RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda Kelas / Semester : VII / 1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit ( 2 x Pertemuan)
A. Standar Kompetensi
Mampu menyimak, memahami dan menanggapi berbagai wacana percakapan, dongeng dan pupujian
B. Kompetensi Dasar
Menyimak penggalan-penggalan percakapan (rekaman; dibacakan)
C. Tujuan Pembelajaran
1. Siswa dapat menyimak dengan sikap yang baik 2. Siswa dapat menyimpulkan topik percakapan
3. Siswa dapat menyebutkan bagian-bagian isi percakapan 4. Siswa dapat menafsirkan maksud percakapan
Indikator
Menyimak dengan sikap yang baik Menyimpulkan topik percakapan
Menyebutkan bagian-bagian isi percakapan Menafsirkan maksud percakapan
D. Materi Pokok
Percakapan (Paguneman)
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10 menit
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
Motivasi
Kegiatan Int 60 menit
Salah seorang siswa membacakan wacana percakapan /memutar kaset rekaman
Bersama-sama menyimak wacana percakapan yang dibacakan/diperdengarkan
Bertanya jawab tentang topik percakapan yang disimak Bertanya jawab tentang isi percakapan
Dengan bimbingan guru menafsirkan kalimat-kalimat kunci dan maksud percakapan
Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana percakapan
Siswa ditugaskan untuk menulis naskah percakapan secara kelompok (2 orang)
2 Pendahuluan 10 menit
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
Motivasi
Kegiatan Int 60 menit
Salah seorang siswa membacakan wacana percakapan hasil karangannya
Bersama-sama menyimak wacana percakapan yang dibacakan/diperdengarkan
Bertanya jawab tentang topik percakapan yang disimak Bertanya jawab tentang isi percakapan
Dengan bimbingan guru mengoreksi hasil karangan siswa
Penutup 10 menit
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
Siswa ditugaskan untuk mencari wacana percakapan serta menelaah isinya
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci
Jawaban 1. Dapat menyimak
dengan sikap yang baik
2. Dapat menyimpulkan
topik percakapan Lisan Uraian 2. Perkara naon nu keur dipagunemkeun ku eta dua palaku ?
3. Dapat menyebutkan bagian-bagian isi percakapan
Lisan Uraian 3. Kumaha
watek/pasipatan palaku kahiji dina eta wacana ? 4. Ari pasipatan palaku anu
kadua kumaha ?
4. Dapat menafsirkan
maksud percakapan Lisan Uraian 5. Basa ragam naon nu dipake dina eta paguneman ?
Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012
Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR B. PAGUNEMAN
Dina pangajaran ayeuna hidep kudu bisa ngaregepkeun wacana paguneman kalawan hadé !
Hal-hal nu kudu dipigawé ku hidep dina ngaregepkeun nyaéta :
1. Sikep, kudu bener-bener daria sangkan eusi guneman kacangkem kalawan hadé; 2. Pikiran kudu museur kana paguneman;
Lamun hidep geus bisa ngalakukeun hal saperti di luhur, hidep bakal bisa nangtukeun topik paguneman, nyebutkeun bagian-bagian eusi paguneman, maksud paguneman, jeung bisa napsirkeun nu paguneman.
Basa nu digunakeun dina paguneman bisa dititénan tina palakuna. Paguneman antara guru jeung murid, basa nu digunakeunana basa lemes keur ka saluhureun jeung basa loma/lemes; paguneman jalma nu geus wawuh pisan, basa nu digunakeunnana basa loma; paguneman jalma nu anyar pinanggih, basana lemes; sedengkeun paguneman jalma nu keur ambek tangtu basa nu digunakeunana téh basa kasar.
Regepkeun paguneman di handap kalawan daria ! Paguneman 1
Siswa : “Assalamu’alaikum !”
Guru : “Wa’alaikum salam warohmatullohi wabarokatuh. Badé ka saha, Erma ? Siswa : “Hapunten ngaganggu, Pa ! Dupi Ibu Iis parantos sumping ?”
Guru : “Bu Iis téh can sumping. Aya naon kitu ?”
Siswa : “Parantos waktosna jam pelajaran Matematika, Pa!” Guru : “Antosan waé heula atuh, sakedap deui ogé sumping!” Siswa : “Permios atuh Pa, badé ngantos di kelas waé!”
Guru : “Mangga atuh, kadé ulah raribut. Baca baé heula bukuna!” Siswa : “Sumuhun ! Assalamu’alaikum !”
Guru : “Wa’alaikum salam warohmatullohi wabarokatuh.
Paguneman 2
Isah : “Rat, PR Basa Sunda téh tos réngsé teu acan ?” Ratih : “PR nu mana téa nya ?”
Isah : “Eta geuning ngadamel sisindiran !”
Ratih : “Oh, éta. Nu mawi abdi mah teu acan. Dupi Isah, PR-na tos bérés kitu ?” Isah : “Parantos, kaleresan dirorompok aya Aa, pinter ngadamel sisindiran .” Ratih : “Euleuh resep atuh nya ari aya nu ngabantosan mah!
Abdi mah teu aya pisan nu tiasa diajak badanten. Janten sakalieun aya PR nu sesah téh sok binggung.”
Isah : “Ah, tong bingung-bingung atuh. Sumping ka rorompok pan caket. Urang sasarengan diajar. Pun lanceuk sareng pun Biang mah pasti bingaheun geura.”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA
Jawab pananya di handap !
1. Poko paguneman 2 di luhur nyaéta
___________________________________________________________________________ _________________________________________________________________
2. Kumaha sikep Ratih nu kagambar dina paguneman 2 ?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Sikep Isah nu kagambar dina paguneman 2 di luhur nyaéta
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Basa ragam kumaha nu dipaké dina éta paguneman ?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. Tuliskeun eusi éta paguneman antara siswa jeung guru !
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
Jawab pananya di handap !
1. Poko paguneman di luhur nyaéta
___________________________________________________________________________ _________________________________________________________________
2. Kumaha sikep siswa nu kagambar dina éta paguneman ?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Sikep para palaku nu kagambar dina paguneman 2 di luhur nyaéta
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Basa ragam kumaha nu dipaké dina paguneman 2?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. Tuliskeun eusi éta paguneman 2 !
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda Kelas / Semester : VII / 1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit
A. Standar Kompetensi
Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah lokal/babad, wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok
B. Kompetensi Dasar
Membaca teks percakapan
C. Tujuan Pembelajaran
Dapat membacakan teks percakapan dengan lafal, volume suara serta intonasi yang baik
Indikator
Dapat membacakan teks percakapan dengan lafal, volume suara serta intonasi yang baik Dapat membaca kalimat kedua tokoh dengan penjiwaan yang berbeda
Dapat menjawab pertanyaan-pertanyaan bersangkutan dengan pembacaan teks Dapat memperbaiki atau menyempurnakan pembacaan teks percakapan
D. Materi Pokok
Membaca Teks Percakapan
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10 menit
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti 60 menit
Secara bergantian siswa membacakan wacana percakapan Bersama-sama menyimak dengan seksama wacana
percakapan yang dibacakan
Bertanya jawab tentang topik yang dibaca Bertanya jawab tentang isi bacaan
Penutup 10 menit
Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
G. Alat/ Bahan / Sumber
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban
Dapat membacakan teks percakapan dengan lafal, volume suara serta intonasi yang baik
Lisan Unjuk
Kerja Baca wacana paguneman kalawan bener! Gumantung kamampuh siswa
Dapat membaca kalimat kedua tokoh dengan penjiwaan yang berbeda
Lisan Unjuk
Kerja Baca wacana paguneman kalawan bener! Gumantung kamampuh siswa
Dapat menjawab pertanyaan-pertanyaan bersangkutan dengan pembacaan teks
Lisan Uraian 1. Naon judul eta paguneman téh?
2. Saha nu kudu meunang panghormat téh? 3. Kumaha cara ngadu’a
saméméh dahar, lamun aya nu béda agama? 4. Ngobrol dina waktu dahar ogé meunang ngan aya tata kramana. Jéntrékeun!
5. Kudu kumaha lamun urang disuguhan dahar? 6. Lamun nginum, kumaha
tata kramana? 6. ulah diregot
sakaligus béak Dapat memperbaiki atau
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban pembacaan teks
percakapan tur merenah! siswa
Pameungpeuk, Juli 2012
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR
A. MACA WACANA PAGUNEMAN
Maca paguneman nu hadé kudu luyu jeung kaédah maca. Di antarana kudu bener tur béntés ngucapkeun kecap-kecapna, merenah lentongna, sedeng sorana sarta dilengkepan ku ngajiwaan kana maksud éta paguneman.
Kalimah anu eusina kabungah, macana kudu marahmay. Sabalikna mun eusina pikasediheun, macana kudu saperti nu sedih.
Pék baca paguneman di handap kalawan hadé lentongna! Di hiji kelas, Ibu guru mingpin diskusi ngeunaan tata krama.
Ibu Guru : “Acara ayeuna nyaéta ngabahas perkara tata krama waktu dahar. Lega pisan ambahanana mah. Urang watesan baé, nyaéta tata krama dahar dina korsi nyanghareupan méja makan.”
Ani : “Naon baé nu kedah diperhatoskeun waktos tuang sasarengan téh ?”
Ibu Guru : “Loba jeung rupa-rupa anu kudu diperhatikeun teh. Urang kudu nyaho saha-sahana anu kudu meunang panghormat teh.”
Dani : “Saha bae Bu nu kedah kenging panghormat teh? Upami teu lepat mah, anu sarumpingna teh seueur, tiasa langkung ti duaan atanapi tiluan?”
Ibu Guru : “Anu kudu meunang panghormat téh nyaéta anu sakira umurna leuwih kolot ti urang, atawa jalma sémah anu can pati wawuh. Carana urang ulah miheulaan diuk. Urang kudu ngamanggakeun calik éta tamu téh dina jajaran korsi anu disadiakeun.” Yanti : “Upami badé prak tuang téh kedah ngadu’a heula atanapi henteu ? Kumaha
ngadu’ana upami anu sarumping téh teu saagama?”
Ibu Guru : “Komo bae perelu ngadu’a mah. Carana mah nurutkeun urang Islam baé. Anu séjénna mah sina ngahaminan baé, atawa ngadu’ana luyu jeung agamana masing-masing.” Genyas : “Dupi tata krama cara calik dina korsi bari mayunan méja kumaha, Bu ?”
Ibu Guru : “Kieu geura. Hidep diuk dina korsi téh kudu tartib, sopan jeung merenah. Tungtung korsi anu didiukan kudu rada nyodor saeutik handapeun meja, sikep badan kudu ajeg, dampal suku kana ubin, leungeun teu kudu sidakep, dina pangkuan baé. Lamun keur dahar, sabisa-bisa siku ulah naleukeum kana méja.”
Ani : “Saha Bu nu kedah pangpayunna tuang téh ?”
Ibu Guru : “Teu sopan paheula-heula dahar téh, malah ulah miheulaan dahar, lamun enggeus dimanggakeun kakara urang dahar.”
Ibu Guru : “Meunang, tapi kudu walatra, ulah diborong ku sorangan. Obrolanana kudu nu populér jeung pikagumbiraeun. Kurang hadé ngobrolkeun nu gering, anu maot, anu dioprasi, anu kacilakaan, jeung nu pikageuleuheun”
Dani : “Aya kabiasaan tuang teh tara diseepkeun, kumaha éta téh Bu ?”
Ibu Guru : “Sabisa-bisa dahareun anu dina piring teh kudu béak. Tapi peupeujeuh, ulah loba teuing nyokot dahareunana. Kira-kira baé, sacukupna.”
Genyas : “Dupi cara ngaleueut cai dina gelas aya tata kramana Bu ?”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA
Jawab pananya ieu di handap! 1. Naon judul eta paguneman téh?
______________________________________________________________________ 2. Saha nu kudu meunang panghormat téh?
______________________________________________________________________ 3. Kumaha cara urang ngahormat jalma anu umurna leuwih kolot ti urang?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Kumaha cara ngadu’a saméméh dahar, lamu aya nu béda agama?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 7. Ngobrol dina waktu dahar ogé meunang ngan aya tata kramana. Jéntrékeun!
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 8. Kudu kumaha lamun urang disuguhan dahar?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 9. Lamun nginum, kumaha tata kramana?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
B. KECAP RUNDAYAN
Rarangken hareup di- jeung
ka-Sabada hidep maca paguneman di luhur, katitén aya kecap rundayan diajak , diregot, didiukan, diajar jeung kecap kaleresan.
Kecap diajak , diregot, didiukan jeung diajar asalna tina kecap ajak, regot, diuk jeung ajar nu maké rarangkén hareup di-. Kecap kaleresan asalna tina kecap leres nu maké rarangkén hareup ka-.
ka- jeung di- disebut rarangkén hareup sabab ditempatkeun di hareupeun kecap asalna.
Hidep kudu taliti, teu sakabéh di atawa ka disebut rarangkén hareup. di atawa ka anu aya di hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran tempat mah lain rarangkén tapi kecap panyambung. Contona di Majalengka, ka pasar jeung sajabana.
2. Jambu nu ngagolér ditincak ku manéhna. UJI KOMPETENSI
Jieun omongan maké kecap-kecap anu dirarangkénan ku rarangkén hareup di- jeung ka-! 1. didéngé
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
2. kadéngé
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
3. dicandak
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
4. kacandak
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
5. ditajong
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
6. katajong
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
7. ditingal
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
8. katingal
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
9. ditulis
__________________________________________________________________________ ________________________________________________________________
10. katulis
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : VII / 1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)
A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan tokoh dan bercakap-cakap dengan teman
B. Kompetensi Dasar
Bercakap-cakap dengan teman sekelas
C. Tujuan Pembelajaran
Dapat melakukan percakapan dengan lafal, volume suara dan intonasi yang baik
Indikator
Melakukan percakapan dengan lafal, volume suara dan intonasi yang baik Bercakap-cakap dengan sikap, gerak dan mimik yang baik
Memilih pokok-pokok percakapan yang pantas
Menyempurnakan bahasa atau kalimat-kalimat percakapan
D. Materi Pokok Percakapan
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
Pendahuluan
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti
Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang tatakrama ketika bercakap-cakap dengan teman
Secara bergantian siswa melakukan percakapan
Bersama-sama menyimak percakapan temannya tentang pengalaman masing-masing
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan percakapan
Penutup
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal di
G. Alat/ Bahan / Sumber Wacana percakapan Buku pegangan Majalah
Surat kabar Kaset
H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci
Jawaban Dapat melakukan
percakapan dengan lafal, volume suara dan
intonasi yang baik
Lisan Unjuk
Kerja Prak hidep paguneman kalawan bener boh lentong, sora, jeung artikulasina.
Gumantung kamampuh siswa
Dapat bercakap-cakap dengan sikap, gerak dan mimik yang baik
Lisan Unjuk
Kerja Prak hidep paguneman kalawan hade boh sikep, rengkak, jeung paroman.
Gumantung kamampuh siswa Dapat menyempurnakan
bahasa atau kalimat-kalimat percakapan
Tulis Unjuk
Kerja Prak hidep sampurnakeun paguneman! Gumantung kamampuh siswa
Pameungpeuk, Juli 2012
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR
A. GUNEMAN JEUNG BABATURAN
Baca, tuluy gunemkeun di hareup ku duaan kalawan hadé ! Elin : “Lis, urang balanja yu!”
Listia : “Balanja! Kanggo kagiatan naon ?”
Elin : “Nya hilap kitu ? Apan énjing téh prakték masak !” Listia : “ Astagfirulloh, untung Elin ngawartosan!”
Elin : “Kinten-kintenna urang masak naon, nya?”
Listia : “Ah, nu gampil baé atuh, nu penting mah urang papantes dina midangkeunana.” Elin : “Muhun, bungbuna wé sing lekoh ngarah énak!”
Listia : “Hayu atuh bisi panas mantén!”
Elin : “Ké antason ngabantun heula catetan balanjaan nu badé dipésérna!” Listia : “Ka mana balanjana?”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA UJI KOMPETENSI
Ayeuna pék hidep nyusun guneman jeung babaturan. Eusina mah kumaha hidep baé. Pon kitu basa nu dipakéna luyukeun jeung situasi.
Sangkan gampang, impleng naon nu kungsi ku hidep diobrolkeun jeung babaturan basa di jero kelas atawa di warung saméméh asup ka kelas.
Cara nuliskeunana saperti conto di luhur.
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________
A. KALIMAH PANANYA, KALIMAH WAWARAN JEUNG KALIMAH PANYELUK
Dina paguneman, kalimah nu digunakeun téh rupa-rupa. Aya kalimah pananya, kalimah wawaran, jeung aya ogé kalimah panyeluk.
Kalimah pananya gunana pikeun nanyakeun hiji hal anu can dipikanyaho, atawa bisa ogé dipaké pikeun nguji ngeunaan hiji perkara nu geus diajarkeun. Tujuanana naha éta pangajaran téh geus kacangkem atawa acan. Kalimah pananya dina wangun tinulis dimimitian ku aksara gédé sarta dipungkas ku tanda pananya (?). Lamun diucapkeun, kalimah pananya mah lentongna leuwih tarik di tungtung kalimah.
Kalimah wawaran gunana pikeun méré nyaho ngeunaan hiji perkara ka nu diajak nyarita. Dina wangun tinulis, kalimah wawaran dipungkas ku tanda titik ( . ).
Tengetan conto kalimah pananya, wawaran jeung panyeluk di handap! 1. “Balanja! Kanggo kagiatan naon ?”
2. “Ka dinya baé lah ka warung Bi Usih, rada mirah sareng saraé barangna deuih.” 3. “Hayu urang ka lapang, tuh batur mah tos baris! “
UJI KOMPETENSI
Jieun kalimah wawaran tina kecap-kecap ieu di handap ! 1. balanja
_____________________________________________________________________ 2. ngapalkeun
_____________________________________________________________________ 3. ka Bandung
_____________________________________________________________________
4. moal
_____________________________________________________________________ 5. pembina OSIS
_____________________________________________________________________
Jieun kalimah pananya tina kecap-kecap ieu di handap !
6. naon
_____________________________________________________________________ 7. saha
_____________________________________________________________________ 8. iraha
_____________________________________________________________________ 9. kumaha
_____________________________________________________________________ 10. saur saha
_____________________________________________________________________
Jieun kalimah panyeluk maké kecap-kecap ieu di handap !
11. hayu
_____________________________________________________________________ 12. ulah
_____________________________________________________________________ 13. kadé
_____________________________________________________________________ 14. tulung
_____________________________________________________________________ 15. ampun
_____________________________________________________________________
B. UNDAK-USUK BASA
Unggal jalma miboga kamampuh pikeun nyarita, ngayakeun interaksi sarta komunikasi jeung jalma séjénna. Dina komunikasi aya sababaraha hal nu diperhatikeun nyaéta:
2. Sikep, robahna awak (rengkuh) jeung semu; 3. Lafal, halon tarikna sora jeung randegan;
Sanajan basana lemes, lamun sorana teugeug sarta semuna teu marahmay tangtu nu diajak nyarita téh moal resepeun. Tapi sabalikna sanajan basana loma ari dibarengan ku semu anu marahmay mah pasti nu diajak nyarita bakal resepeun. Komo lamun alus basana, hadé semuna sarta dibarengan ku rengkuh mah nu diajak nyarita téh bakal kacida resepeunana.
Perhatikeun kalimah di handap !
“Rék indit ka mana Pa, mani rurusuhan ?”
Lamun hidep ngucapkeunana ka Bapa atawa Ibu guru, pipokeunana téh : “Badé angkat ka mana, Pa sapertos anu rusuh ?” atawa
“Badé angkat ka mana Pa, mani rurusuhan ?”
Kumaha pipokeun ka Bapa/Ibu guru lamun hidep nyarita saperti kieu :
1. “Balik ti mana, Bu mani angkaribung kitu ?”
_____________________________________________________________________ 2. “Pa, ari téks pidato téh iraha dikumpulkeunana ?”
_____________________________________________________________________ 3. “Taun ayeuna rék ngayakeun piknik atawa moal, Bu?”
_____________________________________________________________________ 4. “Ceuk saha bapana Si Umar paéh ?”
_____________________________________________________________________ 5. “Cenah urang rék ngalongok nu gering, iraha Pa?”
_____________________________________________________________________
Kecap-kecap nu ditulis condong téh salah larapna (teu luyu jeung undak-usuk basa ), benerkeun ku hidep ! Jawabanana eusikeun dina kolom beulah katuhu.
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit
A. Standar Kompetensi
Mampu menyimak, memahami dan menanggapi berbagai wacana percakapan, dongeng dan pupujian
B. Kompetensi Dasar
Menyimak pembacaan dongeng
C. Tujuan Pembelajaran
Dapat menyimak dongeng yang dibacakan dengan baik
Indikator
Dapat menyimak dengan baik
Dapat menyebutkan tokoh-tokoh cerita
Dapat menyebutkan peristiwa-peristiwa cerita yang membentuk alur (galur carita ) Dapat menyebut atau menyimpulkan latar (setting)
D. Materi Pokok Dongeng
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
Motivasi
Kegiatan Inti 60
Salah seorang siswa membacakan wacana dongeng/memutar kaset rekaman
Bersama-sama menyimak wacana dongeng yang dibacakan/diperdengarkan
Bertanya jawab tentang topik dongeng yang disimak Bertanya jawab tentang isi dan unsur-unsur dongeng
Penutup 10
Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana dongeng Siswa ditugaskan untuk membaca wacana dongeng serta
menelaah isinya
Majalah Surat kabar H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban
Dapat menyimak
dengan baik Lisan Unjuk Kerja Regepkeun dongeng nu dibaca kalawan hade! Gumantung kamampuh siswa
Dapat menyebutkan
tokoh-tokoh cerita Lisan/ Tulis Uraian - Sebutkeun palaku dina eta dongeng! - Kumaha pasipatanana?
Si Egon (ngalawan ka kolot, teu boga rasa kanyaah) Dapat menyebutkan
peristiwa-peristiwa cerita yang membentuk alur (galur carita )
Lisan/Tu
lis Uraian Tataan kajadian ku lumangsung dina eta dongeng ti mimiti nepi ka ahir kalawan sistematis! Dapat menyebut atau
menyimpulkan latar (setting)
Lisan/Tu
lis Uraian Iraha jeung dimana lumangsungna kajadian dina eta dongeng?
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR
A. PEDARAN
Dongéng kaasup salasahiji karya sastra Sunda heubeul anu sumebar di masarakat. Dina dongéng aya sababaraha ciri anu béda jeung karya sastra Sunda séjénna. Diantarana baé, dina dongéng aya kajadian anu teu asup akal atawa pamohalan. Upamana palaku bisa ngaleungit, bisa ngapung; sasatoan bisa nyarita siga manusa jeung sajaba ti éta. Tapi hal anu penting mah nyaéta tujuanana méré picontoeun ka nu maca atawa ka nu ngaregepkeun. Lamun ditilik tina eusina, dongéng digolongkeun jadi sababaraha golongan:
1. Dongéng sasakala, nyaéta nyaritakeun asal-usul hiji tempat atawa hiji kajadian Contona: Sasakala Situ Sanghiyang, Sasakala Tangkuban Parahu
2. Dongéng pamuk, nyaéta nyaritakeun hiji perjuangan/perang Contona: Ki Bagus Rangin
3. Dongéng sasatoan(fabel), nyaeta palakuna sasatoan Contona: Sakadang Kuya jeung Monyét, Sakadang Gagak
4. Dongéng jalma teu ilahar (farabel), nyaéta nyaritakeun lalampahan jalma nu kalakuanana teu ilahar
Contona : Dongéng Si Kabayan
5. Dongéng Mite, dongéng nu eusina nyaritakeun jalma sakti atawa luhur ku elmu kadigjayaan, béda jeung jalma biasa.
Contona : Nyi Roro Kidul, Nyi Rambut Kasih, jsb.
Dina ieu kasempetan hidep kudu bisa ngaregepkeun dongéng nu dibaca. Hal-hal nu kudu diperhatikeun nalika ngaregepkeun dongéng nyaéta unsur-unsur dina dongéng :
1. Naon témana 2. Saha palakuna
3. Kumaha watek atawa pasipatan éta palaku 4. Di mana lumangsungna éta kajadian 5. Iraha lumangsungna kajadian
6. Kumaha suasana éta dongéng
7. Ajén atikan naon nu kapanggih tina éta dongéng
8. Kajadian naon baé nu digambarkeun dina dongéng ( galur atawa jalan caritana )
Regepkeun !
DOMBA AJAIB
Baheula, di hiji kampung aya saurang budak lalaki. Égon ngaran éta budak téh. Hanjakal éta budak téh kacida malesna sarta sok ngalawan ka nu jadi indung. Kalakuan séjénna anu goréng téh nyaéta resep pisan ngadukeun domba.
Dina hiji poé, Égon indit bari nungtun domba jaluna anu begang lantaran teu diurus muru ka tegalan paranti manéhna ngadukeun domba.
“Héy, Ro. Yu urang adukeun deui domba téh,” ceuk Egon ka Suhro nu geus nyampak di éta tempat.
“Ké heula atuh Gon, domba kuring mah can seubeuheun nyatuan,” jawab Suhro.
“Alaaah....teu pira ogé sato atuh, Ro. Keur naon dipikanyaah ogé, domba mah moal ngartieun ieuh!”
Beletak...beletak...sora tanduk diadu matak linu kadéngéna. Suhro, Égon jeung Aron mah teu boga kapaur sok komo karunya. Maranéhna anggur ting aréngklak bari sareuri suka pisan ningali domba nu keur silih teunggar téh.
Lila ogé diaduna éta domba téh. Ahirna domba Égon béakeun tanaga, tuluy lumpat ngajauhan domba Suhro. Suhro jeung Aron ngékéak Égon nu lumpat ngudag dombana anu lumpat kana rungkun.
“Héy ! Néangan saha manéh ?” teu kanyahoan aya nu nyentak ka Égon. Égon ngalieuk ka lebah datangna éta sora. Gebeg manéhna ngarénjag, sabab nempo hiji lalaki sembada sarta beungeutna perenges pikasieuneun.
“Héh ! Budak kedul, tukang ngalawan ka kolot, manéh teu boga rasa jeung kanyaah ka sasama mahluk. Leuwih hadé jadi domba anu goréng rupa!” ceuk éta lalaki bari molotot ka Egon.
Ajaib. Dadak sakala awak Égon robah jadi anak domba. Barang sadar kana éta kajadian, ngan segruk baé manéhna ceurik jejeritan.
“Ampun.... tulung... kuring embung jadi domba. Pa, robah deui kuring jadi jelema ! ceuk Égon ngalengis matak ngahelas.
Jebrod...jebrod... ! Awak Égon nu geus jadi domba téh dipecutan tarik naker ku rangrang garing. Egon ceurik bari ampun-ampunan bakating ku nyeri. “Pa, ampun...Pa. Kuring moal rék ngalakukeun deui kagoréngan. Kuring jangji rék jadi budak nu nurut ka kolot sarta moal ngadukeun deui domba !”
“Heug ari kitu mah, tapi inget lamun jalir jangji, manéh bakal robah jadi anak domba saperti ayeuna !”
Sanggeus kitu, les éta lalaki leungit robah jadi domba Égon anu begang. Égon ogé robah deui ka asal.
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA
UJI KOMPETENSI
Eusian pananya ieu di handap !
1. Palaku utama dina éta dongéng nyaéta
______________________________________________________________________ 2. Kabiasaan Si Egon anu goréng téh nyaéta
______________________________________________________________________ 3. Kumaha sikep Égon sanggeus robah jadi domba ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ____________________________________________________________
4. Di mana lumangsungna éta kajadian téh ?
___________________________________________________________________________ _________________________________________________________________
5. Ajén atikan naon nu kapanggih tina éta dongéng ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ____________________________________________________________
6. Kumaha sipatna Si Suhro téh ?
______________________________________________________________________ 7. Kaajaiban naon nu kapanggih tina éta dongéng ?
______________________________________________________________________ 8. Kudu kumaha kalakuan urang lamun hayang dipikanyaah ku kolot jeung ku sasama ?
___________________________________________________________________________
10. Hal naon baé nu ceuk akal mah pamohalan tina kajadian nu dicaritakeun dina éta dongéng ? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________
Pilih jawaban nu aya dina kolom beulah katuhu, tuluy tuliskeun aksara a, b, atawa nu séjénna dina kolom tukangeun soal!
1. Idé poko hiji karangan ( ... ) a. anonim
10. Dongéng sasatoan ( ... ) j. sétting
B. KECAP BARANG JEUNG KECAP SIPAT/KAAYAAN
Dina dongéng “Domba Ajaib” aya kecap domba, tegalan, begang, kedul.
Ditilik tina warna kecapna, kecap domba jeung tegalan kaasup kana kecap barang, sedengkeun kecap begang jeung kedul kaasup kana kecap sipat atawa kaayaan.
Kecap barang nyaéta sakur kecap anu nuduhkeun barang, boh barang paéh, barang hirup, ngaran patempatan boh kalungguhan atawa profési.
Kecap sipat nyaéta sakur kecap nu nuduhkeun kaayaan atawa pasipatan hiji barang.
Ilikan tabél di handap !
No. Kecap barang Kecap kaayaan Sipat / watek
1. méja butut soméah
2. ucing gering béréhan
3. buku soéh galak
4. tangkal jambu peunggas barangasan
5. dadang kasep handap asor
6. pulpén alus pedit
7. baju weuteuh gedé ambek
8. angin ngagelebug ogoan
9. hujan ngagebrét céngéng
10. méga mendung wanter
Téangan kecap barang jeung kecap kaayaan nu aya dina dongéng Domba Ajaib. Eusikeun kana tabél !
No. Kecap barang Kecap kaayaan Sipat / watek
1.
Jieu kalimah tina kecap barang jeung kecap kaayaan ieu di handap ! 1. buku / soéh
_____________________________________________________________________ 2. sendal / butut
_____________________________________________________________________ 6. Maman / pinter
_____________________________________________________________________ 7. Shonya / geulis
_____________________________________________________________________ 8. Manéhna / nalaktak
9. tangkal awi / runtuh
_____________________________________________________________________ 10. komputer / érror
_____________________________________________________________________ RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit
A. Standar Kompetensi
Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah lokal/babad, wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok
B. Kompetensi Dasar Membaca dongeng
C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat membaca dongeng eksposisi dengan lafal dan intonasi yang baik
Indikator
Dapat membaca dongeng eksposisi dengan lafal serta intonasi yang baik dan benar Dapat memahami isi (detil) dongeng
Dapat menyimpulkan tema dongeng
Dapat menanggapi segi-segi isi, bahasa wacana dongeng
D. Materi Pokok Dongeng
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti 60
Secara bergantian siswa membacakan sebuah dongeng Bersama-sama menyimak dongeng yang dibacakan Bertanya jawab tentang topik yang dibaca
Bersama guru menemukan unsur-unsur dongeng Bertanya jawab tentang isi bacaan
Penutup 10
Bersama guru, siswa menyimpulkan isi dongeng
Siswa ditugaskan untuk mencari dongeng lainnya serta menelaah isinya
G. Alat/ Bahan / Sumber
Buku pegangan Majalah
Surat kabar
H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen JawabanKunci
Dapat membaca dongeng eksposisi dengan lafal dan intonasi yang baik
Lisan Unjuk
Kerja Baca ku hidep eta dongengmake lentong anu bener! Gumantung kamampuh siswa
Dapat memahami isi
(detil) dongeng Lisan/Tulis Uraian -Saha bae palaku dina eta dongeng? -Kumaha sipat
parapalakuna?
-Dimana lumangsungna eta kajadian?
-Caritakeun eusi eta dongeng kalawan bener!
tema dongeng Naon tema eta dongeng? Sipat Sarakah nimbulkeun karuksakan di bumi sarta nimbulkeun pacengkadan Dapat menanggapi
segi-segi isi, bahasa wacana dongeng
Bahasa Sunda ragam kumaha nu digunakeun pangarang dina nepikeun eta dongeng?
Amanat naon nu
kapanggih sabada maca eusi eta dongeng?
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR A. MACA DONGENG SASAKALA
PEDARAN
Sakumaha pedaran saméméhna, dongéng kaasup kana carita heubeul anu sumebarna sacara lisan tatalépa ti hiji jalma ka jalma séjén. Sanggeus téknologi maju, dongéng téh loba nu dibukukeun kalawan tujuan pikeun pangrojong dina dunya atikan. Lolobana dongéng kaasup kana karya anonim nu teu kapaluruh teu dipikanyaho saha pangarangna jeung iraha gelarna. Sababaraha dongéng nu kacida dipikaresepna ku urang Sunda diantarana baé:
1. Kuya jeung Monyét ngala cau; 2. Maung jeung buhaya;
3. Sangkuriang;
4. Sasakala Gunung Tangkuban Parahu; 5. Si Kabayan;
6. Si Lamsijan; 7. Abu Nawas; 8. Sasakala Paré;
9. Sasakala Gunung Tampomas;
10. Prabu Kéan Santang, jeung réa-réa deui.
Ieu di handap aya dongéng sasakala nu aya di wewengkon Kabupatén Majalengka. Hidep apal kénéh, naon ari dongéng sasakala? Dongéng sasakala téh nyaéta dongéng anu eusina nyaritakeun asal muasalna hiji kajadian atawa hiji tempat. Geura prak baca ku hidep kalawan bedas! Resep geura!
SASAKALA SITU SANGHIANG
Nutur catur parasesepuh, mapay carita wong atua., baheula di wewengkon Talaga ngadeg hiji karajaan anu subur makmur loh jinawi. Nu janten narpati nyaéta Prabu Darmasuci II ngagentos ramana kalayan kénging jujuluk Sunan Talagamanggung. Kanjeng Sunan kagungan dua putra sajodo. Pameget jenengan Rd. Panglurah, nu istri jenengan Ratu Putri Dewi Simbarkancana.
Radén Panglurah saparantos sawawa angkat tatapa, ngisat salira di Gunung Bitung Désa Wangkelang patilasan ingkang uyut Sunan Ponggang Syang Romahiyang.
Sajengkarna Radén Panglurah, ka nagara sumping hiji jajaka ginding dedeg sampé rupa hadé tur perlénté, dedeg pangadeg sembada, kewes pantes, jangkung ageung kalayan ngangken tedak ménak Sriwijaya ti Palémbang. Pamaksadan dongkap ka nagara seja bakti diri ka narpati séba raga kumawula ka kanjeng raja. Kawuwuh ku lungguh timpuh, hadé tata hadé basa pérlénté cumaritana, narpati janten kataji. Manah léah tumarima nampi éta jajaka anyar pinanggih pikeun didamel di nagara.
Enggoning babakti ka nagara jajaka terah Palémbang kalintang suhudna. Tuhu kana paréntah ratu teu baha kana parentah raja. Satincak saparipolah mungguh matak pikayungyuneun. Pangagung padakataji, abdi-abdi padamuji kana kapercékaanana. Ku hadé lampah jeung polah ahirna éta jajaka dipercanten ku narpati janten mantri jero karaton.
Salajengna Narpati ngadamel karaton di wewengkon Walangsuji nu anggangna kirang langkung dalapan kilométer ti nagara. Maksadna sangkan jongjon ngurus nagara ogé tiasa laluasa enggoning mujas médi ka Déwa Gung kanggo kasalametan ingkangputra anu nuju tatapa. Ku ngaraos parantos sepuh, sateuacan Radén Panglurah mulih ti patapaan ahirna kanggo ngurus nagara samentawis dipasrahkeun ka mantuna. Salebet ngurus nagara Adipati Palembanggunung kacida luhur wibawa da puguh percéka pinter nyarita. Paraponggawa taya nu baha, parademang kumawula, parabopati tuhu babakti.
Ku ngaraos parantos kiat pangaruhna ka paraponggawa, jorojoy dina émutan Palémbanggunung timbul haté dengki, bet hoyong ngapimilik nagara seja ngadeg narpati di Talaga. Pikeun ngahontal éta niat teu aya deui jalan iwal ti kedah nelasan Narpati Prabu Darmasuci II.
Saterasna Palémbanggunung ngadamel réka perdaya ka para Demang, Bopati, sareng ponggawa karaton ku jangji-jangji, ngawurkeun persénan. Ahirna aya salasaurang nu kapangaruhan téh nyaéta Citrasinga salaku Mantri Jero. Pajarkeun téh pangna bisa jadi mantri jero lantaran diusulkeun ku anjeunna. Malah diimplik-implik lamun Palémbanggunung bisa jadi narpati, Citrasinga bakal diangkat jadi papatih nagara.
Ku kapinteran Palémbanggunung enggoning ngolo-ngolo, antukna rasiah patina narpati ditepikeun ku Citrasinga. Yén Narpati Prabu Darmasuci II moal teurak ku gagaman naon baé iwal ku pakarang tuturunan mangrupa Cis / tumbak pondok sapertos badi. Salasahiji ciri narpati teu mempan ku pakarang teh nyaéta salirana teu udelan sapertos nu lian.
Nu terang kana éta rasiah téh ngan Centangbarang panakawan kakasih narpati nu dirorok ti leuleutik margi tos pahatu lalis, teu indung teu bapa, teu dulur teu baraya éstu nunggul pinang.
Ngadangu eta katerangan, Palémbanggunung sering mendakan Centangbarang, ngolo-ngolo bari bro-broan barangbéré, malah dijangjian lamun Centangbarang bisa méré nginjeum Cis sakeudeung baé, engké upama Palembanggunung jadi narpati di Talaga, Centangbarang bakal dijenengkeun mantri jero.
Dasar jalmi bodo tur kirang jeujeuhan, lami-lami Centangbarang kaolo, kapangaruhan dugi ka ngajangjian sanés baé nambutkeun éta gagaman nanging sanggup nelasan Narpati.
Hiji waktos Narpati lungsur ti pajuaranana seja jalan-jalan ka patamanan, diiring ku para ponggawa karaton sareng paraemban. Centangbarang ogé ngiring ribut bari nyenyekel Cis kaluar ti karaton sarta nyumput dina satukangeun Lawang Kori. Sanaos aya nu terangeun ogé teu gurah-geureuh da kitu biasana kalakuan Centangbarang téh. Dihin pinasti, nitih wanci dugi ka apesna Narpati Prabu Darmasuci II. Dinten harita, nalika Narpati badé kaluar pisan tina lawang kori teu kanyahoan jol gejos-gejos ditikeman ku Centangbarang nganggé gagaman pusaka tuturunan “Cis”. Sanaos Narpati tiasa nyingcet nanging pingping kiwana kagorés dugi ka baréd. Ku matih-matihna éta pakarang Narpati ngarumpuyuk leuleus lir kapuk kaibunan.
Guyur sa-Karaton ku tingjareritna paraistri sareng patinggorowokna paraemban kalih paraponggawa. Ari
Centangbarang ningali kaayaan kitu ngan belecet lumpat kabur ninggalkeun karaton. Barang badé disusul ku gulang-gulang, Narpati ngalahir, “Héh Ki Sanak, keun tong maké hayang nangkep Ki centangbarang, da engké ogé bakal nampa hukuman ti Hyang Widi. Déwa Gung bakal ngahukuman manéhna. Teu sangka Ki Centangbarang, dipiasih ti leuleutik dipikanyaah ku kaula ti sabrol dijurukeun bet ahirna rék nelasan ka Kaula. Mangga Syang Hiyang Widhi nyanggakeun.” Salajengna Narpati dicandak ka pajuaranana di lebet karaton.
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA
KABEUNGHARAN KECAP
Dina bacaan aya sababaraha kecap nu rada aneh pikeun hidep mah. Tengetan geura! 1. wong atua = (basa jawa) jalma kolot, para sepuh
2. loh jinawi = teu kurang sandang pangan, subur makmur 3. jujuluk = katelahna, dingaranan, sesebutan tambahan 4. sawawa = dewasa, baleg
5. ngisat salira = tatapa, cicing di hiji tempat nu sepi 6. Sajengkarna = sainditna
7. tedak = turunan
8. kumawula = babakti 9. kataji = resep, kapélét
10. terah = turunan
Tuliskeun sakur kecap nu teu kaharti ku hidep ! Téangan hartina dina kamus !
1. ________________hartina ___________________________________________________ 2. ________________hartina ___________________________________________________ 3. ________________hartina ___________________________________________________ 4. ________________hartina ___________________________________________________ 5. ________________hartina ___________________________________________________ 6. ________________hartina ___________________________________________________ 7. ________________hartina ___________________________________________________ 8. ________________hartina ___________________________________________________ 9. ________________hartina ___________________________________________________ 10. ________________hartina ___________________________________________________
UJI KOMPETENSI Eusian !
1. Téma tina dongéng di luhur nyaéta
___________________________________________________________________________ _________________________________________________________________
2. Palaku utama dina éta dongéng nyaéta
___________________________________________________________________________ _________________________________________________________________
3. Kumaha sipat Palémbanggunung sabada meunang kapercayaan ti Narpati ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ____________________________________________________________
4. Kumaha sikep Prabu Talaga Manggung sabada dihianat ku anak kukutna ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ____________________________________________________________Senjata naon nu digunakeun pikeun nelasan Narpati ?
______________________________________________________________________
Di wewengkon kacamatan mana ayana éta situ téh ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ________________________________________
6. Amanat naon nu kapanggih sabada hidep maca dongéng sasakala Situ Sanghiang ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ _______________________________________________________
7. Kumaha kaayaan di karaton sabada Prabu Talaga Manggung aya nu nubles ?
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ _______________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit ( 2 x Pertemuan )
A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.
B. Kompetensi Dasar Menulis pengalaman
C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menulis karangan pengalaman dengan baik.
Indikator
Dapat menentukan topik/jejer yang terpilih
Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan
Dapat memilih atau menceritakan peristiwa penting, bermanfaat, serta menarik Dapat mengungkapkan pengalaman dengan kalimat-kalimat efektif
Dapat menyusun wacana dalam paragraf yang padu Dapat menyempurnakan karangan pengalaman
D. Materi Pokok
Menulis Karangan Pengalaman
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti 60
Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menulis cerita
Dengan bimbingan guru siswa menuliskan pengalamannya yang paling menarik
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan penceritaan
Penutup 10
Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
sekelasnya
2 Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti 60
Dengan cermat siswa menyimak kembali penjelasan guru tentang teknik menulis cerita yang baik.
Dengan bimbingan guru siswa membacakan karangan pengalamannya yang telas ditulisnya
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan kembali karangannya
Penutup 10
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
Siswa ditugaskan untuk menuliskan pengalamannya yang paling menarik pada buku harian.
G. Alat/ Bahan / Sumber
Wacana tentang pengalaman Buku pegangan
Majalah Surat kabar
H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen JawabanKunci
Dapat menentukan
topik/jejer yang terpilih Tulis/lisan Uraian Pek ku hidep tangtukeun hiji jejer karangan pangalaman!
Gumantung siswa
Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan
Tulis/lisan Uraian Jieun rangkay karangan pangalaman dumasak kana jejer nu geus dipilih!
Gumantung siswa
Dapat memilih atau menceritakan peristiwa penting, bermanfaat, serta menarik
Tulis/lisan Uraian Jieun hiji karangan pangalaman dumasar kana rangkay karangan nu ku hidep disusun!
Tulis/lisan Uraian Tulis karangan
pangalaman make kalimah
Tulis/lisan Uraian Susun karangan pangalaman jadi
Tulis/lisan Uraian Baca tuluy sampurnakeun deui karangan nu geus ditulis!
Gumantung siswa
Pameungpeuk, Juli 2012
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
... ... NIP. ... ...
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR
A. NULIS PANGALAMAN
Unggal jalma miboga pangalaman séwang-séwangan. Pangalaman bakal tetep ngancik dina pikiran lamun éta pangalaman téh dianggap penting atawa luar biasa.
Hidep ogé tangtu boga pangalaman anu kacida dipikainget. Bisa pangalaman pikaseurieun, pikasediheun, jeung sajabana.
Sangkan nu lian mikanyaho, éta pangalaman kudu dicaritakeun atawa ditulis.
Baca conto pangalaman di handap !
Jumaah, 13 Mei 2005
Kuring boga pangalaman anu pikaseurieun. Ieu kajadian téh teu kaalaman ku kuring tapi ku Pa Nanang. Kieu geura lalakonna.
Kuring jeung sababaraha urang sobat idit ka masjid rék sholat Jumaah. Lantaran aya di lembur batur, teu apal di mana ayana masjid téh. Sanggeus tatanya ka satpam salasahiji hotél, kuring dituduhkeun ka masjid nu teu jauh ti éta tempat.
Tepi ka éta masjid kuring jeung babaturan arasup sarta solat tahiyatul masjid di barisan katilu ti tukang. Ari Pa Nanang solat téh di barisan kadua ti hareup. Duka kumaha mimitina, jamaah barisan kahiji téh narangtung tuluy sasalaman nguriling. Pa Nanang rungkag-rengkog, siga rék nangtung, gék deui diuk. Lantaran nu séjén nangtung nya anjeunna gé ngadeg tuluy milu nguriling sasalaman. Barang anjeunna rék diuk tempatna geus ditempatan ku nu kakara datang. Luak-lieuk ka tempat séjén geus pinuh. Atuh bari rada handeueul campur pikaseurieun anjeunna kapaksa ka barisan pangtukangna nu aya di émpér masjid. Kuring mah seuri baé bari ngagerentes “Karunya hayang ganjaran panghareupna kalah ka meunang di émpér.”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA UJI KOMPETENSI 1
Ayeuna pék ku hidep tuliskeun pangalaman nu pangdipikaingetna. Bisa pangalaman pikaseurieun, pikasediheun, pikakeuheuleun jeung sajabana! Kadé poho tulis bagian bubuka jeung panutupna !
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _____________________________________________________
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _____________________________________________________
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _____________________________________________________
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _____________________________________________________
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________
EJAHAN
1. Aksara gedé
Dipaké diawal kalimah, ngaran jalma, ngaran tempat, ngaran sesebutan, kalungguhan nu dituturkeun ku ngaran jalma, jsbté.
2. Tanda titik
Dipaké pikeun mungkas kalimah wawaran (berita). 3. Tanda koma
Dipaké pikeun ngawatesan kecap nu ditataan dina hiji kalimah. 4. Tanda pananya
Dipaké pikeun mungkas kalimah pananya. 5. Tanda panyeluk
Dipaké pikeun mungkas kalimah panyeluk atawa nu ngébréhkeun bituna rasa panyaturna.
UJI KOMPETENSI 2
Benerkeun kalimah di handap luyu jeung éjahan ! 1. jang gopur keur mantuan panén di sawah
_____________________________________________________________________ 2. iraha rék indit ka bandung téh
_____________________________________________________________________ 3. aduh ieuh suku katincak
_____________________________________________________________________ 4. tugas siswa mah maca nulis jeung ngapalkeun lain ulin
_____________________________________________________________________ 5. gubernur jawa barat nganjurkeun jumsih ka rahayat
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)
A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan tokoh dan bercakap-cakap dengan teman
B. Kompetensi Dasar
Menceritakan pengalaman
C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menceritakan peristiwa pengalaman-pengalaman dalam rangkaian yang sistematis
Indikator
Dapat memilih topik yang paling menarik atau paling penting Dapat menyampaikan pembukaan dengan baik dan menarik
Dapat menceritakan peristiwa pengalaman-pengalaman dalam rangkaian yang sistematis Dapat menggunakan bahasa atau kalimat-kalimat yang jelas dan santun
Dapat bercerita dengan penampilan yang baik
Dapat mengakhiri penceritaan dengan bagian penutup yang baik Dapat memperbaiki atau menyempurnakan penceritaan
D. Materi Pokok Pengalaman
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
Motivasi
Kegiatan Inti 60
Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik penyampaian cerita
Secara bergantian siswa menceritakan pengalamannya yang paling menarik
Bersama-sama menyimak penuturan temannya tentang pengalaman masing-masing
Penutup 10 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal di depan orang lain
2 Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
Motivasi
Kegiatan Inti 60
Dengan cermat siswa menyimak kembali penjelasan guru tentang teknik penyampaian cerita
Secara bergantian siswa menceritakan pengalamannya yang paling menarik
Bersama-sama menyimak penuturan temannya tentang pengalaman masing-masing
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan penceritaan
Penutup 10
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal di
depan orang lain
Indikator Teknik Bentuk Instrumen JawabanKunci
Dapat memilih topik yang paling menarik atau paling penting
Lisan Uraian Pilih ku hidep hiji topik picaritaeun tina pangalaman hidep nu pangdipikaresep!
Lisan Uraian Cing tepikeun bagian bubuka ngeunaan
Lisan Uraian Caritakeun pangalaman
hidep kalawan runtuy! Gumantung siswa
Dapat menggunakan bahasa atau kalimat-kalimat yang jelas dan santun
Tulis Uraian Tulis heula pangalaman hidep ku basa tur kalimah anu jentre sarta sopan!
Gumantung siswa
Dapat bercerita dengan penampilan yang baik
Lisan Uraian Caritakeun pangalaman hidep kalawan sikep anu hade!
Gumantung siswa
Dapat mengakhiri penceritaan dengan bagian penutup yang baik
Lisan Uraian Caritakeun bagian panutup tina pangalaman hidep kalawan hade!
Gumantung siswa
atau menyempurnakan
penceritaan hidep luyu jeung pituduh guru! siswa
Pameungpeuk, Juli 2012
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR
A. NYARITAKEUN PANGALAMAN
Hidep ogé tangtu boga pangalaman anu moal bisa dipopohokeun. Sangkan nu diajak nyarita
resepeun, dina nepikeunana kudu merhatikeun :
1. Basana kudu puguh éntép seureuhna;
2. Lentongna kudu merenah;
3. Dibarengan ku ngajiwaan eusi carita.
Hal nu kudu dicaritakeun dina nepikeun pangalaman nyaéta bubuka, eusi carita atawa kajadian
nu kaalaman jeung panutup carita.
Bubuka tujuanana sangkan nu diajak nyarita merhatikeun kana lalakon nu bakal ditepikeun.
Eusi pangalaman kudu dicaritakeun kalawan sistematis (ngaruntuy) ti mimiti kajadian nepi ka
anggeusna. Sarta pilih kalimah anu efektif .
Panutup carita kudu hadé sangkan nu diajak nyarita ngarasa sugema tur leuwih yakin kana sakur
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA
UJI KOMPETENSI
Inget-inget deui kajadian nu kungsi ku hidep kaalaman boh di imah boh di sakola. Sanggeus ngarasa yakin yén éta pangalaman téh alus tur aya mangpaatna lamun ditepikeun ka nu séjén, prak ku hidep caritakeun éta pangalaman di hareupeun babaturan.
Saméméhna, tuliskeun heula poko picaritaeunana ! Topik picaritaeun
______________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
Bubuka
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________
Eusi pangalaman
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ __________________
Panutup
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )
Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)
A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.
B. Kompetensi Dasar Menulis berita
C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menulis wacana dengan jelas dan lengkap berupa berita dengan bahasa yang lugas
Indikator
Dapat menghimpun/memilih beberapa berita penting dari surat kabar selama seminggu terakhir, atau dari sumber lain (majalah, media elektronik) untuk ditulis
Dapat menulis bagian pembukaan dengan jelas dan baik
Dapat menulis kembali tiap wacana dengan jelas dan lengkap sebagai berita Dapat menulis dengan bahasa yang lugas
Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah berita
D. Materi Pokok Berita
E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas
F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti 60
Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menulis berita
Siswa menulis kembali berita yang telah disimak/dibacanya dengan teknik dan bahasa yang baik
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan penulisan berita
Penutup 10
Siswa dimotivasi untuk belajar menulis berbagai hal dengan baik dan benar
2 Pendahuluan 10
Memeriksa kesiapan siswa Apersepsi
motivasi
Kegiatan Inti 60
Dengan cermat siswa menyimak kembali penjelasan guru tentang teknik menulis berita
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki /
menyempurnakan penulisan berita yang telah ditulisnaya Secara bergantian, siswa membacakan berita yang telah
diperbaikinya.
Penutup 10
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
Siswa dimotivasi untuk belajar menulis berbagai hal dengan baik dan benar
G. Alat/ Bahan / Sumber Buku pegangan Majalah
Koran
Media elektronik
H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci
Jawaban Dapat
menghimpun/memilih beberapa berita penting dari surat kabar selama seminggu terakhir, atau dari sumber lain
(majalah, media
elektronik) untuk ditulis
Tulis Unjuk
Kerja Regepkeun ku hidep berita dina radio atawa televisi, tuluy pilih nu pangaktualna tur pangpentingna!
Gumantung siswa
Dapat menulis bagian pembukaan dengan jelas dan baik
Tulis Unjuk
Kerja Tulis bagian bubuka berita kalawan hade! Gumantung siswa
Dapat menulis kembali tiap wacana dengan jelas dan lengkap sebgai berita
Tulis Unjuk
Kerja Tulis berita kalawan lengkep tur sistematis! Gumantung siswa
Dapat menulis dengan
bahasa yang lugas Tulis Unjuk Kerja Tulis berita kalawan ngagunakeun basa nu jentre!
Kerja Benerkeun/sampurnakeun tulisan hidep luyu jeung pituduh guru!
Gumantung siswa
Pameungpeuk, Juli 2012
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
... ... NIP. ... ... LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR
A. A. NULIS WARTA
Warta atawa istilah populérna berita nyaéta laporan ngeunaan kajadian anu actual atawa anyar kénéh kajadian. Warta bisa ditepikeun sacara lisan atawa tinulis. Nu ditepikeun sacara lisan upamana baé ngaliwatan radio, televisi, atawa sacara langsung. Bisa ogé ditepikeun dina kagiatan-kagiatan saperti seminar, diskusi jeung sajabana. Sacara tinulis ditepikeun dina Koran, majalah, tabloid atawa papan pengumuman.
Unggal waktu urang teu bisa leupas tina runtuyan kajadian. Boh nu keunana ka diri sorangan boh ka batur. Malah loba kajadian nu keunana ka balaréa. Saperti ayana longsor, lini, banjir, sunami, gunung bitu, hujan angin, jeung sajabana ti éta. Lumangsungna kajadian moal bisa kanyahoan ku batur nu aya di daérah séjén lamun teu aya nu nepikeunana. Pon kitu deui kajadian di daérah atawa nagara séjén ogé moal kanyahoan ku urang lamun teu aya nu ngabéjakeunana. Jalma nu sok nulis berita (warta) disebut wartawan.
Dina ieu kasempetan hidep bakal diajar kumaha cara nulis berita. Nulis naskah warta/berita kudu luyu jeung fakta anu luyu jeung kajadian. Nuliskeun berita kudu bisa ngajawab pananya ngeunaan naon, saha, iraha, di mana, naon sababna, jeung kumaha lumangsungna éta kajadian. Cindekna kudu merhatikeun sababaraha hal ieu di handap.
1. Waktu lumangsungna kajadian nu rék diberitakeun; 2. Tempat kajadianana;
3. Poé, tanggal, bulan jeung taun kajadian; 4. Pihak nu ngarandapan éta kajadian; 5. Akibat tina éta kajadian;
6. Tarékah pikeun ngungkulanana; 7. Hasilna.
Jadi, saméméh nulis berita urang kudu nyiapkeun heula sababaraha pertanyaan saperti iraha, dimana, saha, kumaha, naon hasilna, jeung sajabana.
Sajaba ti éta, unsur berita nu ditulis kudu puguh sumberna, pikaresepeun, ajénna kudu alus sarta ditulis kalawan ngagunakeun kalimah-kalimah anu éféktif tur jelas nu dilengkepan ku data anu akurat. Ieu hal téh pikeun ngayakinkeun ka nu maca. Malah diahir tulisan béjakeun ti mana sumber berita.
Sangkan leuwih jéntré tengetan conto berita di handap !
1. Poé Minggu 13 April 2004 Gerakan Pramuka Pangkalan UPTD ..., ngayakeun Lomba Gelar Tangkas Antar Regu (Getar) II Penggalang tingkat SD sa-Kacamatan Cingambul.
Kagiatan Getar lumangsung di lapangan serbaguna UPTD ... sarta diiluan ku 24 SD sa-Kacamatan Cingambul.
Materi lomba nyaéta, Wide game, téknik pramuka, sandi, morse, ketangkasan, merayap, kim, penyebrangan, P3K, pionering, pembalutan luka, pembuatan tandu jeung PBB.
(Sumber: Pembina Pramuka SMP Cingambul )
Kepala ... nétélakeun yén tujuan studi wisata keur siswa-siswi miboga dua tujuan nyaéta nu nyoko kana aspék pembelajaran jeung hiburan.
bisa wanoh kana titinggal jaman baheula. Upamana, ngeunaan Candi Borobudur. Siswa kakara apal téh tina buku sajarah, ayeuna diajak langsung ningali buktina.
(Sumber: Panitia Studi Tour Yogyakarta )
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA UJI KOMPETENSI 1
Pikeun ngalatih kamampuh nulis warta, prak pigawé tahapan pancén ieu di handap! 1. Jieun kelompok lobana tiluan.
2. Téangan hiji Koran/majalah/tabloid.
3. Unggal kelompok kudu béda koran/majalah/tabloidna.
4. Kelompok hidep béré ngaran ku ngaran éta koran/majalah/tabloid.
5. Baca tur téangan warta nu panganyarna tur nu ramé dicaritakeun ku masyarakat lobana 3 warta.
6. Tulis tingkesan eusi warta ku basa hidep kalawan lengkep luyu jeung sarat nulis warta.
Tuliskeun éta ringkesan warta dina kolom ieu di handap!