MMKITLV3 002251011 pdf

A.N.P.-ANETA

A.N.P.-ANETA

's-GRAVENHAGE

d'Tis^tSisP $ ; ^Ci^O SvP^-* w?~5 $ .

Cr*'l^WsQ/f\rCo. /&&* X-y>. (' ( f

!jts-GxtW:;iTHAGE,27 December 1946.

4

DE TOEÜTAND TE MEM'.

pag.529

Do Indonesische lciuer3.

Bij dc beöordceling van dc situatie heeft men allereerst rekening tc houden mot den grooten invloed, welko het zg.

Volksfront onucr dc Indonesische bevolking rondom Mcdan bezit.

Deze overkoepelende, organisatie, wclkc'mcn een conccntratic ' van. Indoncsische politieke partijen zou kunnen noemen, is on- m?. s Isonbaag a-.-Tk c ommunistisch g richt, waarbij men dan ccht r ,

. . I_» * _V v * . i \ in aanmerking moet nemen, dat

er lang niet a l t i j d van partij-politieke"discipline sprake i s ' en "communisme" voor velen der intellectueel zeer simpele"aan­

hangers eerder tc vertalen zou zijn in een soort "individueel

a n a r c h i s m e " , . . .

De' leider van dit Volksfront, waarin dc P.N.I., de Pcsindo en uc P.K.I. practisch den toon aangeven, is een Javaan, die reeds voor dc oorlogsjaren in deze streek als onderwijzer aan een volksschool werkzaam is geweest, Sarwono. Naast dezen zijn

op politiek terrein belangrijk Abdocl Karim Hasjocldoelbak, dc' ' communis te nicidcr voor gshaol Sumatra, gn dc lcidor van dc P.N.I.

voor Noord-Sumatra, Moh. Salch Ocmar. Abdocl Karim deed"zich se­

dert jaren kennen als een militante communistische figuur; onge­

veer een half jaar geleden scheen het, dat zijn invloed aan het tanen was, doch den laatstcn t i j d doet hij weer m"cr van zich spreken, hoewel het zijn streven i s , zooveel mogelijk in dc schaduw tc "blijven cn hij zich dan oök nooit vertoond heeft op de totnutcc gehouden Ncderlandsch-Indonoslsche besprekingen.

Daarbij treft men al evenmin aan Moh. Salch Ocmar, die dc l e i ­ ding van dc belangrijke P.N.I. in handen heeft en den post be­

kleedt van vicc-roaidcnt van Noord-Sumatra. Zijn invloed valt' tev na niet tc onderschatten met betrekking tot dc st'rijdorga-' nisatics van dc P.N.I., nl. dc NAPINDO ("NasHonal Pclopor Indo­

nesië."') en dc Harimau Liar ("Wilde Tijger"),' die in het raam ven het zg.- volksleger herhaaldelijk van zich doen spreken;

Moer naar buiten trodende figuren in dc militair-politieke Indonesische wereld zijn de zoon van Abdocl Karim, dc ongeveer ' 24-jarige ÏTip K-rim, waarschijnlijk van gemengd "aloisch-Mcnang- kabausciacn bloede, en dc Batak Jakocb Girogar. Nip L-rim xo "tij"*

dens dc Japanschc bezetting vrijwel direct van dc schoolbanken bij dc Japanners in militaire opleiding gekomch.

AanV'ankclijk heeft men gemeend, in hem den commandant v£ln dc Laskja» Rakjat hier ter plaatse te h bbon ontmoet, doch na­

dien i s gebleken, dat Nip Karim slechts gezag heeft ov ,r cn vrij.

beperkt 'onderdeel van het volksleger, dat een zekere oontrele VSh ' dc T.R.I. "erkent. Nip Karim is ook een der oprichters van dc TiR.I'.

ter Oostkust en b^klc dt"bij ëlie organisatie den rang van kapi- t in'. V o b X h-t overig' fung< ert hij als verbindingsman tusschen dc T.R.IS cn, het volksleger, doch buiten het direct door hem

gecommandeerde dcol schijnt zijn invloed toch niet te hoog tc mogen

• ;ordcn aangeslagen.

I.D.D. p£g; 530'

Dc werkelijke leider van dc Barisan Rakjat is dc Batakker JacOwb Sirègar, die naar men ons tc"kcnncn gaf, geldt als ccn' van dc beruchtste figuren ter Oostkust. Hij wordt sterk gckcn«

merkt door anarchistische opvattingen on moet tot do extreme

"die hards" worden gerekend, zonder dat men trm overig ns in een bcpa.ald politiek leader kan passen» Gedurende den bezettings­

t i j d was hij dc rechterhand van' den Japanschen kapitein Inouo, ccn f e l Europeanen-hater, die o.a. tot taak had het drillen van inhcemschc gucrilla-bcndcn, die '-ventucelc geallieerde lan­

dingstroepen zouden moeten afslachten. Deze Inouê*" is uit krijgs­

gevangenschap gedeserteerd en houdt zich nog op Sumatra op, Sirègar nam aan deze omleiding zeer actief deel en brehgt dc

toen opg- dr.nc scholing thans naar vermogen in practijk.

Var. T.R.I.-zijdó ia een ücr belangrijksto figuren, met wie men nu hoopt tot resultaat tc komen, dc kolonel H.Sitompoel te PCmatang Siantar. Deze thans ongeve r 25-jarige hoof (.officier - - de meeste leidende T.R.I.-figuren hier zijn niet veel ouder — kwam tijdens dc bezetting van do door hem bezochte gouverne­

ment o-muloschooi in militaire training bij den Japanner. G-cruimen t i j d fung rde hij als chef-staf van dc 4do T.R.I.-divisie op

•Sumatra, waarvan hij sedert begin Octobcr j l . het commando voert. Ook hij is een Batakker. Het contact met hem was, zoo zciuc men ons, totnutoc niet ontmoedigend, doch ook hi: rein heeft men iv.k_ning tc houden met do' omstandigheid, dat de invloed van dc T.R.I. in Midden- en Noord-Sumatra minder ver gaat aan die van dê talrijker n beslist beter bewapende Barisan Rakjat.

Als verbind .ngsofficier van dc T.R.I. met dc Nederlanders treedt voor Mcdan op de kapitein Asmahtocdin, die zich tot dezen p031 heeft opgewerkt uit zijn vooroorlogschc positie van krani bij ue "Deli Courant" te Modan, via eenig dienstbetoon aan de Japansche ICcmpci tijdens dc bezetting.

w - ,

J j 2. Br. Indiërs en Japannors als instructeurs»

Bij het overzien der verhoudingen uringt zich allcrc. rst het be 'ld op van ccn soort "condottieri-politick", zooals men die bijv. hoeft gekend in het I t a l i ë van de vroege Renaissance:

legeraanvoerders, bij wie vechten eun beroep, geworden W's;

die hun krijgsscharcn inzetten voor e.n bepaald politiek streven, zonder dat z i j zich echter de. rmoe vereenzelvigden, en die dc verplichting tot het ond rhouden en voeden der zich om hen scha­

lk endo troepen na Imam n uit de opbrengsten van den oorlog zelf' n dc ' da rmec gepaard gaande rooverijen. Veel van deze conüot- ticri-mentalitcit vindt men thans terug bij dc leiders en l e ­ den strijdgroepen, die het bont geschakeerde begrip "Barisan Rakjat" vormen.

Voorts blijkt " i t verschillende gegevens dc sterke :.nvlocd van ontvluchte Japanners als instructeurs na dc capitulatie. Oök van dc .activiteit van Britsch-Indischc instructeurs zijn bewij­

zen b schikbaar, evenals van het gebruik van wapens on projec­

tielen, uit Britschc voorraden afkomstig en waarschijnlijk door sluikhandel verkregen; handgranaten zijn v olal van Britschc malse l i j k ; hedenochtend toonde men ons brokken van een Britschc morti

morti .r-granaat .r-granaat • •

\ \ Tot Tot nut nut oc oc ia ia in in uczc uczc stronk stronk niet niet gebleken gebleken van van dc dc aanwezig­aanwezig­

heid van speciaal buitenlands getrainde agitatoren; cr i s Ccn sterke communistischo inslag^, • cchti r zeker geen gediscipli­

neerde oricntccring op Moskou. Dc moeilijkste clcmontcn z i j n ' dc "los geslagen" Javaanschc koelies, die vroeger op onderne­

mingen w rktcn en nu door roof i n broodsgebrek willen voorzien, tcrw: j l z i j via hun organisatie (hoofdzakelijk dc Pcsinuo)

politiek' cenigen invloed uitoefenen cn cr licht toe medewerken, te "góed-willende" (van hun standpunt ^'verraderlijke") Indo­

nesische leiders onder druk te zetten. Voorts z i j n er enkele van eluors g c i n f i l t r rdc elementen, wier mcntalit.it licht tot het extromó neigt, in dc corste plaats Atjchers cn ^ccnigc

Me: .angkabauc r s ,

"Zenuwen-oor lor,"«

Om dc moeilijkheden te Me dan — Cnkclc pessimisten hollen over t o t het woord: onoplosbaarheden — in haar juiste boteo-' kenis t e begrijpen, mo°t non ook~©chtc r dc f e i t e n lezen. Hier­

mede i s niet bedoeld, dat men zou mogen oor de c l en op vcronur- atellingcn cn geruchten; alleen, dat dc f e i t e n , die beschik- baar z j n , dienen te v/orucn/op den inhoud cn dc waarde, welke' z i j verkrijgen i n ccn zoo u i t e r s t geladen atmosfeer, &ls waar­

i n Medan sinds maanden heeft geleefd en nog verkeert.

Wat Medan totnutoc heeft doorgemaakt - - cn'wat vooral dc bewakingsVroepen van dag t o t dag ondervonden — 4s i n f e i t e ccn tergende, a l l e energie cn a l l e vermogen tot zclfbch-crsching tot het breekpunt spannende "zenuwen-oorlog"• Togen dezen achter­achter­

grond moet mén ook de driedaagscho zware gevechten bcoordcclen, uie zich g durende dc vorigo wcckwisscling hebben afgespeeld.

Van Britschc cn na dc overneming ook van Ncdcrlandschc militaire zijde heeft men cr nauwlettend naar gestreefd, dc a f ­ spraken van het "staakt hot vuren" cn "behoudt uw posities" na to leven. Men heeft dit zelfs i n die "mate gedaan, dat de

commando erende officieren, die toch uiteraard ook verantwoor­

delijk z i j n voor oen zoo groot mogelijke veiligheid der onuer hun bevelen staande troepen, i n uit opzicht dikwijls r i s i c o ' s hebe n genomen, die van Zuiver militair-technisch standpunt u i t

moesten worden afgekeurd. '

'do Iftdonoaischo strxjdbendon bibokcn'-zich om ccn "stand- f a s t " ub gcc& enkel opzicht te bekommeren: z i j schovcn hun posities telkens vooruit, zetten zich vast i n dc zoo onmiddel­

lijke nabijheid van dc Nodcrlandsche posten cn stellingen, "dat deze, inuicn dc andere zijde t o t aan agressief optreden zou

overgaan, practisch geen minuut t i j d zouden hebben om zich gO- vcc hts klaar te maken. Men heeft d i t toegelaten; men hoeft ge­

tracht, d oor praten on_ nogo ons praten dc "Indonesische leiders oh commandanten van onderdeel.n te overtuigen van hot onjuiste

hunner handelingen, doch men bleef buiten actie cn l i e t willens on wetens gevaar cn bedreiging groeien, om niet het odium op.

zich te laden, dat van Ncdcrlandschen kant het bestand van 14 Octobcr

Octobcr niet werd nageleefd.

J i t heeft van dc i n stelling liggende Nodcrlandschc pos- ton het uiterste "gövcrgd. Dc waalizaamheid moost verdubbeld worden cn voortdurend moesten z i j gcvcchtsklaar' z i j n , omdat' men

men ..mmers geon "schoon" voorvcld voor zich had. Zoowel phy- sick

sick a l s psychisch was een cn ander buitengewoon inspannend.

'

.

\ Dc Inuoncsicrs l e ,den z i c h ge enbo-poïft&ftg op. Afspraken, Hlc_ omtrent het ontruimen of a c h t e r u i t brengen van p o s i t i e s werden gemaakt, bleken telkens weer t e worden geschonden.

Vlak voor de Ncdcrlandsche posten verzamelden z i c h herhaalde­

l i j k concentraties van Laakjar R a k j a t , dio een potentieole bedreiging schlopon, doch die men niettemin onaangetast l i e t , t o t d a t anderzijds t o t vijandelijkheden werd overgrtgaan. Uit de dagelijksche monortcn, die b i j den s t a f dor Z-brigade binnenkomen, l e e s t men h e r h a a l d e l i j k , dat Ncdcrlandsche r e a c ­ t i e op Indonesisch vuur u i t b l i j f t of t o t een minimale bcant- ' v/oor ding beperkt b l e e f . Den avond van onze aankomst hier b i j v . was er t e r 1 9 . 3 5 uur een concentratie van zeker vijfhonderd man vlak tegenover den' Nederlandschon p o s t . Men l i e t d i t begaan; ook toen t e 21.20 uur dc Antara-post met s t e n - en

geweervuur beschoten werd, werd n i e t gereageerd. Een anuerc post meldde dat 17„30 uut¹ 60 man Laskjar Rakjat ongeveer 50 meter ' , vo.n'dc Moskee ( i n Z . 0 . Kcdan) i n s t e l l i n g kwamen mét mortieren'#' Gedurende 4 minuten werd de post met automatisch Vu'ur beschoten.

S r wcru door de Noderlandschc post n i e t gcragcerd.

Hoewel h c r h a a l d o l i j k b i j dc besprekingen mot dc Indonesiërs bczwa.r gemaakt i s tegen het gebruik van de even genoemde Mos­

kee door sluipschutters' van het v o l k s l e g e r , en gevraagd werd, deze elementen door T . R . I . t e doen verwijderen, i a steeds gewei­

gerd, en v a l l e n v r i j w e l d a g e l i j k s u i t d i t gebouw v e r r a d e r l i j k e schoten op do 100 meter v ,rdcr gelegen Noderlandschc p o s i t i e ' .

Ook toen op 30 N⁰vcmber dc "groote klap" v i e l , hebben dc Ncdcrlandsche commandanten t o t het u i t o r s t e gewacht; hot f e i t , dat l a t e r Indonesische dooden werden gevonden binnen 10 meter afstand voor dc Noderlandschc s t e l l i n g e n , werd ons g e ­ noemd -.ls b l i j k , dat er zeker n i e t t c vroeg mot vuren i s b e ­ gonnen.

Dc houding van dc volkslcgcr-mcnschcn jogens de Neder­

landers l a a t bovendien a l l e s ' t c wcnschcn over en g e t u i g t n i e t ' van c_n b e s t a n d s - m e n t a l i t e i t . Z i j gedragen z i c h g r o f en b c l c c - dlgcnd, komen t o t vlak voor Ncdcrlandsche s t e l l i n g e n , om den troepen hun o n t b l o o t c ' z i t v l a k t c tooncn, plakken belcodigcndc

" p o s t e r s " voor hun neus aan, en moor d e r g e l i j k e dingen, dio a l l e r m i n s t g e v a a r l i j k z i j n , maar ook a l l e r m i n s t g e s c h i k t , dc

spanning van den "zenuwen-oorlog" t c verminderen#

4

Pot cn k e t e l .

Ontkend kan n i e t worden, dat e r somtijds ook aan dc " ' andere z i j d e dingen voorvallen, dio niót door den beugel- kun­

nen. Indien echter dc commandant der Z-Brigado,daarvan kennis k r i j g t , wordt onmiddellijk t e n s t r e n g s t e ingegrepen. Zoo z i j n , i n een onbewaakt ooronblik, Indonesische T . R . I . - v e r b i n d i n g s ­ o f f i c i e r e n , die a l s g e l e i d e r s mot een Ncdcrlandsche convoói naar Bclawan waren geweest, omdat deze convooion gedurig door dc benden van dc Laskjar Rakjat'wordon beschoten, op het

e r f van het hoofdkwartier der Z-Br i g a dc aangevallen door Am-' bonnocscho schildwachten. Gelukkig kon een toeschietend o f f i ­ c i e r d a d e l i j k een eind maken aan dc k l o p p a r t i j . Op d i t geval van onuiaciplinair optreden der Ambonoczcn i s onmiddollijk streng redres gevolgd. Makr' het b e g r i j p e l i j k e e f f e c t was, dat dc volgenden dag dc T.R.I.-mcnschcn den kolonel kwamen mcdcdc.len, '-lat z i j n i e t meer moe wilden naar Bo l a wan, daar' z i j immers :cans l i e p e n , uoor *-c Laskjar Rakjat t c worden g e ­ dood, a l s z i j i n bandon dier benden v i e l e n , of t c worden a f - ' ge 1¹ tost, als zij zich bij het Ncdcrlandsche staf kwartier wa.-g-

dcn.

dcn.

/ / /

r.rv.m • £ag',533

Dat deze dingen in do geladen atmosfeor van het oogenblik een veel grootcr effect hebben dan zij naar feitelijke betce- kenis verdienen, is begrijpelijk. En oven zeer, dat hierbij wel eens vergeten wordt, dat het gp cl van den pot, die den ketel verwijt, dat hij zwart ziet, verre van bevorderlijk ia aan het schcppcn van de juiste gestemdheid, waarin door onderling over- lcgeh "bezwaren kunnen worden weggenomen cn moeilijkheden opge­

lost'. (Ancta, van een bij zonderen correspondont),

•I

i>/v

P r . J . J , VAN DB VELDE OVER DEN TOESTAND OP 3J MATRA,

y O "

^—

Dc te Palombang vcrschi jnende "Juliana Bode'¹ hcoft ccn onderhoud gehad met Br, J i J . van ac Velde, tRcgcoringsadviseur voor Politieke Zaken op Sumatra. Aan dit onderhoud ontlccnen wij het volgendo:

"Dc toestand in do drio grootc steden op Sumatra (Mcdan, Padang en Palombang) vergelijkend, zoido do Hoor van dc Volde, dat, hoewel do situatio to Palombang aanvankelijk zeer gunstig afstak b i j die te Mcdan cn Padang, volgens z i j n meening nu, na' dc gesloten plaatselijke ovcroonkomstcn to Modan en Padang, do- zo beide-stcdeh de kans hebben in het voordo cl tc komen ten opzichte van Palcmbang.

VolgcnU-dg JiocaoBQHccte yaihdaoz&iUto P.adG,ng..jcn^Madg.n>na- vaetstol ling van dc dcmarcaticlijncn'mct dc daaraan verbonden over- oenkomst, tot samenwerking tusschen dc Rcpublikcincs-chc cn Nc- ucrlandschc Politic cn dc Ncdcrlandscho troopon tot het handha­

ven van orde on veiligheid in do ^ebiodon binnen deze demar­

catie lijnen, ccn situatie ontstaan, waarbij door dezo

aamonwerking dc partijen elkander n&.dcr cn beter Icorcn kennen'' 011 v/aardeeren. Dit schijnt op den duur tc Palombang moeilijker, omde.t daar dc situatie zich voordoot dat dc partijen in ge­

scheiden gebieden leven, waardoor dc mogelijkheid tot direct contrast met alkand r zeer beperkt b l i j f t .

Het "Is cunfc

t

good 'mogelijk on zo-lf a^Lv'/qarsahljnll;lk^ dat door de..aoepolo politiek van Dr. Isa on dc and re Indonesisch autoriteiten langzamerhand dc stren^-c af scheiding, wordt opgc- hc ven en zoodoende van binnen uit ten slotte hetzelfde

bereikt wordt© Maai" voorloopig b l i j f t hot" bozwaar"bcötaan> - dat dc twee gewapondo machton zeer dicht op elkaar zitten, hetgeen tc Modan cn Padang nu wordt vermeden.

De hoer van'dc Volde wilden Mcdan cn Padang in dc naas­

te toekomst bcschouwcn als een soort opleidingscentrum voor­

belde partijen, om te komen tot dc verhouding, die aan dc gcslo ten ontwerp-cworoenkomst toch ten grondslag l i g t .

Dc heer van do Voldo doolde vorder mode, dat do ont­

werpovereenkomst onder do plaatsolijlco loidors dor republiek' over het algemoon v r i j gunstig i s ontvangen. Van Republikein- ' schc zijde wordt vcol moeite gedaan om dit inzicht ook in brco- dere kringen ingang tc doen vinden.

Dc heer Adinogoro, vertegenwoordiger van het Republi- kcinsch Ministerie van voorlichting, dio nauw contact inct dc Rogccring op Java onderhoudt^ licht do bovolking waar moge­

l i j k voor, waarbij hij gesteund wordt door dc ropublikcinsohe propagandaleiders voor Sumatra.

Over dc culturcs in dc omgeving: van Modan doel do dc Heer van dc Voldo ons mede, dat dc gronden van dc vroeger zoo bakende Doli-tabaksondernemingen natuurlijk voor oen groot dcol geoccupeerd zijn door het vroegere Indonosischc personeel voof deze ondernemingen, dio daar in do afgcloof>cn vior jaren nood­

gedwongen voedingsgewasson verbouwd hebben»

V/at betreft dc Rubber- chdo Olicpalmcncultuur, hiervoor zijn dc aspect n gunstiger. Natuurlijk zijn cr vooral in do ' japansehen t i j d wel godeolten van enkele rubbertuinen ^r;ekapt, doch in verhouding tot do met rubber beplante oppervlakte, mag

mag dit dit geen geen naam naam hebbenhebbenP P

*

* Volgens do Heor van do'Velde zal dc schade aan dc fabric- ikon der rubber- en palmolie-ondernemingen vermoedelijk mee­

rvallen. In dc Japanscho bezettingstijd zijn wel machincricöfi en gedcolten van installaties weggevoerd, on ook is dit ver­

moedelijk wel geschied in de gczaglooze periode onmiddellijk na dc Japanscho capitulatie, doch onzo zegsman meende tc mo-s gen aannemen, dat ook deze schade uitoindolijk wel mee zal vallen. 0ok dc gelegenheid in deze streken dc situatie der

ondernemingen op tc nomen, zal naar dc Hc'or van dc Velde hoopt, niet a l tc lang meer op zich doen wachten.

In antwoord op onze laatste vraag, hoe dc mccning van do Heer van dc velde is over dc taak van do ncdcrlandschc troe­

pen die in dc verschillende bezette gebieden gelegerd zijn, merkte acgsman op, dat hij zich zeer gocdjkan voorstellen, dat' de bestaande situatie voor v lcn ond.r'do militair en z or moei­

l i j k tc begrijpen on to aanvaarden is'o

Spreker meende echter, dat do taak van deze troepen nog steeds zeer bolangrijk i s , al' is dc aard ervan geheel anders dan velen zich gedacht hadden. Hij hoopt dan ook, dat uit door «-Ie wel in zeer moeilijke omstandigheden levende mannen begrepen zal worden, ook al'bestaat deze, zoo besloot de Heer van dc Velde, voornamolijk ii.it het beschermen van dc inwoners der bezette gebieden, door het feit van hun aanwezigheid en ' hun latente kracht, wat zeker een grootc mato van z elf beheer- schin cn geduld vcroischt.

Over hetgeen dr« van dc Velde over de tabakscultuur in Dcli gezegd heeft, hunnen wij hieraan nog toevoegen, dat hij als bijzonderheid ons nog wist tc vermelden, dat alleen op dc ondernoming "Helvctia", gelegen tusschcn Mcdan en

BelawGni waar oen Ncdcrlandschc bezetting is gestationne rd, ' dc Dc li-Tabaks Maatschappij dc tabakscultuur wederom heeft ge­

ëntameerd en oen klein rayon met dit geurige kruid heeft beplant".

r.D.D,' pag.536

COLL/xBORATIE-G'^VAL VOOR DEN KRIJGSRAAD ( Zaak Zimmorman 4 - vervolg van p^-g« 517 )

REQUISITOIR .JM PL,I-X)OI (15 DECEMDTJR )

Aan het requisitoir als aan het pleidooi van don vordc- di -er, Mr; van'Loon, ontlconen wij nog het volgende:

Do auditeur-militair achtte in de zitting vastgesteld, dat bckl.'met' uitzondering van do periode van 4 Fcbr. 1943 tot 8 Mei d.a.v. in dienst ia geweest'van oen Japansch, derhalve vijanuclijk propaganda-apparaat.

Vorder, dat bckl⁰ in dien t i j d productievon arbeid heeft verricht voor dezen vijand. Zijn taak was immers hot schrijven van commcntarr'i, die in do Engolscho taal naar het buitenland worclcn uirgozonden,

Spr» wees er op, dat allo oorlogvoerondon propaganda door"

middel van radio als oen wcrkeli jkectr.i jdmiddol hebben beschouwd.

Door hieraan mede te werken verleent men hulp aan don vijand, pleegt men collaboratie.

De door bckl. opgeworpen bedoeling sabotago te plegen achtte 3pr.' niot aanwezig in da van Zimmorman bewaard gebleven commentaren. De bewering van bckl«, dat zijn commentaren "onsamen hangende nonsens" zouden vormen, wordt door den Inhoud vah dio commentaren volkomen weerlegd. Zij vormen naar vorm en in­

houd een doelbewuste propaganda, geraffineerd opgezet om de Japanschc zaak'te dienen,

Bovendien z'ou werkelijke sabotage door do Japanners spoo- dig zijn ontdekt', Daar bokl. zelf hoeft ingozien, dat zijn sa- bötagc-verwerr t . a . v , do aanwezige werkstukken geen opgeld zou kunnen doen, vorwe: s hij n • er sabotage in niet moor voorhandon zijnde commentaren, en be weert, dat in Australio'niet behoor­

l i j k gomonitord zou zijn. Hij verwees don auditdur-militair naar den heer Quispol, destijds hoofd van don Luisterdicnst in Australië. Uit diens verklaringen en uit de verklaringen van de g tuigen Jungschlaojer on Klccrckopcr b l i j k t , dat van sabo­

tage nooit iets is bemerkt^Q

Dc Japanschc hoof drens or Nakasato noemt Zimmorman "zijn besten vriend", "trouwste n modcw rkcr%-"obliging" on "volijverig".

Ook uit het f e i t , dat deze Nakasato na do Japanschc capitulatie een foto van vrouw en kin .eren van bckl, in zi jn bezit bleek te hfcbben, wijst op een bijzondorc band tusschon bckl. on Kak a~

sato. ' • *

Door dc 1 rzienc verklaring van getuige ir."Stonfcrt - spr»

wilde hier dc kwestie, dat deze gotuigc zelf gedurönde geruime n' t i j d voor don Jap belangrijk werk heeft verricht buiten beschou­

wing laten — b l i j f t niet voel over van bckl„'s vcrwoor, dat hij a l dien t i j d g o w c t . c n had,'.dat R&dio-Batavia' niet in Australië gehoord kon worden. Dit wordt dus, dat bckl. g c, d ac h g o m c c n d had, dat dit het geval was, doch daarmede in s t r i j d

is zijn bewering, dat in do commentaren word gesaboteerd.

Waarom sabotage, met allo risico's daaraan verbonden, wanneer dc uitzendingen toch niot wordon gehoefd?

_

i 4 / '

1'4Ï>'.£>'.' ' ' t>ag'-537

En waarom moos ^J bckl^'s medcvordaóhbc Do Vries uit Struis- v/ijlc komen om speciaal het "sabotago-f ront^{, :} to vorsterkdn?

Tenslotte dan wocs Mr. Brugman op het feit, dat het voor de strafbaarheid van bevorderen of verspreiden van vijandelijke propagahda geenszins verdacht ^;.s, dat deze propaganda effec­

tief is. Nergens wordt dit door Je wet vcrci3cht en zelfs het volkomen ontbreken van n'-doelig resultaat kan de strafbaarheid niet opheffen,

Waar het hierom gaat z'.s^ dat oen eigen onderdaan zich zoo ver vergeet dat hij den. vijand bij dions propaganda opzet­

telijk hulp verleent8

Bij de bepaling van den strafmaat had spr. 'óverwogen, dat bckl. veel'hooft mooton ondergaan van do Kompoi~Jappcn in Buitenzorg.

Da.'.r tegciiovor staat •''oor spr» vast., dat bckl. door medo werken aan do propaganda van den vijand zijn persoonlijke on gezinsbelangen heeft willen veilig stcllon0 In dit verband' wees hij op'het grote verschil in behandeling in het "werkers- kamp"' Tanah-Abang en do g o:. nt c r ne o r u. enkampcn'0

Op grond van al dezo overwegingen oischte spr. de reeds gemelde gevangenisstraf van vijf jaren'o

"Verdachte zelf behandelde enkele punten uit Mr. Brugman'a requisitoir en vcrwojs vorder naar oen schriftolijkc verkla­

ring, die hij den raad ovorhandigdo -

/

Pleidooi.

/

Vervolgens sprak de vcrdedp.gor, Mr» van Loon'.

Deze ving zijn uitgebreid pleidooi aan met de bewering, dat hom gcblokon is, dat bi$ allo berolkingsgroepon( "en de

Europeesche hoeft daar de meeste redenen voor") grooto on3crust- heid groeiendo is aanga \nde het vervolgingsbeleid. Joor het algemeen belang hiertoe genoopt, wilde hij daarop vorder niet ingaan.

Volc der afgelegde ongunstige verklaringen kwamen van porsoncn van laag a 11 o'oi en haddon weinig of niets met het ten laste gelegde te makcnc

Mr. van Loon voorde aan. dat bokl, in do periode van 10 Mei 1940 tot 8 Maart 1948 veel en belangrijk werk had ver­

richt. Daftrna, tot zijn arrestatie tToor do Kompeitai, sloof dó hij zich uit voor de ondergr oïidschc actie. Hij ging niet sor- vicl'voor don Jap schrijven, doch had opdracht van hot leger­

bestuur, contact to loggen mot den Jap en ging als' dekmantel voor zijn ondergrondse!?, work commentaren schrijvón. Dat hij na zijn terugkeer uit Buitenzorg hot Tanah Abang-kamp ompaggord vond, was niet zijn schuld en botcckondo een grooto teleurstel­

ling voor homo De verdediger voerde vorschillende redenen aan, waarom bckl* niettemin zijn arboid voor don Jap voortzette.

Bovendien was er maar Gon v5.tg-.ng uit dit bedrijf , n.1. via de • Kompeitai, waarvan spr, voorbeelden aftnhni.-.ido'*,

Spr. komt tot do volgondo conclusioa:

lo. beklaagde h^oft zeker niet den opzot gohau den vijand hulp tc Vorloonen of don staat to benadoolon;

2o'. hij hooft naar het inzicht van spr, goen vijandelijke propaganda bevorderd, o f verspreid en hiertoe zeker niet don opzet go had;

( tt--**- 3a. ook al zop. dc Raad onv-rhoopt tot ccn s c hu 1 u ig v a r kl a -

|ring moeten besluiten, dan staat toah vast, dat bckl. het f e i t neeft begaan om den vijand te.bcnadcclen, dions maatregelen te bulcttcn, belemmeren of verijdelen en om het algemeen belang te dienen.

Verder concludeerde pleiter - in tegenstelling tot het in het requisitoir naar voren gebrachte - d?t or wel sprake i s i s geweest van dwang.

' • Deze conclnsi'3 licht verdedig, r nader toe, waarbij hij o.m. vaststelt, dat de uitzendingen van radio-Batavia slecht verzorgd waren, hetge „n dc ontvangende luisteraars zclccr tot een minimum zal hebben beperkt, Verder ontrafelt spr. enkele van dc ter tafel gebrachte commentaren en tracht aan te tooncn, dat hun'propaganda waar do voor den westerling nihil moet zijn geweest» '

Spr. verzoekt tenslotte vrijspraak.

Aan de repliek van Mr. Brugman ontlconcn wij nog, u~t deze erop wees, dat dwang niet raag worden aangevoerd: het be­

wijs hiervoor leverden de journalisten Jo£?l,Mounicr, - Schiltc en Kocndcrs, die weigerden mede tc wcrkcn*aan dc Japanschc pro­pro­

paganda en hiervan niet a l tc nadccligc gevolgen hebben onder­

vonden.

In zijn dupliek wees bckl. don auditeur-militair op het f e it, dat 'hij geen hoofd van den L.V.D. was, dat was ma-

joor''van Dijkc, Bckl. was dc vakman, cn was gelijk in rang.

Verder achtte hij¹ jr opaganda, die niet' effectief /as, geen propaganda tc zijn.

Mr. van Loon zag van dupliek a f .

Dc president, kolonel Mr. Peter, bepaalde dc uitspraak op ccn nader vaat tc stellen datum.

(Ancta).

_

_ _

I.D'.D'. pag'; 559

TENTOO NS TEL LI NG MO JERNE

" ' ' J / BALISCHE SCHILDERKUNST',

Opcnbaro Locszaal, boven do Bali-drukker!j 13 dozcr dagen oen klcino expositie gcopond, wolk een be­

knopt Eloch boGiond beold geeft van do Bailachn schilderkunst

z o o a l s die hier'voor den oorlog bloeide.

Er zijn o«a. werkon goGxposccrd van drie ovorlodGn

schilders, dit tot de belangrijkste uit deze poriodc gerekend kunnen worden.

Patcra van Batocan, dio in 1955 stief is misschien wol do grootste schilder, dio Bali ooit gebad hooft. Stork is zijn invloed geweest op de schildersschool van Batöoan.

Ida Bagoes Gclgcl bracht oen gohool nieuw on modern ele­

ment in do oude traditioncclo stijl, zooals die nog stoeds in do schildersschool van Kromassan gevolgd werd. In 1957 word oen schildering van hem "Do Dood van Abimanijoc" op do interna­

tionale tontoonstolling to Parijs bokroond mot don zilveren raodaillö, con onderscheiding,' dio toon ook aan oon schildering van I'.B'.Kombong werd verleend. In datzelfde jaar overleed Ida Bagoes Gelgcl.

I Ngcndon behoorde aanvanóklijk tot oen djr meest voel- belovendo"schildoris van Batocan, die toen met sterk persoonlijk vork indruk maakte.

Later is hij echter con mcor Westersche stijl en werkwij­

ze gaan'volgen, waardoor zijn kunst zijn eigen karakter geheel verloor. In 1946 is hij overleden.

De schilderingen cn tcckcningcn zijn uit particulier be­

zit voor deze tentoonstelling afgestaan on niet tc koop. ' ( Bi l i cn Lombokbodc, Denpasar).

—

- 3H

I.D'.D','

I.D'.D',' 'pdg'i540 'pdg'i540

OOMMAWiX) OVERDRACHT ÜAniIJG A^KSqLirg BATAVIA/

Vrijdagocht uicl 13 Docembor heeft op hot ^Do part ^ome nt van Marino do Kapitoin-Luitenant tor Zoo L.HsQnoat hot bevCl der Marino Afdoeling Batavia overgedragen aan don Kapitein- Luitenant tor Zco ïT« van LicrfM.Wo0 ».

In oen afscheidswoord dankte do scheidende Commandant de officieren, onderofficieren en manschappon onder zijn bc-' vel voor de toewijding cn medewerking. welko hij ih een moei­

lijke periode van hoof; tot laag. mocht ondervinden. In het bij­

zonder gowaagdo de Oversto van do zware diensten v/elko in

verband met do huidigd omstandigheden' van het bureau-personeel moesten cn nor moeten worden go vraagde

"Tonslot-tc sprak Kapitein-Luitenant ter Zee Quant hot vertrouwen uit, dat zijn opvolger dozolfdo medewerking'zal

ondorvindon, waarna hij het commando aan hom overdroeg'.

Verklarende hot bovol te hebben aanvaard, memoroerdó Kapitcin^Luitenant ter Zoo vah Lioi' hot volo dat zijt* voor­

ganger in het bolang van do M'.A.B. hoeft godaan cn waarvan hot verworven van oon nieuwe en betere behuizing de kroon op het

werk is. " •

H t was spreker bekend, dat het Overste Quant oen teleur­teleur­

stelling is het betrokken van de nieuwe kazerne"niet moer tc zullen meemaken, doch hij sprak hot vertrouwen uit, dat hot eervolle commando dat voor overste Quar^. t',z0t. is weggelegd, hem zal vergoeden wat hij hier achter laat»

"Y/annccr U na Uwe omzwervingen over do weroldzocon met Uw schip Tandjong Priok*binnenloopt"_c aldus beëindigde .Overstó van Lier zijn toespraak,^{1 ,}zoo hopen wij dat U niet zult verzui­

men ons te bezoeken in do kazerne, uic wij in de eerste plaats aan Uw gocdo zorgon te danken hebben"»

(Ancta)'„

(Ancta)'„

:

„ f CREDIETEN VOOR INOJSTRIEEL HERSTEL'.

I »S^; "

Voor het Industrieel herstel van deze gewesten is het

noodig dat do overheid crodictcn verstrekt, daar dc #inancioolc situatie voor dc bedrijven door do blokkooring van de bank­

saldi van voor den oorlog zoodanig i s , dat men geen beschikking h eft over contant gold. Dc Regcering stelde daarom uit jaar reeds belangrijke bedragen beschikbaar voor den wederopbouw van diverse bedrijven, waarbij door do buroaux voor industrieel herstel nauwkeurig op de juiste besteding van dc fondsen word t ocgczicni

Tbt ultimo April van dit jaar werd op deze wijze verstrekt f'. 700'.000', Hiervan is in dc afgcloopcn maanden roods circa f . 400.000 terugbetaald.

In Mei is voorts begonnen met dc afgifte van crediot-

liccnties, waarbij licenties werden gegovon Indien een voldoende banksaldo aanwezig was, of, indien dit ontoereikend mocht b l i j ­ ken met als onderpand roerende en onroerende bezittingen.

Totaal werd tot ultimo Augustus tot een bedrag van meer dan 8 milliocn gulden verstrekt, waarvan circa- 5 millloon voor spe­

cifiek industricolo bedrijven bestemd was.

In bijzondere gevallen .orden ook crcdlctliccnties met regeeringsgarantic afgegeven tot een totaal van f . 80.000, ter­

wijl de Alge me ene volkscrocllctbanlc' te Batavia nog een bedrag van f . 190.000 aan looningcft verstrekte.

Dc aanvragen"voor industricolo credioton worden bij do plaatselijke burcaux voor industrieel herstel ingediend, terwijl

over dc afgifte van do licenties door dc' daartoe In het leven geroepen crcdict-commissic wordt beslist.

Dc grondstoffenaanvoer is voor vele bedrijven t':ans nog het voornaamste probleem, waarmee men heeft te kampen. Re .ds zijn aanzienlijke hocveolhcdcn besteld en volc partijen zijn zeilende. De garonaanvoor is thans zoodanig dat dc weverijen over dc gohcolo linie grootc activiteit kunnen ontplooien.

Dc sigarctton-productio ^{z b . 1} spoedig, zooals onlangs al gemeld word, tot 160 millioon per maand worden opgevoerd, Dc fabricage van chocolade ,n suikerwerken fcal worden verdubbeld^ Je brouwe­

rijen zullen in staat zijn 120'.000 hl. bier to producc ren en dc margarine van 'onze fabrieken zal nog dit jaar weer op do markt verschijnen. Dc gloeilampcnproductic bereikt spocdi" weer haar vooroorlogschc peil, wat zeker wel noodig is gezien dc gröote vraag naar lampen. Do fabricage van verven, zwavél, zuur, tegels, dakpannen, huishoudelijke artikelen', hang- en sluitwerk zal in beporkto mate ook weer aanvangen'.

Voor vele bedrijven is de eerste tijd van voorloopig herstel voorbij; zij kunnen beginnen met do vervaardiging van die artikelen, waaraan dc gemeenschap hier te lande zoo drin­

gend 'xhoefte heeft. Hot industrieel horstel zal cch.cr eerst volledig tot zijn recht komen als straks dG politieke verwar-' ring in Indonesië is opgeheven en do eigenlijke reconstructie- arbeid in vollen omvang kan aanvangen. Voor dc industrie, dc kleine zoowel als dc grooto. zijn Qr dan Wijde,•perspectieven,

•want de vraag naar veie producten is ongekend hoog.

(officieel).

(officieel).

.« 7

/ /

I'.B'.D'. pag; 542

~ " / / 4 t é

V

/.iT

VOERDE J3

N.I.G.I.E.0

J>/o/ IN IS MAAND SEPTEMBER IN?

Volgens ccn mcdcdcoling van het Centraal Kantoor voor

tic statistiek voerde do NIGIEO in de maand September in totaal in voor ccn waarde van rond 44 millioen gulden met ccn gcwicht van ca» 54 millioen leg. bruttol Dc respectievelijke. cijfers voor dc ma?.nd Augustus waren 19f millioen en 24 millioen.

Ook nu wcer^; waren de Ver. Staten dc belangrijkste leveranciers cn wol voor c ;n marde van 30 millioen gulden. Ander., belangrijke 1 \nden ven herkomst waren Nederland met een waarde van ca. tv/cc millioen gulden cn Ttalic met 3 millioen gulden.

De voornaamste post bij den invoer werd gevormd door dc groop eetwaren cn genotmiddelen met 20 millioen gulden cn ccn' totaal gewicht van veertig millioen kg. bruto, waarvan voor ca, 15-g- millioen gulden uit do V.S'.

• Als twecdo bolangrijko post moet genoemd worden dc groep' garens cn manufacturen, waarvan voor 16 millioen word gcimpbr-

teerd. Hier waren dc voornaamste landen van herkomst ^rV. Ver.

Staten, Italië cn Nederland. Het laatsto land leverde voor ongeveer ccn millioen gulden.

Andere groepon, welke vermelding verdienen, zijn rijtuigen cn voertuigen met oon waarde van 4 millioen güldcn'voorhamolijk uit de Ver. Staten cn do groep machines, werktuigen, etc. inct ccn waarde van'2 millioon eveneens gro tendcols afkomstig uit dc Ver. Statcn'o

(Anota)

7) /

Q

! VEBSCHEJPTE- N.I.G

'.I

.E',Q

, 00E2EREN IN HET 5de KWARTAAL 1946.

In het 3do kwartaal van 1946 (Juli t/m September) verscheep­

te dc NIGIEO in totaal ongeveer 76,087 ton gocdcrün met ccn gezamenlijke waarde van bijna 175 milliocn"'guldcn.

' Do

28612'

ton rijst, graan en moolproductcn ter wa-rden van 11.4 millioen guldon van hot Vocdingsmiddelonfonds waren hierbij

inbegrepen. • • •

Verder word nog 27

.181

ton'1 vcnsmiddclcn,' w.o. conserven*

ter waarde va:t 43«3 millioen gulden verscheept. 1124 ton rook­

artikelen' (waarde 29.5 millioen gulden) cn 149 ton dranken (waarde f. 743'#000'.~) werden over don archipcl gedistribueerd*

1.013 ton klocding cn schoenen (waarde 9.4 millioen gulden), 426 ton bcdacgocd (waarde 1.7 millioen) cn 3.505 ton overige

tcxticlgocdcrcn cn gartns (waarde 59,4 millioen) voorzagen in

een dringende behoefto. ~ ^y '

Ten behoeve van den wederopbouw worden 9.694 ton bouwmate­

rialen" (waardo 1,1 millioen) bcschikbaa.r gesteld; cn voor ucn landbouw cn visschcrij 220 ton landbouwwerktuigen cn vissch^rij- benoodigheden (waarde f. 364.000.-)'.

T .nslotc noemen wc 1602 ton huishoudartickcln (wa-.rdc 5,3 millioen gulden) cn 2.561 tón kantoorbehoeften cn diverse andere artikelen ter waarde van 12,5 millioen gulden.

Van dc bovengenoemde gooderen ging in totaal 35,754 ton met ccn gezamenlijke wv.rdc van 89,3 millioen gulden naar- dc onder ons bestuur staande steden van •ava en sumatra., 19.004 ton

(waarde bijna 43 millioon) naar wost- en zuid-Borneo,Bangl:a, Bil-

1 : ^P'⁶⁵⁹ tonjLffaardq 42.5 millioen) haar O

QS QS

t-

: r'3y

r

•" .• - i

• •

saL

' X *

i.V.'

I.D.D,

4

pag'. 543

KAPITEIN ARE IS KRIJGT D'sFaO;»

Britsche onderscheiding voor Ned. vlieger

log had ten huize van den

onder meer bijgewoond der Militaire Luchtva r t , Marine-Luc htvaar die ns t ' Zaterdag 14 December heeft de Australische Politieke vertegenwoordiger te Batavia, de hetir' B„C.Bailard' aan' den Rés. Kapitein vlieger-waarnemer H.J.A.Arens het D.F.C.(Distin- guished l'lying Cross) uitgereikt hetwelk deze tijdens den oor-

verworven had.

Deze plechtigheid welke plaats Australischen'Vertegenwoordiger, werd dooSJ Generaal-Majoor E.E.Kengen, Chef Kolonel Tetenburg, Commandant van den

te Batavia, Lieutenant-Coionel L, van uer Post, vertegenwoor­

diger vafi den britschen militairen attaché, en vele M.L.-of­

ficieren.

je heer Bailard hield, alvorens tot de uitreiking over te g a^-n een toespraak waarin hij zijn voldoening onder woorden bracht over deze gebeurtenis, welke een herinnering is aan dg donkere oorlogsdagen en aan de samenwerking tusschen de Geallieerden. Er waren velen onder de Geallieerde strijdkrach­

ten wier daden bescheiden en onopvallend waren, doch er waren er ook wier daden boven alles uitsteken. Kapitein ^rens behoort

la.-tste groep.

Hij nam als lid van het 18de Squadron in Australië deel oorlogs opdrachten, welke onder Geallieerd commando u i t -

werden, er was in nagenoeg alle gevallen ue leider van deze vluchten» Ook'trad hij op in nagenoeg alle gevallen de leider v:n deze vluchten. Onk trad hij op als "padvinder" en bij een dier gelegenheden voerde'hij een bijzonder succesvol bombardenent uit van de barakken-area bij het vliegveld Penfoei, nabij roeping. Hij legde zijn brandbommen rondom het doelgebied en stelu6 de bommenwerpers die achter hem aan kwamen daard'oor in de gelegenheid het doel in den donkeren nacht te vinden'.

Ha het bee^ndi^en van zijn toespraak hechtte de hooi¹ ' ' Ballar Kapitein Arens het ondersclie..uingateeken van het D.F.C,

op de b or s t .

Generaal Kengen sprak daarna nog enkele woorden van uank tot den vertegenwoordiger van Australië voor de groote eer welke een onzer vliegers van de zijde van onzen bondgenoot, is te

beurt gevallen. (Officieel)»

tot de aan 53 ge voer - .

•. t\ rfy

1 •

ö

' M r.:'[

v ac. ,•

' v

•:; v'

. . j.1

.. A :: V

-Jhu

ZiU

j _ :r

.-.aW

/

I.D.D'. pÉig; 544-

• T "

j>d 3

TRALES UNIONISM IN INJONESIA

COMMUNIST BID POR CONTROL

Therë Is reason for concern in the growing influence of the Communist party in Indonesiafs rapidly expanding trade uhlon movement.

A récent news agency item from the Repnblican capital^

Jogjakarta, haila what i t calla a "new stage" in the develop- ment of the labour movement by fusion of Java»a two biggeat' trade union brganiaations into a newly created central'body, dubbed SOBSI, What the newa agency didn't add Ia that unifica- tion of Indonesian unionism begina the final pbaae of the Com­

munist atruggle to control the movement politically.

The two federatieve bodies that until récently apoke aeparètaly for Java na se uniona are the powerful GASBI, comprl- sing uniona from ind: atries wheré employeea form onë stargard. ' of labour (horizontal labour structure), and the equally impor­

tant GSBV, a federation of uniona from industries in which/the' uhionlsts range from akilled to uhskilled (vertical structure)'.

Each has a membership of some 750,000.

Key personalities in these organisations are the Mar- xists, Harjono (Gasbi),, and Surjono (GSBV)> Both ^>ent s otfie of' their war years in Australia. Both were in contact with Austra~

lia'a own radical political" element s • Harjono reorganiaed GASBI when he returned to Java. Surjono, in aduitiön to hls energetic unioh activities, has become Indonesian Gfcommunist Party presi­

dent, '

To these men and their followers the unionista' own po­

litical party , the more moderate Indonesian Labour Party (PBI), has long been an embarraasment, With a dominating voice now in SOBSI they are hardly likely to be convinced by the moderatea

of the continued necessity of PBI«

Nor will Sjahrir's Socialista, who comprise the ot'Ker

big p o l i t i c a l element in the union movement, be particularly '

s ynpathetic. In the abolition of PBI some Socialista see oppor- tunities för increasing their own membership from the ranka of the moderates.

Thus, the beginning of the fïnal phase of the atruggle for political control of Indoneaian unionism probably will fInd unionista divided and aligned behind two parties. Whether or not the Socialists can prevent the Communists from gaining power will largely depend on the ability of the Sjahrir Government to implement a popnlar programme of relief and protection for Java is vast working claas.

Alive tó the importance of their taak they are already' planning introduction of social legislation and measures'necaö- aary to effect the economic rehabilitation of the ialand', Spe­

cial attention is being given to working conditions, wages, induatrial arbi ,ration,and other methoda of atrengthening thé native labourér^ poaition bef ore tnc j-etnrn cr plan­

ters

ters and and ~ ~ industr' industr' ⁿ' ' - - •;; •;;

/ / /

I.D.D'. pag; 545 '

/ *r*~

h But in dmfting these things the Socialists are at a big -iisadvantage. Mombers of the party with seats in the Central National Smmittee -'interim parliament - with whom I have spoken are vague about their plans, and give the impresd-on tbat i t will be months bef ore they really get un- der way. ïïhat they lack is the fundaraental knowled^e and experience from which natural iniative would spring to pre­

pare practical méasures tbat corild act as a safety valve to the rising pressure of radical political opinion#

"Can vre get Information from yon Australians?" often I have boon asked. The que3tion is one we co"ld answer with advantage.

(Graham Jenkins in "Argus", Melbourne).

stté , •">-

; J. •-1; ;

'-1* 0' /.

Q

.M

•f

iiD'iD; ^pag.546

! - "ONS f)LL£<( BELANG"

> p •

' BIJ DEN LEGERCOMMANDANT» _{r r n - • I r • I I y} Op 10'Döcember ontving de "Legercommandant, luitenant- generaal S.H» Spoor den onderluitenant H»P» van den Burgh en den sergeant-majoor JiP. Pleur, resp. voorzitter en secretaris' van de onder of f iciers-vereeniging "Ons Aller Belatig" in auu:lè*n~' tie, waarbij tevens aanwezig waren ue plaatsvervangend adjudant- generaal kolonel M.A.Alons en het hoofu"persóneele zaken'voor het K'.N.I.L. van den Dienst' van den Adj udant-Gonerail, luite­

nant-Kolonel Pi van Beveren»

Tijuens deze audiè'atiö zegde Generaal Spoor toe, dat

hij de afgevaardigden van 0»A,B. spoedig zal ontvangen, teneinde hun zijn zienswijze bekend te maken botreffende de toekomstige organisatie van het K.N.I.L» en de plaats, welke dit leger zal innemen.

Samengaan met Inheomsche onderofficieren achtte generaal Spoor voor O'.A.B. in de toekomst' gèb'oden en ook zal de Leger-' commandant het openstellen van'O.A.B. voor landstorm- en mili­

tie-onderofficieren toejuichen»

Betreffende de zaken, verband houdende met de posi tie van den ondertofficior, ging de legercommandant accoord met

overleg met O.A.B. in belangrijke kwesties voor hot korps onder­

officieren zeer op prijs»

De bevordoringsregeling, welke thans geldt, beschouwt de Legercommandant als'een voorloopige'» De oiachen zullen wor~' den verzwaard, zelfs zullen de candidaten zich moeten onderwer­

pen aan eön' psycho-technisch onderzoek. De legerleiding atroeft, evenals O.A.B., naar oon geslectoord, boschaafd on goed ontwik­

keld onderofficiorskorps, hutgeen eon belang Voor hot goheele léger moet worden geacht. Oq^ voor den onderluitenantsrang zullen' maatstaven worden aangelegd, wolko oon goed korps waar­

borgen. • ' '

De 'iionston vallende onder don K.M.G» zullen binnenkort worden goreorganisoord. De juiste menschon zullen op de jui'ste plaatsen komon, terwijl oen formatie zal worden vastgesteld.

Goncraal Spoor kon nog geen mododeolingen doen botroffonde do toolating van onderluitenants tot do hoogoro rangen.' ' '

Ten aanzien van do organisatie van het niouwo K.N.I.L'»

zoide de Legercommandant, dat hetoon bijzondoro proatatie was om in éon dergelijk korten tijd oen loger uit den grond to stampen, eon prcatatie, waarop het korps' ondor of f ieïoron zoowel al 3 do legei leiding trota mogen zijn. Dat hierbij echter fouten zijn gemaakt, is alloszina bogrijpclljk. Goloidelijk aan sullen dozo fouton moeten worden hersteld.

Voorts verklaarde generaal Spoor, dat bij hot instollon van don beperkten o:r ootplicht (wa rbij voor ondor of ficiorcn en korporaals niet behoeft to worden gosaluoord) zekor niot de ' bedoeling hoeft voorgozoten het korps ondorofficioron in aan- ' zion on prestige achteruit to zotten. Dit was slochta oon maat­

regel om langzamerhand over'to gaah van eon chaotiachon toestand naar godisciplincordo vorhoudingon. Thans acht óchtor ook gono- raal Spoor het oogonblik gokomon voor hot opnieuw ln3tollon van don aigcmoGnen groctplicht»

" • o h

• y

• r - d

;; -:r

f

f > -•

••

• ' • .

V/ ,t

• r

I., ;•

o'.,,

r i l

• ';k

•

ri'ïi.;

. r 5 .

- - l i f l ' ? ; r I 0-'

I'.D'.D.

I'.D'.D. ' ' • • - - • • ^{: :} • • - - • • pag.'547' pag.'547' ' ' Do Legercommandant onderkonde volkomen hot voor don onderofficicr krenkende van do bepaling van 'Volfaro, volgens wolko onderofficieren slechts half geld voor bioscopon on anaore openbare vormakolijkhedon bohoovon' te botalon. Hieraan zal onmiddellijk eon einde wordon gemaakt.

' ' De in bobandolirg zijndo'vorlofsrogcling zal tijdig aan O.A.B. worden bekond gemaakt» Men zal vollodig rekoning

houden mot do belangen van de"onderofficiorcn. Gonoraal Spoor legde nogmaals den nadruk op hbt feit, dat iodoroon recht heeft op verlof na-ir Nodorland.

Generaal Spoor sprak zijn teleurstelling uit over uo in Nederland opgodane onaangename' ervaring, dat oen aantal boroops-ottuorofficioron van het K'.N.r.L. woigordon naar Indie terug te kooren, omdat 2ij goen verband moor haddon bij het Koninklijk Hodorlandsch-Indischo logor. Hot mogo dan waar zijn, aldus gonoraal Spoor, dat goen wettelijke bandon hon bindon aan het K.N.I.L., maar mon dient niet to vorgoton, dat moroclo bandon hen bindon aan oen leger, waarvan zij jaronlang doel uitmaakten en dat aan dozö moreele bandon grootcro botookenis dient te worden toogekond. Generaal Spoor meent, dat iodero boroepsm litair morool vorplicht is, gehoor to geven a„-\h den

oproep, medü te arbeidon aan don opbouw van hot K.N.I.L. Hij, die zich hieraan onttrekt, dupeert zijn colloga, dio rocht hcoft op een wclvcrdiohue rust', maar niet kan vertrekken, omdat hij nog geen vervanger heeft.

Wat betroft do financioclc tegemoetkoming aan krijgs- govangonondoolde kolonel Alons modo, dat indordaad do botrok- kolijko commissie bij do rogeering oen voorstel hcoft ingodiond om, vooruitloopende 'op oen dofinitiof advies, alvast tot uitbe­

taling c.q. tcgoodscbrljving van oen zeker bedrag ovor to gaan.

Da bedooling van dit voorstel is voornamelijk om do gozinnon in Nodorland, die zich in goldolijke moeilijkheden bovindon en waarvan vaststaat, dat ^ij vooi¹ "backpay" in aanmerking komen, spoedig togomoet to treden'.

Dit voorstol is echter nog niet door do Rogeering aanvaard'.

Tonslotto zoido de Legercommandant, dat hij pensioona- verhooging voor reeds gepensionncerdè, doch thans in workolij.k<£n dienst zijn..o militairen, dio bij hun ponsionn-oring don ir/ix&s mum-grohuslag nog niet bcroikt haddon, alleszins gorochtvaar- digd zou vindon. Hieromtrent zal in ovorlog wordon gottodon mot de Pensioenfondsen, torwijl hot hoofdbestuur van~O.A,B, zich zal vorvocgen bij hot Hoofdkwarticr van don Adj udant-Generaai tenoindo

tenoindo dozo dozo zoo'mooilijko zoo'mooilijko materie materie to to bosprekon. bosprekon. (officioel) (officioel)

'

• - s

• .

tv

m

« I é

I.D.IV ' ^ - jjagV548'

/

INTREKKING VERQRÜENINGE17, «

Do Directeur van Justitie maakt hot navolgondo bokcadi In de maandon onmiddollijk volgondo öp do Hapanscho capitul-tio hebban volo vrouwen, op wie het burgerlijk wotbock van toepassing is en wier huwelijk door don dood van don man dan wol door echtschoiding ontbonden was, het'wottelijko voorschrift' , dat haar het aangaan van een nieuw huwelijk bifi- non do driehonderd uagen na do ontbinding van hot eerste vor- bood, gevoeld als oon ondor do toon gcldondo omstandlghodon ondragelijk beletsol.

Uitstel van oen voorgonomon niouw huwolijk leidde in dien tijd veel-l tot grooto bezwaren, welko voornamolijk voortsproton tiit snol noodzakelijke vorblijfswljzi^ingon on ' voort3 uit do gevaren, welke het zakelijko verblijf swi^'zigin-' gon en"voorts uit do govaron, wclko hot leven ondor do toenma­

lige buitengowono tijdsomstandigheden bood. Plofesoling noodza­

kelijk vertrek drong vaak tot verhaasting van een voorgonomon huwelijk, omdat partijon tezamen ncu-r de niouwo vorblijfplaata' wilucn gaan en zulks zonder huwelijksband welhaast onovarkomón- lijko moeilijkhodón opleverde. Voorts waron, zooals bogrijpc- ' lijk mocht hooten, de ga varen, welke onder do toonmaligo tijds- omstandigheden droigdon, vooral voor vrouwen, gereodo aanlei­

ding tot bespoediging van oon voorgonomon huwelijk.

Tor togomootkoming aan deze bezwaron wordon vorordo-.

ningen uitgevaardigd krachtons welke do burgorlijko rochter- ' on do bevoegdheid vorkreog, om in bepaaldo gevailon on omstap "

dighedon do vrouw to vorgunncn binnen driohonderd dagen na Go ontbinuing van haar huwelijk een nieuw huwolijk aan to gaan.

Inmiddols zijn — naar aangenomen kan wordon —

üogenon, in wior belang bovenbedoelde verordening in het levofx werd geroepen, ofwol naar Uodcrland goovacueord of wol zij heb­

ben hier te lando oon min of ma ,r normaal gozinslovcn horvon- don. Vorder mag worden aangenomen, dat zoowel do ovacuatio uit do niet beschermde gebieden als uie naar Nodorland hare vol- tooiing nadoren. Uit oon on ander volgt dat do bijzondero om­

standigheden, v/elke oonc afwijking als bovenomschreven van

het norm-Ie recht rechtvaardigden, binnen afzienbaren tijd niet langer aanwozig zullon zijn en dat do vorordoningen, welko het mogelijk makon dit oen vro"v; biftncn'de driehonderd dagon na do

ontbinding van huwolijk oon nimw hjvvrlijk aangaat, behoordn to vorvallan.

Daarom worden de vor ordoningön, uie deze mogelijkheid opendon, ingotrokkon per 1 Maart 1947* '

Teneinde to voorkomon dat het publiek hierdoor on­

tijdig zou wordonverrast en opdat het in voorkomende govallon g e l e g e n h e i d z a l h o b b e n t i j d i g d e n o o u i g e m a a t r e g e l e n t e t r e f ' fon, wordt reeds nü onder do aandacht van belanghebbenden go- ' bracht, dat o vrouw, op wio het burgerlijk wetboek van toepas­

sing is en"uie binnen do driohonderd dagen na de ontbinding van haar huwolijk oon niouw huwolijk wil aangaan do da rtoe bonoodigdo rechterli'jko dispensatio slochts zal kunnen vorzoo- kon tot 1 Maart 1947»

Na dien datum zal hot volgondo huwelijk hior to lande of in Nodorland slechts kunnon wordon voltrokken nadat driehonderd dagon sedert do ontbinding van het vroogoro huwolijjc zullen zijn verloopon.

(Ancta.)

, .'X?

, :?kè

: .

ï\o.:i

ï

, f..»* v f DO : i' •'.' i'

. o :• v

C V,

it , ? d

. Ja© 3

rL 0,'{

'3 r

j?1'

„ e t s

J idi

I.D.D. pag. 549.

3>/j /

2-JARIG PLAN VOOR DESKUNDIGEN OP INDUSTRIEGEBIED

Het aantal van Indonesische "bedrijven op Java bedraagt ongeveer 25OO fabrieken en ongeveer 25OO tuinbouwbedrijven, die natuurlijk deskundigen vereisen voor de goede gang van zaken. Tijdens de

Ned.-Indische regering waren er ongeveer 10000 technici, waarvan er naar ta::atie pas 40*;', door Indonesiërs vervangen zijn, terwijl men nog de éOfo of 6000 technici nog opleiden moet.

De Persatoean Kaoem Tehnik opgericht in the maand Mei 1946

te Jogja, stuurt nu abituriënten op technisch gebied naar alle delen van Java om aan het werk gesteld te worden in die bedrijven. De cursus van deze vereniging kan per jaar ongeveer 600 technische abituriënten leveren, die aan de regering zullen worden aangeboden voor die bedrijven of indien nodig ook naar het buitenland worden gestuurd.

Indonesië telt ongeveer 20 bedrijf stukken, waa^an elk stuk 2 bedrijven kunnen worden uitgezocht met compleet personeel en deze bedrijven moeten op hun beurt technici opleiden én wel 100 personen per jaaro

Hierdoor zal het aantal cursussen verdubbeld worden, die 6000 abituriënten binnen 2 jaar zullen leveren, die de nog ontbrekende technici zullen vervangen. In die cursussen worden ze opgeleid tot deskundigen op gebied van rubber, ijzer, suiker, olie, waterwerken etc, 36 in aantal.

De cursus van de Persatoean Kaoem Tehnik te Jogja heeft nu al 7 maanden bestaan en binnen de vijf volgende maanden kan ze 600

abituriënten leveren, die weer de tempo van onze opbouw zal versnellen.

(Het

(Het Nieuwsblad, Nieuwsblad, Republikeinsch). Republikeinsch).

r <i 7.0

•KlV

' ~ ''

,-U

i?Z 00X Xew ns neBi» 'v

i/s

> r'

'

;

n--;

;;

^v

".o rr

I.D.D. pag. 550.

) / 8

^{ HET HOOGER LMTOBOUW-ONDERWIJS IN INDONESIE

Hoe vaak hooren wij niet de verzuchting slaken: "Wat leven wij hier toch snel in Indi'é!^!l Sn inderdaad, als wij eens voor een moment onze aandacht bezig houden met de ontwikkeling van het Hooger Onder­

wijs hier te lande, dan dringt de waarheid van dit gezegde zich heel sterk naar voren. Want het is toch pas dertig ó. 40 jaar geleden, nl»

omstreeks 1910, dat men vrijwel overal als algemeene opinie vernemen kon, dat Indi'é nog niet rijp was voor Hooger Onderwijs, en dat daar­

voor in dit land tot in lengte van dagen geen plaats zou zijn. Deze meening vond haar grond in het zeer juiste beginsel, dat het Hooger Onderwijs de top moet zijn van de cultureele pyramide, en dat men aan de top niot toe is. voor en aleer fundeering en lichaam behoorlijk zijn opgebouwd. Wij kunnen het concreter uitdrukken mot tc zeggen, dat eerst Lager en Middelbaar Onderwijs in voldoende mate tot ont­

wikkeling moeten worden gebracht, voordat aan Hooger Onderwijs begonnen kan wordon.

Wat dit beginsol betreft, hierover had men in oen land als Britsch-Indi'é andere opvattingen» Daar bestonden in 1857 reeds drie Universiteiten nl, te Calcutta. Bombay en Madras, en dit vond zijn oorzaak daarin,.dat mon daar de zgn. filtratie-theorie aanhing, volgens welke de op do Universiteit verkregen ontwikkeling metter­

tijd de gohoele maatschappij zou doortrekken als een osmose-proces, zoo­zoo­

als Professor Brugmans hot uitdrukt. In Nederlandsch-Indi'ó echter hebben wij er steeds naar gestreefd, hot Onderwijs van de grond af

to bouwen en zoodoende kunnen wij zoggen, dat de geschiedenis van het Hoogor Ondorwijs hier eigenlijk omstreeks 1910 een aanvang neemt, . het jaar, waarin velen hun gedachten reeds met dit vraagstuk begonnen bezig te houden*

Verschillende factoren hebben het ontwikkelingsproces versneld.

Daarvan noemen wij: de groei van het Middelbaar Onderwijs, dat lang­

zamerhand een voldoend groot aantal abitïriënten begon af te leveren, die voor academisohe betrekkingen in aanmerking kwamen; verder

ontwikkelde het productieproces, vooral de landbouw, zich met

rassche schreden, waardoor men het niet meer kon stellen zonder een behoorlijk wetenschappelijk apparaat; en ten derde werd door de eerste wereldoorlog Indi'é van het moederland afgesneden, als gevolg waarvan zich in de na-oorlogsche jaren een groote behoefte aan academie deed gevoelen. Deze behoefte kwam het meest tot uiting in een nijpend ge­

brek aan ingenieurs on als gevolg daarvan werd op particulier ini­

tiatief de Technische Hoogoschool te Bandoeng opgericht, die in 1920 plechtig door den G.G. van Limburg Stirum geopend werd; zij werd in 1924 door het Land overgenomen. In die zelfde jaar kwam de

Rechtshoogeschool te Batavia tot stand en in 1927 volgde de omzetting van de STOVIA., de aloude "Dokter Djawa - school", in Geneeskundige Hoogeschool te Batavia»

Toen trad- de groote crisis van de dertiger jaren in, die over de geheele wereld zulke desastreuze gevolgen heeft gehad en de

ontwikkeling van het Hooger Onderwijs in dit land voor jaren tegen­

hield.

Kort voor het uitbreken van den oorlog in de Pacific echter maakte de steeds vorder voortschrijdende differentiatie van de maatschappij in cultureel opzicht en verbreking van de banden met Nederland door de Duitsche bezetting een uitbreiding van het Hooger

Onderwijs hier noodzakelijk; de Technische Hoogoschool werd uitge­

breid met een afdoeling die opleidde voor scheikundig ingenieur;

£

f

.u