توحید از دیدگاه مولانا

(1)

انلاوم هاگدید زا دیحوت

مظاک اسهم یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یسراف تایبدا و نابز یرتکد یوجشناد ،روپ

یسانشراک یوجشناد ،یلعروپ دیعس ققحم هاگشناد ،یسراف تایبدا و نابز دشرا

ا یلیبدر

هدیکچ شقن دنمرنه ،تسا دنمرنه یولوم سا نیمزرس هب یرد ًامومع شراعشا هک ینيرفآ

لا رار یه

یم ًاصوصخم دياشگ تسا یهلا ملاک زا ینافرع و ینطاب ریسفت ،وا فيرش یونثم

لاک هک م

یم رکذ كربت و نمیت دصق هب ،شيوخ نانخس یانثا رد ار ادخ شيوخ نانخس و دنک

ب ار ا

هيآ نآ یم تنيز نشور یاه هنیجنگ و یسانشادخ باتک رثا نيا ،دهد

هک تسا یونعم یا ب

ه

ا ار ناسنا یزومرم زرط یم جوا هب رعق ز

یم اقترا ار شدوجو و دناشک ر یونثم .دهد

تسا یدو

یم تقیقح سونایقا هب هک یراب بات ملاع باتفآ و ددنویپ

نآ رد هراومه یلاعت علاط

ا ،تس

یم حرطم نآ رد هک یلئاسم مامت اريز ؛تسا دیحوت باتک دیحوت هب یعون هب دوش

و

یم متخ یتسرپاتكي ار ادخ تاذ یگناگي و دوش

یم دايرف یيابيز یولوم .دنک

دوجوم یاه رد

یم تيدحا تاذ یگناگي رب مهف روخرد و هداس رایسب یرازبا ار ناهج يز نيا و دناد

یياب ار اه

یم ناسنا دوجو رد رتشیب يابيز و رنه رسارـس ،وا یدوجو داعبا مامت هک دنیب

ن و ی یب یشق -

یب یشاقن زا ریظن مامت ةنیيآ و ریظن

یتسه یامن سا

ت شور اب رضاح شهوژپ .ت یلیلح

-

هناخباتک عبانم زا هدافتسا و یفیصوت وص هب ار نآ عاونا و دیحوت ادتبا ،یا

جا تر عم یلام یفر

پ ةجیتن .تسا رارق یسررب دروم انلاوم هاگديد زا ار ثحابم نيا سپس و هدرک شهوژ

ن ناش

یم تسا هتفرگ رارق رگيد تاعوضوم سأر رد دیحوت رثا نيا رد هک دهد م مامت و

ب لئاس ه

هدش حرطم نآ ةياس رد و دیحوت ةعومجم ريز یعون ادخ اهنت یولوم اريز ؛دنا

ار دنو -بجاو

یم دوجولا نكمم مكح رد تانئاک ةیقب و دناد

.دنتسه قح قولخم و دوجولا

.یونثم ،انلاوم ،دیحوت :اهژاودیلک

(2)

همدقم للاج انلاوم ه نرق یمان فراع رعاش یخلب دمحم نيدلا

راثآ هک تسا یرجه متف ا

دنمشزر ی

و مرف زا دياب بلاطم نایب یارب هدنسيون .تسا هتشاد هضرع یبدا ةعماج یارب وتحم

هب ا

ا نتم توافت .دنک نایب ار دوخ دوصقم دناوتب ات ،دریگب هرهب رگيدكي یزاوم ب یبد

نوتم ا د رگي

ا یخرب نایم نيا رد ؛تسا هتشون تّیبدا و مرف هب هدنسيون هجوت رد گدنسيون ز

و نا نارعاش

هدرک هجوت رتشیب اوتحم ةيوس هب یخرب و مرف ةبنج هب وچ ینارعاش یارب .دنا

يانس ن و ی

هاگديد نایب هب ندیسر یارب یرازبا ،یبدا عيانص و مرف ،راطع و تسا ناشياه

ارعاش نوچ ین

یياناوت ،یرونا و یناقاخ

،یبدا عيانص و مرف زا یریگراک هب رد ار دوخ یاه نزو

هیفاق و و.

..

یم فرص دننيرفایب یقارطمط رپ رعش حلاطصا هب و عيدب یرثا دنناوتب ات دننک

وخ هک ب هدننا ا

دتعا بناج هک دنتسه زین ینارعاش .دنک ساسحا یناوارف فعش و روش نآ ندناوخ ار لا

هدرک تياعر لئاق یناسكي تیمها هيوس ود ره هب و دنا

یم هنومن یارب دنا اوت

رف زا ن و یسود

ب ؛تسین فده مكح رد یعيدب ،یغلاب عيانص و رعش انلاوم یارب .درب مان یدعس ا هكل

نآ ز اه

یم هرهب ینافرع و یملع یلااو بلاطم نایب فده هب ندیسر یارب یرازبا نوچ یگ

.در

ه رد یولوم اريز ؛دراد روضح ادخ رکذ و داي ،یونثم رتافد و تاحفص مامت رد قوم ر

نب یتیع ا

م ،عوضوم بسانت هب هلأس

یم شیپ ار تدحو ی یم ادخ ار یقیقح دوجوم اهنت .دشک

و دناد اب

یم تباث ار وا تیناقح مامت یدنمرنه انلاوم ،تقیقح رد .دنک

« دوخ رعش ناويد رس ار

ةدو

یم یلزا قوشعم ا

یم باسح هب وا راک رازبا اهنت ار دوخ و دراگن دروآ

» ،یمارس(

:1386 .)57

مامت ةنیيآ هک ناسنا سه یامن

خ یدوجو ةنیيآ زا ار یتسپ راگنز دياب تسا یت دزب دو

د و ديا ر

ونكم یاوق یيافوكش اب و دناوخب ار ادخ یزیچ ره رد ،دنیبب ار ادخ یزیچ ره رد ن

و دوج

باجح دوخ ار نآ یارو و دنک فشک ار گنر رازه یارس نيا رد دوجوم یبیغ یاه

ب ت درگن ا

.دشاب یهلا ریسم یط ةتسياش هلأسم نایب بتكم هديزرو مامتها دنوادخ و ناسنا ةطبار فیصوت رد نوگانوگ یاه زین ملاسا و نافرع .دنا

،دیحوت هب رواب .دهد هئارا ناسنا و ادخ دنویپ زا زيامتم و هتسجرب یحرط ات دراد شلات و بئاصم ريارب رد یرپس نوچ روما ةمه رد ،قح هب قلخ ّرس نیقي و دنوادخ یگناگي یتخس یم بوسحم اه .دوش

هفلؤم یسررب ،شهوژپ ليلاد زا یكي ات ؛تسا راثآ رد صاخ یا

نيا رد .دناسانش نارگشهوژپ ةعماج هب و درک كرد و جراخ رثا نطب زا ار نآ تقیقح ناوتب

(3)

رارق یسررب دروم انلاوم هاگديد زا تسا ینافرع نوتم لوا تسد لئاسم زا هک دیحوت شهوژپ ؛تسا هتفرگ شهوژپ ترورض و تّیمها لیلحت ناهج هب ،نافرع ناگرزب ینافرع ینیب هشيدنا ساكعنا و انلاوم هژيو

اه نآ ی اه دروم رد

یم یرتشیب هجوت ،ناشراثآ رد دیحوت نوچ یملاک و ینافرع نیماضم راثآ نيا و دبلط

اب

نآ ظفح ثراو هدنيآ لسن ام هک شزرا ه راثآ نآ فلتخم داعبا ندرک نشور و اه

،میتس

ر قیقحت ترورض و تّیمها یم ربارب نيدنچ ا

یم ثعاب و دنک وم ناهنپ تاكن دوش

رد دوج راثآ

نآ یعقاو تّيوه و .دوش نايامن اه

قیقحت ةنیشیپ ( رگزرب ميرک نابعش ميرم یيامنهار هب ،)1388

ناياپ هداز همان

ناونع تحت یا

« ةسياقم

قطنم رد ینافرع تاماقم یولوم یونثم و راطع ریطلا

» ب و ناتسیس هاگشناد رد چول

ناتس

سررب و نافرع ناگرزب رظن زا ینافرع تاماقم فيرعت هب نآ رد هک ،تسا هتشون م و ی

ةسياق

.تسا هتخادرپ هدش رکذ راثآ رد تاماقم یوسوم یلعدّیس ( این

هاش هبادور یيامنهار هب ،)1393 ناياپ ینیسح

همان ب یا ناونع ا

« اقم ةسي

لاع یملاک دياقع اب یونثم رد هدش سكعنم یملاک دياقع یلح هم

» هک تسا هتشون نآ رد

هب

دياقع سپس و تسا هتخادرپ ملع نيا ناونعريز ثحابم و ملاک ملع زا یفيراعت ک

یملا

یسررب .تسا هدرک هسياقم و قیبطت مه اب ار هدش داي راثآ رد هدش سكعنم یاه

ص ترو

یم ناشن رضاح ةلاقم یشهوژپ ةمانراک رد هتفرگ اياپ ،باتک چیه نونک ات دهد

ن همان هلاقم و -

.تسا هدشن راک انلاوم هاگديد زا دیحوت ناونع اب یا لماک ملاسا نيد مرکا لوسر ترضح ،ناربمایپ متاخ رب دنوادخ یوس زا هک تسا ینيد نيرت

دوجو و نیتسار ربمایپ رازه راهچ و تسیب ودصكي ةلسلس دیيأت رد هک ،تسا هدش لزان .تسا )ص( دمحم ترضح كرابم

« یونعم یونثم »

یلمع قياقح و فراعم ةدنرادرب رد هک

هناملاع یهاگن اب ،تسا ملاسا یيابيز اب و لیصفت هب ار مرکا لوسر یربمایپ ةلأسم ،توبن هب

مامت هچ ره ،نايدلاخ( تسا هدرک وگزاب هنكمم تاهج مامت رد ،رت

:1384 هاگن رد .)46

هار كي هب زاین یویند هرطاخم رپ هار ،تسا ناملسم یفراع هک یولوم یوس زا هک دراد سانش

مامت و دشاب هدش هتخیگنارب ،لاعتم دنوادخ و لاصتا نيا ةطساو هب ار یناسنا یونعم یاهزاین

یيامنهار مایپ نآ یاه

.دهد تسد هب نانآ یربمایپ و نيد تهج یلماک ةمانرب ،هدرک عفر ،روآ

(4)

ناسنا :تسا دقتعم وا شيوخ نت سبحم ینادنز هراومه اه

نيا زا گرم ماگنه هب و دنا

یم لاقتنا ،رگيد یقودنص هب قودنص یم شلات همه ،دنباي

نيا رد ار ناسنا یعون هب دننک

قودنص مدرم یياهر تردق ،دنوادخ نذا هب هک دنرگيد ملاع نادصاق ایبنا اما ؛دننک سبح ،اه

ناسنا یصلاخ ،نانآ تلاسر اريز ؛دنراد ار نانآ یویند لامآ و اهوزرآ زا یدام تاقلعت زا اه

یر یدمحم( تسا ،یرهش

:1371 .)158

قولخم و قلاخ طابترا طابترا یمه هب قولخم یگدنز اريز ؛تسا یرابجا طابترا كي قولخم و قلاخ نیب ترا ن

طاب

قلاخاب هطبار یعون یاراد ًاترطف ،ديآ دوجو هب هک نیمه قولخم .دراد یگتسب شيوخ

،تسا

.درک قلخار ناسنا یششوک چیه نودب هک یقلاخ ارم رم یديرفآ یدهج ز یب

یزور نم نف یب ارس نيز هد ما

وم(

1380،یول 6 : 1836/ )

تمعن یاطع رد دنوادخ ةدارا زا ،تانئاک شنيرفآ هب هراشا اب انلاوم زر و اه

ر و ق هب یزو آ ن اه

یم تبحص نیمأت ار دوخ ميرک نآرق رد دنوادخ .دنک

ناسنا یزور ةدننک ایب اه

هدرک ن ا .تس

« اهقزر للها یلع

» یزور ار لاعتم یادخ زین یولوم ، ناسنا ةدنهد

فرعم اه یم ی .دنک خ هک یقلا

هدرک قلخ ار قولخم یزور تسا

دراد هدهع رب زین ار طابترا نيا ظفح و یناسر .

ناج ز وا دماین ،دمآ وا زا ناج ناگيار وا دهد ناج نارازه دص

،یولوم(

1380:5 1679/

)

سپ و تابن ةلحرم هب دامج ةلحرم زا ناسنا هک تسا هدوب نآ رب دنوادخ ةدارا زا

آ هب ن

وخ تقلخ رد ناسنا نياربانب ،دنک دوعص یناسنا هلحرم تبقاع و یناویح ةلحرم راد د

چیه یا

هدارا و رایتخا هنوگ و دنک شلات دياب رتلااب لحارم یط یارب اّما ؛تسین یا

یاوق ناهنپ و دوج

زا یيلااو بتارم هب اهدادعتسا نآ یيافوكش اب و دناسرب تّیلعف هب ار دوخ و

د دوج دباي تس .

مدش یمان و مدرم یدامج زا مدش مدآ و یناوـیح زا مدرم رشب زا مرــیمب مه رگيد راب مدز رس ناویح هب مدرـــم اـــمن زو

موش مک ندرم ز یک ،مسرت هچ سپ رپ و لاب كئلام زا مرآ رب ات

،یولوم(

1380:3 3/

3901- )

دوبعم و دباع ةطبار

(5)

چنآ ةناركش هب شيوخ دوبعم هاگشیپ رد دياب یدباع نینچ و تسادخ دبع ،ناسنا راد ه

زا و د

رد ار تدابع زار یولوم .دزیخرب تدابع هب ،تسا هدش هضافا یو هب دوبعم یوس تذل

یم نآ یناحور یم توعد ،دنوادخ لباقم رد میظعت هب ار هدنب و دناد

.دنک

كلام دهن رس سکره تسا كلملا

وذ كـیل هدــجس ق

ادخ شیپ یا

كلم مهاوــــخن هک یلانب سپ اه

یب دهد شكلم دص كاـــخ ناهج ار وت تلود دص ود زا ديآ رتشوخ ارم نک ملسم ،هدــجس نآ كلم

،یولوم(

1380:4 6/

664ـ )

و مهف زا هک یرایتخا یتدابع ،تسا ناسنا صاخ تدابع نيا یم یشان وا روعش

ابع ،دوش تد

ار یرایسب تامعن و هدرک قلخ وا رطاخ هب ار یتسه مامت هک یيادخ لباقم رد پ

ور شی وا ی

هدرتسگ .درک باتش وا شياتس یارب دياب ،تسا تفگ توفلا لبق ِتاعاطلااولجع یم ینعم ّرُد نوچ یفطصم

تفسب

،یولوم(

1380:2 2613/

)

یم یور تيدحا هاگرد هب مامت قوش و قوذ اب ،هاگآ ناسنا حس و ماش ره و دروآ

یج ،ر رب نی

یم تسود تدارا كاخ یب رورغ و نایغط ببس هب اي تسا لفاغ هک نآ اّما ،دياس

هب اج غ تلف

بسانم خزود ،تسا هديدرگ لاتبم قح زا .تسا وا یارب ناكم نيرت

رشب زا دوصقم دوب تدابع نوچ یمدآ تسد راکره رد تسه ار ناوخب نيا ،سنلاا و ّنجلا ٌتقلخ ام رقس شک ندرگ هاگتدابـــع دـــش

تسا هدب تمدخ نيا دوصقموا كیل ناهج زا دوصقم تسین تدابع زج

،یولوم(

1380:3 8/

2986ـ )

قوشعم اب قشاع ةطبار هطبار نيرتلااو و نيرتابيز هک یا

هطبار ،دراد دوجو ادخ و ناسنا نیب ینتبم تسا یا

قشع رب ،

هطبار یم هرگ مه هب ار قوشعم و قشاع هک سدقم یا ا تایبرجت نيرتاراوگ و دنز

یناسن ار

یم مقر وا یارب .دنز

یئابيز نيا مامت قلاخ ،دنوادخ هک یياج نآ زا و تسا یيابيز ةتفیش ًاتعیبط ناسنا ،تساه

یلاع هک تسا یهيدب رت

،قشع هک اريز ؛دشاب یهلا لیمج تاذ هب نتسب لد ،یگتفیش عون ني

،یقیقح قشع .تسا هدیشوپ یتسه سابل ،قشع ةياس رد ناسنا و تسا شنيرفآ یانبم

(6)

یم رتراومه ار ناسنا یگدنب و تيدوبع ریسم نومنهر ،یتسرپاتكي تمس هب ار وا و دنک

یم .دوش تسود نسح سردم دش ار ناقشاع و سرد و رتفد

تسوا یور ناشقبس

،یولوم(

1380:3 3847/

)

م هک تسود ترضح زا رتلااو یقوشعم هچ و تسا قوشعم لامج و لامک ةتفیش قشاع عبن

هتفاي تسد قوشعم هب ،ریغ یفن اب یعقاو قشاع .تسا وا لامج و تلاامک عیمج ا

و تس

لد یرگيد هب هلحرم نيا رد یقشاع نینچ هک تسا لاحم ش ةتشک وا اريز ؛ددنبب

ریشم

«

لا » .تسین یدزم جیه ناهاوخ و تس لا نابرق ةتشک ،نم مقشاع لاب لبط هگتبوــن نم ناـــج

،یولوم(

1380:3 4098/

)

شزرا اب ا مادک ره ،تسوا بلق درادن هار نآ هب ریغ هک ناسنا ندب وضع نيرت اضعا ز

فاي رد نت

ندرک كرد و هناشن مشچ ،دراد شقن دنوادخ یگرزب

ار نیمز یور رب دنوادخ یاه یم

نیب ،د

یيابيز شوگ یم دوخ رد ار تیعبط یاه

یيابيز و تايآ نيا رد لقع ،دريذپ ت اه

یم رّبد ات دنک

رد ار دنوادخ هک تسا بلق طقف اّما ؛دبايرد ار یلاعت و كرابت دنوادخ دوجو دوخ

م ی .دریگ

و داعبا یگناگود نیمه نآ رد یهلا قشع نتفاي هار و بلق دوجو و ناسنا یدوج

ب ش ثعا -هد

ا و دنوادخ نیب و دوش عقاو رگيد تادوجوم و كئلام زا رترب ناسنا دوجو تسا ناسن

د دهع ر

.ددرگ دقعنم یقوشعم و قشاع و قشع نامیپ تسلا مقشاع نم اــــقلاخ :اتفگ خیش

رــظن رد مرآ رد رگ تنج تشه تملاس مشاب ینموم نم یوـــج

توق دروخ نادزي قشع زک یقشاع

؟دزم هاــگنآ و ادخ قشع قشاع مقساف نم وت ریغ ميوـــجب رگ

رقس فوخ زا نم تمدخ منک رو ندب ظح دوب ود ره نــيا هک ناز شیپ ندب دص توت هرت دزرین شا

؟دزد هاگنآ و نمتؤم لــیئربج

،یولوم(

5:1380 2713/

)دعب هب

نآ لاح ،تسوا ریغ یتلع هب ندومن یگدنب یانعم هب ندنارورپ رس رد ار شاداپ یوزرآ وا هک

نيا زا .درک تدابع شقح بوجو و یگتسياش تهج هب دياب ار دنرواب نآ رب هیفوص هک تسور

نيا رازگركش دياب اهنت ،تسا هتسر ایند تراسا زا هک یكلاس هک تدابع زا و دشاب قح تمعن

هب دنوادخ

،یراخب یلمتسم( دزادرپن وا اب تراجت ج :1366

:4 یصخش ،لماک ناسنا .)1425

(7)

یم ار ادخ یزیچ ره رد ،تسا وكین تافص و هنسح لامعا لابند هب هک تسا رد یتح وا دنیب

یمن تّنم راگدنوادخ رب كین لامعا لابق رد یو ،تسادخ لابند هب زین دوخ دوجو هب و دهن

ب ؛تسین یشاداپ و رجا لابند ار وا و تسوا یارب برق و رجا هک تسا یسک بلط رد هكل

هديرفآ ندروآ اب ،قوف تایبا رخآ تیب رد انلاوم .تسا

« داعبتسا واو »

رد ار دزم و رجا هنوگ ره

یم یفن ،راگدرک هب شيوخ قشع لابق قح رد ار یهلا هاگرد زا یدزد هک هنوگ نامه ،دنک

یم راكنا ،تسا ضحم ناميا هک لیئربج ترضح ک

.دن

انلاوم هاگن زا دیحوت هدرتسگ موهفم یملاسا گنهرف رد دیحوت یگناگي هب ناميا ار نآ ماوع .دراد یا

وادخ هک یدن

یم فيرعت ،تسین یدننامه ار وا و تسا اهنت ارب یرگيد فيرعت زین صاوخ ،دننک

نآ ی ذ رک

یم یزاسکاپ و بيذهت ،ادتبا رد ار دیحوت و دننک ثما و دادضا نديد زا سفن

لا م ی .دنناد

هتفرگ ارف ار رما و قلخ ناهج ةرتسگ ،شرف ات شرع زا هک یلاثما و دادضا رفعج(دنا

،ی

:1384 ).126

هدرک میسقت ،یرگيد تروص هب ار دیحوت یملاسا بتک رتشیب رد :دنا

ک عون ره دياب و تسین ريذپددعت ،تسا هناگي دنوادخ ینعي :یتاذ دیحوت .فلا و ترث

ار ریغ زا

یراب تاذ .مینادب دیعب ،یلاعت

هناگي وا تاذ اب ،ددعت نیع رد دنوادخ تافص ینعي :یتافص دیحوت .ب رظن زا و دنا

قادصم

.دنيوا رانک رد و دنوادخ تاذ نامه .دراد دوجو یتاذ رّثوم كي ناهج رد ینعي :یلاعفا دیحوت .ج

« ةوقلا و لوحلا ب لاا

للها » ک ه

للع هچ رگا .تسوا بناج زا ریثأت تقیقح یب دروم نيا رد زین یعیبط لماوع و

ما ؛تسین رثا ا

نيا ةمه یم تروص ،تسا یلاعت یراب تاذ هک یقیقح لعاف هب اكتا ةياس رد اه ش( دریگ

،یئاف

:1390 .)48

يتاذ دیحوت یيادتبا رد ناسنا یم وا تاذ هب ،دنوادخ زا دوخ روصت نيرت

یم دوخ اب و دشيدنا یقلاخ :ديوگ

هب دیحوت ةروس رد دنوادخ ؟تسا یتقیقح هنوگچ ،تسا هديرفآ ار نامسآ و نیمز ةمه هک شسرپ نيا یم خساپ هیلوا یاه

یم .دهد :ديامرف

« دحا ًاوفُک هل نكي مل و 12( »

4/ ینعي )

تاذ رد دنوادخ یب تقیقح نآ زا ناهج مامت و تسا هناگي دوخ

هب و تسا هدمآ ديدپ ،اتمه

:تشگ دهاوخ زاب وا یوس

«

َروملااُریصَت ِللها یَلِا َلاَا 42( »

53/ ینعي یتاذ دیحوت نياربانب .)

(8)

« و انغ ،دراد قح تاذ زا یسک ره هک یتخانش نیلوا .یگناگي و تدحو هب قح تاذ نتخانش

یب ذ ینعي ؛تسوا یزاین هب و تسین دنمزاین یدوجوم چیه هب یتهج چیه رد هک تسا یتا

نآرق ریبعت

« ینغ » یم ددم وا زا و تسا دنمزاین وا هب زیچ همه ،تسا ینغ همه زا وا و دریگ

تسا » ،ینایتشآ(

:1370 .)103

تسا قيلا ار وا دلوي مل ،دلي مل تسا قلاخ وا ار دولوم و دلاو

(

،یولوم 1380:2 1747/

)

یب یباتک ،هيور نیمه ةطساو هب و تسا نآرق ریسفت نيرترب ،انلاوم یونثم سا ناياپ

نيا و ت

یب هدرک بسک ینامسآ باتک هب لاصتا رطاخ هب ار دوخ یگنارک تسگ رگا هک ،تسا

یمز ةر ن

.دز مقر دنناوتن ار نآ فراعم ،دنهد مه تسد رد تسد دبا ات تمحر باب یا شاب زاب

دحا ًا وفک هل ام هاگراب

،یولوم(

1380:1 3779/

)

هرهب م رثکا رد یولوم هک تسا هدش ثعاب ناناملسم سدقم باتک زا یونثم یریگ دراو

ب -ه

دزرو دانتسا نآرق تايآ هب دنوادخ تافص و تاذ هب طوبرم ثحابم ةرابرد هژيو رد و

این دح ز

و نزو روخارف هب و نآ زا ،رعش ةیفاق

.دنک هدافتسا اه

ديدــم اــيرد ،ملق هـشیب دوش رگ تشخ بوچراچ تسه كاخ ات نز

نوچ دنک فَج شدوب و كاخ دنامن

دــیما یناياــپ تسین ار یوـــنثم

یم تسد زــین شرعش عیطقت دهد دنک فک نوچ وا رحب دزاس كاخ

،یولوم(

1380:6 50/

2248/ )

نوچ یم رامش هب نآرق ریسفت انلاوم راثآ ت هب زیچ ره زا شیب نآرق رد و ديآ

و دیحو توبن

یم هجیتن رد هدش هتخادرپ باتک ناوت

یحوت سيردت هرود كي ار یونثم نوچ یياه بن و د

تو

.تسناد ینافرع و ینآرق هاگديد رد

« ات زاغآ زا هک تسا یباتک انلاوم یونثم ماجنا

يآ ،نآ تا

یم جوم نآرق نز

یسفت و همجرت رد هتسياش و روخ رد یباتک یونثم ،عقاو رد و د آرق ر

،تسا ن

هحفص رتمک رد .دیجم نآرق تايآ زا ینافرع و موظنم یریسفت باتک نيا زا یا

ش سا فير ت

هویش ار یونثم ًاساسا هک یيوگ .دوشن تفاي نآ رد ینآرق یتراشا هک نایب یارب یا

رق تايآ نآ

رهب هک نانآ ات هدرک ذاختا ه

ع میهافم زا دنناوتب ،دنرادن یبرع نابز زا یا و قیم

نآ فرژ

دنيامن هدافتسا »

،یناقياو یدمحم(

:1386 .)12

نتخومآ ،ادخ دیحوت تسیچ نتخوس دحاو شیپ ار نتشيوخ

(9)

،یولوم(

1380:1 3009/

)

« یلاعت قح هک اّلا ددرگن كلاس دوهشم نینوک رد هک تسا نآ دیحوت زا دارم »

( یفشاک ،

:1378 افت نيا اب ؛تسا ملاسا نيد ساسا دیحوت و ناملسم یفراع یولوم .)453

ا ،ریس ني

یم لصاح هجیتن ر ریغ ،دیحوت ماقم رد .تسا دیحوت زین وا یونثم ساسا هک ديآ

دن ها ؛درا

نيا هب هک سک نآ اريز هدز اپ تشپ تاقلعت ةمه هب ،تسا هتفاي تسد ماقم

تسا مامت و

نآ موهوم یتسه و دنرادن یللاقتسا دوخ زا هک ار رگيد تادوجوم و هب هتسب اه

ب دوج یرا

.تسا هدیسر هلحرم نيا هب ،تابثا ماقم رد نونکا و هدرک یفن ،تسا یلاعت نونک وش مک طلغ ،دش اــتكي هتشر

نوچمه نون و فاک آ دنمک

بوذج دم نون و فاک فورح ینیب ات ود رگ

بوطُخ رد ار مدعرم دناشک ات

،یولوم(

11380 9/ :

3078ـ )

لكش هب تادوجوم ًارهاظ هچ رگا یم مشچ هب نوگانوگ یاه

قیقح رد اّما ،دنيآ آ ةمه ت

ن اه

یم دايرف ار دنوادخ تردق هک ،تسا یكي قشع زوس هک یدايرف .دننز

م جوم نآ رد ی

ايوگ.دنز

یم زردنا ار كلاس یولوم هک تسا قشع ،دیحوت هب ندیسر هار اهنت یم وا هب و ،دهد

اب ديوگ

یم قشع رب هیكت .تفاي تسد دیحوت ماقم هب و تفاتش تدحو ملاع یوس هب ناوت

ددع و بیکرت تسا یگنت تلع ناد دیحوت ملاع سح یوس نآز سح بیکرت بناــج

یم اه دشک

رگ نارب بناج نادب ،یهاوخ یكي

،یولوم(

1380:1 3099/

)

وكت تدحو كرد رگيد ترابع هب ،یتسه رب مکاح تدحو و دیحوت كرد یارب انلاوم و ني

یم داهنشیپ ار قشع ،عيرشت یم و دنک

ف و كاپ دوخ فاصوا زا قشاع نوچ :ديامرف ش ینا

،دو

و انگنت زا هک تسا تقو نآ یم اهر ،تساوخ و هدارا ةقیضم

رف شدوجو رد ،ددرگ و یخا

یم ادیپ تسا یلاعت قح هک ،یقیقح قوشعم یتسه بسانم یتعسو ،نايدلاخ( دوش

:1384

.)29 هلعش نآ،قشع تسا

تخورفرب نوچ وک

دنارب قح ریغ لتق رد لا غیت تفر هلمج یقاب ،للها لاا دنام تخوس هلمج یقاب ،قوشعم زج هچ ره

رگن رد

؟دنام هچ لا دعب هک سپ نآ ز تفز زوس تکرش قشع یا شاب داش

،یولوم(

1380:5 90/

588ـ )

(10)

ودحمان یملاع و دومحم یماقم هب ینابر نافرع و یهلا دیحوت ماقم رد انلاوم یسر د

تسا هد و

یم هب ملع تحص هب ار ام هک تسا یزیچ یگناگي رب مكح ،دیحوت تقیقح :ديامرف ي

یگناگ

یم نآ یک( دناسر ،شنم

:1376 یم نییبت انلاوم .)329

نرب تّيریغ قشع هک دنک یم

،دبات

یم دوبان ار همه ،قوشعم زج یقیقح قشاع قشع لا یفن ماقم لا نافرع رد .دنک

ا و یه للها لا

باجح ةمه ،دش نّيزم یقیقح قشع هب هک یسک و تسا یهلا تابثا ماقم مرد ار اه

ی رون و دد

ةياس رد یم ینكس دنوادخ تابثا .دنيزگ

نادــب هزادــنا و تسا دح ار رـــفک یب شیپ تسلا تسا دودحم هچنآ دح

تسوا هک یياجنآ تسین ناميا و رـفک نارــک دوبن ار خــیش روـــن و خیش

تساــنف ،للها هـــجو رـیغ ءیش لک تسوب و گنر ود نيا و تسا زغم وا هكنآز

،یولوم(

1380:2 2/

3220ـ .)

يتافص دیحوت هچ رگا دنوادخ تافص ینعي ،تسا تافص و تاذ رد دنوادخ یگناگي ،یتافص دیحوت دعتم

دند

،ملع ،ندوب قلاخ ،ندوب قزار لیبق زا ،دنراد توافت مه اب موهفم ظاحل زا و

؛... و تردق د

ر

رگيد ترابع هب و دنراد تدحو مه اب لصا

« دیحوت خ یياسانش كرد ینعي ،یتافص ب دنواد

ه

ا كي ره نینچ مه و تسا مه نیع و دحتم شتافص زا مادک ره اب هک یتاذ ناونع افص ز

شت

ن و نتشاد یناث یفن ینعم هب یتاذ دیحوت .دراد تینیع و داحتا رگيد تفص اب ثم یف

و ل

خ زا بیکرت و ترثک هنوگ ره یفن ینعم هب یتافص دیحوت و تسا نتشاد دننام دو

ذ تا

تسا » ،یناحبس(

:1388 .)192

سر عون و روهظ رظن زا هچ رگا ،دنتسه دحتم تیهام رظن زا تافص نيا مامت سپ ،تلا

ب مه ا

توافتم رگيد دنوادخ .دنا

« قلاخ » .تسا هديرفآ ار زیچ همه اريز ؛تسا

« ملاع

» يز ؛تسا رب ار

.دراد یهاگآ و ملع زیچ همه

« قزار » یزور اريز ؛تسا م مامت ناسر

.تسا تاقولخ نيا ةمه

تافص نيا و تسا تافص نيا هب فصتم یگناگي نیع رد اريز ؛دنيادخ نآ زا تافص ذ زا

تا

.تسا كیكفت لباق ریغ یلاعت یراب

« تفص » یگژيو زا یم تيدوجوم ،دوخ فوصوم ةطساو هب و تسا مسا یاه

هب ناسنا رگا .دباي

وا هب دشاب ششخب تردق یاراد فوصوم كي ناونع

« ناسنا ميرک » یم تاقوا یخرب .دنيوگ

یم قافتا نيا فلاخ هک نانچ ،تسا دوخ فوصوم زيامتم ،تفص ینعي دتفا

« لوحا » ار

« ریصب » یم نيا دنوادخ صوصخ رد اما ؛دنمان و نامحر ،رداق ،ملاع ًاتاذ دنوادخ .تسین هنوگ

(11)

یم راكشآ مسا بلاق رد تافص نيا ةمه و تسا میحر زا مسا ،انلاوم لوق هب .دنوش

تفص

یم قتشم .دوش

ریصب ار دوخ قح تفگ نآ یپ زا تفگ نآ یپ زا عیمس ار دوخ قح

میلع ار دوخ قح تفگ نآ یپ زا ملع مــسا ادخ رب اهنيا تسین ميدق فاصوا و تسا قتشم ،مسا ريذن مد ره تيو ديد دوب هک

عــینش راــتفگ ز بل یدنبب ات میب ز وت یداـسف یشيدــنین ات وفاــک هیس هک مه ماـن دراد ر

مــیقس یلوا تلع لاــثم هـن

،یولوم(

1380:4 9/

215ـ )

مسا انلاوم رظن زا ب مسا كي نتفگ اب ام و دنتسه دوخ تاذ تقیقح رگنایب اه

تاذ ه نطاب و

یم نآ یم ار دوخ صاخ یامسم یمسا ره و درادن دوجو تقیقح نودب ،مان ،میسر هک دبلط

اب یم تسد هب رظن دروم یامسم و لولدم ،ظفل نآ ظفلت .ديآ

لایخ ؟دياز هچ همان زو تفص زا یب للاد ةديد چــیه لوــلدم

یب یمان چیه هديد تــقیقح

؟یا

وجب ار یــمسم ور یدناوخ مسا یرذگب یهاوخ فرح و مان ز رگ لاصو للاد تسه شلاـــیخ نآ

ـیه لوغ دوبن ،هداــج دشاــبن ات چ

هدیچ لگ ،لگ ملا و فاگ ز اي

؟یا

وج بآ ردـنا هـــن ناد لااــب هب هم یرسكي نیه دوخ ز ار دوخ نک كاپ

،یولوم(

1380:1 8/

3454ـ )

سا هدش هتخانش نآ اب و دراد ار دوخ صاخ لولدم ،یلاد ره ،انلاوم ةدیقع هب قو .ت

یسک یت

هبترم جوا و یيابيز رد یو دياب دنناوخ هام ار رد هن دشاب جوا رد هام نوچ

ز رعق یو .نیم

یب ار مسا رگا ديوگ جوا رد یهد مان تسه هچنآ فلاخ ار یسک اي ینادب یمسم

ن ینادا

.یتسه اب ار وا ینعي ؛تخومآ مدآ هب ار اهنآ ةمه هک تسا یرایسب تافص و امسا یاراد دنوادخ مسا نيا تقیقح ا نآرق نطب زا فراعم نيا ةمه هک درک انشآ اه

یم طابنتس هب یولوم .دوش

باتک نيا اب قیمع یدنویپ نآ فراعم و تايآ زا رركم ةدافتسا و ميرک نآرق اب یيانشآ تهج .تسا هداد طسب شيوخ دنمشزرا باتک رد ار لمأت روخرد تاكن و تسا هدرک رارقرب سدقم یبا للاخ رد یولوم و هدمآ ميرک نآرق رد هک دنوادخ تافص زا یدادعت شخب نيا رد تا

نآ زا شيوخ تسا هتسارآ سدقم یامسا نآ هب ار فيرش یونثم و تسا هدرک هدافتسا اه

(12)

یم رکذ جارختسا فيرش یونثم نتم زا هک یتافص دیحوت ةرابرد یولوم ةدیقع ادتبا اما

یم یسررب ،هديدرگ .دوش

ي تمحر و رهق ادخ تاذ رد .تسا هدش لئاق زيامت یهلا تافص و تاذ نیب یولوم ناسك

ا ؛دن

یگناگود چیه ،ماقم نآ رد اريز یمن یا

،تقلخ رداما ؛دشاب هتشاد دوجو دناوت ا

ود ني تفص

یم تروص رد دنناوت یب یاه

هتسجرب زا دروم ود هک ،دنباي یلجت رامش نآ نيرت

شهب ،اه و ت

تسا منهج للاز و فاص ناد بآ نوچ ار قلخ ناـشفطل و ناشلدـــعو ناـــشملع سوج بآ سكع تاريوصت هلمج ت

للاجلاوذ تاــفص ناباـــت نآ ردــنا ناور بآ رد خرــچ ی هراــتس نوچ تسوا هلمجدوخ ،دوخ مشچ یلامب نوچ

،یولوم(

:1380 /6 و83 و3 )3172

هناگي و یدیحوت راثآ ره هب یولوم .تساديوه یونعم یونثم ظفل ظفل زا یتسرپ

م تبسان هب ی

یم گنچ تقیقح هاگرد یظفل اب راب ره و دنز

یم ار قلطم تقیقح نآ ،ون قح رد .دياتس

تقی

ار دوخ دوجو مامت و هتسویپ وا هب و هتسر ایند زا هک ،ناملسم فراع كي زا د

وا ر ف ینا

یمن نيا زج ،هتخاس ار دنوادخ هاگ .تشاد راظتنا ناوت

« ديرف ردص »

یم يا رد و دناوخ ریسم ن

یب دوخ زا یم دوخ

یم اونش ار وا هاگ ،ددرگ فطل ،دناوخ

مشچ و هک ار وا یشوپ پ

هدر یشوپ

یم ،هتفرگ هديدان ار وا تاریصقت ،فطل رس زا و تسا هدرک .دياتس

زا یيادج و تسین یكيرش ار وا هک ،تسا میلح و روبص دنوادخ یولوم هاگن رد ا

د و و رو

یم كرش هب هک تسا گرزب رایسب ینارسخ وا تيدوبع ةرياد زا ندنام .دماجنا

ــص یا راب نارازه دص ديرــف رد

وــت یاـغصا نآ و ،وت یعیمس نآ ارـــم شیب و مـــک ندیـشوین نآ بلق تست موــلعم نآ هک نم یاه

هّرــغ خوــش یخاـتسگرـــهب یا

تسش ز مدنام نوـچ هک ونشب لاّوا دودو ردــص یا وت وــنشب ًاــیناث هتفر نوریـــب وــت زا ات ًاـــثلاث ما

ر ام تخوـس نوچ ًاــعبار هعرزم ا

ديرـپ مشوه ،وت شوگ یوزرآ ز مــسبت نآ و وــت یازفا ناـج یاه

ارــم شيدـــنا دب ناــج ةوشع تسرد دقن نوچ ،وت یتفريذپ سپ ملح هرذ ،تملح شیپ رد اه یا

تسجب نـم شیپ ز رــخآ و لوا دوبن یناث ار وت ،مـتسج یسب هک هتفگ هـثلاــث ثلاــث اـــیيوگ ما

یم ماخ منادن هعبار زا هس

(13)

،یولوم(

1380:3 706/

4698ـ )

هناگي تاذ اب زین تافص میتفگ نوچ و تسا یهانتمان دنوادخ تاذ تمان سپ ،دنا

یهان ب ندو

یم تباث زین تافص و ،تردق ،هدارا ،ملع ،لیبق زا دنوادخ تافص مامت و ددرگ

. تافص زا ..

.دنراگدرورپ یهانتيلا تافص زا یكي چرگا .تسا یهلا قشع ،دراد نايراس و نايرج ملاع رد هک دنوادخ

وقم ه ةل

سا حرطم نافرع رد هچنآ اّما ؛ینیمزارف ةبنج مه و دراد ینیمز ةبنج مه قشع شع ،ت

ق

یمن هک تسا ینامسآ دقتعم یولوم .درک هدولآ سح و هدام داسف هب ار نآ ناوت

ا ع :تس قش

ب یاعّدا هک رشب ،تسا دنوادخ تافص زا قشع گنس و دراد هنیمز نيا رد یرایس

یهلا هب ار

یم هنیس ن ار یياناوت نآ یکاخ یدوجوم اريز ؛تسین یقیقح قشع تقیقح رد دنز

دراد ک ه

هلأسم صوصخ رد تافص ءزج( تسا یلاعت یراب دوجو زا یئزج هک تمظع نيا هب یا

ا )تسو

.دنک هشيدنا و ركفت

؟وک كاخ یتشم فصو ؟وک قح فصو قشع حرـش ماود رــــب ميوـــگب نم را

تسا دــح ار تماـــیق خيراــت هک ناز

؟وک كاپ فصو و ؟وک ثداح فصو ماــمت ان نآ و درذـــگب تمایق دص تسا دزيا فصو هک اج نآ اجک دح

،یولوم(

:1380 /5 ـ10 )2188

لیضفت زا یياهدامن ،هلضاف نایعا نافرع هاگديد زا هنيآ ناونع هب اريز ؛دنتسه یلاعت یراب

-

قح یاه تئور و سوسحم دوجو طقف هک دنتسه یيامن

یم ريوصت هب ار ريذپ یم ،دنشک

ناوت

تفص زا یتفص دومن نایعا نيا زا مادک ره و دنراد ار دنوادخ تّيرهظم تفص تانئاک تفگ -

نآ نديرفآ ماگنه هب دنوادخ اريز ؛دنتسه دوخ قلاخ یاه تاذ زا ،اه

نآ رب دوخ یم هضافا اه

-

هدرک قلخ دوخ تروص هب ار ناسنا دنوادخ هكنيا لیلد هب نایم نيا رد .دنک طقف ،تسا

رد یدتبم ةنوگ هب تافص ةمه .تسا یلاعت یراب قح تافص ةمه دومن هک تسا ناسنا لماک تروص و ناسنا دوجو رد نآ لماک تروص اّما ،تسا دوجوم تانئاک یمامت یلاعتم و رت

نآ ه بجاو دوجو رد ا .دندنوادخ تافص و امسا رهظم ،ناگديرفآ مامت سپ .تسا عمج دوجولا

ناسنا ام یهاگآ .تسا دنوادخ یهانتيلا قشع رهظم ،ینیمز قشع مامت رهظم ،اه

ملع یامن

یيابيز مامت .تسا دنوادخ یم هدهاشم شرف ةصرع رد هک یياه

لامج زا یرهاظم ددرگ

،هلمج رد .تسا لیمج راگدرورپ روهظ ةنومن و لحم یعون هب تسا هتفاي قولخم مان هچنآ

(14)

بآ نوچمه ار قيلاخ مامت یولوم هک تسا تلع نیمه هب ،تسا دنوادخ تافص و ءامسا یم یناور .دنتسه یدنوادخ تافص ساكعنا ةنیيآ هک دناد

للاز و فاص ،ناد بآ نوچ ار قلخ ناـشفطل و ناـــشلدع و ناـــشملع فص ناباــت نآ ردنا

للاـجلاوذ تا

ناور بآ رد خرچ ةراتس نوچ

،یولوم 6:1380 3 /

3172- )

نبا ،دراد دوجو جراخ ملاع رد هک یترثک و تدحو هک ؛تسا رواب نيا رب یبرع ت

حو یلج و تد

نب .تافص و امسا ترثک و تاذ تدحو .تسا روضحم یبوبر تحاس رد هک تسا یترثک ياربا

ن

نيا رهظم و رهاظ تدحو نایب اب یم لصاح هجیتن

كي طقف یتسه یارس رد هک دوش دوجو

نبا( تسا ریثک مه و دحاو مه لاح نیع رد هک ؛تسا دوجوم ،یبرع

ج ،1393 :5 .)420

ار دوخ ءامسا و تافص ،دنک نايامن ار دوخ یدوجو تّیلباق تساوخ نوچ دنوادخ ک رد

تانئا

نآ نوچ اّما ؛درک یراج نآ لماک روهظ تّیلباق اه

شادن ار اه ار ناسنا ،دنت

رک قلخ سنا و د نا

مت ةنیيآ ،دراد دوخ دوجو رد ار دنوادخ یلامج و یللاج تافص زا یجوزمم نوچ ما

من یا

قشع ةتسياش و هتفرگ یشیپ تادوجوم رگيد زا ،دوخ لد ةطساو هب هک تسا یتسه ا

یهل

گتشرف دوجو ،دنراد توهش زا رپ یدوجو تاناویح نوچ رگيد تادوجوم .تسا هتشگ نا

شرس هلا یوضع ناسنا رد ،تسا لقع و توهش زا یجوزمم ناسنا دوجو و لقع زا را هب ی

ن ما

هديرفآ و دباتنرب تّيریغ هک دراد دوجو بلق اع یهلا ةیطع نيا زا رگيد یاه

تسه یر اسنا دن -ن

رد لد مشچ اب ار یو تّینادحو و دنبايرد ار قح ،یهلا وضع نيا ةطساو هب اه یم

اي .دنب

صوا بلارـــطصا مدآ تسولع فاــ

تسوا تايآ رهظم مدآ فصو

:،یولوم(

:1380 /6 )3138

هب نآ زا رگيد یياج رد یولوم هک تافص نیمه

« نیبج رون »

یم ریبعت ب تاذ زین و دنک

یرا

هب نآ زا انلاوم نابز رد و تسا تّيدحا ماقم نآ هک یلاعت

« ناهنپ تروص »

اي یم د ثعاب ،دوش

اب بتارم هب نافرع و قشع رظن زا هک دارفا یخرب رد یهلا تافص یلجت هک هدش سد لا

ت

هتفاي ح هب و دنا هدیسر تقیق

.دسر روهظ هب لاتعا دح رد و لماک تروص هب دنا

يلاعفا دیحوت

« یلاعفا دیحوت »

تلاولعم و للع و ننس و مظن ةمه اب ناهج هک نيا نتخانش و كرد ینعي

رد هک نانچمه ملاع تادوجوم .تسوا ةدرا زا یشان و وا راک و ادخ لعف ،تابِّبسم و بابسا و همه و دنرادن للاقتسا تاذ ،نآرق ریبعت هب وا و ،دنتسهوا هب هتسباو و وا هب مئاق

« موّیق » ةمه

(15)

رد هک نانچمه دنوادخ هجیتن رد و ؛دنرادن للاقتسا زین تّیلع و ریثأت ماقم رد ،تسا ملاع دوخ دوجو و دوخ تقیقح یببس و لعاف ره .درادن كيرش ،زین تیلعاف رد ،درادن كيرش تاذ وا زا ار دوخ تیلعاف و ریثأت و تسوا هب مئاق و دراد

» ،یناحبس(

:1388 ).136

قح لعاف تسا دقتعم وا .تسافرع هاگن ةدیكچ یلاعفا دیحوت هب یولوم هاگن یقی

« للها »

تسا تیلعاف و ریثأت یاراد قح تاذ اهنت سپ ،تسوا هب رصحنم دوجو نوچ و تسا يد و

رگ

هديدپ رد ار ناسنا ریثأت انلاوم هتبلا .دنتسین یقیقح رّثؤم هجو چیه هب اه كترا

امعا با و ل

یمن یفن راتفر هشوگ ،یبسن تیلعاف نيا اما ؛دنک

تسا یهلا قلطم تیلعاف زا یا د هک

ر

یقح تیلعاف رگنایب ريز تایبا .تسا هدش هتشاد ینازرا ناسنا هب یلوط یریسم دخ یق

تسا

تسوت ز ام رد اون و میيانوچ ام تام و درب ردنا میجنرطش وچ ام ام

ملع ریش یلو ناریش همه هلمح تسادیپان و داب زا نام داب

تسوتز اــم رد ادــص و میهوکوــچ ام

تافص شوخ یا تسوت ز ام تام و درب هلمح مد هب مد دـــشاب داـــب زا ناـــم داب ،تسادــیپان هـــک نآ یادــف ناج

،یولوم(

:1380 /1 ـ604 )599

یم سپس یقياقح و رارسا :ديامرف

رکذ هكلب .تسین ربج ینعم هب ،دش وگزاب هک م

بج ماق یرا

دوخ و رورغ راچد و مینک یراز وا هاگرد هب هراومه ات تسا نيا یارب دنوادخ .ميوشن ینیب

ینعم نيا،ربج هن نيا تسا یرابج

تسا یراز یارب یرابج رکذ

،یولوم(

:1380 /1 )617

یخرب رد یولوم نآ لعاف هک دراد هراشا یلاعفا هب یونثم تایبا

ادخ ًافرص اه سا دنو

دنب و ت ه

فآ ،لقع تقلخ ریظن یياهراک ،درادن لاعفا و لامعا نآ یارجا رد یتلاخد چیه شنير

ز و نیم

هدمآ ديدپ دنوادخ ةدارا ةجیتن رد طقف هک ... و ناگراتس قلخ ،نامسآ .دنا

نيد نايد ناــک ميدوـــب اـــجک ام چ ديدـپ نودرگ مدع زا درک یمه نو

یم نارتخاز حاــــبصم وا تخاـس

اه

شاــف و ناـــهنپ اهداـــینب اسب یا تسوــلع فاــصوا بلارطصا مدآ یم یو رد هچ ره تسوا سكع ديامن

یم لقع

؟نیط و بآ ردنا ديراک

یم ار كاخ طاسب نــيو ديرـتسگ

حاـتفم اب لـــفق عياـــبط زو اه

نيا رمضم شارف نيا و درک فقس

تسوا تايآ رــهظم ،مدآ فصو سكع وچمه تسوج بآ ردنا هام

(16)

،یولوم(

:1380 /6 ـ9 )3134

نبا طایخلا مس یف لمجلا جلي یتح هنجلا نولخديلا و ةيآ زا یليوأت رد یبرع لخاد ؛

ندش

نآ نكممریغ نيا و دورورف نزوس مشچ هب رتش هک دنام نآ هب ،تشهب هب اه دشاب

یم ، ف :ديامر

یرتش تسا نآ راوازس یهلا تردق اريز ؛تسین لاحم هب قیلعت لیبق زا رما نيا ب ار

دنيرفای هب

نا نياربانب دوش لخاد نزوس كي فاكش زا دناوتب هک دشاب كچوک نانچ هک یروط ن ناس

اب زی

ح ةمه عمجم هک دراد ار رما نيا تقایل و یگتسياش ،دراد هک یریغص مرج دوجو قياق

نبا( دوش عقاو ریبک ملاع رد دوجوم ،یبرع

:1395 امت یولوم ةدیقع هب .)124

رد هچنآ م

یم روهظ هب ناسنا دوجو قراخ یاهراک رگا یتح ،دسر

وا ساكعنا زا دشاب هداعلا ح فاص

رد ق

یم تأشن وا دوجو یب یناسنا لاعفا .تسا یهلا تمظع رگنایب اهنيا ةمه و دریگ

رگنا ق تّیموی

ناسنا .تسادخ هنیيآ نوچ

یم روهظ هب وا رد یهلا تايآ هک تسا یا دسر

توـبكنع شوـــقن شبلارــطص رب حور دیشروـخ زو ،بیغ خرچ ز ات داـشر بلارـــطص نيا و توبكنع توــبث دراد لزا فاــصوا رهب

حورش زا ديوگ سرد شتوبكنع داتفوا ماع فک رد مجنم یب

،یولوم(

:1380 /6

ـ2 )3140

انلاوم یم هیبشت بلارطسا هب ار مدآ شجنس ةلیسو بلارطسا وا ةدیقع هب ،دنک

گراتس و نا

لامک هب ناسنا و دراد هدهع رب ار نامسآ ةنيآ شقن یریبعت هب و ،تسا كلافا دیسر

هب ،ه

هولج و ادخ ةفیلخ لاعتم قح تساوخ هنيآ نوچ و تسوا تافص و ءامسا زا یهاگ

آ ن ر اه رد ا

یم شيامن دوخ .دهد

لعف تسا ینداز اهرـثا ،بیغ رد ار تسادخ قولخم هلمج ،یكيرش یب رمع یوــس یریت دـــینارــپ دــيز درد دـیياز یــــمه یلاـــس یتدم تسین قـلخ مكح هب شدیلاوم نآ و

تسام هب ناشتبسن هچ را ،دیلاوم نآ رمن وــچمه شریت تفرگب ار رمع درم هن ،قح دنيرفآ ار اهدرد لوم(

1:1380 ،یو 4/

1661ـ )

« یمن هدارا امش و ؛نیملاعلا ّبر هّللا َءاشي نا لاا نواشت امو دنک هدارا دنوادخ هكنيا رگم ،دینک

دهاوخب و »

/ريوكت(

تافص و تاذ رد هک تسا دنوادخ یلامج و یتوبث تافص زا هدارا .)29

زین قوف تایبا رد و دراد شيارگ هرعاشا برشم هب هک یولوم رظن قبط .تسا هنيداهن یهلا

(17)

هشيدنا هب شيارگ نيا عف لولعم ام یاهراک ةمه ،تسا دوهشم هرعاشا یاه

و تسا قح ل

یم هدارا دنوادخ ،تسین دوخ لامعا قلاخ ،ناسنا هّدع نیمز یور رب هک دنک

راتفرگ یا

هّدع و بئاصم تّیشم فلاخ هک تسا جراخ ناسنا یياناوت زا نيا و دننک یگدنز یشوخ رد یا

.دراذگب ماگ یهلا یارجام رد یولوم

« نینموملاریما ترضح یور رب مصخ نتخادنا ودخ

» ار ناسنا ، م

ف روهق لع

یم دنوادخ یم یفن ،ار ناسنا فرص ناوت و هدارا و دناد

.دنک

« م رد نانچ هدنب قح تیش

یم قرغتسم هدنب نيا و تسا وا لعاف .تسین لئاق دوخ یارب یتهج و نأش هک دوش

یتلآ

تسین شیب »

،ینامز(

:1385 .)1074

یم قح یپ زا غیت نم :تفگ منز

اوه رـــیش مـــتسین ،مقح ریش ر ام بارــح رد مــتیمر ذا تیم متشادرـب هرز نم ار دوخ تخر

هياس یا باتفآ ميادــــخدک ،ما هدنب

مــنت رومأم هن مـــقح ی اوــگ دشاب نم نيد رب نم لعف باتفآ هدننز نآ و مغیت وچ نم متشاگنا مدع نــم ار قح ریغ باجح ار وا متسین ،نم مبجاح

،یولوم(

:1380 /1 ـ91 )3787

هتشاد دیکأت هتكن نيا رب هراومه نيد ناگرزب و ایلوا و ایبنا مامت هک دنا

ه ا یتس دخ نآ ز تسا

ناسنا و

،تسا هدش نيودت ادخ یوس زا هک ینامسآ یمیلاعت قبط دياب هراومه اه دننک راتفر

ت و تسا ءاشيام لاعف دنوادخ اريز ؛دنيآ ليان یدبا یراگتسر و تداعس هب ات آ مام

د شنيرف ر

ةضبق زا ار لمع و لعف نآ تردق ،دهد ماجنا ار یراک ناسنا رگا .تسوا تردق آ

عاف ن ل

.تسادخ نآ زا قلطم ملع و تایح ،هدارا ،قلطم تردق .تسا هدرک سابتقا قلطم ا

هتبل ب ه

یب یاهايرد نيا زا ار تاقولخم ةماع ،دوخ تمحر ةطساو هرهب ،نارک

.تسا هتخاس دنم

رازگ طخ نیب ملق و ناــهنپ تسد نامک ادیـــــپان و نیب نارـــپ ریت تسا یهش ریت نآ هک نكشم ار ریت راوس ادــیپان و نلاوـــج رد بسا

ناج ناــج ناـج ناـــهنپ ،رادیب اه تسا یهگآ تصش ز ،یوات رپ تسین

،یولوم(

:1380 /2 -5 )1303

نايرج و شنيرفآ ناهج زا ابيز رایسب یلیثمت قوف تایبا رد یولوم تردق دي هب روما نتشاد

یم یبیغ یباجح رد ار یتسه ناهج رد دنوادخ روضح یو ،دراد یهلا زا هک یریت نوچ دناد

هک تسا یقلاخ ةديرفآ زین شنيرفآ ناهج .تسا هدهاشم لباق ریت طقف و هدش جراخ نامک

(18)

اب ههجاوم رد هاگآ ناسنا كي .تسا دوهشم نآ راثآ طقف و تسین هدهاششم لباق وا دوخ ج یم یوریپ یصاخ بیترت و مظن زا هک شنيرفآ ناه هناگي دوجو هب ،دنک

یپ ،ادیپان یا

یم یم شیپ ار ناهج راک مامت تردق اب هک درب ناور تادوجوم مومع رب ار دوخ ريدقت و درب

یم تشونرس نيا ربارب رد دياب .دزاس و دوجو مامت اب ار یهلا یاضق و دروآ دورف میلسترس ،اه

تياضر هنادنم یاهراک نايرج رد مه ناسنا دوخ ةدارا و شلات ،دعب لحارم رد هتبلا .تفريذپ ،

.تسا یرورض و مزلا هرمزور هجیتن یریگ للاج انلاوم ةنافراع رثا ،یونعم فيرش یونثم باتک تسا یدامتم نورق ،یخلب دمحم نيدلا

افراع و ادیش ار ناقشاع ،هتشگرس ار نلاقاع ،یرشبارف ظافلا زاجعا هب هک رون زا لعتشم ار ن

دمایپ نینچ ،ميرک نآرق زا میظع باتک نيا یريذپریثأت ًاعطق .تسا هتخاس ،لاصو و تقیقح مهم هلمج زا .تسا هدش بجوم ار یتفگش ،تسا هدش حرطم یونثم رد هک یثحابم نيرت

ثحب رثکا هتبلا .تسا دیحوت ةلأسم یب یايرد هب یعون هب ،یونثم رد اه

لصتم ،دیحوت نارک

یم ار باتک نيا رگا دوب دهاوخن قارغا نياربانب ،دندرگ

« دیحوت ریسفت »

عوضوم .میناوخب

هاگن رد .تسا هدنکآ ار نآ رسارس ،دیپس یحور نوچ ،نآ یاهتنا ات ،یونثم یادتبا زا دنوادخ یعون هب لئاسم مامت و دراد رارق رگيد تاعوضوم سأر رد دیحوت ناملسم ةتخیهرف نيا ت دیحوت ةعومجمريز یم یقل

و تسا لاعتم دنوادخ تاذ ،تسا یعقاو و لیصا هچ نآ.دندرگ

ثداح هک ور نآ زا رگيد تادوجوم ،سب هياس نوچ ،دنا

دنوادخ زج و دنتسه تيدحا رون یاه

تاذ اهنت یولوم هاگن رد .دنراد یموهوم یتسه ،للهاءایلوا ات هتفرگ یگنس هكت زا ناگمه ه .سب و تسا شيوخ هب مئاق ،یهلا سدقا هناشن ،دنوادخ زا ریغ زیچ هم

یارب یزومر و اه

تیناحور و لااب ملاع هب هراشا دیحوت زا همه ،نآ مزاول هک تسا یناکد ،انلاوم یونثم .دنا

هدش هتخاس یم هک یزیچ ره هب دنا

یم دیحوت یوب یسر یب نابز اب و دهد

یگناگي ینابز

یم دايرف ار دنوادخ کأت مهم نيا هب انلاوم دوخ و دنک

هدرک دی .تسا

« تدحو ناکد ام یونثم

تسا تب نآ ینیب هچ ره دحاو ریغ /تسا .»

نايامن شهوژپ لصحام رد هک تسا نيا رگ

و تاذ ره یولوم و تسا هتفاي باتزاب یلاعفا و یتافص ،یتاذ دیحوت :دیحوت عاونا یونثم یم دحاو ار یتسه رد یلعف و تفص حاو یدوجو زا ریثک تافص نيا تقیقح رد دناد

رداص د

یب تردق رگنايامن تانئاک ةمه و تسا هناگي دنوادخ .تسا هدش .تسا دنوادخ لامه

عبانم

(19)

- .ميرک نآرق

- ( ،یدهمازریماقآ ،ینایتشآ تدحو و دحاولا هدعاق رد دیحوتلا ساسا ،)1360

و :نارهت ،دوج

.یلوم - نبا یحم ،یبرع ( ،نيّدلا

ج ،یوجاوخ دّمحم ةمجرت ،هّیكملا تاحوتف ،)1393 :نارهت ،5

.یلوم --- 1395( ،

نبا حرش ،) صوصف رب یبرع

خآریم مساق ةمجرت ،مكحلا ،یرو

.تسرهف :نارهت - للاج انلاوم ،یخلب ( ،دمحم نيدلا

هت ،نوسلكین حیحصت ،یونعم یونثم ،)1380 :نار

.رصاعم یادص ( ،ــــــــــــــــــ ناهج و یولوم ،)1384

ینیب :نارهت ،مشش پاچ ،اه راشتنا

.تثعب تا

- (،یلعدمحم ،نايدلاخ نلاوم هژيو هب نافراع هاگديد زا نايدا داحتا ،)1384

ف ،)هلاقم(ا همانلص

.یبدا ـ یگنهرف - ( ،ميرک ،ینامز تاعلاطا تاراشتنا :نارهت ،یونعم یونثم عماج حرش ،)1385

.

- باتک تاراشتنا ،نارهت ،ناربمایپ یناهج تلاسر ،)ات یب( ،رفعج ،یناحبس ناخ

دص ة .ر

- (،یلعمدق ،یمارس رت تاراشتنا :نارهت ،موس پاچ ،كلافا ات كاخ زا ،)1386

.دنف

- (،نسحم ،یئافش اچ ،نافرع و تمكح برشم و نآرق بتكم رد ادخ ،دیحوت ،)1390

پ

.ردص ،نارهت ،مجنپ - (،نیسح لام انلاوم ،یفشاک فن دیعس داتسا همدقم اب ،یونثم بابل بل ،)1378

هاگنب ،یسی

بطم .یراشفا یتاعو

- یک ( ،سابع ،شنم هت ،سمش تایلک ینافرع تاحلاطصا حرش ،نافرع وترپ ،)1376

:نار

.یدیعس - یر یدمحم ( ،دمحم ،یرهش

اشتنا زکرم ،متفه پاچ ،توبن و یحو ةفسلف ،)1371 تار

.یملاسا تاغیلبت رتفد - ( ،مظاک ،یناقياو یدمحم :نارهت ،نآرق تايآ ةمجرت و انلاوم ، )1386

اشتنا مجن تار

.یربک - ( ،لیعامسا ،یراخب یلمتسم ج ،نشور دمحم ششوک هب ،فرعتلا حرش ،)1366

۴ 2 و ،

.ریطاسا :نارهت

(20)