1
یونعم یونثم رد تّیعم
ع میظ نایئزمح
1
) لوئسم( بسن یدیشر زانط
2
هدیکچ یرظن نافرع رد .تسآ هدش حرطم تاقولخم اب آدخ یهآرمه و تّیعم زآ ثحب میرک نآرق رد
هدرک حرطم آر تّیعم عون ود افرع تّیعم نیآ زآ ثحب .ینایرس تّیعم و یمویق تّیعم .دنآ
د هژیوب اه ر
و تّیعم یونثم رد دوخ راعشآ رد زین متفه نرق رآدمان فراع یولوم .تسآ هدش حرطم یرظن نافرع تهج رد ،تسآ یشلات رضاح شهوژپ .تسآ هدرک حرطم آر نایناهج و ناهج اب یلاعت قح یهآرمه یفیصوت ةویش هب هک ملاع و تآدوجوم اب قح یهآرمه و تّیعم نیآ لیلحت و نییبت -
ماجنآ یلیلحت
گ حلاطصآ رگید یافرع نوچمه زین انلاوم هک تسآ نآ زآ یکاح هدمآ تسد هب جیاتن .تسآ هتفر ینایرس و یمویق تّیعم هب لئاق نآرق تایآ حیرشت نمض وآ .تسآ هدومن ذخآ نآرق تایآ زآ آر تّیعم
هولج تّیعم یو ةدیقع هب .تسآ ناهج رد قح یو امآ .تسآ ناهج رد قح روضح و روهظ زآ یآ
آ کرد .تسین یناسنآ ره راک یلاعت قح تّیعم کرد تسآ دقتعم و هتسنآد یرآوشد رمآ آر تّیعم نی
:ناگژاودیلک .یونعم یونثم ،یولوم ،یمویق تّیعم ،ینایرس تّیعم ،یرظن نافرع
همدقم نآونع هب زین دوجو تدحو ثحب رد هک تسآ ینافرع ثحابم زآ یکی یلاعت قح اب تآدوجوم تّیعم
طم هلدآ کیّ یم حر
هدومن ذخآ نآرق تایآ زآ آر هلئسم نیآ افرع .دوش ةیآ ریظن یتایآ ساسآرب .دنآ
دیدح ةروس مراهچ
« مُتن ُک ا َم َنیَآ مُک َع َم َو ُه َو »
تآدوجوم اب قح ترضح ةیمویق تّیعم هب لئاق افرع
.1
یملاسا و برغ هفسلف یرتکد .نانمس هاگشناد .نافرع و نایدا هورگ رایداتسا .
[email protected] .نانمس هاگشناد فوصت و نافرع یرتکد یوجشناد .2
2
ق ةروس مهدزناش ةیآ ریظن یتایآ ساسآرب و َولآ ِلبَح نِم ِهیَ «
ل ِآ ُب َرقَآ ُنحَن َو دیر
» ینایرس تّیعم هب
.دندقتعم حرطم یملاسآ نافرع رد ،قح تّیعم زآ ثحب رد هک درآد دوجو یرگید تایآ ،تایآ نیآ رب هولاع
هدآد شرتسگ آر ثحب نیآ داعبآ و هدش هیآ رد هنومن یآرب ؛دنآ
ناگتشرف اب دنوآدخ یهآرمه زآ یآ
یم تبحص :دوش
« ًّف َص ا ًّف َص ُکَل َملآ َو َکُّب َر َءا َج َو ا
» ،رجف(
22 ،)ع(میهآربآ ترضح ،ییاج رد ای و ؛)
یم هدیزگرب آدخ تسود نآونع هب :دوش
الایِل َخ َمی ِهآ َرب آ ُهللآ َذَخَّتآ َو« »
،ءاسن(
521 نتفگ نخس زآ و ؛)
:تسآ هدش تبحص ،)ع(یسوم اب آدخ ا امیِلکَت ی َسو ُم ُهللآ َمَّلَک َو«
(»
،ءاسن 561 تاقلام هب ای و ؛)
آدخ اب )ع(یسوم تسآ هدش هراشآ
ُهُّب َر ُه َمَّلَک َو اَنَتا َقی ِمِل یَسو ُم َءا َج ا َّمل َوَ « »
،فآرعآ(
511 .)
للاج (یخلب دمحم نیدلآ 601
- 672 تسآ ینآریآ گرزب فراع ،یولوم ای انلاوم هب روهشم )ق.ه
هب موسوم دوخ سیفن رثآ رد هک یونعم یونثم
یلصآ هب هتخآدرپ نافرع یرظن و یلمع ثحابم نیرت
تسآ زآ نآ ندورس و هدش هتشون رتفد شش رد هک تسآ تیب رآزه شش و تسیب دودح رد یونثم .
لاس 617 لاس ات و زاغآ ق 666
،رفنآزورف( تسآ هدیماجنآ لوط هب ق 1390
: 154 هک ییاجنآ زآ .)
مهم ینآرق تایآ زومر حرش و فوصت قیاقح نایب آر رثآ نیآ ،هدوب میرک نآرق یونعم یونثم عبنم نیرت
ابخآ و هتسنآد یوبن ر ناتسآد بلاق رد هک دنآ
نیرز( تسآ هدش رکذ یپ رد یپ یاه ،بوک
5137 :
516 .) هب انلاوم تیمهآ رگید یوس زآ و وس کی زآ یملاسآ نافرع رد تّیعم ثحب تیمهآ هب هجوت اب زئاح یونعم یونثم ینعی ،یو رثآ نیرتمهم رد تّیعم ثحب یسررب ،ردقنآرگ و گرزب یفراع نآونع
تیمهآ تّیعم زآ ثحب هب ،یملاسآ نافرع رد تّیعم نییبت زآ سپ رضاح شهوژپ رد ور نیآ زآ .تسآ و نییبت یونعم یونثم رد تیعم یگنوگچ ات هدش هتخآدرپ یلیلحت یفیصوت شور اب ،یونثم رد
.دوش حیرشت
1 - یملاسا نافرع رد تّیعم
یم آر زیچ ود ندوب عم دشابن رخات و مدقت ناشیآ نایم هک دنیوگ
دوجو نیآ زآ یکی ره یرابتعآ هب .
رگید رب آر یکی هک ینامز زیچ ود دننام .دنک ماسقآ نیآ زآ یکی ءاضتقآ ینعم نآ رد کآرتشآ زآ دعب
،یدیعس( دنشاب تلع کی لولعم هک دوجوم تآوذ ای ،دشابن رخات و مدقت 5132
: 5006 ةشیر .)
زآ تّیعم
« عم » تبحاصم و ندوب مه اب ،ندوب هآرمه ینعم هب ىنآونع ىلعج ردصم هژآو نیآ ؛تسآ
ةملك
« عم » یم بوسحم تبحاصم فرظ و ديدح ةروس راهچ ةيآ هب و ؛دوش
« ام َنْيَآ ْمُك َع َم َو ُه َو
ْمُتْن ُك » - هب و اجكره ،تسامش اب آدخ ىنعي ديشاب هك لاحره
- یمرب تّيعم ،افرع آر نآ و ددرگ ىمويق
هتفگ ،ییامه( دنآ 5131
: 525 .)
بع هب تّیعم ساسآرب .دنرآد داقتعآ هیمویق تّیعم هب دیدح ةروس مراهچ ةیآ ربانب افرع یترا .درآد تّیعم تآذ رد تآدوجوم اب قح ،تّیعم نیآ ربانب و تسآ دنوآدخ زآ یتسه مآوق ،هیمویق
3
رد قح ،نآ ساسآرب هک تسآ ءایشآ اب قح ینایرس تّیعم ،دندقتعم نآ هب افرع هک یرگید تّیعم لعف ماقم ،ینایتشآ( درآد نایرس ملاع تآدوجوم رد 5176
: 537 ق ةروس هدزناش ةیآ رد هکنانچ .)
:تسآ هدش نییبت هلئسم نیآ
« دیرولآ لبح نم هیلآ برقآ نحن و .»
رب قح ینایرس تّیعم و ءایشآ اب قح ترضح تآذ ةطاحآ بسح رب هیمویق تّیعم نیآربانب ،ینایتشآ( تسآ ءایشآ ةمه رد یراس ،لعف بسح 5130
، 517 رابتعآ هب ،دوجو تقیقح ینعی .)
یم قیاقح ةمه لماش ،طاسبنآ رابتعآ هب و تسآ تآدوجوم نیع ،نایعآ رد یلجت دیق اب و دوش
هطاحآ و درآد قیاقح اب ینایرس تیعم ،تفآرص و تدحو یلو ؛تسآ ینایرس ةطاحآ ،قیاقح رب شآ
سآ یمویق ةطاحآ ،تآدوجوم هب تبسن دوجو لصآ ةطاحآ و تیعم ،نامه( ت
515 .)
هب موسوم دوخ رثآ رد یرصیق یرصیق لئاسر
نینچ اهنآ توافت نییبت رد و تّیعم ود حیرشت رد
یم تسآ هميمض نآ نيع بجآو تآذ هک دندقتعم دندوجو تدحو هب لئاق هك هيفوص نیآربانب :دیوگ
همه رد و طيحم ءايشآ ةمه هب هتآذ هب قح و تسدوجو هك ه دوجو و تسآ ىراس ءايشآ
ءايشآ هم
موقم هك قح تآذ هن تسآ قح لعف تسايشآ رد ىراس قح زآ هچنآ سپ .تسآ نايرس و هطاحآ هب و تسآ ديقت لوبق رابتعآ هب نآ نايرس و درآدن ىنايرس تيعم قلاطآ تهج هب قلطم سپ ،تسايشآ ىم تايهام هب مضنم ىلقع ل ّمعت رابتعآ هب و دحتم تيهام اب هچنآ زآ هك تسآ ديقم دوجو دوش
هنرگ و تسآ تقيقر اب تقيقح داحتآ ،ديقم اب قلطم داحتآ و تسآ قلطم هب طبر نيع ديقت تهج هبترم و ماقم دوجو تقيقح دياب ،یرصیق( دشاب هتشآدن تايهام اب طلتخم و جزامم ريغ ىآ
5135 :
33 و 33 ّیعم ود نیآ سپ .) یمرب رد آر تآدوجوم ةمه و هدوب ریگآرف ت
.دریگ
د افرع هک یرگید ثحب هتشآد نایب قح اب تّیعم ةرابر
ةرابرد هک تسآ یتایآ هب طوبرم دنآ
نینچ ةرابرد .تسآ هتشآد نایب )ع( یسوم ترضح دننام شناگدنب زآ یضعب اب قح صاخ یهآرمه هلوق یف .نوراه و یسوم اب قح تّیعم لثم دابع یضعب رب صاصتخآ تیعم هک هدش هتفگ یتیعم :یلاعت
« یرآو عمسآ امکعم یننآ ( »
20 / 16 یم متسه امش اب نم ) یم و مونش
آدخ لوسر و منیب
:تفگ دوخ رای اب تسآ قح هانپ رد هک راغ رد )ص( یفطصم دمحم
« انعم هللآ ّنآ نزحت لا »
( 3 / 10 رد تسآ قح بیان و ماقم مئاق ماقم نیآ رد و .تسآ ام اب آدخ ،شابم نیگهودنآ :ینعی .)
،یدیعس( تّیعم 5132
: 5006 .)
هتفگ ور نیآ زآ :تسآ هدش
« هبر فرع دقف هسفن فرع نم .»
،دآد رآرق وآ رب لیلد آر وت دوجو
:تفگ دیزیوبآ هک اجنآ ات .درک آدج ،وت اب وت عمج لاح رد وآ زآ آر وت و درک عمج وت اب آر وت سپ
« لاعت و کسفن کرتآ .»
اب و یوش عمج وآ اب ات درک آدج وت زآ آر وت .ایب و نک اهر آر تسفن :ینعی
مج وآ یمن ع یم سپ .وت اب هن ینیبب وآ زآ آر لیلد ات ،یوش اب لیلد هب هجوت لاح رد هشیمه هک ینآد
یم عمج وآ یم بلط هک ره ای ینک بلط آر هک ره سپ .یوش
و تسآ وآ اب عمج نیع رد هرآومه ،دنک
تفگش زآ رمآ نیآ و .درآد تسود آر وت یو آریز .تسآ وت اب دوخ سفن عماج وآ لط لآوحآ نیرت
رد ب
،یدیعس( تسآ لصاح لیصحت رگید ترابع هب ای و لیصحت نیع 5132
: 5007 دیاب عومجم رد .)
تّیعم نآونع هب آر ینایرس و یمویق تّیعم افرع :تفگ هب صتخم یتیعم و تآدوجوم ةمه اب قح
4
هدوب لئاق ناصاخ یتفگش زآ آر یرمآ نینچ نتسنآد افرع هکنآ نمض .تسآ
هتسنآد اه و کرد و دنآ
ف هتسنآد لوصح لباق ینافرع تاماقم و نافرع ةطسآو هب آر نآ مه .دنآ
2 - یونعم یونثم رد تّیعم
1 - 2 - :هّیمویق تّیعم ةملك .تسآ هتفگ نخس اهراب ناگدنب اب قح تّیعم زآ ،شیوخ یونعم یونثم رد یولوم
« تّيعم »
هتفگ رد هك یم هدید ىولوم ىاه
سآ دیدح ةروس راهچ ةيآ زآ ذوخام ،زین دوش همه ،هیآ نیآربانب ؛ت
قح و تسآ قح هب مئاق زيچ ناسنآ اب لاح همه و اج همه رد ىلاعت
،ییامه( تساه 5176
ج : 5 ،
33 نانچ .) هدرک ذخآ هیآ نیآ زآ آر هیمویق تّیعم زین افرع هک .دنآ
یم نینچ و هتسنآد طبترم یمویق تّیعم اب آر ناهج رد ینیوکت ربج یولوم :دیوگ
ّیعم نیآ تسقح اب ت تسین ربج و
تسین ربآ نیآ ، تسآ ه َم یّلجت نیآ
:لوآ رتفد(
5161 )
تّيعم آر ىنيوكت ربج ىانبم یو نایب نیآ رد تّيعم نآ رد هك تسآ هتسنآد ىمويق
ءزج اب لك
ىم رابتعآ تيعم هن ،دوش ب ءزج
نیرز( لك ا ،بوک
5137 ج ، 2 : 332 ربج تسآ دقتعم نیآربانب .)
یشان ینیوکت ربج سپ ،تسآ یتسه ةدنهد مآوق یلاعت قح هک تسور نآ زآ ملاع رد دوجوم ینیوکت .تسآ تّیعم هکلب ،تسین ربج عقآو رد و تسآ تآدوجوم و ملاع اب قح ترضح یتآذ تّیعم زآ 5 - 5 - 2 - :قح تّیعم مهف و کرد
دیقع ربانب یمن یمدآ لقع و مهف رد تّیعم یولوم ة یم نینچ رمآ نیآ نییبت رد یو .دجنگ
:دیوگ
تندید نیآ د َوب رصاق وز هچ رگ تنت رب فرشم و تسوت اب د َر ِخ نوچ ق تسین !نلاـــــف یآ وت ِندید رصا
ناحتمآ رد تشبنج و نوکــس زآ
ع هچ زین لقع نآ ِقلاخ رـــگ بج
زین لقن و نوکــس رد دشاب وت ای :مراهچ رتفد(
1630 - 1673 )
5
نآ رب مزلات تيفيك یلو هدوب ناسنآ مزلام و فرشم ،ناسنآ لقع و درخ وآ ةدیقع رد یترابع هب تيفيك هچرگآ ،تسآ ناسنآ فرشم و مزلام زين لقع نآ قلاخ سپ ،تسآ ناهنپ و هديشوپ ناسنآ
تّيعم و مزلات لاخ نايم رد
و داحّتآ ناسنآ تآذ اب آر لقع هچنانچ سپ .تسآ ناهنپ قولخم و ق
تّيعم تّيعم قولخم تآذ اب آر قلاخ تآذ نينچمه ،تسآ و تقيقح نكيل و تسآ یهآرمه و
تّيعم نآ تيفيك ،میعن( تسآ ناهنپ و هديشوپ
5137 : 216 .)
ر نآ مهف و هتسنآد رآوشد آر تّیعم ةلئسم ىونثم مشش رتفد رد یو ،قیرط یط هآر زآ اهنت آ
یم نکمم یم نینچ صوصخ نیآ رد یو .دنآد :دیآرس
ر رای تس ُچ و ّد ِج میوجب نیدنچ آ
یـــمن هک مـــنآدب هک تس ُج تسیاب
نم شوـگ رد دور یـک تّیعم نآ
؟نـمز ِنآرود درـِگ مدرــــگـن ات
هک زج ؟زآر ِمهف تّیعم زآ نــم منک یک زآرد یاـــــهرفس ِدعب زآ
آر لد و تفگ تّیعم قح درک رهم
درط هن لد ِشوگ هب دیآ سکع هک ات
دآد هآر ِدآد و درک اـهرفس نوچ داشگ رب وآ ِلد زآ رــهم نآ زآ دعب
افصاب ِباسح نآ نیئاطخ نوچ
اــطخ ود ِدــعـب ز نـشور ش َد َدرگ
زآ دعب گ نآ یمتسنآد رگآ دـیو
یمتسج آر وآ یــــک آر تّیعم نــیآ :مشش رتفد(
1531 - 1577 )
اب قح تّیعم ةلئسم کرد مینآدب هک تسآ مهم رایسب هتکن نیآ تّیعم ثحب ةرابرد سپ
داس ةلئسم ،تآدوجوم ه
جوم ةمه هچ رگآ ،تسین یآ تّیعم نیآ رد تآدو
همه اب قح مآوق و دنآ
.تسآ نکمم قیرط یط اب اهنت هلئسم نیآ امآ ،تسآ یم یرگید یاج رد هک تسور نیآ زآ :دیوگ
قّلعت نیآ یب هن اه لقع نوچ و تسآ فیک نوبز ینوچ شنآد رد اه
،مود رتفد(
5532 )
لقع هاگره ىنعي قلعت شنآد رد اه
نچ اب ىاه تّيعم شنآد رد ،دنشاب نوبز نوچ و د
هيموّيق
ىب ترضح یم شیوخ نخس ةمآدآ رد و نیآ زآ !دوب دنهآوخ هچ نوچ و دنچ
دیوگ
،یرآوزبس(
5171 ج،
5 : 231 :)
6
درک بیج رد دتس ی ّرد وزآ ناج درک بیسآ ءزج ناج اب لک ناج ،مود رتفد(
5531 )
مدآ مهف تسآ دقتعم یولوم عومجم رد نیآ کرد زین و تسآ نآوتان قح تّیعم کرد رد ی
.دنک قیرط یط تسآ مزلا هّیمویق تّیعم کرد یآرب یمدآ .تسین لقع راک تّیعم 2 - 5 - 2 - :ناهج رد قح روهظ و تّیعم
آر تّیعم نیآ یو .تسآ هدرک ریسفت آدخ ةتسویپ روضح یونثم رد آر قح یهآرمه و تّیعم یولوم
لآ فاصوآ روهظ رابتعآ هب یم وگزاب ناسنآ رد یه
هنوگ هب ؛دنک هب و دشاب هک یتلاح ره رد ناسنآ هک یآ
یمن آدج وآ تافص و آدخ زآ ،ددرگ ف ّصتم هک یتفص ره ،رفنآزورف( دوش
5171 ج : 2 ، 175 نیآ زآ ؛)
یم هک تسور :دیوگ
تسوآ ِنآویآ نآ ،مییآ ملع هب رو تسوآ نآدنز نآ ،مییآ لهج هب رگ وخ هب رو یو ِناتسم ،مییآ بآ میآ
یو ِناتسد هب ،یرآدیب هب رو میآ
یو ِقرزرــپ ِربآ ،مییرگب رو یو ِقرب نامز نآ ،میدنخب رو میآ
میآ
رو تسوآ رهق سکع ،گنج و مشخ هب تسوآ رهم ِسکع ،رذع و حلص هب رو
:لوآ رتفد(
5151 - 5150 )
رابتعآ هب لآوحآ و بتآرم عيمج رد ءايشآ اب قح ندوب هآرمه و تّیعم هک تسآ دقتعم وآ ینعی یافرع هک تسآ یتّیعم نامه بلطم نيآ ،دوب دننآوتن وآ نودب و تسوآ ةطسآو هب اهنآ مآوق هك نآ
هّيمويق تّيعم هفوصتم هدیمان
رفنآزورف( دنآ ،
5167 ج ، 2 : 113 رد یلاعت قح ،تّیعم ربانب سپ .)
یم دنویپ دوجو تدحو ةلئسم اب قح روضح ةلئسم و درآد روضح ناهج .دروخ
یم یلیثمت ،قح تّیعم نییبت تهج رد وآ ،نیآ رب هولاع شبسآ غآرس هک نآریح یصخش زآ دنز
یم آر یم و دریگ کباچ یآ :دیوگ یم آر تبسآ غآرس هک یرآوس
هب ،یریگ تبسآ هک نیبب و ایب دوخ
ةروس راهچ ةیآ زآ یتمسق ریسفت و قح ترضح تّیعم نایب رد اامامت تایبآ نیآ .تسوت دوخ هآرمه ،ینامز( تسآ دیدح 5131
ج : 5 ، 163 و 170 زآ )قح ترضح تآذ( ناج ،یولوم داقتعآ هب .)
یم یو .تسآ ناهنپ ،یکیدزن و روهظ ت ّدش ّدش زآ دنوآدخ هک بلطم نیآ ات دشوک
یفخم ،روهظ ت
یم و دنک نییبت رتشیب آر تسآ ،قلطم یتسه ،دیوگ
زآ هک رون دننام ؛تسآ یفخم ،روهظ لامک زآ
یم تروص رون ةطسآو هب ءایشآ ةمه ندید آریز ؛تسآ هدیشوپ روهظ تیاهن نیآ یآرب ؛دریگ
ااتآذ رون هک
گنر ،دوشن هدید رون لوآ ات و ،تسایشآ ةدننک رهاظ و تسآ رهاظ یمن روهظ اه
هنافساتم یلو ؛دننک
یم آر گنر ،ناسنآ رون ه ّجوتم و دنیب
یمن نیمه .دوش هک دنتسه تانکمم دنب رد نانچ نایمدآ روط
یمن آر بجآو دوجو ،یدابآربکآ( دنبای
5131 ج : 5 ، 511 :)
7
نیآ یرآ ؟وک بسآ نکیل ،تسآ بسآ بـسآ ِرآوـسهـش یآ ،آ دوخ اب
وـج
ناج مـگ تسآ یکیدزن و ییآدیپ ز ،ُ
م ُخ وچ یکشخ بل و بآ رُپ مکش نوچ
بس و خرس ینیبب یک
؟آر رون ،هـس نیآ زآ شیپ یــنیبن ات آر روُف و ز
:لوآ رتفد(
5525 - 5553 )
.تسآ ءایشآ ةمه زآ رتراکشآ و رترهاظ دنوآدخ افرع رظن زآ هک تسآ تانایب نیآ ساسآرب یلع یولوم ،رگید یوس زآ هب داقتعآ ِمغر
،دوخ ةنافراع برشم قبط ،ب ِبسم و ببس ماظن
نیآ زآ .تسآ یلاعت قح ةّیموّیق تّیعم هب دقتعم هب ،بّبسم و ببس ماظن هک تسآ رواب نیآ رب ور
یمن روصقم و دودحم یرشب تخانش زیچان ةطیح و گنت ةزوح ،تعیبط ةدرپ تشپ رد هکلب ،دوش
رداق یمشچ ره هک تسآ مکاح یبابسآ و للع و نینآوق ،ینامز( تسین نآ ندید هب
5131 ج : 1 ،
611 یم نینچ آذل ؛) :هک دیوگ
هدروخ یزیچ شود تسآ هناسفآ ،مآ
یم هچره ناهنپ ز ،دــیآ تسآ هــناخ
؟میتخود هچ زآ بابسآ رب مـــشچ
میتخومآ مش َرَک ،نامشچ شوخ ز رگ
ِتآزـجعم دندمآ باــــبسآ ِعـــطق رد ءایبنآ دندز نآویک رب شیوخ
:موس رتفد(
2156 - 2151 )
همه ،یلاعت قح تّیعم و ببسم و ببس ماظن باب رد دوخ دیاقع ندز دنویپ اب یو نیآربانب مآوق هک هدآد تبسن قح هب آر زیچ .تسآ یتسه شخب
2 - 2 - :ینایرس تّیعم
یاب هتبلآ یولوم ور نیآ زآ ؛تسین یلاعت قح تآذ اب تّیعم ،تّیعم و یهآرمه نیآ ،تسنآد د
یم :دیوگ چیه چیه ؟درآد هچ دوخ وآ فلآ نوچ چیپ چیپ ناهج ردنآ مییک ام
:لوآ رتفد(
5151 )
نایب تیب نیآ ،نوسلکین هاگدید زآ ِبل ِرگ
( تسآ تیعم ِبابل 5173
ج : 5 ، 212 تیب نیآ رد .)
ِتآذ لاآ و درآد تّیعم یمدّ آ اب ،شتافص قیرط زآ ،دنوآدخ هک تسآ بلطم نیآ نایب ددص رد یولوم
8
رگید فورح اب فلآ تّیعم هب یولوم آر تیعم وحن نیآ .تسآ هزنم ریغ اب تّیعم زآ ااقلطم دنوآدخ ،ینآرحب( تسآ هدرک هیبشت 5133
: 531 .) نیع رد آدخ دوجو تّیعم نیآ رد ،فاصوآ نیآ اب
کی تروص هب ،یکیدزن
« وت
» رد قح یگشیمه روضح زج یزیچ نیآ و تسآ هدنب اب یهآرمه رد ،
.تسین ناهج چيه تّيعم ،نآ زآ عطق اب و تسآ قلطم دويق هك تيثيح نآ زآ هديقع بتآرم ،ىنعي
،یروهلا( تسين 5177
: 551 .)
5 - 2 - 2 - هب آدخ برق و تّیعم :تآدوجوم
یم حرطم زین آر ینایرس تّیعم زآ ثحب یونثم رد یولوم ناهج رد آدخ ینایرس تّیعم ربانب .دنک
مهدزناش ةیآ هب هراشآ نمض انلاوم .تسآ قح لعف ماقم رد نیآ و تسآ یراس ناهج تآدوجوم و یم نایب آر تّیعم ةلئسم ،ق ةروس :هدمآ هیآ نیآ رد .دنک
...«
َل ِآ ُب َرق َآ ُنحَن َو دیر َولآ ِلبَح نِم ِهی
:»
ام
کیدزن یمدآ هب تایح گر زآ تسآ هتفرگ برق نایب یآرب ،یزاج َم آر ریبعت نیآ یرشخمز .میرت
( 5133 ج : 1 ، 131 نایب رد میرک نآرق نآرسفم .)
« دیرولآ لبح »
هتفگ یلآوقآ گر آر نآ یضعب ؛دنآ
هدرک ینعم ناج ضعب و .دننآد بلق گر و ندرگ گر آر نآ یضعب ؛دنآ
ةمه آر نآ یسربط دننام زین ی
گر هدرک ضرف ندب یاه ( دنآ
5172 ج ، 3 ، 511 :)
کآرَآلا نم اـی َساکلآ ینلِنَآ هک کانبآوخ یـتیب دیزاغ آ برــطم هابتش لاآ ُباجح ِبرـــقلآ هیاغ هآرآلا نَآ ب َج َعلا یـــهج َو َتـنَآ
ک َرَآ مـَ
ل ن آ ب َج َعلا یــلق َع َتنَآ
کَبَتش ُملآ ساــبتللاآ ِروُف ُو نِم
دـیعبلِل ٌءآدِن اـــی اـــی لُقَآ مَ ک دیرَولآ لبَح نِم َتنَآ بَرقَآ َتئج راغَآ ن َّم ِم یـــع َم ن َم مِّتَکُآ یَک رافقلآ یف یداـنُآ مــُهطِلاغُآ لَب
:مشش رتفد(
663 - 661 )
هنوگ لیثمت نایب هب ،هیآ نیآ زآ هدافتسآ اب ،تّیعم ثحب رد ،نیآ رب هولاع وآ برق ت ّدش زآ یآ
یم هراشآ یمدآ اب ،یلاعت قح یم نینچ و درآد
:دیوگ
یم هتفخ شطع دنیب دیر َولآ ِلبح نِم ُهنِم برقَآ ب آ دیدش یاه
:مراهچ رتفد(
1215 )
نآ دیر َولآ ُلبح زآ ب َرقَآ تسآ قح هچ
دیعب آر ترکف هریت هدنگف وت
:مشش رتفد(
2111 )
9
مدآ هب یباطخ ات هشیدنآ ریت وت امآ ،تسآ کیدزن وت هب قح ترضح هک دشاب ی
رود هب آر تآ
یم تسد .ینکفآ
2 - 2 - 2 - نتشیوخ و تّیعم :یسانش
قیرط اهنت و تسین نوریب شناگدنب زآ قح هک تسآ نیآ تّیعم ثحب رد یولوم ملاک ناج
ودب لاصو
« نتشیوخ یسانش » یم وآ .تسآ دش زآ قح یافتخآ و یگدیشوپ دیوگ
امآ ؛تسوآ روهظ ت
کیدزن مه ندرگ گر زآ هک آر وآ روضح نایمدآ بلاغ یمن تسآ رت
نیآ آر روکذم ةیآ یولوم .دننیب هنوگ
یم ریسفت یم و دنک ینعی ؛ینان ةبل هلابند هب رد هب رد امآ ،یرآد رس رب نان زآ رُپ یدبس وت :دیوگ
یمن آر نآ یلو تسوت هآرمه تقیقح ،ینامز( ینیب
5131 ج : 1 ، 103 :)
...؟رد هب رد نان ِبل یهآوخ یمه وت رس ِقرف رب آر وت نان رُپ دبس کی :مجنپ رتفد(
5071 )
هدیقع نیآ یآرب رگید یلیثمت یولوم یم نایب شآ
:دنک
وک رحب دیوگ رحب رد رهگ نوچُ
:مجنپ رتفد( وآ ِرآوید فدص نوچ ِلایخ نآو 5030
)
یم دوخ تخانش اب یمدآ سپ اب قح یکیدزن تدش و قح یمئآد تّیعم و یهآرمه تقیقح دنآوت
و درآد ینایرس تّیعم تخانش و مهف اب یقیمع دنویپ سفن تخانش نیآربانب .دبایرد آر نتشیوخ نتشیوخ نایرس نتفایرد ببس یسانش یم یمدآ هب لعف ماقم رد وآ تّیعم و قح
.دوش
3 - صاخ ناگدنب اب قح تّیعم
یم نخس ناگدیزگرب و ناصاخ اب قح تّیعم زآ یونثم رد یو آر ناگدیزگرب صاخ تّیعم وآ .دیوگ
یم یقلت داحتآ یعون هب یم صوصخ نیآ رد و دنک
:دیوگ تّيعم ِتلاح نيآ اهنت ،داحتآ و قح اب
اگديزگرب صتخم نابيان و افلخ ،نيقي هآر نايآوشيپ و نيد همئآ آریز ؛تسآ ىلاعت ىآدخ ن
و ،صاخ
ملس و هلآ و هيلع هّللآ ىلص دنربمغيپ سفن رهظم و رهاظ داحتآ مكح هب هك ربمغيپ مامت و مات رهظم :
بوخ هن دیآ حیبق یرآدنپ ود رگ بونم ای بیان هک متفگ طلغ ین :لوآ رتفد(
630 )
11
هنييآ نيآ هلسلس سپ ىم مه هب نانچمه سكاعتم ىاه
تآذ هك ىتسه هقلح رس هب ات ددنويپ
ىم ىهتنم سدقت و هناش ىلاعت تسآ ىدحآ بجآو
،ییامه( ددرگ 5131
ج،
2 : 651 .)
یم هراشآ شصاخ ناگدنب اب ،دنوآدخ ِیتسود و ّبُح هب ،تّیعم نیآ تلع نایب رد وآ :درآد
نآ ز دیآ تسآر تّیعم ات درک تسود آر وک تسآ تف ُج یسک اب در َم هک
:مجنپ رتفد(
711 )
بناج زآ یناگدنب نینچ نتشآد تسود و بح زآ یشان شناگدنب اب قح تّیعم انلاوم نیآربانب
.تسآ قح ترضح یم لصاح ینامز تّیعم نیآ رظن زآ ،دبای تسد آدخ تّیعم تفرعم هب دنآوتب ناسنآ هک دوش
ولوم هآرمه آر آدخ هرآومه آریز ؛درآدن یناسل و یظفل رکذ هب یزاین هک تسآ یفراع ،یناسنآ نینچ ی
یم دوخ ،ینامز( دنیب 5131
ج : 6 ، 361 :)
یم تراشآ لد هک فرط نآ یم ترابع وه ای نابز نوچ دنک
دنک
هللآ عم وآ یمه وـکوـک یب تسآ
ک اــم هناهلاوج شاک یمتفگ وـ
:مشش رتفد(
1120 و 1125 )
یم رب تایبآ نیآ زآ نینچ یمدآ نیآربانب .تسآ هاگآ دوخ اب قح تّیعم زآ یفراع نینچ هک دیآ
یم تسد هب تفرعم و نافرع زآ ییلاآو ماقم رد آر یهلآ تّیعم زآ یکرد ح هلئسم نیآ .دروآ
زآ یکا
.درآد نآ کرد و قح تّیعم تیمهآ
هجیتن یریگ
یولوم نثم رد ینایرس و یمویق تّیعم هب یو اب طبترم تایآ نمض و هتشآد هراشآ
،اهنآ تآرظن
یم نایب آر دوخ رآد
د . آر یمویق تّیعم وآ یلزآ
یتآذ و هتسنآد هب طوبرم آر ملاع رد ینیوکت ربج و نآ
یم .دنآد هب ،انلاوم ةدیقع تدش
روهظ قح ملاع رد
، ندید زآ عنام وآ
مهف نیآربانب ،هدش تّیعم
نآ یآرب و هدوب رآوشد قیرط یط
تسآ مزلا ینامز . هک کرد آر تّیعم نیآ هدنب تّیعم جوآ ،دنک
اب
نآ رد هک تسآدخ
، هدنب
، آدخ رد هشیمه آر یم دوخ رانک
نیآ رب هولاع ؛دنیب ینایرس تّیعم زآ یولوم
رق آر نآ و هتفگ نخس ب
یگشیمه ی یم
دنآد دآ هتبلآ . ینایرس تّیعم هک دنآدب دیاب یم م ،
ّیع تآذ اب ت
و تسین قح یمویق تّیعم اب
درآد توافت یعم وآ نینچمه .
نتشیوخ اب آر ت یم دنویپ یسانش
نز و د
یم ناشن ،دهد دوخ تخانش هب رگآ یمدآ
،دسر ینایرس تّیعم کرد هب یم
دسر . وآ رد نایب تّیعم
قح ب ناگدنب اب هدیزگر شآ
، تّیعم نیآ آر
مآوت تّیعم کرد اب یم
دنآد
؛ فای یآرب ناسنآ ینعی قح نت
11
،دنک کرد آر تّیعم نیآ دیاب تّیعم رد آر دوخ نآ زآ سپ
یگشیمه و قح ةطاحآ رد ای دهآوخ
ف ت .
نیآربانب
، ّیعم هب یهاگآ ت
هدنب ره راک تسین یآ
نینچمه . یتّیعم نینچ
، هب قح بح زآ یشان
شناگدنب تسآ .
عبانم - .میرک نآرق
- للاج دیس ،ینایتشآ
،نیدلآ ( 5176 نافرع و هفسلف رظن زآ یتسه ،) تاغیلبت رتفد :مق ،موس پاچ ،
.مق هّیملع هزوح یملاسآ - (، _________،_____،
5130 یرصیق همدقم حرش ،) .باتک ناتسوب :مق ، مجنپ پاچ ،
- (،دمحم یلو ،یدابآربکآ 5131
وسوم یولوم یونثم حرش ،) رآرسلاآ نزخم هب م
لیام .ن مامتهآ هب ،
ج ،یوره 5 ؛ 1 ؛ 1 ؛ 1 .هرطق رشن :نآرهت ،لوآ پاچ ،
- (،نیسحملاغ ،ینانید یمیهآربآ 5133
رتکد تیآور هب یزیربت سمش تایلزغ :سمش عاعش ،)
ینانید .تاعلاطآ :نآرهت ،لوآ پاچ ،دلج ود ، یضیف میرک :هبحاصم،
- (،ناکشآ ،ینآرحب 5133
هنی آ ،) سین یاه یت .ملع :نآرهت ،
- نیرز (،نیسحلآدبع ،بوک 5137
هیفوص ثآریم شزرآ ،) .ریبکریمآ :نآرهت ،مهدزیس پاچ ،
- (،میرک ،ینامز 5131
یونعم یونثم عماج حرش ،) .تاعلاطآ :نآرهت ،مهدزآود پاچ ،دلج شش ،
- (،رمع نب دومحم مساقلآوبآ ،یرشخمز 5133
فاشک ،) ج ، 1 ،لوآ پاچ،یراصنآ دوعسم :همجرت ،
هت .سونقق :نآر
- ( ،یداهلام ،یرآوزبس 5171
یونثم حرش ،) پاچ نامزاس :نآرهت ،یدرجورب یطصم :ققحم و ححصم ،
.یملاسآ داشرآ ترآزو رشن و - لگ ،یدیعس ( ،اباب
5132 نبآ راث آ رب هیکت اب ینافرع تاحلاطصاعماج گنهرف ،) یبرع
.رآ ّوز :نآرهت ،
- (،نسح نب لضف ،یسربط 5172
یف نایبلآ عمجم ،) ن آرقلآ ریسفت
لضف ؛یلوسر مشاه :ححصم ، هللآ
ج ،ییابطابط یدزی 3
.ورسخ رصان :نآرهت ،
- عیدب ،رفنآزورف ( ،نامزلآ
5171 فیرش یونثم حرش ،) و یملع تآراشتنآ :نآرهت ،متشه پاچ ،دلج هس ،
.یگنهرف - ( ،______،_____
5130 انلاوم یگدنز و لآوحآ قیقحت رد هلاسر )،
.رآ ّوز :نآرهت ،
12
- ق ( ،دووآد ،یرصی 5135
یرصیق لئاسر ،) للاج دیس :ققحم و ححصم ،
:نآرهت ،ینایتشآ نیدلآ
.نآریآ هفسلف و تمکح یشهوژپ هسسوم - ( ،اضردمحم ،یروهلا 5177
یوضر تافشاکم ،) .هنزور :نآرهت ،یروصنم شوروک :ققحم و ححصم ،
- للاج ،یولوم (،دمحم نیدلآ
5136 یزیربت سمش تا ّیلک ،) عیدب :حیحصت ،
پاچ ،رفنآزورف نامزلآ
.هیلاط :نآرهت ،مراهچ - ( ،دمحم ،میعن 5137
)میعن( یونثم حرش ،) یآروش سلجم دانسآ زکرم و هزوم ةناخباتک :نآرهت ،
.یملاسآ - (،__________،_____
5135 یونعم یونثم ،) ،دلج شش ،نوسلکین نیلآ دلونیر ةخسن ،
.هیابید :نآرهت ،لوآ پاچ - یلآ دلونیر ،نوسلکین (،ن
5173 یولوم یونعم یونثم حرش ،) ج ،یتوهلا نسح :قیقحت و همجرت ،
5 ؛
1 و 6 .یگنهرف و یملع :نآرهت ،لوآ پاچ،
- للاج ،ییامه (،نیدلآ
5176 یولوم ،) همان .امه :نآرهت ،مهن پاچ ،دلج ود ،
- (،______،_____
5131 یولوم یونثم ریسفت ،) آرهت هاگشنآد :نآرهت ،مود پاچ ،
.ن
- (،دیمآ ،ینآدمه 5133
رکفت و نافرع ،) .رصاعم هاگن :نآرهت ،مود پاچ ،
Co-existence in The Mathnavi of Rumi Abstract
In the Holy Qur'an, it is a discussion of the standard of God with the abovementioned essence. In the mystical mysticism of the mystics, we put forward two types of arguments.
The consanted and flowing of Co-exisance. The discussion of these arguments has been made especially in theoretical mysticism. The famous Mowlavi Sufi of the seventh century has also raised his verses in Mathnawi and the accompaniment of the uprising to the world and the world. The present research is an attempt to explain and analyze this concept and the accompaniment of the right to the beings and the world, which has been done in a descriptive-analytical manner. The results indicate that Mowlana, like other mystics, has received the term "Qi'at" from Quranic verses. He describes the verses of the Qur'an as the The consanted and flow in the world. According to him, it is a manifestation of the emergence and presence of rights in the world. But he sees the perception of this criterion as difficult, and believes that understanding the right to excellence is not for any human being.
13
key words: Theoretical mysticism, The constanted Co-exisance , Flowing Co-exisance , Molavi, The Mathnavi of Rumi.
