نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ
يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ :
تﻻﻮﺤﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ
و ﻢﺸﭼ زاﺪﻧا هﺪﻨﻳآ
ﺪﻴﺣو ﮔرﺰﺑ
*ﻲ
ﺮﺘﻛد ا ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ي و ﻞﻠﻤﻟا
ﻀﻋ ﻮ تﺎﻴﻫ ﻣ ﻲﻤﻠﻋ ﺆ ﺶﻫوﮋﭘ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺴﺳ ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ يﺎﻫ
ﷲاﺪﺒﻋﺮﻴﻣ ﻲﻨﻴﺴﺣ
سﺎﻨﺷرﺎﻛ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ و دﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷرا ﺶﻫوﮋﭘ
يﺎﻫ ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
7 / 6 / 1389 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ 20
/ 10 / 89 (
ﻜﭼ ﻴ هﺪ
ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺲﭘ زا روﺮﻣ تﻻﻮﺤﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ي
، ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يﺎﻫ اﻳ ﻦ نﺎﻣزﺎﺳ ار زا
ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا ﻪﻠﻤﺟ
،دﺎﺼﺘﻗا
،ترﺎﺠﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
،يراﺬﮔ ژﺮﻧا ي و ترﺪﻗ ﻣﺎﻈﻧ ﻲ درﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻗ راﺮ
ﻲﻣ ﺪﻫد . ﺳرﺮﺑ ﻲ تﺎﻋﻼﻃا رﺎﻣآ ي طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي ﻮﻀﻋ نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ي نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ
ﺎﻀﻋا ي اﻳ ﻦ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نآ ار ﺪﻧراد ﻪﻛ رد ﻪﻫد يﺎﻫ هﺪﻨﻳآ ﻪﺑ ﻲﻜﻳ زا گرﺰﺑ ﻦﻳﺮﺗ ﺐﻄﻗ يﺎﻫ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
،دﺎﺼﺘﻗا
،ترﺎﺠﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ
،ﻲﺟرﺎﺧ يژﺮﻧا و ﻲﻣﺎﻈﻧ رد نﺎﻬﺟ ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ ﺪﻧﻮﺷ . يرادرﻮﺧﺮﺑ زا
وﺮﻤﻠﻗ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
،ﻊﻴﺳو ﺖﻴﻌﻤﺟ
،ﻢﻴﻈﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ يژﺮﻧا
،هدﺮﺘﺴﮔ حﻼﺳ يﺎﻫ ﻪﺘﺴﻫ
،يا يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺢﻠﺴﻣ ﻞﺑﺎﻗ
،ﻪﺟﻮﺗ
ﻖﺣ ﻮﺗو رد يارﻮﺷ ﺖﻴﻨﻣا و ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ
،يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻣﺎﻈﻧ ﻲﻳﻻﺎﺑ
ﻲﻣ ﺪﺸﺨﺑ . نوﺪﺑ ﺪﻳدﺮﺗ ناﺮﻳا ﺪﻳﺎﺑ زا ﻦﻳا يﺮﺗﺮﺑ ﺎﻫ رد ﺖﻬﺟ ﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ت ﻪﻘﻄﻨﻣ يا و ﻂﺑاور ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا دﻮﺧ
دﻮﺳ ﺑ دﺮﺒ .
ﺪﻴﻠﻛ هژاو ﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ي
، ﻪﻘﻄﻨﻣ اﺮﮔ ﻲﻳ
، ،ﻦﻴﭼ ،ﻪﻴﺳور اﻳ
ناﺮ ﺖﻴﻨﻣا ،يژﺮﻧا ،
* Email: vbozorgi@yahoo.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻨﻴﻣز ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ لﺎﺳ 1989 و ﺮﻔﺳ ﻒﭼﺎﺑرﻮﮔ ﻪﺑ
ﻦﻴﭼ زﺎﺑ ﻲﻣ ددﺮﮔ ﻪﻛ ﻲﺗاﺮﻛاﺬﻣ
رد حﻮﻄﺳ ﻲﻟﺎﻋ تﺎﻣﺎﻘﻣ ياﺮﺑ
ﻞﺣ و ﻞﺼﻓ فﻼﺘﺧا يﺎﻫ يزﺮﻣ نﺎﻴﻣ نآ ود زﺎﻏآ ﺪﺷ . ﺎﺑ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ
يورﻮﺷ و ﻢﻴﺴﻘﺗ وﺮﻤﻠﻗ ي نآ ﻪﺑ هدﺰﻧﺎﭘ رﻮﺸﻛ
،ﻞﻘﺘﺴﻣ فﻼﺘﺧا يﺎﻫ يزﺮﻣ نﺎﻴﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺎﺑ ﻦﻴﭼ ﻢﻫ نﺎﻨﭼ ﻪﺑ تﻮﻗ دﻮﺧ ﻲﻗﺎﺑ دﻮﺑ ﺎﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ رد 26 ﻞﻳروآ 1996 ﺞﻨﭘ رﻮﺸﻛ ﻢﻫ زﺮﻣ
،ﻪﻴﺳور
،ﻦﻴﭼ
،نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ نﺎﺘﺳﺰﻴﻗﺮﻗ و
نﺎﺘﺴﻜﻴﺟﺎﺗ رد
ﺮﻬﺷ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﮔ دﺮ ﻢﻫ ﺪﻧﺪﻣآ و هوﺮﮔ مﻮﺳﻮﻣ
ﻪﺑ
» يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ 5
« ار ﺎﺑ فﺪﻫ ﻞﺣ فﻼﺘﺧا يﺎﻫ يزﺮﻣ و ﻪﻘﻄﻨﻣ
،يا ﺖﻳﻮﻘﺗ دﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ و ﻊﻠﺧ
حﻼﺳ رد يﺎﻫزﺮﻣ دﻮﺧ و دﺎﺠﻳا ﺪﻨﺑﺮﻤﻛ ﻦﺴﺣ ﻢﻫ يراﻮﺟ يزﺮﻣ ﺗﺄ ﺲﻴﺳ ﺪﻧدﺮﻛ .
رد ﻦﻴﻤﺠﻨﭘ سﻼﺟا ناﺮﺳ
» يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ 5
« رد ﺦﻳرﺎﺗ 15 ﻦﺋوژ 2001 رد يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ
،ﻦﻴﭼ
ﺎﻀﻋا ﺖﺳاﻮﺧرد رﻮﺸﻛ
ﻢﻫﺮﻴﻏ زﺮﻣ ﺎﺑ دﻮﺧ ﻲﻨﻌﻳ نﺎﺘﺴﻜﺑزا ياﺮﺑ
ﺖﻳﻮﻀﻋ ﻢﺋاد رد نﺎﻣزﺎﺳ ار
ﺪﻨﺘﻓﺮﻳﺬﭘ و
ﻪﺑ لﺎﺒﻧد نآ ﺎﺑ روﺪﺻ ﻪﻴﻧﺎﻴﺑ يا ﻞﻴﻜﺸﺗ
» نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ
« ار مﻼﻋا
ﺪﻧدﺮﻛ . ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ رد لﺎﺳ 2004 نﺎﺘﺴﻟﻮﻐﻣ
و ﻚﻳ لﺎﺳ ﺪﻌﺑ
،ناﺮﻳا ﺪﻨﻫ و نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ار
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻮﻀﻋ ﺮﻇﺎﻧ ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ . لﺎﺣ رد ﺮﺿﺎﺣ نﺎﻣزﺎﺳ 10 ﻮﻀﻋ ﻞﻣﺎﺷ 6 ﻮﻀﻋ ﻢﺋاد
،ﻪﻴﺳور
،ﻦﻴﭼ
،نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ
،نﺎﺘﺳﺰﻴﻗﺮﻗ نﺎﺘﺴﻜﻴﺟﺎﺗ
و نﺎﺘﺴﻜﺑزا و
رﺎﻬﭼ ﻮﻀﻋ ﺮﻇﺎﻧ
،نﺎﺘﺴﻟﻮﻐﻣ
،ناﺮﻳا
ﺪﻨﻫ و نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ دراد .
رﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﺎﻳ
يﺎﻫدﺎﻬﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻢﻫ ﻪﺑ ود ﺶﺨﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ :
رﺎﻛوزﺎﺳ ﺎﻫراﺪﻳد و نﺎﮔرا يﺎﻫ ﻢﺋاد . ﺞﻨﭘ ﻧ دﺎﻬ ﺖﻗﻮﻣ رد بﻮﭼرﺎﭼ رﺎﻛوزﺎﺳ
راﺪﻳد يارﻮﺷ
ناﺮﺳ
،ﺎﻫرﻮﺸﻛ يارﻮﺷ ناﺮﺳ ﺖﻟود
،ﺎﻫ يارﻮﺷ ناﺮﻳزو رﻮﻣا
،ﻪﺟرﺎﺧ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ و ﺖﺴﺸﻧ يﺎﻫ
ناﺮﺳ ترازو ﻪﻧﺎﺧ ﺎﻫ و ﺎﻳ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﻫ و يارﻮﺷ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻲﻠﻣ ﺖﺳا . نﺎﮔرا يﺎﻫ ﻢﺋاد
ﺗرﺎﺒﻋ ﺪﻨ زا : ﻪﻧﺎﺧﺮﻴﺑد و رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻢﺴﻳروﺮﺗﺪﺿ ﻪﻘﻄﻨﻣ
يا
1ﺲﺗار ) ﻴﺴﺣ ،ﻲﮔرﺰﺑ و ﻲﻨ 1388
ص ،
50 ( . نﺎﮔﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ ﻪﻴﻣﻼﻋا
ﻦﺳ گرﻮﺑزﺮﺘﭘ )
فﺪﻫ ﺎﻫ و ﻢﺸﭼ ﺎﻫزاﺪﻧا ( ﻲﻣ ﺪﻨﻫاﻮﺧ حور يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ار2
نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد . ﻦﻳا حور ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ ماﺮﺘﺣا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ نﺪﻤﺗ يﺎﻫ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ و هﺎﻓر ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ
1. Shanghai Cooperation Organization (SCO), Regional Anti-Terrorism Structure (RATS) 2. Shanghai Spirit
ﺖﺳا ﻪﻛ رد هرود
» يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ 5
« شﺮﺘﺴﮔ ﻪﺘﻓﺎﻳ دﻮﺑ . ﻦﻳا حور ﺪﻳﺎﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﻓﺎﻳ ﻪﺘ و ﺮﺑ ﻪﻳﺎﭘ
لﻮﺻا ماﺪﻗا يﺎﻫ ﻪﺒﻧﺎﺟود و ﻪﺒﻧﺎﺟﺪﻨﭼ نﺎﻣزﺎﺳ
رد هﺪﺳ ﻚﻳ و ﺖﺴﻴﺑ راﻮﺘﺳا
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻖﺒﻃ ﺶﺨﺑ ﺮﮕﻳد
،ﻪﻴﻣﻼﻋا يﺎﻀﻋا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻳﺎﺑ زا لﻮﺻا رﻮﺸﻨﻣ ﻞﻠﻣ ﺪﺤﺘﻣ يوﺮﻴﭘ
؛ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ
،لﻼﻘﺘﺳا ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ و ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﻨﻴﻣزﺮﺳ
ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ماﺮﺘﺣا
؛ﺪﻧراﺬﮕﺑ رد رﻮﻣا ﻲﻠﺧاد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺖﻟﺎﺧد
؛ﺪﻨﻨﻜﻧ د ر درﻮﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ روز ﻪﺑ رﺎﻛ ﺪﻧﺮﺒﻧ ﺎﻳ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻪﺑ دﺮﺑرﺎﻛ روز
؛ﺪﻨﻨﻜﻧ زا يﺮﺗﺮﺑ يﺎﻫ يﺮﺑاﺮﺑ و
ﻊﻓﺎﻨﻣ كﺮﺘﺸﻣ هﺮﻬﺑ ﺪﻧﺮﻴﮔ
، ﻪﻤﻫ ﻞﺋﺎﺴﻣ ار زا هار ترﻮﺸﻣ ﻞﺣ
؛ﺪﻨﻨﻛ و ﺰﮔﺮﻫ ﻪﺑ لﺎﺒﻧد يﺮﺗﺮﺑ
ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺮﺑ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻳﺎﺴﻤﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ ) ﺷ نﺎﻴﺴﻤ دﺮﻓ
، 1385 ﺺﺻ ، 249 - 248 (.
ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ فﺪﻫ ﺎﻫ ي دﻮﺧ ار ﻫ يرﺎﻜﻤ يﺎﻫ ﻲﺘﻴﻨﻣا رد يﺎﻴﺳآ يﺰﻛﺮﻣ زا ﻪﻠﻤﺟ هزرﺎﺒﻣ ﺎﺑ
،ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺶﺒﻨﺟ
يﺎﻫ ﻲﻳاﺪﺟ ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ و طاﺮﻓا ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﺒﻫﺬﻣ مﻼﻋا هدﺮﻛ ﺖﺳا . ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﮔا
ﻪﭼ رد اﺪﺘﺑا ﺎﺑ فﺪﻫ ﻞﺣ و ﻞﺼﻓ فﻼﺘﺧا يﺎﻫ يزﺮﻣ ﻦﻴﺑ ﻦﻴﭼ و رﺎﻬﭼ ﻪﻳﺎﺴﻤﻫ نآ رد
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ رﻮﺸﻛ
يﺎﻫ كﺮﺘﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻤﻟا دﺎﺠﻳا
،ﺪﺷ ﺎﻣا رد ﻣادا ﻪ ﻦﻳا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﻪﻛ رد
ﺖﻬﺟ ﻞﻳﺪﺒﺗ نﺪﺷ ﻪﺑ ﻚﻳ دﺎﺤﺗا ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﺎﺑ فﺪﻫ ﺎﻫ ي ﻲﻣﺎﻈﻧ و ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺶﻴﭘ ﻲﻣ دور . ﻦﻳا
نﺎﻣزﺎﺳ شﺮﺘﺴﮔ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا و تﻻدﺎﺒﻣ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ار ﻢﻫ زا فﺪﻫ ﺎﻫ ي دﻮﺧ مﻼﻋا
هدﺮﻛ ﺖﺳا .
ﻪﻟﺎﻘﻣ
،ﺮﺿﺎﺣ ﺲﭘ زا روﺮﻣ تﻻﻮﺤﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ي ﻌﺳ ﻦﻳا ﻪﺑ دراد ﻲ
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻛ ﺪﻫد باﻮﺟ ﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ
يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يرﺎﻜﻤﻫ زا
ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا ﻪﻠﻤﺟ
،ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
،ﺖﻴﻌﻤﺟ
،دﺎﺼﺘﻗا
،ترﺎﺠﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
،يراﺬﮔ ژﺮﻧا ي و ترﺪﻗ ﻣﺎﻈﻧ ﻲ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﭼ ياراد ؟ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
ﺎﻳآ نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ي ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نآ ار دراد ﻪﻛ رد ﻪﻫد يﺎﻫ هﺪﻨﻳآ ﻪﺑ ﻲﻜﻳ زا گرﺰﺑ ﻦﻳﺮﺗ
ﺐﻄﻗ يﺎﻫ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
،دﺎﺼﺘﻗا
،ترﺎﺠﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ
،ﻲﺟرﺎﺧ يژﺮﻧا و ﻲﻣﺎﻈﻧ رد نﺎﻬﺟ ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ
دﻮﺷ
؟ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ،رﻮﻃ يرادرﻮﺧﺮﺑ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا زا
ﻚﻳ وﺮﻤﻠﻗ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
،ﻊﻴﺳو ﻚﻳ ﺖﻴﻌﻤﺟ
،ﻢﻴﻈﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ يژﺮﻧا
،هدﺮﺘﺴﮔ حﻼﺳ يﺎﻫ ﻪﺘﺴﻫ
،يا يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺢﻠﺴﻣ ﻞﺑﺎﻗ
،ﻪﺟﻮﺗ ﻖﺣ ﻮﺗو رد يارﻮﺷ
ﺖﻴﻨﻣا و ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﮕﻳد ، ناﺮﻳا ا ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﻪﺑ ز
ﻦﻳا يﺮﺗﺮﺑ ﺎﻫ رد ﺖﻬﺟ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا و ﻂﺑاور
ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا دﻮﺧ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ دﻮﺳ
؟دﺮﺒﺑ
ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺮﻈﻧ دراد زاﺮﻓ و يﺎﻫدوﺮﻓ تﻻدﺎﻌﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا و يﺎﻫدﺮﻜﻳور دﻮﺟﻮﻣ
رد لﺎﺒﻗ
ﻣزﺎﺳ نﺎ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ار ﻦﻴﻴﺒﺗ هدﺮﻛ و ﺲﭙﺳ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ار زا ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا
ﻪﻠﻤﺟ
،ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
،ﺖﻴﻌﻤﺟ
،دﺎﺼﺘﻗا
،ترﺎﺠﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
،يراﺬﮔ ژﺮﻧا ي و ترﺪﻗ ﻣﺎﻈﻧ ﻲ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻨﻛ . رد
ﻪﻤﺗﺎﺧ ﺰﻴﻧ ﻊﻤﺟ يﺪﻨﺑ و تﺎﻈﺣﻼﻣ ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﻳارا ﺪﺷ ﺖﺳا ه .
زاﺮﻓ و يﺎﻫدوﺮﻓ تﻻدﺎﻌﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا و نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ
ﺲﭘ زا نﺎﻳﺎﭘ ﮓﻨﺟ
،دﺮﺳ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪﺑ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﻲﺑ تﺎﺒﺛ و هﺎﮕﻳﺎﺟ تﻻﻮﺤﺗ ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ
هﺪﺸﻧ رد نﺎﻬﺟ فوﺮﻌﻣ ﺪﺷ . ﻲﺑ ﻲﺗﺎﺒﺛ
،يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻌﺿ
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻧﺪﻣ و ﻮﺟ ﻲﺳﺎﻴﺳ نﺎﻘﻔﺧ روآ زا
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ زرﺎﺑ ﻦﻳا ﺟ يرﻮﻬﻤ ﺎﻫ ﺲﭘ زا لﻼﻘﺘﺳا ﺎﻬﻧآ رد ﻞﻳاوا ﻪﻫد 1990 دﻮﺑ . ﻚﻧﺎﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﻪﻫد ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ نﺮﻗ ﻢﺘﺴﻴﺑ ار
» ﻪﻠﺣﺮﻣ راﺬﮔ ﻪﺳ ﻪﻧﺎﮔ « ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ يراﺬﮕﻣﺎﻧ دﺮﻛ
: ﻲﻳورﺎﻳور ﺎﺑ
كﻮﺷ يﺎﻫ نﻼﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﺷﺎﻧ زا ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ
،يورﻮﺷ ﺖﻛﺮﺣ ﻊﻳﺮﺳ زا مﺎﻈﻧ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر ﻪﺑ تﺪﺷ
ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﻪﺑ يﻮﺳ مﺎﻈﻧ ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﺮﺗ
ﻲﻨﺒﻣ ﺮﺑ دﺎﺼﺘﻗا رازﺎﺑ و ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ رد ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳاﻮﺋژ
و ﻦﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ نﺎﻴﻣ
ود ترﺪﻗ ﻪﺘﺴﻫ يا ﺮﺑ تﻼﻜﺸﻣ هﺪﻴﭽﻴﭘ
ﻲﻠﺧاد ﺎﻬﻧآ هدوﺰﻓا ﺪﺷ و هﺎﮕﻳﺎﺟ
يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺟرﺎﺧ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻪﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻦﻳﺮﺗ ﺢﻄﺳ لﺰﻨﺗ ﺖﻓﺎﻳ . رد ﻦﻳا نارود
ﺖﻳﻮﻟوا يﺎﻫ ﻲﻠﺻا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺟرﺎﺧ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻣ ﺴ ﺄ ﻪﻟ مﺪﻋ ﺮﻴﺜﻜﺗ حﻼﺳ يﺎﻫ ﻪﺘﺴﻫ يا و ﺖﻴﻨﻣا يژﺮﻧا
دﻮﺑ . ﻦﻳا ﻲﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺐﺟﻮﻣ ﺶﻳاﺮﮔ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪﺑ
يﻮﺳ ﻮﻜﺴﻣ و ﻦﻜﭘ ﺪﺷ و يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻦﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ دﺪﺻرد ﺪﻧﺪﻣآﺮﺑ ﺖﻴﻨﻣا يرﻮﻓ و يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺪﻳﺪﺷ يدﺎﺼﺘﻗا دﻮﺧ ار زا هار ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﻪﺑ
ﻪﻴﺳور و ﻦﻴﭼ ﺗﺄ ﻦﻴﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻦﻳا ود رﻮﺸﻛ رد ﻦﻳا تﺪﻣ ﻛ ﺶﻴﺑﺎﻤ ﺎﺑ ﻪﻤﻫ ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ دادراﺮﻗ
ﻲﺘﺳود و يرﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻤﻴﭘ يرﺎﺠﺗ ﺪﻨﺘﺴﺑ و ﻮﻜﺴﻣ ﺎﺑ ﻆﻔﺣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻣﺎﻈﻧ دﻮﺧ رد نآ ﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻪﻛ سﺎﺳاﺮﺑ نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻫ ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻞﺻﺎﺣ ﺪﺷ زا ﻲﺘﻴﻌﻗﻮﻣ ﺮﺗﺮﺑ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﺷ
. ﺎﻣا
ثداﻮﺣ 11 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ و ﻪﺑ نآ لﺎﺒﻧد نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا نﺎﻬﮔﺎﻧ
ﺮﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد
ﻪﻨﻬﭘ
ﻲﻧﺎﻬﺟ دوﺰﻓا و ﻦﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ ار ياﺮﺑ بﺮﻏ ﻪﺑ ﺪﻨﺑﺮﻤﻛ ﻆﻓﺎﺤﻣ رد ﺮﺑاﺮﺑ ﻂﻳاﺮﺷ لﺰﻟﺰﺘﻣ و ﻲﺑ تﺎﺒﺛ
ﺎﻴﺳاروا ﻞﻳﺪﺒﺗ دﺮﻛ . ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻛ ﺮﮕﻳد درﻮﻣ ﻢﻛ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﺎﻜﻳﺮﻣآ راﺮﻗ ﻲﻤﻧ
،ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻲﻣاﺰﻟا ﻪﺑ
ﺖﻛﺮﺣ رد هﺮﺘﺴﮔ ذﻮﻔﻧ ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور ﻲﻤﻧ ﺪﻧﺪﻳد .
ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﻳﺪﺟ ﺳﺎﻴﺳ ﻲ ﻪﻧزاﻮﻣ ترﺪﻗ ار رد ﻦﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ سﺎﺴﺣ ﻢﻫﺮﺑ دز و ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻚﻳ رﺎﺑ ﺮﮕﻳد دﻮﺧ ار رد رﺎﺸﻓ هزرﺎﺒﻣ ترﺪﻗ يﺎﻫ گرﺰﺑ رﺎﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧﺪﻳد . ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا رﻮﻀﺣ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﺘﻗﻮﻣ ترﻮﺻ زا
ذﻮﻔﻧ ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور ﻪﺘﺳﺎﻛ ﺪﺷ . ﺑ ﻪ يﺮﻴﮔرﺎﻛ رﺎﺸﻓ
ياﺮﺑ
دوﺪﺤﻣ ندﺮﻛ ﻂﺑاور ﻲﺘﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺎﺑ ﻦﻴﭼ و ﻴﺳور ﻪ زا ﻮﺴﻜﻳ و هزرﺎﺒﻣ ﻲﺒﻠﻃ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺰﻴﻣآ
هوﺮﮔ يﺎﻫ مﻼﺳا اﺮﮔ زا ﺮﮕﻳد ﻮﺳ
، يﻮﺟ زا ﻲﺑ يدﺎﻤﺘﻋا و مﺪﻋ ﺖﻴﻌﻄﻗ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ تﻻﻮﺤﺗ هﺪﻨﻳآ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ دﻮﺟو دروآ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا
و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻨﻏ ﻲﺘﺧﻮﺳ و ﻲﻌﻴﺒﻃ درﻮﺧﺮﺑ
ﻊﻓﺎﻨﻣ ترﺪﻗ يﺎﻫ گرﺰﺑ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ رود زا رﺎﻈﺘﻧا دﻮﺒﻧ )
،ﻲﻜﻠﻣ 1385 ﺺﺻ ، 3 - 1
؛ مﺎﻳ
، 1387 ،
ص 8 ( .
،ﻊﻗاو رد نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﻲﺗﻼﻴﻜﺸﺗ
ﻲﺘﻴﻨﻣا و ﻪﻳدﺎﺤﺗا يا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﻜﻳ زا
نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻫ زﺎﺳدﺎﻤﺘﻋا رد
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ
ﺖﻓﺎﻳ . رد نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 2001 نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﺎﺑ ﺖﻳاﺪﻫ
ﺮﻴﻤﻳدﻻو ﻦﻴﺗﻮﭘ و ﮓﻧﺎﻴﺟ
،ﻦﻴﻣز ر ؤ يﺎﺳ رﻮﻬﻤﺟ ﺖﻗو ﻪﻴﺳور و
،ﻦﻴﭼ ﺘﺴﻜﺑزا نﺎ ار ﻪﺑ ﺖﻳﻮﻀﻋ
ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ و مﺎﻧ نﺎﻤﻴﭘ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻤﺳر ﻲ ﻪﺑ
» نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ « ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﻓﺎﻳ و ﺎﻀﻋا فﺪﻫ
دﻮﺧ ار ﻖﻳﻮﺸﺗ يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻴﻣ دﻮﺧ و نﺪﻴﺳر ﻪﺑ ﺖﻴﻨﻣا ﻲﻌﻤﺟ رد يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ناﻮﻨﻋ
ﺪﻧدﺮﻛ .
لﺎﺳ ﺖﺴﺨﻧ ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ نﺎﻤﻴﭘ
يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ فﺮﺻ ﻞﺣ و ﻞﺼﻓ يﺮﻴﮔرد يﺎﻫ يزﺮﻣ و ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲﺘﻴﻨﻣا
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺷ ﺪ . ﺶﺷ رﻮﺸﻛ راﺬﮕﻧﺎﻴﻨﺑ نﺎﻤﻴﭘ ﺪﻬﻌﺘﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻛ ﻪﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻲﺑ نﺎﻣا ﺎﺑ ﻪﺳ يوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﻄﻴﺷ
1
)
،ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﻲﻃاﺮﻓا
يﺮﮔ و ﻲﻳاﺪﺟ ﻲﺒﻠﻃ ( رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﻧزادﺮﭙﺑ . ﻪﻤﻫ ﻦﻳا فﺪﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻞﻜﺷ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ
ﻪﺑ ﻲﻃاﺮﻓا يﺮﮔ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺰﻴﻣآ ﻲﻣﻼﺳا هرﺎﺷا ﺪﻧراد . ﻲﺧﺮﺑ ناﺮﻇﺎﻧ نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ار
ﻂﻘﻓ ﻚﻳ
رﺎﻛوزﺎﺳ ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻲﻤﻧ ﺪﻨﺘﺴﻧاد ﻪﻜﻠﺑ نآ ار ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﺐﺳﺎﻨﻣ
ياﺮﺑ شﺮﺘﺴﮔ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ
،يرﺎﺠﺗ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ و ﺖﻳﻮﻘﺗ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ
،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻨﻓ
و ﺖﺴﻳز ﻲﻄﻴﺤﻣ نﺎﻴﻣ ﺎﻀﻋا ﻲﺑﺎﻳزرا
ﻲﻣ ﺪﻧدﺮﻛ .
ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻠﻣ ﺪﺤﺘﻣ يﺎﺿﺎﻘﺗ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ دﺮﻛ و زا
،ناﺮﻳا
،نﺎﺘﺴﻟﻮﻐﻣ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ
و ﺪﻨﻫ ﺰﻴﻧ ياﺮﺑ ﻮﻀﻋ ﺖﻳ تﻮﻋد دﺮﻛ . ﻪﺑ ﻦﻳا
،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ ﺪﺼﻗ ﺖﺷاد هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ
ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺎﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ يدﺎﺼﺘﻗا و تﻼﻜﺸﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
، دﻮﺧ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﺮﮕﻳزﺎﺑ
ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﻪﺑ نﺎﻴﻧﺎﻬﺟ ﻪﺿﺮﻋ
،ﺪﻨﻛ ﺎﻣا نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻪﺑ
ﻦﻳا فﺪﻫ ﺪﻳﺎﺑ ﺪﻨﭼ ﺶﻴﭘ
طﺮﺷ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﻣ اﺪﻴﭘ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ؛دﺮﻛ ﻮﺟو ﺎﺑ
د هدارا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺎﻀﻋا نﺎﻤﻴﭘ ﺪﻳﺎﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
و يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻞﻘﺘﺴﻣ دﻮﺧ ار ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻣ
؛داد
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﺎﭘورا و نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻠﻣ ﺪﺤﺘﻣ ﺪﻳﺎﺑ
نآ ار ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻚﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪﺑ ﺖﻴﻤﺳر ﻲﻣ ﺪﻨﺘﺧﺎﻨﺷ . ﻢﻬﻣ ﺮﺗ زا ﻪﻤﻫ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻳا
1. Three Evils
نﺎﻤﻴﭘ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻣ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﻲﮔﺪﻨﻳﺎﻤﻧ زا
يﻮﺳ ﺎﻀﻋا و رد ﺖﻬﺟ ﻆﻔﺣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﻤﻫ ﺎﻬﻧآ ﻞﻤﻋ
ﺪﻨﻛ و ﻂﻘﻓ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲﻜﻳ ود رﻮﺸﻛ ﻮﻀﻋ ار رد ﺮﻈﻧ دﺮﻴﮕﻧ . ﺎﻣا ﻖﻘﺤﺗ ﻪﻤﻫ ﻦﻳا ﻂﻳاﺮﺷ رد رﺎﻨﻛ
ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ راﻮﺷد دﻮﺑ .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﻃﺎﺧ
ﺪﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ تﻻﻮﺤﺗ ﻚﻳ ﻪﻫد ﻪﺘﺷﺬﮔ نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يﺎﻳﻮﮔ نآ
ﺖﺳا ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ زا يﺪﺘﺑا ﺗﺄ ﺲﻴﺳ ﺎﺗ نﻮﻨﻛ رﺎﭼد ﻮﺤﺗ ﻲﺗﻻ هﺪﺷ ﺖﺳا . فﺪﻫ ﺎﻫ ي ﻲﻳاﺪﺘﺑا
ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ روﺮﻣ نﺎﻣز لﻮﺤﺘﻣ هﺪﺷ ﺪﻧا و ﺮﻫ ﻚﻳ زا يﺎﻀﻋا ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻢﻫ ﻪﺑ ﻪﺑﻮﻧ
،دﻮﺧ
ﺮﻴﺴﻔﺗ و ﺖﺷادﺮﺑ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ زا ﻦﻳا فﺪﻫ ﺎﻫ ﺪﻧراد . رد درﻮﻣ
،ﻦﻴﭼ ﻲﻜﻳ زا ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ فﺪﻫ ﺎﻫ ي
ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ زا
ﻚﻤﻛ ﺖﻟود يﺎﻫ ﺲﻴﺳﺎﺘﻟاﺪﻳﺪﺟ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ
ﻪﺑ نﺎﻴﺷرﻮﺷ
نﺎﺘﺳا ﻦﻴﺳ ﮓﻧﺎﻴﻛ دﻮﺑ . يرﺎﻴﺴﺑ زا نﺎﻴﺷرﻮﺷ ﻦﻳا
نﺎﺘﺳا گرﺰﺑ
،ﻦﻴﭼ يﺎﻫرﻮﻐﻳوا كﺮﺗ
يرﺎﺒﺗ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻛ يﺪﻧﻮﻴﭘ ﻚﻳدﺰﻧ ﺎﺑ يﺎﻫرﻮﻐﻳوا يﺎﻴﺳآ
يﺰﻛﺮﻣ ﺪﻧراد .
زا هﺎﮕﻧ ﺖﻟود يﺎﻫ يﺎﻴﺳآ يﺰﻛﺮﻣ ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺘﺻﺮﻓ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ دﺮﻛ ﺎﺗ ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ
تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ يرﺎﺠﺗ دﻮﺧ ار ﺎﺑ ﻳﺎﺴﻤﻫ ﻪ ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ﻲﻗﺮﺷ دﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﻨﻫد . ﺪﺼﻗ ﻪﻴﺳور زا ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ ﻪﺑ
ﻦﻳا
،نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﺒﺜﺗ دﺪﺠﻣ راﺪﺘﻗا دﻮﺧ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ يا دﻮﺑ ﻪﻛ نآ ار ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻲﺘﻨﺳ وﺰﺟ هزﻮﺣ ذﻮﻔﻧ
دﻮﺧ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻣ دﺮﻛ . ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ رد لﺎﺳ يﺎﻫ ﺮﻴﺧا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻲﻳﺎﻫ رد ﻪﻨﻴﻣز ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ رﻮﻬﻇ ﻚﻳ نﺎﻬﺟ
ﻚﺗ ﻲﺒﻄﻗ و هزرﺎﺒﻣ ﺎﺑ داﻮﻣ ﺪﺨﻣ ر و ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺳد هدروآ ﺖﺳا . يﺎﻫرﻮﻧﺎﻣ مﺎﺠﻧا
هﺪﺷ زا يﻮﺳ
ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺰﻴﻧ ياراد ﺖﻴﻤﻫا ﺖﺳا . ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﻧﺎﻣ ﻲﻧاﺮﮕﻧ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻲﻣﺎﻈﻧ
بﺮﻏ ار ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ
ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺮﻈﻧ نﺎﻧآ ﻦﻳا ﺮﻣا ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﺧﺮﭼ ﺖﻳﻮﻟوا لوا ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﻣﺎﻈﻧ
هﺪﺷ و رد هﺪﻨﻳآ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يا ﻪﻴﺒﺷ ﻪﺑ نﺎﻤﻴﭘ ﻮﺷرو ﻪﺑ دﻮﺟو دروآ .
ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور نﺎﻣزﺎﺳ
يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ
ﻪﻴﺳور و ﻦﻴﭼ ار ﺪﻳﺎﺑ رﻮﺗﻮﻣ كﺮﺤﻣ
» نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ « ﺪﻴﻣﺎﻧ . ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ و
يﺎﻘﺑ
،نﺎﻤﻴﭘ رد
ﺖﺳد ﻦﻳا ود رﻮﺸﻛ ﺖﺳا . رد ﻪﻫد
،ﺮﻴﺧا تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻦﻳا ود شﺮﺘﺴﮔ ناواﺮﻓ ﻪﺘﻓﺎﻳ و
ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻨﻴﻣز ﻞﺋﺎﺴﻣ يرﺎﺠﺗ و
،ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺖﻔﮔ يﺎﻫﻮﮔو يﺮﻤﺘﺴﻣ ﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا . يﺎﻀﻣا
نﺎﻤﻴﭘ
،ﻲﺘﺳود يرﺎﻜﻤﻫ و ﺣ ﻦﺴ يراﻮﺠﻤﻫ رد
ﻦﺋوژ 2001
، ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ نﺎﻤﻴﭘ نﺎﻴﻣ نآ ود زا
زﺎﻏآ ﮓﻨﺟ دﺮﺳ نﻮﻨﻛﺎﺗ دﻮﺑ . ﻢﻫ ﻚﻨﻳا
،نﺎﺳﺪﻨﻬﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد
و ناﺮﺴﻓا نآ ود رد رﺎﻨﻛ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ
رد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ
،ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫرﻮﻧﺎﻣ
ﻲﻣﺎﻈﻧ و هژوﺮﭘ يﺎﻫ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺖﻛﺮﺷ
ﺪﻧراد .
ﻲﺧﺮﺑ هژوﺮﭘ يﺎﻫ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻣﺎﻈﻧ
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﺪﻳﺪﻬﺗ هﺪﻨﮕﻨﺟ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ
» ﺚﻠﻴﺘﺳا
ﺮﺘﻳﺎﻓ
1« ﻪﻛ زا ﺪﻳد رادار ﻲﻔﺨﻣ
،ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻘﻘﺤﻣ لﺎﺒﻧد ﻲﻣ دﻮﺷ . نآﺮﺑ هوﻼﻋ نﺎﻣزﺎﺳ
ﻚﻳ
هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺖﺳا ﻪﻛ دﺎﻌﺑا يرﺎﺠﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا ﺰﻴﻧ ﻪﺑ تازاﻮﻣ نآ درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ
يﺎﻀﻋا ﻲﻠﺻا راﺮﻗ دراد . يرﺎﻴﺴﺑ زا ﻞﻴﻠﺤﺗ ناﺮﮔ نآ ار ﻚﻳ دﺎﻬﻧ ﻲﺳور - ﻲﻨﻴﭼ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﻛ ﺎﺑ بﺬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يﺎﻴﺳآ
يﺰﻛﺮﻣ و ﺖﻳﻮﻘﺗ تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺎﺑ
،ﺎﻬﻧآ فﺪﻫ ﺎﻫ ي
ﻢﻬﻣ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ طاﺮﻓا
،ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻳاﺪﺟ ﻲﺒﻠﻃ و ﻢﺴﻳروﺮﺗ و ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ يﺎﻫﺪﻧور ﻚﻳ
ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ
ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻲﺘﻴﻨﻣا آ ﺎﻜﻳﺮﻣ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ار يﺮﻴﮕﻴﭘ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . رد ﻞﺻا رد نورد نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ
كرد ﻲﻨﺷور زا ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻲﺘﻴﻨﻣا - يدﺮﺒﻫار ﻞﻣﺎﻌﺘﻣ
ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور ﺪﻴﺳر . رد ﻊﻗاو ﻦﻳا
نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﺤﻣ ﻲﻗﻼﺗ ﻊﺿاﻮﻣ يدﺮﺒﻫار - ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور ﺖﺳا .
رد ﻦﻳا ﺎﺘﺳار ﻲﻟﺎﺣرد ﻪﻛ ﻪﻴﺳور ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﺑ ﻌﻓ ﺖﻴﻟﺎ يﺎﻫ ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻲﻣﺎﻈﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ
نادﺮﻤﺘﻟود ﻦﻴﭼ
ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﺶﻴﭘ ندﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﻫ ي ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻪﺑ ﻪﻠﻴﺳو حﺮﻃ يﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا نورد
ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﺘﺴﻫ . زا ﺮﻈﻧ رﺎﺘﺧﺎﺳ و
،ﺐﻴﻛﺮﺗ نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﻞﻜﺸﺘﻣ
زا
،ﻪﻴﺳور
ﻦﻴﭼ و رﺎﻬﭼ رﻮﺸﻛ يﺎﻴﺳآ يﺰﻛﺮﻣ ﻲﻨﻌﻳ
،نﺎﺘﺴﻜﺑزا ﺟﺎﺗ
،نﺎﺘﺴﻜﻴ نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ و نﺎﺘﺳﺰﻴﻗﺮﻗ ﺖﺳا
ﻪﻛ
رد ﻦﻳا نﺎﻴﻣ
،ناﺮﻳا
،نﺎﺘﺴﻟﻮﻐﻣ ﺪﻨﻫ
و نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يﺎﻀﻋا ﺮﻇﺎﻧ رد تﺎﺴﻠﺟ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻟو ﻪﭽﻧآ دﻮﻬﺸﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا رﻮﺤﻣ
يدﺮﺒﻫار - ﻲﺘﻴﻨﻣا نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻴﺳور
و ﻦﻴﭼ ﻞﻜﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا .
رد نورد نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻴﭼ رﺎﺘﺳاﻮﺧ ﻨﻣا
،ﺖﻴ ﻊﺑﺎﻨﻣ يژﺮﻧا و رازﺎﺑ ﺖﺳا و ﻪﻴﺳور رد ﻲﭘ ﺖﻳﻮﻘﺗ
ﻪﭼﺮﻫ ﺮﺘﺸﻴﺑ ذﻮﻔﻧ ﻲﺘﻨﺳ دﻮﺧ رد ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ دﻮﺧ ﺖﺳا . ﺖﻟود يﺎﻫ ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ يﺎﻴﺳآ
يﺰﻛﺮﻣ ﻮﻀﻋ
،نﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﮕﻧ بﻼﻘﻧا يﺎﻫ ﻲﮕﻧر و تﻻﻮﺤﺗ ﻲﺷﺎﻧ زا ﺖﻓﺎﻴﻫر
» ﮓﻨﺟ مﺮﻧ « آ ﺎﻜﻳﺮﻣ
و فﻼﺘﺋا بﺮﻏ ﺪﻨﺘﺴﻫ . نورد نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ عﺎﻤﺟا ﺮﻈﻧ يدﺮﺒﻫار رد يزﺎﺳدوﺪﺤﻣ نﺎﻳﺮﺟ
يﺎﻫ
طاﺮﻓا ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻴﺳآ يﺰﻛﺮﻣ دﻮﺟو دراد .
1. Stealth Fighter
ﺎﺑ ﻦﻳا لﺎﺣ
، ﺮﻈﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ زا ﻞﻴﻠﺤﺗ ناﺮﮔ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻂﺑاور ﻦﻴﺑ ﻞﻠﻤﻟا رد يرﺎﻜﻤﻫ و تﻼﻣﺎﻌﺗ
دﻮﺟﻮﻣ ﻦﻴﺑ
،ﺎﻀﻋا عﻮﺿﻮﻣ ﺖﻴﻨﻣا ﺮﺗاﺮﻓ زا ﻲﻳﺎﻫرﻮﺤﻣ ﻞﺜﻣ
ﻊﻠﺧ حﻼﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ
،يا ﻞﺋﺎﺴﻣ
،يزﺮﻣ
،ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﻲﻳاﺪﺟ
ﻲﺒﻠﻃ و هوﺮﮔ يﺎﻫ ﻲﻃاﺮﻓا ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺑ ﻪ دﻮﺟو هﺪﻣآ زا ﺖﻛﺮﺣ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﻲﻠﻣاﺮﻓ
هﺪﻋﺎﻘﻟا ﺖﺳا ) ﻲﻨﻴﺴﺣ و ﻲﮔرﺰﺑ
، 1388 ﺺﺻ ، 25 - 22 .(
ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ نﻮﭼ
ﺪﻨﻫ و ناﺮﻳا ﻪﺑ ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رﻮﻬﻇ ﺐﻄﻗ يﺎﻫ ﺪﻳﺪﺟ ترﺪﻗ
رد نﺎﻬﺟ و ﺪﻳﺪﺸﺗ يﺎﻫدﺎﻀﺗ ﻦﻴﺑ
ﻲﻠﻠﻤﻟا ار بﺎﺘﺷ ﺪﻫد . ﺮﮔا ﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ي ﺮﻴﺴﻣ ﻚﻳ ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﺪﻳﺪﺟ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراد ار رد ﺶﻴﭘ
،دﺮﻴﮔ كﻮﻠﺑ قﺮﺷ يﺪﻳﺪﺟ ﻞﻜﺷ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ . ﻦﻳا ﺮﻣا ﺰﻴﻧ يﺎﺟ رد دﻮﺧ
نزاﻮﺗ ترﺪﻗ ﻲﻧﺎﻬﺟ ار ﻪﺑ ﻊﻔﻧ ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﺎﭘورا ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﺎﺑ ﻦﻳا
،لﺎﺣ ﻦﻳا ﻚﻳ ﺖﻘﻴﻘﺣ ﺖﺳا ﻪﻛ
نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ نوﺪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻪﺑ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ
نﻮﭼ ﻦﭘاژ و نﺎﻤﻟآ
، ﻲﺴﻧﺎﺷ ياﺮﺑ زاﺮﺑا
دﻮﺟو هﺎﮕﻳﺎﺟ رد ﻚﻳ
ﺐﻄﻗ دراﺪﻧ . نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا زا
ﺮﻈﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻲﻣﺎﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻘﻧ
ﻚﻴﺘﻴﻠﭘﻮﺋژ ﻲﻤﻬﻣ
رد تﻻﻮﺤﺗ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺎﻔﻳا ﺪﻨﻛ . ﻢﻫ ﻚﻨﻳا ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ يﺪﺳ رد ﻞﺑﺎﻘﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ و
ذﻮﻔﻧ بﺮﻏ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﻳﺪﺒﺗ هﺪﺷ ﺖﺳا و ﺮﮔا ناﺮﻳا ﻢﻫ ﻪﺑ ﻊﻤﺟ ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺪﻧﻮﻴﭙﺑ
، نوﺪﺑ
ﺪﻳدﺮﺗ ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﺑﺮﻏﺪﺿ نآ
ﻪﺑ ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . زا ﻮﺳ ي ﺮﮕﻳد تﻻﻮﺤﺗ ﻲﻧﻮﻨﻛ
ﺮﺑ ﺖﻴﻤﻫا يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ياﺮﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ تاﺪﻳﺪﻬﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻪﻛ يرﺎﻴﺴﺑ زا ﺎﻬﻧآ
ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪﺘﻓﺎﻳ
،ﺪﻧا هدوﺰﻓا ﺖﺳا .
ﺮﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﻦﻳا سﺎﺳا ﺎﻫ
،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور و ﺖﺷادﺮﺑ
ﻠﺤﺗ ﻞﻴ ناﺮﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا نﺎﻣزﺎﺳ
يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﺰﻴﻧ زا ﻚﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺎﺗ ﻚﻳ كﻮﻠﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻘﻄﻨﻣ
،يا ﻚﻳ فﻼﺘﺋا ﺪﺿ
ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﻳ
ﻲﺘﺣ ﻚﻳ دﺎﺤﺗا ﻲﻧﻮﻣﮋﻫﺪﺿ ﺎﻜﻳﺮﻣآ
ﻪﺑ يﺮﺒﻫر ﻪﻴﺳور و ﻦﻴﭼ ار رد ﺮﺑ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ
) Turner, 2005 .(
ﻞﻴﻠﺤﺗ ناﺮﮔ ﻲﺑﺮﻏ ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ ار زا نﺎﻤﻫ عوﺮﺷ ﺗﺄ ﺲﻴﺳ راﺰﺑا ﺖﺳد ﻪﻴﺳور و
ﻦﻴﭼ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺪﻧدﺮﻛ . ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻦﻳا راﺰﺑا ﻪﺑ ﺞﻳرﺪﺗ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ﻲﻣﺎﻈﻧ و ﻲﺘﻴﻨﻣا يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﺎﺑ
ﻪﻴﺳور ﻢﻴﻜﺤﺗ و شﺮﺘﺴﮔ ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ و ﻚﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ رد ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﺶﺒﻨﺟ يﺎﻫ مﻼﺳا اﺮﮔ
ﺑ ﻪ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻲﻣ
دﻮﺷ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ دﺎﻌﺑا
،ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ترﺪﻗ
يدﺎﺼﺘﻗا و ناﻮﺗ ﻲﻣﺎﻈﻧ ﻦﻴﭼ و ﺳور
،ﻪﻴ
ﻂﻠﺴﺗ ﺎﻬﻧآ ﺮﺑ نآ نﺎﻤﻴﭘ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر .
رد
،ﻊﻗاو يارزو ﻪﺟرﺎﺧ ﻦﻳا ود رﻮﺸﻛ ﻊﺿاﻮﻣ ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ ار رد ﻪﻨﻴﻣز ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ نﻮﭼ
ﻲﻳورﺎﻳور ﺎﺑ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ و مﺪﻋ ﻞﻤﺤﺗ ﺶﺒﻨﺟ يﺎﻫ مﻼﺳا اﺮﮔ و ﻲﻳاﺪﺟ ﺐﻠﻃ ﻢﻴﻈﻨﺗ و ﺖﻳاﺪﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ .
نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ رد ﻢﺸﭼ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﮔ ﺰ نارا ﻲﻨﻴﭼ و ﻲﺳور اﺰﺑا ير ياﺮﺑ ﻂﻠﺴﺗ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳا
ود
رﻮﺸﻛ ﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ و
يراﺮﻗﺮﺑ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳود ﺎﺑ نﺎﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﺖﺳا
.
ﻪﭼﺮﮔ ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﮕﻤﻫ ﻲﻧاﺮﮕﻧ يﺎﻫ ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ نﻮﭼ ﺖﻧﻮﺸﺧ يﺎﻫ ﻲﻣﻮﻗ و هزرﺎﺒﻣ ﻲﺒﻠﻃ
ﻧﺎﻤﻠﺴﻣ نﺎ ﻲﻃاﺮﻓا ﺪﻧراد
، ﺎﻣا ﻲﻧاﺮﮕﻧ ﻮﻜﺴﻣ و ﻦﻜﭘ فﻼﺧﺮﺑ يﺎﻀﻋا ﻚﭼﻮﻛ ﺮﺗ نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ ﻂﻘﻓ
ﻪﺑ ﻦﻳا ﻞﺋﺎﺴﻣ دوﺪﺤﻣ ﻲﻤﻧ دﻮﺷ
، ﻪﻜﻠﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲﻤﻬﻣ نﻮﭼ ﻲﻧﻮﻣﮋﻫ ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ار ﺰﻴﻧ ﻞﻣﺎﺷ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر يﺎﻫرﻮﺸﻛ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ
ﺶﻴﺑﺎﻤﻛ ﻂﻠﺴﺗ ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور ار ﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺪﻧا . ناﺮﺒﻫر ﺎﻬﻧآ رد لﺎﺳ يﺎﻫ ﺮﻴﺧا ﺎﺑ ﻚﻳدﺰﻧ نﺪﺷ ﻪﺑ ﻪﻴﺳور و
،ﻦﻴﭼ رد ﻊﻗاو رد ﻲﭘ ﺐﻠﺟ
ﺖﻳﺎﻤﺣ ياﺮﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ بﻮﻛﺮﺳ ﻪﻧاﺮﮔ ﺶﻳﻮﺧ هﺪﻣآﺮﺑ ﺪﻧا .
ﻲﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ بﺮﻏ ﻪﺑ
،ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﺧﺮﺑ زا ناﺮﺒﻫر ﻪﻘﻄﻨﻣ ار ﻪﺑ ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺪﻧﺎﺳر ﻪﻛ ﻂﻘﻓ ﻪﻴﺳور و
ﻦﻴﭼ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻚﻤﻛ ﻲﻣﺎﻈﻧ و يدﺎﺼﺘﻗا مزﻻ ار ياﺮﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ يﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ ﻲﻠﺧاد
و ﻪﻘﻄﻨﻣ يا رد
رﺎﻴﺘﺧا نﺎﻧآ راﺮﻗ ﺪﻨﻫد . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد ﻦﻳا ﺎﺳ ل ﺎﻫ ﻪﻛ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ
رد ﺖﻬﺟ ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﻪﺑ
ﻪﻴﺳور و ﻦﻴﭼ يﻮﮔ ﺖﻘﺒﺳ ار زا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻲﻣ
،ﺪﻧدﻮﺑر زا ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﻲﻣﺮﮔ لﺎﺒﻘﺘﺳا
ﺪﻧدﺮﻛ . ﻪﻴﺳور و ﻦﻴﭼ ﻢﻫ رد يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﺑ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ
فﺪﻫ ﺎﻫ ﻳ ﻲ ار لﺎﺒﻧد ﻲﻣ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﻛ
ﺮﺘﺸﻴﭘ ﻪﺑ نآ هرﺎﺷا ﺪﺷ . تﻼﻤﺣ ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ و زﺎﻏآ ﮓﻨﺟ رد
،نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا هﺪﻨﻳآ
نﺎﻤﻴﭘ
ار رد ﻪﻟﺎﻫ يا زا ﺪﻳدﺮﺗ وﺮﻓ دﺮﺑ . رﻮﻀﺣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ رد
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻂﻳاﺮﺷ يﺪﻳﺪﺟ ار ﻪﺑ دﻮﺟو
دروآ ﻪﻛ ﻞﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ار داد راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ .
ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ رد ﺮﺑاﺮﺑ يرﺎﻴﺴﺑ زا ثداﻮﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا تﻮﻜﺳ رﺎﻴﺘﺧا دﺮﻛ و ﻊﺿﻮﻣ ﺖﻓﺮﮕﻧ .
ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ ﻮﺧﺮﺑ يدر ﺎﺑ ناﺮﺤﺑ نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا دﺮﻜﻧ
و ﻊﻧﺎﻣ يراﺬﮔاو هﺎﮕﻳﺎﭘ
ﻪﺑ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ
رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﺸﻧ . ﻦﻳا نﺎﻤﻴﭘ ﻚﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻢﺠﺴﻨﻣ و ﺪﺣاو رد ﺮﺑاﺮﺑ تاﺪﻳﺪﻬﺗ ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ
ﺑ ﻪ رﺎﻛ
ﺖﻓﺮﮕﻧ . نﺎﻤﻴﭘ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ لﺎﺳ
يﺎﻫ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ دﻮﺧ
ار ﺎﺑ ﺪﻳدﺮﺗ زﺎﻏآ دﺮﻛ . ﻲﻧﺎﻤﻴﭘ ﻪﻛ
رد اﺪﺘﺑا ﺪﻴﻣا ﻲﻧاواﺮﻓ ار ﺑ ياﺮ دﺎﺤﺗا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻀﻋا
زا ﻪﻠﻤﺟ ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ
،دﻮﺑ
ﺖﺤﺗ ﺗﺄ ﺮﻴﺛ ﻪﺳ ﻞﻣﺎﻋ ﻢﻬﻣ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﻴﺳور -
،ﻦﻴﭼ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﺖﻧﻮﺸﺧ مﻼﺳا نﺎﻳاﺮﮔ
ﻲﻃاﺮﻓا
، جرﺎﺧ زا هدوﺪﺤﻣ راﺪﺘﻗا دﻮﺧ ﻪﺑ ﺞﻳرﺪﺗ ﮓﻧر (Germanovich, .2008, pp. ﺖﺧﺎﺑ
18-22) . ﻪﻴﺳور و ناﺮﻳا ﻂﺑاور لﺎﻤﺷ روﺪﻳﺮﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ هزﻮﺣ رد تﻼﻜﺸﻣ ﻲﺧﺮﺑ دﻮﺟو ﺎﺑ
- ،بﻮﻨﺟ
يرﺎﻜﻤﻫ ﻞﺣ ،ﻲﻟﻮﺴﻨﻛ يﺎﻫ يوﺮﻴﻧ دﺎﺠﻳا ،رﺰﺧ يﺎﻳرد ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻞﺼﻓ و
،رﻮﻔﺳﺎﻛ ﻲﻣﺎﻈﻧ يﺎﻫ يرﺎﻜﻤﻫ
يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد يرﺎﻜﻤﻫ ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ بﻮﭼرﺎﭼ رد و زﺎﻘﻔﻗ و
دراد نﺎﻳﺮﺟ ﺮﺘﺸﻴﺑ Noi, 2006, pp. 96-100)
ﻲﻣﺮﻛ ؛ ، 1389 ص ، 120 .(
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ
زا ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻒﻟا - ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
رد يرﺎﻴﺴﺑ زا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ
،يدﺎﺼﺘﻗا ﺎﻀﻋا
زا ﺮﻈﻧ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺑ
ﻪ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻚﻳدﺰﻧ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻮﮔ ﻪﻜﻨﻳا يﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ يدﺎﺼﺘﻗا
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻨﻛ . ﺎﺑ ﻦﻳا
،لﺎﺣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﻲﺒﺴﻧ هﻮﻴﺷ يﺎﻫ
ﻧﻮﮔ نﻮﮔﺎ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ تﻻدﺎﻌﻣ هرﺎﺑرد ﺖﻴﻤﻫا ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻦﻴﺑ يﺎﻀﻋا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا
ار ﻢﻬﺑ ﺪﻧﺰﺑ . ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ رد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﺮﮕﻳد ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ
شﺮﺘﺴﮔ ﻚﻳ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺎﺑ دﻮﺟو ﻦﻳا ﻲﻜﻳدﺰﻧ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
و ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻞﻣﺎﻋ
ﻦﻴﻴﻌﺗ هﺪﻨﻨﻛ رد ﻦﻴﻴﻌﺗ يﺎﻀﻋا ﻚﻳ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ و ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﻂﻘﻓ ﻲﺋﺰﺟ زا
ﻞﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﻫ ﺖﺳا و ﻪﺘﺴﺑ ﻪﺑ داﺪﻌﺗ ﺰﻛاﺮﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ و حﻮﻄﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ فﺮﻃ يﺎﻫ هﻮﻘﻟﺎﺑ
،يرﺎﺠﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ قﺮﻓ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺎﻀﻋا
ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻞﻴﻬﺴﺗ و نازرا ﺮﺗ نﺪﺷ تﻻدﺎﺒﻣ يرﺎﺠﺗ
،دﻮﺷ ﻪﻜﻠﺑ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﻪﺑ ﻞﻴﻟد نﺪﻣآ دﻮﺟو ﻲﺧﺮﺑ
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا كﺮﺘﺸﻣ
زا ﺮﻈﻧ
،ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ و اﻮﻫ و ﺮﮕﻳد دراﻮﻣ ﻦﻴﺑ
ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺰﻴﻧ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﺮﺜﻛا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ
،يدﺎﺼﺘﻗا
ﺎﻀﻋا ﺮﺘﺸﻴﺑ رد ﻚﻳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ راﺮﻗ
،ﺪﻧراد ﻲﻟو رد داﺪﻌﺗ يدﺎﻳز زا ﻦﻳا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ
ﺰﻴﻧ ﻞﻗاﺪﺣ ﻲﺧﺮﺑ زا ﺎﻀﻋا ﺎﺑ ناﺮﮕﻳد ﻪﻠﺻﺎﻓ
،ﺪﻧراد ﻪﺑ ﻲﻠﻜﺷ ﻪﻛ ﻲﻤﻧ ناﻮﺗ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
ار هﺪﻳﺪﭘ ﺎﻧ ﻲﻓرﺎﻌﺘﻣ رد هوﺮﮔ ﺪﻨﺑ ي ﺎﻫ ﺖﺴﻧاد .
ﺮﻴﻴﻐﺗ هﻮﻴﺷ ﺎﻫ و رد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﺎﻳ ﻪﻠﺻﺎﻓ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
و رد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺚﻋﺎﺑ ﻴﻴﻐﺗ ﺮ يﺎﻀﻋا ﺐﺳﺎﻨﻣ ياﺮﺑ ﻚﻳ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﻲﻣ دﻮﺷ .
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻧﺎﻬﺟ ترﺎﺠﺗ ﻦﻳﺮﺗزرﺎﺑ ﺎﻨﺜﺘﺳا
رد درﻮﻣ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﺖﺳا و نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ﺎﻬﻨﺗ
يﺎﻫرﻮﺸﻛ راﻮﺠﻤﻫ
ﻪﺑ يزﺎﺳدازآ و
يﺪﻨﻤﻧﻮﻧﺎﻗ
ترﺎﺠﺗ ﻦﻴﺑ دﻮﺧ ﻲﻤﻧ ﺪﻧزادﺮﭘ . ﻪﺑ
،لﺎﺣﺮﻫ ﺮﮔا
ﻪﭼ مﺎﻤﺗ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﺎﺑ رﺎﻴﻌﻣ ﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻲﻳﺎ ﺪﻧﺮﻴﮔرد
، ﻲﻟو ﺎﻬﻨﺗ ﻦﻳا رﺎﻴﻌﻣ ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ
يﺎﻀﻋا ﻚﻳ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ار ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
ﺖﻌﺳو يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻮﻀﻋ
) ﻲﻠﺻا و ﺮﻇﺎﻧ ( نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يور ﻢﻫ ﺶﻴﺑ زا 37
نﻮﻴﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﻊﺑﺮﻣ ﺎﻳ 28 ﺪﺻرد زا ﺢﻄﺳ ﻲﻜﺸﺧ يﺎﻫ ﻦﻴﻣز ﺖﺳا . ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ زا ﺮﻈﻧ هﺮﺘﺴﮔ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ رد
ﺰﻛﺮﻣ رﺎﻗ ه ﺎﻴﺳآ هﺪﻨﻛاﺮﭘ هﺪﺷ ﺖﺳا و ﻪﺘﺒﻟا ﺖﻳﺰﻛﺮﻣ ﺮﺜﻛا يﺎﻫﺪﺣاو ﻲﺳﺎﻴﺳ
ﻮﻀﻋ
نآ ﻪﺑ لﺎﻤﺷ قﺮﺷ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ و ﺰﻛﺮﻣ ﺎﻴﺳآ ﻖﻠﻌﺗ دراد .
رد ﻦﻳا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ
،يا ﺎﻀﻋا زا ﺮﻈﻧ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻢﻬﺑ
ﻚﻳدﺰﻧ ﺪﻨﺘﺴﻫ و ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﻲﺒﺴﻧ
هﻮﻴﺷ يﺎﻫ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻞﻤﺣ و ﻞﻘﻧ )
،ﻲﻨﻴﻣز
،ﻲﺑآ ﻲﻳاﻮﻫ ( ﺑ ﻪ ﺐﺗاﺮﻣ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺗ ﺮ زا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ا ﺮﮕﻳد ي ﺖﺳ .
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻞﻤﺣ ﻞﻘﻧو رد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﺮﮕﻳد ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ شﺮﺘﺴﮔ ﻦﻳا
هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﻲﻣ دﻮﺷ و زا ﻦﻳا ﺮﻈﻨﻣ يﺎﻀﻋا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ زا
ﻚﻳ
يﺮﺗﺮﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻪﺑ ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ رد ﺖﻘﻴﻘﺣ يﺎﻀﻋا نآ زا ﺮﻈﻧ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻚﻳدﺰﻧ
ﺑ ﻪ ﻢﻫ
و رد ﻊﻗاو ءﺰﺟ يﺎﻛﺮﺷ يرﺎﺠﺗ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺪﻧﺮﮕﻳﺪﻜﻳ .
ب - ناﺰﻴﻣ
،ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺪﺷر
و ﻢﻬﺳ زا ﺖﻴﻌﻤﺟ نﺎﻬﺟ
ناﺰﻴﻣ ﺖﻴﻌﻤﺟ زا ﻞﻣاﻮﻋ ﻢﻬﻣ رد ﻲﺳرﺮﺑ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا
،ﺖﺳا اﺮﻳز ﺎﺑ ﻦﻳا ﻪﻧاﻮﺘﺸﭘ
ﻲﺗرﺪﻗ ﻪﻛ ياﺮﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ دﻮﺟو ﻲﻣ
،ﺪﻳآ رد ﻂﺑاور ترﺪﻗ و شزﺎﺳ ﻊﻓﺎﻨﻣ يﺎﻀﻋا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﺶﻘﻧ ﻲﻤﻬﻣ ﺎﻔﻳا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺮﺑ ﻦﻳا
،سﺎﺳا ناﺰﻴﻣ ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺎﻀﻋا ﻦﻳا هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ لﺎﻜﺷا
ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻲﻣ ﺪﻫد : هﺎﮔ ﻚﻳ رﻮﺸﻛ زا ﺮﻈﻧ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻞﻣﺎﻛ ﻂﻠﺴﻣ ﺖﺳا و هﺎﮔ نزو
رﻮﺸﻛ ﻂﻠﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﻠﻴﺳو عﻮﻤﺠﻣ نزو ا ﺎﻀﻋ ﺮﮕﻳد ي ﻲﺜﻨﺧ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺎﺑ ﻦﻳا
،لﺎﺣ نزو ﺎﻫرﻮﺸﻛ ار ﻳﺎﺒﻧ ﺪ
ﻂﻘﻓ ﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺎﻬﻧآ ﻲﺑﺎﻳزرا دﺮﻛ
، ﻪﻜﻠﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ ﺪﻣآرد ﺎﻬﻧآ ﺰﻴﻧ ﻪﺟﻮﺗ دﺮﻛ . ﻚﻳ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻢﻬﻣ ﺮﮕﻳد
هزاﺪﻧا ﻞﻛ ﺖﻴﻌﻤﺟ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا
،ﺖﺳا نﻮﭼ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻚﻳ هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يور رﺎﺘﺧﺎﺳ و
يراﺪﻳﺎﭘ نآ و نزو و ﺶﻘﻧ نآ رد ﺢﻄﺳ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﺗﺄ ﺮﻴﺛ ﻲﻣ دراﺬﮔ .
يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻮﻀﻋ
نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻜﻤﻫ ﻧﺎﺷ يﺎﻬﮕ ﺎﺑ اراد ندﻮﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻎﻟﺎﺑ ﺮﺑ 7 / 2909 نﻮﻴﻠﻴﻣ
ﺮﻔﻧ
، 62 / 43 ﺪﺻرد زا ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻲﻧﺎﻬﺟ ار رد دﻮﺧ ﺎﺟ هداد ﺪﻧا و ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ زا ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ
ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻦﻴﻟوا ﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا رد نﺎﻬﺟ ﺖﺳا و نزو ﻂﻠﺴﻣ رد نﺎﻴﻣ ﺮﮕﻳد تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا
دراد . رد نﺎﻴﻣ
،ﺎﻀﻋا ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻪﺑ ﻦﻴﭼ ﻖﻠﻌﺗ راد د ﻪﻛ ﻦﻳا رﻮﺸﻛ 57 / 19 ﺪﺻرد زا
ﺖﻴﻌﻤﺟ نﺎﻬﺟ و 87 / 44 ﺪﺻرد ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ار رد لﺎﺳ 2007 رد دﻮﺧ يﺎﺟ هداد
ﺖﺳا .
ﺪﻌﺑ زا
،ﻦﻴﭼ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
،ﺪﻨﻫ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ و ﻪﻴﺳور راﺮﻗ ﺪﻧراد . ﻦﻳا رﺎﻬﭼ رﻮﺸﻛ عﻮﻤﺠﻣرد
1 / 2781 نﻮﻴﻠﻴﻣ ﺮﻔﻧ ﻲﻨﻌﻳ 58 / 95 ﺪﺻرد ﺖﻴﻌﻤﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ار رد لﺎﺳ 2007 رد دﻮﺧ يﺎﺟ
اد هد ﺪﻧا .
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺪﺷر ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻦﻴﭼ و ﺪﺷر ﻲﻔﻨﻣ نآ ياﺮﺑ
،ﻪﻴﺳور ﻢﻬﺳ ﺖﻴﻌﻤﺟ نآ ود
، زا ﺖﻴﻌﻤﺟ
نﺎﻣزﺎﺳ و نﺎﻬﺟ ﻪﺑور
،ﺶﻫﺎﻛ و ﻢﻬﺳ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ و ﺪﻨﻫ ﻪﺑور ﻲﻧوﺰﻓ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺖﺳا . ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ
وﺮﻤﻠﻗ ﻳ ﻲ ﺮﺑاﺮﺑ ﺎﺑ 37 نﻮﻴﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﻊﺑﺮﻣ دراد ﻪﻛ ﺶﻴﺑ زا ﻪﻧ ﺮﺑاﺮﺑ هزاﺪﻧا حﺮﻄﻣ ﻦﻳﺮﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻄﻨﻣ ﻪﻘ يا
–نﺎﻬﺟ ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﺎﭘورا ﺖﺳا– و ﺖﻴﻌﻤﺟ نآ ﺶﻴﺑ زا 9 / 2 درﺎﻴﻠﻴﻣ ﺮﻔﻧ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻦﻴﻣود نﺎﻣزﺎﺳ گرﺰﺑ
ﺎﻴﻧد ﺪﻌﺑ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻠﻣ ﺪﺤﺘﻣ ﺖﺳا . زا ﺮﻈﻧ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ ﺪﻨﻫ و ﻦﻴﭼ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻞﺑﺎﻗ ﻼﻣ ﻪﻈﺣ يا ﺪﻧراد . ﻪﺘﺒﻟا
ﭻﻴﻫ ﺖﻗو ﻳﺎﺒﻧ ﺪ نزو ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﻳ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ار ﺎﻬﻨﺗ ﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ نآ ﺑﺎﻳزرا ﻲ
،دﺮﻛ ﻪﻜﻠﺑ ﻦﻳا رﺎﻴﻌﻣ
رد رﺎﻨﻛ ترﺪﻗ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ اﺪﻴﭘ ﻲﻨﻌﻣ ﺪﻨﻛ
ﻪﻛ رد ﻪﻣادا ﻪﻳارا ﻲﻣ .دﻮﺷ
لوﺪﺟ
هرﺎﻤﺷ 1 :
،ﺖﻴﻌﻤﺟ خﺮﻧ ﺪﺷر و ﻢﻬﺳ زا ﺖﻴﻌﻤﺟ نﺎﻬﺟ
خﺮﻧ ﺪﺷر
ﺖﻴﻌﻤﺟ (%وﺮﻔﻧنﻮﻴﻠﻴﻣ) نآﻲﻧﺎﻬﺟﻢﻬﺳوﺖﻴﻌﻤﺟ 10
-
05 00-05 95-00 2007 2000 1990
ﺖﻌﺳو MHa) (
حﺮﺷ
58 /
0 0/67 0/91 1305/7
) 6 / 19 (
8 / 1247
) 2 / 19 (
8 / 1128
) 3 / 21 (
8 / 959
) 1 / 7 (
ﻦﻴﭼ
51 / 0
- -0/48 -0/23 142/5 ) 1 / 2 (
0 / 144
) 2 / 2 (
4 / 147
) 8 / 2 (
8 / 1709
) 7 / 12 (
ﻪﻴﺳور
71 /
0 0/34 -1/25 15/4
) 23 / 0 (
2 / 15
) 23 / 0 (
0 / 15
) 28 / 0 (
5 / 272
) 0 / 2 (
نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ
10 /
1 1/01 1/49 5/3
) 08 / 0 (
2 / 5
) 08 / 0 (
9 / 4 ) 09 / 0
( 20/0
) 15 / 0 (
نﺎﺘﺳﺰﻴﻗﺮﻗ
51 /
1 1/19 1/34 6/7
) 1 / 0 (
6 / 6
) 10 / 0 (
2 / 6
) 12 / 0 (
3 / 14
) 1 / 0 (
نﺎﺘﺴﻜﻴﺟﺎﺗ
44 /
1 1/46 1/52 27/4
) 41 / 0 (
6 / 26
) 41 / 0 (
7 / 24
) 47 / 0 (
7 / 44
) 3 (./
نﺎﺘﺴﻜﺑزا
- - - 1503/0
) 5 / 22 (
4 / 1445
) 2 / 22 (
1327 ) 06 / 25
( 3021/1
) 5 / 22 (
ﻊﻤﺟ ﺎﻀﻋا
46 /
1 1/62 1/84 1169/0
) 5 / 17 (
2 / 1046
) 1 / 16 (
2 / 860
) 2 / 16 (
7 / 328
) 4 / 2 (
ﺪﻨﻫ
84 /
1 1/82 2/44 163/9
) 5 / 2 (
4 / 144
) 2 / 2 (
0 / 113
) 13 / 2 (
6 / 79
) 6 / 0 (
نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ
35 /
1 0/97 1/22 71/2
) 1 / 1 (
1 / 66
) 01 / 1 (
7 / 56
) 07 / 1 (
5 / 174
) 3 / 1 (
ناﺮﻳا
96 /
0 0/88 0/66 2/6 ) 04 / 0 (
5 / 2
) 04 / 0 (
2 / 2
) 04 / 0 (
4 / 156
) 2 / 1 (
ﺴﻟﻮﻐﻣ نﺎﺘ
- - - 1406/7
) 1 / 21 (
2 / 1259
) 3 / 19 (
1 / 1032
) 5 / 19 (
739.2 ) 5 / 5 (
يﺎﻀﻋا ﺮﻇﺎﻧ
- - - 2909/7
) 61 / 43 (
6 / 2704
) 5 / 41 (
1 / 2359
) 6 / 44 (
3 / 3760
) 0 / 28 (
ﻊﻤﺟ ﻞﻛ
17 /
1 1/24 1/37 6671/2
) 100 (
8 / 6514
) 100 (
9 / 5294
) 100 (
5 / 13442
) 100 (
نﺎﻬﺟ
Source: UNCTAD, 2008
ياﺮﺑ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻖﺑﺎﺳ دﺎﺤﺗا يورﻮﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ ﻪﺑ
يﺎﺟ هرود 2005 - 1980
، هرود 2005 - 1995 هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا .
ج - ﻲﻜﻳدﺰﻧ و ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ هزاﺪﻧا
دﺎﺼﺘﻗا ﺎﻫرﻮﺸﻛ يﺎﻫ
هدﺎﺳ ﻦﻳﺮﺗ ﻲﺼﺧﺎﺷ ﻪﻛ
ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يرﺎﻴﻌﻣ ياﺮﺑ نﺎﻜﻣا ﻲﺠﻨﺳ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻫوﺮﮔ زا
ﺎﻫرﻮﺸﻛ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ
،داد ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻲﻠﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺖﺳ . ﻲﺘﻗو ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﺮﻈﻧ
ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻲﻠﻣ ﺑ ﻪ ﻢﻫ ﺮﺘﻜﻳدﺰﻧ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ نﺎﻜﻣا ترﺎﺠﺗ ﻦﻴﺑ ﺎﻬﻧآ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . ياﺮﺑ
،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﮔا ﻚﻳ يﺎﻴﻧد ﻪﺳ يرﻮﺸﻛ ار رد ﺮﻈﻧ ﻢﻳﺮﻴﮕﺑ و عﻮﻤﺠﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻲﻠﻣ ﻪﺳ
رﻮﺸﻛ 120 ﺪﺷﺎﺑ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻲﻠﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 10
، 10 و 100 ضﺮﻓ
،دﻮﺷ ﺲﭘ
ﺮﺜﻛاﺪﺣ راﺪﻘﻣ تاردﺎﺻ رد
ﻦﻳا ﺎﻴﻧد ﻞﻬﭼ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺑ
؛ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﺘﻗو ﻪﻛ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻚﭼﻮﻛ
مﺎﻤﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻲﻠﻣ ار ردﺎﺻ و راﺪﻘﻣ يوﺎﺴﻣ دراو ﺪﻨﻨﻛ . ﺎﻣا ﺮﮔا ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﻲﻠﻣ ﺮﻫ
رﻮﺸﻛ 40
،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ناﺰﻴﻣ تاردﺎﺻ رد
ﻦﻳا ﻪﺳ رﻮﺸﻛ 120 ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺑ . ﺲﭘ ﻲﺘﻗو
ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﺮﻈﻧ هزاﺪﻧا دﺎﺼﺘﻗا ي ﻢﻬﺑ ﻚﻳدﺰﻧ ﺪﻨﺘﺴﻫ
، تادراو تاﺪﻴﻟﻮﺗ عﻮﻨﺘﻣ ﺮﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺳا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻦﻳا رﺎﻴﻌﻣ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻌﺳﻮﺗ و يرﺎﻜﻤﻫ يدﺎﺼﺘﻗا درﻮﻣ ﺗ ﻳﺄ ﺪﻴ ﺖﺳا .
زا ﺮﻈﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ
،ﻲﻠﺧاد ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻧﺎﺴﻧا و ﺪﻴﻟﻮﺗ
،ﻞﻛ رد نورد و نﺎﻴﻣ
هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا توﺎﻔﺗ و عﻮﻨﺗ يدﺎﻳز دﻮﺟو
،دراد ﻲﻟو ﻦﻳا توﺎﻔﺗ رد درﻮﻣ ﺪﻣآرد
