• Tidak ada hasil yang ditemukan

RPP Bahasa Sunda Kelas SMP VII Semester 2

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "RPP Bahasa Sunda Kelas SMP VII Semester 2"

Copied!
39
0
0

Teks penuh

(1)

RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu menyimak, memahami dan menanggapi berbsagai wacana percakapan, dongeng dan pupujian

I. KOMPETENSI DASAR

Menyimak pembacaan Pupujian I. INDIKATOR

 Dapat menyimak dengan sikap yang baik

 Dapat menyanyikan puisi pupujian dengan lagu yang sudah lazim, sendiri atau bersama-sama

 Dapat memahami isi pupujian

 Dapat menceritakan isi pupujian dalam parafrase

 Dapat menanggapi berbagai aspek puisi pupujian dalam diskusi II. MATERI POKOK

Pupujian

III. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Salah seorang siswa membacakan Pupujian / memutar kaset rekaman

 Bersama-sama menyimak pupujian yang dibacakan/diperdengarkan

 Bertanya jawab tentang topik pupujian yang disimak  Bertanya jawab tentang isi pupujian

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi Pupujian

 Siswa ditugaskan untuk membaca pupujian serta menelaah isinya IV. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR

 Naskah Pupujian  Buku pegangan V. PENILAIAN

1. Prak ku hidep regepkeun pupujian kalawan daria ! 2. Jawab pananya nu patali jeung eta pupujian!

a. Pangaruh tina agama naon ari Pupujian teh ?

b. Naon wae tema/topik nu sok ditepikeun dina pupujian ? c. Cing naon eusi pupujian nu bieu ku hidep dinadomkeun ? d. Prafrasekeun pupujian nu ku hidep dinadomkeun!

e. Kumaha pamadegan hidep kana eusi pupujian ditilik tina aspek sosial?

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(2)

NIP. 196810151990031005 ...

URAIAN MATERI PEMBELAJARAN

PUPUJIAN

Pupujian asalna tina kecap puji, muji hartina ngagungkeun atawa ngucapkeun kecap-kecap nu hadé. Pupujian mangrupa salasahiji karya sastra Sunda nu eusina puja-puji, do’a, piwuruk, jeung pangajaran nu dijiwaan ku agama Islam.

Pupujian sumebar sacara lisan di lingkungan pasantrén. Nembangkeun pupujian sok disebut ogé nadoman. Nadom téh pupujian anu eusina atikan boh atikan agama boh atikan moral jeung sopan santun. Biasana sok dihaleuangkeun saméméh adan atawa sanggeusna bari nungguan jamaah.

Pupujian bisa disawang tina wangun lahiriahna, tina eusina jeung tina basa nu digunakeunana.

1. Ditilik tina wangunna

a. Diwangun ku dua padalisan

Contona: 1. Eling-éling ka jalma nu sok sarolat

Geuwat-geuwat masing gancang ka musholla 2. Supaya meunang darajatna berjamaah

berjamaah anu tujuh likur téa b. Diwangun ku opat padalisan

Contona : Allah anu Maha Akbar

Nu rohmatna Maha Jembar Nu Maha Welas ngaganjar Ka jalma nu to’at sabar c. Diwangun ku lima padalisan

Contona : Lamun aya waktu lowong énggal eusi ulah lowong pilari élmu nu luhung

ulah embung-ulah embung

meungpeung umur acan nungtung d. Diwangun ku dalapan padalisan

Contona: Lumpat sakabéh jalma Muruna ka kanjeng Nabi

Nyungkeun tulung jeung sapaat Kanjeng Nabi teras nangis Sujud ka Nu Maha Agung Nyuhunkeun sapaat Gusti Gusti Allah téh nimbalan Pék ku anjeun sapaatan 2. Ditilik tina eusina

a. Muji kaagungan Alloh b. Sholawat ka Rosululloh

c. Do’a jeung tobat ka Alloh d. Ménta sapa’at ka Rosululloh

e. Naséhat

f. Pangajaran agama Islam g. Etika

3. Ditilik tina basa (purwakanti)

Purwakanti téh nyaéta sora basa nu méh sarua tina kecap-kecap dina unggal padalisan atawa unggal pada. Pikeun mikanyahona, tengetan sora engang panungtung unggal kecapna.

(3)

Sora éh dina tungtung kecap kabéh, campoléh, weléh, jeung paéh disebutna murwakanti.

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN

Regepkeun ku hidep ieu pupujian nu dinadomkeun !

1) Hayu urang babahanan 4) Mana sobat mana dulur Pikeun bekel pangbalikan henteu maturan di kubur Sing loba amal-amalan sumawon nambihan umur Ibadah sing husu pisan nu puguh loba kapaur

2) Mun waktuna ajal datang 5) Hanjakal aduh hanjakal Urang moal bisa mungpang teu getol sadia amal Mo bisa dihalang-halang padahal geuning padahal Geus waktuna jadi bugang ngan amal nu jadi bekel

3) Harta banda nu ngaleuya 6) Teu guna hahanjakalan Urang moal bisa mawa pan teu kurang nu ngelingan

Ngan amal anu dibawa pék geura tunggu hisaban Batur urang anu béla geura jawab ku sorangan

Sabada hidep ngaregepkeun sarta nembangkeun pupujian bieu, jawab soal di handap !

1. Pupujian di luhur diwangun ku ….

a. tilu pada b. opat pada c. lima pada d. genep pada 2. Tina sapada diwangun ku …

a. sapadalisan b. dua padalisan c. tilu padalisan d. opat padalisan

3. Pupujian di luhur judulna Tauhid, maksudna …

a. Muji Alloh b. Ngagungkeun Alloh c. Ibadah ngan ka Alloh d. Syukuran ka Alloh

4. Maksud babahanan dina pupujian “Tauhid” pada kahiji nyaéta … a. bebekelan ku harta b. bebekelan ku élmu c. bebekelan ku amal ibadah d. bebekelan ku pakean

5. Ditilik tina eusina, éta pupujian teh kaasup kana pupujian nu maksudna … a. nitah b. ngajak c. nyaram d. Ngagungkeun

6. Upama ditilik tina itikad pangarangna, eusi éta pupujian mangrupa … a. dorongan kana kahadéan b. kahanjakal

c. kaayaan jero kubur d. papatah 7. Hirup jeung Sumebarna pupujian téh di …

a. sakola umum b. lingkungan pasantren c. madrasah d. kantor-kantor

8. Tujuan awal pangna para ulama/kiyai ngagunakeun pupujian nyaéta … a. pikeun ngirut jalma sangkan asup Islam

b. sangkan resep di masjid c. pikeun hiburan

d. sangkan teu bosen ibadah

9. Biasana pupujian sok dinadomkeun ku parasantri dina mangsa … a. saméméh adzan b. waktu adzan

c. sanggeus adzan d. sabada sholat

10. Pupujian nu kaasup sholawat eusina netelakeun ngeunaan … a. Kaagungan Alloh b. Sajarah paranabi

c. Riwayat Nabi Muhamad SAW d. Sajarah sahabat

(4)

1. ibadah = pagawéan anu didadasaran karana miharep rido Alloh tur nyonto kana sunah rosul.

2. husu = manteng, museur, teu malaweung

3. amal = kalakuan, pagawéan boh hadé boh goréng, amal-amalan = wiridan, babacaan sabada sholat; amal sholeh = amal hadé. 4. sobat = deungeun-deungeun, batur sagulung sagalang, babaturan

deukeut; nyobat atawa sosobatan, hirup saperti jeung dulur atawa jeung baraya.

5. bugang = bangké; cikal bugang = nu pangheulana maot dipangperangan; nanggung bugang = ditinggalkeun maot ku lanceuk; leutik ringkang gedé bugang = sipat jelema, lamun maot loba urusanana, komo lamun maot di panyabaan.

6. mungpang = nolak, teu nurut

7. hisab = balitungan, ngitung amal; dihisab, dibalitungkeun amalna (jaga di yaomil ahir); ahli hisab = ahli ngitung.

8. bekel = kadaharan atawa jeung duit nu dibawa nyaba keur kaberluan di jalan jeung di panyabaan

9. ajal = waktu maot, Nu gering téh cageur deui dan can tepi kana ajalna.

UJI KOMPETENSI

Jawab/lengkepan pananya ieu di handap !

1. Dumasar kana asal kecapna, nu disebut pupujian nyaéta

_____________________________________________________________________________ 2. Kumaha prosés sumebarna pupujian di masyarakat ?

_____________________________________________________________________________ 3. Nétélakeun ngeunaan hal naon baé pupujian téh ?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 4. Tulis conto pupujian nu ku hidep dipikanyaho anu eusina mangrupa atikan

agama !

(5)

5. Paraprasekeun (tuliskeun dina wangun lancaran) maksud / eusi ieu pupujian !

Mun urang boga rumasa Jalma nu aya sakadar Ngarasa jadi jelema elmu sing sami ngababar

Sing emut ka nu Kawasa ulah sok padu kaluar Nu masihan pangabisa kedahna disasar-sasar

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

ISTILAH KAAGAMAAN

Dina Basa Sunda loba kecap-kecap nu patali jeung istilah kaagamaan utamana istilah dina agama Islam. Eta hal teh lantaran ayana akulturasi antara budaya urang Sunda jeung budaya Islam. Malah dina kahirupan sapopoe eta istilah kaagamaan teh geus teu asa tina basa agama, tapi asa asli tina Basa Sunda asli. Contona bae dina pupujian, loba kapanggih istilah-istilah kaagamaan.

Titenan tabel asal usul kecap nu patali jeung istilah kaagamaan!

Istilah

Kaagamaan Asalna Harti atawa maksudna Sumber

Sabar Shobri Bisa nahan diri Q.S. 103:

3 Soleh Sholihah Hade lampah luyu jeung

parentah Alloh tur conto rosululloh

Q.S. 103: 3

Kubur Qubuuri Alam sabada maot/di jero

taneuh Q.S. 100:9

Yakin Yaqiin Bener-bener percaya Q.S. 102: 5

Subuh Shubha Waktu sholat mimiti bijil

panonpoe Q.S. 100:11 Kupur Kafaruu Nolah kana parentah Alloh Q.S. 98: 6

Pajar Fajri Waktu medal balebat Q.S. 97: 5

MATERI PANAMBAH : 1. Kecap Rajekan

(6)

RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

(7)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.

II. KOMPETENSI DASAR Menulis Sajak

II. INDIKATOR

 Dapat menulis sajak sederhana

 Dapat memilih kata-kata (diksi) dengan tepat

 Dapat menulis larik-larik (padalisan) yang bermakna

 Dapat menulis sajak yang mengandung gaya bahasa, irama (wirahma) dan purwakanti dalam pembacaannya

 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah sajakDapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan

VI. MATERI POKOK Sajak

VII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menulis puisi

 Dengan bimbingan guru siswa menuliskan pengalamannya yang paling menarik ke dalam bentuk puisi

 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan penulisan puisi

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari VIII. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR

 Buku pegangan  Majalah

 Surat kabar

 Buku kumpulan sajak IX. PENILAIAN

Prak ku hidep tulis pangalaman nu pangpentingna dina wangun puisi !

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. 196810151990031005 ...

(8)

Karya sastra séjénna salian ti dongeng jeung pupujian téh nyaéta sajak. Dina wangunna, sajak jeung pupujian aya sasaruanana nyaéta dina cara nuliskeunana. Sajak téh kaasup kana karya sastra wangun puisi.

Sajak bisa dibédakeun jadi dua nyaéta sajak kauger jeung sajak bebas. Disebut sajak kauger sabab dina nuliskeunana kauger ku patokan-patokan saperti lobana jajaran, lobana engang, jeung purwakanti. Pangna disebut sajak bébas sabab teu kauger ku patokan-patokan.

Hal nu ngabédakeun antara sajak jeung karangan séjénna nyaéta :

1. Kecap-kecap nu dipaké dina sajak mah pinilih sarta loba nu teu saujratna; 2. Cara nepikeun maksud atawa tujuan téh ku kalimah nu parondok;

3. Kecap-kecap dina sajak ngawirahma;

Aya sababaraha hal nu perlu diperhatikeun lamun hidep rék nulis sajak. 1. Tangtukeun heula téma naon nu rék ditepikeun;

2. Pilih kecap-kecap nu merenah luyu jeung téma;

3. Pikirkeun naha éta sajak téh ngébréhkeun kabungah, kasedih, atawa hal séjénna;

4. Pikirkeun dina nyusun kalimah sangkan miboga makna;

5. Tangtukeun gaya basa, irama jeung purwakantina sangkan sajak téh resep lamun dibaca.

Sangkan hidep boga gambaran, tengetan sajak ieu di handap !

PIWURUK GURU

Heug regepkeun barudak Pepeling ti paraguru Nu baris ngeusian pikir Nu bakal nyaangan rasa Mun ku hidep digarugu Pék turut Indung jeung Bapa Laksanakeun parentahna Ulah sok diajar melid

Anggur gé masing rapekan Ngarah kolot henteu ngungun

Mun kolot ngungun ku urang Matak sisah matak bingung Sagala kahayang sulit

Anu dipénta ku urang Ku kolot moal diwaro Kaduana di sakola

Turutkeun piwuruk guru Ngarah hidep bisa ngarti Pinter dina pangajaran Sopan santun dina laku Katiluna kudu iman

Ka Gusti nu Maha Héman Anu ngaping tur ngajaring Boh beurang pon kitu peuting

UJI KOMPETENSI

Sabada hidep merhatikeun pedaran ngeunaan cara nulis sajak, sarta

nitenan contona, prak tulis ilustrasi ieu di handap kana wangun sajak, atawa hidep nyieun sajak bebas luyu jeung kahayang hidep!

(9)

daunna aroyag katebak angin. Loba jalma keur arulin silih udag jeung babaturanana bangun nu barungah pisan.

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 2. Hidep kacida resepna ningal gunung Ciremai anu jangkung. Warna héjo,

puncakna katutup ku méga bodas nu maraju katebak angin.

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 3. Pasawahan mani ngaplak lega pisan. Paréna geus karonéng tereh

dipanén. Di tengah sawah aya bebegig pikeun nyingsieunana manuk piit, dijieun tina kararas dikénca ku tali ka saung. Manuk leutik ting geleber luhureun paré bangun suka bungah.

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________

Cing ayeuna hidep nyieun hiji sajak bébas. Eusina bisa ngagambarkeun ngeunaan kasedih, kabungah, kabingung, kanyaah, kaéndahan alam, kaagungan Alloh, jeung sajabana nu kungsi karasa, katempo jeung kaalaman ku hidep.

________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________

MATERI PANAMBAH : 1. Harti konotatif

2. Harti denotatif

(10)

(RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit ( 2 x pertemuan)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis

wacana sejarah lokal/babad, wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok

X. KOMPETENSI DASAR

Membaca sejarah lokal/babad III. INDIKATOR

 Dapat memahami isi wacana atau cerita

 Dapat memahami kedudukan dan peranan tokoh-tokoh

 Dapat memahami hubungan kausalitas antarperistiwa kesejarahan  Dapat memahami pertautan antara tokoh, peristiwa dengan wilayah

setempat XI. MATERI POKOK

Sejarah Lokal/Babad

XII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Secara bergantian siswa membacakan wacana sejarah/babad  Bersama-sama menyimak wacana sejarah yang dibacakan  Bertanya jawab tentang topik yang dibaca

 Bertanya jawab tentang isi bacaan C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana

 Siswa ditugaskan untuk mencari wacana sejarah lokal serta menelaah isinya

XIII. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR  Wacana tentang sejarah lokah/babad  Buku pegangan

 Majalah  Surat kabar  Kaset

XIV.PENILAIAN

1. Sebutkeun pikiran utama dina paragraf kahiji tina eta wacana ! 2. Saha palaku utama dina eta wacana sajarah teh ?

3. Kumaha watek eta palaku nu kapanggih dina eta wacana ? 4. Naon jasa eta palaku pangna dianggap salaku palaku utama ? 5. Kumaha patalina eta tokoh jeung kajadian nu lumangsung ?

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(11)

NIP. 196810151990031005 ...

URAIAN MATERI PEMBELAJARAN

BABAD MAJALENGKA

Taun 2007 téh umur kota Majalengka nincak ka 517. Ditilik tina umurna bisa dicindekkeun yén Majalengka téh lahir taun 1490 Maséhi.

Katangtuan milangkala Majalengka téh dumasar kana Perda No. 05/OP.013.1/PD/1982 tanggal 9 Juni 2005, pasal 1 ayat 1 anu unina : ”Hari jadi Majalengka jatuh pada tanggal 7 Juni 1490 Masehi bertepatan dengan tanggal 10 Muharam”.

Tatapakan ditetepkeunana éta perda nyaéta dumasar kana babad ayana Karajaan Sindangkasih anu diratuan ku Ratu Rambut Kasih.

Kecap Majalengka téh asalna tina dua kecap nyaéta maja jeung langka. Eta kecap asalna tina basa Cirebon, maja, ngaran sarupaning buah nu bisa dipaké pikeun ngubaran kasakit muriang (malaria), sedengkeun langka hartina euweuh. Lengkepna Babad Majalengka téh saperti pedaran ieu di handap.

Mangsa harita di wewengkon Majalengka ayeuna ngadeg tilu karajaan Hindu. Cakraningrat ngaheuyeuk Karajaan Rajagaluh, Pucuk Umun di Talaga, jeung Nyi Rambut Kasih ratu di Sindangkasih.

Nyi Rambut Kasih kawentar ratu nu geulis kawanti-wanti, sakti, gedé wibawa jeung gedé komara, sarta jadi panutan rahayatna.

Sabagian tina wewengkon Sindangkasih masih mangrupa leuweung geledegan. Di antara tutuwuhanana aya nu disebut tangkal maja, anu hasiatna pikeun nyageurkeun kasakit malaria atawa muriang.

Teu jauh ti Sindangkasih, di Cirebon aya pamaréntahan anu dipingpin ku ulama kamashur, Syéh Sarif Hidayatulloh. Jaman harita, di Cirebon sumebar kasakit muriang. Loba pisan anu kaserang, malah anu tepi ka hanteuna ogé réa deuih.

Syéh Sarif Hidayatulloh ngutus Pangéran Muhamad jeung Siti Armilah pikeun neangan buah maja. Nya terus éta dua utusan téh arindit. Ngan baé lian ti rék néangan buah maja téh, Pangéran Muhamad jeung Siti Armilah boga tujuan séjén, nyaéta rék nyebarkeun agama Islam.

Lantaran utusan ti Cirebon datangna ka Sindangkasih henteu permisi heula, Nyi Rambut Kasih henteu sukaeun wewengkonna ditincak ku jalma lian. Nyi Rambut Kasih ngawatek kasakténna. Leuweung nu asalna rembet ku tangkal maja dadaksakala leungit ilang tanpa karana. Atuh dua utusan téh teu manggihan buah anu keur ditéanganana.

(12)

Sanajan anu ditéanganana teu kapanggih, Pangeran Muhamad jeung Siti Armilah henteu terus mulang ka Cirebon. Ceuk angkeuhanana, sugan baé dina hiji waktu mah bakal manggihan tangkal maja. Jadi dua utusan téh terus néangan, bari sakalian nyebarkeun agama Islam ka masarakat.

Sabada ngawurukkeun bagbagan agama Islam, Pangéran Muhamad terus matuh di Gunung Margatapa. Ari Siti Armilah ihtiar pikeun ngislamkeun Nyi Rambut Kasih. Ngan Nyi Rambut Kasih tetep tagen kana agemanana, tepi ka ahirna mah ngahiyang.

Sabada ditinggalkeun ku ratuna, Karajaan Sindangkasih aya dina kakawasaan Cirebon, sarta saterusna mah dingaranan Majalengka.

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN KABEUNGHARAN KECAP

XV. Langka = euweuh Komara = wibawa

Panutan = nu dipikadeudeuh, nu dipikacinta Geledegan = gerotan, (belantara: Ind.)

Ngawatek = mapatkeun

Matuh = tetep renggenek, cicing di hiji tempat Tagen = teu pindah ti tempatna

Ngahiyang = ngaleungit

UJI KOMPETENSI 1

Sabada maca Babad Majalengka, jawab pananya ieu di handap !

1. Dumasar kana eusi perda, ayeuna milangkala Majalengka téh nincak taun kasabaraha ?

_____________________________________________________________________ 2. Saha ngaran Ratu Sindangkasih téh ?

_____________________________________________________________________ 3. Wewengkon karajaan mana anu katerap ku kasakit muriang ?

_____________________________________________________________________ 4. Saha nu mingpin pamaréntahan di éta wewengkon ?

_____________________________________________________________________ 5. Saha nu diutus ka Sindangkasih ku syéh ti Cirebon téh ?

_____________________________________________________________________ 6. Naon baé tujuan dua utusan pangna ngajugjug ka Sindangkasih ?

_____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ 7. Kumaha sikep Ratu Sindangkasih kana datangna éta utusan ?

(13)

8. Naon nu kaalaman ku dua utusan nu dibalukarkeun ku tindakan Ratu Sindangkasih ?

_____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ 9. Naon nu diucapkeun ku dua utusan barang nu dimaksudna teu

tinekanan, naon maksudna ?

_____________________________________________________________________ 10. Kumaha sikep Ratu Sindangkasih basa diajak ku Siti Armilah sangkan

ngagem agama Islam ?

_____________________________________________________________________

UJI KOMPETENSI 2

Tulis ringkesan Babad Majalengka ku basa hidep sorangan !

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

UJI KOMPETENSI 3

Tulis hiji Babad (sajarah hiji lembur) nu ku hidep dipikanyaho, tulis ku basa nu hadé !

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

Materi panambah :

(14)

/silih-RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

(15)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.

XVI. KOMPETENSI DASAR Menulis biografi

IV. INDIKATOR

 Dapat memilih tokoh dengan kriteria yang tepat

 Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan  Dapat menunjukkan pentingnya tokoh yang ditulis  Dapat memilih peristiwa penting dari kehidupan tokoh

 Dapat menceritakan (naratif) riwayat hidup tokoh secara kronologis  Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah biografi

XVII. MATERI POKOK Biografi

XVIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menulis biografi

 Dengan bimbingan guru siswa menulis biografi seorang tokoh yang dikenalnya

 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan tulisannya

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari  Siswa ditugaskan untuk melengkapi biografi yang telah ditulis XIX. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR

 Buku pegangan  Majalah

 Surat kabar

 Contoh / buku biografi  Photo tokoh/gambar XX. PENILAIAN

Prak ku hidep tulis biografi hiji inohong/tokoh nu ku hidep dipikawanoh! Basana kumaha hidep sarta ulah poho gunakeun basa Sunda nu

merenah tur henteu matak pikaboseneun nu maca !

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. 196810151990031005 ...

(16)

Karangan biografi nyaéta karangan anu eusina nyaritakeun kahirupan hiji jalma ti mimiti lahir nepi ka maot. Eusi karangan tangtu bakal béda jeung karangan séjénna. Dina karangan biografi mah kudu maké data anu bener sarta lengkep. Dipahing pisan aya eusi anu mangrupa rékaan. Malah basa atawa kecap-kecap nu dipaké pikeun ngagambarkeunana ogé mangrupa kecap atawa basa anu baku tur teu meunang dieuyeuban ku kecap atawa basa nu hésé kahartina ku nu maca. Cindekna kudu gampang kaharti ku nu maca.

Sangkan meunang gambaran anu jelas ngeunaan karangan biografi, pék baca tur lenyepan conto karangan biografi di handap !

BIOGRAFI Drs. H. KARNA SOBAHI, M.M.Pd.

Saha nu teu uninga ka Bapa Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd. margi ti kawit diistrenan ping 13 Desember 2008, Anjeunna resmi lungguh salaku Wakil Bupati Majalengka periode 2008-2013.

Bapa Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd. téh pituin urang Malausma Kacamatan Bantarujeg Kabupatén Majalengka. Anjeunna putra kalima tina sabelas sadérék. Ramana Bapa Ruja’i sareng Ibuna nu nelah mah Ibu Siti Marminah. Kalintang bagja nu janten sepuhna parantos hasil ngatik ngadidik putrana dugi ka janten jalmi anu masagi. Luhur ku élmu jembar ku panalar kawuwuh leket ibadah tur nyaah ka sasama asih ka nu leutik. Estu teu kabilang barudak nu geus dibayuan tur disakolakeun ku anjeunna. Kituna téh lain pédah jeneng Kepala Dinas Pendidikan, da ti kapungkurna ogé kitu, di bumina teu weléh ramé ku ‘anak asuh’. Luyu pisan jeung pamadeganana yén Hirup téh ibadah jeung jadi jalma anu resep méré mawéh.

Ayeuna Bapa Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd.dijungjung lungguh ku masyarakat salaku Wakil Bupati Kabupaten Majalengka. Mun niténan kahirupan sapopoéna Bapa Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd. asa teu aya reureuhna tina rupaning kasibukan. Hanca gawé anu numpuk, acara anu padet, kagiatan anu teu suwung-suwung pikeun anjeunna teu matak jadi ngarasula. Sok komo ayeuna mah, Anjeunna sering nohonan pangulem kanggo ceramah Islamiah, boh di nu syukuran walimatunnikah, sepitan, ngistrénan masjid, walimatul Hajj, miéling hari besar Islam jeung sajabana. Saurna “Urang mah kudu syukuran, capé gé teu kudu tunggang-tanggung punggal-panggul atawa bebelokan cara di kampung.” Saréngkak saparipolahna éstu picontoeun wungkul.

(17)

garwana nyaéta Ibu Dra. Hj. Dedeh Nurhayati, M.Pd. katut palaputrana anu lima.

Ti mangsa rumaja kénéh anjeunna resep icikibung dina organisasi, diantarana baé PII, HMI, PUI, GOLKAR jeung PGRI. Aktifna dina widang organisasi téh lain pédah aya nu dierong tapi mangrupa pengabdian, pangalaman jeung pikeun ngadéwasakeun diri.

Taun 1976 Anjeunna jeneng guru SD, taun 1981 jeneng guru SPG, taun 1995 jeneng Kepala SMA, taun 2001 jeneng Kabid Dikmen, ti taun 2003 jeneng Kadisdik Kabupaten Majalengka.

Buah tina kaparigelanana dina mancén gawé, anjeuna kénging sababaraha pangleler ti Presiden diantarana baé: salami taun 2004 nampi Anugrah Widya Krama Pendidikan, Anugrah Pemuda, sareng Anugrah Keaksaraan Fungsional dina raraga HAI ( Hari Keaksaraan Internasional). Masih dina taun 2004 pancegna dinten Minggu 28 Maret di Grand Ballroom Hotel Aryaduta Anjeunna nampi panglélér ti IHRDP (International Human Resourses Development Pragram) Kharisma Indonesia ‘The Internasional Foundation’ anu dipingpin ku Prof. Ir. Octavioanus Rondonuwu, M.Ec., margi Anjeunna diajen kalebet inohong anu kalintang merhatoskeun widang atikan jeung kamekaran sumberdaya manusia.

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN Jawab pananya ieu di handap !

1. Saha anu jeneng Wakil Bupatai Kabupaten Majalengka periode 2008-2013 téh?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 2. Terangkeun deui asal muasal anjeunna !

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

3. Tuliskeun, di mana waé anjeunna sakola ?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 4. Kumaha sikep H. Karna Sobahi, M.Pd. ka barudak nu teu mampuh sakola?

(18)

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 5. Tuliskeun jujutan riwayat padamelanana !

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 6. Tuliskeun, organisasi naon waé nu ku anjeunna diiluan !

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 7. Kumaha sikep hirup Pa H. Karna téh ? Naon buktina ?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 8. Tuliskeun, kumaha motto hirup Pa H. Karna ?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 9. Jéntrékeun, anugrah naon waé nu dilélérkeun ka Pa Haji Karna boh ti

presidén boh ti organisasi séjénna ?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 10. Ajén atikan naon nu kapanggih sabada hidep maca éta

biografi ?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

Sabada hidep nengetan conto karangan biografi Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd., katitén yén hal-hal nu ditulis dina karangan biografi téh di antarana nyaéta :

1. tempat, poé, jeung tanggal dibabarkeunana; 2. indung, bapa jeung kulawargana;

3. kahirupan mangsa leutik kénéh nepi ka déwasa; 4. cita-citana;

5. pendidikan anu kungsi kaalamanna;

(19)

8. jeung sajabana.

UJI KOMPETENSI

Sangkan hidep bisa nulis karangan biografi, conto data ieu di handap ku hidep mekarkeun jadi karangan biografi.

Jenengan : DR. H. Syarifudin Hérdiana

Lahir : Désa Mekarmulya Kacamatan Kertajati Kabupaten Majalengka, Minggu 12 Méi 1964

Ngaran keur leutik : Dian

Sakola : SD Mekarmulya, taun 1971; SMP, taun 1977; SMA Negeri Majalengka, 1980; ITB Jurusan Teknik Bangunan, 1983 lulus taun 1989 nilai rata-rata A.

Digawe : - Direktur PT Jasa Utami, ti taun 1990 – 1995

- Kepala Badan Pengawas Pembangunan, taun 1995-2001

- Pingpinan Pondok Pesantrén Modéren Miftahul Khoér Pupus : Jumaah, 11 Agustus 2003

BIOGRAFI DR. H. SYARIFUDIN HERDIANA

________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ __________________________________________________

PANCEN ( PR )

(20)

atawa bapa hidep ngeunaan éta tokoh. Hal-hal anu geus ditataan saméméhna bisa dipaké calecer (patokan).

RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

(21)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang penglaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan tokoh, dan bercakap-cakap dengan teman.

XXI. KOMPETENSI DASAR Menceritakan tokoh idola V. INDIKATOR

 Dapat memilih tokoh idola dengan pertimbangan yang baik  Dapat menjelaskan kelebihan tokoh idola

 Dapat menjelaskan makna kelebihan atau keunggulan itu

 Dapat menanggapi berbagai aspek terpuji dan keteladanan tokoh idola

 Dapat menjawab pertanyaan tentang tokoh idola

 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan penceritaan XXII. MATERI POKOK

Tokoh

XXIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 Motivasi B. KEGIATAN INTI

 Siswa secara bergantian menceritakan tokoh yang disenanginya  Bersama-sama menyimak pemaparan temannya dengan penuh

perhatian

 Bertanya jawab tentang tokoh yang diceritakannya

 Bertanya jawab tentang alasan memilih tokoh tersebut sebagai idola

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari XXIV. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR

 Buku pegangan  Majalah

 Surat kabar XXV. PENILAIAN

Cing caritakeun ku hidep hiji tokoh nu ku hidep dipikameumeut, sing jentre !

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. 196810151990031005 ...

(22)

Dumasar kana karesep, minat jeung bakatna, hidep tangtu boga hiji tokoh nu jadi idola. Biasana nu resep kana da’wah bakal ngaidolakeun Bapa Zainudin MZ, Bapa Jujun atawa AA Gym. Pikeun nu resep sépak bola tokoh idolana pasti tukang sépak bola saperti Maradona, Robby Darwis, Dédé Iskandar jeung sajabana. Nu resep kana sinétron atawa film tangtu idolana ogé artis. Tokoh séjénna nu sok jadi idola upamana baé politikus, negarawan, guru, sastrawan, agamawan, jeung réa-réa deui.

Pangna dijieun idola pasti éta tokoh téh aya kaunggulanana ti nu séjén. Bisa lantaran kasépna, geulisna, pinterna, atawa hadé laku lampahna. Eta kaunggulan tina tokoh nu jadi idola téh gedé pisan pangaruhna ka éta jalma. Sagala réngkak paripolah éta tokoh sok diturutan. Boh gaya leumpangna, modél buukna, pakéanana jeung kabiasaanana.

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN

Prak ku hidep tuliskeun heula tokoh nu jadi idola (kareueus). Jéntrékeun kaunggulan éta tokoh, naon alesanna pangna dijieun idola, hal positif naon nu bisa dipiconto ti éta tokoh idola. Kadé poho tuliskeun ngaran, tempat, kabiasaan atawa kaahlian éta tokoh. Sing lengkep !

________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ ___________________________

Materi Panambah :

* Kecap serepan tina Basa Indonesia

(23)

(RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

Alokasi Waktu : 2 x 40 menit

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.

XXVI. KOMPETENSI DASAR

Menulis karangan eksposisi (bahasan) VI. INDIKATOR

 Dapat memilih topik (jejer) yang cocok untuk karangan eksposisi  Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan

 Dapat menulis bagian pembukaan dengan jelas

 Dapat menerangkan prosedur, langkah-langkah atau proses secara sistematis

 Dapat menerangkan tiap prosedur, langkah atau proses dengan jelas dan singkat

 Dapat menggunakan bahasa yang lugas, kata yang tepat, dan kalimat-kalimat yang efektif

 Dapat menulis bagian penutup dan kesimpulan dengan baik  Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah bahasan XXVII. MATERI POKOK

Bahasan

XXVIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Apersepsi  motivasi B. KEGIATAN INTI

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menulis bahasan (karangan eksposisi)

 Dengan bimbingan guru siswa menulis bahasan yang disenang oleh siswa

 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan tulisannya

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari  Siswa ditugaskan untuk membaca karangan bahasan pada majalah

atau koran

XXIX. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR  Buku pegangan

 Majalah  Surat kabar XXX. PENILAIAN

Prak ku hidep tulis hiji karangan eksposisi (bahasan)! Basana kumaha hidep sarta ulah poho gunakeun basa Sunda nu merenah tur henteu matak pikaboseneun nu maca !

(24)

... ... NIP. 196810151990031005 ...

URAIAN MATERI PEMBELAJARAN

Karangan éksposisi teh miboga maksud pikeun nétélakeun ngeunaan hiji perkara sangkan nu maca mikanyaho kana éta hal. Upamana baé nétélakeun harti atawa kajadian nepi ka jéntré pisan, ngajéntrékeun naon rupa nu geus ditulis atawa dicaritakeun ku hiji tokoh. Bisa ogé ngajéntrékeun lumangsungna hiji kajadian boh nu cikénéh lumangsung boh anu geus heubeul. Hasan Shadily nétélakeun dina Kamus Inggris-Indonesia yén karangan éksposisi nyaéta karangan anu nétélakeun hiji prosés atawa ngajéntrékeun gagasan hiji jalma. Pangajaran, eusi ceramah, laporan jeung tajukrencana ogé biasana ditulis mangrupa karangan bahasan (éksposisi).

Dina karangan éksposisi, hal anu ditulis kudu jéntré ulah aya hal nu matak ragu-ragu. Malah sangkan leuwih ngayakinkeun ka nu maca dina karangan bisa dilengkepan ku data anu jelas.

Hidep kudu bisa nulis karangan éksposisi. Léngkah-léngkah nu kudu dipigawé diantarana:

Pilih jejer (topik) nu luyu; Jieun heula rangkay karangan;

Robah rangkay karangan jadi karangan anu lengkep;

Gunakeun kecap-kecap anu jelas tur kalimah-kalimah anu éféktif; Hal nu kudu ditulis nyaéta :

1. Bubuka; tulis bagian bubuka kalawan jelas;

2. Eusi; jéntrékeun kalawan jelas eusi karangan, prosédurna, jeung léngkah-léngkah (prosésna).

3. Panutup, tulis bagian panutup kalawan jelas.

Karangan eksposisi eusina bisa ngagambarkeun ngeunaan lengkah-lengkah atawa proses produksi. Jejer nu rek ditulis upamana cara-cara nyieun kadaharan, proses nyieun hiji karya seni, léngkah-lengkah ngoperasikeun hiji alat, jeung sajabana.

Sangkan leuwih jéntré, baca tur tengetan conto karangan éksposisi di handap !

Conto 1

Rangkay Karangan:

Bubuka : ngajéntrékeun ngeunaan nasi goréng sacara umum

(25)

Panutup : mere motivasi sangkan nu maca hayang nyoba nyieun nasi goréng istimewa.

NASI GORENG ISTIMEWA

Urang geus teu anéh deui kana nasi goréng. Malah sigana mangrupa sarapan istiméwa saméméh indit ka pagawean atawa ka sakola. Tapi lolobana lamun nyieun nasi goréng téh asal sangu digoréng sarta cukup ukur dipurulukan ku uyah wungkul. Atuh rasana ogé kurang lezat. Kudu kumaha atuh sangkan nasi goréng teh nikmat karasana ? Tangtu aya élmuna. Panasaran ?

Hal nu kudu diperhatikeun lamun urang rék nyieun nasi goréng istimewa nyaeta bahan-bahanna, bungbuna, panglengkep, jeung cara nyieunna.

Bahan nu diperlukeun diantarana baé sangu tiis 450 gram, minyak sayur 3 séndok makan, cai panas 200 mili, jeung daun konéng nu diiris sing lembut.

Sangkan lezat rasana tangtu kudu maké bungbu. Bungbu nu diperlukeun diantarana bawang beureum 8 sihung, bawang bodas 2 sihung, konéng 5 cm jeung uyah saséndok entéh. Bungbu nu ditataan tadi diréndos nepi ka lemes pisan.

Pikeun ngalengkepan nasi goréng istimewa nyaéta goréng emping, bonténg meunang motongan aripis, jeung goréng jambal nu geus dipotong pasagi ½ séntian.

Ayeuna kumaha cara ngolahna sangkan hasilna nyugemakaeun ? Mimiti, bungbu nu geus meunang ngaréndos téh ditumis nepi ka seungit. Tuluy asupkeun sangu nu tiis kana bungbu tadi, aduk-aduk sing walatra sangkan bungbuna ngahiji tur nyerep. Tambahkeun daun konéng nu geus lembut bari diaduk-aduk deui nepi ka asak.

Kumaha gampang pisan pan ? Tah sangkan leuwih nikmat, nasi goréng istiméwa téh diawur ku goréng jambal. Sarta dilengkepan ku goréng emping jeung bonténg meunang motongan.

Geura cobaan resép nasi goréng istiméwa khas Jawa Barat ieu. Pasti bakal deudeuieun.

Conto 2

Rangkay Karangan:

Bubuka : ngajéntrékeun ngeunaan kelenci

(26)

Panutup : méré motivasi sangkan nu maca resép miara sato saperti kelenci.

KAISTIMEWAAN KELENCI

Sakur urang Sunda mah pasti moal bireuk kana sato nu disebut kelenci. Tapi sigana mah aya ogé nu apal kana ngaran teu apal kana rupa. Kelenci téh sato nu kacida lucuna. Gedéna teu béda ti ucing. Malah gibas mah leuwih gedé batan ucing.

Kelenci kaasup sato nu halal, dagingna loba pisan kandungan gizina. Atuh kokotorna, bisa dijieun gemuk pikeun tutuwuhan. Hasilna alus pisan.

Ngukut kelenci teu susah, sabab sajaba ti parabna ukur ku jukut téh, kelenci mah jarang katerap kasakit deuih. Lamun teu aya jukut bisa diparab ku kangkung atawa wortel, pokokna sabangsa sayuran atawa dangdaunan anu seger. Ngan aya kaistiméwaanana, lamun keur nganak sok ngali liang nepi ka aya saméterna. Atuh mun urang hayang néwak téh hésé kudu nungguan bongohna.

Lamun ngajuru, kelenci sok leuwih ti dua. Malah sok aya nu nepi ka lima. Lamun kelenci geus gede, sok dipeuncit tuluy dagingna diolah. Dibungbuan saperti masak daging domba atawa daging hayam. Aya nu disaté, diopor, disop, digoréng jeung sajabana.

Di Réstoran mah daging kelenci téh leuwih loba nu disaté. Sabab, sajaba ti rasana gurih téh, seungit deuih.

Ku sabab ieu sato téh loba kaunggulanana, urang bisa miara pikeun ngeusi waktu luang.

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN

Prak hidep nulis hiji karangan éksposisi saperti conto di luhur. Eusina bisa milih kumaha hidep baé. Saméméhna tulis heula rangkayna, tuluy mekarkeun jadi karangan anu lengkep.

Rangka karangan :

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

JUDUL : ______________________________________

(27)

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ____________

______________________________________________________________________________ ___

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________

Materi Panambah :

1. Kecap Kantetan Rakitan dalit 2. Kecap kantetan rakitan anggang

RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

(28)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan tokoh dan

bercakap-cakap dengan teman XXXI. KOMPETENSI DASAR

Menyampaikan bahasan VII. INDIKATOR

 Dapat memilih topik bahasan yang penting atau berguna  Dapat memulai bahasan dengan pembukaan yang baik

 Dapat menyajikan bagian-bagian bahasan dengan susunan yang sistematis

 Dapat menyajikan bahasan dengan bahasa, pilihan kata atau kalimat-kalimat efektif

 Dapat berbicara dengan penampilan yang baik

 Dapat mengakhiri bahasan dengan penutup yang baik

 Dapat menjawab pertanyaan-pertanyaan tentang isi bahasan XXXII. MATERI POKOK

Bahasan

XXXIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menyampaikan bahasan serta hal-hal yang harus disampaikannya  Secara bergantian siswa menyampaikan bahasan yang telah

ditulisnya dengan teknik dan bahasa yang baik

 Bersama-sama memperhatikan temannya yang sedang menyampaikan bahasan

 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan kesalahan dalam menyampaikan bahasan

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari  Siswa dimotivasi untuk berani mengemukakan gagasan atau hal

lainnya

XXXIV. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR  Buku pegangan

 Tabloid

VIII. PENILAIAN

Prak tepikeun ku hidep bahasan nu geus ditulis kalawan bener boh cara nyaritana boh basa nu digunakeunnana !

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. 196810151990031005 ...

(29)

Dina kompeténsi nu ti heula hidep geus diajar nulis karangan éksposisi (bahasan). Ayeuna hidep kudu bisa nepikeun éta bahasan di hareupeun babaturan. Tujuanana sangkan babaturan nyaho kana eusi karangan sarta hayang nyoba ngolah atawa

ngalaksanakeun nu geus dipraktékkeun ku hidep.

Nepikeun bahasan kudu lengkep tur sistematis. Maksudna ulah diliwatan sawaréh atawa diclékclok, tapi kudu ngaguluyur ti mimiti bubuka, eusi, nepi ka panutup. Kadé gunakeun kalimah-kalimah anu éféktif sarta ucapkeun sing jéntré sangkan kaharti maksudna.

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN

Saméméh macakeun karangan bahasan (éksposisi), tuliskeun heula bagian-bagian nu penting tina éta karangan!

Judul : ___________________________

Bubuka

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________

Eusi

(30)

Panutup

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ __________________________________________

Materi panambah :

Kecap Pagawean Rundayan

RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

(31)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah lokal/babad, wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok

XXXV. KOMPETENSI DASAR Membaca cerita pendek IX. INDIKATOR

 Dapat membaca carita pondok dengan lafal dan intonasi yang baik  Dapat menceritakan ringkasan carita pondok dalam parafrase  Dapat memahami isi carita pondok

 Dapat menanggapi carita pondok atas berbagai aspeknya XXXVI. MATERI POKOK

Cerita pendek

XXXVII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Secara bergantian siswa membacakan wacana cerita pendek  Bersama-sama menyimak dengan seksama cerita pendek yang

dibacakan

 Bertanya jawab tentang tema yang dibaca

 Bertanya jawab tentang unsur-unsur cerita pendek  Bertanya jawab tentang isi bacaan

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari  Siswa ditugaskan untuk mencari dan membaca cerita pendek

lainnya pada koran, majalah serta menelaah isinya XXXVIII. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR

 Wacana cerita pendek  Buku pegangan

 Majalah  Surat kabar XXXIX. PENILAIAN

1. Sebutkeun topik/pikiran utama eta carpon ! 2. Saha palaku dina eta wacana teh ?

3. Kumaha watek/ pasipatan eta palaku nu kapanggih dina eta wacana ? 4. Di mana jeung iraha lumangsungna eta kajadian ?

5. Amanat naon nu kapanggih tina eta paguneman ?

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. 196810151990031005 ...

URAIAN MATERI PEMBELAJARAN

(32)

galur caritana teu ngarancabang sarta palakuna ogé henteu loba cara novel. Eusi carita lolobana ngalalakonkeun kajadian dina kahirupan sapopoé. Sok sanajan pondok, eusi carpon karasa hirup lantaran aya konflik.

Unsur-unsur dina carita pondok diantarana téma, galur, palaku, waktu jeung tempat kajadian sarta amanat atawa ajén atikan nu kapanggih tina éta carita.

UJI KOMPETENSI 1

Baca carita pondok (carpon) di handap, nu séjén ngabandungan kalawan saregep !

BABALIK PIKIR

Geus opat poé Esti teu sakola. Panas tiris babakuna mah. Tadi gé geuning aya budak sakola mani ngaliud, ngalayad. Ma’lum Esti mah ketua kelas tur nyaahan pisan ka babaturan téh. Katurug-turug jelema aya. Sakalieun aya budak nu teu bogaeun buku téh, Esti mah tetelepék, jorojoy hayang ulin cenah ka imah babaturan téh. Mun geus puguh katempona babaturanna téh teu mampuh, Esti sok buru-buru mangmeulikeun buku. Pikareueuseun puguh gé. Keur mah pinter, anak nu beunghar, katurug-turug bageur deuih.

Kasoléhan Esti téh hanjakalna teu meunang pangrojong ti kolotna. Ayeuna gé bapana keur tutunjuk bari hahaok. Bapana kacida ambekeunana basa tadi Bu Rida wali kelasna nganuhunkeun kana kasaéan putrana nu tos masihan kasur sapuratina ka Ikeu babaturan sakelasna. Sihoréng budak téh nyokot tabunganana.

“Paingan atuh duit téh béak baé. Yeuh Bapa jeung Ema bisa kieu teh usaha popohoan. Dug hulu pet nyawa. Ulah kéna-kéna tabungan téh leuleuwihan duit bekel, tuluy sangeunahna dibagi-bagikeun.”

Esti cicing baé. Haténa manghanjakalkeun ku naon Si Ikeu maké ngobrol sagala ka Ibu Rida? Kumaha atuh? Kasalahan manéhna geus nembrak. Teu bébéja ka indung bapana. Ceuk pamikirna bébéja ogé ka baseuh-baseuh biwir da pasti moal diidinan, sedengkeun Ikeu kacida butuh pisan ku bantuanana. Ikeu saréna ukur dina raranjangan ditilaman ku samak salambar. Bantalna ogé buntelan bubututan. Teu bisa majar kumaha, da geus tigejebur, geus baraseuh. Esti ngeluk baé tungkul hareupeun bapana. Manéhna teu wanieun ngarérét-rérét acan. Lalaunan cai sakeclak maseuhan pipina nu pias. Da puguh hudang gering téa. Satuluyna mah ngagukguk ceurik menta dihampura ka bapana.

(33)

nu teu bisa kaungkulan ku sorangan. Bekelna ogé diseret ayeuna mah ku bapana téh. “Keun Bapa baé nu nabungna, sakalian di bank. Engké ogé keur saha deui, kabéh ogé dalah jang anak.” Kitu ceuk Pa Uja juragan angkot nu kacida keur meumeujeuhna beunghar.

Orokaya da jalma téh teu nanjeur baé, sataun ti harita barang Esti naék ka kelas 3 SMP angkotna tabrakan, nu maotna ogé aya opatan, atuh lumayan ogé béayana téh. Lian ti béaya, gegedéna mah jadi beuki melang loba angkot téh. Kurang katenangan. Kendat saminggu ti harita motor anyar di buruan aya nu maling. Acan ogé opat puluh poé ti barang angkot tabrakan, Pa Uja ujug-ujug gareuneuk sababadan. Barang dipariksa téh cenah infeksi darah. Geus méh sabulan awakna leuleus waé, kituna mah kandungan hémoglobinna ngan lima. Jauh pisan tina wates normal.

Soré-soré Pa Uja ngadaweung pipir jandéla. Nyawang mangsa-mangsa katukang basa manéhna jagjag. Kacida pohona kana gering. Mangsa teu boga kasusah, tara hayang nyaho kana kasusah batur. Ari ayeuna? Geuning kacida bungahna mun aya nu ngalongok, komo maké émbél-émbél ngadunga sagala “énggal damang”, cenah. Atuh da teu kitu kumaha Pa Uja mah mun lolongak ka tatangga atawa kawawuhan téh cukup diwakilan ku pamajikan baé. Basa leungit motor ogé Ikeu babaturan Esti maké ngomong kieu, “Moal sesaheun Alloh mah ngagentosan deui rejeki Bapa, komo deui da Bapa mah seueur kasaéanana”. Puguh matak dédéngéeun ‘na ceuli Pa Uja mah. Liang irung asa rebéh-rebéh baé.

“Pa, nuju naon sonten-sonten jiga nu ngemu kabingung. Tong diémutan baé panyawat mah. Apan ayeuna ogé maju ka damang. Tos dileueut landongna?” Bi Erus pamajikanana nanya.

Pa Uja ngarenjag, “Kadieu geura Ma, saha budak anu dipangmeulikeun kasur ku Esti teh?”

“Oh, Ikeu. Karunya budak téh geus pahatu lalis. Untung waé aya kénéh indung kolotna. Ceuk Esti mah bumina ogé bilik jeung taneuh keneh handapna oge. Watir puguh gé. Teu kajudi ku ema mah kumaha ninina kudu dagang sorabi bari jeung nyakolakeun incu.”

“Kutan, Ema gé wawuh?”

“Henteu ari wawuh mah. Eta wé dongéng Esti. Tuh di ditu lemburna mah, di Banjaran Hilir.”

Pa Uja unggut-unggutan.”Punten Ma, pangnyaurankeun Esti,” pokna téh. Pamajikanana ngaléos, teu lila norojol deui. Ayeuna mah bareng jeung Esti, budakna.

(34)

“Ka dieu geulis, geuning hidep téh kacida soléhna. Bapa kakara sadar yén hidep téh lir endog hayam keur Bapa mah.”

Ku naon Bapa téh?”

“Enya ulah waka adigung, komo Bapa mah ukur tamat SD. Najan bijilna tina bujur hayam ari endog mah teu burung didahar.”

“Kumaha maksad Bapa téh?”

“Insya Alloh ti semet ayeuna Bapa taat ngaluarkeun jakat mal jeung rék ngarojong satemenna nu kadada kaduga ku Bapa, kana kahayang Esti ngabantu barudak sakola nu kolotna kurang mampuh.”

“Bapa...!” Esti ngarangkul Bapana. Hujan cimata kabungah, muji sukur ka Pangéran dipaparin pituduh babalik pikir. Soré harita keur Esti mah wuwuh pinuh ku kabagjaan.

Tina : Rinengga Basa (Drs. M Yusuf Sy., Spk.)

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN

Sanggeus hidep maca carita pondok di luhur, jawab pananya di handap ! 1. Palaku utama dina éta carita pondok nyaéta

___________________________________________________________________________ 2. Sipat palaku nu pikayungyuneun teh nyaeta

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 3. Saha bae palaku nu dicaritakeun dina eta carpon ?

___________________________________________________________________________ 4. Kumaha pasipatan eta palaku ?

___________________________________________________________________________ 5. Naon nu jadi sabab pangna Esti dicarekan ku Bapana ?

___________________________________________________________________________ 6. Kumaha sikep Bapa Esti lamun aya tatangga atawa kawawuhanana

gering ?

___________________________________________________________________________ 7. Saha nu babalik pikir téh ?

___________________________________________________________________________ 8. Naon nu ngalantarankeun pangna éta palaku babalik pikir ?

___________________________________________________________________________ 9. Kudu kumaha sikep hidep lamun diparengkeun jadi nu beunghar ?

___________________________________________________________________________ 10. Cing paraprasekeun ringkesan eusi éta carpon !

(35)

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

Materi Panambah : Kalimah kaayaan

RENCANA PERANGKAT PEMBELAJARAN (RPP)

Nama Sekolah : SMPN 2 ... Mata pelajaran : Bahasa Sunda

Kelas / Semester : VII / 2

(36)

I. STANDAR KOMPETENSI

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan tokoh dan

bercakap-cakap dengan teman XL. KOMPETENSI DASAR

Berbicara melalui telepon X. INDIKATOR

 Dapat memilih dan mengucapkan salam pembuka atau membalas salam pembuka dengan baik

 Dapat berbicara dengan volume suara dan intonasi yang baik  Dapat mengungkapkan maksud dengan singkat dan jelas

 Dapat menjawab pertanyaan mitra bicara dengan singkat dan jelas  Dapat menggunakan bahasa secara efektif dan santun

 Dapat menyempurnakan pembicaraan dengan telepon

XLI. MATERI POKOK Bertelepon

XLII. KEGIATAN PEMBELAJARAN A. PERSIAPAN

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi B. KEGIATAN INTI

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik dan tatakrama bertelepon

 Secara bergantian siswa berbicara melalui telepon dengan teknik dan bahasa yang baik

 Bersama-sama memperhatikan temannya yang sedang bertelepon

 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan kesalahan dalam bertelepon

C. PENUTUP

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari  Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal

melalui telepon

XLIII. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR  Buku pegangan

 Telepon/HP XI. PENILAIAN

Prak hidep nyarita dina telepon kalawan bener boh cara nyaritana boh basa nu digunakeunnana !

Mengetahui ..., Juli 2012 Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. 196810151990031005 ...

(37)

Telepon nu asalna tina kecap télé (jarak jauh) jeung phone (sora) kaasup salah sahiji alat komunikasi anu efektif tur éfisién. Pangna disebut éféktif, sabab ku ayana telepon urang bisa nyarita kalawan jéntré sanajan teu jonghok jeung nu diajak nyaritana. Efisien lantaran urang teu kudu ngajugjug tempat nu rek diajak nyarita anu tempatna jauh sarta ngaluarkeun ongkos nu leuwih mahal batan nelepon. Komo lamun nu dijugjugna suwung, pamaksudan urang téh tangtu moal tinekanan.

Cindekna maksud jeung tujuan ayana telepon nyaéta pikeun ngagampangkeun dina komunikasi anu sipatna dadakan, rusuh jeung jauh.

Nyarita dina telepon kudu maké tata krama atawa aturannana. Saperti :

1. Basa nu digunakeun kudu merenah luyu jeung tatakrama; 2. Sora waktu nyarita henteu halon teuing atawa tarik teuing; 3. Bener cara nyekel jeung nyimpen gagang teleponna;

4. Nyarita saperluna baé, bisi nu séjén rék nelepon;

5. Ucapkeun salam saméméh atawa sanggeus bérés paguneman. 6. Gunakeun kalimah anu efektif sangkan gampang kaharti.

Upamana:

“Halo, ieu nyarios sareng saha?”

“Halo, Assalamu’alaikum, badé nyarios sareng saha?” “Halo, dupi ieu sareng saha?”

‘Halo, wilujeng énjing!”

Sangkan leuwih jéntré, baca paguneman di handap!

( Kriing...kring ....kriing...) Shonya lumpat muru ka tempat telepon. Gagang telepon tuluy diangkat, kadéngé sora nu nelepon.

Nu nelepon : “Assalamu’alaikum, tiasa nyarios sareng Yudi !” Shonya : “Wa’alaikumussalam, mangga, ké antos sakedap! Yudi : “Halo, dupi ieu nyarios sareng saha ?”

Nu nelepon : “Hey, Yud. Ieu Tatang. Piraku poho!”

Yudi : “Tatang? Ka mana waé ieu teh mani teu béja teu carita?”

Nu nelepon : “Nyaeta sibuk baé puguh ogé. Aéh Yud, poé Minggu moal ka mana-mana?”

Yudi “Moal, kumaha kitu?”

Nu nelepon : “Alhamdulillah, lamun teu ka mana-mana, kuring rék nganjang, sono puguh ogé!”

Yudi : “Sukur atuh ari kitu mah, kadé ulah bohong nya. Didagoan yeuh!” Nu nelepon : “Insya Alloh. Tos nya sakieu heula. Salam ka nu tadi narima

(38)

LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN Robah paguneman di luhur kana basa lemes ! Nu nelepon :

_____________________________________________________________

Shonya : _____________________________________________________________ Yudi : _____________________________________________________________ Nu nelepon :

_____________________________________________________________

Yudi : _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ Nu nelepon : _____________________________________________________________

_____________________________________________________________ Yudi : _____________________________________________________________ Nu nelepon : _____________________________________________________________

_____________________________________________________________ Yudi : _____________________________________________________________ Nu nelepon : _____________________________________________________________

_____________________________________________________________ _____________________________________________________________ Yudi : _____________________________________________________________

A. UJI KOMPETENSI 2

Tulis ku hidep guneman ngagunakeun telepon. Eusina mangrupa obrolan antara hidep jeung indung, bapa atawa dulur hidep anu nétélakeun ménta pidu’a sabab hidep kapilih pikeun milu pasanggiri biantara jeung maca sajak Sunda di tingkat Kabupatén.

(39)

Referensi

Dokumen terkait

Peserta didik menyimak penjelasan yang disampaikan guru tentang sifat wajib dan Mustahil bagi Allah SWT.... Peserta didik diminta Guru menyampaikan akan dilaksanakan Guru

Siswa dapat menulis sisindiran sesuai dengan persyaratan bentuk dan isi dengan pilihan kata yang baik dan santun serta menggunakan gaya bahasa yang sesuai bagi puisi sisindiran

3.1 Menyimak (Ngaregepkeun) Mampu menyimak, memahami, serta menanggapi, beragai jenis wacana lisan tentang bahasan kesehatan dan kebersihan, cerita binatang (dongeng sato)

- Guru menyampaikan materi pembelajaran dengan memanfaatkan alat peraga gambar jenis-jenis pekerjaan. - Siswa menyimak penjelasan dari guru dan mengamati gambar pada

oleh guru juga harus mengacu kepada minat dan harapan siswa.

Siswa menyimak penjelasan guru tentang pentingnya sikap disiplin yang akan dikembangkan dalam pembelajaran.. Siswa dan guru mendiskusikan perkembangan kegiatan literasi yang

Siswa dan guru melakukan refleksi dengan menanyakan ke siswa hambatan yang dihaapi dalam menyampaikan hal-hal yang menarik dari kutipan novel. Siswa

Peserta didik menyimak penjelasan guru mengenai faktor-faktor yang harus dipertimbangkan dalam  penyusunan proposal usahad. Peserta didik menyimak penjelasan guru