuid-Vlaanderen. Met zijn talrijke werken over Zuid-Vlaanderen heeft hij in Vlaanderen de aandacht opgeëist en wordt hij aanzien als de meest verdienstelijke kenner van de Zuid- vlaamse letterkunde.
AMAND SIMOENS
KORBAN
WILLY SPILLEBEEN
Hy het lank daar in die ronde grasdak met sy swart rokerige mure en sinkdak gesit. Al die jare het hy en sy baas die een gat na die ander gegrawe. Ou Jonas se sesvormige wit kop het half skaam gegroei, maar. laat sak dit dan vinnig terug na sy bors.
Toe weet hy dat hoofman Peet hier oor hulle gaan staan en op hulle skree. Peet Janse se lippe het skaars beweeg, en toe raak hy stil. draai hy na die ander wat nog verstom daar gestaan het.
MARIA
Jou asem was warm-sag van die baie steke, (waar van die diep, ryk aarde. is jou klei..).
MIRDA
S. SENGHOR
- A. PRINS
J. PRINS
Die leser se indruk is juis dat die verwerking van die materiaal baie "lukraak" voorkom, 'n indruk waartoe die spelstyl met sy retoriese uitroepe, stapeleffekte en iteratiewe konstruksies grootliks bydra. Wanneer daar gepraat word. van minder troebel redenasie, wanneer 'n skyn van logika in die getuienis begin verskyn, word 'n enkele hoofstuk stimulerend en maak dit oop. 'n paar nuwe sienings, soos dié van "Koning Lear.". Uitdrukkings soos die volgende kom byna op elke bladsy voor: "Oor die oorsaak of oorsake word min en baie gesê. 'n ontelbare aantal metodes kan gekies word.
ERNST VAN HEERDEN
SMITH, TOPSY : HENDRIK HOFMANN, HOOFPREFEK
Die verhale is sprokies, dit kombineer naïef die bonatuurlike en werklikheid soos dit in die verteller se gedagtes bestaan het, suggestie en personifikasie speel ook 'n rol. Met betrekking tot eersgenoemde moet daarteen beswaar gemaak word teen die voortsetting van die verhaalelement as sodanig. Hy is geensins apart van die groep nie, soos die vertaling “Die os het alles deur homself gevolg” kan voorgee.
Interessant is die gebruik van twee verskillende voorsetsels wanneer en waar betrokke by die aankoms in Bethlehem. Die voorwoord in (Eybers-vertaling) plaas die leser in die hartjie van die dorp en daarmee saam die groep en die verhaal, maar by die dorp.
KAANSE VOLKSKULTUUR
Sonder om verder op die vergelyking in te gaan, is dit duidelik dat Eybers se vertaling die leser in die hart van Supervielle se verhaal plaas, wat taal is. In Eybers se vertaling het ons dan uitstekende toegang tot die subtiele nuanses van woord en gedagte van die werklike onwerklikheid van hierdie verhaal, sy kwaliteit van surrealisme, 'n essensie wat nie verlore gaan in die vertaalde weergawe nie. Dit sou voortydig wees om op die vele aspekte van die werk as oorspronklike kunswerk in te gaan: satire, beskrywing van bonatuurlike werklikheid, ironie, humor; reeds deur die kenners by Supervielle gedoen.
Dit bly egter betreurens- waardig dat die meeste univer- siteitein ons landnie die geleent- heid skep vir studente om by te dra tot die kennis van die Afri- kaner se volkskultuur nie. Maar waardevolste faset van almal is diewysgerige inhoud en benadering van die hele onder- werp.
SKRYWERS- AANGELEENTHEDE
En dan ’n groep Firebird-liedjies wat in ’n heel nuwe persoonlike idioom geskryf is. Dit is 'n sterk metafisiese gedig in die groep Herfsgedigte, weer met 'n baie oorspronklike beeld, heeltemal verwyderd van. En laat die virlit geleidelik druk. daarin sy aardbruin dood. in die bult van die maagvore van senuwees wat in die son toetrek.
Omdat die poëtiese kwaliteit van die taalgebruik in hierdie werk hoog is, en daarby is die geestelike inhoud diep in die werklikheid, soos wat mense dit met hul sintuie kan ervaar, en die ontwerp modern maar aan dissipline onderworpe is, is hierdie Van se digbundel. is der Walt a.
JAN RABIE: DIE EVOLUSIE VAN N ASION ALISME. Die
VAN DER MERWE
WEEVERS: POETRY OF THE NETHERLANDS IN ITS
EUROPEAN CONTEXT -
