ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﺳ ﻴ
،ﺖﺳﺎ ﻠﺠﻣ ﺔ هﺪﻜﺸﻧاد قﻮﻘﺣ و مﻮﻠﻋ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ
، هرود 46
، ةرﺎﻤﺷ 2
، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
، تﺎﺤﻔﺻ -496 477
نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻣاﻮﻋ يوﺎﻛزﺎﺑ
) ﻪﺸﻳر ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﺶﻘﻧ و بﺮﻏ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ةﺪﻳﺪﭘ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﺑﺎﻳ
يراد
هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا شﺮﺘﺴﮔ رد (
ﻚﻠﻣ ﺪﻤﺤﻣ
1هداز
مﺎﻈﻧ ةﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ ﺖﺳﺎﻴﺳ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﻲﻣﻼﺳا ﺔﺸﻳﺪﻧا و ﮓﻨﻫﺮﻓ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
28 / 11 / –93 ﺦﻳرﺎﺗ ﺐﻳﻮﺼﺗ : 28 / 10 / 94 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﺖﻧﻮﺸﺧ مﺎﻬﺗا هزوﺮﻣا ﻲﻃاﺮﻓا و ﻲﻳاﺮﮔ
هﻮﻠﺟ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و مﻼﺳا ﻪﺑ يﺮﮔ مﻼﺳا يﺎﻫ
ﻲﺳاﺮﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ بﺮﻏ رد .
نﺎﻳﺮﺟ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻦﺸﺧ و ﻲﻃاﺮﻓا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﭼﺮﮔا نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد و ﺎﻫ
هوﺮﮔ ﻲﻣ مﻼﺳا ﻦﻳد ﻪﺑ ﺐﺴﺘﻨﻣ ار دﻮﺧ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ هﺮﻬﭼ ﺔﺋارا رد ﺪﻨﻧاد
يﺪﻤﺤﻣ ﺖﻌﻳﺮﺷ زا ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ يا
) ص ( ﻲﺑ ﻚﻳ زا ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ هوﺮﮔ ﻦﻴﻨﭼ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻮﺳ
رﺎﺟﺰﻧا درﻮﻣ هراﻮﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫ
دﺎﻨﺳا و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و هدﻮﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﺐﻫاﺬﻣ و نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﻳﺮﺜﻛا يﻮﺳ زا ﺪﻴﻳﺄﺗ مﺪﻋ و ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ترﺪﻗ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ
ﭼ زا ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ نﺎﻳﺮﺟ ﻦﻴﻨ
،ﺪﻧراد ﺖﻟﻻد ﻲﻳﺎﻫ
نﺎﻳﺮﺟ ﻦﻳا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻤﻧ ﺰﮔﺮﻫ ار ﺎﻫ
دﺎﻬﻧ ﻲﻣﻼﺳا نﺎﻳﺮﺟ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ناﻮﺗ .
يﺎﻋدا در ﻦﻤﺿ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا
ﺖﻧﻮﺸﺧ بﺎﺴﺘﻧا ﺔﺸﻳر ،دﻮﺟﻮﻣ ﺪﻫاﻮﺷ و دﺎﻨﺳا ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ،ﻲﻣﻼﺳا نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﺖﻴﻫﺎﻣ رد ار نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻲﻌﻗاو ﻞﻣاﻮﻋ ﻪ
بﺮﻏ ﻲﺘﺴﻴﻟاﺮﺒﻴﻟ و يراد
ﺖﺴﺟ و ﻲﻣ ﻮﺟ ﺪﻨﻛ .
يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔژاو
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ،بﺮﻏ ،ﺖﻧﻮﺸﺧ ،ﻢﺴﻳروﺮﺗ ،مﻼﺳا يراد
۱ . ﺲﻛﺎﻓ : 02532932637
Email: malekzadeh1350@gmail.com
478
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، ود هر 46 ، ةرﺎﻤﺷ 2
، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﻧﻮﺸﺧ ةﺪﻳﺪﭘ ﻲﻃاﺮﻓا و ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺸﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗ تﻼﻀﻌﻣ زا ﻲﻜﻳ هراﻮﻤﻫ يﺮﮔ .
ﻪﭼﺮﮔا
ﻪﺑ زﻮﻨﻫ و هﺪﻧﺎﻣ ﻚﻳرﺎﺗ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ،لرﻮﺳ جرﻮﺟ ةﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ ﻲﺘﺳرد
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ رﺎﻜﺷآ نآ يﺎﻳاوز
(Sorel, 1961: 60)
، ﻪﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﺶﻴﺑ هزوﺮﻣا هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﺖﺳا هداد راﺮﻗ دﻮﺧ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺔﺻﺮﻋ و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻞﻀﻌﻣ .
،نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ بﺮﻏ تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ رد يﺮﮕﻳد نﺎﻣز ﺮﻫ زا ﺶﻴﺑ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و مﻼﺳا ﻦﻳد ﻢﻬﺘﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻣ ﻧﻮﺷ هوﺮﮔ ﺪﻨﺗ تﺎﻣاﺪﻗا زا يرﺎﻴﺴﺑ هزوﺮﻣا ،نﺎﻘﻘﺤﻣ هﺎﮕﻧ زا ﻪﭼﺮﮔا ؛ﺪ ،بﺮﻏ ﻪﻴﻠﻋ ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫ
هوﺮﮔ ﻦﻳا ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻳﻮﻫ ﺎﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻪﻜﻧآ زا ﺶﻴﭘ رد ﻲﻋﺎﻓد ﺶﻨﻛاو ﻲﻋﻮﻧ بﺎﺗزﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺮﺑاﺮﺑ ﻲﺑ و ﺎﻫزوﺎﺠﺗ ،ﺎﻫ
ﻲﺘﻟاﺪﻋ هدﻮﺑ ﻢﺘﺳ ﺖﺤﺗ و هدزرﺎﻤﻌﺘﺳا ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﻴﻠﻋ بﺮﻏ يﺎﻫ
ﺖﺳا
) ﺎﻣﻮﻛ
،ﻦﺳر 1388 : 130
تراﺮﺷ ﺎﻣا ،(
نﺎﻳﺮﺟ ﻲﺧﺮﺑ يﺎﻫ ﻪﺑ ﻲﻃاﺮﻓا يﺎﻫ
هوﺮﮔ هﮋﻳو ﻲﻔﻠﺳ يﺎﻫ
-
ﺖﺷادﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﻛ يﺮﻴﻔﻜﺗ هزﻮﻣآ زا ﻲﻓاﺮﺤﻧا يﺎﻫ
ﺐﺴﺘﻨﻣ مﻼﺳا ﻪﺑ ار دﻮﺧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﺰﻴﻧ ﺪﻨﻧاد ﻲﺧﺮﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻲﺘﺣ و هدﻮﺒﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻪﺑ ﻲﺑﺮﻏ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﺷا
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺖﻴﻫﺎﻣ زا هﺎﺒﺘ ﻦﺨﺳ ﻲﺤﻴﺴﻣ ﺖﻌﻳﺮﺷ فﻼﺧ ﺮﺑ مﻼﺳا ﻲﺒﻠﻃ
ﻪﺑ ﺪﻧروآ نﺎﻴﻣ
)
،ﻚﻨﻴﺗ 1384
.(
ﻂﺒﺗﺮﻣ مﻼﺳا ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ار عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺪﻳﺎﺒﻧ ﺰﮔﺮﻫ ﻦﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ
ةﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ار نﺎﺸﻳا ،نﺎﻧآ دﺮﻃ ﺎﺑ ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ زا ﻢﻋا ﻲﻣﻼﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺐﻫاﺬﻣ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ ؛ﺖﺴﻧاد ﻫ نﺎﻧآ و ﻪﺘﺴﻧاﺪﻧ ﻲﻣﻼﺳا ﻲﻌﻗاو نﺎﻳﺮﺟ ﺐﻫاﺬﻣ يﺎﻤﻠﻋ و نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﻳﺮﺜﻛا دﺮﻃ درﻮﻣ هراﻮﻤ
ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﻲﻣﻼﺳا ﺪﻧا
)
،ﻲﻃﻮﺒﻟا نﺎﻀﻣر 1375
: 261
،ﻲﻧﺎﺤﺒﺳ ؛ 1380
.(
ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﺶﻘﻧ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا
ترﺪﻗ ﻞﻜﺷ رد ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ نﺎﻳﺮﺟ ﻦﻳا شﺮﺘﺴﮔ و يﺮﻴﮔ
ﺖﺴﻴﻧ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧرﺎﻜﻧا ﺰﻴﻧ ﺎﻫ .
ﻊﻗاو رد
ترﺪﻗ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ ﻞﻜﺷ رد ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ
ﺮﻴﮔ هوﺮﮔ ﻦﻳا شﺮﺘﺴﮔ و ي ضﺮﻌﻣ رد ﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ مﺎﻬﺗا ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ ار ﻲﻣﻼﺳا نﺎﻳﺮﺟ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻧزﺎﺳ ﻢﻬﺘﻣ ﻲﻳاﺮﮔ .
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
مﺎﻬﺗا ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺳﺎﺳا ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا ﺔﻏﺪﻏد ،ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ يﻮﺳ زا ﻲﻳاﺮﮔ ﺳا دراو نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و مﻼﺳا ﻪﺑ يراد
ﻪﺸﻳر ﺎﻳ ﺖ ار نآ يﺎﻫ
ﺖﺴﺟ مﺎﻈﻧ نآ تاذ رد ﺪﻳﺎﺑ و
؟دﺮﻛ ﻮﺟ ﺪﻫاﻮﺷ و دﺎﻨﺳا ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
لاﺮﺒﻴﻟ مﺎﻈﻧ رد نآ شﺮﺘﺴﮔ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ةﺪﻳﺪﭘ يوﺎﻛزﺎﺑ لﻼﺧ رد ،دﻮﺟﻮﻣ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﺖﻴﻫﺎﻣ رد ار نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻌﻗاو ﺔﺸﻳر ،بﺮﻏ و يراد
ﻟاﺮﺒﻴﻟ ﺖﺴﺟ ﻲﺘﺴﻴ و
ﺪﻫاﻮﺧ نﺎﺸﻧ و هدﺮﻛ ﻮﺟ لاﺮﺒﻴﻟ مﺎﻈﻧ ﻪﻛ داد
ﺖﻧﻮﺸﺧ مﺎﻬﺗا ﺎﺑ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺖﻴﻫﺎﻣ زا ﻲﻨﻜﻓاﺮﻓ لﺎﺣ رد ،ﻲﻣﻼﺳا نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﻲﺒﻠﻃ
ﻲﺘﺴﻴﻟاﺮﺒﻴﻟ و يراد
ﺖﺳا هﺪﻣآﺮﺑ .
نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻣاﻮﻋ يوﺎﻛزﺎﺑ ...
479
مﻮﻬﻔﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﻲﻣﺮﻧ ﺮﺑاﺮﺑ رد يﺪﻨﺗ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻐﻟ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ةژاو
) ﻦﺑا ج ،رﻮﻈﻨﻣ 13 : 140
ﻲﻓﺎﺻ ﺮﺑاﺮﺑ رد يﺮﺑز و (
يراﻮﻤﻫ و
) ج ،ﻲﺤﻳﺮﻄﻟا 6 : 243
ﺖﺳا (
. دﺮﺑرﺎﻛ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ،بﺮﻏ رد ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺔﻔﺴﻠﻓ ﺮﻈﻨﻣ زا هژاو ﻦﻳا
ﺖﺳا نﻮﻧﺎﻗ فﻼﺧ ﺮﺑ روز
)
،ﻦﻴﻟ ﻚﻣ 1382
.(
ﻮﺸﺧ ةژاو ﻦﻴﺗﻻ ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﺖﻧ
(violence)
ةژاو زا
روز
(vis)
ﻪﺑ طاﺮﻓا و روز و هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺔﻟﻮﻘﻣ رد ﻢﻬﻣ ﻞﺻا ود ناﻮﻨﻋ
ﻲﻣ ﻪﺘﺴﻧاد ﺖﻧﻮﺸﺧ دﻮﺷ
)
،نﺮﻴﺘﺳا 1381 : 15 و 24
ﺪﻧوﺮﻓ ﻦﻴﻟوژ ؛( (Julin Freund)
د ﺮﻫ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ هژاو ود ﻦﻳا طﺎﺒﺗرا ﻦﻴﻴﺒﺗ ر
ﻲﻣ هداز ﺖﻧﻮﺸﺧ ،دﺮﻴﮔ راﺮﻗ داﺮﻳا درﻮﻣ روز هﺎﮔ دﻮﺷ
. ﺎﺑ هﺎﮔ ﺮﻫ يرﻮﺗﺎﺘﻜﻳد مﺎﻈﻧ ﻚﻳ يو ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ و ﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻛﺮﺣ
،دزرو ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﻪﺑ
ﻢﻳژر ﻪﺑ ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ
ﻲﻣ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺖﻧﻮﺸﺧ دﻮﺷ
Freund, 1965: 133)
.(
ناور ﻲﺧﺮﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ و نﺎﺳﺎﻨﺷ
و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ناﺮﮔ
روز دﺎﺣ ﻞﻜﺷ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﺑ ار ﺖﻧﻮﺸﺧ ،ﺰﻴﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ
(Dufrenne, 1977: 29-30)
،
ﻪﺘﺴﻧاد روز ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﺻﺎﻘﻣ و فاﺪﻫا دﺮﺒﺸﻴﭘ و ناﺮﮕﻳد ﻪﺑ دﻮﺧ ةدارا ﻞﻴﻤﺤﺗ ﺪﻧا
) ،ﻲﻧﺎﺷﺎﻛ ﻲﻳﺎﻨﺣ
1377 : 23
.(
ﭻﻴﻫ رد ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻳا زا ماﺪﻛ اﺮﻳز ،ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻪﺋارا ﺖﻧﻮﺸﺧ و روز ﻦﻴﺑ ﻲﻓﺎﻔﺷ ﺰﻳﺎﻤﺗ ﺎﻫ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ يدﺎﻌﺑا ﻪﭼ رد و ترﻮﺻ ﻪﭼ رد روز ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ مﻮﻠﻌﻣ ًﺎﻘﻴﻗد .
رد
نآ تﺎﻘﺘﺸﻣ و بﺎﻫرا ﺔﻤﻠﻛ زا ﺖﻧﻮﺸﺧ ةژاو ياﺮﺑ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻣﻼﺳا تﺎﻴﺑدا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ،
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ساﺮﻫ و سﺮﺗ دﻮﺷ
:
» نﻮﺒﻫرﺎﻓ يﺎﻳا «
) هﺮﻘﺑ : 40
.(
ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻲﺴﻛ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻫرا ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺪﻳآﺮﺑ ﺶﻳﻮﺧ ﺔﻄﻠﺳ و ترﺪﻗ لﺎﻤﻋا دﺪﺻرد سﺮﺗ ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ
) ﺐﻫر ةژاو ﻞﻳذ ،ﺪﺠﻨﻤﻟا
.(
هﺪﺸﻧ ﻪﺋارا ﻲﻌﻣﺎﺟ و ﻞﻣﺎﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ نآ ياﺮﺑ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﮔژاو زا ﺰﻴﻧ ﻢﺴﻳروﺮﺗ ةژاو ﺖﺳا . ﺮﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻞﻣﺎﺷ ار نآ ﻲﺧ ﻲﻣ ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ و ﻲﺘﻟود نﻼﻣﺎﻋ يﺎﻫ
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد
شور زا ﺶﻳﻮﺧ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ فاﺪﻫا ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻳﺎﺳو و ﺎﻫ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﻴﻣآ ﺪﻨﻨﻛ
) ،يور و ﻮﻨﻴﻠﭘ ﻲﺳ 1375
:
243
.(
ﺖﻧﻮﺸﺧ تﺎﻣاﺪﻗا زا ﻲﻠﻜﺷ ،ﺮﮕﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗ رد ﺐﻠﺟ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻛ ار ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ ﺎﻳ ﻲﺘﻟود رﺎﺑ
ﻦﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻟا
ﻲﺑ ﺪﻧور ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﻠﻠﻤ ﻲﺘﻟاﺪﻋ
ﻲﻟﺎﻴﺧ ﺎﻳ ﻲﻌﻗاو هاﻮﺧ– -
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻢﺴﻳروﺮﺗ ،دﺮﻴﮔ
هﺪﻴﻣﺎﻧ ﺪﻧا
) ،ﺪﻟﺎﻨﻴﺟر و يﺮﻔﺟ 1374
: 26
.(
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺎﺑ ،دﻮﺷ ﻪﺋارا روﺮﺗ ةژاو زا ﻪﻛ ﻲﻔﻳﺮﻌﺗ ﺮﻫ عﻮﻤﺠﻣ رد
ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﺖﺸﺣو و ﺐﻋر دﺎﺠﻳا و .
لدﺎﻌﻣ روﺮﺗ ،ﻲﻣﻼﺳا مﻮﻬﻔﻣ رد
» ﻪﻠﻴﻏ « ﻪﺑ نآ تﺎﻘﺘﺸﻣ و
مدآ يﺎﻨﻌﻣ ﻛ
ﻪﺑ ﻦﺘﺸﻛ هﺎﮔﺎﻧ ﻪﺑ و نداد ﺐﻳﺮﻓ ،ﻲﺸ ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﻛ
) ﻪﻠﻴﻏ ةژاو ﻞﻳذ ،ﺪﺠﻨﻤﻟا .(
رد
،ﻪﻌﻣﺎﺟ رد دﺎﺴﻓ و ﺖﺸﺣو و ﺐﻋر دﺎﺠﻳا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻴﻨﻣا ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﺮﻄﺧ ﻪﺑ ،ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ ﺖﺳا هﺪﻳدﺮﮔ ﻦﻴﻴﻌﺗ نآ ياﺮﺑ ﻲﺘﺨﺳ تازﺎﺠﻣ و هﺪﺷ ﻪﺘﺴﻧاد مﻮﻣﺬﻣ
) ءاﺮﺳا : 33 هﺪﺋﺎﻣ ؛ : 33
.(
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺖﻧﻮﺸﺧ يزادﺮﭘ
رد ﻪﻳﺮﻈﻧ يﻮﺳ زا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﺘﺳد ود ،نآ نﺪﻣآ ﺪﻳﺪﭘ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺖﻧﻮﺸﺧ عﻮﺿﻮﻣ ﺔﻨﻴﻣز نازادﺮﭘ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا :
نﺎﺴﻧا ﻲﺗاذ و ﻲﻧورد ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ار ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻲﻫوﺮﮔ
480
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، ود هر 46 ، ةرﺎﻤﺷ 2
، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد . ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻧﺎﻤﮔﺪﺑ سﺎﺴﺣا ﺎﺑ ﺰﺑﺎﻫ و ﻲﻟوﺎﻴﻛﺎﻣ ،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﻌﻴﺒﻃ و يﺮﺸﺑ ﻊﻣاﻮﺟ ﻲﺘﺳرد
ار ﺖﻧﻮﺸﺧ و ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻲﻣ ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﻲﺷﺎﻧ و نﺎﺴﻧا ﻲﻌﻴﺒﻃ تﺎﻣاﺪﻗا زا
ﺪﻨﺘﺴﻧاد . ﻞﻴﻣا
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻢﻴﻛرود ﻲﻘﻠﺗ يدﺎﻋ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ةﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ار ﺖﻳﺎﻨﺟ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺰﻴﻧ يﻮﺴﻧاﺮﻓ سﺎﻨﺷ
ﻲﻣ ﺲﻜﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺖﺳا ﻪﻌﻣﺎﺟ رد داﺮﻓا ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻞﻤﻌﻟا
) ،ﻞﺗﺎﺘﻨﭘ 1345 :
.(32
ﻞﻳﻻد مود هوﺮﮔ
و ﻲﻧوﺮﻴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ رد ار ﺖﻧﻮﺸﺧ زوﺮﺑ ﺖﺴﺟ ﻲﻄﻴﺤﻣ
و ﻲﮔﮋﻳو زا ﻲﻜﻳ ار نآ و هدﺮﻛ ﻮﺟ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﺟرﺎﺧ تﺎﻛﺮﺤﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺶﻳﻮﺧ يﺎﻘﺑ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ هﺪﻧز دﻮﺟﻮﻣ ﺪﻨﻧاد
(Lorenz, 1972-
Michaux, 1986: 78)
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺰﻴﻧ ﻚﻴﺘﻧژ ﻞﻣﺎﻋ ﺮﺑ نﺎﻨﻳا زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﭼﺮﮔا نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ،ﺪﻧزرو
ار ﻲﻠﺻا ﻞﻴﻟد ،ﻚﻴﺘﻧژ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﺘﺴﻧاد ﻒﻴﻌﺿ ﺎﺑ ﺮﮕﻳد يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ و ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ رد
ﺖﺴﺟ و ﻲﻣ ﻮﺟ ﺪﻨﻨﻛ
Reponse, 1977: 109)
.(
ﻲﻣ ار داﺮﻓا ﺔﻧاﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ رﺎﺘﻓر ،ﺪﻳوﺮﻓ هﺎﮕﻧ زا ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ ﻆﻔﺣ يﺎﺘﺳار رد و ﻲﮔﺪﻧز و گﺮﻣ ةﺰﻳﺮﻏ ود ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ
(Marcuse,
1963)
ﻨﻣ زا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺰﻴﺘﺳ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ياﺮﺑ ﻲﻬﺟوود ﻲﻳﻮﮕﻟا ﺔﺋارا ﺎﺑ ﺲﻛرﺎﻣ .
رﺎﻛ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻊﻓﺎ
ﻲﻣ ﻦﺨﺳ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ شﺮﺘﺴﮔ ار نآ ﺔﺠﻴﺘﻧ و ﺪﻳﻮﮔ
ﺪﻧاد
) و ﻞﻴﻫ ،ﻲﺒﻣاﺮﻛﺮﺑآ
،ﺮﻧﺮﺗ 1367 : 87 - 86
.(
ﻪﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ار ﺰﻴﺘﺳ و ﺶﻜﻤﺸﻛ ،ﺲﻛرﺎﻣ فﻼﺧ ﺮﺑ فروﺪﻧراد ﻒﻟار
ﻪﺑ ﻪﻳﻻ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،ﻲﻬﺟوﺪﻨﭼ و ﻪﻳﻻ
ﻲﻣ ترﺪﻗ ﻊﻳزﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ و ﻮﺗردﻮﺗ ترﻮﺻ اد
ﺖﺴﻧ . زا
ﻞﻜﺷ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﭽﻧآ ،يو ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ضرﺎﻌﺘﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ يﺮﻴﮔ
و ﺖﺳدﻻﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ و ﻪﻄﻠﺳ ﻂﺑاور ،دﻮﺷ
ﺖﺳا ﺖﺳدﺮﻳز
) نﺎﻤﻫ : 87
.(
ﻪﺑ ار ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺰﻴﻧ ﺮﮔﺪﺗ تﺮﺑار ﺖﻧﻮﺸﺧ ةﺰﻴﮕﻧا ناﻮﻨﻋ
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ نﺎﺴﻧا ﺖﻴﻌﺿو ،ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ عﻮﻧ ﻪﺳ زا ندﺮﺑ مﺎﻧ ﺎﺑ وا ؛ﺪﻨﻛ
ﻪﺑ ماﺪﻛ ﺮﻫ رد ار ﺎﻫ ترﻮﺻ
ﺎﮔاﺪﺟ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻧ ﻲﻟوﺰﻧ ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ يﺎﻫ
(Decremental)
يزاوﺮﭘﺪﻨﻠﺑ زا ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ ،
(Aspirational)
ﺶﻴﭘ ﺎﻳ يدﻮﻌﺻ ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ و هﺪﻧور
(Progressive)
ﻲﻣ حﺮﺷ ﺪﻫد
) ،ﺮﮔﺪﺗ 1377 : 101 -
51
.(
ﻪﻌﻣﺎﺟ زا ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد هرﺎﭘ ودﺮﻔﻠﻳو ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻮﺗ
(Vilfredo Pareto)
ﻢﻳﺮﺘﻴﭘ و
ﻦﻴﻛورﻮﺳ
(Pitrim Sorokin)
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺰﻳاﺮﻏ و لﺎﻴﻣا بﻮﻛﺮﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
هدﺮﻛ ﺪﻧا
) ،ﻪﻳﺮﻴﺸﺑ 1372 : 45 - 42 Sorokin, 1969 ؛
نﺎﻴﻣ ﺔﻄﺑار يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ار هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا ،ﺮﮕﻳد ﻲﻫوﺮﮔ و (
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺎﻬﻧآ يﺎﺿرا ناﺰﻴﻣ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻌﻗﻮﺗ ﺺﺧﺎﺷ ؛ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳﺮﺗ ﻦﻳا رد نازادﺮﭘ
ﺎﻳﺮﻈﻧ ،ﻪﻨﻴﻣز ﻞﻳﻮﻛﻮﺗود ﺲﻴﺴﻜﻟا ت
(Alexis detocqueville)
يﻮﺴﻧاﺮﻓ راﺪﻤﺘﺳﺎﻴﺳ ،
Tocqueville, )
(1856
ﻮﺘﻨﻳﺮﺑ ﻦﻳﺮﻛ ، ن
(Crane Brinton) )
،نﻮﺘﻨﻳﺮﺑ 1363 : 17 - 16
ﺲﻳﻮﻳد ﺰﻤﻴﺟ و ( (James Davies)
Davies, 1952: 5-18)
ﺖﺳا (
. ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻣ ﺎﻫ
هوﺮﮔ نﺪﺷ موﺮﺤﻣ ناﻮﺗ ﻊﻣاﻮﺟ و ﺎﻫ
رﺪﻗ ﺔﻄﻠﺳ ﺖﺤﺗ ت
ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ عاﻮﻧا ﻞﻴﻤﺤﺗ و ﺖﻟاﺪﻋ ،هﺎﻓر ،يدازآ ﻖﺣ زا يرﺎﺒﻜﺘﺳا يﺎﻫ ﺮﺑ ﺎﻫ
دﺮﻛ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ ﻊﺒﻨﻣ ﻪﻴﻠﻋ ﺖﻧﻮﺸﺧ نﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا ﺐﺟﻮﻣ ار نﺎﻧآ .
ﻪﻌﻣﺎﺟ ةﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ نﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻪﺑ ار ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ ﻊﺒﻨﻣ داﺮﻓا ﻦﻳا ﺮﮔا ﻲﺘﺣ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻘﻳﺮﻃ ﺮﻫ ﻪﺑ ،ﺪﻨﺳﺎﻨﺸﻧ ﻲﺘﺳرد
د ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ ،ﺪﻨﻨﻛ زاﺮﺑا ار دﻮﺧ هرود ر
و ﺮﻘﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ ،نﺪﺷ ﻲﺘﻌﻨﺻ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ يﺎﻫ
نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻣاﻮﻋ يوﺎﻛزﺎﺑ ...
481
ﻲﺑ ﻪﺑ هﺎﮔ ،ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﺖﻧﻮﺸﺧ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ترﻮﺻ
ﻦﻴﺷﺎﻣ و تاﺰﻴﻬﺠﺗ ﻪﻴﻠﻋ ناﺮﮔرﺎﻛ ﺰﻴﻣآ تﻻآ
ﻧﺎﺧرﺎﻛ ﻪ ﺎﻫ ﻲﻣ زوﺮﺑ ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ ةدﺮﺘﺴﮔ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻪﺑ و ﺖﻓﺎﻳ ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا
.(Moscovici, 1982)
ﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣ رد
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا دﺮﻜﻳور ﺖﻧﻮﺸﺧ ناﻮﺗ
هﺪﻳﺪﭘ ار ﻲﻧوﺮﻴﺑ و ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ يا
داد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻲﻣ راداو ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ ار ﺎﻬﻧﺎﺴﻧا ﻪﻛ ﻲﻧورد و ﻲﺗاذ ﻞﻣاﻮﻋ اﺮﻳز ؛
ﻦﻳا رد ﺪﻨﻛ
ﻲﻤﻧ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ دﺮﻴﮔ
.
ﺖﻧﻮﺸﺧ ةﺪﻳﺪﭘ ﻪﺑ ﻲﻣﻼﺳا دﺮﻜﻳور
ﻓﺎﻳ ﻢﻴﻫاﻮﺧ ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ار نآ ،مﻼﺳا رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ةژاو ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖ
دﺮﻛ ﻲﺑﺎﻴﺷزرا و ﺪﻴﺠﻨﺳ ار نآ ﺪﻳﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
هزﻮﻣآ رد تﺎﻔﺻ زا ﻪﺘﺳد ود ﻪﺑ ﺪﻧواﺪﺧ ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫ
دودو ار ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
) جوﺮﺑ : 14 دﻮﻫ ؛ : 90
،(
رﻮﻔﻏ
) جوﺮﺑ : 14
نﺎﻤﺣر ،( ) ﻪﺤﺗﺎﻓ : 1 و 3 ،هﺮﻘﺑ ؛ 163
ﻢﻴﺣر ،( ) دﻮﻫ : 90
ﺮﻛ ،(
ﻢﻳ
) ﻞﺤﻧ : 40 رﺎﻄﻔﻧا ؛ : 6
ﻢﻴﻠﺣ ،( ) ﻦﺑﺎﻐﺗ :
17
،ﺖﺳا نﺎﮔﺪﻨﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻧواﺪﺧ ﺖﺷﺬﮔ و ﻲﻧﺎﺑﺮﻬﻣ ،ﻒﻄﻟ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻔﺻ ﺮﮕﻳد و (
ﻲﻣ ﻒﻴﺻﻮﺗ رﺎﺒﺟ ﻪﺑ ار وا لﺎﺣ نﺎﻤﻫ رد ،ﺪﻨﻛ
) ﺮﺸﺣ : 23
ﺮﺒﻜﺘﻣ ،( ) نﺎﻤﻫ
ﺰﻳﺰﻋ ،( ) نﺎﻤﻫ
رﺪﺘﻘﻣ ،( ) ﺮﻤﻗ : 44
و 45 ﻒﻬﻛ ؛ : 45
مﺎﻘﺘﻧا و (
هﺪﻧﺮﻴﮔ
) لآ ناﺮﻤﻋ : 4 هﺪﺋﺎﻣ ؛ : 95 ﻢﻴﻫاﺮﺑا ؛ : 47 ﺮﻣز ؛ : 37 هﺪﺠﺳ ؛ : 23 فﺮﺧز ؛ : 141 نﺎﺧد ؛ : 16 (
ﻲﻣ ﻒﺼﺘﻣ ﺰﻴﻧ
،ﺖﻓأر و ﺖﻤﺣر ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ رد ﺪﻧواﺪﺧ ،ﻲﻣﻼﺳا دﺮﻜﻳور رد ؛دزﺎﺳ
» ﻢﺣرا
ﻦﻴﻤﺣاﺮﻟا « ،ﺖﻧﻮﺸﺧ و ﺐﻀﻏ ﻊﺿﻮﻣ رد و
» ﻦﻴﺒﻗﺎﻌﻤﻟا ﺪﺷا «
ﺖﺳا
) حﺎﺘﺘﻓا يﺎﻋد ،ﻲﻤﻗ
.(
زا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻲﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻨﻳد نﻮﺘﻣ ﻔﺻ ود ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ
هﻮﻠﺟ ﺪﻧواﺪﺧ درﻮﻣ رد ﻪﭼﺮﮔا ﺖ ﻚﻳ زا يا
ﺖﻘﻴﻘﺣ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺪﻘﻣ ﺐﻀﻏ ﺮﺑ ﺖﻤﺣر ﺖﻔﺻ ،ﺪﻧا )
ﻞﻴﻤﻛ يﺎﻋد ،ﻲﻤﻗ .(
ﻪﺑ يرﻮﻃ رد ﻪﻛ
تازﺎﺠﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻳ ﻊﻓد ياﺮﺑ ﻲﻫﺎﮔﺰﻳﺮﮔ نﺎﻜﻣا ﺪﺣ ﺎﺗ هﺪﺷ ﻒﻇﻮﻣ ﻲﻣﻼﺳا ﻢﻛﺎﺣ ﺰﻴﻧ تﺎﻳاور ﺪﻳﻮﺠﺑ نﺎﻤﻬﺘﻣ
) ج ،ﻲﺳﻮﻃ 3 ، 1410 : 346
ﺣر ،ﻲﻣﻼﺳا ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا هﺎﮕﻧ زا اﺮﻳز ،(
ﻲﻠﺻا ةﺪﻋﺎﻗ ﻲﻬﻟا ﺖﻤ
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ يﻮﻧﺎﺛ يﺮﻣا تازﺎﺠﻣ و ﺖﻧﻮﺸﺧ لﺎﻤﻋا و ﺖﺳا ﻊﻳﺮﺸﺗ و ﻦﻳﻮﻜﺗ مﺎﻈﻧ رد دﻮﺷ
) يﺮﻬﻄﻣ : 231
،يدﺰﻳ حﺎﺒﺼﻣ ؛ 1378
: 7 و 8
.(
مﻼﺳا ﺮﺒﻣﺎﻴﭘ ﻒﺻو رد ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ )
ص ( ﻪﺑ ﻪﺘﺳارآ ار وا ،
ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻮﻜﻴﻧ قﻼﺧا ﺪﻨﻛ
) ﻢﻠﻗ : 4
ﺒﺴﻧ و راﻮﮔﺎﻧ ﺶﻳاﺮﺑ مدﺮﻣ ﺞﻧر و ﻲﺘﺨﺳ ﻪﻛ ﻲﺴﻛ ؛(
ﻪﺑ ﺖ
ﺖﺳا نﺎﺑﺮﻬﻣ و زﻮﺴﻟد نﺎﻨﻣﺆﻣ
) ﻪﺑﻮﺗ : 127
.(
اﺪﺧ لﻮﺳر ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ و مﻼﺳا شﺮﺘﺴﮔ زار ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳا
) ص ( دﻮﺑ
) لآ ناﺮﻤﻋ : 159
.(
هﺮﻴﺳ ﺔﺘﺷﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﻴﺑ ﻞﻫا ،نﺎﺴﻳﻮﻧ
) ع ( لﺎﻤﻋا و ﮓﻨﺟ ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ زا هراﻮﻤﻫ
ﻲﻣ ﮓﻨﺟ ﻪﺑ ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﻪﻛ هﺎﮕﻧآ و ﺪﻨﺘﺷاد ﺰﻴﻫﺮﭘ ﺖﻧﻮﺸﺧ هﺪﻳﺪﻨﺴﭘ قﻼﺧا زا ﺰﮔﺮﻫ ﺰﻴﻧ ﺪﻧﺪﺷ
رد
ﻲﻤﻧ ﻪﻠﺻﺎﻓ دﺮﺒﻧ ﻦﻴﺣ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
)1
،ﻲﻠﻣﺎﻋ ﺮﺣ 1403 : 16 ﻦﺑا ؛ ج ،مﺎﺸﻫ 3 ، 1424 : 344
.(
ﻪﻣﺎﻧ رد ﻲﻠﻋ تﺮﻀﺣ زا يا
1 . ةﮋﻳو تﺎﻋاﺮﻣ ،ﻪﻜﻣ ﺢﺘﻓ نﺎﻳﺮﺟ رد نﺎﻨﻤﺷد ﻲﻣﻮﻤﻋ يدازآ مﻼﻋا ،ﻦﻴﻨﺣ ﮓﻨﺟ رد نﺎﻧآ لاﻮﻣا و ناﺮﻴﺳا نﺪﻧادﺮﮔزﺎﺑ و ﺶﺸﺨﺑ
،ﮓﻨﺟ رد نﺎﮔدرﻮﺨﻟﺎﺳ و نﺎﻛدﻮﻛ و نﺎﻧز ﻦﺘﺸﻛ ﺖﻴﻋﻮﻨﻤﻣ ،نﺎﮕﺘﺸﻛ ﻞﺑﺎﻘﻣ زا نﺎﻧآ نداد رﻮﺒﻋ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ و ﺮﻴﺳا نﺎﻧز ﻲﻬﻧ
نﺎﮕﺘﺸﻛ ندﺮﻛ ﻪﻠﺜﻣ ﺖﻴﻋﻮﻨﻤﻣ ،نﺎﻧآ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ بآ ندﺮﻛ مﻮﻤﺴﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﻨﻤﺷد ﻪﻴﻠﻋ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺮﻴﻏ لﺎﻤﻋا ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ زا نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ
482
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، ود هر 46 ، ةرﺎﻤﺷ 2
، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
) ع ( ﺖﺳا هﺪﻣآ :
ﺪﻴﻨﻜﻧ زﺎﻏآ ﺎﻤﺷ ار ﮓﻨﺟ ﺰﮔﺮﻫ ...
،ﺪﻧدرﻮﺧ ﺖﺴﻜﺷ نﺎﻨﻤﺷد ﺪﻧواﺪﺧ نذا ﻪﺑ ﺮﮔا
،ﺪﻴﺸﻜﻧ ار نﺎﺣوﺮﺠﻣ ،ﺪﻳﺰﻴﺘﺴﻧ ناﻮﺗﺎﻧ داﺮﻓا ﺎﺑ ،ﺪﻴﻨﻜﻧ ﺐﻴﻘﻌﺗ راﺮﻓ لﺎﺣ رد ار ﻲﺴﻛ درﻮﻣ ار نﺎﻧز
ﺪﻴﻫﺪﻧ راﺮﻗ رازآ و ﺖﻳذا ...
) ﺞﻬﻧ ﻪﻏﻼﺒﻟا : ﺔﻣﺎﻧ 14
.(
ﺖﺳا هدﻮﺑ مﻼﺳا ﺦﻳرﺎﺗ رد نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺐﻟﺎﻏ يﻮﮕﻟا ،هﻮﻴﺷ ﻦﻳا .
ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ رد ﺮﺼﻧ ﻦﻴﺴﺣ ﺪﻴﺳ
ﺖﻤﻟﺎﺴﻣ درﻮﺧﺮﺑ زا نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣﺮﻴﻏ ﺎﺑ نﺎﺸﻳا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ و ﺮﮕﻳد نﺎﻳدا ناوﺮﻴﭘ ﺎﺑ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺰﻴﻣآ
ﻲﻣ ﺪﺴﻳﻮﻧ :1
ﻴﺤﻴﺴﻣ ،نﺎﻳدﻮﻬﻳ نﺎﻣز يﺎﻴﻧﺎﭙﺳا رد ﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﻲﺤﻣﺎﺴﺗ و ﺎﻔﺻ و ﺢﻠﺻ رد نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و نﺎ
ﻪﺘﺴﻳز ﻢﻫ رﺎﻨﻛ رد نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﺪﻧا
...
نﻮﻴﻠﻴﻣ زوﺮﻣا ﻦﻴﻤﻫ ﻲﺘﺣ و ﻲﺤﻴﺴﻣ ﺎﻫ
...
ﺖﺤﺗ
اراﺪﻣ و ﺢﻣﺎﺴﺗ ،نﺎﺴﻧا مﺎﻘﻣ رد ﺎﻬﻧآ ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﮔﺪﻧز نارﺬﮔ لﻮﻐﺸﻣ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ نﺎﺷرﺎﻴﺴﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،هﺪﺷ ﻪﺘﺷاد اور هوﺮﮔ ﻦﻳﺮﺗﺪﻨﻤﺗوﺮﺛ ،دﻮﺧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد
ﻪﺑ ﺎﻫ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﻨﻳآ ...
ﻦﻳا
هوﺮﮔ هﺪﺸﻧ ﻲﻣﻮﻗ ﺔﻴﻔﺼﺗ لﻮﻤﺸﻣ ﺰﮔﺮﻫ ﺎﻫ ﻲﻟﺎﺣرد ﺪﻧا
،يزﺎﻧ نﺎﻤﻟآ كﺎﻨﺘﺸﻫد تﺎﻳﺎﻨﺟ زا ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﻛ
زا ﺲﭘ يﺎﻴﻧﺎﭙﺳا رد نﺎﻳدﻮﻬﻳ و نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ 1942
رد نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺰﻴﻧ و يراﺰﺗ ﺔﻴﺳور رد ﺎﻫرﺎﺗﺎﺗ ﺎﻳ
ﻔﺼﺗ درﻮﻣ ﺮﻴﺧا ﺔﻫد رد ﻲﻨﺳﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻣﻮﻗ ﺔﻴ
ﺪﻧا
) ،هﺪﻨﻫﺎﻨﭘ 1377 : 46 - 38
.(
ﻪﺑ روز ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و مﻼﺳا ﻞﻳﺎﻤﺗ مﺪﻋ ﻲﺑﺮﻏ نﺎﻘﻘﺤﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﺖﺳا هﺪﻴﺳر تﺎﺒﺛا
) ج ،ﺖﻧارود 4
، 1368 : 239 و 432
.(
ﻲﻣ فاﺮﺘﻋا نﻮﺑﻮﻟوﺎﺘﺳﻮﮔ ﺮﻴﺸﻤﺷ روز ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺴﻣ نﺎﻣدﺮﻣ ﺮﮔا ﻪﻜﻠﺑ ،دﻮﺒﻧ مﻼﺳا ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺐﺟﻮﻣ ﺰﮔﺮﻫ ﻲﻣﺮﺑ ﺖﺳد دﻮﺧ ﻦﻳد زا ﻲﺤﻴ
و ﺪﻨﺘﺷاد
ﻲﻣ نﺎﻤﻠﺴﻣ ﻲﻣ مﻼﺳا نﺎﻳدﺎﻨﻣ زا ﻪﻛ يداد و لﺪﻋ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺐﺒﺳ ناﺪﺑ ،ﺪﻧﺪﺷ
زا ار شﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﺪﻧﺪﻳد
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﻳﺪﻧ دﻮﺧ ناراﺪﻣﺎﻣز
)
،نﻮﺑﻮﻟ 1354 : 146 - 141
.(
ﺖﻴﺑ ﺢﺘﻓ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺎﺑ ﻮﻴﺸﻴﻣ ﻂﺳﻮﺗ سﺪﻘﻤﻟا
ﻲﻣ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣﺮﻴﻏ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ نآ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻦﻴﻤﻠﺴﻣ ﺪﺴﻳﻮﻧ
:
ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺖﻴﺑ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻪﻛ ﭻﻴﻫ ،ﺪﻧدﺮﻛ ﺢﺘﻓ ار سﺪﻘﻤﻟا
ﻲﻟو ﺪﻧﺪﻧﺎﺳﺮﻧ نﺎﻴﺤﻴﺴﻣ ﻪﺑ يرازآ ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲﺑ لﺎﻤﻛ ﺎﺑ ﺪﻧدﺮﻛ فﺮﺼﺗ ار ﺮﻬﺷ ﻦﻳا يرﺎﺼﻧ ﻪﻛ ﻞﺘﻗ ار نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻲﻤﺣر
و ﺪﻧدﺮﻛ مﺎﻋ
ﻲﺑ ﺪﻧﺪﻣآ ﺎﺠﻧآ ﻪﺑ ﻲﺘﻗو ﺰﻴﻧ نﺎﻳدﻮﻬﻳ ﺪﻧﺪﻧازﻮﺳ ار ﻪﻤﻫ ﻪﻧﺎﻛﺎﺑ
...
و شزﺎﺳ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻢﻨﻛ راﺮﻗا ﺪﻳﺎﺑ
ﺖﻠﻣ ،ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا توﺮﻣ و ﻢﺣر ﺔﻧﺎﺸﻧ ﻪﻛ ار نﺎﻳدا ﻪﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ماﺮﺘﺣا ﻲﺤﻴﺴﻣ يﺎﻫ
زا ﺐﻫﺬﻣ
ﻪﺘﻓﺮﮔ دﺎﻳ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺪﻧا
) نﺎﻤﻫ
.(
ﻲﻣﻼﺳا ﻊﻣاﻮﺟ و نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺑ ،رﺎﻣآ ﺔﺋارا ﺎﺑ ﻲﺑﺮﻏ نﺎﻘﻘﺤﻣ ،سﺎﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﺑﺮﻏ ﺎﺑ ﺪﻧا
:
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺮﮕﻳد نﺎﻳدا ناوﺮﻴﭘ زا نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺐﻠﻃ
ﺮﺗ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ...
نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ رﻮﻀﺣ دﻮﺟو ﺎﺑ
ﻪﺑ ﻲﺘﺣ ﻦﻤﺷد ﺖﺳا دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺔﻠﻤﺟ زا نﺎﻨﻤﺷد يﺎﻫراﺰﺘﺸﻛ و عراﺰﻣ ندز ﺶﺗآ ﺖﻴﻋﻮﻨﻤﻣ و ﻞﺜﻣ ﻪﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ناﻮﻨﻋ
) ﻦﺑا ،مﺎﺸﻫ
ج 3 ، 1424 : 344 .(
1. Sayyed Hossein Nasr: Metaphysical, Roots of tolerance and intolerance, An Islamic Interpretation, from philosophy, Religion and the question of intolerance.
نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻣاﻮﻋ يوﺎﻛزﺎﺑ ...
483
ﻲﺑ لﺎﺳ رد هرﺎﻗ ﻦﻳا رد ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ تﺎﻣاﺪﻗا ﺪﺻرد ﻚﻳ زا ﺮﺘﻤﻛ ،ﺎﭘورا رد رﺎﻤﺷ يﺎﻫ
2007 ﺎﺗ
2009 ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ
) ،لﻮﻛ 1392 : 97 - 92
.(
بﺮﻏ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﺨﻳرﺎﺗ دﺮﻜﻳور
ﺸﺧ نﺪﺷ ﻪﻨﻳدﺎﻬﻧ زا بﺮﻏ ﺦﻳرﺎﺗ ،مﻼﺳا ﺦﻳرﺎﺗ فﻼﺧ ﺮﺑ ةرود و ﻲﻧﺎﻴﻣ ،نﺎﺘﺳﺎﺑ ةرود ﻪﺳ رد ﺖﻧﻮ
دراد ﺖﻳﺎﻜﺣ ﺮﺻﺎﻌﻣ .
رد ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ دﻼﻴﻣ زا ﺶﻴﭘ مرﺎﻬﭼ و ﻢﺠﻨﭘ نوﺮﻗ ﻲﻧﺎﻧﻮﻳ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا
هداد ﻪﺋارا ار ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا ﺪﻧا
. مﺎﻈﻧ عاﻮﻧا ةرﺎﺑرد ﻲﺑﺮﻏ ﻲﺳﺎﻴﺳ تﺎﻳﺮﻈﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﻲﮔﮋﻳو ﺑ ﻲﻧﺎﻧﻮﻳ نﺎﻓﻮﺴﻠﻴﻓ ﺚﺣﺎﺒﻣ رد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪ ﻮﻃﻼﻓا هﮋﻳو ن
(plato)
) 427 ﺎﺗ
347 ق . م ( ﻮﻄﺳرا و
(Aristotel)
) 384 ﺎﺗ 322 ق . م ( دراد ﻪﺸﻳر .
ﺔﺸﻳﺪﻧا
» نﺎﻓﻮﺴﻠﻴﻓ ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ «
نﻮﻃﻼﻓا
)
،نﻮﻃﻼﻓا 1376
نﺮﻗ (
ةدارا ﻞﻴﻤﺤﺗ و مدﺮﻣ ﺮﺑ ناﺮﻜﻔﻨﺷور ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ لﺎﻤﻋا ﺔﻨﻴﻣز ﺪﻌﺑ ﺎﻫ
ﻪﺑ ار نﺎﻧآ ﺮﺑ دﻮﺧ ﻲﺼﺨﺷ دروآ دﻮﺟو
. ﻪﻴﺟﻮﺗ رد ﻮﻄﺳرا تﺎﻳﺮﻈﻧ هدﺮﺑ ﺔﻧﺎﻤﻟﺎﻇ مﺎﻈﻧ
يراد ﻦﻳا ﺎﺑ–
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﮔدﺮﺑ ياﺮﺑ هﺪﺷ ﻖﻠﺧ ،ﻲﺣور و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ رد نﺎﮔدﺮﺑ ﻪﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ
) ،ﺐﻴﻠﺗﺎﮔ 1384 :
363
.(
رﺎﺘﺸﻛ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﮔدﻮﺳآ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ةرﺎﻗ ﻲﻳﺎﻴﻧﺎﭙﺳا نﺎﺤﺗﺎﻓ ﻚﺴﻤﺘﺴﻣ ﺎﻫﺪﻌﺑ ا رد ﻚﻴﻟﻮﺗﺎﻛ يﺎﺴﻴﻠﻛ و ﺪﻧروآ يور ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا نﺎﻴﻣﻮﺑ ترﺎﺳا و حور ﺪﻗﺎﻓ مﻼﻋا ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳ
ﻞﺘﻗ رد ار ناﺮﮕﺗرﺎﻏ ﺖﺳد ،ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ نﺎﻴﻣﻮﺑ ندﻮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا دازآ نﺎﻴﻣﻮﺑ ةدﺮﺘﺴﮔ ترﺎﺳا و مﺎﻋ
دراﺬﮔ .(Prelot, 1990)
ﺪﻳﺪﻴﺳﻮﺗ )
Thacydides
) (
470 ﺎﺗ 400 ق . م ( ،نﺎﺘﺳﺎﺑ نارود ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا زا
دﺮﻛ حﺮﻄﻣ ار ﺖﺳﺎﻴﺳ زا قﻼﺧا ﻲﻳاﺪﺟ درﻮﻣ رد تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،يو روﺎﺑ ﻪﺑ ؛
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻤﻨﻫار ،قﻼﺧا و تﺎﺳﺎﺴﺣا ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ زا غرﺎﻓ ﺖﻟود يﺮﻴﮔ
ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ
Thucydid, 1956: )
626-630
.(
ﻒﻳﺮﺤﺗ ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﺑ ﻖﻴﺘﻋ ﺪﻬﻋ ﺐﺘﻛ ةﺪﺷ
رد يرﺎﻴﺴﺑ ناوﺮﻴﭘ ﺎﻫﺪﻌﺑ ﻪﻛ تارﻮﺗ هﮋﻳو
ﻪﺑ ﺎﭘورا و بﺮﻏ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ زا هﺪﻨﻛآ ﺰﻴﻧ دروآ ﺖﺳد
ﺖﺳا ﺰﻴﻣآ .
ﺘﻛ ﻦﻳا رد مﻮﻗ ﻪﺑ دﻮﻬﻳ بﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺮﺑ مﺎﻧ يذﻮﻣ تاﺮﺸﺣ و تﺎﻧاﻮﻴﺣ ﻪﺑ ،نﺎﻳدﻮﻬﻳﺮﻴﻏ زا و هﺪﺷ ﻒﻴﺻﻮﺗ اﺪﺧ ةﺪﻳﺰﮔﺮﺑ
)
،ﻪﻴﻨﺜﺗ ﺮﻔﺳ 14 : 2
،نﺎﻳوﻻ ﺮﻔﺳ ؛ 20
: 26
.(
ﻪﺑ ،ﻢﺴﻴﻧﻮﻴﻬﺻ نﺎﻴﻣ رد ﻲﻨﻴﺑﺮﺗﺮﺑدﻮﺧ ﻢﻫﻮﺗ جاور هزوﺮﻣا
هﺎﮔﺪﻳد شﺮﺘﺴﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺠﻨﻣ مﻮﻗ ﻦﻳا نﺎﻴﻣ رد ﻪﻧﺎﺘﺳﺮﭘداﮋﻧ يﺎﻫ
. تارﻮﺗ نﺎﻳوار زا ﻞﻘﻧ ﻪﺑ
ﻦﻴﻣزﺮﺳ فﺮﺼﺗ زاﻮﺟ ،ﺪﻧواﺪﺧ هدﺮﻛ ردﺎﺻ ار هدﺮﺘﺴﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑ زوﺎﺠﺗ و ﺎﻫ
ﺪﻧا :
» زور نآ رد
ﺖﺴﺑ ﺪﻬﻋ ماﺮﺑا ﺎﺑ ﺪﻧواﺪﺧ :
ﻢﻴﻈﻋ ﺮﻬﻧ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺮﺼﻣ ﺮﻬﻧ زا ار ﻦﻴﻣز ﻦﻳا )
تاﺮﻓ ( ﻮﺗ ﻞﺴﻧ ﻪﺑ
هﺪﻴﺸﺨﺑ ما «
)
،ﻦﻳﻮﻜﺗ ﺮﻔﺳ 15
: 18
.(
زوﺎﺠﺗ و لﺎﻐﺷا ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻲﻧاواﺮﻓ ﺪﻫاﻮﺷ ﺐﺘﻛ ﻦﻳا رد و
طاﺮﻓا ﺖﻧﻮﺸﺧ لﺎﻐﺷا ﻦﻴﻣزﺮﺳ نﺎﻣدﺮﻣ ﻪﻴﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﻣ ﺰﻳﻮﺠﺗ ار هﺪﺷ ﺪﻨﻛ
:
» ﻲﻳﺎﻤﻧ ﮓﻨﺟ نآ ﺎﺑ ﺎﺗ يﺪﺷ ﻚﻳدﺰﻧ يﺮﻬﺷ ﻪﺑ نﻮﭼ ...
،هﻮﻬﻳ نﻮﭼ و ﻦﻛ هﺮﺻﺎﺤﻣ ار نآ ﺲﭘ
و لﺎﻔﻃا و نﺎﻧز ،ﺶﻜﺑ ﺮﻴﺸﻤﺷ مد ﻪﺑ ار نﺎﺸﻧارﻮﻛذ ﻊﻴﻤﺟ ،درﺎﭙﺴﺑ ﻮﺗ ﺖﺳد ﻪﺑ ار نآ ﺖﻳاﺪﺧ ﻮﺧ ياﺮﺑ ار ﺪﺷﺎﺑ ﺮﻬﺷ رد ﻪﭽﻧآ و ﻢﻳﺎﻬﺑ ﺮﺒﺑ جارﺎﺗ ﻪﺑ د
«
) ،ﻪﻴﻨﺜﺗ ﺮﻔﺳ 20 : 10
.(
484
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، ود هر 46 ، ةرﺎﻤﺷ 2
، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
ﻦﻳا دﻮﺟﻮﻣ تارﻮﺗ ﺖﻧﻮﺸﺧ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﻨﺑ يﺎﻴﺒﻧا ﻪﺑ ﻲﺘﺣ ار ﺰﻴﻣآ ﺐﺴﺘﻨﻣ ﻢﻫ ﻞﻴﻳاﺮﺳا
ﻲﻣ دزﺎﺳ
) ،داﺪﻋا ﺮﻔﺳ 3 : 17
.(
ﺮﻴﻏ ﻦﻴﻳآ ﺮﻫ ﺎﺑ يرﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ و ﻲﻨﻤﺷد زا هﺪﻨﻛآ ﺮﺳاﺮﺳ ﺰﻴﻧ دﻮﻤﻠﺗ بﺎﺘﻛ
ﺖﺳا مﻮﻗ ﻦﻳا ﺔﻧﺎﺘﺳﺮﭘداﮋﻧ هﺎﮔﺪﻳد ﻊﻓاﺪﻣ و يدﻮﻬﻳ .
رد ﻪﺑ يدﻮﻬﻳﺮﻴﻏ دﻮﺟﻮﻣ ﺮﻫ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا
هﺪﺷ ﻪﻴﺒﺸﺗ ﻲﺗﺎﻧاﻮﻴﺣ ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﻛ ﺪﻧا
» ﻪﺑ ار نﺎﻧآ ﺮﻫﺎﻇ رد ﺖﻗﺎﻴﻟ ﺎﺗ ﺪﻳﺮﻓآ نﺎﺴﻧا ترﻮﺻ
يراﺰﮕﺘﻣﺪﺧ ار دﻮﻬﻳ ياﺮﺑ
ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﻪﻛ– ﺖﺳا هﺪﺷ ﻖﻠﺧ نﺎﻧآ ﺮﻃﺎﺧ
- ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد «
) ،ﮓﻨﻠﻫور 1899 :
53
.(
ﺣ درﻮﻣ هراﻮﻤﻫ ﻪﻛ ﻢﺴﻴﻧﻮﻴﻬﺻ ناﺮﺒﻫر ﻲﻧﻮﻨﻛ يﺮﮔزوﺎﺠﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ترﺪﻗ ﺖﻳﺎﻤ
يﺎﻫ
ﺖﻴﻨﻫذ و نﻮﺘﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﺎﺑ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﺑﺮﻏ ﻲﺑ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﺴﻴﻧ طﺎﺒﺗرا
) ،مﻼﺘﻳاو 1999 : 14
.(
ﻪﺷﻮﻣ نﺎﻳاد
ﻲﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ﻦﻴﻄﺴﻠﻓ ﻦﻴﻣزﺮﺳ ﺮﺑ ﻢﺴﻴﻧﻮﻴﻬﺻ يﺎﻋدا ،هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻴﻤﻫ ﺔﻧاﻮﺘﺸﭘ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ دﺮﻛ
) ،ﻲﻨﻐﻟاﺪﺒﻋ
1384 : 74
.(
بﺮﻏ ﻲﻧﺎﻴﻣ ةرود رد ﺖﻧﻮﺸﺧ )
ﻲﻄﺳو نوﺮﻗ (
ﺎﻬﻧ ًﻼﻣﺎﻛ ﺰﻴﻧ دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﻨﻳد
. نوﺮﻗ ﺔﺼﺨﺸﻣ
ﻚﻳرﺎﺗ ﺮﺼﻋ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻄﺳو ﻲﺸﻳﺪﻧا
(Obscurantism)
نارود ﺎﺑ فدﺎﺼﻣ ًﺎﻗﺎﻔﺗا و ﺪﺷ مﻮﺳﻮﻣ
ﻲﺑ راﺪﺘﻗا و ﺖﻧﻮﺸﺧ ،ﺖﺳا ﻲﻣﻼﺳا نﺪﻤﺗ ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷ ؛دﻮﺑ نآ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻣﺰﺟ و ﺎﺴﻴﻠﻛ زﺮﻣ و ﺪﺣ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﻦﻴﻣز ﺐﺣﺎﺻ نﺎﺑﺎﺑرا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﺖﺤﺗ ار نﺎﻧﺎﻘﻫد ،ﻢﻛﺎﺣ ﻲﻟادﻮﺌﻓ مﺎﻈﻧ و داد
ار نﺎﻧآ هﺎﮔ
ﻲﻣ شوﺮﻓ و ﺪﻳﺮﺧ ،ﻦﻴﻣز ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ دﺮﻛ
) نﺎﻤﻫ
.(
ﮓﻨﺟ دﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا هرود ﻦﻳا رد ﻲﺒﻴﻠﺻ ﻦﺸﺧ يﺎﻫ
ﻲﻗﺮﺷ مر ﺖﺨﺘﻳﺎﭘ ﻪﻴﻨﻄﻨﻄﺴﻗ طﻮﻘﺳ ﺎﺗ ﻪﻛ )
ﺲﻧاﺰﻴﺑ ( لﺎﺳ رد 1453 تﺪﻣ ﻪﺑ م 400
ﻪﺑ لﺎﺳ رﻮﻃ
ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻣادا بوﺎﻨﺘﻣ .
هﺎﮕﺘﺳد ﻧاﺪﻧز ،لاﻮﻣا ةردﺎﺼﻣ ﻪﺑ ،نﺎﺸﻴﺸﻛ توﺎﻀﻗ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﻘﻋ ﺶﻴﺘﻔﺗ يﺎﻫ ﻲ
ﻲﻣ ماﺪﻗا نﺎﻤﻬﺘﻣ گﺮﻣ ﺖﻴﻣﻮﻜﺤﻣ ﺎﻳ ندﺮﻛ دﺮﻛ
) ،ﻲﮕﻨﻟ 1392
.(
ﻪﺑ ﺎﭘورا ﻪﭼﺮﮔا ﺮﺻﺎﻌﻣ و ﺲﻧﺎﺴﻧر ةرود رد ﻚﻳرﺎﺗ نارود زا ﺞﻳرﺪﺗ
مﺰﺟ و ﻲﺸﻳﺪﻧا يرﺎﮕﻧا
يﺎﻫ
ﺖﻧﻮﺸﺧ نﺎﻳﺎﭘ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻦﻳا ،ﺪﺷ جرﺎﺧ ﻲﻳﺎﺴﻴﻠﻛ ﻦﺸﺧ دﻮﺒﻧ ﻲﻳاﺮﮔ
. نارود ،ﺲﻧﺎﺴﻧر ةرود
ﻞﻜﺷ مﺎﻴﻗ يﺮﻴﮔ بﻼﻘﻧا و ﺎﻫ
رد هدﺮﺘﺴﮔ يﺎﻫ لﺎﻜﺷا يروﺮﭘزﺎﺑ و ﻲﺑﺮﻏ و ﻲﻳﺎﭘورا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻣاﻮﺟ
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺪﻳﺪﺟ دﻮﺑ ﺮﮕﻳد تﺎﻳﺮﻈﻧ و ﻲﺘﺴﻴﺴﻛرﺎﻣ ،ﻲﺘﺴﻴﻟاﺮﺒﻴﻟ تﺎﻳﺮﻈﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻲﻳاﺮﮔ
) ،تﺎﻳﻮﮔ
1359
،لﻮﺑﻮﺳ ؛ 1365
،ﻦﻫﻮﻛ ؛ 1369
.(
ﻲﻟوﺎﻴﻛﺎﻣ ﻮﻟﻮﻜﻴﻧ
(Nicolomachiavelli)
ﺎﺑ ،ﻲﻳﺎﻴﻟﺎﺘﻳا راﺪﻤﺘﺳﺎﻴﺳ
نآ ﻆﻔﺣ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و ترﺪﻗ ﺐﺴﻛ ةﻮﺤﻧ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ نﺎﻴﻣ ﺖﺑﺎﻗر لﻮﺼﺤﻣ ار ﻲﺳﺎﻴﺳ ترﺪﻗ ،
نﺎﺴﻧا ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻫ رد ﻼﻴﺘﺳا ﻦﻳا نﺪﻴﺸﺨﺑ مواﺪﺗ و ناﺮﮕﻳد ﺮﺑ ﻼﻴﺘﺳا و ﻪﻄﻠﺳ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻣ ﻲﮕﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻳد
ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻦﻳازا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﻜﻤﻣ تﺪﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ رﺎﻳﺮﻬﺷ ﻪﺑ ﻪﻄﻠﺳ ﻦﻳا ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ يو ور
ﺎﺑ ﺪﻨﻛ
هﺮﻬﺑ و ﻪﻘﻠﻄﻣ ترﺪﻗ دﺎﺠﻳا ار مدﺮﻣ ،بﻮﻛﺮﺳ و سﺮﺗ زا يﺮﻴﮔ
ﺎﺑ يو ؛دروآرد دﻮﺧ ﺖﻋﺎﻃا ﺖﺤﺗ
ﻪﺑ هﺎﺑور و ﺮﻴﺷ ﻞﻴﺜﻤﺗ ود حﺮﻃ ﻲﻣ رﺎﻳﺮﻬﺷ زا ﮓﻧﺮﻴﻧ و روز يﺎﻫدﺎﻤﻧ ناﻮﻨﻋ
ﺖﻣﻮﻜﺣ رد ﺪﻫاﻮﺧ
ﺪﻨﻛ ﻖﻴﻔﻠﺗ ﻢﻫ ﺎﺑ ار دﺎﻤﻧ ود ﻦﻳا ،ﺶﻳﻮﺧ
)
،ﺲﭙﻴﻠﻴﻓ 1390
.(
ﺰﺑﺎﻫ
Hobbs)
نﺎﺴﻧا تاذ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﺎﺑ (
ﺎﻫ
گﺮﮔ و ﻲﻣارآﺎﻧ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ رد ﻄﻌﻧا ار ﺖﻟود ترﺪﻗ ،ﻲﺘﻔﺻ
فﺎ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ قﻮﻘﺣ ياراد و
ﻲﺑ دﺮﻛ ﻢﻴﺳﺮﺗ ﺮﺼﺣ و ﺪﺣ
) ،ﺰﺑﺎﻫ 1380
.(
و ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻪﻴﻠﻋ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻧﻮﺸﺧ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا
نﺎﻬﺟ رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﻣاﻮﻋ يوﺎﻛزﺎﺑ ...
485
ﻲﻣ شﺮﻳﺬﭘ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ ار ضاﺮﺘﻋا ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ﺪﻧاد
. هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا نورد زا مﺎﻈﻧ ،بﺮﻏ رد ﺎﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ هﺪﻴﭽﻴﭘ ﺪﺟاو دﻮﺧ ﻪﻛ دروآﺮﺑ ﺮﺳ ﻲﺘﺴﻴﻟاﺮﺒﻴﻟ و يراد ﺶﻳاﺮﮔ ﻦﻳﺮﺗ
يﺎﻫ ﻧﻮﺸﺧ ﺖ رد ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ
ﺖﺳا نرﺪﻣ يﺎﻴﻧد .
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﻞﻣاﻮﻋ بﺮﻏ يراد
ﻞﻜﺷ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ يﺮﻴﮔ نﻮﻴﻠﻴﻣ نﺪﺷ هراوآ و ﻪﺘﺸﻛ ﺎﺑ يراد
رد كدﻮﻛ و نز و دﺮﻣ زا نﺎﺴﻧا ﺎﻫ
ﻲﺑ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ةﺪﻳﺪﭘ زا يرﺎﻜﺷآ دﺎﻤﻧ ،ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﺖﺳا مﺎﻈﻧ ﻦﻳا رد ﻲﻤﺣر
. زا يرﺎﻴﺴﺑ هزوﺮﻣا
ﻲﺳرﺮﺑ رد نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺸﻳر
ﺖﻴﻫﺎﻣ و بﺮﻏ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﺎﻳ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ،هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا ﻞﻣاﻮﻋ و ﺎﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ هدﺮﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ يراد
ﺪﻧا . ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﺖﺳد يراد
و لوا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ ود دﺎﺠﻳا رد ﻢﻛ
نﻮﻴﻠﻴﻣ نﺪﺷ ﻪﺘﺸﻛ ﻪﺑ ﻪﻛ مود ناﺮﺤﺑ شﺮﺘﺴﮔ و يﺮﮕﻟﺎﻐﺷا ،نﺎﺴﻧا ﺎﻫ
نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺶﻘﻧ ،ﺪﺷ ﺮﺠﻨﻣ نﺮﻗ ﻦﻳا رد ﺖﺷاد ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ
. ناﺮﺤﺑ ﻦﻳا ار ﻲﺑﺮﻏ ﻊﻣاﻮﺟ ﻦﻣاد ﻪﻠﻤﺟ زا هزوﺮﻣا ﺎﻫ
ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑرد يرﻮﻃ
ﻪﻛ
» ﻪﺑ ﻲﻣ ترﺪﻧ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ناﻮﺗ
ﻪﻧﺎﺳر رد يا يور ﻪﻛ دﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ
ﺖﻧﻮﺸﺧ و ﻲﻳﺎﻨﺟ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻪﺤﻠﺳا ﺎﺑ رﺎﺒﮔﺮﻣ لﺎﻤﻋا زا يﺮﺒﺧ ،ﺪﺷﺎﺒﻧ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﺰﻴﻣآ
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺑ و ﻦﻴﻧﻮﺧ ﻲﻤﺴﺟ يﺎﻫ ﻲ
ﺪﺸﻜﻧ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ ار ﻪﻧﺎﻤﺣر «
)
،ﻲﺴﻴﻟﻮﻓ 1392 : 24 - 18
.(
يﺎﻫرﺎﻣآ
ﻪﺑ ﻲﺑﺮﻏ ﻊﻣاﻮﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ نﺎﺸﻧ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﺗرﺎﻈﻧ و ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺮﻴﺑاﺪﺗ ﺪﻳﺪﺸﺗ ﻢﻏر
ﺮﻴﺳ ةﺪﻨﻫد
ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ رد ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا يﻮﭘﺎﻜﺗ و ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد ﺖﻳﺎﻨﺟ و مﺮﺟ ﻪﺑ بﺎﻜﺗرا يدﻮﻌﺻ ﻦﻣاد ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ندز
1. فا رﺎﻣآ . ﻲﺑ . يآ
(Federal Bureau of Investigation)
ﻧ ﻲﻣ نﺎﺸ ﺢﻄﺳ ﺪﻫد
ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻢﻳاﺮﺟ لﺎﺳ زا هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد ﻞﺘﻗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ تﺎﻣاﺪﻗا و ﺰﻴﻣآ
1991 ﺎﺑ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ 15000
دراد راﺮﻗ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا يﺪﺟ تﻼﻀﻌﻣ رﺪﺻ رد نﺎﻨﭽﻤﻫ ،لﺎﺳ رد ﻲﻧﺎﺑﺮﻗ
journalists, 2012)
. (
ﻪﺑ ،ﻞﻀﻌﻣ ﻦﻳا ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ رد يرﺎﻴﺴﺑ ﺎﺧ رﻮﻃ
ﻪﺑ ص ﻲﺑ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﺠﺴﻧا لاوز يرﺎﺑوﺪﻨﺑ
و
ﻢﻠﻴﻓ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺞﻳوﺮﺗ ﻪﻧﺎﺳر و ﺎﻫ
ﻪﺑ ﻲﻌﻤﺟ يﺎﻫ ﺪﻴﻛﺄﺗ بﺮﻏ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻲﻧﻮﻨﻛ تﺎﻴﻌﻗاو ناﻮﻨﻋ
هدﺮﻛ ﺪﻧا
) ،ﺞﻳﺮﺑ 1388 : 277
.(
يﺮﻴﮕﺘﺳد ناﺰﻴﻣ ﺲﻛﻮﻓ ﻦﻟآ لﺎﺳ رد نﺎﻧاﻮﺟ ﻞﺘﻗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
2001
زا ﻲﺷﺎﻧ ار
"
ﻲﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺪﻋ و هدﺮﺘﺴﮔ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻴﺤﺻ يراﺬﮔ
نﺎﻧاﻮﺟ رﻮﻣا رد بﺮﻏ ﺢ
"
ﻲﻣ و ﺪﻧاد
ﻲﻣ راﺪﺸﻫ ﺎﻫرﺎﻣآ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ زا ﺶﻴﺑ لﺎﺳ ﺮﻫ ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﻂﻘﻓ ﻪﻛ ﺪﻫد
5000 داﺪﻌﺗ ﻪﺑ ﺮﻔﻧ
ﻲﻣ ﻪﻓﺎﺿا ﻞﺗﺎﻗ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ دﻮﺷ
) ،ﮓﻨﻳﺮﻤﻳز 1379 : 284 - 283
.(
ﻲﻳﺎﻀﻗ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺔﺴﺳﺆﻣ شراﺰﮔ سﺎﺳاﺮﺑ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ
JPI)
لﺎﺳ ﺮﻫ ،(
5000 ﺶﻧاد ﻪﺑ ﻪﻠﻤﺣ درﻮﻣ ﻧاﻮﺟ و نازﻮﻣآ
ﺮﻳز نﺎ 19 ﻪﺑ لﺎﺳ ﻪﺤﻠﺳا ﺔﻠﻴﺳو
ﻲﻣ قﺎﻔﺗا ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺴﻨﺟ ﺎﻳ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ زوﺎﺠﺗ درﻮﻣ ﺰﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﻦﻳا زا ﺶﻴﺑ و ﺪﺘﻓا ﺪﻧﺮﻴﮔ
)
،ﭻﻛ 1383 :
45
.(
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ بﺮﻏ رد ﻲﻳﺎﻀﻗ نﺎﻣﻮﻜﺤﻣ داﺪﻌﺗ و نﺎﻴﻧاﺪﻧز رﺎﻣآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ار ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا ناﻮﺗ
1 . هرود زا ﻲﺧﺮﺑ رد ار ﻞﺘﻗ ﻚﻳ ﺖﻋﺎﺳ ﻢﻴﻧ ﺮﻫ ،ﻲﺑﺮﻏ ﻊﺑﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﻣآ زا ﻲﺧﺮﺑ هﺪﻧﺎﺳر ﺖﺒﺛ ﻪﺑ هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد ﺎﻫ
ﺪﻧا ) ،نﺎﻛ
1363 : 17 .(
486
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، ود هر 46 ، ةرﺎﻤﺷ 2
، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
داد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .
و ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ ،دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻣآ سﺎﺳاﺮﺑ ﺪﺻرد ،زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ مﺎﻨﺘﻳ
ﻲﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ،هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد نﺎﻴﻧاﺪﻧز ﻪﻘﺑﺎﺳ
ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يا يرﻮﻃ
ﻦﻳا ،رﺎﻣآ ﻦﻳا سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻛ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺖﺴﺨﻧ ﺔﺒﺗر رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد رﻮﺸﻛ دﺮﻴﮔ
)
،ﻞﮔو 1383 : 64
.(
ﺖﻴﻌﺿو
ﻪﺑ ،ﺖﺴﻴﻧ ﻦﻳا زا ﺮﺘﻬﺑ يﺰﻴﭼ هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد ﺰﻴﻧ ماﺪﻋا ﻪﺑ نﺎﻣﻮﻜﺤﻣ ﻮﻃ
ير ﺔﻫد زا ﻪﻛ 1980
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يدﻮﻌﺻ يﺪﻧور ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ماﺪﻋا تازﺎﺠﻣ ﺮﻴﺳ نﻮﻨﻛﺎﺗ
) ،وﺪﺑ مادآ 1379 : 365 - 358
.(
رد
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ زا عﻮﻤﺠﻣ ﻲﻣ ﺐﻠﻏا بﺮﻏ يراد
ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ﻪﻛ دﺮﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﺑ مﺎﻈﻧ ﻦﻳا ﻲﺗاذ يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﻳآ :
1 . ﺖﻌﻔﻨﻣ ﻲﻳﻮﺟدﻮﺳ و ﻲﺒﻠﻃ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺖﻌﻔﻨﻣ ،يراد
ﺖﺳا ﻪﻧﺎﻳﻮﺟدﻮﺳ و ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ .
رد ﻪﻛ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻦﻳا لﺎﻜﺷا زا ﻲﺧﺮﺑ
ﻢﻠﻴﻓ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﻮﺳ و ﺐﻃﺎﺨﻣ بﺬﺟ ياﺮﺑ ﻦﺸﺧ ﻦﻴﻣﺎﻀﻣ ﺎﺑ يرﺎﺛآ و ﺎﻫ
،دﻮﺷ
ﻪﺑ نﺎﻬﺟ رد ﻲﻨﻣاﺎﻧ و ناﺮﺤﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﺔﻨﻴﻣز ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار ناﻮﺟ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ هﮋﻳو
) ﺪﻴﮔ ،ﺰﻧ 1374 :
87
.(
ﻲﺑ ﻲﺑﺮﻏ ﻊﻣاﻮﺟ رد ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻘﻘﺤﻣ هﺎﮕﻧ زا رﺎﺸﺘﻧا ﺪﺷر ﻪﺑ ور ﺪﻧور ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا
ﺖﺴﻴﻧ ﻦﺸﺧ ﻦﻴﻣﺎﻀﻣ ﺎﺑ ﻲﺗاﺪﻴﻟﻮﺗ
)
،ﻲﺑﺮﻛ 1383 : 86
.(
ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ هﺎﮕﺸﻧاد رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻃ
ﻲﻌﻗاو ﺖﻧﻮﺸﺧ و يﺮﻳﻮﺼﺗ ﺖﻧﻮﺸﺧ نﺎﻴﻣ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺔﻄﺑار ،ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يﺮﺗﺎﻴﻜﻳﺎﺳ ﮓﻴﺴﻧرﻮﻓ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ
) نﺎﻤﻫ
.(
ﺞﻨﭘ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا زا ﻲﺸﺨﺑ رد يور ﻪﻟﺎﺳ
722 ﻪﻛ ﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ كدﻮﻛ
يرﺎﻜﻫﺰﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ عاﻮﻧا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ﺔﻄﺑار ،ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺎﻫ
ﺖﻧﻮﺸﺧ يﺎﻫ رد ﺰﻴﻣآ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد نﻮﻳﺰﻳﻮﻠﺗ
) نﺎﻤﻫ
.(
ﺎﺗ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ ناﻮﺟ ﻚﻳ ،دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫدروآﺮﺑ سﺎﺳاﺮﺑ 18
،ﻲﮕﻟﺎﺳ
200000 ﺻ درﻮﻣ مدآ و ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺔﻨﺤ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﻮﻳﺰﻳﻮﻠﺗ رد ﻲﺸﻛ
رد ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا ؛ﺪﻨﻛ
ﻪﻫد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ ار ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ نﺎﻧاﻮﺟ نﺎﻴﻣ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻲﺳﻮﺴﺤﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻫد
)
،ﻦﻣﺮﻛاز 1372 : 71
.(
ﻦﻳازا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻲﺧﺮﺑ ور ﺶﺨﺑ زا ﻲﻜﻳ ار ﺖﻧﻮﺸﺧ ،بﺮﻏ نازادﺮﭘ
يﺎﻫ
ﻲﻳاﺪﺟ ﻪﺑ ﻲﺑﺮﻏ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ آ هﮋﻳو
ﻪﺘﺴﻧاد ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣ ﺪﻧا
) ،وﺪﻧﻻ 1391 : 60 - 57
.(
هﻮﻠﺟ ﺖﻌﻔﻨﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ زا ﺮﮕﻳد يا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ ﺔﻧﺎﻳﻮﺟدﻮﺳ و ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ
ﻪﺑ ﻪﻛ ار بﺮﻏ يراد
ﻲﻣ ﻦﻣاد ﻲﻨﻣاﺎﻧ و ﺖﻧﻮﺸﺧ شﺮﺘﺴﮔ ﻲﻣ ،ﺪﻧز
حﻼﺳ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ناﻮﺗ دازآ ترﺎﺠﺗ ،فرﺎﻌﺘﻣﺎﻧ يﺎﻫ
دﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣﺎﻈﻧ تاﺰﻴﻬﺠﺗ عاﻮﻧا شوﺮﻓ و ﻪﺤﻠﺳا .
ترﺪﻗ ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ يﺎﺘﺳار رد
ﻲﻣ لﺎﺒﻧد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ار ﻲﻨﻣاﺎﻧ و ﺶﻨﺗ مواﺪﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻮﺳ ﻚﻳ زا ،ﺮﺘﺸﻴﺑ يدﺎﺼﺘﻗا و ﺪﻨﻨﻛ
ﺖﻧﻮﺸﺧ و ﻲﻨﻣاﺎﻧ شﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ،ﻲﻣﺎﻈﻧ تاﺰﻴﻬﺠﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﭼﺮﻫ شوﺮﻓ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻲﻣ ﻦﻣاد ﺪﻨﻧز . ﻪﺿﺮﻋ ،دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻣآ سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﺑ رد ﻲﮕﻨﺟ تاﺰﻴﻬﺠﺗ ﻲﻠﺻا نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
يﺎﻫراز
يﺎﻫرﻮﺸﻛ ،ﻲﻧﺎﻬﺟ ) G8
ﻲﺘﻌﻨﺻ گرﺰﺑ رﻮﺸﻛ ﺖﺸﻫ (
ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﭘاژ يﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪﺑ 84
ﺪﺻرد
ﻪﺑ ﺔﺤﻠﺳا شوﺮﻓ
لﺎﺳ ﻲﻃ ﻪﺘﻓر يﺎﻫ
1998 هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﺪﻧا
)
،ﻦﺳرﺎﻣﻮﻛ 1388 :
