• Tidak ada hasil yang ditemukan

• 50 taoen V.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "• 50 taoen V."

Copied!
24
0
0

Teks penuh

(1)

OPLAAG:

10.250

EXEMPL.

. ... .

,,Saiki wis tjoekoep disoemoeroepi, jen kita koe"' doe njamboetgawe metoe: mentjar, soemebar Jan wa-.

rata; apadene njamboetgawe antjas mendjero, pamrihi soepaja Rakjat kita bisaa ngerti sarta kadoenoengau tjipta Ian angen .. angen k.ita. l <1

Semano oega golongan intellectuelen kang manoet dradjade, wis samesthine sarta wis pantes banget, Ia- moen padha gelem dadi pemimpin oetawa penoentoen, kang sabandjoere kabeh maoe bisaa nindakak~ pegcr.

wejan kang anderpati. Jen mengkono, barisane kaoem krama kang samekta sedya 'gajoeh maksoed kita, jen wis toemindak madjoe, ora bakal kena tinoelak ma-.

neh".

Dr. R. SOETOMO.

(Ing boekoene .. Poespa Rinontje"J,

• 50 taoen V. 13 Augustus 1938.

...

(2)

Wo.edoet. .. ... .

Bareng akoe meloe matja is ne soerat kabar iki, saka enggon- koe njilih ndoeweke mitra tepoengankoe, krasa kedoedoet atikoe, kepengin meloe dadi koelawarga ( abonne), merga kepengin nam- pa soerat kabar kang migoenani iki, saben minggoene. Moela sa ka ikoe kitir ing ngisor iki, ndak kirimake marang administratie klawan pendjaloek soepaja wiwit dina iki akoe katjathet dadi

koelawarga kang setya.

I

I

Akoe, djenengkoe

I

i

I

adreskoe, omahkoe ing post

Wiwit saiki ndjaloek dadi koelawarga anjar soerat

I

'I

kabar ,.Panjebar Semangat".

~--···--- i I

Kitir ing ndhoewoer iki, goentingen, lebokna ing amplop, adja . di-elim, adresana menjang: Administratie ,.Panjebar Semangat", ' S0erabaja, prangkonana drukw~rk moeng 2 sen. ' Jen eman anggoenting lembar iki, ja kirima kartoepost wae.

toch kartoepost saiki regane goer .. . . • .• . • 3 ~

sen.

...

: Lain tidak Horloge jang paling :

+

disoekai oleh anak-anak sekolah,

+

+

model-model jang paling baroe soe-

+

+

dah saja kasih datang, perkakas se- : : moea dari badja, djalan anker, 4 batoe,

+

+

bikinan fabriek Zwitserland jang

+

• paling haloes, dan kasih garantie 2 :

: tahoen, veer poetoes diganti dengan

+

+

gratis, harga tjoema

f

5.50 (lima

+

: 50/100 roepiah).

+

+

Kalau kirim oeang lebih doeloe, :

: ongkos kirim vrij. Dan terima peker- :

i

djaan horloge segala keroesakan jang

+

• haloes sampai jang kasar (reparatie). :

• •

, . .

,: S. 0. Fi\ DJ AR:

• •

...

-~~~~--~~~~~~~~·.am1S14 l!Sllill'D8!1i . . . .

SRIMOELJO KOENTJORO

(MODERN JAVAANS TONEEL)

KRANGGANSTRAAT 75-77, SOERABAIA

Mrs.

TELEPOON H54 ZUID.

S. Es a.

Sampoen lami Srimoeljo Koentjoro anggening ka wentar namanipoen, de ning sanget mranani Ian nengsemaken dhateng para mriksani.

Awn saking poenika ka- thah tandha-tandha panga- lembana in kang sampoen katampi dening Srimoeljo- Koentjoro. Ing antawisi- poen inggih poenika:

I. Bin tang Mas saking P.

B. S. (Poetri Boedi Se ...

djati) Soerabaja .•

2. Bintang Mas saking Para Ambtenaar Ge- meente Soerabaja.

3. Bintang Mas saking Pa*

kempalan Moeljorahar- djo Soerabaja.

~. Bintang Mas saking Pa- ra Loehoer ing Sidohar- djo nalika Pista Oranje . 5. Serat pratandha saking Prijantoen Goeroe ing Pasoe- 1 roehan. ngantos sadaja moerid""1Iloeridipoen kapoerih ningali.

j

~. Pratandha awoedjoed perak ageng kasekar-sekar, wi- ' nadahan ing peten endah., saking satoenggaling Bangsa Tiong.- . hoa ing Soerabaja.

I

DIRECTIE.

--l!!!U'll -~?A't - -- · -- ------•••llllllR&!l.lnllmil!f.lllSilll

HA Tl BERSANGSI t Lantaran beloem menjata- kan I Silahkan menjatakan

+

Kampementstraat 3. •

: s

0 E R A B A

J

A. :

I

pe1toendioekan dad;

...

1 1

Batikhandel ,,N 0 P R Z l' IN''

KA 0 EM AN 294

DJOKJAKARTA.

Sedia roepa-roepa batik keloearan Djokjakarta clan Solo Pengiriman diatoer rembours atau oeang dikirim doeloe. Dari harga atau pilihan ditanggoeng menjenangkan. Kain pandjang

I

moelai harga

f

22 . ...-,

f

25 . ...-,

f

28.-,

f

30.-,

f

32.-,

f

35.-.

f

45 . ...-,

f

50.- sampe

f

60.- per kd. saroeng2 moelai harga

f

22 . ..-,

f

24.-,

f

27 . ..-,

f

30 . ..-,

f

40 . .- sampe

f

50.- per kodi.

Ikat selendang moelai harga

f

13.-,

f

18.-,

f

22.-,

f

30.- sampe

f

40.- per kodi.

Sedia djoega kain2 batik haloesan Djokja clan Solo moelai harga

f

3 . ...-,

f

3.75,

f

4.25,

f

5.-.

f

7.- sampe

f

IO.- dan

f

12.50 per lembar.

Atoerlah pesanan banjak atawa sedikitnja. Boeat djoeal toean dan njonja akan dapat hasil jang baik. Boeat pake akan da.- pat harga jan~ moerah sekali.

Pesanan jang tak di setoedjoei boleh ditoekar atawa oeang kembali.

Prijscourant atau keterangan dikirim gratis.

Moderne Toned Gezelschap tsb.

Besoek pada tanggal 6/7 Augustus tfm 13/14 Augus-1 tus akan main di Pasar.-

j

malam Dinojo. I

M. A. Sainem (MALANG). ,,

Hoofdrol terpegang oleh: M. A. Sainem, terbantoe M. A.

Binah, M. A. Boed1rah, M. A. Sitoem, M. A. Soenarsih, M.

A.

Bibit, M. A. Sarti dan 1.1.nja.

Serta terbantoe doea badoet, ialah: Timbang clan Ngang.- fJOer jang bisa menghiboer hatf sedih (soesah) pada sekalian penonton.

T oneel dan pakaian semoea serba baroe, teratoer modern, lengkap dan tjotjok bagi djalannja tjerita, tjerit;;a~tjerita diatoer oleh ahli hika:jat Babad Tanah Ojawa jang aseli.

Saban bedriif terloekis pemand.angan jang amat merawan ha ti.

Hormat DIRECTIE.

(3)

No. 50 V. - 13 Augustus 1938. Sabtoe Kliwon 15 Dj. I..akir 1869-1357.

Hoofdred. IMAM SOEPARDl

Soerat kabar minggon basa Djawa adhedbasar kebangsan. n1ebar ~emangat manoe.nggale bangM lndon.&ia.

Regane langganan 1 kwartaal ( teloeng sasi)

f

1.50. Kena dibajar saben sasi

f

0.50. Koedoe dibajar dhisik., Sawajah wajah kena ndjaloek dadi langganan, _,anging jen leren koedoe

ing wekasane kwartaall

fen kinm la1ang marang Rec!an1e oetawa marang Administrane alrimrite

,,PANJEBAR SBMANGA T"

Paviljoen G. N. I. Boeboetan SOERABAJA.

Telefoon kanggo redactie lan administratie

z.

3 4: 8 9.

Diwetokake saben dina Sabtoe dening N. V. Handel Mij Drukk.

,,Indonesia" Soerabaja.

Advertentie I regel

f

0.25; apese

f

2.50 sak - pasangan. Kena ndjaloek · f

marang Administratie.

WONG NDESA.

KEH kehane wong koetha ndoeweni panganggep manawa.

kabeh kang sarwa .,ndesa" ikoe remeh. Panganggepe: wong nde-· sa ikoe wong kang asor, remeh, ora adji. Pantji berter, lapisan ta- ni ikoe lapisan isih asor, isih goe- gon toehon, kolot 1.1.1.

Nanging apa ora ndoeweni sf>.

sipatan kang betjik, kang bakal migoenani marang oerip bebra- jan?

Ana ing resepsi pamboekakan konggres Windon Pakempalan Kawoela Ngajogyakarta, B. P.

H. Soerjodiningrat ngandika, jen kita djarwakake mangkene: .. N ·a n g i n g 1 a p i s a n r a' j a t

l<!ang mangkono ikoe (lapisan ta- ni, red.), t a b e r i b a n g e t n j

a

m b 0 e t g a w

e,

0 e r i p p r e s a d j a Ian tentrem dhemen t e t o e l o e n g marang pepadhaning o e r i p. n d o e w

e

n i r a- s a m a n o e n g g a l kang k a n d e i 1 a n r o c h-e i s i h mo er n i.'

Panjandra ing ndhoewoer ikoe kena kita wo,ewoehi maneh jai- koe: t e m e n m a n t e p Ian b a n t e r I a k o e n

e,

lire betah nandhang panas perih.

Mirid wewatakan-wewatakan ing ndhoewoer maoe, oerip be- brajan desa ikoe ndoeweni daja kekoewatan kang gedhe, sa- mangsa wong - wong. desa ikoe kita pimpin Ian kita wenehi boek- ti kang njata.

Bab iki kaboekten dening ana-

ne

C(;>nferentle l~n pasar malem Roekoen Tani boeroe iki. Ing ko110 ana kadadejan sidji kang pei:loe kita atoerake, jaikoe: Ana ing conferentie k~no para advi- seur ( wong - wong ndesa deles), nganggo basa Djawa 9ipa ana ing ng.arsane para ass.-res .. boe- pati Ian reh-rehane, kalajan dha- dhag. Ta, apa doedoe sawidji- ning daja kakendelan kang nge- dab-edabi? ( Kendel ing kene ate- ges dhadhag).

Kang ik6e p i m p i n e

n

Ian

iw

e

n

e

h a n a b o e k t ii Soe- pa ja koewanene maoe ora salah wesel, nanging wani jen agrasa bener, wedi Jen ngrasa loepoet.

- o -

Djoemboeh,ing Ian pagerakan

pamrentah nasional.

Ano. ing- f'C'sa.r.: f?1.a.e elff,

.to.emQ,dfa.nt;.

TILARANE BAPAK SOETOMO.

~._.

___ ___

---~

L,1\.GI wae. wakile pamrentah ana ing pamboekakan V olksraad nelakake bela soengkawane mar- ga moeroede bapak Soetomo.

Sawidjining tjihna ( tandha jekti) qianawa pamrentah ngregani le~

laboehane bapak Soetomo. Ora marga anggonne dadi dokter oe- tawa poenggawa pamrentah

( ambtenaar), nanging marga anggonne dadi pemimpin rakjat.

Moenggahe maneh sawidjining tjihn<'l manawa pamrentah ngre:- gani pagerakan kang dipimpin dening bapak Soetomo.

Tjihna maoe dipikoekoehi ma- neh >ning kadadejan boeroe iki ing Pasar malem Loemadjang, kang dirawoehi de,ning para au- toriteiten, Goepernoer van der Plas. resident Malang, regent Loemadjang, toewan-toewan saka Dept. Ee. Zaken 1.1.l Regent- schapsraad Lo'emadjang man->

djoeroeng

f

100, Regentschaps- raad Pasoeroean

f

50.- kang- go adege pasar malem maoe.

Mangkono oega regent Loema- d;anu

f

50.- atas nama Pasar.

· ·Malamfonris Loemadjang-. <;~I:"

.. .

MESIN LAN PIKIR.

MADJOENE'

-~

kawroe\ bab

teknik ora ana kendhate. Paga- wejan kang maoene angel kita tindakake, saiki bisa ditindakake klawan gampang. Pagawejan kang maoen¢ langka kita tindak- ake. saiki prasasat ora ana ba- rang kang mokal, kabeh bisa ka- leksanan, bisa ditindakake kla- wan ,gampang, rikat, moerah.

merga saka madjoene teknik.

Nanging sanadjan mengko- nowa, sanadjan wis madjoe di- kaja ngapa, ana saprekara kang om bisa diganti dening piranli teknik, Ian isih bakal panggah di- tmdakake dening pirantine ma- noengsa, jaikoe: pikiran.

Ing alam pikiran kono, mes:in- mesin ora bisa njambot!'f: gawe ngoewasani dajane pikir. Sarana pikiran. manoengsa tete1 ri-goe- • wasani p~awej0n kang ora ke- na ~iniroe· enjng mesin - mesin;.

lja ing a am pikir kene, kit/' bisa mbedakake bedaning mesir!

Ian manoengsa.

- o -

l.ege gedeputeerden Djawa

we-

tan mbantoe sarana ngetoni ten- ·.,

• toonstelling pertanian Ian radja- _.

I

kaja, mbantoe kanggo kasarasa-

~ing rakjat, sarta menehi banjoe

Jeiding sarana gratis, Directeur Econ. Zaken ngetoni tentoonstel- ling padagangan Ian peroesaha- an, Dienst Kasarasaning Rakjat

(D. V. G.) tentoonstelling kasa- rasaning rakjat.

Semono kawigatene saka pi- hak ridhoewoer anggonne mbi- jan toe gajenge pasar malem Roe- koen Tani maoe. Panggrajangan kang ora - ora wis sirna. Roe-

• koen Tani doedoe pagerakan politiek, nanging pagerakan noe- djoe karahardjaning rakjat, Ioe- wih-loewih kaoem tani.

Gambar ing sisih ndhoewoer, Id va: Saperangane autobus kang arep mangkat ndeleng pasar mdem Roekoen Tani ing Loema.- djang. Sisih tengen: gapoeraning pasar malem. Sisih ngisor .kiwa:'

Toegoe pengetan Dr. Soeto:no. Tengen: Kerapan sap1.

Kawigaten Ian pambijantoe kang semono gedhene maoe, sc:- widjining tjihna manawa pihak ndhoewoer ngakoni manawa pa- gerakan Roekoen Tani tilarane bapak Soetomo ikoe pantji per- loe diadjokake, dibijantoe Ian di- piara amrih sempoeloere, djer kewadjibane Roekoen Tani ikoe oega kleboe kewadjibane pa- mrentah. Ing kono kewadjibane kekaro maoe d j o e m b o e h.

Ora moeng djoemboeh wae, na-

(4)

nging oega bisa n j a m b 0 e t- g a w

e

b e b a r e. n g a n.

Kang ikoe kedadejan ing ndhoewoer maoe ora kena kita lalekake, koedoe kita tjathet ing boekoe babad pagerakan ka- bangsan.

Sawidjining ,.historisch mo- ment".

Ana ing sesorahe toewan Goe- pernoer van der Plas ngenget- ake soepaja Roekoen Tani ikoe dipisahake saka politiek. Bab iki ,1:jotjog karo kahanane Roekoen 'Tani kang sabenere, sebab sa-

nadjan bebadan ikoe anake pa- gerakan Parindra, nanging ora asipat politiek. Roekoen Tani saw· jining pagerakan kang me- neng - menengan, nanging toe- mandang temenan, nganti oleh kawigaten Ian persetoedjoewan kang semono gedhene. Kita ora trima moeng semono wae, na- nging kepengin soepaja pagera- kan maoe loemembar menjang li- ja pan~onan, nganti saindenging Noesantara.

Moega-moega.

Alija saka ikoe ora lali kita ngirimake ,,saluut" marang ba- pa-bapa Ian paman-paman tani

kang wis moetahake tenagane kanggo adege pasar malem ma-

oe.

--o-

AZAS LAN TOEOJOEWANE

TAMAN SISWAe

Jen kagandh~ngake karo pendhi- dhikane bijoeng toemrap

anake.

- o -

Antarane kang perloe daka- toerake, jaikoe:

1. Tata-tentre.m.

Sawidjining dhedhasar ( grond slag) kang perloe ban get toe- mrape panggoelawenthahing bi- joeng toemrap anak. Keprije nggonne arep njebar winih betjik bisane thoekoel, jen lemah ( ing kene papane panggoelawenthah)

:••··· ...•...

: MENGHIMATKEN 5

5 O'°~CA.*N

11-tittff)l',f

OEWANG PORTO. 5

~,}<fl1':i\0~ 1~/JUS'FRIE' Boeat toeloeng meringan- •

9

~'\B CD

1/;9'

ken oeroesan srenta me g-

B

: .... J .. P 2NJoNJA . himatken onkost kirim oen- :·

• toek kita poenja langga- •

••

• nan di loear kota, di bawah

: ~~J.1.,,., .. ~ Gedep:i:)GJa. ini kita seboetken tempatnja :

Ii kita poenja Agent - agent, •

• : • . . jang djoeal: :

• •

NGAGLIK."!>;Tl:.~b.01.... . ,,D

J

A M 0 E I B 0 E" •

·t

SOE RASP.. JP.. B

:~:~:~R!1::.:~~~~~

..

R,',.cr~~::~;1r!~~~~ Tjap 2 Njonja. Ii

t)tNGAM TJA.llA ftlltMAO OA~ 1101;1ll OL[tf

• , Mevr. LIEM SOEH HOO • ,

~= • . ,:.• A " rl

"' • Koepang 122.

~MB.itRA

WA. :

: Handelsstraat, AMBOINA.. ~ •

• Klajan A 23, BANDJARMASIN.

.2: a

· • Kosambie l 82D, BANDOENG,

g :

• Passarstraat 5, BODJONEGORO. ;:; •

: Petjin;;m 122, B°bNDOWOSO.

§ a

• Toko ,,SANTOSA," DEN PASSE.R, ~ :

• Hoofdstraat, DJ EMBER. p;· B

: Malioboro 35, DJOCJA,

g

• Passarstraat, GRISSEE, g :

: Temenggoeng, LAMONGAN,

g.. s

11 ·

• T. Moes Atmo, LAWANG, Ill 'O

• V. Ingeluyflaan 44, MADIOEN.

!t

~

:

• Kdedoesan 7, MALANG. "' •

: Zandzeestraat 8,

MA~SSER. ~

• Kediristraat 54, MODJOKERTO. ~ "' :

• Kediristraat 397, N~NDJOEK. ,..,

g.. •

: Hoofdstraat 52,

PASOEROEAN~ ~

]

• Chin. Voorstr. 38, PROBOLINGGO, ~ ... :

: Soloscheweg 72, SALATIGA, iii ~ •

• Ambengan 104, SEMARANG. ~ co •

• Kranggan-West 128, SEMARANG, ~ :

• Moeka passar, SINGARADJA, C1

m

: Chineeschestr. 136. SIDOHARDJO, ~

• Doekoestraat 2, SOERABAJA,

?:i •

• Kl. Kebalen 18, SOERABAJA,. t;j :

: Krangganstr. 39, SOERABAJA. -cl

• Ngaglik 3, SOERABAJA. ~

• Palmenlaan Z. 2, SOERABAJA, :

: Singosaren 149, SOLO, JI

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •

kang sinebaran winih maoe ora kagarap dhisik, lire tinata. Tata- temata, botjah kakoelinakna kroengoe Ian weroeh barang kang harmonisch._ laras, oepama kang adhakan bae: botjah adja nganti kroengoe toekar padoene wong toewa. Jen arep ngleg3ka- ke padoe, botjah kasingkirna dhi- sik kang adoh, apa si-bapa bi- joeng . kang soemingkir tebih.

Tentrem ing kene dakdjarwaka- ke ora ngal}gsa - angsa: narima:

Ning adja ngalahan, kanggo dak idakan enggah-enggih bae. lkoe ngoetjira, nistha, doedoe watak- ing satrija. Narima ing pandoem

(kang wis diichtijari, lo) ora nri- ma ing pandoemane wong kang ora adil.

2. Zelfbeschikkingsrecht.

Jaiki kang aweh succes ma- rang T. S. Sa-Indonesia bisa nganggo. wiwit Atjeh toemekane Merauke. Awit T. S. ora ndoe- we wewaton: regering. tucht, (perintah peksan). Vrij toemrap kang nindakake, mitoeroet ka- boetoehane dhewe2, Soepaja pa- maos poetri adja klintoe tampi bab tanpa perintah, peksan gan- dhenge karo panggoelawenthah- ing poetra. Ora kok dioedja, di- wakake kaja lateng ing ke- bon ndjembroeng mengkono. Ba- har pisan ora mengkono. Tegese:

sing brangasan, tjoegetan, panas- barcin lan kang lembah manah ora kagebjah oejah. Kabch ndoe- weni kaboetoehan dhewe-dhewe, bisane anirik. ngganda wangi, jen ta koesoema... Ing kono si-bi- joeng koedoe waspada, poma a- dja nganti lfoa. Vrij ikoe apik, nanging adja nganti dadi onge- breidelde vrijheid ( metoe saka

garis), tan pa atoeran, ah, diroe- ngokake bae wis njengkelek: tan'"' pa atoeran.

3. 't Amongsysteem.

Toet ... woeri handajani. Dadi tjetha jen nganggo atoeran kang Ioewih dening tertip, teges, toe- len, moerni. Adhedhasar n g e- m o n g, kang ngemong koedoe asangoe: ngati-ati, waspada, ora kena lena. Bisaa kang digoela- wenthah ora krasa ketjantjang, kabanda dening karepe sing mo- mong. Kaja botjah tjilik kae bae jan karepe arep ngoelon, mangka digered ngetan, rak nangis: sing momong kangelan ngeneng-ene- ngi. Nanging jen ing wetan kono ana bebaja, apa ja dioedja bae?

Ditoetake saparan - parane?

Ota! Ja ing kono ikoe si-pemo- mong koedoe aweh pitoedoeh kang maton, teges tandhes. te- menan, bisane kang ginoelawen- thah insjaf. krasa bab ikoe, thoe- koela semangat noeroet. Na- nging kang momong ora entheng sangganel Apa sangoene? Ka- t r e s n a n. Bisaa meloe ngrasa- kake ( meevoelen) pa it getiring sing diemong, ora kok mbandjoer nggedhekake kemenangane bae.

Saja akeh pamenginge si-pemo- mong. saja akeh· mblandhite sing diemong, akeh slingkoehe, soegih ora blakanel La wong jen kan- dha sabenere tan lijane tampa oelat mrengoet ora ana maneh.

· 13 Augustus 19 8.

Jen adoes soewe-soewe ...

~o~ .

BOEKOE ~ BOEKOE.

,,Pareden Dieng" I sa~

ka Hotel Djawi Ban.- djarnegara.

Boekoe iki kaimpoen dening sdr. Roewijo Tirto Darmo, nganggo basa Djawa Krama ak- sara Latin, nanging edjaane era kaja edjaan sing kaprah. lsine ja- ikoe oelar - oelar toemrap wong kang nedya pelantjongan me- njang pagoenoengan Dieng, sar,..

ta ngandhakake kahananing alam br, patilasan - patilasan djaman r..1bijen.

Boekoe-boekoe kang kaseboet inp rubriek .,recensie" iki. bisa-

ne

toekoe. marang boekhandel kang kirim boekoene marang ki~

ta, kang kaseboet ing ndhoewoet ikoe. Kita

d.hewe,

redactie, ora sedhija Zan ora ado! boekoe-boe- koe kaseboet maoe. Moela para 71aos adja meling marang kita~

-o--

Dadi merdika ing kene ateges merdikakake thoekoeling si-bo,..

tjah. Nanging semono maoe oega mawas. thoekoele maoe bakal mi.- toenani marang gegrombolan ( moenggahe marang masjara- kat) apa ora.

Samangsa bakal mitoenani.

koedoe kita enggokake.

W oesa.na soemangga

S. K.

- o -

(5)

13 Augustus 1938.

ENDI OOENOENGlNG KA- TRESNAN.

:Lan kaprije wadjibe anak kang tininggal ing bapa?

ANGLES

-o-

rasaning ati, beba- joe marloepa ,kaja den lolosi, dja- laran getoen angoengoen. Gina- .gas saja karasa, linali tansah

ngalela, tansah katon agawang- .gawang sarirane pemimpin ki-

ta, swargi Dr. R. Soetomo.

Pandjenengane tansah tjoemi- thak koemanthil-kanthil ing sa- djroning sanoebari kita, lan tan- sah gawang-gawang ing mema- -niking mripate ra'jat Indonesia,

djaiaran kita roemasa karoban

~ng sih kang awoedjoed lelaboe- han.

Lelaboehane kan g wis disok-

~ke ing kita kabeh, Wf1djib kita tjandhi ing sadjroning ati kita, bisaa dadi pandhemen kita ing ,salawas-Iawase.

· Pandjenengane soegeng, . tan- .sah amasrahake bandha, baoe,

pikire ma'rang oemoem.

Moelane ora aneh bareng ana -pav.~arta sedane, agawe gondji-

nging swasana ing tanah Indo- nesia choesoese.

Kita sedhih, djalaran roemasa kelangan bapa kang tresna ma- rang kita. Sarta r9emasa kela- ngan pemimpine kang witjaksa- na Jan echias soetji lahir batine,

'apa dene roemasa kelangan sa-

widjining panggoegah• (moedja- did), promotor, saka goeroe ...

Pangadhoeh Ian sesambat ora moeng koela wargane kang wis

.. PANJEBAR SEMANGAT"

swargi bae,' dalasan bangsa kita

sing ningrat, nganti tekane si

ZAMAN

Katja 3.,

BEREOARl

Krama, ing koetha nganti ing · k b

tjepit-tjepite goenoeng padha se- Oieh sebab itoe djanganlah toenggoe lama lagi -oentoe er-

I

sambat bela s~ngkawa marang l~mba-lomba mempeladjari bahasa :

sedane kang wis swargi. w

B EL A N 0 A

atau

ING GE R'I S

. Kabeh maoe ora' lija moeng dengan perantaraan boekoe-boekoe (schriftelijke Jes) jan£!

karoban Ian roemasa kapotang- dikirim saban Minggoe ( 4 kali seboelart). Tammat sampa1 an lelaboehan.

Sanadi·an kaja apa sesambat No. 52. ·

Pemba1·aran tiap-tiap bahasa

f

1,25 seboelan.

kita, nanging toemeka titi mang-

I

sane Pangeran moendhoet pe- ·. · K i r i m 1 a h p a d a A cl m i n i s t r a t i e

mimpin sing dak tresnani maoe.

Pendidikan - Oemoem

Kita moeng pretjaja, kabeh kang

dikersakake dening Pangeran, PO~~~,_x _ _ 2_f?_! _ _ _ _

s_o

E R A B A I A.

ora ana kang ala (moeng moe- ---.---~--- 15h betjike). Ora liwat kita ngibadah . kaja kang kaseboet J Anak kanli!' tresn?,

maran~

mnrng tansah memoedji, moega- ing ndhoewoer, angoen<lhaki

1

~ong toewa_i;i.e, _ mesth1 ora wa~t

nol'.ga pjsowane kang Wis swar- tandang kita, kanggo nglestarek- nmg.gal was11a~e wong ti:'ewane.

gi ing pangajoenaning Pange- ake idham-idhamane kang wis Kita ngakom tresna · mg Pa- ran tinarima ing samesthine, apa swargi maoe. Ja mangkono kang nger:3n, mes~hi ora soe~gkan ki.- dene kita bisaa napak tilasing djeneng tresna sedjati. Jen tresna ta mndakake kang dad1 dhawoe- pandhe kabeh Ielaboehane kang kita, bela soengkawa kita. o- he.

wis swargi: ra kita dhasari toemandang. apa Kita ora djeneng tresna ma- Kita ora tjoekoep moeng se- dene nglirwakake weling-weli- rang b?djo,

j~n

_kita t:ansah nglir- sambat Ian anggetoeni, nanging nge, kita mbandjoer tjatjad. K;;ja wakake wadpbe dad1 wong Ia- kita wadjib mbandjoerake apa dene djamane oemmat sing dhi- nang.

kang dadi idham-idhamane kang sik-dhisik, nalika ditinggal de- Kita ora djeneng tresna ma- wis swargi maoe. Kita wad jib ning .pemimpine. Kaja ta nalika rnng anak kita, ( toeroen) jen ki- njonto kaoetaman Ian lelaboeha- djamane K. N. Moesa, pemimpine ta ora maeioe pendhidhikan, pe- ne. bangsa Bani Israil. Kaja apa re- l1gadjaran I.I. kang kena kanggo

le. Betjike sesrawoengane ma- kasane enggonne ngentas bang- sangoe ing tembe boei"ine.

rang koelawargane, enggone bi- sane kang Iagi ana sadjroning Pandjenengane swargi

Dr.

sa netepi dadi poetra pembarep, sangsara, Ian ana sadjroning ke- S0etomo, saiki wis ora boetoeh ( gegentine bapa) bisa mbantoe bodhowan, bisa moelja djalaran drnlem, Ian wis ora mboetoehake iboe Ian ngentas raji-rajine. saka pimimpinane K. N. Moesi;i.. g;:1r.ang kaja kita kang isih kari.

2e. Bekti marang iboe (wong Nan~ing kamoeljane bangsa Ba- Kita moeng kad ndedonga, ka- toewa). ni Israil ora bisa teroes, djalaran b~h kadarman Ian lelaboehane

3e. Tresna marang garwane, bareng ditinggal K. N. Moesa kabeh, moega-moega kita ·bisa (nga<ljeni kaoem wanita). (ing gnenoeng Toerzina) mban- ndawakake, dadija ngamal sole!i 4c. Tresiia marang sapadha- djoer padha ninggal apa kang_ enggonne sowan ing pangajoe- padhane toemitah. dadi piweiinge pemimpine. Wa- naning Pangeran.

5c. Tresna marang bangsane sana bangsa Bani Israil dinoeka- DARMOSOEWITO ..

fon tanah aire . .,, nan Ian bjnend1)nan dening Pa- - o - 6e. Betjike sesrawoengane ngeran.

marang kantja - mitra oetawa sa- . •

troewa pisan. . , Mangkono pralamp1tane ka.- 7 e. Koerbane Ian lelaboehan(>,: : prije wong kang ora g~le~ ban- marang oemoem l.s.p. , djoetake la:tt w-a gelem n~nd~k~

Jen kita njata tresna marang a~e wasijat-wa~~jate pem1mpme kang swar\}i. kita wadjib ngalap .kang bener bet)lk.

---..,-,-~..,,..----~----,

' '

,,. , .

.

Para moerid p,amoe1'ingan P. G. I. ing Ar-

dj~win~ngoen

nalikane

mai~

tonil, mitoeroet boekoe .. Watangan clan 'Boentaran" l<:ara-

ngane sdl. Imam Soeparii.

PINTER MANGS0ELI.

B a p a k : Lo kowe kok toe- roe nglongan le 1 . . .

. A il a k : La wong mg ndJe- ro klamboe akeh lemoete. Moela- ne akoe toeroe ngisor, lemoete tak apoesi, kareben ora weroeh.

Lemoet-lemoet mesthi ngira nek akoe toeroe ndjero klamboe.

, B a p a k : Kok pinter wang- soelanmoe tjoeng I

Dardjo Goendih.

ISIH PENGANTEN ANJA.R.

- Mas, . apa wedange kopi koerang goela?

J .

r

.- Ora, dhiadjeng! Nek goela-

• ne ora koerang, moeng wae ko--

• pine kakehan.

- Ja wis mas nek ngono I PADOENE MELIK.

A n a k : Boe, hoe, kowt Iara apa?

lb o e: Lara panas, le!

Gambar kang ndhoewoer: para moerid kang padha main. Sisih. teng~n: Djedjer i?9 pendhapa Kadipaten Toeban, prameswari ingadhep para• poetra Ian para mantn. Gambar n91sor Wata-

ngan Ian Boentaran ketemoe ramane ana ing tengah alas,

- La mbok ijs 5 poen kanggo adoes karben enggal mari; akoe- tak ndjaloek prongkolane,

- o -

(6)

SESOELOEH KOPER ASI.

Ko~ tandha-tandha Jaa wewatonne.

1. Koperasi ikoe apa 1 l<operasi ikoe tegese :

-o-

njam- lllOetgawe bebarengan noedjoe marang kekarepan sidji, kang ptrloene kanggo mitoeloe:IJ9i ka- hoetoehane dhewe. sarana · ditata diorganisasi. Dadi koperasi ikoe .owidiining bebadan persatoewan b~g sidji la~. sidjine koedoe pra- tjaJa Jan setiJa netepi koewadji- lane sarana diboektekake mg _pagawejane.

Woedjoede tanggoengan ikoe, jaikoe: oentoeng padha ngrasak- ake oentoenge. roegi padha nanggoeng roegine bebarengan.

Moela warga koperasi ikoe koe- doe ndjaga slameting koempoela- ne bebarengan. sarana noedoeh- ake tandang grajange para war- ga kabeh bebarengan kang bisa

ngo'ewohak~ kaoentoengan.

Ananging jen koperasi roegi;

ing mangka bandha kang kang- go njaoer oetang ora njoekoepi.

sidji-sidjine warga koedoe meloe nanggoeng roegine Ian nang- goeng kekoerangane oetang ikoe maoe. Dalasan warga kang wis metoe kang lawase wis 2 taoen, oega isih koedoe meloe nang- goeng roegine pakoempoelan.

Kabeh m~oe tamtoe bae dipa- tjak ing pranatane koperasi, mangkono oega bah tjarane nanggoeng Ian sipating tang- goengane. soepaja ora gawe koetjeming koperasi. Tindak kang mangkono ikoe jen dilakoni te- menan, ateges koperasi nindak- ake kasoesilau, netepi karepe koperasi kang nomer te:loe.

S, Organisasi Ian oeroesan pagawejan koedoe terang-terang- an.

Tandhane koperasi kang no- mer papat, jaikoe : teroes tera- nge organisasi Ian pagawi)ane.

T

oemrape oewong kang kepe- ngin mleboe Ian wis dadi warga, loewih dhjsik koedoe mangerti marang kewadjibane Ian wewe- nange.

T

erkadhang ana, won SJ lija kang arep gegandhengan Ian doewe kaperloewan karo kope- rasi, arep kepengin soemoeroep marang: toemindak Ian lakoene koperasi, moela .ko,,erasi ikoe k0edoe t,erang-terangan samoe- barange, adja nganti ana kadg 4iwadi, djalaran teroes terange lloperasi •koe noewoehal:e ka.

peJytjajane wong lija, 14'ewih-loe- wih wargane dhewe marang se- pak ~i:djange koperasine.

C?edreg - oed:egan tapel wates ing Dtiitschland Ian Tjekc;islowa- k1_ doeroeng Slrep temenan, mala h boeroe iki ana vliegmachine T1ek loro nglanggar tapel wates Duitschland. agawe nepsoent.-

ban~sa Ian .Pers Djerman. Ing ndhoewoer iki mJintri moeka (pre- mier) Milan Hodz:a nerangake soepaja ra'jat padha sareh.

noedoehake dalan kang hep.er marang para wargane, keprije tjara-tjarane mitoeloengi awake dhewe kang padha roemangsa kekoerangan, bis'aa njoekoepi kaboetoehane oeripe. Marga sa- ka ikoe para wa•ga koedoe ma~

n_gertJ, jen kasetyane Ian djasa-

ne

awa~e marang koperasi ikoe padha karo soeboere kopera$i, .dadi ora goemantoeng marang pitoeloengane para ambtenaare Goepermen kang sok aweh se- soeloeh marang bebadan kopera- si. Goepermen moeng n.ieloe

~goeroes sawataKa ilLg w:ekt<>e>!

.nf adeg~ lciope:M.ld la1' war:9411~

tsih kcfran9 ~ger.ti.

Moela

perloe banget koempoelan ,..

koempoelan lljan' ~lo~wa m.i- gatekake koperasi :tkoe tanpa

pa·

mirjh apa...aJ>¥l.

fl..

D~aat dMllllring kope ..

--

~octaat tege'si-

kang ana ing tangane ra'ja~ dhe- we. Ana ing koperasi kene tege-

se. ;en

We"(enang Ian kewadjibaa kang gedhe. Oewong kena diaa.g- gep dadi warga, ananging wong kang ditampa dadi warga ikoe- koedoe didjagh adja nganti nglir- wakake kewadjibane. Lan jen a..- na warga kan,g ora betji.k, bis•

ngroesakat.e Ian ngroegekak~

marang warga - warga lijane~

Moela warga sing ora betjik koe- doe diwetokake saka koempoe- lan. Adja ngarah akeh wargane,.

ananging • sanadjana wargant"

mt>eng. sethithik waton mentes.

Ian betjil (nete.pi kewadji}?an ;te ..

=enan).

Rapat warga

oemocin tidoe-

weni wewenang ka-ng .

g.edhe

ba- n get lan p<>etoesane dadf hoe- koem kai;1;( d&oewau dh~t. dja ...

Iatan ana mg sadjronlng pate- patan kono warga kabeh ndoe- weni wew:enang kang . . ~ ...

bar..Ojeinbare. .

(7)

i3 Augustus. 1938.

NARCOTICA..

l\4oengsoehe manoengsa kang mbebajani banget.

J.

- o -

TJANDOE ikoe asale saka wohing wit tjandoe oetawa saka wohe wit pa paver (basa Landa).

'I'oemrape ing tanah Indonesia kene, wit tjandoe ikoe ora ana, djalaran Pamrentah nglarangi wong nandoe!r wit tjandoe (pa- paoer oetawa klaproos). Sing a- keh banget tandoeran papaver ikoe ing tanah Hindia Ngarep (Hindhoestan), Hindia Boeri ( Beng gala) . Parsi, Asia Koelon (Asia Tjilik), Mesir Ian ing ta- nah Tjina.

Ing tanah Asia' Koelon, tjan- doe ikoe dipangan oewong, kanggo . tjampoerane oega

boembo~ djangan Ian sapanoeng- galane. Nanging ing tanah Asia Wetan tjandoe ikoe diseret oe- wong. Nganti saikine doeroeng kasoemoeroepan, keprije wiwit- wiwitane dene mbandjoer pa- ogirane sawenehe ahli kadokte- ran, mbokmanawa bae wong nje- ret tjandoe ikoe niroe tjarane wong ngrokok. Lan manehe mbokmanawa bae bijen - bijene enggonne wong njeret ikoe dhi- sik-dhisike ditjampoeri tembako.

Wekasan mbandjoer moeng di- seret nganggo piranti kang mli- gi kanggo njeret tjandoe, wong Djawa ngarani bedoedan.

Ing sawenehe panggonan ing tanah Indonesia kene, wong kang dojan njeret, manawa arep njeret, sing padha mlarat -mla- rat, Ioemrahe tjandoene ditjam- poeri radjangan gegodhongan.

Tjampoeran ikoe loemrahe diara- ni tike, panjerete ija nganggo be- doedan. Tjandoe kang dimomori

tike ikoe mbebajani, awit loewih ngroesakake marang bagas ka- warasane awak. Saja loewih u:.bebajani maneh samangsa nje- r& klelete bedoedan, jaikoe: tai tike kang nemplek ing bedoedan kang ·mentas diseret. Keprije moenggoehing bebajane wong madati, mengko ing mboeri ba- kal ndakterangake.

fog ndhoewoer wis ndakte- rangake, jen sing diarani tjandoe ikoe asale saka woh pa;:>aver oe- tawa wohe wit tjandpe. Wit tjan doe ikoe kegolong wit - witan kang endhek, ora patija dhoe- woer, dhoewoer - dhoewoere ki- ra-kira moeng watara 1

Yz

m., wi- te, pang - pange sarta godhonge idjo semoe biroe. W arnane kem- bange beda-b.2da, ana kang poe- tih abang, abang maja-maja, Ian ana sing kaja kembang terong ( woengoe). Dene oewohe <Jedhe ing ndjerone isi widji sawatara kang roepane ija warna - warna ana kang poetih, klawoe oetawa

.. PANJEBAR SEMANGAT"

biroe, isi barang tjoewer ( tjan-

. doe) kang ketjampoeran lenga,

Pandjoepoeke tjandoe saka wohe wit papaver ikoe ganggo piranti kaja garpoe nganggo tja- wang loro oetawa papat. Saben- saben oewoh ditjoebles enem.

oetawa woloeng bolongan, ora soewe metoe tjandoene kang war nane poetih alon-alcn. ikoe isih tjandoe mentah djenenge. toe- moeli diwadhahi. Ehggonne ma- dhahi, samangsa tloetoeh kang metoe ikoe wis garing. dene bo- longane ditoetoep maneh ngang- go dridji. Let teloeng dina ditjoe- bles maneh. tloetoehe ( tjandoe- ne) metoe ndlewer alon-alon; sa- mangsa wis garing, didjoepoek mbandjoer diwadhahi. Mengko- no bae bola-bali nganti sok am- bal ping woloe, sa-ambalan lete teloeng dina teloeng dina. Jen wis entek tloetoehe, woh madat maoe, digaringake, perloe didjoe- poek widjine, dene tloetoehe di- oiah nganggo piranti warna-war- na ana ing pabrik, nganti weka- sane dadi barang diarani tjan- doe.

Pangolahe tjandoe ikoe koe<lce ditindakake kanthi kasabaran

ti resik temenan. Tjandoe ikoe saja betjik pangolahe, dadine sa- ja betjik, kedjahatane kang doe- moenoeng ing tjandoe akeh koe- range. Jen koerang resik eng- gonne ngilangi tjampoeran - kang doemoenoeng ana ing tjan- doene, ikoe mbebajani . banget toemrap kawarasane awak. Ko- sok baline jen sakabehing djad - djad tjampoeran ing . sadjrone tjandoe ikoe diresiki temenan, bi- sa kena kanggo djamoene wong Iara. Nanging manawa kita arep roigoenakake tjandoe kanggo tam bane wong Iara, koedoe prajitna kn ngati-atine koedoe sing ba- nget, apa dene koedoe njoe\veen

;:J<.tmrajogane ( adviese) para ah- li kadokteran dhisik, dja- laran manawa wong ora ma- ngerti enggonne namakake oeta- wa nambakake, malah bi- sa ngroesakake kawarasan ki- ta, wekasan bisa oega pepati kang bakal nekani.

Bab kenane tjandoe kanggo djamoe, bakal dakkandhakake a- na ing mboeri mengko, saiki ne- roesake panglaras bab tjandoe Ian dajane kang toemrap marang bagas kawarasane awak.

kan'g banget Ian ija koedoe nga- Manoet paniti priksane para ti-ati temenan, adja nganti ke- ahli ing babagan kadokteran, tjampoeran djad kang mbebajani. satemene ing sadjroning tjandoe Djad-djad kang bangsane tloe- ikoe isi djad ratjoen kang diara- toeh, lenga 1.1.1. kang isih loe-

1

ni:,,Narcotica". Narc?tika. oeta- mengket ing tjandoe mentah, W? r~ joen kang ana mg tJandoe koedoe diresiki dhisik sing ngan- ikoe bisa kena kanggo djamoene

...

i :

CONGRESSISTEN :

• •

f JANG TERHORMAT!!! :

• •

: KOINDJO£NGILAH STAND WAREN HU IS :

i. ,, Toko Delima·· jang diboeka I

goena goembirakan dan menoen-

+ djoekkan ragamnja pendirian +

i bangsa kita, dengan hormat kita i

i oendang ioean

2

Congressisten i

t dan publiek saksikan barang

2

+

: jang k1ta djoeal dengan barga : : moerah serta indah, tentoe tam· :

i bah kepoeasan. +

+ Menoe11ggoe df'ngan hormal

• : Warenhuis · .:

: i

t

0

T 0 K 0 D EL I MA" i i KRANGGANSTR: 1-- 3 •• 5 tell 1939 Z. :

...

Katja 5 •

BOEKOE .. BOEKOE.

,,Wewarah Moersidda Djati" djilid I Ian II, re- ga

f

0,18 lan

f

0,24, sa- ka boekh. S. M. Diwar- no, Djocja.

Boekoe iki kaimpoen dening t.

Martosoedjono, mawa basa Dja- wa krama, aksara Djawa. Boe- koe maoe ngandharake sipat sar- ta kaloehoeraning Pangeran.

Maneh~ manoengsa ikoe wadjib nembah marang Pangeran. Tja- raning panembah ikoe warna - warna, sarta kabeh ikoe bisa djoemboeh marang kang ditoe- djoe.

Boekoe iki perloe kanggo ge- garane para sedoeloer kang ne- dya nggiloet kawroeh kebatinan.

lsine tjekak aos ringkes mentes.

Boekoe-boekoe kang kaseboet ing rubriek .. recensie" ilci. bisa.- ne toekoe marang boekhandel kang kfrim boekoene marang ki- ta. kang kaseboet ing ndhoewoer ikoe. Kita dhewe. redactie. ora sedhija Zan ora e.dol boekoe-boe- koe kaseboet maoe. Moela pata naos adja meling marang kita.

-o-

wong Iara. Samano ikoe jen ma- noet temenan marang adviese pa- ra dokter oetawa para ahli baba- gan kawa.rasan. Nanging kaloe- mrahane ngakeh., narcotica ing tjAndoe ikoe mbebajani ba- nget toemraping kawarasane awak, sababe kaja kang kaseboet ing ngisor iki:

Ing sadjroning badane ma- noengsa sakodjoer kebak sarap- sarap (zenuwstelsel). kedadejan saka bajoe kang lemboet Ian ka- sar, nglimpoeti badan kabeh. Sa- rap-sarap ikoe gegandhengan ka ro oetek Ian so'engsoem oela-oe- la, karo pisan dadi poendjering sarap - sarap kabeh. Sarap-sarap ikoe kena di-ibaratake minangka dadi kawat-kawat telegram kang pating krantheng. dadi dalane kabar warna-warna saka ngendi endi panggonan. Dene oetek Ian soengsoem oela-oela ikoe minang ka dadi kantor telegram kang ge- dhe ( Hoofdkantoor).

Saoepama sikil ketjotjok ed.

sanalika ikoe oega pangrasa Iara kang saka eri ikoe enggal mlem- bar rikat banget toeroet oerat-· oerat sarap menjang oetek. Oe- tek enggal banget ngertine jen ana apa-apa kang nekani, kanthi tjoekat kaja kilat, prentah saka oetek kang oega oeroet oerat sa- rap maoe marang piranti - pi- ranti lijane kango njoeda la- raning tatoe ing sikil. oepamane sikile mbandjoer dipan11kereda- ke.

(A n a t j a n d Ja. a k

l).

- o -

(8)

Katja 6. ..PANJEBAR SEMANGAT" 13 Augustus 1938.

-:-~~·~~~~~~~~~~-=---~----~--~ ---~--~=-~~--~

MILAN HODZA.

Saka Journalist dadi Minister President.

KANGGO

-o-

nambahi peman- dhangan kita kabeh, ing kene tak andharake sedjarah Ian Ielaboeh- ane Milan Hodza kanthi ring- kesan mitoeroet saka kawat Ane- ta boeroe iki. Milan Hodza ikoe sawidjining staatsman ing Tjecho Slowakija tilasan journalist kang saiki prasasat dadi saka goeroe- ne negara Tsjecho Slowakija.

Milan Hodza ikoe wong Slo- wakija kang wiwitan ngloeng- goehi pangkat Minister. Tang- gal 5 November 1935 dheweke wiwit oieh pangkat ikoe, lan sa- ja· soewe djenenge saja aroem angambar-ambar. Aroeming dje- nenge maoe ora kok moeng mer- ga akeh djasane wektoe ikoe, ananging pantjen sadoeroenge dheweke dadi Minister Presi- dent wis gedhe djasane toemrap bangsa Ian negarane.

Hodza dilairake ing taoen 1878 ing sawidjining kampoeng Slowakija kang aran Sutsjang ing satjedhake Tursjanski Sw. Mar- tin, kang rakjate padha ngroeng~

kebi agama Protestant. Bapakne sawidjining pandhita. Nalikane Hodza loeloes saka pamoelang-

an loehoer ing W eenen Ian Buda- pest, kapeksa disingkirake saka negarane mawa aiasan ngedeg- ake perkoempoeian kang ora saka kaoem studenten Madyaard.

Ing kono Hodza teroes mempeng anggonne njinaoe bab kawroeh journalistiek Ian politiek. W iwit taoen -1904 Hodza wis kapilih dadi wakiie rakjat Siowakija ing bagejan daerah Hongarija ki- doel kang aran Batsjika, ana ing

· parlement Hongarija. lja ing wek-

toe ikoe dheweke wiwit-wiwitane dadi wakiling rakjat ana parle- ment Hongarija. Kanggo nam- bahi keterangan, ing kene perioe tak terangake jen nalika ikoe Tsjecho Siowakija doeroeng ma- deg kradjan dhewe, ananging isih kleboe djadjahan negara Oos- te.nrijk-Hongarija.

Setaoen maneh Hodza diang- kat bebarengan karo wong 6, oega bangsa Slowakija. Ing na- lika taoen 1903 Hodza ngetok·

ake madjallah minggon didjene- ngake ,,Solvensky Tyzdenik"

kang oleh Iangganan akeh ba- nget. Hodza teroes nglanggeng- ake tjita-tjitane arep ngroekoen- ake sakabehing oetoesan saka bangsa kang doedoe Madyaard soepaja bisa njamboetgawe be- barengan. Nationaie Club, ma- deg saka wakil bangsa Slowaken, Joego Slavije, Ian oetoesan •saka kaoem Roemenie wiwit ikoe oe- ga dibangoen. Hodza oe -a ora bakal lali marang golongan kang kapindho saka bangsane jaikoe bangsa Tsjechen. Klawan golo- nga_n ikoe maoe Hodza wis bisa oleh perhoeboengan betjik. Ke- nale karo Kramar Ian Masarijk

I

I

DENGAN SEOIKIT OEW ANG U BISA DAPAT PERIJASAN JANG· P ANTES - PANl'ES.

I

Perijasan lapis - emas 22 krt (emas • oekon) terbikin menoeroet pendapatan modern dad Ingenieur English. Lapi- sanja-emas aloes en radjin, koewat tanggoeng 10 taoen (pa- ke soerat-tanggoengan) dan barangnja model-model paleng baroe (model 1938).

Geiang-tangan oekiran berkembang, per paar

f

8,50 Gelang rantei di-ijasiD. dengan rantei ke·

tjil boeat madalion . .. .. . • .. • ... .. .. . . .. . .. per stuk

f

6,- Gelang krontjong .oekiran berkembang

(2 matjam 6 stuk), .. .. ... .• .••. .. .• . . .. ... per stel

f

7,- Madalion boeat gdang-gelang rantei a-

tawa kaloeng, ... per stuk

f

3,- Rantei kaloeng model bidji ketimoen a-

tawa lain model. .. . .. .. . . ... . ... . • . .. . . .. . • per stuk

f

3,- Haarspel roepa - roepa matjem model...

Preanger • .. . . . • . . . ... . . . .. . . .. ... . . .. . .. . . . per stuk

f

-t,~

Kebajak speld roepa-roepa matjem pa-

1eng baroe, (brikoet ranteinja), per stel

f

4,SO Rantei horloge model biasa, .. . .. .. .. .. .. per stuk

f

S,- Rantei horloge pakei stempel knop, •... per stuk

f

6,- Djoega djoeal. giwang markies bermata 1 i bidji dari gosokan brilliant, terikat emas dari 22 karaat harga satoe pasang. . ... -... _..

f

15,-

Harga terseboet beloem teritoeng onkost kirim, kaloe kirim oewang doeloe dapat onkost kirim vrij.

Prijscourant - bergambar dikirim gratis kaloe diminta.

GOUDSMEDERY

.s AF ET y••

TOELOENGAGOENG.

I

De Valera, bapak kamardikane negara Ire nalika ndeleng pa- koendjaran ing Kilmainharn, jaikoe panggonan kang nalika taoen

t 916 dheweke taoe dioekoem aua ing kono.

~aja lelakone Graaf de Monte Christo wae.

· noewoehake adeging koempoelan Ian m~mitran antarane keradjan kang tjilik-tjilik ( Etente tjilik).

Nganggo sarana mangkono ikoe maoe dheweke wis bis>! ada- ada kanggo ngroekoenake kaoem Slowaken karo negara kang mentas diadegake maoe jaikoe negarane bangsa Tsjechen. Awit saka ikoe manawa rantjangane Hodza ikoe bisa kelakon Ian ana piroekoenan antarane Tsjecho Slowakija, dheweke bakal bisa kalis Ian slamet saka tindhesane Hongarija.

Ana ing negara anjar kaseboet Hodza dhewe kang bisa merdi- kakake saka negara ikoe maoe, moela awit saka ikoe rakjat roe- mangsa perloe ngangkat Hodza ana kalangan peprentahan, kaja mangkono dheweke wis kerep diangkat dadi minister parlement Tsjecho Slowakija. Dheweke wis ping papat diangkat dadi minister pertanian. ananging loe- wih penting Ian katon djasane nalika dheweke dadi minister babagan onderwijs Ian weten- schap. lja ana ing kalangan iki Hodza katon ketrampilane ang- gonne ngoeroes, nganti kabeh sarwa makolehi marang oeroes- ane.

Hodza ikoe sawidjining minis- ter kang ngerti Ian bisa ngemong para rakjat. Anane paprentahan keradjan ikoe oega saka ada- adane.

Hodza ora moeng kontap ana negarane dhewe bae, nanging oega ana negara Iija. Djalaran perhoeboengane karo warna- warna perkoempoelan pertanian ing Slowakija, Buigarija Ian Joe- goslavia, moela saka ada- adane Hodza wis bisa nganakake lnsti- tuut Pertanian lnternasional ing koetha Rome. Pantjen sabenere sidji-sidjining negara ikoe mboe-

toehake sawidjining pemimpin kang tjakep, Ian doewe kekare- pan kang mantep. Sakabehing si- fat ikoe maoe wis ditindak- ake dening Hodza. Djaiaran oiel:r kapertjajan kang gedhe, moela kanthi sadhela bae Hodza bisa ngloenggoehi pangkat kang loe- hoer Ian akeh djasane kang mi- goenani toemrap bangsa lan ne- garane.

Hodza nganakake tatanan per- tanian, ngowahi atoeran onder, wijs, Ian ing dalem kalangan kapredjoeritan akeh tambahane atoeran lan instructies anjar. Po- litiek ndjaban' rangkah saka mi- nister iki ditoedjokake kanggo nggajoeh persatoewaning negara- negara ing daerah kali Danau.

Ada-ada ikoe maoe wis kaboek- ten jaikoe anane pasedoeloeran rapet antarane Weenen 1an Praag, kang ing kono mbandjoer bisa njingkirake sakabehing per- selesihan faham.

Dr. Milan Hodza sawidjinin9, wong kang wiwit-wiwitan. ing antarane bangsa Slowakija kang diangkat dadi kepala negara saka peprentahan Tsjecho Slowakija.

Kaja mangkono sedjarahe Dr.

Milan Hodza, tak pethik Ian dak salin saka kawat Aneta ing Spt.

SOETANTOEN, KTA.

- o -

~

....

~

... .

Jen

bapa Ian iboe tresna ma- rang poetrane, paringana boe-

koe:

1. Sabda Tama l ...

f

0.10 2. Sabda Tama II ...

f

0.20 3. Andhe2 Loemoet . . .

f

0.2S

••••••••••••••••

(9)

13 Augustus 1938.

SALAHE SAPA ?

Jen pantjen ora pinasthi djodho.

Dening ; IDANDER.

o-

TJlTROOETOJO ikoe salah t>idjine pamoedha kang djenenge .)ra disamari maneh dening pu- .b1iek ing ka}angan Zending loran

(D. Z. V. Japara-Rembang). Ing wajah sore Tjitrooetojo lagi

·Joenggoehan karo Ibrahim mitra-

-ne

padha matja koran.

~-Tjit! Wis watara rong woe- lan iki akoe kok ora taoe weroeh .karanganmoe, ikoe kang dadi sa-

·b~be apa 1

- Wong lagi repot. akeh pa- .gawejan, papriksan ing Laborato- rium akeh banget, nganti sing nglemboer tekan bengi barang.

- · Ah, ndadak moeng sabab menf.!kono bae, toemrap kowe ::.mesthi ora bakal kewran. djer ikoe wis dadi pagawejanmoe sa- lawase.

- 0, Ibrahim, sanjatane wa-

·leh-waleh apa karo kowe, ing sawatara woelan iki atikoe ki-

\Sl"Oeh banget.. ... iki hlo watja- 'llen.

Omong mengkono Tjitrooetojo :karo ngoeloengake lajang 1;11arang 'Ibrahim, kang soerasane lajang 'lc.oerang loewih mangkene :

.. Bareng lajang iki moega adja '.llldadekake kagetmoe, dene wiwit saiki akoe ora bisa aneroesake anintbangi maneh kang dadi idharn - idhaman Ian katresnan- moe kang soetji ikoe marang a-

\lcoe. Ja sapira dosane bakal dak ':Sangga, babendoene awit pan- -tjen salahkoe dhewe. nganti akoe

·sc:liki bisa kena ing pamiloete sa-

iah

sidjine mitra kang njamboet- . .gawe koempoel karo akoe ing

;Solo. Oak poedji moega sampe-

Jah

enggaJa entoek ganti Wanita i.kang ngoengkoeli akoe.

Kantjamoe:

Soemarsih (Solo) . Bakda matja lajang Ibrahim

·'1Jleloe ndjenger ora obflh2, awit

·;pantjen dl;ieweke ikoe mitrane '"Tjitrooetojo kang dianggep kaja ,sadoeloer dhewe, dadi ja weroeh lan ngerti sapira gedhene katres-

·tiane Tjitrooetojo marang Soe- ,marsih.

- Akoe ora maido sapira ge- dhtne kasoesahan Ian petenging .athnoe Tjit I Mangkono Ibrahim mfwlti goeneman maneh. - Si- . nareh. wis kaja mangkono kaja- . 'knja ora perloe kok pikir banget-

'bnnget maneh, kirakoe moeng

hakal ngebct - boti sesanggan Ian ribeding atimoe bae, toer wis mesthi ora bakal bisa ana wahanane maneh. ~jer kowe ti- nitah lanang. toch kowe sawidji- 1ning pamoedha kang wis djem-

bar djadjahanmoe, djero sema- ngatmoe, dak soewoen kowe bae kang moepoes, bodjo ikoe gam- pang Tjit, nanging djodho ikoe angel.

Jen pantjen djodho ora soesah dipikir bangei:-banget ja klakon dene jen pantjen doedoe djodho- moe, kok rewangana kaprije bae mesthi Ioepoet. Asem digoe- noeng, garam dilaoet, Jen wis pasthine bisa gathoek awor ing koewali' kanggo boemboene ke- lan. Moelane •saiki kanggo ngli·

moer kasoesahanmoe ikoe prajo- ga kowe aneroesna enggonmoe dadi pamban toe soera t cha bar man.eh, pimpinen maneh pergera- kan vakmoe Ian bangsamoe kanggo ndjoendjoeng dradjadc kaoemmoe Ian bangsamoe, kang saiki lagi diombang - ambing de- ning djantrane djaman soesah iki, elinga jen iboe Noesantara saiki amboetoehake banget ma- rang tenagane pamoedha saka .golongan apa bae, ora ngemoe-

ngake saka golongan Parindra, nanging sadhengah, oega ora ambedakake agama, sanadjan sa- ka agama Kristen, Islam, pa- dha bae, sing perloe tandange.

Jen kowe gelem mitoeroet tem- boengkoe iki kirakoe bakal bisa ajem man.eh kaja ing maoene.

-- Sipg dak pikiri ikoe ora moeng toemrap awakkoe dhewe lb, nanging saiba soesahe bapak Ian iboe saoepama nganti pirsa kahanan kang anjedhihake iki, djeneh wong toewakoe Ian wong toewane Soemarsih wis padha roedjoeke, Ian wis padha mikir bab dina idjabkoe ... .

*

Tekan samono mbandjoer ka-

ton padha pating djenger ora an.a kang goeneman apa-apa, ing ka- mar kono sepi njenjet, moeng ka- ri swarane walang Ian djangkrik kang padha moeni ing sadjabane kamar (kebon). sadjak padha ambelani kasoesahane Tjitrooeto- jo.

Woelan December taoen 1936 Tjitrooetojo wis pindhah saka Pati, njamboetgawe ing salah si- djine roemah sakit boekakan anjar ing Betawi, oega ing af- deelingslaboratorium. Ing sawidji dina Tjitrooetojo lagi noelis do- cument kanggo P. S. Ian orgaan- ne pakoempoelane Verplegers- ( ster). katon kaget dene ana post looper ngeterake lajang kang sa- djak aneh toemrap dhewekne.

Bareng diboekak lagi ngerti jen lajang maoe saka Soemarsih, kang soerasane koerang loewih

mangkene: 1

Beste Mas Tjit I

Bareng lajang iki akoe ngaba- ri moenggoeh kaslametankoe,

nangkono oega toemrap satnpejan ing kene. Lija saka ikoe ing sa- poengkoere lajangkoe sing weka- san bijen, lelakonkoe teroes ka- soerang-soerang, awit kantja kang bijen dak atoerake sampe- jan ika ija kang wis amoeloet akoe; saiki wis kawin karo poe- tri ing Solo oega, malah tanpa omong apa-apa njang akoe. 0, mas, moega adja andadekake ing pang alihmoe dene akoe anga'- toerake bah iki njang sampejan, kang sabenere akoe wis ora pan- tes saoepama anjritakake bah iki njang sampejan, kang moeng marga saka salahkoe dhewe, ja 1<ebangeten awakkoe, dene gam-

pang kepentjoet marang pamboe-

. . . .. .. .. . . .. . . .. . . . 1:'11l1111\110oi!i11Li;.~U-~'----. . . ... . ,YM . . . tt

I

I

AO K OK

GAR &ll

I I

Katja 7.

BOEKTI7

M i n a h : Si Mamo tresna- ne njang akoe kepati pati.

M i n t e n: Boektine apa 1 Adja sok pretjaja karo wong sa- iki.

M i n a h : Kandhane jen we,..

roeh akoe, atine ndjoer ndhre- dheg, awake panas, nganti ro- kok si:q.g dikanthongi: gosong.

M i n t e n : lkoe toh doe- doe boekti?

M i n a h : Boektine ija di- toedoehake kok. Jaikoe dhewe- ke ngetokake tegesan rokok sing djare mentas kobong maoe.

APA PERTJAJA 1

S in g w a d o n : Mengko ana ing sepoer, jen ditakoni oe- moermoe, kandhaa isih 10 taoen, merga kowe tak toekokke kartjis

Yz

wong. .

S i n g I a n a n g : lja boe- ne, akoe monat - manoet wae.

--o--

djoek. aloes, kepentjoet temboen9 man.is, kang sanjatane moeng isi ratjoen kang gawe aloeming kem- bang kang lagi mekar ing wajah esoek, mas, ja pantjen kebange·

ten awakkoe dene ora ngerti ing kabetjikan toewin katresnan sam- pejan. Saiki wis Iola, wong toe- wakoe kabeh wis padha moelih njang djaman kelanggengan.

Moega saran.a lajangkoe iki sam- pejan kersaa angapoera ing sa- kabehing kaloepoetankoe, bisaa poelih maneh kaja ing wingi oe-

...

Ill •

Bakda matja lajang Tjitrooe- tojo "katon lenger-lenger Ian oen- djal ambegan.

- Mesakake temen kowe Sih, dene kowe roepamoe ajoe na- nging teka atimoe lamban te- men, mesakake tanah kita Noe- santara jen para poetrine isib akeh sing padha doewe ati sing kaja kowe mangkene, gampang pinaloeta ing memanis kang sa- njatane moeng arep angoeloenga- ke marang djoerang kanisthan.

ananoentoen marang kawirangan.

Och Sih, ja wis begdjane awak-

(10)

Katja 8.

moe ... .

Mangkono panggraitane Tji-

~rooetojo, awit saiki Tjitrooeto- jo w:is kadhoeng patjangan karo salah sidjine V roedvrouw ing Semarang, dadi sanadjan ing ba- tin Tjitrooetojo mesakake njang Soemarsih, nanging wis ora hisa apa-apa maneh, hisane moeng andhakoe kaja njang sadoeloere wadon hae. Akeh oega pitoetoer- pitoetoer kang saka Tjitrooetojo

njang Soemarsih. Dak pethik ·si- dji kang mangkene soerasane : ''.,Wong wadon ajoe kang sepi \

_ing kadjatmikan ikoe lir oepama- ne gelang emas kang ana ing tjoengiring habi".

Nganti saprene Tjitrooetojo Ian Soemarsih tansah padha sa- doeloeran klawan soetjining ati.

Tjitrooetojo isih teroes dadi pa- ngandjoer pakoempoeiane Ian bali njamhoetgawe ing Zending I.oran maneh. Dene Soemarsih ing Djawa Wetan.

Tjrita iki moeng anggitan loe- mrah, dadi ora ana klakon teme- 11an.

Salahe sapa 11

(Tamm at).

-o-

SAKA ADMINISTRA TIE.

Ahn. 19621 Batavia C. Ora bisa oleh gratis.

Abn. 18880 Lamongan. Ora.

Abn. 11322 DJangoe. Tempo

f

3 . ...- P. S.

f

1.50 sekwartaal.

Abn. 18809 Lahat. Wis heres.

Ahn. 18135 Sepandjang. I Wis katampa kanggo sasi April-Mei '38. II Jen Minggoe toetoep. II Ora nganggo ongkos.

IV

Ora kahotan.

Ahn. 19577 Klampok Kasti.

Oeroen Joterij sathithike

f

0.25.

Dhoewit 0.10 kanggo onder- wijsfonds.

Ahn. 17532 Semarang. Ora

•edhija.

Ahn. 17283 Wiradesa. Karo- karone wis katampa kanggo Maart t/m Augst. '3&.

Ahn. 13994 Ojokja. Kw. 2/'38 wis heres.

Ahn. 12306 Dampit. Wis ka- tampa Ian dilebokake kanggo .stichting ka~eh, awit patang- poeloehe wis bar. Matoe.r noe- woen.

Ahn. 16387 Watoeloemoer.

I ,

t .25 sakwartale.

,Ahn. 15663 Lengkong. Oeroe- :n<Jn loterij dilehokake sasi Au- gustus 1938.

Soepaja kita ora saben saben mangsoeli lajang kang soerasane padha, betjike para maos oega kersoa maos wangsoela.n-wang- aoelan ing korespondensi iki.

-o-

..P ANJEBAR SEMAN GA T"

KAWROEH PAWOEKON.

- o -

PARA maos ora kikilapan, toelisankoe kamot ing ruhriek .,Padhalangan" P. S. 9 Juli 1938, kang njritakake lakort ,. Watoe- goenoeng", sedyaning atikoe moeng arep nerangake asal-asak wong Djawa doewe petoengan .. pawoekon" kang nganti sapre- ne isih toemindak, Ian isih akeh kang padha pratjaja, ora beda karo wong Koelonan kang pra- tjaja marang kawroeh palintang- an (as trolog ie).

Nanging kawoeningana, kang·

tak atoerake .,asal-asale" petoe- ngan pawoekon maoe, satemene a s a 1. k a n g d i g a w

e-

9 a w e, moelane ing boehoe- kane toelisankoe moeni mangke- ne : ... .. .. . dientha-entha gathoe- ke karo lajang bahad tanah Dja- wa jasane poedjangga Djawa, oetawa digathoek - gathoekake karo barang koena kang woes ora kawroehan asale sakawit".

Lire mangkene: Wiwit ka- soesastran Djawa kawroehan, ja- ikoe abad kaping VIII, nalikane wong Djawa isih nganggo basa Djawa koena, petoengane pawoe kon ikoe woes ana. Nanging la-

kon-lakon wajang poerwa pa noenggalane kang tak sehoetake ing ndhoewoer maoe, anane Iagi djaman saiki hae !

Pantjene sedyakoe moeng mangkono bae. Nanging djala- ran ana sahah (minangkani pa- moendhoete redactie kaseboet briefkaart tang gal 25 Juli 1938), saiki arep tak samboengi, nera- ngake kawroeh pawoekoni sawa- tara, ana ing ruhriek .,Kaboeda- jan" iki, doedoe mesthine mlehoc ruhriek .. Padhalangan" ..

Toelisankoe bijen, ing perang- an wekasan moeni mangkene :

Ojala.ran saka ikoe, wong Djawa ndoewe waktoe kang diarani .. woekoe". Sawoekoe ikoe lawase 7 dina, wiwit Ngahad tekan Setoe. Dene tja- tjahe woekoe ikoe 30, wiwit woekoe Sinta (Ngahad Paing) tekan woekoe Watoegoenoeng (Se toe Lagi), lawase 120 dina, bali Sinta maneh.

Oeroet-oeroetane mangke- ne : 1. Sinta, 2. Landhep, 3.

Woekir, 4. KoerantiL ... . enz. enz ... 30. Watoe-goe- noeng.

Para maos mangertos, jen ang- ka 120 ing ndhoewoer ikoe loe- poet pangetjape. Benere, woekoe kehe 30

a

7 din a ikoe ana 210 di- na, jaikoe wiwit dina N g a- h a cl P a i n g woekoe S i n- t a, tekan S e t o e L e 9 i woekoe W a t o e - g o e- n o en g, mbandjoer hali .,Nga- had-Paing-Sinta" maneh.

Paringe hriefkaart redactie

Mantrimoeka Inggris Neville Chamberlain Ian garwane kagam- bar ana ing S. James Park ing Londen.

13 Augustus 1938.

~ ~

SCHOOLVEREENIGING AMONG-Sl~WO Patjarkembangstraat no. 40

(Patjarkeling) Soerabaja.

- o -

Peil sebagai H.l.S. sampai H 7. Pendidikan terpeli- hara, alat mengadjar tjoe- koep, goeroenja bevoegd.

Pendoedoek Patjarkeling dan sekitarnja, masoekkan- lah anak-anak toean dalam

pergoeroean ini.

---

ikoe oenine mangkene :

Redactie terima :merat darii salah seorang langganan, jan!f maksoednja demikian : Ketika.

langganan tadi memboeat tjata ..

tan moelai woekoe Sinta (Nga-·

had Paing) sampai woekoe W a- toe-goenoeng ( Saptoe Legi) da- lam krepeknja, ia mendjadi bi, ngoeng, lantaran didalam 3().

woekoe tadi jang djatoeh N g a- h a d P a i n g terdapat 6 woekoe, jang djatoeh S a p t o e L e g i djoega 6 woekoe, begi- toe seteroesnja. Maka dari itoe- soedi apalah kiranja toean mem- beri keterangan.

Tjathetane sdl. langganan ma- oe pantjen bener; djalaran saka:

wis bener ikoe, moelane pantje- ne ora andadekake bingoeng.

Terange mangkene:

D

i n a

7

p a s a r a n

5,.

wiwit N g a h a d P a i · n g ' tekan S e t o e L e g i ikoe.

ana 35 dina, diarani selapan di- ria, mhandjoer bali Ngahad Pa- ing maneh. Dene woekoene kaja

ing ngisor iki. .

Selapan dina kang ka I noe ...

djoe woekoe : 1 Sinta, 2 Lan ..

dhep, 3 Woekir, 4 Koerantil,

Toloe;

Selapan dina kang ka II noe~

d joe woekoe : 6 Goembre::J, 7 Wari-galit, 8 Wari gagoeng, 9- Djoeloeng-wangi, 10 Soengsang.

Selapan dina kang ka III noe..- djoe woekoe: 11 Galoengan, 1

t

Koeningan, 13 Langkir, 14 Man- dhasija, 15 Djoeloeng-poedjoed ;- Selapan dina kang ka IV noe- djoe woekoe: 16 Pahang, 17 Koeroe-weloet, 18 Mrakeh, 19' Tambir. 20 Madhangkoengan;

Selapan dina kang ka V noe•

djoe woekoe: 21 Maktal, 2Z

W

oege, 23 Manahil, ·24 Prang ..

bakat, 25 Bala ;

Selapan dina kan~ ka VI noe .. · djoe woekoe: 26 Woegoe, 27 Wajang, 28 Koelawoe, 29 Dhoe ...

koet. 30 Watoe~goenoeng.

Goenggoeng 30 woekoe, lawa- se 35 dina ping 6 padha karo 21

<>

dina, bah woekoe Sinta, Nga ...

had Paing maneh.

Moelam~ hener tjathetane sdl.

langganan maoe, jen dina N g a- h a d P a i n g ikoe ana woe- koene 6, mangkono oega din~

S et o e Leg i oega ana woe ..

koene 6. Terange mangkene:

a. N g a h a d P a i n g, enz. tekan S e t o e P o n.

mesthi noedjoe woekoe : Sinta, GoembreH. Galoengan, Pahang.

Maktal, W oegoe

=

6 woekoe;

b. N g a h a d W a g

e.

Referensi

Dokumen terkait

Sarehne panggaotan bebek ikoe te- rang Ian liata bisa dadi panggaotan loe- mintoe, moda ora ana alane menawa kita gawe wawasan bab iki, mbok· warna ikoe kang prajoga sarta moerah,