• Tidak ada hasil yang ditemukan

Hubungan antara lingkungan belajar mahasiswa, motivasi belajar, dan disiplin belajar mahasiswa dengan prestasi belajar mahasiswa

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Hubungan antara lingkungan belajar mahasiswa, motivasi belajar, dan disiplin belajar mahasiswa dengan prestasi belajar mahasiswa"

Copied!
142
0
0

Teks penuh

(1)

,

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

N

A

G

N

U

K

G

N

I

L

A

R

A

T

N

A

N

A

G

N

U

B

U

H

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

N

I

L

P

I

S

I

D

N

A

D

,

R

A

J

A

L

E

B

I

S

A

V

I

T

O

M

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

I

S

A

T

S

E

R

P

N

A

G

N

E

D

: s u s a K i d u t

S Pada Mahasiswa angkatan 2009 ,Program Stud iPendidikan ,i

s n a t n u k

A Fakutla s Keguruan dan lImu Pendidikan s

r e v i n

U tia sSanataDharmaYogyaka tra I

S P I R K S

t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n U n a k u j a i D

n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M

n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r

P Ekonomi

i s n a t n u k A n a k i d i d n e P s u s u h K n a il h a e K g n a d i B

: h e l O

i d n A o y t si l u S s il a h k s a P

: M I

N 071334017

I M O N O K E N A K I D I D N E P I D U T S M A R G O R P

I S N A T N U K A N A K I D I D N E P S U S U H K N A I L H A E K G N A D I B

L A I S O S N A U H A T E G N E P U M L I N A K I D I D N E P N A S U R U J

N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F

N A S S A T I S R E V I N

U ATADHARMA

A T R A K A Y G O Y

1 0 2 3

(2)

i

A

L

E

B

N

A

G

N

U

K

G

N

I

L

A

R

A

T

N

A

N

A

G

N

U

B

U

H

J

A

R

M

A

H

A

S

I

S

W

A

,

,

R

A

J

A

L

E

B

I

S

A

V

I

T

O

M

D

A

N

D

I

S

I

P

L

I

N

B

E

L

A

J

A

R

M

A

H

A

S

I

S

W

A

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

I

S

A

T

S

E

R

P

N

A

G

N

E

D

: s u s a K i d u t

S Pada Mahasiswa angkatan 2009 ,Program Stud iPendidikan ,i

s n a t n u k

A Fakutla s Keguruan dan lImu Pendidikan a

m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n

U Yogyaka tra

I S P I R K S

t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n U n a k u j a i D

n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M

n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r

P Ekonomi

i s n a t n u k A n a k i d i d n e P s u s u h K n a il h a e K g n a d i B

: h e l O

i d n A o y t si l u S s il a h k s a P

: M I

N 071334017

I M O N O K E N A K I D I D N E P I D U T S M A R G O R P

I S N A T N U K A N A K I D I D N E P S U S U H K N A I L H A E K G N A D I B

L A I S O S N A U H A T E G N E P U M L I N A K I D I D N E P N A S U R U J

N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F

A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U

A T R A K A Y G O Y

(3)

ii

(4)
(5)

v i

n

a

h

a

b

m

e

s

r

e

p

n

a

d

o

t

t

o

m

“Keyakinanmerupakans uatupengetahuand idalamhat,ij auht akt erjangkau t

k u b h e l

o i ’’

“Ke itkakehidupanmember ik tias eribut ekananuntukmenangist unjukanktia m

u y n e s r e t p a t e t k u t n u n a s a l a a t u j e s i a y n u p m e

m ’’

Skripsii n ikupersembahkanuntuk: x TuhanYesu sKristu sdanBunda

a i r a M

x SantoPaskha ils ,Malaika t g n a r O a u m e S n a d u k g n u d n il e P

g r u S i d s u d u

K a

x KeduaOrangtuadanKakak -a

t n i c r e T u k a k a k

x KeluargaBesarkudan a

r a d u a

S -saudarakus emua x Teman-temankuyangt elah

n a m a l a g n e p u k n a k i r e b m e m

it r a r e b g n a y

(6)

v

A Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E P

k a d it i n i s il u t a y a s g n a y i s p ir k s a w h a b a y n h u g g n u s e s n a g n e d n a k a t a y n e m a y a S

g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e

m lain ,kecual iyang telah disebutkan dalam .

h a i m li a y r a k a y n k a y a l a n a m i a g a b e s , a k a t s u p r a tf a d n a d n a p it u k

3 1 0 2 i l u J 4 0 , a tr a k a y g o Y

Penuils

(7)

i v P N A A T A Y N R E P R A B M E

L ERSETUJUAN

S I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L I A Y R A K I S A K I L B U P : a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U a w s i s a h a m a y a s ,i n i h a w a b i d n a g n a t a d n a tr e b g n a Y a m a

N :Paskhail sSu ilstyoAndi a w s i s a h a M r o m o

N :071334017

n a a k a t s u p r e P a d a p e k n a k ir e b m e m a y a s , n a u h a t e g n e p u m li n a g n a b m e g n e p i m e D a y a s h a i m li a y r a k a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n

U yangbe jrudul:

,

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

N

A

G

N

U

K

G

N

I

L

A

R

A

T

N

A

N

A

G

N

U

B

U

H

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

N

I

L

P

I

S

I

D

N

A

D

,

R

A

J

A

L

E

B

I

S

A

V

I

T

O

M

A

W

S

I

S

A

H

A

M

R

A

J

A

L

E

B

I

S

A

T

S

E

R

P

N

A

G

N

E

D

a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U n a a k a t s u p r e P a d a p e k n a k ir e b m e m a y a s n a i k i m e d n a g n e D n a k h il a g n e m , n a p m i y n e m k u t n u k a

h dalam bentuk media l ain ,mengelolanya dalam i d a y n n a k i s a k il b u p m e m n a d , s a t a b r e t a r a c e s n a k i s u b ir t s i d n e m , a t a d n a l a k g n a p k u t n e b i r a d n ij i a t n i m e m u lr e p a p n a t s i m e d a k a n a g n it n e p e k k u t n u n i a l a i d e m u a t a t e n r e t n I l e s a y a s a d a p e k i tl a y o r n a k ir e b m e m n u p u a m a y a

s ama tetap mencantumkan nama

.s il u n e p i a g a b e s a y a s . a y n r a n e b e s n a g n e d t a u b a y a s i n i n a a t a y n r e p n a i k i m e D a tr a k a y g o Y i d t a u b i D 4 0 : l a g g n a t a d a

P Jul i2013

n a k a t a y n e m g n a Y i d n A o y t s il u S s il a h k s a P

(8)

ii v K A R T S B A , A W S I S A H A M R A J A L E B N A G N U K G N I L A R A T N A N A G N U B U H R A J A L E B I S A V I T O

M , DANDISIPLINBELAJARMAHASISWA A W S I S A H A M R A J A L E B I S A T S E R P N A G N E D , i m o n o k E n a k i d i d n e P i d u t S m a r g o r P , 9 0 0 2 n a t a k g n a a w s i s a h a M a d a p s u s a k i d u t S u k A n a k i d i d n e P s u s u h K n a il h a e K g n a d i

B ntansi ,Fakutla sKeguruandan lImu a tr a k a y g o Y a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U n a k i d i d n e P i d n A o y t si l u S s il a h k s a P s a ti s r e v i n

U SanataDharma a t r a k a y g o Y 3 1 0 2 n a g n u b u h t a p a d r e t h a k a p a i u h a t e g n e m k u t n u n a u j u tr e b i n i n a it il e n e P s i s a h a m r a j a l e b n a g n u k g n il ) 1 ( : a r a t n

a wa dengan prestas ibelaja rmahasiswa .(2 ) r a j a l e b n il p i s i d ) 3 ( . a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p n a g n e d a w s i s a h a m r a j a l e b i s a v it o m a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p n a g n e d a w s i s a h a m i d n a k a n a s k a li d g n a y s u s a k i d u t s n a it il e n e p h a l a d a i n i n a it il e n e p s i n e J n a S s a ti s r e v i n

U ataDharmaYogyakatrapadabulanFebruar i2013 .Populas idalam l e p m a s a r a t n e m e s , i s n a t n u k A n a k i d i d n e P a w s i s a h a m h u r u l e s h a l a d a i n i n a it il e n e p h a l m u jr e b i n i n a it il e n e

p 6 m7 ahasiswa Program Stud iPendidikan Akuntans i 9 0 0 2 n a t a k g n

a .Teknikanailsi sdatamenggunakanr egres iberganda .

n a d f it s i s o p g n a y n a g n u b u h a d a ) 1 ( : a w h a b n a k k u j n u n e m n a it il e n e p l i s a H r a j a l e b i s a t s e r p n a g n e d a w s i s a h a m r a j a l e b n a g n u k g n il a r a t n a n a k if i n g i s a w s i s a h a

m ( =0,027<α=0,05 )dannlia i thtiung2,260>t t abe l1,669 , )( 2 ada n a g n e d a w s i s a h a m r a j a l e b i s a v it o m a r a t n a n a k if i n g i s n a d f it i s o p g n a y n a g n u b u h a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r

p ( =0,018<α=0,05 )dannlia i thtiung2,420>t t abe l 9

6 6 ,

1 ,(3 ) ada hubungan yang posi it fdan signi ifkan antara disipiln belaja r ( a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p n a g n e d a w s i s a h a

m = 0,037 < α = 0,05 )dan nlia i t

n u ti

h gs ebesa r2,129>t t abe l1,669 .

(9)

ii i v

T C A R T S B A E

H

T RELATIONSHIPBETWEENSTUDENTLEARNING ,

T N E M N O R I V N

E LEARNINGMOTIVATION, ANDSTUDENT G

N I N R A E

L DISCIPLINEANDSTUDENTLEARNINGACHIEVEMENT

y d u t s e s a C

A onunivers tiystudents o f2009Batch ,EconomicStudyProgram, n

o it a c u d E g n it n u o c c

A Department ,Facutlyo fTeache rTrainingandEducaiton, a

tr a k a y g o Y y ti s r e v i n U a m r a h D a t a n a S

i d n A o y t si l u S s il a h k s a P

a m r a h D a t a n a

S Universtiy

a t r a k a y g o Y

3 1 0 2

) 1 ( : n e e w t e b p i h s n o it a l e r a s i e r e h t r e h t e h w e n i m r e t e d o t s m i a y d u t s s i h T

n r a e l e h

t ing envrionmen to f student sand tsuden t achievement . (2 ) students e

h t ) 3 ( . s t n e d u t s f o t n e m e v e i h c a g n i n r a e l e h t d n a n o it a v it o m g n i n r a e

l learning

d n a s t n e d u t s f o e n il p i c s i

d studen tachievement

a t a n a S f o y ti s r e v i n U e h t t a d e t c u d n o c y d u t s e s a c a s i h c r a e s e r s i h T

tr a k a y g o Y a m r a h

D a in February 2013 .The populaiton in thi sstudy were al l s

t n e d u t

s o fAccounitng Educaiton. T eh samples w ere 67 student sof Accounitng n

o it a c u d

E 2009 batch . The technique o f analyzing the data wa s mulitple .

n o i s s e r g e r

w o h s s tl u s e r e h

T that :(1 )there i sa posiitve and signi ifcan trelaitonship s

t n e d u t s n e e w t e

b learning envrionmen ta ndstuden tachievement ( ρ= 0.027<α = d

n a ) 5 0 .

0 tvalue 2,260 > ttable 1, 966 ,(2 )there i sa posiitve and signi ifcan t r

r o

c elaiton between student smoitvaiton a nd students learning achievemen t(ρ = t

d n a ) 5 0 . 0 = α < 8 1 0 .

0 value 2,420 > ttable 1, 966 ,(3 )there i sa posiitve and n

e e w t e b p i h s n o it a l e r t n a c if i n g i

s the discipilne o fstudent sa nd studen tlearning t

n e m e v e i h c

(10)

x i

R A T N A G N E P A T A K

a d a p e k n a k t a j n a p a y a s r u k u y s i j u

P TuhanYangMahaEsa ,ata ssegalar ahma t n

a a tr e y n e p n a

d -Mu saya dapa tmenyelesaikan sk irps iin idengan baik .Sk irps iin i e

m a k g n a r m a l a d n u s u s i

d menuh i salah satu syara t untuk menyelesaikan stud i s a tl u k a F , l a i s o S n a u h a t e g n e P u m lI n a s u r u J , i s n a t n u k A n a k i d i d n e P a n a jr a s m a r g o r p

. a tr a k a y g o Y , a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U n a k i d i d n e P u m lI n a d n a u r u g e K

a b n a k t a b il e m a y n u t n e t i n i i s p ir k s n a s il u n e p a k g n a r m a l a

D ntuandar iberbaga i

n a t a p m e s e k a d a p u ti a n e r a k h e l O . k i a b n a g n e d n a k i a s e l e s r e t t a p a d a g g n i h e s k a h i p

h i s a k a m ir e t n a d r u k u y s a s a r n a k i a p m a y n e m n i g n i s il u n e p , i n i a g r a h r e b g n il a p g n a y

: a d a p e k a g g n i h r e t k a t g n a y

.

1 Dekan Fakutla sKeguruan dan lImu Pendidikan Universtia sSanata Dharma .

a y n n a g n i b m i b n a d n a h a r a n a k ir e b m e m a i d e s r e b h a l e t g n a y a tr a k a y g o Y .

2 Bapak Indra Darmawan ,SE. ,M.S.i ,selaku Ketua Jurusan lImu Pengtahuan , a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U , n a k i d i d n e P u m lI n a d n a u r u g e K s a tl u k a F , l a i s o S

. a tr a k a y g o Y .

3 BapakLaurenitu sSaptono ,S.Pd. ,M.Si,. selakuKetuaProgramStud iPendidikan .

(11)

x .

4 BapakDrs .BambangPurnomoS.E ,M.S.i ,SelakuDosenPembimbingyangt elah a p u r e b n a k u s a m a tr e s n a g n i b m i b n a k ir e b m e m m a l a d u t k a w n a k g n a u l e m k a y n a b

.i n i i s p ir k s n a a n r u p m e s e k i m e d n a r a s n a d n a k it ir k

.

5 IbuR tiaEnyPurwanit ,S.Pd. ,M,Si .dan Bapak Laurenitu sSaptono ,S.Pd. ,M,Si . n a k ir e b i d h a l e t g n a y k it ir k n a d n a r a s s a t a h i s a k a m ir e T . ij u g n e p n e s o d u k a l e S

. k i a b h i b e l i d a j n e m i n i i s p ir k s n a s il u n e p a g g n i h e s .

6 Seluruh dosen dan karyawan sekreta ira tProgram Stud iPendidikan Akuntans i a

g n u k u d n a k ir e b m e m h a l e t g n a

y n dan bantuan selama penuil smenyelesaikan .

a tr a k a y g o Y a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U i d i d u t s .

7 Kedua orang t uaku ,Bapak R .Slame tW.P, dan Ibu Agatha Sularsih yang telah , n a t a u k e k , n a g n i b m i b , n a it a h r e p , n a g n u k u d , n a a y a c r e p e k n a k ir e b m e m , i h i s a g n e m

d n a d a t n i

c oar estunya ,hinggapenuil sdapa tmenyelesaikans k irpsii n.i .

8 Kedua kakakku ma sDidi tdan ma sToton ,te irma kasih ata s suppor tyang .

n a k ir e b i d .

9 Keluargabesarku ,baikdar iKlatenmaupun dar iGodean ,pakde-pakdedanbude -o

r o d n a k ir e b m e m u l a l e s g n a y e d u

b ngandanmoitvas iuntukmenyelesaikans tud.i .

0

1 Seluruh mahasiswa Pendidikan Akuntans i angkatan tahun 2009 yang telah i s p ir k s n a s il u n e p m a l a d n e d n o p s e r i d a j n e m k t u n u u t k a w n a k g n a u l e m a i d e s r e b

.i n i . 1

1 Seluruh teman-temanku Program Stud iPendidikan Akuntans iAngkatan 2007 a l a g e s a tr e s n a il a k n a g n o r o d n a d , n a g n u k u d , t a g n a m e s s a t a h i s a k a m ir e t

(12)

i x

n a m e t n a it a h r e p , n a il a k n a a m a s r e b e k , u t k a w , i s a m r o f n

i -teman sehingga penuil s

.i n i i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m t a p a d . 2

1 Semua pihak yang t elah membantu dan membe irkan dukungan kepada penuil s .

u t a s r e p u t a s t u b e s i d t a p a d k a d it g n a y

h u a j h i s a m i n i i s p ir k s a w h a b i r a d a y n e m s il u n e p , it a h n a h a d n e r e k n a g n e D

k it ir k , n a r a s i a g a b r e b u ti a n e r a k h e l o , a n r u p m e s i r a

d , dan masukkan sanga t

i s p ir k s a g o m e s p a r a h r e b s il u n e p , a t a k r i h k A . i n i i s p ir k s n a k i a b r e p i m e d n a k p a r a h i d

. a y n n a k u lr e m e m g n a y k a h i p a u m e s i g a b t a a f n a m r e b i n i

, a tr a k a y g o

Y J 1uil20 3 s

il u n e P

l a h k s a

(13)

ii x

I

S

I

R

A

T

F

A

D

n a m a l a H D

U J N A M A L A

H UL ... i A

H LAMANPERSETUJUANPEMBIMBING ... ii N

A H A S E G N E P N A M A L A

H ... i ii N

A M A L A

H MOTTODANPERSEMBAHAN ... i v A

Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E

P ... v A

Y R A K I S A K I L B U P N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E L

U H A I M L

I NTUKKEPENTINGANAKADEMIS ... v i K

A R T S B

A ... v ii T

C A R T S B

A .......................................................................................................... v i ii R

A T N A G N E P A T A

K ... ix S

I R A T F A

D I ... x ii L

E B A T R A T F A

D ... xv N

A R I P M A L R A T F A

D ... x iiv I

B A

B PENDAHULUAN .

A Lata rBelakangMasalah ... 1 .

B BatasanMasalah... 5 .

C RumusanMasalah ... .... 5 .

D TujuanPeneilitan ... 6 .

E Manfaa tPeneilitan ... .... 6

I I B A

B TINJAUANPUSTAKA .

A LingkunganBelaja rMahasiswa ... 7 .

(14)

ii i x .

C DisipilnBelaja rMahasiswa ... 1 3 .

D PrestasiBelaja rMahasiswa... 1 4 .

E KerangkaBerpikri ... .... 1 5 .

F Hipotesi sPeneilitan... .. 1 7

I I I B A

B METODEPENELITIAN .

A Jeni sPeneil itan ... 1 9 .

B Tempa tdanWaktuPeneilitan ... 1 9 .

C SubjekdanObjekPeneilitan ... 1 9 .

D Populas idanSampel ... 2 0 .

E ParadigmaPeneilitan ... 2 1 .

F Va irabe lPeneilit an ... .. 2 2 .

G TeknikPengumpulanData ... 2 2 .

H PenguijanInsrtumenPeneli nita ... 2 5 .I TeknikAnailsi sData... 3 0

V I B A

B GAMBARANUMUMPROGRAMSTUD IPENDIDIKAN I

S N A T N U K A

.

A SejarahSingkatUniverstia sSanataDharma... 3 7 .

B Visi ,Mis idanTujuan... 4 1 .

C Srtuktu rOrganisasi ... .. 43 .

D SejarahFakutla sKeguruandan lImuPendidikan ... 4 6 .

E Vis idanMis iFakutlasKeguruandan lImuPendidikan ... 4 8 .

F SejarahProgramStud iPendidikanAkuntansi... 4 9 .

G Desk irps iProgramStud iPendidikanAkuntansi... 50 .

H Visi ,Mis idanSasaranProgramStud iPendidikanAkuntansi ... 51 .I Sumbe rDayaManusia ... 53

.J SaranadanPrasarana... 54 .

(15)

v i x V

B A

B ANALISADATADANPEMBAHASAN .

A Desk irps iData ... 5 7 .

1 LingkunganBelaja r... 5 7 .

2 MoitvasiBelajar ... 5 9 .

3 DisipilnBelajar ... 6 0 .

4 Prestas iBelaja r... 6 1 .

B AnailsisD ata ... 6 3 .

1 PenguijanPersyaratanAnailsis ... 6 3 .

2 Hasi lRegres iLinie rBerganda ... 6 6 .

3 PersamaanRegres iLinie rBerganda ... 6 7 .

4 Hasi lUj i t ... 6 7 .

5 Hasi lUj iFatauUj iSimutlan ... 7 0 .

6 Koe ifsienDeterminas i... 7 2 .

C Pembahasan... 73

I V B A

B KESIMPULAN ,KETERBATASAN PENELITIANDAN N

A R A S

.

A Kesimpulan ... 7 6 .

B KeterbatasanPeneilitan ... 7 7 .

C Saran... 7 8

A K A T S U P R A T F A

D ... 80 N

A R I P M A L

(16)

v x

L E B A T R A T F A D

n a m a l a H .

1 Tabe l3.1 Operasiona lVa irabe lLingkunganBelaja rMahasiswa ... 2 3 .

2 Tabe l3.2 Operasiona lVa irabe lMoitvas iBelaja rdanDisipil n r

a j a l e

B Mahasiswa ... 2 4 .

3 Tabe l3.3 SkalaPengukuran ... 2 5 .

4 Tabe l3.4 Hasi lU ijVaildtia sVa irabe lLingkunganBelajar... 2 6 .

5 Tabe l3.5 Hasi lU ijVaildtia sVa irabe lMoitvasiBelajar ... 2 7 .

6 Tabe l3.6 Hasi lU ijVaildtia sVa irabe lDisipilnBelajar ... 2 8 .

7 Tabe l3.7 Hasi lUj iReilablitias ... 3 0 .

8 Tabe l5.1 PeirncianPerhtiunganSampe l... 5 6 .

9 Tabe l5. 2 Dist irbus iFrekuens iLingkunganBelajar... 5 8 .

0

1 Tabe l5.3 Dist irbus iFrekuens iMo itvasiBelajar... 5 9 .

1

1 Tabe l5. 4 Dist irbus iFrekuens iDisipilnBelajar ... 6 1 .

2

1 Tabe l5.5 RentangPrestas iBelaja r... 6 2 .

3

1 Tabe l5.6 Dist irbus iFrekuens iPrestasiBelaja r... 6 2 .

4

1 Tabe l5.7 Hasi lUj iNormal tia s... 6 4 .

5

1 Tabe l5.8 Hasi lUj iLiniertia sLingkunganBelaja r ... 6 5 .

6

1 Tabe l5.9 Hasi lUj iLiniertia sMoitvas iBelaja r... 6 5 .

7

1 Tabe l5.1 0 Hasi lUj iLiniertia sDisipilnBelajar... 6 6 .

8

(17)

i v x .

9

1 Tabe l5.1 2 Hasi lUj i t ... .... 6 8 .

0

2 Tabe l5.1 3 Hasi lUj iF ... .... 7 1 .

1

(18)

ii v x

N A R I P M A L R A T F A D

n a m a l a H .

A LAMPIRANI :KuesionerPeneilitan ... 8 1 .

B LAMPIRAN2 :DatauntukPenguij na Vaildtia sdanReilablitias... 8 7 .

C LAMPIRAN3 :Penguij na Vaildtia sdanReilablitias ... 9 3 .

D LAMPIRAN4 :Tabulas iDataPeneilitan ... 1 00 .

E LAMPIRAN5 :PenguijanNormaltia sdanLiniertias ... 1 80 .

F LAMPIRAN6 :Uj iRegres iLinie rBerganda ... .... 1 31 .

G LAMPIRAN7 :Tabe lR ,T , F ... 1 16 .

(19)

1 I B A B

N A U L U H A D N E P

A . LatarBelakangMasalah

Mahasiswa adalah orang yang belaja rd iperguruan itnggi ,baik d i i d d ir u m i a g a b e s r a tf a d r e t g n a y a k e r e M . i m e d a k a u a t a t u ti t s n i , s a ti s r e v i n u

a d a p i p a t e T . a w s i s a h a m i a g a b e s t u b e s i d t a p a d i g g n it n a u r u g r e

p dasarnya

tf a d r e T . u ti t i p m e s e s k a d it a w s i s a h a m a n k a

m a rsebaga imahasiswad isebuah perguruan tingg ihanyalah syara tadminisrtait fmenjad imahasiswa ,tetap i

r a d e k e s i r a d s a u l h i b e l g n a y n a it r e g n e p g n u d n a g n e m a w s i s a h a m i d a j n e m

i d n e s u ti f it a rt s i n i m d a h a l a s a

m r .i

Sebaga i mahasiswa berbaga i macam la lbe juga disandang , ada :

a y n l a s i m , a w s i s a h a m i ri d a d a p t a k e l e m g n a y l e b a l m a c a m a p a r e b e b

.

1 Direc tO fChange, mahasiswabisamelakukan perubahan l angsungkarena m

a l a a y a d r e b m u

s nyayangbanyak. .

2 Agen tO fChange, mahasiswa agen tperubahan, maksudnya sumbe rdaya m

a l

a untukmelakukanperubahan. .

3 Iron Stock, sumbe rdaya manusia dar imahasiswa tiu itdak akan pernah .s

i b a h .

4 Mora lForce, mahasiswa tiu kumpulan orang yang memiilk imora lya ng .

k i a b .

5 Socia l Control, mahasiswa tiu pengon rto l kehidupan sosia,l contoh y

l a i s o s n a p u d i h e k l o rt n o g n e

m angdliakukanmasyaraka.t

g n a y i s g n u f n a d n a r e p 3 a d a a y n k a d it e s , r a s e b s ir a g a r a c e s n u m a N

u ti a y , a w i s a h a m i g a b g n it n e p t a g n a

s sebaga ibeirkut: .

1 Perananmora,lduniakampu smerupakandun iad imanaseitap mahasiswa m

s a b e b n a g n e

d emiilhkehidupanyangmerekainginkan .Disinliahdtiuntu t g

n i s a m i ri d p a d a h r e t l a r o m b a w a j g n u g g n a t u t a u

s -masing sebagaii ndiv idu i a u s e s n a d b a w a j g n u g g n a tr e b g n a y n a p u d i h e k n a k n a l a j n e m t a p a d k u t n u

a y l a r o m n a g n e

d nghidupdalammasyaraka.t

(20)

.

2 Peranan sosial ,selain t anggung j awab i ndividu mahasiswaj uga memiilk i k a d it a y n n a t a u b r e p a l a g e s n a d n a a d a r e b e k a w h a b u ti a y , l a i s o s n a n a r e p a w a b m e m s u r a h a g u j i p a t e t i ri d n e s a y n ir i d k u t n u t a a f n a m r e b a y n a h n a g n u k g n il i g a b t a a f n a

m sek tiarnya. .

3 Peranan i ntelektual ,mahasiswasebaga iorang yang disebut-sebu tsebaga i h a n a r m a l a d t u b e s r e t s u t a t s n a k d u j u w e m t a p a d h a l s u r a h k e l e t n i n a s n i r a s a d i s g n u f a w h a b l u t e b i r a d a y n e m i tr a m a l a D . a t a y n n a p u d i h e k n e p u m li n a g n e d t u l e g r e b h a l a d a a w s i s a h a

m getahuan dan membeirkan

a m a l e s i k il i m a i g n a y s a ti l a u t k e l e t n i n a g n e d k i a b h i b e l g n a y n a h a b u r e p n a k i d i d n e p i n a l a j n e m .

(http://pamunca .rblogspo.tcom/2012/06/deifnisi-peran- nd -a fungsi -l m t h . a w s i s a h a m )

Untuk menempuh suatu prestas ibelaja ryangmaksima ldalammeraih i

a li

n -nlia iprestas iakademik .Universtia smenuntu tmahasiswa melakukan m a l a d n a k l a s i m , a m a s r e b i t a k a p e s i d h a l e t g n a y n a r a j a l e b m e p s e s o r p s e s o r p m a l a d f it k e f e n u p u a m k ir o t o m o k i s p , fi t k e f a n a t a i g e k n a k a n a s k a l e m g n a r o , a w s i s a u m e S . n a r a j a l e b m e

p tua dan guru sebaga i pengaja r r a j a l e b i s a t s e r p a n e r a k , i g g n it g n a y r a j a l e b i s a t s e r p a y n i a p a c r e t n a k n i g n i g n e m . r a j a l e b s e s o r p n a li s a h r e b e k r o t a k i d n i u t a s h a l a s n a k a p u r e m i g g n it g n a y g n a y r a j a l e b i s a t s e r p n a k t a p a d n e m a w s i s a u m e s k a d it a y n n a a t a y n e k n u m a N g n

it g idan terdapa tsiswa yang mendapatkan prestas ibelaja ryang rendah . i h u r a g n e p i d a w s i s h e l o r e p i d g n a y r a j a l e b i s a t s e r p a y n h a d n e r n a d i g g n i T .r o t k a f k a y n a b g n u k u d i d s u r a h k i a b g n a y n a r a j a l e b m e p i s a t s e r p u t a u s m a l a d i D k a m e m k u t n u k i a b g n a y n a g n u k g n il n a g n e

d simalkanmahasiswadapa tbelaja r g

n e

d an nyaman dan tenang .M to ivas i belaja ryang kua t dar i dalam d ri i n a r a j a l e b m e p s e s o r p m a l a d i d n il p i s i d s u r a h a w s i s a h a m n a d , a w s i s a h a

m .

(21)

3 g r a u l e k n a g n u k g n

il a , kampus, dan masyarakat . Lingkungan belaja r i s a t s e r p h i a r e m m a l a d t a g n a m e s n a k t a k g n i n e m t a p a d n a k p a r a h i d a w s i s a h a m k u t n u i s a v it o m r e t g n a r o e s e s t a u b m e m t a p a d a g r a u l e k n a g n u k g n i L . r a j a l e b D . g n a r o e s e s i ri d n a g n e d t a k e d g n il a p g n a y n a g n u k g n il a n e r a k r a j a l e

b alam

t a p a d a g u j n a d i a m a d n a d g n a n e t a s a r e m n a k a g n a r o e s e s a g r a u l e k n a g n u k g n il k a d it i d a j n e m g n a r o e s e s t a u b m e m t a p a d a g u j i p a t e t n ij a r g n a r o e s e s t a u b m e m a u t g n a r o k a h i p i r a d a y n h o t n o C . r a j a l e b i s a t s e r p h i a r e m m a l a d t a g n a m e s r e b n a it a h r e p u a t a fi t k a g n a r u

k dengananaknyadalammengawas ibelajar ,orang a s a w e d h a d u s a y n k a n a a w h a b n a p a g g n a r e b a u

t , dan sudah bisa belaja r

.i ri d n e s u ti a r a t n e m e

S fenomenakesultianbelajars eorangmahasiswabiasanya a j a l e b i s a t s e r p u a t a k i m e d a k a a jr e n i k a y n n u r u n e m i r a d s a l e j k a p m a

t rnya .

n a n i a l e k a y n l u c n u m n a g n e d n a k it k u b i d t a p a d a g u j r a j a l e b n a ti l u s e k , n u m a N k a ir e tr e b n a a k u s e k i tr e p e s a w s i s u k a li r e

p -teirak d idalam kelas ,berkelahi , k u s a m k a d it g n ir e

s kampus ,dan pergi d air ruang kelas pada saa tprose s . n a r a j a l e b m e p n a i k i m e

D pula ilngkungan kampu s dan masyarakat , ilngkungan i s a v it o m r e t k a d it g n a r o e s e s t a u b m e m t a p a d a g u j t a k a r a y s a m n a d s u p m a k s a g u t n a d h a il u k a t a m k a y n a b a y n h o t n o C . r a j a l e b m a l a

d -tugas ,belum d liua r

n a t a i g e k k a y n a b h i s a m s u p m a

k -kegiatan yang semuanya tiu bisa membua t a w s i s a h a m k a y n a b a y n ri h k a g n a y s e rt

s kurang belajar ,kurang memahami , n a d k i a b g n a y s u p m a k n a g n u k g n il h a l a d a a y n n i a l h o t n o C . n ij a r g n a r u k n a d n e s o d a r a c i p a t e t n a k a k i a b t a g n a s a y n s a ti l a u k g n a y r a j a g n e p a r a p

(22)

d a p n a r a j a l e p n a k i a p m a y n e m n a d n a k ir e b m e

m amahasiswakurang dipaham i n a r a j a l e p i r e t a m p a k g n a n e m g n a r u k a w s i s a h a m n a d a w s i s a h a m a r a p h e l o . n e s o d h e l o n a k s a l e ji d g n a y t a g n a s n a k a a w s i s r a j a l e b i s a v it o m a y n h a d n e r u a t a i g g n i T . a y n r a j a l e b i s a t s e r p i h u r a g n e p m e

m Lingkungan belaja r mahasiswa a

r a h i

d pkan dapa tmeningkatkan moitvas ibelajar .Lingkungan t empa t itngga l s o k i tr e p e

s dapa t membua t seseorang termoitvas i untuk belajar . Dalam s o k n a g n u k g n

il - sko an seseorang akan merasa t enang karena t empatt ersebu t h

a l a d

a tempa tkeduaselainr umah .Kos- sko andapa tmembua tseseorangr aijn a y n l a s i M . s a l a m i d a j n e m g n a r o e s e s t a u b m e m t a p a d a g u j i p a t e

t , teman-teman

u a y n n i a l n a m e t g n o r o d n e m n a k a r a j a l e b i s a v it o m i a y n u p m e m g n a

y ntuk

a li b a p A . a g u j r a j a l e

b teman kos seirng jalan ,kelua r malam ,nongkrong , k

u b a

m -mabukan ,waktuj amuntuk belajart ap iuntukmeilha tTVataunonton m

li

f , dans ebagainyaakanmembua tmotivas ibelaja rmenurun .Sehinggaakan t

u k

i -ikutanuntuk itdakbelajar .

n a k a i g g n it g n a y n il p i s i d p a k i s i k il i m e m g n a y a w s i s a h a M g n it g n a y i s a t s e r p n a k li s a h g n e

m g ipula .Contohnya adalah mahasiswa yang k a d it , u t k a w t a p e t n a d k i a b n a g n e d n e s o d i r a d s a g u t n a k a n a s k a l e m g n ir e s n a g n e D . r a j a g n e m r a j a l e b i t u k i g n e m m a l a d r i d a h u l a l e s n a d s o l o b m e m h a n r e p d n a k a g n a y l i s a h n a k li s a h g n e m n a k a n a k u k a li d g n a y n a n il p i s i d e k p a k i

s icapa i

e

s petr i mendapatkan nlia i yang diinginkan dan prestas i belaja r akan .t a k g n i n e

(23)

5

h a d n e r i d a j n e

m .

k r a s a d r e

B an lata r belakang d i atas , maka penelti i tetrairk untuk l

u d u jr e b g n a y n a it il e n e p n a k a d a g n e

m “Hubungan Antara Lingkungan r

a j a l e B i s a v it o M , r a j a l e

B , dan Disipiln Belajar Mahasiswa dengan .

a w si s a h a M r a j a l e B i s a t s e r P

.

B BatasanMasalah

Berdasarkan lata r belakang masalah d i atas , peneilitan in i r a j a l e b n a g n u k g n il a r a t n a n a g n u b u h i u h a t e g n e m k u t n u n a k d u s k a m i d

s a h a

m iswa ,moitvas ibelajar, dan disip iln belaja rmahasiswadengan prestas i .

a w s i s a h a m r a j a l e

b Karena ada banyak fakto ryang mempengaruh iprestas i a

h a

m siswa ,maka peneilitan in imemfokuskan perhaitan pada ilngkungan r

a j a l e b i s a v it o m , r a j a l e

b , dandisipilnbelaja rmahasiswa.

.

C RumusanMasalah

Berdasarkan lata r belakang masalah d i atas , maka driumuskan i

a g a b e s n a h a l a s a m r e

p beirkut:

.

1 Apakah ada hubungan antara ilngkungan belaja r mahasiswa dengan ?

a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p .

2 Apakah adahubungan antaramoitvas ibelaja rmahasiswa dengan prestas i ?

a w s i s a h a m r a j a l e b .

3 Apakah ada hubungan antara disipiln belaja rmahasiswa dengan prestas i ?

a w s i s a h a m r a j a l e b

(24)

.

D TujuanPeneilitan

Berdasarkan rumusan masalah d i atas , maka d riumuskan tujuan t

u k ir e b i a g a b e s n a it il e n e

p :

.

1 Untukmengetahu iapakahadahubunganantara ilngkunganbelaja rdengan .

a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p .

2 Untuk mengetahu iapakah ada hubungan antara moitvas ibelaja rdengan .

a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p .

3 Untuk mengetahu iapakah ada hubungan antara disipiln belaja rdengan .

a w s i s a h a m r a j a l e b i s a t s e r p

.

E Manfaa tPeneilitan .

1 Bag iUniverstia sSanataDharma

n a y n a it il e n e p i a n e g n e m r u t a r e ti l n a h a b m a t i r e b m e m t a p a

D g berkatian

n u d n a g n e

d ia pendidikan terutama dalam kegiatan belajar , se tra .

n a a k a t s u p r e p i d a d a g n a y n a it il e n e p i s n e r e f e r h a l m u j h a b m a n e m .

2 Bag ipeneilit

it il e n e p g n o r o d n e m t a p a

D -penelti iselanjutnyauntukmelakukanpeneilitan k

u k a l e m n a d n a k i d i d n e p i a n e g n e

m an pengembangan peneilitan untuk n

e p l i s a h h e l o r e p m e

m eilitan yang lebih baik lag,i menambah wawasan .

(25)

7 I I B A B A K A T S U P N A I J A K .

A TinjauanPustaka

r a j a l e B n a g n u k g n i L . 1 r o t k a

F -fakto r yang mempengaruh i prose s belaja r yang

e k n a g n u k g n il m a l a d r a j a l e b i s a t s e r p p a d a h r e t h u r a g n e p r e

b luargamenurut

h a y it s e o

R (1982 :159 )adalahs ebaga ibeirku:t

.

a Caramendidik

n a k a h a l o k e s k a n a h a l e t e s a k a m , a y n k a n a n a k a j n a m e m g n a y a u t g n a r O i p a d a h g n e m t u k a t n a d b a w a j g n u g g n a tr e b g n a r u k g n a y a w s i s i d a j n e m a r a c e s a y n k a n a k i d i d n e m g n a y a u t g n a r o a g u J . n a ti l u s e k n a g n a t n a t . n a t u k a t e k i m a l a g n e m n a k a k a n a , s a r e k .

b Suasanakeluarga

Hubungan anatara keluarga yang kurang i nitm menimbulkan suasana , g n a g e t , u k a k g n a

y nd a kurangkomunikait fd idalamkeluarga .Hali n i m a l a d u ti k u t n U . r a j a l e b m a l a d t a g n a m e s g n a r u k k a n a n a k b a b e y n e m n a k g n a n e y n e m g n a y a g r a u l e

k ,akrab ,dan penuh kasih sayang na ak .r a j a l e b l a h m a l a d k a n a a d a p m a l a d n e m g n a y i s a v it o m r e t n a k a .

c Pengeritanorangt ua

k a n a a li B . a u t g n a r o i r a d n a it r e g n e p n a d n a g n o r o d u lr e p r a j a l e b k a n A g u t n a g n e d u g g n a g i d n a g n a j r a j a l e b g n a d e

s a -stuga s d i rumah .

g n a d a k r e

T anakmengalamil emahs emangat ,orangt uawaijbmember i n a ti l u s e k n i k g n u m t a p a d e s u t n a b m e m , a y n n a g n o r o d n a d n a it r e g n e p a y n u r u g i g n u b u h g n e m u lr e p u a l a K . h a l o k e s i d k a n a i m a l a i d g n a y u t n

u k mengetahu iperkembangananaknya.

.

d Keadaans osia lekonom ikeluarga a n a r a s n a k u lr e m e m r a j a l e b k a n

A dan prasarana untuk menunjang g n a d a k g n a y r a j a l e

b -kadang harganya mahal .Blia keadaan ekonom i k a n a t a b m a h g n e p i d a j n e m i n i l a h n a k n i k g n u m e m k a d it g n a y a g r a u l e k o k e l a i s o s n a a d a e k a li b , n u m a N . r a j a l e b m a l a

d nom i keluarga

, i p u k u c r e

t maka anak itdak akan mengalami kendala dalam belaja r . g n a n e s n a g n e d r a j a l e b t a p a d n a k a k a n a a g g n i h e s

(26)

.

e Lata rbelakangkebudayaan

i d n a a s a i b e k n a d n a k i d i d n e p t a k g n it h a l a d a n a k d u s k a m i d i n i l a H h e l O . r a j a l e b m a l a d k a n a p a k i s i h u r a g n e p m e m n a k a a g r a u l e k m a l a d lr e p k a n a u ti a n e r a

k u dtianamkan kebiasaan-kebiasaan yang baik .r a j a l e b m a l a d k a n a t a g n a m e s g n o r o d n e m t a p a d a y a p u s r o t k a

F -fakto ryangmempengaruh iprose sbelajars iswad ikela s

9 5 1 : 2 8 9 1 , h a y it s e o R ( t u r u n e

m -162 )adalahs ebaga ibe irku:t

.

a Interaks igurudanmu ird

n a k a h u r u l e y n e m a r a c e s d ir u m n a g n e d i s k a r e t n ir e b g n a r u k g n a y u r u G i n i l a H . r a c n a l g n a r u k s a l e k i d r a j a g n e m r a j a l e b s e s o r p n a k b a b e y n e m n a k b a b e s i d a n e r a k a y n u r u g n a g n e d h u a j a s a r e m n a k a a w s i s a g u j a a w s i s a g g n i h e s , k i a b g n a r u k a y n d ir u m n a g n e d u r u g i s a k i n u m o

k kan

. a y n r a j a l e b m a l a d f it k a a r a c e s i s a p i s it r a p r e b g n a r u k .

b Carapenyaijan

, a j a s h a m a r e c e d o t e m n a g n e d r a j a g n e m a y n a s a i b a m a l g n a y u r u G g n a r u k , fi s a p , k it a p m i s g n a r u k , n a s o b i m a l a g n e m n a k a a w s i s a g g n i h e s tl a i k il i m e m s u r a h u r u g g n a r o e s u ti k u t n U . t a g n a m e

s ernatfi-atlernait f

n a d r a j a g n e m r a j a l e b n a t a i g e k n a k t a k g n i n e m t a p a d g n a y n i a l g n a y : t u k ir e b i a g a b e s r a j a l e b t a g n a m e s i k il i m e m k u t n u a w s i s i s a v it o m e m a b r e b n a k s a l e j n e m u p m a m u r u

g ga i informas isecara jela ,s terang , k u t n u a w s i s g n o r o d n e

m berparitsipasi , memontio irng, mendatang i ,

a w s i

s dan meilbatkan siswa secara akit f dalam prose s belajar -.s a l e k i d r a j a g n e m .

c Hubungananta rmu ird

n a t a i g e k g n u k u d n e m m a l a d g n it n e p t a g n a s d ir u m r a t n a n a g n u b u H g n a y s a l e k a n a s a u s n a k u lr e p i d u ti k u t n U .s a l e k i d r a j a g n e m r a j a l e b s d ir u m a r a t n a i r a d f i s u d n o

k upaya dapa tbelaja rbersama dan dapa t m a r e t n e t , g n a n e t g n a y a n a s a u s n a k d u j u w e

m , dan dapa t hidup

g n o t o g r e

b -royongdalambelaja rbersamad ikela smaupund liua rkela .s

.

d Mediapendidikan

t a l a n a k u lr e m e m t a g n a s a w s i

S -ala t yang membantu mempe lranca r u k u b i tr e p e s h a l o k e s i d r a j a g n e m r a j a l e b s e s o r

p -buku yang ada d i

( P H O , m u ir o t a r o b a l , n a a k a t s u p r e

p Overhead Projector), dan

h a l o k e s n a k a y n a b e K . a y n i a g a b e

s -sekolah yang kurang memiilk i u k a g u j h a l o k e s s a ti l a u k n a k b a b e y n e m n a k i d i d n e p a i d e

m rang

.s a ti l a u k r e b .

e Ku irkulum

a n o i s a n n a k i d i d n e p m a r g o r p h a l a d a s a u l i tr a m a l a d m u l u k ir u

K l ,

b a li s , h a l o k e s a jr e k m a r g o r

p u s untuk masing-masing bidang studi , n a r a j a g n e p n a a n a s k a l e p k u j n u t e

p , dan evaluas i belajar . Pengeitan y s a t a b r e t h i b e l g n a y i tr a m a l a

(27)

9 g n i s a m k u t n u n a r a j a g n e

p -masing bidang stud i (Winkel, 1987:127 -.)

8 2 1

.f Waktus ekolah

u t k a w m a l a d h a l o k e s i d r a j a g n e m r a j a l e b s e s o r p n a k a n a s k a l e m m a l a D m i d , ir a h i g a p a d a p i a l u m i d a y n k i a b e s r a j a l e b k u t n u f it k e f e g n a

y ana

k a n a u ti n i a l e S . k i a b h i s a m k a n a i s i d n o k n a d r a g e s h i s a m k a n a n a ri k i p n a d n a ri k i p n a k h il u m e m t a p a d r a g a t a h a ri t s i k u t n u m a j i r e b i d .i l a b m e k a y n a g a n e t .

g Pelaksanaandisipiln y h a l o k e s k a y n a

B ang dalam pelaksanaan disip iln masih kurang i k li m e m g n a r u k h a l o k e S . r a j a l e b m a l a d k a n a i h u r a g n e p m e m a g g n i h e s u ti k u t n U . h a l o k e s i d a d a g n a y b it r e t a t a t p a d a h r e t b a w a j g n u g g n a t a s a r n a r u t a r e p n a a n a s k a l e p i s a w a g n e m s u r a h h a l o k e s k a h i

p -peraturan

d r a g a h a l o k e

s tiaat ioleh para siswa dan memiilk irasa disipiln yang .t

a u k

.

h Keadaangedung

i h u n e m e m s u r a h g n u d e g n a n u g n a b m e p m a l a d h a l o k e s a y n k i a b e S t a r a y

s -syara tsekolah yang baik sepe tr ilua skela syang cukup aga r s a l e k i d r a j a g n e m r a j a l e b s e s o r p m a l a

d yangnyaman.

.i Metodebelaja r

n a k i a p m a y n e m m a l a d s a l e k i d n a k a n u g i d g n a y r a j a l e b e d o t e m k a y n a B a p u S . a w s i s a r a p p a d a h r e t n a r a j a l e p i r e t a

m ya mengena dalam prose s

r a j a l e

b danmengajar ,makametodepembelajaranpelrudipiilhdengan n a d t a p e

t bervairasi .Tidak semua metode pembelajaran tepa tuntuk i s i d n o k , u t k a w a u m e

s , dan bidang .Untuk itu dalam prose sbelaja r r a j a l e

b dan mengaja r dalam kelas . Seorang dosen haru s dapa t a y a p u s f it a ir a v r e b n a d t a p e t g n a y r a j a l e b e d o t e m n a k a n u g g n e m a h a

m siswa dapa tbelaja rdengan semanga tdan itdak membosankan , r a j a l e b e d o t e M . s a l e k i d r a j a l e b s e s o r p m a l a d f it k a n a r e p r e b t a p a d e d o t e m , h a m a r e c e d o t e m : t u k ir e b i g a b e s h a l o k e s i d i a k a p i d m i z a l g n a y , s u s a k i d u t s e d o t e m , k o p m o l e k e d o t e m , i s u k s i d e d o t e m , i s a rt n o m e d d o t e

m epermainan, dans ebagainya( Davies, 1987:233-247 .)

.j Tugasr umah n e s o

D membeirkan tuga s d i rumah kepada mahasiswa tujuannya m r a g a h a l a d

a ahasiswadapa tbelaja rmandri idir umah.

r o t k a

F -fakto r yang mempengaruh i prose s belaja r siswa d i

s a m n a g n u k g n

il yaraka tmenuru t(Roesityah ,1982: 91 -5 162 )adalah

:t u k ir e b i a g a b e s

(28)

.

a MediaM asa

u k u b a p u r e b n a a c a b k a y n a

B -buku ,novel ,dan majalah yang kurang n a k b a w a j g n u g g n a tr e p i

d secara pendidikan terkadang membua tanak g

n a n e

s membacabukubukanbukupelajaransehinggaanak lupaakan g n a b m e k r e p a y n k a r a m n i k a m e s u ti n i a l e S . a y n r a j a l e b s a g u

t an

n i k a m e s g n a y i g o l o n k e

t canggih sepetr itelevisi ,radio ,dan interne t k a n a t a u b m e m n a k i d i d n e p a i n u d m a l a d n a k g n u t n u g n e m g n a r u k g n a y .r a j a l e b m a l a d g n a r u k r e b .

b Temanberm ain

n a g n u k g n il i d n i a l g n a y k a n a n a g n e d l u a g r e b u lr e p g n a m e m k a n A m a l a d i p a t e t a y n i s a s il a i s o s n a k g n a b m e g n e m k u t n u r a ti k e s t a k a r a y s a m e

p rgaulannyape lru dij aga supayadalampergaulan dengan t emannya l u a g r e b a k e r e m a p a i s n a g n e d l o rt n o g n e m n a d i s a t a b m e m t a p a d e

s hingga itdakmengganggukegiatanl ain.

.

c Kegiatanl ain

n a t a i g e k i a y n u p m e m k a n a h a m u ri d r a j a l e b g n i p m a s i

D -kegiatandil ua r

n a m e t a m a s r e b l u p m u k , a m a r d n i a m r e b , a g a r h a l o i tr e p e s h a l o k e s -n a m e

t , dan sebagainya .Ha l tiu pe lru diawas idandibatas iagarj angan .r a j a l e b k u t n u n a b ij a w e k n a k a p u l e m k a n a i a p m a s .

d Carahidup ilngkungan

u ti k a n a a n a m i d h a m u r r a ti k e s i d a g g n a t e tr e b p u d i h a r a

C betrempa t

i m , k a n a n a h u b m u tr e p a d a p a y n h u r a g n e p r a s e b , l a g g n

it salnya d i

k a n a s it a m o t o a r a c e s a k a m r a j a l e b m a j i k il i m e m r a ti k e s n a g n u k g n il i d u ti n i a l e S . t a k a r a y s a m r a j a l e b m a j i a u s e s r a j a l e b t a p a d n a k a t u b e s r e t k a n a a k a m r a j a l e b n ij a r k a n a g n u k u d n e m t a p a d g n a y n a g n u k g n il d n e s r a j a l e b k u t n u n a r a d a s e k i k il i m e m t u b e s r e

t i .ir

.

2 Mo itvasiBelajar

i a g a b e s n a k it r a i d t a p a d g n a y f it o m a t a k i r a d l a k g n a p r e b i s a v it o M s a ti v it k a n a k u k a l e m k u t n u g n a r o e s e s m a l a d i d a d a g n a y k a r e g g n e p a y a d -a y n it n i a d a p n u m a N . n a u j u t u t a u s a y n i a p a c r e t i m e d u t n e tr e t s a ti v it k a i d n o k n a k a p u r e m i s a v it o

m s ipsikologi syang mendorong seseorang untuk

(29)

1 1 n a t a i g e k h a r a n a k ir e b m e m n a d n a g n u s g n a l e k n i m a j n e m , n a k l u b m i n e m d a g g n i h e s ,r a j a l e

b iharapkant ujuandapatt ercapai .Dalamkegiatanbelajar ,

i a y n u p m e m k a d it g n a y g n a r o e s e s b a b e s , n a k u lr e p i d t a g n a s i s a v it o m .r a j a l e b s a ti v it k a n a k u k a l e m n i k g n u m n a k a k a d it r a j a l e b m a l a d i s a v it o m i s a v it o m n a d k i s n ir t n i i s a v it o m s a t a n a k a d e b i d t a p a d i s a v it o M

ekst irnsik .Moitvas iint irnsik adalah moitvas iyang berasa ldar idalam

i r a d l a s a r e b g n a y i s a v it o m h a l a d a k i s n ir t s k e i s a v it o m n a k g n a d e s , u d i v i d n i a n e r a k i d a jr e t a s i b k i s n ir t n i i s a v it o M . ) 3 9 : 6 9 9 1 , A . n o r m I ( u d i v i d n i r a u l d n e s u d i v i d n i ir i d m a l a d i r a d h u b m u

t ri ikarenadoronganuntuki nginmaju .

k u t n u i ri d n e s r a j a l e b s u r a h h a il u k a w s i s a h a m g n a r o e s a j a s a y n l a s i M l a s a r a b i n i ir i d n e s r a j a l e b k u t n u i s a v it o M . s u g a b g n a y i a li n n a k t a p a d n e m i s a v it o m , k i s n ir t s k e i s a v it o M . n i a l g n a r o n a k u b n a d i ri d n e s u d i v i d n i i r a d n a

y g berasa lda irl uari ndividu misalnyai ndividu itdak cepatl ulus ,karena

t a p a d n e m u d i v i d n i ,t a k e d r e t g n a r o u a t a a u t g n a r o i r a d n a g n o r o d t a p a d n e m . a y n h a il u k n a k i a s e l e y n e m a r e g e s k u t n u t a g n a m e s r a j a g n e p u a t a n e s o d g n a r o e s ) 9 9 : 6 9 9 1 ( A , n o r m I t u r u n e M n k a d n e

h yamemperhaitkanunsur-unsu ryangmemoitvasis eseorangbelaja r

:t u k ir e b i a g a b e s u ti a y .

a C -tiactiaatauasprias ipembelajar a ti c r e b g n a y g n a r o e s e

S -ctiamenjad iahl i ifsika ,padasaa tmasih . a k i s if n a r a j a l e p a t a m i r a m e g g n e m t a g n a s n a k a u t n e t h a l o k e

s Meskipun

a t a

m pelajaran in i termasuk sulti , seseorang akan termoitvas i a t a m n a g n e d n a k g n i d n a b i d t u b e s r e t a k i s if n a r a j a l e p a t a m i r a j a l e p m e m . n i a l g n a y n a r a j a l e p n a d a w s i s a h a m s u t a t s r e b n a l u t e b e k g n a y g n a r o e s e s a y n k il a b e S a ti c r e b h a l o k e s u t k a

w -ctia ingin menjad i guru , tetap i kedua orang n a k p a r a h g n e m a y n n a u

t untuk menggamb li j urusan kedokteran .Dapa t n a k it s a p i

d itdak akan termoitvas iuntuk belaja rd ijurusan kedokteran a ti c n a g n e d i a u s e s k a d it a n e r a

k -ctianya.

(30)

r a j a l e b m e p n a u p m a m e K . b n i r a j a l e b m e p n a u p m a m e

K iharuslah diperhaitkan dalam prose s n a d a y n n a g n u b u h t a r e r a j a l e b m e p n a u p m a m e K . n a r a j a l e b m e p r a j a l e b i d a j n e m g n a r o e s e S . g n a r o e s e s r a j a l e b i s a v it o m i h u r a g n e p m e m n a k h a b g n a y a n e r a k h e l o u t n e tr e t g n a d i b p a d a h r e t a y n r a j a l e b i s a v it o m h a d n e r h a d n e r n a t u k g n a s r e

b kemampuannyadibidangt ersebu.t

r a j a l e b m e p i s i d n o K . c n a d a y n k i s if i s i d n o k s a t a n a k a d e b i d t a p a d r a j a l e b m e p i s i d n o K m a l a d k i s if i s i d n o k a k ij s a l e j t a h il e m a s i b a ti K . a y n s i g o l o k i s p i s i d n o k m a l a D . t a k g n i n e m a s i b r a j a l e b i s a v it o m a y n m u m u h a l e l n a a d a e k s i d n o

k ipsikologis t erganggu ,misalnya srte sumumnyaj uga itdak bisa l a h p a d a h r e t ir i d n a k i s a rt n e s n o k g n e

m -ha lyang dipelajair .Karena itdak i s a v it o m a y n u p k a d it n a d n u r u n e m r a j a l e b h a ri a g a k a m , i s a rt n e s n o k .r a j a l e b m a l a d r a j a l e b n a g n u k g n il i s i d n o K . d il i s i d n o

K ngkungan belaja ryang itdak mendukung seseorang , g n i s i b , i a m a r g n a y n a g n u k g n i L . r a j a l e b m a l a d i s a v it o m h a b u r e m n a k a g n a r o e s e s g n u k u d n e m k a d it g n a y n a g n u k g n il i s i d n o k n a k a p u r e m r o t o k t a g n a s n a k a m a r e t n e t , h i s r e b , i p a r g n a y n a g n u k g n il n a k g n a d e s , r a j a l e b d n e

m ukungprose sbelajars eseorang.

r u s n U .

e -unsu rdinami sbelaja rpemebelajaran r

u s n

U -unsu r dinami s belaja r pemebelajaran meilput i hal- lha : t u k ir e b i a g a b e s )

1 Moitvas idanupayamemoitvasis iswadalambelajar. )

2 Bahanbelaja rdanupayapenyediaannya. )

3 Ala tbantubelaja rdanupayapenyediaannya. )

4 Suasanabelaja rdanupayapengembangannya. )

5 Kondisis ubyekbelaja rdanupayapenyiapandanpeneguhannya.

r a j a l e b m e p n a k r a j a l e b m e m m a l a d u r u g a y a p U .f g n e p i d a g u j r a j a l e b m e p n a k r a j a l e b m e m m a l a d u r u g a y a p

U aruh i

m a l a d a y n h a ri a g i g g n it g n a y u r u G . r a j a l e b i s a v it o m p a d a h r e t h a ri a g r e b a g u j r a j a l e b m e p n a k i d a j n e m , r a j a l e b m e p n a k r a j a l e b m e m h u g g n u s g n a y u r u G . r a j a l e

b -sungguhdalammembelajarkanpembelajar , .r a j a l e b m e p r a j a l e b i s a v it o m a y n i g g n it n a k i d a j n e m n a r o e s e

S g pada dasarnya mempunya itujuan yang jela sd idalam

a r a t n a t u b e s r e t i a p a c i d g n a y n a u j u t a r a t n a i d , a y n n a p u d i h e k i g n u r a g n e m h a l a d a r a j a l e b l a h m a l a d i s a t s e r P . i s a t s e r p r e b k u t n u n a n i g n i e k h a l a d a n i a l e p a t a m h e l o n a k g n a b m e k i d g n a y n a u h a t e g n e p n a a s a u g n e

p lajaran ,

(31)

3 1 0 9 9 1 , o n o y l u M ( u r u g h e l

o : 30) .Senadadengan penuils i ni ,W.S Winke l

9 8 9 1

( : 100 )mendeifnisikan prestas ibelaja rsebaga i itngka tkeberhaslian

l e p a t a m i r a j a l e p m e m m a l a d a w s i

s ajaran d i sekolah yang dinyatakan

i r e t a m h a l m u j e s i a n e g n e m , s e t li s a h i r a d h e l o r e p i d g n a y r o k s k u t n e b m a l a d 1 9 9 1 ( l e k n i W S . W a r a t n e m e S . u t n e tr e t n a r a j a l e

p : 39) ,menyatakan bahwa

h a l e t e s a w s i s i a p a c i d t a p a d g n a y a h a s u l i s a h h a l a d a r a j a l e b i s a t s e r p a k u k a l e

m nprose sbelaja ryangbelrangsungdalami nteraksis ubyekdengan

. n a u j a m e k u j u n e m n a k a n a s k a li d u a t a n a p m i s i d n a k a g n a y a y n n a g n u k g n il r a j a l e b g n a r o e s e s a li b a p

A maka dia akan memperoleh haslinya .

n a h a b u r e p h a l a d a r a j a l e b l i s a

H d idalam dri imahasiswa ,dimanaiadapa t

a d e b r e b g n a y l i s a h i a y n u p m e

m -beda dan apa yang telah diketahui .

i s a t s e r p i r a d t a h il i d t a p a d r a j a l e b n a t a i g e k m a l a d a w s i s n a li s a h r e b e K i r a d a s i b , l a h u t a u s p a d a h r e t n a i a li n e p a h a s u h a l a d a i s a u l a v E . a y n r a j a l e b a s a g a g , i a p a c i d n i g n i g n a y n a u j u t i g e

s n ,carakejra, nd a metodepemecahan

(Sudjana ,1990 : 2 8 .)

.

3 DisipilnBelajar

s e s k u s e k h i a r e m a s i b k u t n u g n a r o e s e s u c a m e m n a n il p i s i d e

K an ,

m a l a d i g a l a p a n a k h u t u b i d t a g n a s n a n il p i s i d e k a w s i s a h a m i g a b a m a t u r e t . u t k a w n e m e j a n a m n a g n e d l a n e k i d u a t a k i a b n a g n e d u t k a w h a l o g n e m n a k a r e g g n e p , n a i s a s i n a g r o g n e p , n a a n a c n e r e p n a k a p u r e m n e m e j a n a

M , dan

k a r a c n a D . u t k a w s a ti fi t k u d o r p p a d a h r e t n a s a w a g n e

p tia dalam

n a r u t a u t a u s k u t n e b m e

m -aturan yang sudah dtientukan dan dalam hal i n i

n a d f it k e f E . a y n n a k a n a s k a l e m m a l a d n a h u t a p e k n a d n a t a a t e k n a k h u t u b i d

(32)

g n u t n a g r e t a w i s a h a m h e l o n a k a n a s k a li d g n a y n a n il p i s i d e k a y n n e i s e f e t a p a d a w s i s a h a m , u t k a w n e m e j a n a m a d a p e

k melakukan kedisipilnan

a b g n a y n a r u t a g n e p n a g n e

d ik dengan cara , jangan menunggu atau

h a li s a rt n e s n o k r e b , a y n t u j n a l e s k u t n u n a d g n a r a k e s , n a k u k a l n a d a d n u n e m n a g n a j , n a a jr e k e p n a k u k a l e m m a l a

d terburu-buru atau tergesah-gesah ,

o p s e r , r a t u p r e b s u r e t n a k a u t k a

w nlah dengan cepa t apa yang haru s

i r a D . a m a l u g g n u n e m n a g n a j n a d n a k a jr e k t a p e c , g n a r a k e s n a k u k a li d . a y n n a k n a l a j n e m m a l a d n a n u k e t e k n a k u lr e p i d i n i a u m e s h a l a d a a w s i s a h a m n a k a y a b e k h e l o n a k u k a li d g n a y n a n il p i s i d e K b m a l a d u ti a y u t k a w h a l o g n e m m a l a d a y n a r a

c elajar , bermain bahkan

a jr e k e

b , dan seseorang mahasiswa itdak mampu dalam melaksanakan

n a k i a b a i d g n a d a k r e t u ti n a n il p i s i d e K . s u p m a k i d a d a g n a y n a n il p i s i d e k s u r a h u t k a w n e m e j a n a m n u p a n a m i a g a b , a w s i s a h a m n a k a y n a b e k h e l o w s i s a h a m a d a p e k i n i d h i b e l n a k p a r e ti

d a dengan adanya informas idan

g n a y k a h i p n a d s a ti s r e v i n u i r a d g n u k u d n e m g n a y i s a k i n u m o k . n a t u k g n a s r e b .

4 PrestasiBelajar

n a r o e s e

S g pada dasarnya mempunya itujuan yang jela sd idalam

u r a g n e

m ng ikehidupannya ,diantara tujuan yang dicapa itersebu tantara

h a l a d a r a j a l e b l a h m a l a d i s a t s e r P . i s a t s e r p r e b k u t n u n a n i g n i e k h a l a d a n i a l , n a r a j a l e p a t a m h e l o n a k g n a b m e k i d g n a y n a u h a t e g n e p n a a s a u g n e p a k g n a u a t a s e t i a li n n a g n e d n a k u j n u ti d i n i l a h a y n m i z a

l yang dibeirkan

(33)

5 1 n a li s a h r e b e k t a k g n it i a g a b e s r a j a l e b i s a t s e r p n a k i s i n if e d n e m ) 0 0 1 : 9 8 9 1 ( n a k a t a y n i d g n a y h a l o k e s i d n a r a j a l e p a t a m i r a j a l e p m e m m a l a d a w s i s a d h e l o r e p i d g n a y r o k s k u t n e b m a l a

d r ihaslit es ,mengena isejumlah mater i

a w h a b n a k a t a y n e m , ) 9 3 : 1 9 9 1 ( l e k n i W S . W a r a t n e m e S . u t n e tr e t n a r a j a l e p h a l e t e s a w s i s i a p a c i d t a p a d g n a y a h a s u l i s a h h a l a d a r a j a l e b i s a t s e r p n a g n e d k e y b u s i s k a r e t n i m a l a d g n u s g n a lr e b g n a y r a j a l e b s e s o r p n a k u k a l e m n u k g n

il gannyayangakandis impanataudliaksanakanmenujukemajuan.

r a j a l e b g n a r o e s e s a li b a p

A maka dia akan memperoleh haslinya .

t a p a d a i a n a m i d , r a j a l e p i s i ri d m a l a d i d n a h a b u r e p h a l a d a r a j a l e b l i s a H a d e b r e b g n a y l i s a h i a y n u p m e

m -beda dan apa yang telah diketahui .

i s a t s e r p i r a d t a h il i d t a p a d r a j a l e b n a t a i g e k m a l a d a w s i s n a li s a h r e b e K i r a d a s i b , l a h u t a u s p a d a h r e t n a i a li n e p a h a s u h a l a d a i s a u l a v E . a y n r a j a l e b , a jr e k a r a c , n a s a g a g , i a p a c i d n i g n i g n a y n a u j u t i g e

s nd a metodepemecahan

.) 8 2 : 0 9 9 1 , a n a j d u S a n a N ( .

B Kerangkaberpikir

r a j a l e B n a g n u k g n i L n a g n u b u H .

1 denganPrestas iBelaja rMahasiswa

r a j a l e b n a g n u k g n i

L yangbaik akan sanga tmembantubelaja rsiswa

h u r a g n e p a y n a d a n a g n e D . r a j a l e b i s a t s e r p i h u r a g n e p m e m n a k a a g g n i h e s n a g n u k g n

il belajaryang baik akan diikut iolehprestas iyangsemakin baik

. a l u

p Lingkungan belaja radalah keadaan yang berada disektia rindividu

k i a

b ilngkungan keluarga , ilngkungan kampu s maupun ilngkungan

.t a k a r a y s a

m Lingkungan belaja rmeilput i ilngkungan ifsik dan non ifsik .

u a t a t a k a r a y s a m i d , s u p m a k i d k i a b r a j a l e b n a g n u k g n i

L pun d ikeluarga

(34)

m a l a d a w s i s a h a m i s a v it o m e m t a p a d n a k p a r a h i d t a g n a

s ha lprestasibelajar .

a y a g r a u l e k a n a s a u

S ng itdak baik dan tempa t itngga l yang itdak

t a u b m e m g n a y k i s if n a g n u k g n il h a l a d a g n u k u d n e

m am hasiswa itdak

t a g n a m e s i a y n u p m e

m untuk meraih prestas ibelajar .Lingkungan kampu s

s u p m a k a n e r a k i n i l a h , r a j a l e b k u t n u n a m a y n g n a y t a p m e t i d a j n e m n a k a

n a m a y n a s a r e m n a k a a w s i s a h a m g n a r o e S . r a j a l e b k u t n u t a p m e t h a l a d a

u p m a k a n a s a u s a k ij s u p m a k i d r a j a l e

b smendukung merekauntuk belaja r

i L . a n a s i

d ngkungan kampu syang koto rdan itdak mendukung dalam ha l

r a j a g n e m r a j a l e

b bisamembua tmahasiswa itdakt ermoitvas iuntuk meraih

i s a t s e r

p belaja rd ikampus .Karenamahasiswahanyaakan mala sdan itdak

l u k e k s u k o

f i ah. Lingkungan masyaraka tjuga sanga tdiharapkan dapa t

t a g n a m e s h a b m a n e

m mahasiswauntuk meraih prestasibelajar .Dalamha l

m a j a y n a d a n a k p a t e n e m h a d u s t a k a r a y s a m i n

i -jam tetrentu untuk pelajar

a w s i s a h a m u a t

a .Denganadanyaperaturan i n idapa tmembantu mahasiswa

m a j a d a p r a j a l e b k u t n

u -jamt ersebut .

2 . HubunganAntaraMo itvasi BelajardenganPrestas iBelaja rMahasiswa

Suatu sekolah atau universtiastelah menentukan cara- rcaabelajar

t a g n e m k u t n

u u rdan menguku rparamahasiswauntuk bermoitvas i itnggi .

r a j a l e b i s a v it o

M seseorang sanga tberhubungan dengan prestas ibelaja r

a w s i s a h a

m yang dicapainya , karena mahasiswa yang mempunya i

i g g n it i s a v it o m i a y n u p m e m n a d t a g n a m e

s dalam belajar akan

i s a t s e r p u t a u s n a k li s a h g n e

m yang itngg i dan akan mencapa ihaslinya

g n i s a m n a u j u t n a k r a s a d r e

b -masing .Sebailknya orang yang panda idan

k a d it i p a t e t t a k a b i a y n u p m e

(35)

7 1

r a j a l e b i s a t s e r p n a k li s a h g n e m n a k

a yang itnggi . Dengan demikian

a w s i s h a

m yang mempunya i moitvas i yang itn ggi akan menghaslikan

i s a t s e r

p yang itngg ipula.

.

3 HubunganAntaraDisipiln Belaja rdengan Prestas iBelaja rMahasiswa

Mahasiswa dalam melaksanakan tugasnya sebaga i pelajar

u t u b m e

m hkanseorangpengaja ryatiudosen .Tuga sdar imahasiswa aad lah

n a u h a t e g n e p n a k ir e b m e m m a l a d n e s o d i m a h a m e m n a d n a k r a g n e d n e m

e p g n a t n e

t lajaran dengan sebaik-baiknya , Apablia mahasiswa kurang

d u s k a m i d k a d it n e s o d h e l o n a k i a p m a s i d g n a y a p a i m a h a m e

m atau

i tr e g n e m i

d makamahasiswaharu smemaham isendri idanmahasiswaakan

r a j a l e

b sendri i dan membutuhkan waktu yang lama sehingga akan

r a j a l e b i s a t s e r p t a b m a h g n e

m .Begtiuhalnyadengansemangat mahasiswa ,

. k i a b g n a r u k g n a y l i s a h n a k li s a h g n e m n a k a t a i n n a g n e d r a j a l e b k a d it a li b

a w s i s a h a m n a i k i m e d n a g n e

D yang memiilk isikap disipiln yang itnggi

i s a t s e r p n a k li s a h g n e m n a k

a yang itngg ipula.

.

C Hipotesi sPeneilitan

Hipotesi sadalah kesimpulan sementarat entang hubungan antara dua

g n a y r i k if r e b a k g n a r e k n a d i r o e t a k g n a r e k n a k r a s a d r e B . l e b a ir a v h i b e l u a t a

u i d h a d u

s raikandiatas ,makahipotesi sdalampeneilitani n idapa tdriumuskan

sebaga ibe irkut:

.

a Ada hubungan antara ilngkungan belaja r mahasiswa dengan prestas i

r a j a l e

b mahasiswa.

(36)

.

b Ada hubungan antaramo itvas ibelaja rmahasiswa dengan prestas ibelaja r

. a w s i s a h a m

.

c Ada hubungan antara disipiln belaja rmahasiswa dengan prestas ibelaja r

(37)

Referensi

Dokumen terkait

Denagan aneka makanan dan minuman yang enak dan segar dengan harga yang bias dicapai oleh semua golongan masyarakat sehingga hal tersebutlah yang menyebabkan ketertarikan saya

Fasilitas yang disediakan oleh penulis dalam perancangan ini adalah kapel sebagai tempat berdoa baik bagi komunitas maupun masyarakat sekitar, biara dengan desain interior

Kata hasud berasal dari berasal dari bahasa arab ‘’hasadun’’,yang berarti dengki,benci.dengki adalah suatu sikap atau perbuatan yang mencerminkan

[r]

“ STUDI DESKRIPTIF MENGENAI SUBJECTIVE WELLBEING PADA LANSIA PENDERITA PENYAKIT KRONIS YANG MENGIKUTI PROLANIS DI PUSKESMAS ‘X’ KOTA BANDUNG “. Universitas Kristen

[r]

Konselor :”Sebagai kesimpulan akhir dari pembicaraan kita dapat Bapak simpulkan bahwa Anda mempunyai kesulitan untuk berkomunikasi dalam belajar oleh karena itu mulai besok anda

Asian Institut for Teacher Education, menjelaskan kompetensi sosial guru adalah salah satu daya atau kemampuan guru untuk mempersiapkan peserta didik