• Tidak ada hasil yang ditemukan

RPP Bahasa Sunda SMP Kelas IX Semester 1

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "RPP Bahasa Sunda SMP Kelas IX Semester 1"

Copied!
54
0
0

Teks penuh

(1)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )

Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

A. Standar Kompetensi

Mampu menyimak, memahami, dan menanggapi wacana lisan jenis pidato.khotbah, lirik (rumpaka) lagu jenis tembang, dan pembacaan cerita pencek (carita pondok).

B. Kompetensi Dasar

Menyimak pidato khotbah (hutbah)

C. Tujuan Pembelajaran

Siswa dapat menemukan, menyimpulkan dan menanggapi hal-hal penting dalam pidoto, khotbah

Indikator

 Dapat menemukan hal-hal penting dalam pidoto, khotbah

 Dapat menyimpulkan pesan pidato, khotbah, atau ceramah dengan kalimat sederhana Dapat menanggapi pesan pidato khutbah atau ceramah dengan bahasa yang santun.

D. Materi Pokok Hutbah/Ceramah

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan Waktu/

Pertemuan

1 Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 Motivasi

Kegiatan Inti 60

 Salah seorang siswa membacakan wacana hutbah /memutar kaset rekaman

 Bersama-sama menyimak wacana hutbah yang dibacakan/diperdengarkan

 Bertanya jawab tentang topik hutbah yang disimak  Bertanya jawab tentang isi hutbah

 Dengan bimbingan guru menafsirkan kalimat-kalimat kunci dan maksud hutbah

Penutup 10

 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana hutbah

 Siswa ditugaskan untuk membaca wacana hutbah serta menelaah isinya

(2)

H. Penilaian

Tujuan Pembelajaran Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban

Dapat menemukan hal-hal penting dalam pidoto, khotbah

Lisan/

Tulisan Uraian Sebutkeun hal-hal penting nu ku hidep kacangkem tina hutbah!

Dapat menyimpulkan pesan pidato, khotbah, atau ceramah dengan kalimat sederhana

Lisan/

Tulisan Uraian Sebutkeun amanat nu ku hidepkacangkem tina hutbah!

Dapat menanggapi pesan pidato khutbah atau ceramah dengan bahasa yang santun.

Lisan/

Tulisan Uraian Jentrekeun, kumaha pamadegan hidep kana eta eusi hutbah?

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(3)

LAMPIRAN 1

BAHAN AJAR

Regepkeun hutbah ieu di handap! ( dibaca ku guru atawa ku salasaurang siswa )

FADILAH ELMU HUTBAH KAHIJI

Hotib maca hamdalah, sholawat jeung wasiat taqwa. Parahadirin Kaum Muslimin !

Saparantos muji ka hadirat illahi robbi, solawat sareng salam mugia ginulur ka jungjunan urang sadaya nyatana Nabi Muhammad SAW. Katut kulawargana, sahabatna, paratabi-in dugi ka yaumiddin.

Salajengna, hotib wasiat hususna ka diri pribadi umumna ka hadirin rohimakumulloh, sumangga urang ronjatkeun kataqwaan ka Alloh swt, margi mung ku taqwa urang tiasa ngahontal kasalametan di dunya sareng aherat.

Hadirin Kaum Muslimin Rohimakumulloh.

Manusa aya hargana lamun miboga élmu sanajan miskin. Kitu deui manusa jadi terhormat lantaran boga élmu. Lamun teu boga élmu, naon hargana hirup urang, sabab henteu aya bédana jeung sato.

Imam Syafi’i ngadawuh : “Hirup manusa atawa hiji pamuda, nyaéta ku elmu jeung taqwa.”

Lamun élmu jeung taqwa teu aya dina diri manusa, mangka hirupna moal aya hartina. Kukituna hayu urang tungtut élmu. Sing getol hadir di majlis élmu.

Seueur pisan ganjaranana pikeun jalmi nu resep nungtut élmu. Sakumaha dawuhan Kanjeng Nabi Muhammad SAW. Dina haditsna:

“Diukna anjeun dina majlis élmu sanajan sakeudeung, sanajan teu nyabak kalam-kalam acan, sanajan teu nulis sahurup-hurup acan, maka éta geus leuwih hadé tibatan ngamedikakeun sarébu budak beulian.”

Anjeunna ogé ngadawuh, hiji jalma disebut sial upama dina éta poé teu nambahan élmuna.

“Lamun datang ka kaula hiji poé anu teu nambah élmu, mangka kaula nganggap éta poé-poé sial, henteu aya berekahna.”

Urang sering miceunan waktu , dipaké ngobrol teu puguh, teu dieusian ku élmu. Kumaha bisana urang rék meunang kamajuan. Umat Islam baheula, maju lantaran soson-soson néangan élmu. Saperti Imam Syafi’i, Imam Ghozali, Ibnu Shina, jeung réa-réa deui. Urang bakal mundur lamun males néangan élmu. Nabi Muhammad SAW tos wasiat ka urang sadaya anu unggelna : “Aranjeun kedah diajar élmu, sabab upama tambah élmu, maka bakal tambah sieun ku Alloh swt. Sarta bakal jauh tina ma’siat-ma’siat. Jeungna deui ari tolab élmu téh kaasup ibadah.”

Nyakitu deui lamun urang ngajarkeun élmu maka saolah-olah sidekah. Kauntungan séjénna pikeun jalma nu boga élmu nyaéta sakumaha dawuhan Nabi Muhammad SAW. :

”Kitu deui unggal barang anu aya di alam dunya ieu, tina barang anu garing jeung anu baseuh mangméntakeun hampura ka jalma anu boga élmu.”

(4)

Ku sabab kitu, hayu urang soson-soson diajar élmu satungtung masih kénéh aya kasempetan, aya keneh para-Ustad, para-Kiyai, para-Guru nu ikhlas ngajarkeun elmu.

Mugia urang dipasihan hidayah, taufiq sareng kasumanget enggoning nyiar élmu. Amin. HUTBAH KADUA, Hotib maca hamdalah, sholawat, wasit taqwa diteraskeun ku du’a.

Pedaran kecap

Dina hutbah di luhur loba kecap nu asalna tina basa Arab.

Hamdalah : ngucapkeun Alhamdulillahirobbil’alamin

Sholawat : ngucapkeun Allohummasholli’ala muhammad jst.

Wasiat : nepikeun ajakan kana jalan kataqwaan

Taqwa : ngalaksanakeun paréntah Alloh sarta ninggalkeun anu dilarang-Na

Salam : kasalametan

Dunya : marcapada tempat hirup urang ayeuna

Aherat : alam kalanggengan sabada maot

Kaum : bangsa, umat

Rohimakumulloh : nu dipikaasih ku Alloh

ma’siat : pagawéan nu dilarang ku Alloh

elmu : kanyaho

tolab : néangan, nyiar élmu

Ustad : guru

Ikhlas : nu miharep balesan

PEDARAN

Hidep tangtu sering ngaregepkeun cermah atawa hutbah. Komo pikeun lalaki mah da wajib ngalaksanakeun ibadah Jumaah. Salah sahiji bagian tina ibadah Jumaah nyaéta hutbah. Hutbah téh nyaéta pidato atawa biantara anu ditepikeun ku hotib di hareupeun jamaah. Tangtuna urang kudu ngabédakeun antara hutbah jeung biantara. Hutbah mibanda ciri khusus boh ditilik tina eusina, tempatna jeung waktuna.

Ditilik tina eusina, hutbah mah husus medar ngeunaan ajakan kana kasalametan dunya jeung ahérat, ngajak éling ka Alloh swt, ogé ngageuing sangkan teu ngagugu kana pangajak syétan. Sarta dipungkas ku du’a atawa paménta ka Alloh sangkan nyumponan sagala kabutuh manusa.

Lamun ditilik tina waktuna, hutbah dilaksanakeun dina waktu-waktu nu tangtu, saperti Jumaah, Idul Fitri, Idul Adha, Sanggeus sholat khusuf/khusuf (gerhana), jeung sabada sholat Istisqo (ménta hujan). Husus pikeun jamaah nu ngaregepkeun hutbah, aya larangan nyarita atawa nyarék nyarita ka nu séjén. Ieu hal nu ngabedakeun antara hutbah jeung biantara.

Hal séjénna nu ngabédakeunana nyaéta dina hal-hal nu kudu ditepikeun ku hotib (struktur hutbah).

(5)

HUTBAH BIANTARA HUTBAH KAHIJI

- Ngucapkeun salam (diselang ku adzan)

- Ngucapkeun hamdalah, sholawat, wasiat taqwa, ayat Qur’an (Basa Arab)

- Medar eusi

- Panutup hutbah (Basa Arab) HUTBAH KADUA

Teu dibagi 2 babak

- Ngucapkeun salam (teu diselang ku adzan) - Ngucapkeun hamdalah, sholawat

- Medar eusi - Panutup

Bari ngaregepkeun hutbah atawa ceramah, catet ku hidep hal-hal penting tina eusina, jieun kacindekanana. Hal ieu bisa nambah élmu pangaweruh pikeun pibekeleun hidep enggoning hirup di alam dunya sangkan salamet di ahérat.

Materi Pangdeudeul

KECAP SEREPAN

Dina hutbah kapanggih kecap-kecap hadirat, illahi, robbi, solawat jeung sohabat. Eta kecap tehe asal muasalna tina basa Arab. Sakur kecap dina basa Sunda nu asalna tina basa deungeun disebut kecap serepan. Lantaran geus dipaké dina kahirupan sapopoé ku urang Sunda, nya urang aku baé jadi milik urang Sunda. Urang paké dina kahirupan sapopoé sarta urang mumulé minangka milik budaya bangsa tur pikeun kabeungharan kecap dina basa Sunda.

Sajaba ti serepan tina basa Arab, loba kecap-kecap din basa Sunda nu asalna tina basa séjénna. Geura titénan contona!

1. Asalna tina basa Arab

Contona : ahad, hakim, hukum, hayat, elmu, hak, darajat, imam, waktu, jilid 2. Asalna tina basa Cina

Contona : tauco, taogé, loténg, locéng, kelenténg, capcay, mie, cengkéh, panggung 3. Asalna tina basa Walanda

Contona : semir, selip, emur, baki, béngkél, kartu, kopi, bor, duit, pelesir, selop 4. Asalna tina basa Perancis

Contona : presiden, stasion, stadion, halteu 5. Asalna tina basa Potugis

Contona : armada, bandéra, lantéra, jandéla, kaméja, ronda, kamer 6. Asalna tina basa Inggris

Contona : botol, kiper, suksés, gelas, meter, heden, aut, gul, aktif 7. Asalna tina basa Malayu

Contona : korék api, karéta api, méja makan, lomari makan, rumah sakit, korsi goyang

LAMPIRAN 2

(6)

UJI KOMPETENSI

Sabada hutbah, jawab pananya ieu di handap ! 1. Tuliskeun deui bubuka hutbah kalawan lengkep !

---

---2. Naon kauntungan pikeun jalma nu boga élmu ?

---

---3. Sebutkeun kauntungan pikeun jalma nu diuk di majlis élmu !

---

---4. Sebutkeun kauntungan pikeun jalma nu ngamalkeun élmu !

---

---5. Sebutkeun bédana antara hutbah jeung biantara atawa ceramah biasa !

---

---6. Tuliskeun ringkesan eusi hutbah ku basa hidep sorangan !

(7)

---

--- ---

---7. Tuliskeun léngkah-léngkah nu kudu dilaksanakeun ku hotib ti mimiti nepi ka ahir hutbah !

---

---UJI KOMPETENSI

1. Tuliskeun kecap-kecap basa Arab séjénna nu aya dina naskah hutbah !

---

---2. Jéntrékeun maksud tina éta kecap-kecap nu ku hidep ditulis dina nomer 1 !

---

---3. Jieun kalimah maké kecap-kecap ieu di handap !

(8)

i. dunya : _____________________________________________________________ j. ahérat : _____________________________________________________________ 4. Teangan harti/maksud kecap-kecap ieu di handap dina kamus!

a. darajat : _________________________________________________________ b. pelesir : _________________________________________________________

c. kelenténg : _________________________________________________________ d. halteu : _________________________________________________________

e. armada : _________________________________________________________ f. korsi goyang : _________________________________________________________ g. aktif : _________________________________________________________

h. skénner : _________________________________________________________ i. selip : _________________________________________________________

j. ajaib : _________________________________________________________ 5. Jieun kalimah tina kecap-kecap ieu di handap !

a. darajat : _________________________________________________________ b. pelesir : _________________________________________________________

c. kelenténg : _________________________________________________________ d. halteu : _________________________________________________________

e. armada : _________________________________________________________ f. korsi goyang : _________________________________________________________ g. aktif : _________________________________________________________

h. selip : _________________________________________________________ i. ajaib : _________________________________________________________ PANCEN

Regepkeun ceramah tina radio/kasét/TV.

a. Judul cermah/hutbah : ___________________________________________________ b. Nu ceramah : ___________________________________________________ c. Tingkesan eusi ceramah :

__________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )

(9)

Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

A. Standar Kompetensi

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan, dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis surat, teks pidato, hasil wawancara, menulis berita dan karangan ilmiah.

B. Kompetensi Dasar Menulis Surat

C. Tujuan Pembelajaran

Dapat menulis surat dengan bahasa yang santun.

Indikator

 Dapat mengidentifikasi struktur surat resmi.  Dapat menulis salam surat dengan baik.  Dapat menulis pembukaan surat dengan baik.

 Dapat mengutarakan maksud dengan jelas, singkat, dan tepat.  Dapat menulis bagian penutup surat dengan baik.

 Dapat menulis surat dengan bahasa yang santun.

 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah surat. D. Materi Pokok

Surat

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan PertemuanWaktu/

1 Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi

Kegiatan Inti 60

 Secara seksama siswa meneliti contoh-contoh surat resmi  Bersama-sama menyimak penjelasan guru tentang surat resmi  Bertanya jawab tentang topik yang dipelajari

 Bertanya jawab tentang teknik penulisan surat resmi  Berlatih menulis sebuah surat resmi

Penutup 10

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi  Postes

 Siswa ditugaskan untuk melanjutkan penulisan surat resmi G. Alat/ Bahan / Sumber

 Contoh surat  Buku pegangan  Majalah  Surat kabar

H. Penilaian

(10)

Dapat mengidentifikasi

struktur surat resmi. Lisan/ tulisan Uraian Sebutkeun babagian tina wangun eta surat! Dina lampiran materi Dapat menulis salam surat

dengan baik.

Tulisan Unjuk Kerja

Tulis ku hidep bagian salam tina surat! Gumantung siswa Dapat menulis

pembukaan surat dengan baik.

Tulisan Unjuk

Kerja Tulis ku hidep bagian bubuka tina surat! Gumantung siswa

Dapat mengutarakan maksud dengan jelas, singkat, dan tepat.

Tulisan Unjuk

Kerja Tulis ku hidep bagian eusi/maksud tinasurat! Gumantung siswa

Dapat menulis bagian penutup surat dengan baik.

Tulisan Unjuk

Kerja Tulis ku hidep bagian panutup tina surat! Gumantung siswa

Dapat menulis surat dengan bahasa yang santun.

Tulisan Unjuk Kerja

Tulis ku hidep hiji surat anu lengkep kalawan hade!

Gumantung siswa

Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah surat.

Tulisan Unjuk

Kerja Benerkeun ku hidep surat nu geus ditulis! Gumantung siswa

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

... ... NIP. ... ...

LAMPIRAN 1

(11)

Tengetan conto surat resmi di handap !

ORGANISASI SISWA INTRA SEKOLAH

ORGANISASI SISWA INTRA SEKOLAH O S I S

O S I S SMP NEGERI 2 PAMEUNGPEUK Alamat: Jl

Alamat: Jl Raya Pameungpeuk-Cisompet KM 3 Raya Pameungpeuk-Cisompet KM 3 Telp. (02 Telp. (026262) ) 522132522132- -Pameungpeuk – Garut 44175

Pameungpeuk – Garut 44175

Pameungpeuk, 10 Juli 2006 Nomer : 025/OSIS/U/2006

Lampiran :

-Perkawis : ULEMAN GEMPUNGAN

Kahatur

Pangurus OSIS SMPN 1 Pameungpeuk Di Pameungpeuk

Sinareng hormat.

Mayunan taun ajaran 2006/2007 seueur pisan perkawis nu kedah dibadantenkeun ku sadaya pangurus OSIS utamina patali sareng tatahar kanggo ngalaksanakeun Masa Oriantasi Siswa (MOS). Gempungan bade dilaksanakeun :

Dinten : Jumaah Kaping : 14 Juli 2006

Waktos : tabuh 08.00 dugi ka 10.00 WIB Tempat : Kampus SMP Negeri 1 Pameungpeuk

Ku kituna sim kuring ngulem sadaya pangurus supados tiasa ngaluuhan eta gempungan.

Kana samukawis perhatosanana sim kuring ngahaturkeun sewu nuhun.

Hormatna,

Pupuhu, Sekretaris,

ERMA LASMAWATI ANI SRIYANI

Disaluyuan ku Pembina OSIS

Drs. M. YUSUF SYAEFUDIN NIP. 132 631 272v

Tembusan :

Kepala SMP Negeri 2 Pameungpeuk

PEDARAN

Hidep kungsi maca surat dines? Tangtu baé kungsi, sabab dina kahirupan sapopoé boh di sakola, di RT/RW, sok ngayakeun rapat. Conto di luhur téh kaasup kana surat dines. Surat dines sok disebut oge surat resmi nyaéta surat anu eusina patali jeung masalah anu dines atawa resmi boh anu dikaluarkeun instansi pamarentah boh ku instansi sejenna. Malah surat anu ditulis ku hiji jalma bisa digolongkeun kana surat dines upama eusina ngeunaan hal anu dines.

Ciri dines henteuna hiji surat teu ngan ditangtukeun ku eusina wungkul, tapi ditangtukeun oge ku wangun surat.

Hulu Surat

Titimangsa

Bubuka

Eusi

(12)

Struktur surat dines di luhur téh dibagi jadi sababaraha bagian, nyaéta :

(a) hulu surat, disebut ogé kop surat anu ngawengku lambang, ngaran organisasi, alamat, nomer telepon, nomor kotak pos, nomer faksimile (mun aya);

ORGANISASI SISWA INTRA SEKOLAH

ORGANISASI SISWA INTRA SEKOLAH

O S I SO S I S SMP NEGERI 2 PAMEUNGPEUK

Alamat: Jl

Alamat: Jl Raya Pameungpeuk-Cisompet KM 3 Raya Pameungpeuk-Cisompet KM 3 Telp. (02 Telp. (026262) ) 522132522132- -Pameungpeuk – Garut 44175

Pameungpeuk – Garut 44175

(b) bubuka, anu ngawengku nomer surat, tanggal, lampiran, hal, alamat, jeung salam bubuka;

Nomer : 025/OSIS/U/2006

Lampiran :

-Perkawis : ULEMAN GEMPUNGAN

Kahatur

Pangurus OSIS SMPN 1 Pameungpeuk Di Pameungpeuk

Sinareng hormat. (c) eusi;

1) Bubuka

Mayunan taun ajaran 2006/2007 seueur pisan perkawis nu kedah dibadantenkeun ku sadaya pangurus OSIS utamina patali sareng tatahar kanggo ngalaksanakeun Masa Oriantasi Siswa (MOS).

2) Eusi

Gempungan bade dilaksanakeun : Dinten : Jumaah

Kaping : 14 Juli 2006

Waktos : tabuh 08.00 dugi ka 10.00 WIB Tempat : Kampus SMP Negeri 1 Pameungpeuk

Ku kituna sim kuring ngulem sadaya pangurus supados tiasa ngaluuhan eta gempungan.

3) Panutup

Kana samukawis perhatosanana sim kuring ngahaturkeun sewu nuhun.

(d) panutup, anu ngawengku salam panutup, tanda tangan, ngaran nu nanda tangan surat, kalungguhan, tembusan, jeung inisial.

Hormatna,

Pupuhu, Sekretaris,

Dian Setiawan Sri Nurbani Yusuf

Disaluyuan ku Pembina OSIS Asep Dian F., S.Hum

NIP. 132 631 272

Tembusan :

Kepala SMP Negeri 2 Pameungpeuk

LAMPIRAN 2

(13)

UJI KOMPETENSI 1

Sabada niténan conto-conto surat dines di luhur, prak hidep nulis hiji surat dines/resmi anu eusina mangrupa ondangan rapat Pramuka dina raraga tatahar kagiatan Perjusami. Hidep salaku ketua Déwan Kerja Penggalang (DKP).

... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

(14)

Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan, dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis surat, teks pidato, hasil wawancara, menulis berita dan karangan ilmiah.

B. Kompetensi Dasar

Menyimak lirik-lirik (rumpaka) lagu-lagu jenis tembang

C. Tujuan Pembelajaran

Siswa dapat memahami ciri-ciri rumpaka tembang dan dapat menganalisis serta menembangkan lirik rumpaka tembang.

Indikator

 Dapat memahami ciri-ciri rumpaka tembang.  Dapat menganalisis lirik rumpaka tembang.  Dapat menembangkan lirik rumpaka tembang.  Dapat menceritakan isi rumpaka dalam parafrase.  Dapat menanggapi rumpaka lagu dari berbagai aspek. D. Materi Pokok

Tembang

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan PertemuanWaktu/

1-2 Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 Motivasi  Pretes

Kegiatan Inti 60

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang tembang  Secara seksama siswa menyimak tembang yang dilantunkan

 Bersama-sama menyimak penuturan temannya tentang tembang yang didengarnya

 Dengan bimbingan guru, siswa melantunkan sebuah tembang  Dengan bimbingan guru, siswa bertanya jawab sekitar rumpaka

tembang

Penutup 10

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi pelajaran  Postes

 Siswa ditugaskan menghafalkan sebuah tembang untuk dilantunkan di depan temannya

(15)

 Tape recorder

H. Penilaian

Tujuan Pembelajaran Teknik Bentuk Instrumen JawabanKunci

Dapat menganalisis lirik

rumpaka tembang. Lisan/ Tulis Uraian Ditilik tina kecap-kecapna, sebutkeun ciri rumpaka tembang! Dina lampiran materi Dapat menembangkan lirik

rumpaka tembang. Lisan Unjuk Kerja Tembangkeun ku hidep eta rumpaka kalawan hade! Gumantung siswa Dapat menceritakan isi

rumpaka dalam parafrase.

Lisan/ Tulis

Uraian Caritakeun ku hidep eusi/maksud tina eta tembang kana wangun paraphrase!

Gumantung siswa Dapat menanggapi

rumpaka lagu dari berbagai aspek.

Lisan/

Tulis Uraian 1.Naon bedana tembang jeung kawih ? 2.

Saha nu mimiti ngabedakeun antara tembang jeung kawih ?

3.

Aya sabaraha jumlah pupuh nu kaasup sekar ageung? Sebutkeun!

4.

Pupuh naon bae nu sering dipake patokan dina nyusun rumpaka tembang ?

5.

Tembangkeun salasahiji pupuh nu ku hidep kacangkem !

6.

Pupuh naon nu ditembangkeun ku hidep?

7.

Jentrekeun eusi eta pupuh nu ditembangkeun ku hidep! 8.

Tulis patokan nu dipake dina eta pupuh!

9.

Kumaha watek eta pupuh ?

Dina lampiran materi

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(16)

LAMPIRAN 1

BAHAN AJAR Regepkeun /lenyepan tembang ieu di handap !

1. “Kidung; Payo; Warna-warni; Kunasari” Maké patokan pupuh Kinanti

SINDANGKASIH

Wewengkon nu subur ma’mur 8 – u

Nagri raharja tur mukti 8 – i

Nu dagang padasarenang 8 – a

Parapatani sarugih 8 – i

Pajabatna suka bungah 8 – a

Harepan pangeusi nagri 8 – i

Sepi paling hasud suwung Towong rampog taya julig Ais pangampih sarenang Rahayat henang ngahening Tiis ceuli hérang mata Tibra saré tingtrim ati Sindang Kasih dipicatur Majalengka sugih mukti Ngudag harepan kabagjan Na mangsa nu bakal dugi Sadayana pada taqwa Ka Gusti Nu Maha Héman

2. Make patokan pupuh Sinom GUNUNG CIREMAI

Mun nyawang ka tebéh wétan 8 – a

Gunung Ciremai ku asri 8 – i

Ngabedega mungguh gagah 8 – a

Matak resep nu ningali 8 – i

Tanda Agungna Gusti 7 – i

Alloh anu Maha Luhung 8 – u

Murba sadaya alam 7 – a

Bumi langit sapangeusi 8 – i

Ka manten-Na kedah muji sadayana 12 – a

PEDARAN

Mikawanoh Tembang Sunda

Nurutkeun Haji Hasan Mustapa, istilah tembang sabenerna lain istilah asli Sunda. Istilah nu aya di Sunda mah nyaéta kawih. Ieu dumasar kana katerangan dina naskah Sunda Siksakanda ng Karesian taun 1518.

Istilah tembang téh gelar taun 1962, tina ucapan pujangga Sunda nu jenengan M.A. Salmun. Dina musyawarah Tembang Sunda taun 1962, ngahaja éta istilah téh ditepikeun pikeun kapentingan para-penyiar Bandung sangkan teu nyieun ngaran sora Sunda nu sakahayang hatena dina mangsa siaran.

(17)

Tapi dina kahirupan sapopoé, istilah tembang Sunda téh ngan dipaké pikeun Cianjuran Wungkul. Ieu hal lantaran Cianjuran leuwih produktif tur leuwih dipikawanoh ku masyarakat.

Sacara umum aya ciri mandiri dina tembang nyaéta teu miboga birama/metrum/ketukan anu tangtu. Tatang Suryana nétélakeun yen kaendahan jeung irama dina tembang gumantung ka nu nembangkeunanana, boh éksprési, léotan, panjang pondokna randegan boh eur-eurna. Pon kitu mélodi disusun dina wangun improvisasi.

Dina dunya tembang, boh di Jawa Tengah, boh di Bali pon kitu di Sunda, nepi ka kiwari masih tuhu kana patokan pupuh. Lamun juru mamaos nganggit teu maké patokan pupuh disebut minculak bisa ogé disebut teu nyaho kana aturan. Di Jawa tengah pupuh nu dipaké patokan lobana aya 51 pola.

R. Satjadibrata ngajéntrékeun yén tembang Sunda teh nyaéta ngalagu nurutkeun aturan pupuh Dumasar kana éta wangenan bisa dicindekkeun yén ciri utama tembang nyaéta ngalagu maké rumpaka pupuh. Opat pola pupuh nu sok digunakeun dina rumpaka tembang, nyaéta Kinanti, Sinom, Asmarandana, jeung Dangdanggula sok disingget KSAD atawa sering disebut istilah sekar ageung.

1.Nu maké patokan pupuh Kinanti

Contona : Kidung, Payo, Kunosari, Ceurik Rahwana, jsb. 2.Nu maké patokan pupuh Sinom

Contona : Liwung, Cirebonan, jsb. 3.Nu maké patokan pupuh Asmarandana

Contona : Wani-wani, Papalayon, Udan Liris, jsb. 4.Nu maké patokan pupuh Dangdanggula

Contona : Pancaniti, Bayubud, jsb.

Pupuh lianna nu jarang digunakeun dina rumpaka tembang, nyaéta Balakbak, Juru Demung, Durma, Gambuh, Gurisa, Lambang, Maskumambang, Mijil, Ladrang, Pangkur, Pucung, Wirangrong, jeung Magatru. Pupuh nu 13 ieu disebut sekar alit.

Watek pupuh nu diberendelkeun di luhur nyaéta :

Asmarandana, watekna silih asih, silih pikacinta, birahiBalakbak, watekna humor, banyol, pikaseurieun

Dangdanggula, watekna ngagambarkeun kaéndahan, suasana nu pikaresepeunDurma, watekna ngagmbarkeun rasa ambek, perang, pabentar

Gambuh, watekna tambuh laku, samar polah, bingung teu nyaho nu kudu dipilampahGurisa, watekna ngagambarkeun pikaseurieun, banyol, humor, lulucon, heuheureuyanJuru Demung, watekna ngagambarkeun rasa kaduhung, hanjakal, ngarasa dosa

Kinanti, watekna ngagambarkeun kaayaan prihatin, nalangsa, harepan, nganti-ngantiLambang, watekna humor ( saperti Gurisa/Balakbak)

Magatru, watekna mangrupa lulucon pikeun selingan dina suasana sedih

Maskumambang, watekna ngagambarkeun suasana sedih, prihatin, cilaka, jempling, kanyeri, sasambat, nalangsa

Mijil, watekna susah, sedih, ( saperti Maskumambang)

Pangkur, watekna ngagambarkeun nu aya diperjalanan, napsu, siap perangPucung, watekna méré atikan, bewara, kagét

Sinom, watekna ngagambarkeun suasana gumbira

(18)

LAMPIRAN 2

LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI

Sabada ngaregepkeun tur nembangkeun rumpaka tembang, eusian ieu patalékan ! 1. Kumaha watek rumpaka tembang nu kahiji ?

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 2. Eusina nétélakeun naon ? Jéntrékeun !

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 3. Watek rumpaka nu kadua kumaha ?

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 4. Jéntrékeun, eusina nétélakeun ngeunaan naon ?

(19)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )

Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi

Mampu membaca, memahami, dan menanggapi wacana tulis bentuk atau jenis cerita drama, karangan bahasan, puisi, dan artikel.

B. Kompetensi Dasar

Membaca puisi karangan sendiri

C. Tujuan Pembelajaran

Dapat membaca puisi dengan lafal, volume suara, intonasi, dan mimik yang baik serta dapat berimprovisasi dengan wajar.

Indikator

 Dapat membaca puisi dengan lafal, volume suara, intonasi, dan mimik yang baik.  Dapat berimprovisasi dengan wajar.

 Dapat menceritakan proses kreatif penulisan puisi.  Dapat menyempurnakan pembacaan.

D. Materi Pokok Puisi

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan PertemuanWaktu/

1-2 Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 motivasi

Kegiatan Inti 60

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik membaca puisi

 Dengan bimbingan guru, siswa membacakan puisi karangan sendiri dengan baik

 Dengan bimbingan guru, siswa menyampaikan latar belakang ditulisnya puisi tersebut

 Dengan bijak siswa menyampaikan tanggapan tentang puisi temannya

Penutup 10

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi pelajaran  Postes

(20)

dengan saran dan kritik dari temannya

G. Alat/ Bahan / Sumber  Buku pegangan  Majalah  Surat kabar

H. Penilaian

Tujuan Pembelajaran Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban

Dapat membaca puisi dengan lafal, volume suara, intonasi, dan mimik yang baik.

Lisan Unjuk

Kerja Baca ku hidep eta sajak kalawan hade! Gumantung siswa

Dapat berimprovisasi

dengan wajar. Lisan Unjuk Kerja Baca ku hidep eta sajak kalawan hade! Gumantung siswa Dapat menceritakan proses

kreatif penulisan puisi. Lisan/ Tulisan Uraian Cing caritakeun, naon alesanana pangna

hidep/panyajak nulis eta sajak?

Gumantung siswa

Dapat menyempurnakan pembacaan.

Lisan Unjuk Kerja

Baca ku hidep eta sajak kalawan hade!

Gumantung siswa

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(21)

LAMPIRAN 1

BAHAN AJAR Ieu di handap puisi karangan babaturan hidep, geura baca !

1. AL-QUR’AN

Qur’an firman Pangéran Dilungsurkeun sasih Ramadhan Eusina pituduh jeung pangajaran

Pikeun ngajak kana kaimanan jeung kasabaran

Ayat nu suci tur mulya Jadi saksi umat manusa Di saantero alam marcapada Nu ngagimbung pinuh ku dosa

Bukti sareng jangji Pangéran Kaunggel dina ayat-ayat Al-Qur’an Sanés jangji nu tacan kaciri Tapi pakta anu tétéla nyata

Al-Qur’an salah sahiji cara

Sangkan manusa ngajauhan tina dosa Lamun yakin kana eusina

Pinasti jadi ahli sawarga

( Nurhalimah, kelas VIII A SMPN 1 Pameungpeuk)

Kasang tukang ditulisna éta sajak téh nyaéta hayang méré gambaran ka sakabéh umat Islam sangkan yakin kana eusi tur kaagungan Al-Qur’an. Harepan tumuwuh kareueus jeung karesep kana maca sarta ngamalkeun eusina.

2. GURU

Salira ngawulangkeun sagala hal Salira ngadidik abdi nepi ka ngarti Salira teu kantos ngarep-ngarep imbalan Salira teh pahlawan tanpa tanda jasa Abdi sadar, mindeng nyusahkeun Salira Abdi terang, Salira teh capé ngawulang Abdi ngarasa, Salira henteu putus asa Abdi yakin, Salira ngatik tanpa pamrih

Mung ka Gusti abdi neneda

Supados ngaganjar kana jasa-jasa Salira.

Kasang tukang ditulisna éta sajak téh nyaéta ngagambarkeun rasa rumasa hiji murid nu geus diatik dididik ku guruna kalawan tanpa pamrih.

3. BULAN

(22)

Bulan mimiti nembongan datang Cahyana caang gumilang Nyingraykeun poékna peuting

Duh, bulan

Matak waas disawangna Sinar anjeun hurung mancur Nyaangan jagat buana

Duh, bulan

Anjeun éndah tanpa tanding Mapaes ngéntépna béntang

Nu baganti ting kariceup tingkaretip

( Susi Novia, kelas VIII A SMPN 1 Pameungpeuk )

Kasang tukang ditulisna éta sajak téh nyaéta ngagambarkeun pangalamanana dina mangsa peuting keur meujeuhna caang ku bulan purnama.

4. PANASNA DUNYA

Panon anteb neuteup

Nangkeup dada bari nyanghareup Ka langit nu angkeub

Haté pinuh ku kaceuceub

Ceuceub ku nyongkabna dunya Panas ku héabna dunya Dunya nu mawa cilaka Matak poho ka baraya

Dunya dipaké adigung Dunya dipaké kumalungkung Loba nu lat ka Maha Agung Tungtungna jadi kaduhung Gering nangtung ngalanglayung ‘Na sanubari nguyungkung Mikiran dunya taya tungtung Antukna kalah ka linglung

( Erma Lasmawati, kelas IX A SMPN 1 Pameungpeuk )

Nu ngarang ieu sajak hayang ngébréhkeun balukar tina dunya. Mun manusa geus kalimpudan ku hawa dunya hirupna pasti sangsara. Dunya kudu disiar, tapi hirup ulah katungkul ku dunya.

PEDARAN

Di kelas VII atawa VIII hidep oge kungsi diajar ngarang sajak. Geura ilikan deui éta sajak karya hidep téh. Sanggeus kapaham eusina, baca ku hidep di hareupeun babaturan. Pasti reueus geura.

Maca sajak tangtu béda jeung maca karangan wangun lancaran (prosa) atawa maca karangan wangun drama. Tapi, sacara umum mah sarua, nyaéta kudu bener ngucapkeunnana, jéntré henteuna sora nu dikedalkeun, kendor tarikna sora (lentong), jeung robahna paroman. Sajaba ti éta, sangkan leuwih alus dina maca puisi bisa improvisasi (ditambah ku kréatifitas sorangan, upamana maké gaya, gerak, jeung sajabana).

(23)

GAYA BASA

Titenan deui sajak di luhur! Dina éta sajak aya kalimah: 1. Bulan mimiti némbongan deui.

2. panonpoé nyingraykeun poékna peuting.

Dua conto kalimah di luhur téh kaasup kana kalimah nu ditulis ngagunakeun gaya basa Mijalma (personifikasi). Naon sababna? Pangna disebut kitu lantaran dina éta kalimah nu migawe pagawéan ( némbongan jeung nyingraykeun ) téh lain jalma, tapi bulan jeung panonpoé. Sakur barang anu pagawéanana diibaratkeun kana pagawéan jalma disebut mijalma.

Conto séjénna upamana baé : daun kalapa gugupay, sora suling ngabangingik, jeung sajabana.

Dina omongan atawa obrolan sapopoé sering kapanggih nu ngagunakeun gaya basa. Di antarana baé aya nu ngagunakeun gaya basa rarahulan, rautan, ngasor, sindir, jeung réa-réa deui.

1. Gaya basa rarahulan, nyaéta gayabasa anu eusi kalimahna rahul, gedebul, kaleuleuwihi. Padahal kajadian nu sabenerna mah teu kitu-kitu teuing.

Contona :

a. Saantéro eusi jagat bakal surti.

b. Manéhna ngajerit maratan langit basa bapana maot.

2. Gaya basa rautan, nyaéta gaya basa nu eusi kalimahna miboga tujuan sangkan nu diajak nyarita teu ngarasa nyeri haté, lantaran kecapna dina éta kalimah geus diraut.

Contona :

a. Hapunten, putra ibu téh kirang dina matematika téh.

b. Punten, pangnungtunkeun Pun Aki, tos kirang titingalanana.

3. Gaya basa ngasor, nyaéta gaya basa anu eusina ngalaipkeun diri, handap asor, dépé-dépé. Ucapanana teu adigung asa aing uyah kidul. Cindekna teu némbongkeun yén dirina leuwih alus, leuwih beunghar, leuwih pinter, leuwih sagalana batan nu séjén.

Contona :

a. Ah, saung abdi mah ukur saageung pelok.

b. Abdi mah ngaos téh masih diajar alip-alipan kénéh.

4. Gaya basa sindir, nyaéta gaya basa nu eusina nepikeun hiji perkara tapi malibir teu togmol. Cukup ku mangrupa sindir ogé jalma nu diajak nyarita bakal terus rasa, surti kana maksudna.

Contona :

a. Pantes rék dipikangéwa oge da manéh mah gedé hulu.

(24)

LAMPIRAN 2

LEMBAR KERJA SISWA UJI KOMPETENSI 1

1. Tuliskeun deui ku hidep sajak nu kungsi dijieun !

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 2. Caritakeun, naon nu jadi kasang tukang / sababna / alesanana pangna hidep nulis éta sajak?

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 3. Cing baca di hareup éta sajak karangan hidep téh kalawan hadé !

Teangan hartina/maksudna/sasaruaan kecapna dina kamus ! Tina Sajak 1

1. saantéro hartina ________________________________________________________ 2. marcapada hartina ________________________________________________________ 3. ngagimbung hartina ________________________________________________________ 4. kaunggel hartina ________________________________________________________ 5. pinasti hartina ________________________________________________________

Tina sajak 2

6. imbalan hartina ________________________________________________________ 7. ngatik hartina ________________________________________________________ 8. pamrih hartina ________________________________________________________

Tina sajak 3

(25)

11. disawang hartina ________________________________________________________ 12. mapaés hartina ________________________________________________________

Tina sajak 4

13. kumalungkung hartina _____________________________________________________ 14. sanubari hartina ________________________________________________________ 15. nguyungkung hartina ____________________________________________________ Téangan conto kalimah séjénna nu maké gaya basa ieu di handap!

1. mijalma

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ c. _______________________________________________________________________ d. _______________________________________________________________________ e. _______________________________________________________________________ 2. rarahulan

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ c. _______________________________________________________________________ d. _______________________________________________________________________ e. _______________________________________________________________________ 3. rautan

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ c. _______________________________________________________________________ d. _______________________________________________________________________ e. _______________________________________________________________________ 4. ngasor

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ c. _______________________________________________________________________ d. _______________________________________________________________________ e. _______________________________________________________________________ 5. sindir

(26)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )

Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi

Mampu membaca, memahami, dan menanggapi wacana tulis bentuk atau jenis cerita drama, karangan bahasan, puisi, dan artikel.

B. Kompetensi Dasar

Membaca wacana dialog cerita drama

C. Tujuan Pembelajaran

Siswa dapat membaca cerita drama dengan lafal, volume suara, dan intonasi berdialog (antartokoh) dengan baik.

Indikator

 Dapat membaca cerita drama dengan lafal, volume suara, dan intonasi berdialog (antartokoh) dengan baik.

 Dapat menampilkan pembacaan dengan baik.  Dapat berimprovisasi dalam pembacaan

 Dapat menanggapi berbagai aspek cerita drama.  Dapat menyempurnakan pembacaan.

D. Materi Pokok Drama

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan PertemuanWaktu/

1-2 Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 Motivasi

Kegiatan Inti 60

 Siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik membaca naskah drama

 Tiga orang siswa membacakan penggalan naskah drama yang disediakan oleh guru

 Bersama-sama menyimak penggalan drama yang dibacakan/diperdengarkan

 Bertanya jawab tentang topik drama yang disimak  Bertanya jawab tentang isi dan unsur-unsur drama

(27)

 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi drama

 Siswa ditugaskan untuk membuat kelompok sebanyak 4 orang,

kemudian selama satu minggu menulis sebuah drama sederhana untuk dibacakan pada pertemuan selanjutnya.

G. Alat/ Bahan / Sumber

 Penggalan naskah drama  Buku pegangan

 Majalah H. Penilaian

Tujuan Pembelajaran Teknik Bentuk Instrumen JawabanKunci

Dapat membaca cerita drama dengan lafal, volume suara, dan intonasi berdialog (antartokoh) dengan baik.

Lisan Unjuk

Kerja Baca ku hidep naskah drama kalawan hade! Gumantung siswa

Dapat berimprovisasi

dalam pembacaan Lisan Unjuk Kerja Baca sarta ragakeun ku hidep naskah drama kalawan make improvisasi nu hade!

Gumantun g siswa

Dapat menanggapi berbagai aspek cerita drama.

Lisan/

Tulisan Uraian 1. Sebutkeun ciri naskah drama !2. Sebutkeun unsur-unsur drama ? 3. Naskah drama dibagi tilu bagian,

sebutkeun !

4. Bacakeun hiji kalimah tina eta naskah make lentong anu merenah!

Dina lampiran materi

Dapat menyempurnakan

pembacaan. Lisan Unjuk Kerja Baca deui ku hidep naskah drama kalawan hade! Gumantung siswa

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(28)

LAMPIRAN 1

BAHAN AJAR

Baca sempalan drama komédi (bobodoran) di handap kalawan bener lentongna, luyu jeung pituduh guru !

HAJAT

Isuk-isuk Juragan pameget sareng juragan istri karalang-kuriling, teu daék cicing bangun bingung.

Juragan Istri : “ Tah… meungpeung teu acan aya tamu, meungpeung rineh, ibu hoyong sasanggem ka Apa!”

Juragan pameget : “ Nyarita naon? Rék naon ? Aya naon, Bu? Naon ieu teh, naon ?”

Juragan Istri : “ Ké..ké ..ké..Bapa, tenang heula..tenang! Yeuh Bapa urang téh pan nuju hajat, Cik atuh, Pa.. sing gumbira, sing cénghar! Ieu mah ditingali-tingali ku Ibu ti tatadi ngan baeu..d baé ambek-ambekan! Ku naon, Pa, cik.. ku naon? Aya naon ? Naon atuh”

Juragan pameget : “ Tenang atuh, Bu! Rék teu ambek-ambekan kumaha, geus pugur rék hajat, der, suku kacugak ku paku. ?”

Juragan Istri : “ Teu kedah ambek-ambekan atuh, Pa,kedahna mah Bapa téh ngaraos syukur kacugakna téh ku paku, cobi upami kacugakna ku linggis, badé kumaha ?!” Juragan pameget : “ Eu.. kamana wae Ibu mah nyarita téh!”

Juragan Istri : “ Atuda lepat, Apa mah, tos terang badé hajat, der ieu mah riweuh ngoprék kandang domba! Pakuna pabalatak, pan janten kacugak!”

Juragan pameget : “ Ngoméan kandang domba sotéh , pedah panto kandangna rék lésot! Teu dioméan mah paur atuh, Bu, kuma lamun keur parasmanan domba laleupas! Pan riweuh, atuh! Mangkaning domba adu wungkul, kuma lamun domba diadu jeung sémah?”

Juragan Istri : “ Bapa mah upami diajak nyarios téh sok teu puguh, Ibu mah lieur!” Juragan pameget : “ Atuda enya, eu..keur mah suku kacugak, jol deui piambekeun séjén!” Juragan Istri : “ A..ya naon deui, Bapa..?”

Juragan pameget : “ Tingal ku Ibu!… (némbongkeun surat ondangan) Tah, surat ondangan! Gara-gara si Kudin, jelema atah adol, di sadunya gé moal aya jelema ceuleupeung siga si Kudin, ka mana deui ayeuna jelemana? Udin!…Udin!.. Udin..!” (ngagorowok tarik)

Juragan Istri : “ Pa, teu kedah gogorowokan nyauran Si Udin mah! Lalaunan wé! Udin ! (lalaunan)”

(29)

Udin : “ Badé aya naon, Juragan?

Juragan pameget : “ Udin! Silaing dititah nyieun ondangan ku déwék, di mana silaing nyieun ondangan ieu ? ”

Udin : “ Di Si Ték An, Gan.. réréncangan abdi.”

Juragan pameget : “ Terus nanaonan, di..na surat ondangan, ngaran déwék tukangna maké ésha (SH)? Pan silaing gé nyaho, déwék mah lain sarjana hukum! Era ..deuleu ku batur!” Udin : “ Emm…Ieu mah kieu, Gan, basa abdi ka Si Tek An, di ditu tos aya jalmi duaan, sami

badé ngadaramel serat uleman, tah duanana ogé, anu garaduh hajatna gé ngaranggo SH, kitu! .. Kitu, Gan!.. Tah..eu.. abdi gé nurutan wé! Jenengan Juragan dipengkerna nganggo SH, da émutan abdi mah, SH téh pasti singketan tina Sohibul Hajat!

Juragan pameget : “ Nya…! Si éta mah kitu da, dasar jelema celeupeung Si Kudin mah!” Juragan Istri : “ Na.. ari maneh..atuh Kudin…aya-aya..waé!”

Juragan pameget : “ Terus nanaonan, ieu, ngaran dewek suminta, kunaon euy di hareupna teu maké R.. Raden Suminta kituh!”

Juragan Istri : “ Lah..atuh, Pa, sawios teu nganggo R ogé, teu aya sahurup mah moal aya pangaruhna!”

Juragan pameget : (langsung nempas)“Is..ceuk saha? Bu, ceuk saha euweuh pangaruhna? Leungit sahurup gé béda harti atuh ! Geura wé..ucing, leungitkeun hurup G- na, jadi ucin! Jelas beda atuh! Ari ucing mah sato, ari si Ucin mah tukang cukur! Maenya aya Ucin dahar beurit? Teu kira-kira, dimana aya tukang cukur dahar beurit? ”

Udin : “ Teras, Bandung Gan, teu aya hurup G-na, janten Bandun, Bandun kota kemban, pan ngalaguna ge hoyong seuri, Gan!”

Juragan pameget : “ Montong ngabodor, siah! Lieur ka aingna gé!”

Juragan Istri : “ Geura..wé, ucing, upami teu aya hurup G-na janten ucin!” Juragan pameget : (némpas) “Eta mah bodoran Bapa, bieu! Asa lalieur aing mah!”

II. PANGAWERUH DRAMA

Drama dina istilah sunda sok disebut sandiwara atawa pintonan anu ngawengku adegan-adegan jeung obrolan antara pamaénna. Ulikan dina pangajaran basa jeung sastra Sunda ngeunaan drama teu ngutamakeun ngeunaan naskah wungkul, tapi ogé ngulik kumaha prakprakan mintonkeun drama luyu jeung naskah nu aya.

Upama niténan naskah drama, ku hidep bakal kapanggih aya sababaraha hal nu patali jeung eta eusi naskah.

1. Aya nu disebut prolog, nyaéta gambaran ti pangarang naskah ngeunaan kaayaan atawa paripolah palaku. Tujuanana sangkan nu maca atawa nu rék merankeun éta drama bisa neuleuman maksudna. Contona:

(30)

2) Di tengah imah Si Sabar jeung indungna keur uplek ngobrol ngalér ngidul bari

nyanghareupan cai entéh nu masih kénéh ngebul. Lalawuhna kulub sampeu anu kakara meunang nyait tina aseupan. Si Sabar diuk bangun ajrih nyanghareupan indungna anu ngagelendut baé mapatahan ka manehna.

2. Aya nu disebut dialog, nyaéta obrolan antara hiji palaku jeung palaku séjénna. 3. Aya nu disebut epilog, nyaéta panutup catur ti pangarang.

Contona: Lantaran Si Sabar budak nu soléh tur taat kana piwuruk indung, nya ti harita manehna jeung indungna tetep renggenek di karajaan. Indungna dipercaya pikeun mingpin paraemban, atuh Si Sabar diangkat darajatna jadi minantu raja.

Maca naskah drama béda jeung maca karya sastra séjénna saperti sajak, carpon atawa dongéng. Saméméh maca drama kalawan bedas, hidep kudu maca jero haté heula. Gunana pikeun nangtukeun lentong jeung gaya dina maca. Sajaba ti éta ogé pikeun niténan bisi aya kecap anyar nu can nyaho hartina. Lentong dina maca naskah drama kacida lengkepna. Upamana baé aya lentong kalimah pananya, lentong kalimah panyeluk, jeung lentong kalimah wawaran.

Dina sempalan naskah drama di luhur aya sababaraha conto kalimah wawaran, kalimah panyeluk jeung kalimah pananya. Titénan ku hidep tuluy pok baca sing bedas kalawan bener lentongna !

1. “ Udin! Silaing dititah nyieun ondangan ku déwék, di mana silaing nyieun ondangan ieu ? ” 2. “ Di Si Ték An, Gan.. réréncangan abdi.”

3. “ Terus nanaonan, di..na surat ondangan, ngaran déwék tukangna maké ésha (SH)?

Pan silaing gé nyaho, déwék mah lain sarjana hukum! Era ..deuleu ku batur!” 4. “ Na.. ari manéh..atuh Kudin…aya-aya..waé!”

LAMPIRAN 2

LEMBAR KERJA SISWA III. UJI KOMPETENSI

Sabada niténan conto sempalan naskah drama di luhur, cing jieun ku hidep naskah drama singket. Sing ngaguluyur saperti conto naskah drama di luhur! Eusina bisa nyaritakeun kajadian di sakola.

(31)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )

Nama Sekolah : ... Mata Pelajaran : Bahasa Sunda Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bentuk

mengemukakan kritik, berpidato, berdiskusi, bermain peran, bercerita tentang cerita pendek, musikalisasi puisi.

B. Kompetensi Dasar

Bermain peran berdasarkan naskah drama

C. Tujuan Pembelajaran

Siswa dapat mengucapkan kalimat-kalimat dialog dengan lafal, volume suara, dan intonasi yang tepat sesuai dengan perwatakan tokoh dan situasinya.disertai peragaan gerak, mimik, dan improvisasi yang tepat.

Indikator

 Dapat mengucapkan kalimat-kalimat dialog dengan lafal, volume suara, dan intonasi yang tepat sesuai dengan perwatakan tokoh dan situasinya.

 Dapat mengucapkan kalimat-kalimat dialog disertai peragaan gerak, mimik, dan improvisasi yang tepat.

 Dapat memperbaiki dan menyempurnakan permainan peran. D. Materi Pokok

Drama

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan Waktu/

Pertemuan

Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 Motivasi  Pretes

Kegiatan Inti 60

 Secara bergantian siswa bermain peran berdasarkan naskah drama yang telah disusunnya secara kelompok

 Bersama-sama menyimak dengan seksama drama yang sedang diperankan

 Menanggapi penampilan tiap kelompok

 Bertanya jawab tentang teknik bermain peran yang baik setelah memperhatikan penampilan tiap kelompok.

Penutup 10

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi pelajaran

(32)

bermain peran.

G. Alat/ Bahan / Sumber  Naskah drama  Buku pegangan  Media elektronik H. Penilaian

Tujuan Pembelajaran Teknik Bentuk Instrumen Kunci

Jawaban Dapat mengucapkan

kalimat-kalimat dialog dengan lafal, volume suara, dan intonasi yang tepat sesuai dengan perwatakan tokoh dan situasinya.

Lisan Unjuk

Kerja Ucapkeun ku hidep guneman dina eta naskah drama kalawan bener! Gumantung siswa

Dapat mengucapkan kalimat-kalimat dialog disertai peragaan gerak, mimik, dan improvisasi yang tepat.

Lisan Unjuk

Kerja Ucapkeun ku hidep guneman dina eta naskah drama kalawan bener dibarung ku rengkak jeung paroman nu luyu!

Gumantung siswa

Dapat memperbaiki dan menyempurnakan permainan peran.

Lisan Unjuk

Kerja Ucapkeun deui ku hidep guneman dina eta naskah drama kalawan bener! Gumantung siswa

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(33)

LAMPIRAN 1

BAHAN AJAR KONGKORONG WASIAT

BABAK 1

Peuting ngagayuh ka subuh. Di jero kamar, Sari keur gulinggasahan. Torojol bapana datang bari ngahudangkeun Sari. Lampu jeung sora kacapi suling pamirig bubuka mawa Sari ka alam impian. Sakabéh kajadian dina babak kahiji aya dina alam impian Sari.

Bapa : “ Sariii... sariii.... gugah Nok, ieu Bapa datang!”

Sari : (hudang, diuk, gigisik kana panon olohok bengong bari neuteup ka bapana) “ Bapaaa! Leres ieu téh Bapa? Apan Bapa mah tos pupus?”

Bapa : “ Enya, Sari ieu téh Bapa! Bapa téh geus maot, tapi hayang ngalongok hidep, sabab ningali hidep siga keur nandangan tunggara. Bapa hayang ngabungahkeun haté hidep. Ku naon hidep téh, Sari?”

Sari : “ Bapa badé ngagumbirakeun abdi? Nya tiasa kitu Bapa nyumponan sadaya kahoyong Sari ?”

Bapa : “ Enya, Sari, Bapa bakal nyumponan sakabéh kahayang hidep.” (Bapana ngaluarkeun hiji kongkorong). Ieu kongkorong tarima ku hidep. Ieu kongkorong bisa jadi cukang lantaran pikeun nyumponan sagala kahayang hidep. Upama hidep boga kabutuh pék geura menta kana ieu kongkorong, tangtu bakal laksana sakahayang hidep. (Bapana masrahkeun kongkorong, ku Sari ditampanan kalawan hate nu pinuh ku kabungah).

Sari : “ Hatur nuhun Bapa, Sari bingaaah pisan!”

Bapa : “ Sari, pirengkeun papatah Bapa! Ieu kongkorong téh teu meunang ditémbongkeun ka sasaha , ogé teu meunang nyaritakeun kaajaiban ieu kongkorong!”

Sari : “ Sumuhun, Bapa, Sari bakal ngéstokeun kana piwejang ti Bapa!”

Bapa : “ Pék ayeuna mah geura bobo! Bapa rék mulang deui!” (Sari nyimpen kongkorong dina handapeun bantal tuluy saré. Bapana memener simbut Sari bari ngusapan buuk Sari.) “Ati-ati nya Sari, kadé ulah hilap kana amanat Bapa. Bapa rék miang ayeuna!” (reup Sari saré bangun nu tibra pisan. Sora kacapi suling dibarengan ku kongkorongok hayam, sada manuk récét tanda geus isuk. Sari hudang mukakeun jandéla kamarna)

(34)

bagja pisan!” (Kongkorong diantelkeun kana dada) “Sugan bener, rék ménta baju aluuus ah!” (Sari turun tina dipan, tuluy andiprek di handap bari meureumkeun panonna. Leungeunna namprak kawas keur ngado’a) “Héy, kongkorong wasiat, kuring hayang ...” (Panto kamar aya nu ngagedor. Sari teu tulus rék ménta baju alus téh )

Ema : “ Sari... Sariii.., hudang nyai, geus beurang ieu téh! Moal solat subuh kitu?”

Sari : “ Saur bapa, ulah bébéja ka sasaha ngeunaan ieu kongkorong. Ah engké deui baé rék ménta baju alus téh !” (Sari nyakuan kongkorong bari api-api nilepan simbut)

Ema : (gegedo deui...) “ Sariii...!” (Ema lebet ka kamar) “Aéh, geuning geus hudang! Ku naon bet teu némbalan digero-gero téh?”

Sari : (Api-api nilepan simbut, bari arapap-eureupeup) “ Euh... euh... aéh... emh, éta Ma, Sari nuju eu....euh.. bébérés!”

Ema : “ Tapi naha atuh teu ngajawab, digegero téh!”

Sari : “ Teu ku nanaon, Ma, panginten eu..euh... asa teu kapireng. Sareng ieu Sari téh nuju mendak kabingah!”

Ema : “ Meunang kabungah! Kabungah naon téa?”

Sari : “ Leres, Ema, Sari téh sakedap deui bakal nampi hadiah acuk saé!”

Ema : (Beuki heraneun baé) “ Hadiiiaah! Hadiah ti mana horéng éta téh? Henteu keur ngalindur mah Sari téh?”

Sari : “ Henteu Ema, Sari mah teu ngalindur. Leres-leres tos gugah. Tuh tingali! (Sari nyiwit leungeunna) Aduuuh nyeriii...!”

Ema : “ Lamun enya geus hudang, cing pok bébéja ka Ema! Ti mana bakal meunang baju alus téh, Sari ?”

Sari : “ Ema wios teu percanten ka Sari! Tapi Sari mah yakin, sakedap deui ogé Sari bakal gaduh acuk anu saééé...pisan!”

...

(Disundakeun tina Kalung Ajaib: Sudibyanto 2001)

Drama sok dipentaskeun di luhur panggung. Drama aya nu pondok aya ogé nu panjang. Nu pondok cukup dijieun sababak, sedengkeun nu panjang mah dibagi jadi sababaraha babak.

Ditilik tina warnana, drama aya sababaraha rupa.

1. Drama Tragédi, galur caritana ngagambarkeun katunggaraan, kasedih, kaprihatinan palaku. 2. Drama Komédi, midangkeun lalakon pinuh ku kagumbiraan, karasa hégar, pinuh ku banyol.

Upamana baé : Karnadi Bandar Bangkong, Si Kabayan, Ciung Wanara, jeung sajabana.

3. Drama Tragedi Komédi, galur caritana teu ngan wungkul pikasediheun, tapi direumbeuy ku komédi. Upamana baé: lalakon Nyai Dasimah, Lutung Kasarung, jeung sajabana.

(35)

MATERI PANGDEUDEUL

Kecap Rundayan

Titenan deui naskah drama di luhur! Dina éta naskah aya kecap ngagayuh, pamirig, digegero, jeung sajabana. Kecap ngagayuh asalna tina kecap gayuh maké rarangkén hareup nga-, kecap pamiring asalna tina kecap pirig maké rarangkén hareup pa-, kecap digegero asalna tina kecap gegero maké rarangkén hareup di-. Sakur kecap nu geus nu geus dirobah ku cara ngararangkénan disebut kecap rundayan.

Bisi hidep poho, dumasar kana cara ngalarapkeunana, rarangkén dibagi jadi sababarah rupa, nyaeta:

1. Rarangkén hareup (B.Ind.: awalan/prefiks) : di-, ka-, sa-, si-, ti-, ting-, ba-, jsbté. 2. Rarangkén tengah (B.Ind.: sisipan/infiks) : -um-, -ar-, -in-,

-al-3. Rarangkén tukang (B.Ind.: akhiran/sufiks) : -an, -eun, -keun, -na

(36)

LAMPIRAN 2

LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI

Sangkan leuwih paham kana eusi naskah drama di luhur, jawab sakur pananya di handap! 1. Saha baé palaku dina naskah drama “Kongkorong wasiat”?

__________________________________________________________________________ 2. Tataan latar tempat anu kacarita dina éta naskah drama?

__________________________________________________________________________ 3. Wayah kumaha lumangsungna éta kajadian?

__________________________________________________________________________ 4. Dibéré naon, Sari ku bapana?

__________________________________________________________________________ 5. Naon hasiat éta kalung wasiat?

__________________________________________________________________________

6. Naon sababna Sari percaya pisan kana hasiat éta kalung wasiat?

__________________________________________________________________________ 7. Amanat naon nu ditepikeun ku bapana Sari?

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 8. Naon amanat anu hayang ditepikeun ku pangarang naskah éta drama?

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________

9. Kumaha pamanggih hidep kana kajadian ngeunaan bapana Sari nu geus maot bisa nepungan sarta ngobrol jeung nu hirup kénéh?

__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 10. Kumaha ceuk hukum agama lamun hiji jalma barangpénta ka salian ti Alloh?

(37)

Titénan sakur kecap nu aya dina naskah drama Kongkorong Wasiat! Tuluy cirian nu kaasup kana kecap rundayan. Prak ku hidep tuliskeun dina tabél ieu di handap! Dina kolom nu teu aya contona dina naskah, eusian ku hidep ku conto meunang mikir hidep!

No. Rarangken Kecap rundayan Kecap Asal

1. nga-_____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________ 2. ny-_____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________ 3. di-_____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________ 4. ka-_____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________ 5. pi-_____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________ 6. -an _____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________ 7. -keun _____________________________ _____________________________ ________________________ ________________________

8. di – keun

_____________________________ _____________________________

________________________ ________________________

9. nasal - keun

(38)

Jieun kalimah tina kecap rundayan ieu di handap! 1. katincak

__________________________________________________________________________ 2. dibawa

__________________________________________________________________________ 3. sarébu

__________________________________________________________________________ 4. tibalik

__________________________________________________________________________ 5. marandi

__________________________________________________________________________ 6. lalieur

__________________________________________________________________________ 7. gumantung

__________________________________________________________________________ 8. pamanggih

__________________________________________________________________________ 9. dialungkeun

__________________________________________________________________________ 10. pangmeulikeun

(39)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN ( RPP )

Mata Pelajaran : Bahasa Sunda

SMP/MTs. : SMP Negeri 2 Pameungpeuk Kelas/Semester : IX / 1

Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi

Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bentuk mengemukakan kritik, berpidato, berdiskusi, bermain peran, bercerita tentang cerita pendek, musikalisasi puisi.

B. Kompetensi Dasar

Mengkritik berbagai karya ( seni atau produk)

C. Tujuan Pembelajaran

Siswa dapat mengemukakan tanggapan (respon) spontan, kelebihan-kelebihan kualitas sebuah karya seni serta dapat mengemukakan kritik dengan bahasa dan cara-cara yang santun.

Indikator

 Dapat mengemukakan tanggapan (respon) spontan atas karya seni.

 Dapat mengemukakan kelebihan-kelebihan kualitas sebuah karya seni dengan pertimbangan.  Dapat mengemukakan kritik dengan bahasa dan cara-cara yang santun.

 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan kritik/pendapat dalam diskusi. D. Materi Pokok

Kritik

E. Metode Pembelajaran

1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah 2. Metode : Langsung

3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan Kegiatan Waktu/

Pertemuan

1-2 Pendahuluan 10

 Memeriksa kesiapan siswa  Apersepsi

 Motivasi  Pretes

Kegiatan Inti 60

 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik dan tatakrama menyampaikan kritik

 Secara seksama siswa memperhatikan sebuat karya seni

 Secara bergantian siswa menyampaikan tanggapan/kritik pada karya seni dengan bahasa yang baik dan santun

 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan kesalahan dalam menyampaikan kritik

Penutup 10

 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari  Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal dengan

baik dan santun

Alat/ Bahan / Sumber Penilaian

Tujuan Pembelajaran Teknik Bentuk Instrumen JawabanKunci

(40)

tanggapan (respon)

spontan atas karya seni. Tulisan pangajen kana eta karya seni? g siswa Dapat mengemukakan

kelebihan-kelebihan kualitas sebuah karya seni dengan pertimbangan.

Lisan/

Tulisan Uraian Naon kaunggulanana dumasar pangajen kana eta karya seni? Gumantung siswa

Dapat mengemukakan kritik dengan bahasa dan cara-cara yang santun

Lisan/

Tulisan Uraian Kumaha pipokeun hidep lamun nepikeunajen nu kurang hade kana eta karya seni? Gumantung siswa

Dapat memperbaiki atau menyempurnakan kritik/pendapat dalam diskusi.

Lisan/

Tulisan Uraian Pok tepikeun deui pamadegan hidep dumasar pangajen kana karya seni ku basa nu leuwih hade!

Gumantun g siswa

Mengetahui Pameungpeuk, Juli 2012

Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

(41)

LAMPIRAN 1

BAHAN AJAR PEDARAN

NGRITIK KANA KARYA SENI

Sacara étimologi (asal-usul kecapna), kritik asalna tina kecap krinein (basa Yunani) anu hartina méré putusan hukum, ngabandingkeun, méré tinimbangan hadé-goréng, tinimbangan bener-salah. Kecap krinéin jadi poko asal muasal kecap krintérion anu hartina dasar tinimbangan, méré putusan. Jalma nu gawéna méré tinimbangan jeung méré putusan disebut krites anu hartina hakim. Tina kecap krites nu jadi dadasar kecap kritik nu dipaké ku urang ayeuna.

Kecap kritik ku urang Sunda sok dipaké dina kahirupan sapopoé pikeun nyempad, nyawad jeung memener hiji hal nu teu merenah sangkan merenah luyu jeung kakuduanana. Geuning sok aya jalma nu nyarita kieu “Da éta silaing mah kabisana téh ngan ngritik jeung ngritik baé. Cik atuh prak sorangan kadinyah!” Dina ieu hal, kecap kritik bisa disaruakeun jeung nyawad, nyempad, meunteun, méré pangajén (criticism).

Prak-prakan ngritik atawa méré pangajén kudu maké tatacara anu merenah. Hadéna mah pangajén téh ulang ngadedetkeun, tapi dumasar kana rarambu ieu di handap.

1. Kudu obyéktif, nyaéta kritik kudu didadasaran ku bukti atawa pakta-pakta anu oténtik (nyata). Teu meunang disumput salindung, ditambah atawa dikurangan. Mun beureum sebutkeun beureum, konéng sebutkeun konéng. Kitu deui pétotna menyonna hiji perkara sebutkeun kumaha kanyataanana.

2. Kudu konstruktif, nyaéta kritik kudu méré kasempetan kanu nyieun karya sangkan terus némbongkeun kamampuhna pikeun ngahasilkeun karya nu leuwih hadé. Cindekna méré jalan ka nu ngarora sangkan terus némbongkeun tur ngahasilkeun karya.

3. Kudu zaklek, nyaéta kritik nu rada peureus ulah nepi ka ngaruag atawa ngabongkar nepi ka akar-akarna, tapi kudu bisa ngadegkeun deui wangunan anyar anu leuwih weweg, leuwih pantes, leuwih kewes.

4. Kudu positif, nyaéta nembrakeun hadé-goréngna, punjul-héngkérna hiji hal. Tujuanana sangkan apal kana ajén inéjen anu hakiki.

Lamun hidep ningali kana hiji karya seni nu lian dina widang seni, sastra, atawa karya seni sejenna tangtu bakal méré koméntar. Lamun éta karya téh alus sebutkeun alus kalawan tepikeun alesanana, pon kitu deui upama goréng tepikeun kakuranganana bari dibarengan ku alesan. Ngan kadé, ngritik lain ngajejeléh tapi méré pamadegan anu dibarengan ku alesan, malah leuwih alus lamun bari méré jalan kaluarna sangkan éta karya bisa leuwih alus.

Sangkan leuwih jéntré, tengetan conto ieu di handap!

(42)

2. ( ningali pintonan drama kelompok babaturan) “Ceuk pamanggih kuring aya nu kurang dina prakna minton téh. Kahiji, sora kurang tarik, alusna mah rada tarik sabab teu maké sound system; kadua, lamun keur nyarita ulah nukangan panongton, alusna nyanghareup ka tengah bari rada nyérong ka panongton; katilu blokingna ulah satempat baé tapi kudu nyebar sangkan aya pariasi.”

LAMPIRAN 2

LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI 1

Cing ku hidep titénan sababaraha lukisan/gambar, tuluy tepikeun pangajén hidep kalawan dibarengan ku alesan-alesan anu positif.

Koméntar kana gambar 1

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________

Koméntar kana gambar 2

_____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________

UJI KOMPETENSI 2

Téangan dua rupa gambar karya seni lukis, boh tina koran, majalah atawa tabloid. Gambarna nu maké warna ulah nu hitam putih. Gunting tuluy témpélkeun dina kolom ieu di handap! Satuluyna pék éta gambar téh béré ajén (peunteun ) sarta béré koméntar ku cara ngajawab pananya nu geus disadiakeun!

(43)

1. Gambar naon nu ditémpélkeun ku hidep téh?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 2. Alus atawa goréng éta gambar?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 3. Naon alesanana pangna hidep nyebutkeun alus?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 4. Naon alesanana pangna hidep nyebutkeun goréng?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 5. Naon punjulna tina gambar nu ditémpélkeun téh?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 6. Naon kurangna éta gambar nu ditémpélkeun téh?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 7. Naon warna anu dominan tina éta gambar?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 8. Tina wangunna, éta gambar téh mangrupa atawa henteu?

a. _______________________________________________________________________ b. _______________________________________________________________________ 9. Bandingkeun antara gambar 1 jeung gambar 2, alus mana? Tu

Gambar

GAMBAR  1GAMBAR  2
Gambar naon nu ditémpélkeun ku hidep téh?

Referensi

Dokumen terkait

 Guru bertanya jawab tentang hal-hal yang belum diketahui siswa.  Guru bersama siswa bertanya jawab meluruskan kesalahan pemahaman, memberikan penguatan

Siswa dapat menulis sisindiran sesuai dengan persyaratan bentuk dan isi dengan pilihan kata yang baik dan santun serta menggunakan gaya bahasa yang sesuai bagi puisi sisindiran

 Guru bertanya jawab tentang hal-hal yang belum diketahui siswa..  Guru bersama siswa bertanya jawab meluruskan kesalahan pemahaman, memberikan penguatan dan penyimpulan..

Dalam kegiatan konfirmasi, guru:..  Guru bertanya jawab tentang hal-hal yang belum diketahui siswa..  Guru bersama siswa bertanya jawab meluruskan kesalahan

 Guru bertanya jawab tentang hal-hal yang belum diketahui siswa..  Guru bersama siswa bertanya jawab meluruskan kesalahan

 Siswa menjawab pertanyaan guru tentang pertemuan dua garis pada bangun datar berdasarkan peragaan yang dilakukan oleh guru..  Siswa menyimak penjelasan guru tentang

Siswa menyimak penjelasan guru tentang pentingnya sikap disiplin yang akan dikembangkan dalam pembelajaran.. Siswa dan guru mendiskusikan perkembangan kegiatan literasi yang

Siswa menyimak penjelasan guru tentang menemukan pokok pikiran atau informasi penting pada bacaan perubahan ekosistem yang ditampilkan dalam power point.. Siswa bersama guru