هرود 2 ، هرﺎﻤﺷ 6
نﺎﺘﺴﻣز 1389
ﺺﺻ 83 ﺎﺗ 96
ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻴﻔﻴﻛ
شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﻲﺳرﺮﺑ و
نآ طﺎﺒﺗرا
ﺎﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ناﺰﻴﻣ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر رد
ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻛﺮﺷ
ﻲﻠﻋ يرﺪﻧاﻮﻳد
،1
ﺪﻧﻮﺷﺎﻛﺮﺗ زﺎﻨﻠﮔ 2
هﺪﻴﻜﭼ
ﺖﻴﻔﻴﻛ زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر :
تﺎﻣﺪـﺧ ﺲـﭘ زا شوﺮـﻓ ﺶـﻘﻧ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا رﺎﻴـﺴﺑ
ﻲـﻤﻬﻣ رد
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ يروآدﻮﺳ و ﺖﻛﺮﺷ
ﺎﻫ ﺎﻔﻳا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻪﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻤﻫا ﻞﻴﻟد هراﻮﻤﻫ
ﻦـﻳا لاﺆـﺳ حﺮـﻄﻣ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻲﻣ ناﻮﺗ
ﺖﻛﺮـﺷ رد ار تﺎﻣﺪـﺧ ﻦﻳا ﺖﻴﻔﻴﻛ زا ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
درﻮـﻣ
ﻲﺑﺎﻳزرا راﺮﻗ داد . ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻴﺑدا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ
ا ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار و نادﺎﺘـﺳ
و ﻪﺑﺮﺠﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ
نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺖﻛﺮﺷ ، ﻞﻣاﻮﻋ شوﺮـﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺖﻛﺮـﺷ
) ﺖﻴﻌـﺿو
ناﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ،
هﻮﺤﻧ ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ ،ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻢﻴﺗ ﻲﻳارﺎﻛ ناﺰﻴﻣ
ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻨﻓ ،
ﺢﻄﺳ
ﺖﻛﺮﺷ تﻻﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ
، تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﻛﺮﺷ
( ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﺪـﺷ . ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد ﺪـﻌﺑ ي
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا طﺎﺒﺗرا ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﺎﺑ ﺎﻫ
ناﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ
ﺖﻛﺮـﺷ شوﺮـﻓ زا ﺲـﭘ تﺎﻣﺪـﺧ زا
، ﺮـﺑ
ﻪﻴﺿﺮﻓ يﺎﻨﺒﻣ لﺪﻣ و ﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﻴﻬﺗ يا ﺖـﺳا هﺪﺷ نآ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و ﻲـﻳاور و
ﺪﻴـﺳر ﺪـﻴﻳﺄﺗ ﻪـﺑ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻊﻤﺟ زا ﺲﭘ ﻞﻴﻠﺤﺗ مﺎﺠﻧا و تﺎﻋﻼﻃا يروآ
زﺎـﻴﻧ درﻮـﻣ يرﺎـﻣآ يﺎﻫ ﻦﻴـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎـﻴﺑ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ يﺎﻫ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺎﺿر
دﻮـﺟو يرادﺎـﻨﻌﻣ ﻪـﻄﺑار ﺖﻛﺮـﺷ
دراد . ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺎﻬﺘﻧارد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ياﺮﺑ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺗآ يﺎﻫ ﻪﻳارا ﺖﺳا هﺪﺷ .
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ
،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ،شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ: ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻛﺮﺷ
1 . رﺎﻴﺸﻧاد هﺪﻜﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
،ناﺮﻬﺗ ناﺮﻳا
2 . يﻮﺠﺸﻧاد
،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ د
هﺪﻜﺸﻧا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
،ناﺮﻬﺗ ناﺮﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ
: 23 / 10 / 88
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﻳﺎﻬﻧ شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
13 / 2 / 89
ﻪﻟﺎﻘﻣ لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
ﺪﻧﻮﺷﺎﻛﺮﺗ زﺎﻨﻠﮔ
Email: g.torkashvand@gmail.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻳارا
رد تﺎﻣﺪـﺧ ﺖﻛﺮـﺷ
ﺎـﻫ ﻲﻳ ﻦـﻳﻼﻧآ و ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا تﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﻛ ﻪـﻳارا
ﻲﻣ ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻲﺘﻨﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ زا ﺪﻨﻫد .
رد
نﺎـﻣز رﻮﺘﻛﺎـﻓ تﺎﻣﺪـﺧ عﻮـﻧ ﻦـﻳا ﻪﻳارا ،
ﻲﻣ يزﺎﺑ ار ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﺶﻘﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻲﺳﺮﺘﺳد و ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﺑ ﺗ تﺎﻣﺪـﺧ نآ ﻊﺒ زا ﺲـﭘ
يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ زا ﻦﺌﻤﻄﻣ و ﻊﻳﺮﺳ شوﺮﻓ ﻪﻳارا
تﺎﻣﺪﺧ عﻮﻧ ﻦﻳا ﺘﺴﻫ
ﺪﻨ .
زا نآ ﺎﺟ هﺎﮔﺪـﻳد يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻫ ﻪﻛ ياﺮـﺑ ،دراد ﺖﻣﺪـﺧ زا ار دﻮـﺧ صﺎـﺧ تارﺎـﻈﺘﻧا و ﺎـﻫ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻢﻬﻣ و ﻲﻠﺻا يﺎﻫ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا
ﻪﻳارا ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺪﻳﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻳد زا تﺎﻣﺪﺧ
ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ كﺮﺘﺸﻣ تارﺎﻈﺘﻧا و .
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻦﻳا ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺎﺑ ﺖﻴﻤﻫا و ﺎﻫ
نآ ﺎﻫ ياﺮـﺑ
،يﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣ نﺎـﻣز رد ناﻮﺗ
شﻼـﺗ ﻞﻜـﺸﻣ ﻊـﻓر رد يﺮﺘـﺸﻣ ﻲﺘﻳﺎـﺿرﺎﻧ ﺖـﻴﻔﻴﻛ و دﺮـﻛ
ﻪـﻳارا
دﺮﺑ ﻻﺎﺑ ار تﺎﻣﺪﺧ .
ﺑ ﻪ ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻦﻳا هوﻼﻋ ﻲـﻣ ﻚﻤﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ
رد ار دﻮـﺧ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺎـﺗ ﺪـﻨﻛ
دﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﺑ دراد ار ﻲﻔﻴﻛ ﺪﺷر ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﻲﻫار ندﺮﺑﻻﺎـﺑ و نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻆـﻔﺣ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧرد ﻪﻛ
ﺖﻛﺮﺷ دﻮﺳ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺠﻨﻣ
.
ﺖﻛﺮﺷ تﺎﻣﺪﺧ ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﻲﻜﻳ
زا گرﺰﺑ ﻦﻳﺮـﺗ ﺖﻛﺮـﺷ يﺎـﻫ لﺎـﻌﻓ رﻮـﺸﻛ رد ﻪـﻨﻴﻣز
يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا بﻮﺴﺤﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ ي ﺖﻛﺮﺷ تﺎﻣﺪﺧ ﻚـﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا زا
ﻲـﺣاﺮﻃ و
ﺪﻴﻟﻮﺗ مﺮﻧ يﺎﻫراﺰﻓا ﻲﺼﺼﺨﺗ
ﺎﺗ دﺎﺠﻳا و شﺮﺘﺴﮔ ﻪﻜﺒﺷ ﻲـﺻﺎﺼﺘﺧا ﻲﺗاﺮﺑﺎـﺨﻣ
و زا ﻪـﺿﺮﻋ و
ﺪﻴﻟﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد يﺎﻫ زادﺮﭘدﻮﺧ
(ATM)
و ﻪﻧﺎﻳﺎﭘ شوﺮـﻓ
(POS)
ﺎـﺗ ﻪـﻳارا ـﺧ تﺎﻣﺪ درﻮـﻣ زﺎـﻴﻧ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﺑ ﻪ ترﻮﺻ نوﺮﺑ يرﺎﭙﺳ ﺪﺒﺳ ﻲﻠﻣﺎﻛ زا هار ﻞﺣ
،ﺎﻫ تﻻﻮﺼﺤﻣ و
تﺎﻣﺪﺧ ار ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
دﻮﺧ ﻪﺿﺮﻋ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ ﺎﻫزﺎﻴﻧ
و ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ هار
ﻞﺣ يﺎـﻫ ﻞـﺑﺎﻗ هدﺎـﻴﭘ يزﺎـﺳ رد ﺢﻄـﺳ
تﺎﺴﺳﺆﻣ ﻲﻜﻧﺎﺑ
و ﻲﻟﺎﻣ رﻮﺸﻛ ﺚﻋﺎﺑ هﺪﺷ ﺎﺗ ﺖﻛﺮﺷ تﺎﻣﺪﺧ ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ياﺮﺑ
ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮـﮔ
ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ دﻮﺧ ﻒﻴﻃ هدﺮﺘﺴﮔ يا زا تﻻﻮﺼﺤﻣ و
تﺎﻣﺪﺧ ار رد رﺎﻴﺘﺧا دﺮﻴﮔ و ﻪﺿﺮﻋ ﺪﻨﻛ .
ﻦﻳا ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ تﻻﻮﺼﺤﻣ
و تﺎﻣﺪﺧ و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يﺎﻫزﺎﻴﻧ عﻮﻨﺘﻣ و هﺪﻴﭽﻴﭘ تﺎـﺴﺳﺆﻣ ﻲﻜﻧﺎـﺑ
زﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺖﻴﻔﻴﻛ
ﻪﻳارا تﺎﻣﺪﺧ ،تﺎﻣﺪﺧ زا ﺲﭘ
،شوﺮﻓ ﺶﺠﻨﺳ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و رد ترﻮﺻ موﺰﻟ هار ﻪﻳارا ﻞﺣ ﻲﻳﺎﻫ ياﺮﺑ يزﺎﺴﻬﺑ ﺖـﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪـﺧ و يﺎﻫﺪـﻨﻳآﺮﻓ
ﻪﻳارا رﺎﻛ دراد . ﻦﻳا رد ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻔﻟﺆﻣ
يﺎﻫ ﺮﺛﺆﻣ ﻴﻛ رد زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔ
ﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ طﺎﺒﺗرا و هﺪﺷ ﻲ
نآ ﺎﻫ ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﺎﺑ
دﺮﻴﮔ راﺮﻗ نﻮﻣزآ درﻮﻣ ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا .
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ و يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ي
ﺶﻫوﮋﭘ
نآ عاﻮﻧا و تﺎﻣﺪﺧ
،ﺖﻣﺪﺧ يﺪﻨﻳآﺮﻓ ﺖﺳا ﻞﻤﺘﺸﻣ ﺮﺑ ﻚﻳ يﺮﺳ زا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ ي ﻢﻛ ﺶﻴﺑو سﻮﺴﺤﻣﺎﻧ ﻪﻛ
ـﺑ ﻪ رﻮـﻃ
ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺎﻣا ﻪﻧ
ًﺎﻣوﺰﻟ
،ﻲﮕﺸﻴﻤﻫ رد
تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻦﻴـﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ و
ﺎـﻳ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ ﺎـﻳ
ﺎﻫﻻﺎﻛ و ﺎﻳ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎـﻫ ي ﻪـﻳارا هﺪـﻨﻨﻛ
،ﺖﻣﺪـﺧ يور هداد ﺎـﺗ هار ﻲـﻠﺣ ياﺮـﺑ ﻞﻳﺎـﺴﻣ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ] 13 [.
ﻪﺒﻨﺟ زا تﺎﻣﺪﺧ ﻢﻴـﺴﻘﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺖـﺳا يﺪـﻨﺑ .
ﺮـﻈﻨﻣ زا ار تﺎﻣﺪـﺧ ﺮـﮔا
تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻦﻴﺣ ﻪﻳارا تﺎﻣﺪـﺧ و ﻲﺘﻨـﺳ تﺎﻣﺪـﺧ ﻲـﻠﻛ ﻪﺘـﺳد ود ﻪـﺑ ﻢﻳﺮـﻴﮕﺑ ﺮـﻈﻧ رد ﺖﻣﺪـﺧ
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻞﺑﺎﻗ
يﺪﻨﺑ ﺪﻧا ياﺮﺑ ﺮﻳز ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻪﻛ نآ
ﻪﻳارا ﺎﻫ ﻲﻣ دﻮﺷ :
تﺎﻣﺪﺧ ﻲﺘﻨﺳ ) ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ
ﺮﮔا:(
رد ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻳارا ﺖﻣﺪﺧ تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻦﻴـﺑ نﺎـﺴﻧا ﺎـﻫ ترﻮـﺻ دﺮـﻴﮔ
ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ رد ﺐﻟﺎﻗ تﺎﻣﺪﺧ ﻲﺘﻨﺳ ﻒـﻳﺮﻌﺗ ﺪـﻫاﻮﺧ ﺪـﺷ . ﻊـﻗاورد ﺖﻴـﺻﻮﺼﺧ ﻲﻠـﺻا
ﻦـﻳا عﻮـﻧ
تﺎﻣﺪﺧ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺮﻴﻏ رﺎﻛدﻮﺧ ﻪﻳارا هﺪﺷ و زﺎﻴﻧ ﻪـﺑ ﻲﺤﻄـﺳ زا ﺖـﻟﺎﺧد نﺎـﺴﻧا
ﺪﻧراد .
تﺎﻣﺪﺧ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
ﺮﮔا :
رد ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻳارا ﺖﻣﺪـﺧ تﻼﻣﺎـﻌﺗ ﻦﻴـﺑ
نﺎـﺴﻧا و ﻦﻴـﺷﺎﻣ و رد ﻚـﻳ
ﻂﻴﺤﻣ يزﺎﺠﻣ ترﻮﺻ دﺮﻴﮔ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ رد ﺐﻟﺎﻗ تﺎﻣﺪﺧ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﺪـﻫاﻮﺧ ﺪـﺷ . ﻦـﻳا
تﺎﻣﺪﺧ زا ﻖﻳﺮﻃ ﻪﻜﺒﺷ ﺎﻫ و ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺪﻨﻧﺎﻣ
،ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﺎﻫ ي
،زادﺮﭘدﻮﺧ ﻦﻔﻠﺗ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ
،
تﺎﻣﺪﺧ
،ﻲﻨﻔﻠﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻫ ي ﻪﻳارا هﺪﻨﻫد تﺎﻣﺪﺧ رﺎﻛدﻮﺧ و ...
ﻪﻳارا ﻲﻣ ﻮﺷ د ] 22 ][
23 .[
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﻛ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻄﻣ ﻌﻟﺎ ﻪ ﻫ ﺎ و ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ تﺎﻣﺪـﺧ ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ار
دوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪـﻛ زا ﻖـﻳﺮﻃ لﺎـﻧﺎﻛ ﻲـﺘﻧﺮﺘﻨﻳا ترﻮـﺻ ﻲـﻣ دﺮﻳﺬـﭘ ] 20 ][
27 [ ﺎـﻣا ،
ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻟﺎﻧﺎﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ رد تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا درﻮﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ .
ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر و تﺎﻣﺪﺧ
رد ﺶﺨﺑ تﺎﻣﺪﺧ
، ﺑﺎﻳزرا ﻲ ﺖﻴﻔﻴﻛ نآ ﻦﻴﺣ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻳارا تﺎﻣﺪﺧ مﺎﺠﻧا ﻲـﻣ دﺮـﻴﮔ . ﺖﻳﺎـﺿر
يﺮﺘﺸﻣ زا ﻚﻳ ﺖﻣﺪﺧ ار ﻲﻣ ناﻮﺗ زا ﻖﻳﺮﻃ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ي تارﺎﻈﺘﻧا وا زا تﺎﻣﺪﺧ ﺎﺑ ﺖﺷادﺮﺑ وا زا
تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا
،هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ دﺮﻛ . ﺮﮔا تﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﻳارا هﺪـﺷ زا ﺪـﺣ تارﺎـﻈﺘﻧا يﺮﺘـﺸﻣ
ﺮـﺗاﺮﻓ
،ﺪﺷﺎﺑ نآ تﺎﻣﺪﺧ قﻮﻓ هدﺎـﻌﻟا ﻲـﻘﻠﺗ ﻲـﻣ دﻮـﺷ . ﻲﻧﺎـﻣز ﻪـﻛ تارﺎـﻈﺘﻧا يﺮﺘـﺸﻣ
زا تﺎﻣﺪـﺧ ﺎـﺑ
ﺖﺷادﺮﺑ يﺎﻫ وا زا تﺎﻣﺪﺧ نﺎﺴﻜﻳ دﻮﺷ ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا هﺪﺷ ﺖﻳﺎﺿر ﺶـﺨﺑ و رد ﺪـﺣ
رﺎﻈﺘﻧا و ﺖﺳا رد ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﻛ ﺮﺘﻤﻛ زا نآ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ شﺮﻳﺬﭘ ﺖﺳا .
ﻲﻓﺮﻃ زا رد رازﺎﺑ ور ﻪﺑ لﻮﺤﺗ زوﺮﻣا
، هدﺎﻔﺘﺳا زا نﻮﻨﻓ ترﺎﺠﺗ ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺮـﻣا
ﻢـﻬﻣ و
يروﺮﺿ ﺗ ﻲﻘﻠ ﻲﻣ ﻮﺷ د . ﻪﺑ رﺎﻛ يﺮﻴﮔ يﺎﻫراﺰﺑا ترﺎﺠﺗ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا زا
ﻓﺮﻃ ﻲ ﺚﻋﺎﺑ هدﺎﺳ يزﺎﺳ
مﺎﺠﻧا ﺐﺴﻛ و رﺎﻛ و ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ ﻲﻣ ﻮﺷ د و زا فﺮﻃ ﺮﮕﻳد ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
و ﻢﻬﻣ ﺮﺗ زا نآ ﻻﺎﺑ ﻦﺘﻓر ﺢﻄﺳ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر نﺎﻧآ
ار ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺘﺷاد ﺖـﺳا . ﺎـﻣا ﻦـﻳا ﻪﻴـﻀﻗ رد
ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﺑ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻞﻜﺷ ترﻮﺻ ﻲﻣ دﺮﻳﺬﭘ ﻪﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ ي ﻪﻳارا هﺪﻨﻫد تﺎﻣﺪﺧ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺦﺳﺎﭘ يﻮﮔ تارﺎﻈﺘﻧا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رد ﻪﻄﺑار ﺎﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا هدﻮـﺑ
و ﺢﻄـﺳ
ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ زا ﻦﻳا ﺖﻴﻔﻴﻛ ار ﻦﻴﻤﻀﺗ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻳارا مواﺪﻣ ﺎﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻦﻳا تﺎﻣﺪﺧ هزوﺮـﻣا
ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻟوا ﺄﺸﻨﻣ ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر هﺪﺷ و ﻢﻬﻣ ﻳﺮﺗ ﻦ ﻞﻣﺎﻋ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﺎـﻫ ي ﻪـﻳارا هﺪـﻨﻫد
ﻦﻳا تﺎﻣﺪﺧ رد تﺪﻣزارد ﺖﺳا
] 11 .[
هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺳ ﻲﻃ رد يا
ﺮﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ مﻮﻬﻔﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻖﺒﻃ ﺮﺑ و لﺪﻣ
ﻳﺎﻫ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺶﺠﻨﺳ ﺖﻬﺟ ﻲ ﻪـﻳارا
ﺖـﺳا هﺪـﺷ .
ﻪـﺑ رﻮـﻃ
ﻛوﺮﺳ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﻟﺪﻣ ناﺮﮕﻳد و نﺎﻣارﻮﺳارﺎﭘ لﺎﺜﻣ لاﻮ
ﻪﻳارا رد ار تﺎﻣﺪـﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ
ﺪﻌﺑ ﺞﻨﭘ ﺐﻟﺎﻗ :
دﺎﻌﺑا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،سﻮﻤﻠﻣ ﺦﺳﺎﭘ ،
ﻲﻳﻮﮔ ، ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻲﻟﺪـﻤﻫ و ﺮﻃﺎﺧ نﺎﻨﻴﻤﻃا
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ] 20 [.
نﻮﺘﺴﻧﺎﺟ ﺰﻴﻧ لﺎﺳ رد 1995 ﻲﻟﺪﻣ ﻪـﻳارا ،ﻪـﺟﻮﺗ دﺎـﻌﺑا نآ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﺮـﻛ
ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ ﻪﻧﺎﺘﺳود رﺎﺘﻓر و ﺖﺒﻗاﺮﻣ ، ار
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺖﻳﺎﺿر ﻞﻣاﻮﻋ هﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد يﺮﺘﺸﻣ
ﺖﺳا ] 17 .[
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ لﺎﺳ رد 2002 نﺎﮕﻳﺪﻟآ و ﻞـﺗﺎﺑ رد ﻲـﭘ يﺮـﺴﻜﻳ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺎـﻫ رد ﻪـﻨﻴﻣز
ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ
،ﻲﻜﻧﺎﺑ سﺎﻴﻘﻣ يﺪﻳﺪﺟ ﺎﺑ ناﻮـﻨﻋ
"
اﺮﺘـﺴﻴﺳ . سا .
"ﻮـﻴﻛ ﻪـﻳارا هدﺮـﻛ ﺪـﻧا ﻪـﻛ
ﺪـﻌﺑ رﺎﻬﭼ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ار ﻲﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ :
ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﻢﺘـﺴﻴﺳ
ﺖـﻴﻔﻴﻛ ،تﺎﻣﺪـﺧ تﺎﻣﺪـﺧ
ﺖﻴﻔﻴﻛ ،يرﺎﺘﻓر ﺧ
تﺎﻣﺪ و ﻲﻨﻴﺷﺎﻣ ﺖﺤﺻ
تﻻدﺎﺒﻣ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺪﻨﻛ
] 6 [.
دﺎﻌﺑا ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪـﺷ رد ﺖـﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪـﺧ ﻲﺘﻨـﺳ ﻪـﻳﺎﭘ ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ ياﺮـﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ رد
ﺖـﻴﻔﻴﻛ
تﺎﻣﺪﺧ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺳا
] 20 .[
ﻪﺑ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا هزﻮﺣ رد لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ
ﻮﻳ و ﻮﺘﻧود رد لﺎﺳ 2001 يرﺎـﻴﻌﻣ ﺖـﺤﺗ ناﻮـﻨﻋ
"
ﺖﻳﺎـﺳ لاﻮـﻛ
"
ار ﻪـﻛ ﻞﻣﺎـﺷ رﺎـﻬﭼ ﺪـﻌﺑ :
ﺖﻟﻮﻬﺳ هدﺎﻔﺘﺳا
، ﻲﺣاﺮﻃ
،يﺮـﻨﻫ ﺖﻋﺮـﺳ شزادﺮـﭘ و
ﺖـﻴﻨﻣا ﻢﺘـﺴﻴﺳ
،ﺖـﺳا ياﺮـﺑ ﺶﺠﻨـﺳ
ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺖﻣﺪﺧ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﻪﻳارا
هدﺮـﻛ ﺪـﻧا ] 26 [.
،لﺎـﻤﺘﻳز نﺎﻣارﻮـﺳارﺎﭘ و
اﺮﺗﻮﻬﻟﺎـﻣ رد لﺎـﺳ
2002 ﻲﻃ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻊﻣﺎﺟ و ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ و ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪ يﺎﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺞﻨﭘ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ
ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ ﺑ ﺖﺷادﺮ يﺮﺘﺸﻣ زا ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪـﺧ ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ار
ﻪـﻳارا هداد ﺪـﻧا ﻪـﻛ ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ زا :
اﻮﺘﺤﻣ و سﺮﺘﺳدرد ندﻮﺑ
ﻲـﺘﺣار ،تﺎـﻋﻼﻃا و
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ
حﺮـﻃ ،ﺖـﻴﻨﻣا ،هدﺎﻔﺘـﺳا و ﻲـﻜﻴﻓاﺮﮔ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نﺎﻨﻴﻤﻃا / مﺎﻤﺗا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ] 20 [ لﺎﺳ رد 2005 و لﺎﻤﺘﻳز نﺎﻣارﻮﺳارﺎﭘ
يﺎﻨﺒﻣﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻪﻴﻟوا ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ يا لﺎﻧﺎﻛ رد تﺎﻣﺪﺧ
هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﻲﺘﻨـﺳ ﻊـﻳزﻮﺗ يﺎـﻫ دﻮـﺑ
، سﺎـﻴﻘﻣ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ
"
يا . سا .
"لاﻮﻛ
يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ار ﺖﻔﻫ
ﺪﻌﺑ ﻪﻛ ﺮﺘﺸﻴﭘ لﺎﻤﺘﻳز دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ
ﺪﻧداد شﺮﺘﺴﮔ و ﻂﺴﺑ دﻮﺑ هداد .
ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻦﻳا لﺪﻣ ﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ بو ﺖﻳﺎﺳ يﺎـﻫ
شوﺮﻓ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﺐﻟﺎﻗ رﺎﻬﭼ ﺪـﻌﺑ ﺎـﺑ 22 ﻟﺆﻣ ﻪـﻔ ﻪـﻳارا ﺪـﺷ . ﻦـﻳا دﺎـﻌﺑا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ زا :
ارﺎﻛ ﻲﻳ مﺎﻤﺗا ، ﺶﻨﻛاﺮﺗ ، رد سﺮﺘﺳد ندﻮﺑ ﻆﻔﺣ و ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﮕﻧﺎﻣﺮﺤﻣ
. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ نآ ﺎـﻫ ﺖـﻬﺟ
ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ دﻮﺒﻬﺑ و ﻲﺣﻼﺻا بو ﺖﻳﺎﺳ يﺎﻫ شوﺮﻓ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا و ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺖـﻴﻔﻴﻛ
تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻳﺎﺳ زا ﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﻛ
ﺎﺑ ﻚﻳ ﻞﻜﺸﻣ ﺎﻳ ﺪﻣﺎﻴﭘ فرﺎﻌﺘﻣﺎﻧ رد
بو ﺖﻳﺎـﺳ درﻮـﺧﺮﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ
، ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﻟﺪﻣ
"
يا . سر .
"لاﻮﻛ
ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﺳ ﺪﻌﺑ : ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮـﮔ ، ناﺮـﺒﺟ ترﺎـﺴﺧ و
ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا 11 ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﻳارا ﺪﻧدﺮﻛ . ﻪـﺑ
لﻮـﻤﻌﻣ رﻮـﻃ رد
ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻚـﻳ ﺖﻳﺎـﺳ شوﺮـﻓ ود لﺪـﻣ
"
يا . سا .
"لاﻮﻛ
"و يا . سر .
"لاﻮﻛ
ﺎﺑ ﻢﻫ ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ ﺪﻧور ] 20 [.
يراﻮﻬﻟا و ﻞـﻜﻴﻧ ﻲﻠﺗرﺎـﻫ و
ﻲﻧﻮﺗ لﺎﺳ رد دراو 2005
ﺖﻬﺟ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ رﺎﻛدﻮﺧ ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﻲﻟﺪﻣ ﻪﻳارا ﺪﻧدﺮﻛ
ﺞﻨﭘ ﻪﻛ ﺪﻌﺑ
يراﺪـﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪـﺧ ،زادﺮﭘدﻮـﺧ تﺎﻣﺪﺧ ،ﻲـﺘﻧﺮﺘﻨﻳا يراﺪـﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪـﺧ ،ﻲـﻨﻔﻠﺗ
ﺖـﻤﻴﻗ زا يﺮﺘـﺸﻣ كاردا و ﻲﻠﺻا تﺎﻣﺪﺧ دراد
ﻪـﻛ ﻂـﺳﻮﺗ 26 ﻪـﻔﻟﺆﻣ درﻮـﻣ ﻲﺑﺎـﻳزرا راﺮـﻗ
ﻲﻣ دﺮﻴﮔ ] 1 [.
ﺮﻴﻟﻮﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يﺮﮕﻳد لﺪﻣ رد و
ﻦﻴﺑ ﺎﺘﺳا لﺎﺳ رد ك 2006
ﻪﻳارا ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﺪﺷ
ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺪﻨﻳآﺮﻓ ﺎﻳ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺖﻴﻔﻴﻛ ،
ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺟوﺮﺧ ﺎﻳ ﺖﻴﻔﻴﻛ و هﺪﻧﺎﺘﺳ ﻲﺑﺎـﻳزرا درﻮـﻣ دﻮﺒﻬﺑ
راﺮﻗ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ ] 10 .[
ناﺮﮕــﺸﻫوﮋﭘ ﺎﺘــﺳار ﻦﻴــﻤﻫ رد ﻦﻴــﺑ طﺎــﺒﺗرا ﻲــﻔﻠﺘﺨﻣ
ﻪــﻔﻟﺆﻣ و تﺎﻣﺪــﺧ ﺖــﻴﻔﻴﻛ يﺎــﻫ
راﺮـﻗ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار يﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر هداد
ﺪـﻧا . يدﺮـﺑ رد ناﺮـﮕﻳد و ﭘ
ﻲـﺸﻫوﮋ لﺎـﺳ رد
2001
، يرادﺎـﻨﻌﻣ ﻪـﻄﺑار ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻦﻴـﺑ
دﻮـﺟو نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎـﺿر و تﺎﻣﺪـﺧ ﺖـﻴﻔﻴﻛ
دراد ] 9 [ . رد نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر و تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ يﻻﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲـﺸﻫوﮋﭘ
ﻂـﺳﻮﺗ
لﺎﺳ رد ناﺮﮕﻳد و رﺪﻨﭼﺮﺳ 2002
ﻪﺑ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺪﻴﺳر ] 24 [.
ﻪـﺑ هﺪـﻴﻘﻋ ي ﺖـﻴﭘ و ناﺮـﮕﻳد ﻲـﺳرﺮﺑ
طﺎﺒﺗرا ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺧ تﺎﻣﺪ و يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر يﺮﺘﺸﻣ
ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻲﻠﺻا رد ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻳﺎﺿر يﺮﺘـﺸﻣ
ﺖﺳا ] 21 .[
هوﻼﻋ لﺎـﺳ رد ناﺮـﮕﻳد و ﻞﻴﻋﺎﻤﺳا ﻪﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد نآ ﺮﺑ 2009
هداد مﺎـﺠﻧا ،ﺪـﻧا
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻴﺑ رادﺎﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﺦﺳﺎﭘ يﺎﻫ
،ﻲﻳﻮﮔ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻲﻟﺪﻤﻫ و ﺎﺑ
يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر يﺮﺘﺸﻣ
ﻪﺑ
ﺖﺳا هﺪﻴﺳر ﺪﻴﻳﺄﺗ ]
16 .[
تﺎﻣﺪﺧ ﺲﭘ زا شوﺮﻓ
لﺎﺳ رد ﻚﺴﺘﻳاو ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ 2005
"، تﺎﻣﺪﺧ ﺲﭘ زا
"شوﺮﻓ
ﺐـﻠﻏا ﻪـﺑ ﻲﺗﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﺘﻔﮔ
ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺪﻌﺑ زا ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻻﺎﻛ ﻪﻳارا ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻲﻧﺎﺒﻴﺘـﺸﭘ ﺪـﻌﺑ زا شوﺮـﻓ و ﻲﻧﺎﺒﻴﺘـﺸﭘ
ﻲﻨﻓ و ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ لﻮﺼﺤﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﺗارﺎﺒﻋ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻛ رد ﻦﻳا صﻮﺼﺧ ﻪﺑ
رﺎﻛ ﻪﺘﻓر ﺪﻧا ] 25 [.
تﺎﻣﺪﺧ زوﺮﻧوﺮﮔ هﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ
ﺖـﺳا يﺮﺘـﺸﻣ ﻞﻜـﺸﻣ ﻪـﺑ ﻲﺨﺳﺎﭘ ﺐﻠﻏا شوﺮﻓ زا ﺲﭘ .
ا ﻦـﻳ
لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻳارﺎﻛ مﺪﻋ ﻞﻣﺎﺷ تﻼﻜﺸﻣ ،ﻞﻜﺸﻣ ﻞﺣ رد ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ ﻚﻤﻛ ،ﻞﻜﺸﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ ،
و يﺮﺘﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ لﻮﺼﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ زا ﻲﻫﺎﮔآ مﺪﻋ ...
ﺖﺳا . هﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ي
وا ﺘﺸﻣ زا ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﻞﺣ رد شﻼﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺣﻼﺻا يﺪﻨﻳآﺮﻓ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ رد يﺮ
ﺪـﺷ ﺪـﻫاﻮﺧ يﺮﺘـﺸﻣ ﻲﺘﻳﺎـﺿرﺎﻧ ﺚـﻋﺎﺑ دﻮﺸﻧ فﺮﻃﺮﺑ ﺮﮔا ﻪﻛ دراد لﻮﺼﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻦـﻳا
رد ﻞﻜـﺸﻣ زوﺮـﺑ زا ﻞﺒﻗ ﻪﻛ ﻲﺤﻄﺳ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر نﺪﻧادﺮﮔزﺎﺑ رد ﻲﻌﺳ تﺎﻣﺪﺧ نآ
ﺎـﺟ
دراد ،ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ]
13 .[
ﻲﻟدرﺎﻳﺎﮔ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻃ ناﺮﮕﻳد و
لﺎـﺳ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ 2007
مﺎـﺠﻧا
شوﺮـﻓ زا ﺲـﭘ تﺎﻣﺪﺧ ،ﺪﻧداد
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻞﻣﺎـﺷ ار يﺎـﻫ
: ﻞـﻳﻮﺤﺗ ﻻﺎـﻛ ، ﺐـﺼﻧ و هار يزاﺪـﻧا ،
شزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ
، داﺪﻣا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ، ﺮﻫ عﻮﻧ تﺎﻣﺪﺧ يﺮـﻴﻤﻌﺗ ، ﺮـﻫ عﻮـﻧ ﺪـﻨﻳآﺮﻓ
يزﺎﺳزﺎﺑ ﻪﺑ و ﻲﻣ ﻲﻧﺎﺳرزور ﺪﻧاد
] 12 .[
ﺶﻫوﮋﭘ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد زا ﺲـﭘ تﺎﻣﺪﺧ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
شوﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﺮﻳز ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻻﺎـﻛ ﻪـﺑ يﺮﺘـﺸﻣ ، ﺐـﺼﻧ و هار يزاﺪـﻧا
، شزﻮـﻣآ يﺎـﻫ
ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ
، داﺪﻣا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
، ﺮﻫ عﻮﻧ تﺎﻣﺪﺧ يﺮﻴﻤﻌﺗ
، ﺮﻫ عﻮﻧ ﺪﻨﻳآﺮﻓ يزﺎـﺳزﺎﺑ ﺖـﺳا
] 12 .[
رﺪﻨﻳورآ و ﺎﺿﺎﻘﺗ ﻪﻫد رد شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﺷر ﻪﺑور ار ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ــﻠﻳﻻد ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﻲ ﺪــﻴﭽﻴﭘ ،دﻮــﺧ قﻮــﻘﺣ زا نﺎﻳﺮﺘــﺸﻣ ﻲﻫﺎــﮔآ ،ﻲﻧﻮــﻨﻛ تﻻﻮــﺼﺤﻣ ﻲﮔ ﺶﻳاﺰــﻓا
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ يﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻞﻳﺪﻌﺗ و
ار ﺎﻫ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﺪﺣاو ﻦﺘﺷاد ياﺮﺑ
ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻫ رد ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻪﻳارا
ﺖﺳا هدﺮﻛ 7]
.[
حﺮﻃ ﺶﻫوﮋﭘ شور و
ياﺮﺑ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ﺶﻫوﮋﭘ
هﺪﻳا ﺎﺑ لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد زا ﻦﺘﻓﺮـﮔ
لﺪـﻣ
ﺶﻫوﮋـﭘ رد ﻂﺒﺗﺮـﻣ يﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﺎﻫ ﻲﻠﻛ ي ﺪﺧ زا ﺲﭘ تﺎﻣ ﺎـﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ و ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ
و نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﺖﻛﺮـﺷ شوﺮـﻓ زا ﺲـﭘ تﺎﻣﺪـﺧ ﻲـﻠﻛ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،نﺎﮔﺮﺒﺧ
راﺮـﻗ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ
ﺖﻓﺮﮔ . رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﻳا رد
هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 1
ﺺﺨﺸﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ .
رادﻮﻤﻧ
1 . ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ي
ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻠﺻا دﺎﻌﺑا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﺐﻟﺎﻗ رد
: ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ و ﺐـﺼﻧ
هار يزاﺪﻧا هﺪﺷ ﻪﺘﺧوﺮﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳ هﺮﻬﺑ نﺎﻜﻣا و
ﻪـﻳارا ،مواﺪـﻣ يرادﺮـﺑ شزﻮـﻣآ
تاﺪﻨﺘـﺴﻣ و ﺎـﻫ
ﻂﺒﺗﺮﻣ ، يراﺪﻬﮕﻧ و ﺮﻴﻤﻌﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﺎﻫ لﺎﻜـﺷا زوﺮـﺑ ترﻮﺻ رد و
ﻪـﺑ ﻲﻧﺎـﺳرزور ﻢﺘـﺴﻴﺳ
ﺎـﻫ رد
زﺎﻴﻧ ترﻮﺻ ﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ
. ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦﻳا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ
ﺶﻫوﮋـﭘ و ﺎـﻫ دﻮـﺟﻮﻣ يﺎـﻫ
و ﻲـﺳرﺮﺑ زا ﺲـﭘ
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﺮﺛﺆﻣ ،ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا رد ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺎﺑ
زا ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻔﻴﻛ
ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺞﻨﭘ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻧﺎﮔ
هﻮﺤﻧ ،ناﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻌﺿو ي
ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ، ﻲﻳارﺎﻛ ناﺰﻴﻣ ﻞﻨﺳﺮﭘ
ﻮـﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ ،ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻨﻓ ﺖﻛﺮـﺷ تﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﺑ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺖﻛﺮـﺷ تﻻ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺎﻫ ﻪﻴﺿﺮﻓ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ
ﻲﻠﺻا ﻪﺑ حﺮﻄﻣ ﺮﻳز ترﻮﺻ ﻲﻣ
ﺪﻧﻮﺷ :
H1
: زا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺖﻳﺎـﺿر ناﺰـﻴﻣ و ناﺮﺑرﺎـﻛ ﺎـﺑ ﺖﻛﺮـﺷ ﻲﻃﺎـﺒﺗرا ﺖﻴﻌـﺿو ﻦﻴﺑ ﺖـﻴﻔﻴﻛ
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ .
H2
: هﻮﺤﻧ ﻦﻴﺑ ﺦﺳﺎﭘ
ﻲﻳﻮﮔ ﻢﻴﺗ ﺒﻴﺘﺸﭘ ﻲﻧﺎ زا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺖﻳﺎـﺿر ناﺰـﻴﻣ و ﺖـﻴﻔﻴﻛ
تﺎﻣﺪـﺧ
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ .
H3
: ﻲﻳارﺎﻛ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ
زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ و ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻨﻓ ﺖﻴﻔﻴﻛ
تﺎﻣﺪـﺧ
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ .
ﻞﻜﺸﻣ زوﺮﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد
ﺎﺑ و ﻲﻨﻔﻠﺗ ﻞﻜﺸﻣ ﻲﻨﻓ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار
ﻲﻣ فﺮﻃﺮﺑ دﻮﺷ
ﺎﺑ ﻞﻜﺸﻣ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﻲﻨﻓ ﻞﻨﺳﺮﭘ يرﻮﻀﺣ
ﻲﻣ ﻞﺣ دﻮﺷ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﻛ سﺎﻤﺗ
ﻞﻜﺸﻣ ﻞﺣ ﺖﻬﺟ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ
هار و ﺐﺼﻧ يزاﺪﻧا
ﻢﺘﺴﻴﺳ
شوﺮﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳ و شزﻮﻣآ ﻪﻳارا
تاﺪﻨﺘﺴﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﺑ رﺎﻛ
ﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﻪﺑ دراد ﻲﻧﺎﺳرزور
H4
: زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ و ﺖﻛﺮﺷ تﻻﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ
تﺎﻣﺪﺧ
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ .
H5
:
تﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﺑ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﻴﺑ ﺖﻛﺮـﺷ
زا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺖﻳﺎـﺿر ناﺰـﻴﻣ و ﺖـﻴﻔﻴﻛ
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ .
ﻲﻠﻛ حﺮﻃ ﺶﻫوﮋﭘ
رد ﺰﻴﻧ هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 2
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻳارا .
رادﻮﻤﻧ 2 . ﻲﻠﻛ حﺮﻃ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻞﻣاﻮﻋ و يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ
ﺎﺑ حﺮﻃ ﺶﻫوﮋﭘ :
ﺖﻴﻌﺿو ﻃﺎﺒﺗرا ﻲ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎـﻛ : يراﺮـﻗﺮﺑ طﺎـﺒﺗرا
ﺮﺛﺆـﻣ ردﺎـﻛ ﻲـﻨﻓ ﺖﻛﺮـﺷ ﺎـﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ و
ناﺮﺑرﺎﻛ ﺐﻌﺷ .
هﻮﺤﻧ ي ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻢﻴﺗ ﻲﻳﻮﮔ :
شﻼﺗ ياﺮﺑ ﻪﻳارا هار ﻞﺣ ﺪﻴﻔﻣ و ﻊﻳﺮﺳ ياﺮـﺑ تﻼﻜـﺸﻣ
مﻼﻋا هﺪﺷ زا يﻮﺳ يﺮﺘﺸﻣ .
ﻲﻳارﺎﻛ ﻣاﻮﻋ ﻞ ﻲﻨﻓ : ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ يﺎﻫ ﻲﺼﺼﺨﺗ ﻢﻴﺗ
ﻲﻨﻓ رد ﻪﻳارا تﺎﻣﺪﺧ و شزﻮﻣآ يﺎﻫ مزﻻ
ﻪﺑ ناﺮﺑرﺎﻛ .
ﺢﻄﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ تﻻﻮﺼﺤﻣ :
ﺖﻴﻓﺮﻇ و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ يﺎﻫ ﻲﻨﻓ ﻪﺘﻔﻬﻧ رد مﺮﻧ ﺎﻫراﺰﻓا ﻢﺘـﺴﻴﺳ ، و ﺎـﻫ
يﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺘﺧوﺮﻓ هﺪﺷ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ .
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺳﺮﺘﺳد تﺎﻣﺪـﺧ ﻪﺑ
: ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲـﻄﻴﺤﻣ جرﺎـﺧ زا لﺮـﺘﻨﻛ ﺖﻛﺮـﺷ ﺪـﻨﻧﺎﻣ طﻮـﻄﺧ
اﺮﺑﺎﺨﻣ ﻲﺗ و ﻪﻜﺒﺷ .
H5
H4
H3
H2
H1
ناﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻌﺿو هﻮﺤﻧ ي ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻢﻴﺗ
ﻲﻨﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻳارﺎﻛ ناﺰﻴﻣ ﺖﻛﺮﺷ
تﻻﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ ﺖﻛﺮﺷ
تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﻛﺮﺷ
زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ زا ﺖﻳﺎﺿر شوﺮﻓ ﺖﻛﺮﺷ
ﺖﻳﺎﺿر ﻲﻠﻛ زا ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ : ناﺰﻴﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎـﺿر يﺮﺘـﺸﻣ
زا ﻪـﻳارا تﺎﻣﺪـﺧ ﺲـﭘ زا
شوﺮﻓ و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺖﻴﻔﻴﻛ مﺮﻧ ﺎﻫراﺰﻓا و ﺎﻫراﺰﺑا ي ﻪﺘﺧوﺮﻓ هﺪﺷ .
ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ،فﺪﻫ ﺚﻴﺣ زا ﺮﻈﻧ هداد يروآدﺮﮔ و يدﺮﺑرﺎﻛ
ﺎـﻫ زا ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ ﻲـﺸﻫوﮋﭘ
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ عﻮﻧ ﺖﺳا
. شور ﺎﻫ ي يروآدﺮﮔ تﺎﻋﻼﻃا
، ﻞﻣﺎﺷ ﻟﺎﻄﻣ ﻌ ﻪ ﻫ ﺎ ي ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ يا و ﻤﺟ -ﻊ
يروآ هداد ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ هدﻮـﺑ
ﺖـﺳا . ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ي
هﺪـﺷ دﺎـﻳ ﻂـﺳﻮﺗ
ﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﺎـﺑ و
ا يرﺎﻜﻤﻫ نادﺎﺘﺳ
نﺎﮔﺮﺒﺧ و
، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺲﭘ ي
ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺘـﺷﺬﮔ يﺎﻫ
شور و ،ﺖﻛﺮﺷ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا يﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ
.
ﻴﻐﺘﻣ ﺶﺠﻨـﺳ درﻮـﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮ
يﺎـﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ رد وﺪﺟ ل هرﺎﻤﺷ 1 نﺎﺸﻧ هداد هﺪﺷ ﺖﺳا .
لوﺪﺟ 1 . ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﺶﺠﻨﺳ رﺎﻴﻌﻣ
ﺖﻴﻌﺿو ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺎﺑ
ناﺮﺑرﺎﻛ نﻮﺘﺴﻧﺎﺟ لﺪﻣ
) 1997 (
اﺮﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ . سا . ﻮﻴﻛ ) 2002 (
لﺪﻣ يا . سر . لاﻮﻛ ) 2005 ( ﺖﻟﻮﻬﺳ سﺎﻤﺗ ﺎﺑ ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ
رﺎﺘﻓر ﻞﻨﺳﺮﭘ ﺦﺳﺎﭘ ﻮﮔ ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ (Help Desk)
درﻮﺧﺮﺑ و رﺎﺘﻓر ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻪﻌﺟاﺮﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ ﻪﺒﻌﺷ
هﻮﺤﻧ ي ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ
ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ
نﻮﺘﺴﻧﺎﺟ لﺪﻣ
) 1997 (
اﺮﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ . سا . ﻮﻴﻛ ) 2002 (
لﺪﻣ يا . سر . لاﻮﻛ ) 2005 (
ﺮﻴﻟﻮﻛ و ﻦﻴﺑ كﺎﺘﺳا ) 2006 ( ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻨﻓ ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻪﺑ ﻪﺒﻌﺷ
ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ و ﺖﻋﺮﺳ ﻞﻤﻋ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻨﻓ هﺎﮕﺘﺴﻳا يﺰﻛﺮﻣ
"
يو .
"ﺖﺳ
ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ و ﺖﻋﺮﺳ ﻞﻤﻋ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻨﻓ هﺎﮕﺘﺴﻳا يﺰﻛﺮﻣ
"
يو . نا .
"ﻲﺑ
ﺖﻋﺮﺳ ﻊﻓر تﺮﻳﺎﻐﻣ يﺎﻫ ﺶﻨﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻛﺮﺷ
ناﺰﻴﻣ ﻲﻳارﺎﻛ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻲﻨﻓ اﺮﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ
. سا . ﻮﻴﻛ ) 2002 (
لﺪﻣ يا . سر . لاﻮﻛ ) 2005 ( ناﺰﻴﻣ هار ﺎﺸﮔ ندﻮﺑ ﺦﺳﺎﭘ يﺎﻫ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﺖﻛﺮﺷ
ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻨﻓ ﺳﺮﭘ ﻞﻨ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻪﻌﺟاﺮﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺒﻌﺷ
ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ و ﻢﻈﻧ يرﺎﻛ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻨﻓ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻪﻌﺟاﺮﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺒﻌﺷ
ﺖﻴﻔﻴﻛ شزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻪﻳارا هﺪﺷ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ندﻮﺑ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳرزور ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ ﺎﻫ
ﺢﻄﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ
تﻻﻮﺼﺤﻣ نﻮﺘﺴﻧﺎﺟ لﺪﻣ
) 1997 (
اﺮﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ . سا . ﻮﻴﻛ ) 2002 (
لﺪﻣ يا . سا . لاﻮﻛ ) 2005 (
لﺪﻣ ناﺮﮕﻳد ﻮﻳراﻮﻬﻟا )
2005 ( ﺖﻋﺮﺳ ياﺮﺟا ﺶﻨﻛاﺮﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ
مﺎﻴﭘ يﺎﻫ ﺎﻤﻨﻫار ياﺮﺑ عﻼﻃا زا مﺎﻤﺗا ﺶﻨﻛاﺮﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ
"
يو .
"ﺖﺳ رد نﺎﻣز ﻚﻴﭘ ﺶﻨﻛاﺮﺗ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ
"
يو . نا .
"ﻲﺑ رد نﺎﻣز ﻚﻴﭘ ﺶﻨﻛاﺮﺗ
دﻮﺒﻧ تﺮﻳﺎﻐﻣ يﺎﻫ ﻪﺑ دﻮﺟو هﺪﻣآ ﺮﺑ ﺮﺛا ﻲﻌﻄﻗ طﺎﺒﺗرا
ﺖﺣار يﺮﺑرﺎﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻊﻳﺮﺳ ﻪﺑ يﺎﻫﻮﻨﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ مﺮﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ راﺰﻓا
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻪﺑ
تﺎﻣﺪﺧ اﺮﺘﺴﻴﺳ لﺪﻣ
. سا . ﻮﻴﻛ ) 2002 (
لﺪﻣ يا . سا . لاﻮﻛ ) 2005 ( دﻮﺒﻧ ﻲﻌﻄﻗ هﺎﺗﻮﻛ تﺪﻣ ﻪﻜﺒﺷ ) رد ﺪﺣ ﺪﻨﭼ ﻪﻘﻴﻗد (
دﻮﺒﻧ ﻲﻌﻄﻗ هﺎﺗﻮﻛ تﺪﻣ ﻪﻜﺒﺷ ) رد ﺪﺣ ﺖﻋﺎﺳ (
زا ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻔﻴﻛ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ
تﺎﻣﺪﺧ يرﺎﮔزﺎﺳ يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻳارا تﻻﻮﺼﺤﻣ و
ﻢﺘﺴﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا ﺖﻳﺎﺿر عﻮﻤﺠﻣ رد هﺪﺷ ﻪﻳارا يﺎﻫ
عﻮﻤﺠﻣ رد ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ تﺎﻣﺪﺧ زا ﺖﻳﺎﺿر عﻮﻤﺠﻣ رد ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺳا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا نادﺎﺘ
ﺖﻛﺮـﺷ نﺎـﮔﺮﺒﺧ و مﺮﺘﺤﻣ ﺲـﭘ
زا مﺎـﺠﻧا ﺶﻴـﭘ نﻮـﻣزآ و
لﺎﻤﻋا تﺎﺣﻼﺻا اور ﺮﻈﻧ زا مزﻻ
ﻲﻳ ﺪﻴﻳﺄﺗ هﺪﺷ ا زا و رادرﻮـﺧﺮﺑ مزﻻ رﺎـﺒﺘﻋ ﺖـﺳا
. ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺶﺠﻨﺳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ، شور خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ درﻮﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا راﺮـﻗ
ﺖﻓﺮﮔ . ﺐﻳﺮﺿ يﺎﻔﻟآ خﺎﺒﻧوﺮﻛ ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ
80.4 ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ .
ﻪـﻴﻠﻛ ي
مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ يرﺎﻣآ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ راﺰﻓا
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧاSPSS
.
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ي
يرﺎﻣآ
ﺟ ﻪﻌﻣﺎ ي ﻦﻳا رد يرﺎﻣآ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻪﻴﻠﻛ ي ﻲﺘﺳﺮﭘﺮﺳ و ﺐﻌﺷ يﺎﻫ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﺖـﺤﺗ ﻪـﻛ ناﺮﻬﺗ رد
ﺪـﻧرادراﺮﻗ ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻛﺮﺷ تﺎﻣﺪﺧ ﺖـﺳا ،
.
ﻪـﻌﻣﺎﺟ داﺪـﻌﺗ ي
نﺎـﻣز رد يرﺎـﻣآ
مﺎﺠﻧا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ 1983 ﺖﺳا ﻪﺒﻌﺷ .
ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ لﻮـﻣﺮﻓ زا ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻢـﺠﺣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ
ﻮﺧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺪﺷ ﺪﻫا
:
) 1 ( 2 )
1 (
) 1 ( 2
2 2
2
p p
Z N
p p
Z n N
−
×
× +
−
×
−
×
×
= ×
α ε
α
ﺖﻗد ﺐﻳﺮﺿ ﺎﺑ 94
،قﻮﻓ لﻮﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺪﺻرد ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺮﺑ يور ﻪﻧﻮﻤﻧ يا ﻲﻓدﺎـﺼﺗ
زا 214 ﻪﺒﻌﺷ زا ناﺮﻬﺗ ﺐﻌﺷ ﻪـﻛ
زا تﺎﻣﺪـﺧ و تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺖﻛﺮـﺷ
تﺎﻣﺪـﺧ ﻚـﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ
،ﺪﻨﻨﻛ مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد ﺎﻫ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ نﻮﻣزآ ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺎﻫ ي شور زا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ
ي يرﺎﻣآ : فوﺮﮔﻮـﻤﻠﻛ نﻮﻣزآ
ـ ﻒﻧﺮﻴﻤـﺳا
ياﺮﺑ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ندﻮﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﺮﻴﻏ ﺎﻳ لﺎﻣﺮﻧ ﺺﻴﺨﺸﺗ ،
ﻦﻣﺮﻴﭙـﺳا ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮـﺿ ياﺮـﺑ
نﻮـﻣزآ
ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا و
نﻮﻴﺳﺮﮔر شور ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ
ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺛا ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﺑ
نﺎﻜﻣا ترﻮﺻ رد و ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻳارا
ﺗﺮﻣ ﻲﻧﻮﻴﺳﺮﮔر لﺪﻣ ﻂﺒ
هدﺎﻔﺘﺳا ، هﺪﺷ
.ﺖﺳا
ـ فوﺮﮔﻮﻤﻠﻛ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻒﻧﺮﻴﻤﺳا
، ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﺖـﺳا لﺎـﻣﺮﻧ ﺮـﻴﻏ .
رد
ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﻴﻏ لﺎﻣﺮﻧ ندﻮﺑ
،ﻊﻳزﻮﺗ ﺖﻬﺟ ﻲﺳرﺮﺑ طﺎﺒﺗرا ﻦﻴﺑ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ
زا نﻮﻣزآ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻦﻣﺮﻴﭙﺳا
هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖـﺳا . ﺞﻳﺎـﺘﻧ رد لوﺪـﺟ هرﺎﻤـﺷ 2 هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻞـﺑﺎﻗ
ﺖﺳا .
ﺟ لوﺪ 2 . نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻴﺿﺮﻓ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺐﻳﺮﺿ
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ دﺪﻋ يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ
يﺮﻴﮔ
ﺖﻴﻌﺿو ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻛﺮﺷ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﻛ 316(*)
. 000 . يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار دﻮﺟو
هﻮﺤﻧ ي ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ 422(*)
. 000
. يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار دﻮﺟو
ناﺰﻴﻣ ﻲﻳارﺎﻛ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻨﻓ (*) ﺖﻛﺮﺷ
418 . 000 . يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار دﻮﺟو
ﺢﻄﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ تﻻﻮﺼﺤﻣ (*) ﺖﻛﺮﺷ
420 . 000 . يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار دﻮﺟو
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ (*) ﺖﻛﺮﺷ
183 . 007 . يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار دﻮﺟو
ﺢﻄﺳ رد ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ*
01 / 0 ﺖﺳا رادﺎﻨﻌﻣ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
رد ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ يروﺮﻣ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا تﺎﻣﺪـﺧ ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا رد ﻪﺘـﺷﺬﮔ يﺎـﻫ
ﻲﻣرد ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺜﻛا رد ،ﻢﻴﺑﺎﻳ لﺪﻣ و ﺎﻫ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ هﺪـﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ فﺮﺻ يﺎﻫ
هدﻮـﺒﻧ ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ ،هﺪـﺷ ﻪـﻳارا ﺖﻣﺪـﺧ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﻛ ﻲﺗﻻﻮﺼﺤﻣ و ﻢﺘﺴﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺖﺳا ﺖﺳا . ـﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا رد
ﺖﻛﺮـﺷ شوﺮـﻓ زا ﺲ هﺪـﻳا ﺎـﺑ ،ﻚـﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا تﺎﻣﺪـﺧ
لﺪﻣ زا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻲﺘﻴﻟﺎﻌﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ و دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
) رادﻮﻤﻧ 1 ( و
ﻞﻣاﻮﻋ ،ﺖﻛﺮﺷ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﻪﺑﺮﺠﺗ و نادﺎﺘﺳا ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ :
ﺎـﺑ ﺖﻛﺮـﺷ ﻲﻃﺎـﺒﺗرا ﺖﻴﻌﺿو
ناﺮﺑرﺎﻛ ، هﻮﺤﻧ ي ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻳﻮﮔ ،ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﻢﻴﺗ ﻲﻳارﺎﻛ ناﺰﻴﻣ
ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻨﻓ ،
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ
ﺖﻛﺮﺷ تﻻﻮﺼﺤﻣ
، تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﻛﺮﺷ
ﻪﺑ ، ﻲـﺳرﺮﺑ رد ﻢـﻬﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ناﻮـﻨﻋ
ﺪﻧﺪـﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺖﻛﺮـﺷ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ .
ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺖـﻬﺟ ﺪـﻌﺑ ي
نآ طﺎﺒﺗرا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻲـﺣاﺮﻃ ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يا
ﺖﺳا هﺪﺷ
، ﻼﻃا زا زﺎﻴﻧ درﻮﻣ تﺎﻋ 214
ﻊﻤﺟ ﻪﺒﻌﺷ و ﺪﺷ يروآ
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪـﺑ ﺮـﻴﻏ لﺎـﻣﺮﻧ ندﻮـﺑ
،ﻊﻳزﻮﺗ ياﺮﺑ ﻲﺳرﺮﺑ طﺎﺒﺗرا ﻦﻴﺑ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺶﻫوﮋﭘ
زا نﻮﻣزآ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻦﻣﺮﻴﭙﺳا
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد ﺎﻫ ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ ﺪـﻫد
،
ﺖﻴﻌـﺿو يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴـﺑ ﻲﻃﺎـﺒﺗرا
ﺖﻛﺮـﺷ ﺎـﺑ ناﺮﺑرﺎـﻛ
) 0.000 ρ = و 0.316
rs= ( هﻮــﺤﻧ ي ﭘ ﺦــﺳﺎ ﻲﻳﻮــﮔ ﻢﻴــﺗ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘــﺸﭘ ) 0.000 ρ = و 0.422
rs = (
ناﺰﻴﻣ ﻲﻳارﺎﻛ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻨﻓ ﺖﻛﺮـﺷ ) 0.000 ρ = و 0.418
rs = ( ، ﺢﻄـﺳ دﺮـﻜﻠﻤﻋ تﻻﻮـﺼﺤﻣ
ﺖﻛﺮﺷ ) 0.000 ρ = و 0.420
rs = ( و ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ﻪـﺑ
تﺎﻣﺪـﺧ ﺖﻛﺮـﺷ ) 0.007 ρ = و
0.183
rs = ( ﺎﺑ ناﺰﻴﻣ ﺖﻳﺎـﺿر نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ زا ﺖـﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪـﺧ ﺲـﭘ زا شوﺮـﻓ ﺮـﺷ ﺖﻛ ﻪـﻄﺑار
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻲﻣﺎﻤﺗ اﺮﻳز ؛
زا ﺮـﺘﻤﻛ 0.05 ﺖـﺳا . ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻪﺘـﺷاد ﻲﻓﺎـﻛ ﻪـﺟﻮﺗ دﺎﻌﺑا ﻦﻳا ﻪﺑ دﻮﺧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ ،ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﺷﺎﺑ
. دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻫ ﺎ ﻳ ﻲ ياﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﺗآ
ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣز و
،ﻲﻧﺎﻜﻣ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲ ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ ﺐﻌﺷ نﺎﺘﺳا ناﺮـﻬﺗ
هدﻮﺑ ﺖﺳا . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻦﻳا ﻪﻛ وﺮﻤﻠﻗ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖﻛﺮﺷ تﺎﻣﺪﺧ ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا دوﺪـﺤﻣ
ﻪـﺑ ﺐﻌـﺷ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ي ناﺮﻬﺗ ﺖﺴﻴﻧ و يرﺎﻴﺴﺑ زا ﺐﻌﺷ ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ي نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ ﺎـﻫ
ﺰـﻴﻧ زا تﺎﻣﺪـﺧ ﺖﻛﺮـﺷ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ
،ﺪﻨﻨﻛ ﺮﺘﻬﺑ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﺗآ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻣﺪﺧ ﺲﭘ زا وﺮﻓ ش
ﺖﻛﺮﺷ رد ﺮﻳﺎﺳ ﺐﻌﺷ ﻊﻗاو رد نﺎﺘﺳا ﺎﻫ ﺰﻴﻧ مﺎﺠﻧا دﺮﻳﺬﭘ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ رد ﻦـﻳا ﺶﻫوﮋـﭘ ﺮﻈﻧ ـﻫ ﺎ و
دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻫ ﺎ ي ﻞﻨﺳﺮﭘ ﺐﻌﺷ ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ درﻮﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻲﺑﺎـﻳزرا ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ راﺮـﻗ
ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺖـﺳا .
ياﺮﺑ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪ ﻫ ﺎ ي
،ﻲﻠﻴﻤﻜﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺮﻈﻧ ﻫ ﺎ ي ناﺮﻳﺪﻣ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺰﻛﺮﻣ ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ يروﺮـﺿ ﻪـﺑ
ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر
.
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 . لدﺎﻋ رذآ
، رﻮﺼﻨﻣ ﻲﻨﻣﺆﻣ )
1384 (.
،ﺖﻤﺳ تارﺎﺸﺘﻧا ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد نآ دﺮﺑرﺎﻛ و رﺎﻣآ و لوا ﺪﻠﺟ
ناﺮﻬﺗ ،ﻢﻫدﺰﻴﺳ پﺎﭼ ،مود .
2 . ﺪﻴﻌﺳ يرﺎﮔدﺎﻳ هد )
1386 (.
هرﺎﻤـﺷ ،ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻪﻠﺠﻣ ،ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا 130
-
129 ﻪﺤﻔﺻ ، 35 - 39 .
3 . ﺪﻴﺳ ﻦﻳداﻮﺟ ﺪﻴﺳ ﺎـﺿر ، ﻲﭽﻄﻘـﺳ ﻢﻳﺮـﻣ ) 1385 (.
يراﺪـﻜﻧﺎﺑ وﺮﺘﻜﻟا
ﻚـﻴﻧ و ﺮﻴـﺳ لﻮـﺤﺗ نآ رد
ﻪﻠﺠﻣ ،ناﺮﻳا ﺮﻴﺑﺪﺗ
، هرﺎﻤﺷ 170 ﻪﺤﻔﺻ ، 30 .
4 . رﺎﻳﺮﻬﺷ يﺰﻳﺰﻋ )
1385 .(
ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺖﻣﺪﺧ ﻪﻠﺠﻣ ،ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا هرﺎﻤﺷ ،ﺮﻴﺑﺪﺗ
168 .
5. Al Hawari Mohammed, Nicole Hartley and Tony Ward (2005).
Measuring Banks’ Automated Service Quality: A Confirmatory Factor Analysis Approach, Marketing Bulltein, 16: 219.
6. Aldlaigan, A.H., Buttle, F.A (2002). SYSTRA-SQ: a new measure of bank service quality, International Journal of Service Industry Management; 13 (4): 362-81.
7. Arvinder P.S. Loomba (1996). Linkage between product distribution and service support functions. International Journal of Physical Distribution
& Logistics Management; 26 (4): 4-22.
8. Bitner, M.J, Booms, B.H, Tetreault, M.S (1990). The Service Encounter:
Diagnosing Favorable and Unfavorable Incidents; Journal of Marketing;
Vol.54; January.
9. Brady M. K., Robertson C.J (2001). Searching for a consensus on the antecedent role of service quality and satisfaction: an exploraty cross- national study; Journal of Business Research; 51(1): 53-60.
10. Collier Joel E, Bienstock Carol C (2006). Measuring Service Qulaity in E-Retailing, Journal of Service Research, 8(3): (February): 260-275.
11. Fassnacht, M./Köse, I (2006). Quality of Electronic Services:
Conceptualizing and Testing a Hierarchical Model, Journal of Service Research; 9(1): 19-37.
12. Gaiardelli Paolo, Nicola Saccani, Lucrezia Songini (2007). Performance measurement systems in after sales service: an integrated framework, Int. J. Business Performance Management; 9(2): 145 -171.
13. Grönroos, C. (2000). Service Management and Marketing: a customer Relationship Management Approach, 2nd Ed. England: John Wiley &
Sons, ltd.
14. Herve Mathe, Roy D. Shapiro (1990). Managing the Service Mix: After Sale Service for Competitive Advantage; The International Journal of Logistics Management; 1(1): 44-50.
15. Irini D. Rigopoulou, Ioannis E. Chaniotakis, Constantine
Lymperopoulos, George I. Siomkos (2008). After sales service quality as an antecedent of customer satisfaction the case of electronic appliances, Managing Service Quality; 18(5): 512-527.
16. Ismail A, Abdullah M.M.B, Francis S.K (2009). Exploring the relationships among service quality features, perceived value and customer satisfaction; Journal of Industrial Engineering and Management; 2(1): 230-250
17. Johnston R (1997). Identifying the critical determinants of service quality in retail banking: importance and effect; International Journal of;
Bank Marketing: 111-116.
18. Markeset, T., Kumar, U (2005). Study of product support strategy:
conventional versus functional products, Journal of Quality in Maintenance Engineering; 11 (1): 53-67.
19. Markeset, T., Kumar, U (2003). Design and development of product support & maintenance concepts for industrial services, Journal of Quality in Maintenance Engineering; 9 (4): 376-92.
20. Parasuraman, A., Zeithaml V., Malhotra A (2005). E S QUAL: A Multiple Item Scale for Assessing Electronic Service Quality. Journal of Service Research; 7(3): 213-233.
21. Pitt, L.F. Watson, R.T, Kavan, C.B (1995). Service Quality: A measure of information system effectiveness; MIS Quarterly; June
22. Santos J (2003). E service quality: a model of virtual service quality dimensions; Management Service Quality; 13(3): 233-246.
23. Sousa, R. and Voss, C.A. (2006). Service Quality in Multi-Channel Services Employing Virtual Channels; Journal of Service Research;
8(4): 356-371.
24. Sureshchandar, G.S., Rajendran, C, Anantharaman, R. N (2002). The relationship between service quality and customer satisfaction – a factor specific approach, Journal of Services Marketing; 16(4): 363-379.
25. Vitasek K (2005). Supply Chain & Logistics Terms and Glossary, Supply Chain Vision, Belevue, WA.
26. Yoo B., Donthu, N. (2001). Developing and validating a multidimensional consumer-based brand equity scale, Journal of Business Research, April, 52: 1-14.
27. Zeithaml, V. A (2002). Service excellent in electronic channels;
Managing Service Quality; 12(3): 135-138.
