• Tidak ada hasil yang ditemukan

Documentslide.com materi pelajaran drama

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2018

Membagikan "Documentslide.com materi pelajaran drama"

Copied!
8
0
0

Teks penuh

(1)

I. Materi Pelajaran

Drama inggih punika sinalih tunggil karya sastra sane ngelampahang daging cerita antuk dialog – dialog. Drama inggih ipun susastra sane marupa sasolahan, tingkah laku ngundukang pratingkah manusa, tur nganggen basa anggena matutur – tuturan. Drama Bali inggih lelampahan, paigelan, sandiwara. Drama Bali wenten 2 soroh inggih ipun : 1. Drama Bali Tradisional

Drama puniki taler kaparinama drama bali klasik marupa soroh drama (lelampahan) sane nyatuang indik puri (istana), aab gumine sane liu, tur nganggen gong, gegendingan, miwah busana Bali.

Cirri lelampahan drama Bali purwa punika

a. Lelintihan satuane nenten nganggen sesuratan (naskah Drama) b. Nenten wenten sutradara

c. Nganggen gamelan (gong, angklung) anggena ngrameang lelintihan lelampahan d. Madasar antuk igel – igelan (tanjek gong)

e. Madaging gegendingan (tembang)

f. Nganggen rangki, stromking ring kalangane

g. Unteng satuane nyatuang soroh puri (istana), wayang, babad, parwa h. Nganggen sarana topeng miwah busana Bali

i. Sang Pragina dados mareraosan ring para panonton (sang ngaksi). Conto Drama Tradisional

 Arja (Pakangraras, Cupak Grantang, Pajang Mataram)  Gambuh (Raja Lasem, Dalem Bungkut, Dalem Dimade )  Wayang Wong (Prabu Salya, Sang Prabu Parikesit)

 Prembon (Mayadanawa, Utusan Patih Ularan, Puputan Badung)  Sendratari (Ramayana, Kresna Duta, Wirata Parwa)

 Topeng (Topeng Panca, Topeng Pejegan, Topeng Prembon) 2. Drama Bali Modern

(2)

(cinta kasih). Drama Bali Modern puniki matiosan (mabinaan) pesan ring drama Bali tradisional sareng Drama Bali anyar (modern) makeh pesan.

Cirri Drama Bali Modern punika inggih ipun :

a. Lelintihan satuane nganggen naskah (sasuratan, sewala patra) b. Nganggen sutradara

c. Nenten nganggen gamelan, nanging nganggen iringan music (instrumentalia) d. Tetindahane madasar sekadi polahe sujati (kenyataan), nenten madasar tanjek gong e. Nganggen tutur (dialog) sakadi anak mareraosan ring polahe sujati (kenyataan) f. Nganggen dekor (papayas an panggung) manut sekadi sekala (relistis) utawi

caciren (absurd)

g. Nganggen lampu mawarna – warni (tata sinar)

h. Unteng satuane nyatuang soroh idupe sekadi mangkin (sedih, liang, makasih -kasihan)

i. Nganggen busana sekadi sekala (realistis)

j. Sang pragina kaparinama : peran tokoh, pemain tur ten dados mangraos ring para panonton (sang ngaksi)

Srana ngwangun drama luire : 1. Sutradara

Panguruk, Palatih, pacang ngrerehang satua 2. Pemain (Pragina), wenten tiga

 Pemain Inti  Pemain Utama  Pemain Pelengkap 3. Satua (Naskah Bawak) 4. Genah (Bloking)

5. Panggung (Genah masolah) 6. Panonton (sang nyingak) 7. Tata suara, tata lampu

Contoh Naskah Drama

(3)

PAHALA KARMA Ring pagehan umah made dongole (nyoreang)

Kala punika, kanten Made Dongol clapat-clapat ring pagehan ipun, sambilang ipun, cengak-cengik masaseret, masesimbing.

Dongol : Liak. Namping liak dini……telah mati ubuh-ubuhane. Ngubuhin bebek mati ngubuhin siap Bangka. Ngubuhin kucit masi tusing matuuh. Liak. Buin pidan ja…..sekala tepukin liwat di natahe dini jeg masempal baongne.

Pisaga mapungkusan men Simping, marasa salah tampi. Raris maekin Made Dongol ring samping pagehane

Men Simping : wih… nyen orahang Made bisa ngeliak? Dongol : nyen merasa bisa

Men Simping : da anaka bruak-bruak mamunyi keto. Salah tampi madingehan.

Dongolan : yeh lamun tusing merasa jit belus to nguda salah tampi? Apa ke mbok merasa bisa ngeliak

Men Simping : wih… yadiapin mbok buta roroban tusing bakat baan mbok ngalih gae keto. Anak jelema megama tenenan tawang?mbok ngudiang ugig nyakitin timpal ……..ngamah ubuhan pisaga.

Dongolan : lamun suba keto…ngudiang salah tampi?

Men Simping : ngudiang Made ping kuda-kuda cegak-cegik….masesimbing nyambat-nyambat liak marep ka natahe mai? Apa ke tusing ngalih anake dini? Yeh made gelar-gelur di rurunge gede…..mbok tusing ja salah tampi. Kadung Made jumprat-jumprit ditu, mbok tusing ja berat.

(4)

II. Materi Pelajaran  Suksman surat.

Rerepi utawi surat (sewalapatra)inggih punika sarana ngamedalang daging pikayun majeng ring anak siosan nganggen piranti basa sasuratan

 Soroh-soroh sewalapatra.

Manut dagingnyane surat punika kakepah dados tigang soroh inggih punika.

1. Surat resmi

Surat resmi punika mangge ring sajeroning kantor pemerintahan utawi jawatan.

2. Surat perniagaan/niaga

Surat niaga puniki kamedalan utawi kaanggen ring sajeroning utsaha perniagaan utawi industri swasta.

3. Surat pribadi

Surat majeng ring keluarga, sawitra, semeton, lan surat tresna. Surat pribadi punika wantah madaging indik pakenoh sang sane ngawi surat punika (kepentingan pribadi).

 Pah-pahan surat

Rikala pacang nulis surat, wenten sane patut elingang, marupa pahan surat sane nenten dados laliang. Pah-pahan surat punika luire:

- Kepala surat (kop surat) - Tanggal surat

- Nomor surat - Lampiran surat

- Hal surat (tatuek daging surat) - Alamat surat (genah sane katuju) - Salam pembuka

(5)

- Salam penutup - Pengirim surat

 Kawigunan soang-soang pah-pahan surat.

1. Kepala surat mawiguna nyihnayang organisasi utawi perusahaan lan genah organisasi punika.

2. Tanggal surat punika mawiguna dados dokumentasi surat.

3. Nomor surat mawiguna mangda ngewantu ring sajeroning administrasi punika pakaryane mamargi antar lan mangda uning akehnyane surat sane medal lan ngranjing.

4. Lampiran mawiguna nekedang ring sang sane ngawacen seosan teken surat wenten malih dokumen sane lian anggen nyelasang surat punika. 5. Perihal mawiguna mangda sang sane ngawacen surat punika uning napi

parindikan sane kengin katekenang ring surat punika.

6. Genah sane katuju mawiguna mangda surat punika neked ring genah tatujone.

7. Salam pembuka punika pateh teken rikala iraga malancaran ke umah anak iraga sapatutne ngetuk pintu dumun. Punika pateh ring sajeroning surat mangda kesane ten kaku. Ring basa Bali conto salam pembuka inggih punika “Om Swastyastu”.

8. Daging surat punika mawiguna mangda sang sane ngawacen uning pariindikan napi sane kengin katekedang.

9. Salam penutup punika nyihnayang raraosan sampun puput lan ngaturang suksma.

10. Pengirim surat punika mawiguna nyihnayang sira sane ngirimang surate punika.

Ring sajeroning nyurat surat sumangdane nguratiang basa sane kaangge mangda tan ngawinan salah tampi ring sang sane ngwacen. Basa sane kaanggen ring sajeroning nyurat surat inggih punika basa Bali alus singgih, basa Bali alus madya, lan basa Bali alus sor utawi nganutin sor singgih basa Bali.

CONTO SURAT PRIBADI

(6)

Sane tresnain titiang Ayu

Ring jero Om Swastiastu

Ayu sawitran titiange sane banget tresnain tiang punapi gatra ayun emangki?

Dumogi becik kemanten nggih! Ayu, titiang nunas ampura banet nggih mawinan titiang tan prasida rauh ring acara wanti warsa Ayuke. Nanging tiang saking kedohan nguncarang rahajeng wanti warsa sane kaping pitulas., mugi-mugi Ayu ngancan ayu sekadi wastane, mogi dirge yusa lan setate bagia.

Ayu sawitran tiang sane jegeg, ring patra puniki tiang nyarengun hadiah. Nanging sampunang sungsut nggih! Mawinan hadiah niki nente je maal nanging maaji pisan ring tiang. Domugi je kawentenan hadiah tiang puniki tale maaji ring Ayu mangda ngancan wikan mabakti ring Hyang widhi lan rerama. Malih jebos wawu bukaka nggih sausan ngwacen patra puniki.

Ayu, wantah asapunika dumun nggih patra tiang puniki. Benjang malih kasambung. Nenten waneh tiang nguncarang rahajeng wanti warsa dumogi sukses nggih yuk! Suksma.

Om Santih, Santih, Santih om

Manut Buku Sor Singgih Basa Bali Pikardin I Nengah Tinggen Basa Sor Singgih Keperang dados kalih soroh Inggih Punika :

(7)

2. Basa Sor Inggih Punika basa andap sane mangge mababaosan marep ring : (Wangsa andapan, sesamen wangsa jaba, Pasawitran sane luket utawi ri kala maiyegan)

1. Ring sajeroning Basa Singgih malih keperang dados 4 soroh :

a. Basa Alus Singgih

Basa Alus singgih mangge ri tatkala matur-atur majeng ring wangsa sane tegehan utawi ring jadma sane jungjungang/singgihang. Lengkara-lengakara sane mabebaosan punika marupa kruna-kruna sane sampun kaanutang, Upami :

Seda = Mati

Mantuk = Mulih

Ngandika = ngomong

Ngaksi = ningalin

Mireng = madingehang

b. Basa Alus Sor

Basa Alus Sor mangge ngandapang raga rikala matur-atur ring wangsa sane tegehan utawi sane patut singgihang, Kruna-kruna sane mangge matur-atur marupa kruna-kruna sane alus sor, Upami :

Padem = Mati

Budal = mulih

Matur = ngomong

Ngatonang = ningalin

Miragi = ningeh

Ipun = ia.

c. Basa Alus Madya

(8)

Tiang = wit saking titiang = icang

Niki = wit saking puniki = ene

Nika = wit saking punika = ento

d. Basa Alus Mider

Basa Alus Mider marupa basa alus sane ngiras kagunanipun rikala mabebaosan marep ring wangsa sane tegehan utawi sane andapan sane patut jungjungang, Upami:

Rauh = Teka

Mamargi = Majalan

Jinah = Pipis

2. Ring sajeroning Basa Sor/andap malih keperang dados 2 soroh :

a. Basa Kesamen/Kapara

Kasamen kruna lingganipun saking sami, polih pangater ka rauhing pangiring an dados kasamian, kasandiang dados kasamen. Dados basa kasamen artinipun basa sor sane dados anggen sareng sami saha wirasanipun tan ja nyinggihang maliha tan ja ngandapang, Upami Cening Mara Teka ?

Conto : Madaar, gedeg, mata

b. Basa Kasar

Basa Kasar Puniki taler marupa basa sor, sane katibakang marep ring pasawitran sane luket utawi ri kala maiyegan. Kruna-kruna sane mangge, Upami:

Leklek = daar

Memelud = Pules

Referensi

Dokumen terkait

Pikolih tetilikan puniki inggih punika (1) basa sane kaanggen ring GP, pakardin Gede Ngembak, druwen Gedong Kirtya, Singaraja, wantah basa Bali Tengahan santukan ring

Sane ngawinang ring Subak Anyar Desa Padang Keling ngangge campuhan warna basa ri tatkala ngawentenang pabligbagan inggih punika duaning basa Bali punika wenten

Inggih ida dane sareng sami ring galahe sane becik puniki lugrayang titiang jagi ngaturang pidarta basa Bali sane mamurda “Bali Wisata Budaya”. Ida dane sareng sami

Inggih, Magala Dinas Kebudayaan Kabupatén Tabanan sané pisinggihin titiang, Manggala miwah Angga Tim Panuntun Basa Bali sané wangiang titiang, Para Guru, miwah

Piteket sane kawedarang ring titilik puniki inggih punika sakadi, Majeng ring guru basa Bali kaaptiang mangda prasida nglaksanayang paplajahan antuk nelebin wangun

Pikolih saking tetilikan puniki (1) kawentenan Anggah-ungguhing Basa Bali sane kaanggen sajeroning Cerpen Mabasa Bali Ring Rubrik Orti Bali, Koran Bali Post

Nenten ring pergaulan para yowana kemanten sane nganggen basa Bali punika durung prasida becik, nanging yening kacingak ring Desa pakraman, ritatkala sangkep para

Kawentenan sor singgih basa Bali ring paruman Banjar Adat Gunung Biau inggih punika ring sajeroning paruman Banjar Adat Gunung Biau, rasa basa kruna-kruna sane kanggen