ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ﻲﺸﻫوﮋﭘ
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1387 ، هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫد لﺎﺳ 2
) ﺎﻴﭘ ﭘ ﻲ 38 ( ﻪﺤﻔﺻ ، 132 - 122
رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار و ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ،ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ
يرﺎﻔﻏ ﻪﻤﻃﺎﻓ*
،1
ﻦﻴﻧﺰﻏرﻮﭘ ﻪﺒﻴﻃ ،2
مﻮﻠﻈﻣ ﺎﺿرﺪﻴﺳ 3
ﻞﺑﺎﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ1 2 ،
ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ
،
ﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد3
ا و يرﺎﺘﺳﺮﭘ ي ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ
ﻼﺧ ﻪﺻ ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻲﮔﺪـﻧز رد از سﺮﺘـﺳا ﻊﻳﺎـﻗو ﻦﻳﺮـﺗ هﺪﻤﻋ زا ﻲﻜﻳ و دراﺬﮔ ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز ﻲﮔﺪﻧز ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧاﺮﺤﺑ يرورﺎﺑﺎﻧ :
ﺖﺳا داﺮﻓا .
ﺪـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ ﺮﺛﻮـﻣ سﺮﺘﺳا ﺮﺑاﺮﺑ رد داﺮﻓا ﺖﻣوﺎﻘﻣ يور ﺮﺑ صﺎﺧ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ﻲﮔﮋﻳو ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ .
ﻦﻴـﻴﻌﺗ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا
ﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار و ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ،ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﻦﻴ .
رﺎﻛ شور :
ﺖـﺳا هﺪـﺷ اﺮﺟا ﻲﻌﻄﻘﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
،
سﺮﺘـﺳد رد يﺮـﻴﮔ ﻪـﻧﻮﻤﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
، داﺪـﻌﺗ 50 جوز
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ رورﺎﺑﺎﻧ .
ﻄﻣ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﻪـﻣﺎﻧ ﺶﺳﺮﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻌﻟﺎ
ي
زاﻮـﻫا ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ
،
ﻪـﻣﺎﻧ ﺶـﺳﺮﭘ ي
يرورﺎـﺑﺎﻧ سﺮﺘـﺳا
ﻦﺗﻮﻴﻧ
، يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار 40
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ سﺎﻴﻘﻣ و ﺲﻳﻮﻟﺎﺟ يا ﻪﻴﻧﺎﻴﺑ .
ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ زا ﺎـﻫ هداد ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ
و
،نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ ،رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻲﺧ روﺬﺠﻣ
ﺲﻧﺎﻳراو ﺰﻴﻟﺎﻧآ و ﻚﻳ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻓﺮﻃ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﻦﻴﺑ : )
ﻦﻴﻳﺎﭘ ،ﻂﺳﻮﺘﻣ ،ﻻﺎﺑ (
ﻣ ﺎﺑ ﻮ
ﺖـﺷاد دﻮـﺟو يراد ﻲـﻨﻌﻣ و سﻮـﻜﻌﻣ طﺎـﺒﺗرا ﻲﮔﺪـﻴﻨﺗ يﺎـﻫ ﻪﻔﻟ )
05 /
=0 (.P حﻮﻄـﺳ ﻦﻴـﺑ
ﺖﺷاد دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﺰﻴﻧ ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار و ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ )
001 /
<0 .(P زا ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻻﺎـﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺎﺑ داﺮﻓا ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ يﺎـﻫرﺎﻜﻫار
ﺪﻨﺘـﺷاد يرورﺎـﺑﺎﻧ زا ﻲـﺷﺎﻧ سﺮﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪـﻬﺟاﻮﻣ رد ﻪـﻔﻃﺎﻋ ﺮـﺑ ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ يﺎـﻫرﺎﻜﻫار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺎﺑ داﺮﻓا و ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ .
ﻢﻫ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻦﻴﻨﭼ
دراد ) 001 /
<0 (.P
ﺚﺤﺑ ﺎﺳاﺮﺑ: س
يرورﺎـﺑﺎﻧ هﺪﻳﺪﭘ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،
ﻲـﺻﺎﺧ ﺖـﻴﻤﻫا زا ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ يﺎـﻫ ﻲـﮔﮋﻳو و ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ ناور ﻞـﻣاﻮﻋ
يا هروﺎﺸﻣ و ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳوﺪﺗ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ و هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ
، ﻪﺑ رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد ار ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ داد ﺎﻘﺗرا بﻮﻠﻄﻣ ﺢﻄﺳ
، ﺑ ا ﻪ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳ
ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺑ ار يرورﺎﺑﺎﻧ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺶﻨﺗ ناﺰﻴﻣ
ﻪ ﺶﻫﺎﻛ يﺮﺛﻮﻣ رﻮﻃ ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ
.
يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ هژاو :
رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز ،ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار ،ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ،ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ
ﻪﻣﺪﻘﻣ لﺎــﺳ رد 1988 ،كﻮﻜﻧﺎــﺑ يرورﺎــﺑﺎﻧ ﻲــﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴــﺑ ﺲﻧاﺮــﻔﻨﻛ رد
ﺑ يرورﺎﺑﺎﻧ ﻪ
و ﻲـﻧاور ،ﻲﻤﺴـﺟ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﻮﺗ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺖــﺳا هﺪــﺷ ﻒﻴــﺻ
) 1 (.
نﺎﻣزﺎــﺳ شراﺰــﮔ ﻖــﺒﻃ
ﻲﻧﺎــﻬﺟ ﺖــﺷاﺪﻬﺑ (WHO)
دوﺪــﺣ ﻪــﻛ دﻮــﺷ ﻲــﻣ هدز ﻦﻴــﻤﺨﺗ
8
ﺎﺑ يﺎﻫ لﺎﺳ لﻮﻃ رد ﻦﻴﺟوز زا ﺪﺻرد ﻲﻋﻮـﻧ ﻪـﺑ ،دﻮﺧ يرور
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار يرورﺎﺑﺎﻧ ﻞﻜﺸﻣ .
ﺎﻴﻧد ﺮﺳاﺮﺳ رد ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ 80
- 50 ﻪـﻴﻟوا ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﺮﻔﻧ نﻮﻴﻠﻴﻣ
ﻞﻜﺸﻣ رﺎﭼد ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ يرورﺎﺑﺎﻧ
) 2 (.
و هﺪـــﺷ بﻮﺴـــﺤﻣ ﻲﮔﺪـــﻧز رد يﺪـــﺟ ﻲﺸـــﻨﺗ يرورﺎـــﺑﺎﻧ
دزﺎــﺳ ﻲــﻣ دراو ﻦﻴــﺟوز ﺮــﺑ ار يﺪﻳﺪــﺷ ﻲــﻧاور ﻪﺑﺮــﺿ )
3
، 4 (.
ﻲﻳﻮـــﺷﺎﻧز و ﻲﻋﺎـــﻤﺘﺟا ،يدﺮـــﻓ ﻦﻴـــﺑ ﻂـــﺑاور ﺮـــﺑ ﺶﻨـــﺗ ﻦـــﻳا
ز ﻲـﻧاور لدﺎـﻌﺗ مﺪـﻋ ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ ،ﻦﻴـﺟو
قﻼﻃ ﻊﻄﻗ و
نآ ﻦﻴـﺑ ﻪﻄﺑار ددﺮـﮔ ﺎـﻫ
) 5 (.
ﺶﻨـﻛاو ﺖﺒﺴـﻧ ﻪـﺑ
يرورﺎﺑﺎﻧ يﺎﻫ ﻞﻤﻌﻟا ﺲﻜﻋ ﺎﺑ ﻲﻔﻨﻣ
يﺪﻳﺪﺷ هاﺮﻤﻫ ﺖﺳا ) 6 (.
ﻮﻣ سردآ*
لﻮﺌﺴﻣ ﻒﻟ :
،ناﺮﻳا ﺮﺴﻣار
، يرﺎﺘﺳﺮﭘ هﺪﻜﺸﻧاد و
ﺎﻣﺎﻣ ﻲﻳ اﺮﻫز ﻪﻤﻃﺎﻓ ) س (
سﺎﻤﺗ ﻦﻔﻠﺗ : 5225151 - 0192 [email protected] Email:
ﺻو ﺦﻳرﺎﺗ ﻮ ل : 27 / 10 / 86
ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
21 / 2 / 87
ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ،ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار و
نارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻔﻏ ﻪﻤﻃﺎﻓ
،ﻲﮔدﺮﺴـﻓا ،رﺎـﻜﻧا ،هوﺪـﻧا ﻪـﻠﻤﺟ زا ﺪﻳﺪـﺷ ﻲﻔﻨﻣ يﺎﻫ ﺶﻨﻛاو
،هﺎﻨﮔ سﺎﺴﺣا ،ندﻮﺑ ﻲﺒﺼﻋ سﺎﺴﺣا
،باﺮﻄﺿا
،لﺮـﺘﻨﻛ ﺶﻫﺎﻛ
ﺘﻳﺎﻔﻛ ﻲﺑ ،ﻲﺸﻧزﺮﺳ دﻮﺧ و ﺶﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا
ﺴـﻨﺟ و ﻲﺼﺨﺷ ﻲ ﻲ
،
،ﻲﻳﻮــﺷﺎﻧز ﻲﮔﺪــﻧز رد ﻲﻧﺎﺸــﻳﺮﭘ ،ﺲــﻔﻧ تﺰــﻋ ﻪــﺑ ﺖﺒﺴــﻧ ﺪــﻳﺪﻬﺗ
ﺨﻣ ﻲﺴﻨﺟ ﺶﺸﻛ ﺪ
ﻞﻣﺎـﺷ ناﺮـﮕﻳد ﺎـﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ و شو
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ كدﻮﻛ ياراد ﻦﻴﺟوز ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻢﺸﺧ سﺎﺴﺣا )
7 (.
ﻲـﻧﻻ ﻮـﻃ ،يﻮﻀـﻋ يﺎـﻫ ﻲـﺳرﺮﺑ و ﻲﻜـﺷﺰﭘ دﺪﻌﺘﻣ تﺎﺸﻳﺎﻣزآ
ﻘﻓﻮﻣ ناﺰـﻴﻣ ندﻮـﺑ ﻦﻴﻳﺎـﭘ ،يرورﺎـﺑﺎﻧ نﺎﻣرد تﺪﻣ ندﻮﺑ ﺖـﻴ
شور
ﻢــﻫ و ﻲﻧﺎــﻣرد يﺎــﻫ نﺎــﻣرد زا ﻲــﺷﺎﻧ يدﺎﺼــﺘﻗا تﻼﻜﺸــﻣ ﻦﻴــﻨﭼ
رورﺎـﺑﺎﻧ ﻦﻴـﺟوز ياﺮـﺑ ﺪﻳﺪﺷ ياز ﺶﻨﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ،يرورﺎﺑﺎﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ) 8 (.
ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺎـﻫ ﻪﻧﺎﺸـﻧ زا يا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يرورﺎﺑﺎﻧ ﺶﻨﺗ
زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ و ﺪﻨﻛ ﻲﻣ زوﺮﺑ داﺮﻓا رد يرورﺎﺑﺎﻧ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻼﻋ ــﻳ ﻲــﺷﺎﻧ تﻻﻼﺘــﺧا ﻢ ﺪــﺷﺎﺑ ﻲــﻣ ﻪــﺛدﺎﺣ زا ﺲــﭘ سﺮﺘــﺳا زا
و
ياﺮـﺑ شﻼـﺗ و يرورﺎـﺑﺎﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﺳﺎﺴﺣا و رﺎﻜﻓا رد هﮋﻳو ﻪﺑ ﺪــﻨﻛ ﻲــﻣ قﺪــﺻ تﺎﺳﺎﺴــﺣا و رﺎــﻜﻓا ﻦــﻳا زا ﻲﻳﺎــﻫر .
تﻼﻜﺸــﻣ
ﻂــﺑاور ،ﻞﻐــﺷ ،باﻮــﺧ )
ــﺑ ﻪ ﻲﻳﻮــﺷﺎﻧز ﻂــﺑاور هﮋــﻳو (
ﺖﻴﺳﺎﺴــﺣ ،
ﻞـﺜﻣ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻄﻴﺤﻣ كﺮﺤﻣ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ كﺎﻧدرد ا رد ﺰﻴﻧ دﻮـﺷ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﻧﺮﺑ ﻲﻣ ﺞﻧر يرورﺎﺑﺎﻧ زا ﻪﻛ يداﺮﻓ )
9 .(
دﻮﺟو ﺎﺑ دﺎﺠﻳا رد ﻦﻴﺟوز دﻮﺧ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ مدﺮﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ دﺎﻘﺘﻋا
ﺪـﻨﻧاد ﻲـﻣ يرورﺎـﺑﺎﻧ دﺎـﺠﻳا ﻞﻣﺎﻋ ﺰﻴﻧ ار سﺮﺘﺳا ﻲﺧﺮﺑ ،يرورﺎﺑﺎﻧ .
ار بﻮــﻴﻌﻣ ﻞﻜﻴــﺳ ﻚــﻳ ﺐــﻠﻏا يرورﺎــﺑﺎﻧ و سﺮﺘــﺳا ﻦﻴــﺑ طﺎــﺒﺗرا
نآ و ﺪــﻫد ﻲــﻣ ﻞﻴﻜﺸــﺗ ﺪﻳﺪﺸــﺗ ار ﺮﮕﻳﺪــﻜﻳ ﺎــﻫ
ﺪــﻨﻨﻛ ﻲــﻣ .
ار دﻮـﺧ ،ﺪـﻨﻧاد ﻲـﻣ يرورﺎـﺑﺎﻧ ﺖـﻠﻋ ار دﻮﺧ ﻪﻛ يرورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد و هﺪـﺷ سﺮﺘـﺳا ﺶﻳاﺰـﻓا ﺚـﻋﺎﺑ ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا و هدﺮﻛ ﺶﻧزﺮﺳ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺮﺗدﺎﺣ ار ﻞﻜﺸﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ )
10 (.
ﻪـﻤﻫ و ﻪﺸـﻴﻤﻫ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻦﻣﺰﻣ ﻞﻜﺸﻣ ﺎﻳ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻚﻳ يرورﺎﺑﺎﻧ
ﺖـﺳا ﺮـﺿﺎﺣ رورﺎـﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز ﻂﺑاور رد ﺎﺟ
،
ـﺳﺎﺳا ﻪـﻛ اﺮـﭼ ﺎـﺑ ﺎ
فاﺪـﻫا ﻦﻳﺮـﺗ ﻲﻠـﺻا زا ﻲـﻜﻳ ﻪـﺑ نﺪﻴـﺳر هار ﺮـﺳ ﺮﺑ ﻊﻧﺎﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﮔداﻮﻧﺎـﺧ لﻮـﺤﺗ نﺎﻳﺮﺟ ،نﺪﺷ ﺪﻟاو و ﻞﺜﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻨﻌﻳ ،جاودزا يﺪـﺟ رﺎﻴﺴﺑ ﻞﻜﺸﻣ ﺎﺑ ﻞﻗاﺪﺣ ﺎﻳ و دوﺪﺴﻣ ار يﺪﻌﺑ يﺎﻫ هرود ﻪﺑ
ﺖـﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻪﺟاﻮﻣ .
،ﻞﻜﺸـﻣ ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﻪـﻌﺟاﺮﻣ رد جوز
رورﺎـﺑﺎﻧ
رﻮــﻃ ﻪــﺑ رﺮــﻜﻣ ﻪــﺧﺮﭼ ﺎﻴﻫﺎﻣ ﻪــﻧ ﻲــﻨﻣﺰﻣ زا و ﺪــﻴﻣا ناﺪــﻘﻓ ار
ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ) 11 .(
ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻲﻬﻳﺪﺑ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﭼ نﺎﻨﭼ
يﺎﻫ هﻮﻴﺷ
نﺪﺷ وﺮﺑور ياﺮﺑ يﺮﺛﻮﻣ و
رد ﻞﻜﺸـﻣ ﻦـﻳا ﻞﺣ رﺎـﻴﺘﺧا
ﻦﻴﺟوز ﻲﻳﻮـﺷﺎﻧز ﻂـﺑاور رد يﺪـﺟ تﻼﻜﺸـﻣ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ،ﺪﺷﺎﺒﻧ
و هﺪـــﺷ ﺮـــﺠﻨﻣ رد
ﺖـــﻳﺎﻬﻧ ﺪـــﻫد ﺶﻫﺎـــﻛ ار يرﺎﮔزﺎـــﺳ )
12 (.
يرورﺎﺑﺎﻧ ﻒﻄﻌﻨﻣ ﺮﻴﻏ ﻲﻧﺎﻣرد يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ )
ﻲﺴـﻨﺟ ﻂـﺑاور ﻪـﺑ زﺎـﻴﻧ
ــﺑ ﻪــﻧ يرورﺎــﺑ ياﺮــﺑ ﺎﻓﺮــﺻ ﻪ
ﺖــﺑرﺎﻘﻣ زا تﺬــﻟ سﺎﺴــﺣا ﺮﻃﺎــﺧ (
،
دﺎـﻳز هدﺎـﻌﻟا قﻮـﻓ يﺎـﻫ ﻪـﻨﻳﺰﻫ ،ﺮـﻴﮔ ﺖـﻗو و ﻲﻧﻻﻮﻃ يﺎﻫ نﺎﻣرد
ـﺑ ،روآ ﺞـﻧر يﺎﻫ نﺎﻣرد و ﻲﻧﺎﻣرد ﻪ
ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﻛ ﻲﻣﺎـﮕﻨﻫ هﮋـﻳو
ﻣرد ﺖﺴﻜﺷ نﺎ
رد ﺪﻳﺪـﺷ سﺮﺘـﺳا هﺪـﻨﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﻲﮕﻤﻫ ،دﻮﺷ ﻲﻣ
ﻦﻴﺟوز ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ . ﺮـﻫ نادﺮـﻣ و نﺎـﻧز ﻪﻛ ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار نﺎﻣرد زا ﻲﺷﺎﻧ سﺮﺘﺳا ود )
4 (.
ﺮـﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد
ناور ﻪﻛ ﺪﺳر ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻞـﻣﺎﻋ ﻪـﺳ يور ﺮـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﻲـﻣ نﺎـﺳﺎﻨﺷ
ﻮـﻠﺟ و يرورﺎـﺑﺎﻧ زا ﻲـﺷﺎﻧ سﺮﺘﺳا ﻲﻧﺎﻣرد هﺪﻨﻨﻛ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا يﺮﻴﮔ
ﺪـــﻧراﺬﮔ ﺮﻴﺛﺎـــﺗ سﺮﺘـــﺳا ﻪـــﻣادا .
زا ﺪـــﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻞـــﻣﺎﻋ ﻪـــﺳ ﻦـــﻳا :
كاردا
،لﺮﺘﻨﻛ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ و يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫ )
13 (.
ار سﺮﺘـﺳا ﺮـﺛا ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ﻞـﻴﺒﻗ زا صﺎـﺧ ﻲﺼـﻴﺨﺸﺗ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﺪﻫد ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ )
14 ( . ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺑ 1
ﻪ ﺮﺑ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ﻲﮔﮋﻳو ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
رد دﺮﻓ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ
دراد هرﺎﺷا سﺮﺘﺳا ﺮﺑاﺮﺑ .
ﺎﺳﺎﺑﻮﻛ ) 1979 ( ﺎﺑ
زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﻪــﻳﺮﻈﻧ
ﺖﻴﺼــﺨﺷ رد ﻲﺘﺴــﻴﻟ ﺎﻴﺴــﻧﺎﺘﺴﻳﺰﮔا
، ار ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ
زا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ نﺎﻬﺟ و ﻦﺘﺸﻳﻮﺧ درﻮﻣ رد ﺎﻫروﺎﺑ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻣ ﻪﺳ ﺆ ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻞﻴﻜﺸـﺗ ﻲﻳﻮـﺟ هزرﺎﺒﻣ و لﺮﺘﻨﻛ ،ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻔﻟ )
15 (.
ﮔﺪــﻧز رد ﺎــﻨﻌﻣ و فﺪــﻫ ﻦﺘــﺷاد نﻮــﭼ ﻲﻤﻴﻫﺎــﻔﻣ زا ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ ،ﻲ
ترﺪـﻗ ،رﻮـﺷﺮﭘ و ﻪﻧﺎﻗﺎﺘﺸـﻣ ﻲﮔﺪـﻧز ،ندﻮـﺑ ﺪﻨﻤﺷزرا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴـﻣ و
ﺮﺛﻮﻣ ﺶﻘﻧ و ﻲﻨﻫذ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻤﻫا ،دﺮﻓ يدازآ و رﺎﻴﺘﺧا زا ﻲﺷﺎﻧ دﺮﻓ
و دﺮﻴﮔ ﻲﻣ ﻪﺸﻳر ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﺘﺧﺎﺳ رد داﺮﻓا )
15 (.
يور و ﺪﻨﺘﺴـﻫ موﺎـﻘﻣ از ﺶﻨـﺗ يﺎﻫداﺪـﻳور ﺮﺑاﺮﺑ رد هﻮﺘﺴﻧ داﺮﻓا نآ
نآ ياﺮﺑ ﻪﭼ
ﻓا ﻲﻣ قﺎﻔﺗا ﺎﻫ ﺪﺘ
،
ﺪـﻧراد ﻲﻓﺎـﻛ لﺮـﺘﻨﻛ سﺎﺴـﺣا .
ﺪـﻧراد ناﺮـﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻤﻛ ﻲﻧاور ﻲﺣور تﻼﻜﺸﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﻪﺘـﺷاد هﺪـﻨﻫد نﺎﻣزﺎـﺳ ﺶـﻘﻧ ﻲﻧﺎـﺳآ ﻪـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﻲﻣ نﺎﺷدﻮﺧ و ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ يرﺎـﻤﻴﺑ و ﻲﮔدﺮﺴﻓا ،يﺪﻴﻣاﺎﻧ ﺪﻌﺘﺴﻣ ﺮﺘﻤﻛ ﺪﻨﺘﺴـﻫ
) 16 (.
ﺎﺘــﺳار ﻦــﻳا رد ﺮــﻟوﻻ
)2
1992 ( ﺪﺴــﻳﻮﻧ ﻲــﻣ :
ا ﻲــﻜﻳ ﻻﺎــﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ ز
ﺖﺳا يرﺎﻤﻴﺑ زا ﻲﺷﺎﻧ سﺮﺘﺳا لﺮﺘﻨﻛ رد ﻢﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ )
17 .(
1. Hardiness
2. Lawler
ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ
1387 هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫد لﺎﺳ ، 2
) ﺎﻴﭘ ﭘ ﻲ 38 ( ﻪﺤﻔﺻ ، 132 - 122
ﺎﺳﺎﺑﻮﻛ )1
1979 ( رد يرﺎـﻤﻴﺑ عوﺮـﺷ يور ﺮـﺑ ار ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ
داد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هوﺮﮔ ود .
رد ﻪـﻛ ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻛ لوا هوﺮﮔ
ﻲﮔﺪـﻧز ياز ﺶﻨﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ
، هوﺮـﮔ و ﺪـﻧدﻮﺑ هﺪﺸـﻧ رﺎـﻤﻴﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻛ ﻞﻣﺎﺷ مود
ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﻪﻛ
ﻦﻳا يرﺎـﻤﻴﺑ ﻪـﺑ ﻞـﻣاﻮﻋ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻼﺘﺒﻣ .
ﻖﻴﻘﺤﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﺳﺎﺑﻮﻛ
ﻪـﻛ ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ
ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﻪﻛ يداﺮﻓا ﻲﻨﻌﻳ لوا هوﺮﮔ ﺶﻨﺗ
ﻲﮔﺪﻧز ياز
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺸﻧ رﺎﻤﻴﺑ
،
نآ ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ﺢﻄـﺳ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﺴـﻫ يداﺮﻓا ﻻﺎـﺑ ﺎـﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ )
18 (.
يرورﺎﺑﺎﻧ ﻪﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻟ ﻪﺑ و ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ظﺎﺤ
ﻪـﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ و ﺖـﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يا هدﺎﻌﻟا قﻮﻓ ﺖﻴﻤﻫا زا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ار ﻲــﻤﻬﻣ ﺶــﻘﻧ ﻲﺘﻴﺼــﺨﺷ يﺎــﻫ ﻲــﮔﮋﻳو زا ﻲــﻜﻳ ناﻮــﻨﻋ رد
ﺎــﻔﻳا يرورﺎــﺑﺎﻧ هﺪــﻳﺪﭘ ﺎــﺑ رورﺎــﺑﺎﻧ داﺮــﻓا درﻮــﺧﺮﺑ ﻲﮕﻧﻮــﮕﭼ
ﺮـﺑ ﻪـﻴﻜﺗ ﺎـﺑ صﻮﺼـﺧ ﻪـﺑ يرورﺎـﺑﺎﻧ هﺪـﻳﺪﭘ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ اﺬـﻟ ،ﺪﻨﻛ ﻲﻣ
ﻲﻤﺴﺟ يﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ و نآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﻧاور ،
،رورﺎﺑﺎﻧ داﺮﻓا رد ﻢﻫ
يﺎـﻫ ﻪـﻔﻟﻮﻣ ﺎـﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ طﺎﺒﺗرا ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﻨﭼ
ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ناﺰـﻴﻣ ﺮـﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ و يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ دﺮﺒﻫار عﻮﻧ و ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا زا .
ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد ﺮﮕﺸـﻫوﮋﭘ
نآ ﺮـﺑ
ﻮﺘﺴــﻧ ﻦﻴــﻴﻌﺗ رﻮــﻈﻨﻣ ﻪــﺑ ار يا ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎــﺗ ﺪــﺷ و ﻲﮔﺪــﻴﻨﺗ ،ﻲﻫ
ﺪــﻫد مﺎــﺠﻧا رورﺎــﺑﺎﻧ ﻦﻴــﺟوز رد ﻲﮔﺪــﻴﻨﺗ ﺎــﺑ ﻪــﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎــﻫرﺎﻜﻫار .
ﺖﺳا ﺪﻴﻣا ﺘﻧ
ﻪـﭼ ﺮـﻫ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲـﻧاور ﺖﻳﺎﻤﺣ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎ
ناﺰﻳﺰﻋ ﻦﻳا هدﺎﻔﺘﺳا و رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز ﺮﺘﺸﻴﺑ زا
يﺎﻫدﺮﺒﻫار ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ
ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ سﺮﺘﺳا ﺎﺑ .
رﺎﻛ شور
ﻮﺗ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚــﻳ ﺮــﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋــﭘ ﻪــﺑ ﻪــﻛ هدﻮــﺑ ﻲــﻠﻴﻠﺤﺗ ﻲﻔﻴــﺻ
هﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ حﺮﻃ ﻚﻳ زا نآ رد و ﺖﺳا هﺪﺷ اﺮﺟا ﻲﻌﻄﻘﻣ ترﻮﺻ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻫوﺮﮔ ﻚﻳ و .
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ
رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز ﻪﻴﻠﻛ ار )
ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ و ﻪﻴﻟوا (
ﻦﺑﺎﻜﻨﺗ و ﺮﺴﻣار نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ
ﺪﻫد ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ .
رد يﺮـﻴﮔ ﻪـﻧﻮﻤﻧ شور زا يﺮـﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻬﺟ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا سﺮﺘﺳد .
و ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ لﻮـﻣﺮﻓ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﻌﺑ
زا ﺎﻤﻨﻫار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ 46)
/ 0 (C= و
نﻮﻣزآ ناﻮﺗ 80
نﺎﻨﻴﻤﻃا و ﺪﺻرد
95 ﺪﺻرد
، 39 ﺮـﻔﻧ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ
ﺪﻳدﺮﮔ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﻨﻴﻤﻃا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ 50
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻔﻧ .
1. Kobasa
ﻦﺘﺷاﺪﻧ و يرورﺎﺑﺎﻧ ﻲﻜﺷﺰﭘ ﺺﻴﺨﺸﺗ يﺎﻫ كﻼﻣ ﺮﻓ
ﺪﻧز هﺪﻧاﻮﺧ
ﻦﺘـــﺷاد نﻮـــﭼ ﻲﻳﺎـــﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و شﺮﻳﺬـــﭘ يﺎـــﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪـــﻠﻤﺟ زا
ﻪﻘﺑﺎــﺳ ي فﺮﺼــﻣ ،ﻲــﻘﻠﺧ تﻻﻼﺘــﺧا ،ﻲــﻧاور يرﺎــﻤﻴﺑ ،دﺎــﻴﺘﻋا
ﺮــﻈﻧ رد فﺬــﺣ يﺎــﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪــﻠﻤﺟ زا ناور ﺮــﺑ ﺮﺛﻮــﻣ يﺎــﻫوراد
ﺪـﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ .
زا ﺲـﭘ ﺮﮕﺸـﻫوﮋﭘ ﺎـﻫ هداد يروآ ﻊـﻤﺟ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ
مﺮﺘﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا زﻮﺠﻣ ﺐﺴﻛ يﺎـﻫ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻪﻜﺒﺷ
ﻖــﻳﺮﻃ زا رورﺎــﺑﺎﻧ ﻦﻴــﺟوز ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ زا ﺲــﭘ و ﻦﺑﺎــﻜﻨﺗ و ﺮﺴــﻣار يﺮﻬــﺷ ﻲﺘــﺷاﺪﻬﺑ ﺰــﻛاﺮﻣ رد دﻮــﺟﻮﻣ ﻲﺘــﺷاﺪﻬﺑ يﺎــﻫ هﺪــﻧوﺮﭘ زا ﺲـﭘ و لزﺎـﻨﻣ برد ﻪـﺑ ﻪـﻌﺟاﺮﻣ ﺎـﺑ و رﻮﻛﺬـﻣ يﺎـﻫ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ فاﺪــﻫا هرﺎــﺑرد ﺢﻴــﺿﻮﺗ و ﺶﻫوﮋــﭘ يﺎﻫﺪــﺣاو ﺖﻳﺎــﺿر ﺐــﻠﺟ
ﺟ ﻪــﺑ ﻲﺘـﺷاﺪﻬﺑ ﻦﻴـﻄﺑار ﻚــﻤﻛ ﺎـﺑ و ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎــﻫ هداد يروآ ﻊـﻤ
ﺖﺧادﺮﭘ . ﻪﺘـﺳاﻮﺧ ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎﻫﺪـﺣاو زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ ﻪﺑ مزﻻ
ﻞﻴﻤﻜﺗ دﻮﺧ ﺮﺴﻤﻫ زا اﺪﺟ ار دﻮﺧ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧ ﺶﺳﺮﭘ ﻚﻳ ﺮﻫ ﺪﺷ هدﻮــﻤﻧ ﺪــﻨﻫد ﻞــﻳﻮﺤﺗ و .
ﻖــﻳﺮﻃ زا ﺎــﻫ هداد ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﻳا رد
ﺶﺳﺮﭘ ﺪﻳدﺮﮔ يروآ ﻊﻤﺟ ﺮﻳز يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧ :
1 - ﻞﻣﺎــﺷ يدﺮــﻓ تﺎﺼــﺨﺸﻣ مﺮــﻓ :
ﻣ ،ﻞﻐــﺷ ،ﺲﻨــﺟ ،ﻦــﺳ ناﺰــﻴ
ﺶـﺷﻮﭘ ﺖـﺤﺗ ،يرورﺎﺑﺎﻧ تﺪﻣ لﻮﻃ ،ﺪﻣآرد ناﺰﻴﻣ ،تﻼﻴﺼﺤﺗ ،جاودزا ﻦـــﺳ ،جاودزا تﺪـــﻣ لﻮـــﻃ ،ندﻮـــﺑ ﻲﻧﺎـــﻣرد ﻪـــﻤﻴﺑ
يرورﺎــــﺑﺎﻧ عﻮــــﻧ ،يرورﺎــــﺑﺎﻧ ﻞــــﻣﺎﻋ )
ﻪــــﻴﻟوا ﺎــــﻳ ﻪــــﻳﻮﻧﺎﺛ ( ،
ﻪﻘﺑﺎﺳ ي ﻲﻳوراد نﺎﻣرد و
مﺮﭙﺳا ﻲﻤﺣر ﻞﺧاد ﺢﻴﻘﻠﺗ ﻪﻘﺑﺎﺳ .
2 - ﻪــﻣﺎﻧ ﺶــﺳﺮﭘ ي
ا ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ زاﻮــﻫ
: ﻞﻣﺎــﺷ ﻪــﻣﺎﻧ ﺶــﺳﺮﭘ ﻦــﻳا
27 ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو درﻮﻣ رد لاﻮﺌﺳ 3
ﻣ ﻮ ﻪـﻔﻟ
ﺪﻬﻌﺗ
، ﻚـﻳ ﻂـﺳﻮﺗ و دﺮـﻴﮔ ﻲﻣ ﺮﺑ رد ار ﻲﻳﻮﺟ هزرﺎﺒﻣ و لﺮﺘﻨﻛ
سﺎـﻴﻘﻣ 4 يا ﻪــﻄﻘﻧ )
ﺰــﮔﺮﻫ
= 0 ــﺑ ، ﻪ ترﺪــﻧ = 1 تﺎــﻗوا ﻲﻀــﻌﺑ ،
= 2 ﻪﺸــﻴﻤﻫ ،
= 3 (
دﻮــﺷ ﻲــﻣ هﺪﻴﺠﻨــﺳ .
6 تﻻاﻮﺌــﺳ زا لاﻮﺌــﺳ
ﺮﭘ ﺶﺳ دﻮﺷ ﻲﻣ يراﺬﮔ هﺮﻤﻧ سﻮﻜﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧ .
ﺑ ياﺮﺑ ﻪ
ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ يﺪـﻨﺑ ﻪـﻘﺒﻃ ﺖـﻬﺟ رﺎـﻴﻌﻣ هﺮـﻤﻧ نروآ ﺖـﺳد
،
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا هﺮـﻤﻧ ﻪﺑ مﺎﺧ سﺎـﺳاﺮﺑ Z
لﻮـﻣﺮﻓ
SD X Z X− o
ﻞﻳﺪـﺒﺗ =
هﺮﻤﻧ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ،ﺪﺷ ) Z
63 /
±8 49 / 48 ( ،
ﻦﻴﻳﺎـــﭘ ﻲﻫﻮﺘﺴـــﻧ ﻪـــﻘﺒﻃ ﻪـــﺳ رد داﺮـــﻓا )
هﺮـــﻤﻧ 39 - 0 ( ﻂـــﺳﻮﺘﻣ ،
) هﺮﻤﻧ 60 - 40 ( ﻻﺎﺑ و ) هﺮﻤﻧ 81 - 61 ( ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ راﺮﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ .
ﺎـــﻳﺎﭘ ﻳ ارﻮﻛ ﻂـــﺳﻮﺗ راﺰـــﺑا ﻲ نﺎـــﻴﻧ
) 1380 ( يرﻻﺎـــﺳ و )
1382 (
ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ ) 20،19 ( و ﺐﻳﺮﺿ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﺑ
ﺐﻴﺗﺮﺗ 86 / 0 r=
،
ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ،ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار و
نارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻔﻏ ﻪﻤﻃﺎﻓ
84 / 0 r= ﺑ ﻪ
ﺪـﻣآ ﺖـﺳد .
يﻮـﺘﺤﻣ ﻲـﻳاور ﻖـﻳﺮﻃ زا راﺰـﺑا ﻲـﻳاور
ﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ نﺎﻴﻧارﻮ )
19 (.
1 - ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ي
ﻦﺗﻮﻴﻧ يرورﺎﺑﺎﻧ سﺮﺘﺳا :
ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻚﻳ ﻪﻣﺎﻧ
راﺰــﺑا 46 رد ار رورﺎــﺑﺎﻧ داﺮــﻓا يﺎــﻫ ﻲــﻧاﺮﮕﻧ ﻪــﻛ ﺖــﺳا ﻲﻟاﻮﺌــﺳ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻌﺑ ﺞﻨﭘ
، ﻲﺴﻨﺟ
، ﻲﻃﺎﺒﺗرا
، ﺪـﻧزﺮﻓ نوﺪﺑ ﻲﮔﺪﻧز ﻚﺒﺳ
ﺪﻫد ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،نﺪﺷﺪﻟاو ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و .
ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و ﻲـﻳاور
ﻳا
ﻲـﻠﻋ ﻂـﺳﻮﺗ رﺎﺑ ﻦﻴﻟوا ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧ ﺶﺳﺮﭘ ﻦ هداز
) 1384 ( ﺪـﻴﻳﺎﺗ
ﺪﺷ ) 21 (.
ﻲﻠﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ هداز و
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ خﺎﺒﻧ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ياﺮﺑ )
78 / 0 ( ﻲﺴـﻨﺟ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ، )
77 / 0 ( ،
ﻲﻃﺎــﺒﺗرا تﺎﻋﻮــﺿﻮﻣ )
78 / 0 ( ﺪــﻧزﺮﻓ نوﺪــﺑ ﻲﮔﺪــﻧز ﻚﺒــﺳ ،
) 75 / 0 ( ﻦﻳﺪﻟاو ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ، )
84 / 0 ( ﻲـﻠﻛ سﺮﺘﺳا و )
91 / 0 ( ﺮـﺑ دروآ
ﺪﺷ ) 21 (.
ـﺑ ياﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪ
ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ندروآ ﺖـﺳد
ﺶﺳﺮﭘ اﺪﺘﺑا ،نﻮﻣزآ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ يور ﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧ
20 يﺮﻔﻧ ) 10 دﺮـﻣ
و 10
رورﺎﺑﺎﻧ نز (
ﻪـﺑ خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎـﻔﻟآ ﺐﻳﺮـﺿ ﻪـﻛ ﺪﻳدﺮﮔ اﺮﺟا
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ )
83 / 0 ( ﻲﺴـﻨﺟ تﺎﻋﻮـﺿﻮﻣ ،
) 79 / 0 ( ﻲﻃﺎــﺒﺗرا تﺎﻋﻮــﺿﻮﻣ ، )
80 / 0 ( ــﺑ ﻲﮔﺪــﻧز ﻚﺒــﺳ ، نوﺪ
ﺪــﻧزﺮﻓ ) 73 / 0 ( نﺪــﺷ ﺪــﻟاو ياﺮــﺑ زﺎــﻴﻧ ، )
87 / 0 ( ﻞــﻛ سﺮﺘــﺳا و
) 96 / 0 ( ﺪﺷ دروآﺮﺑ .
1 - يا ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎـﻫدﺮﺒﻫار ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
سﺎﻴﻘﻣ زا 40
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺲﻳﻮﻟﺎﺟ يا ﻪﻴﻧﺎﻴﺑ .
ﻞﻣﺎـﺷ سﺎـﻴﻘﻣ ﻦـﻳا
25 و ﻪـﻔﻃﺎﻋ ﺮـﺑ ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ دﺮﺒﻫار 15
ﻪﻠﺌﺴـﻣ ﺮـﺑ ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ دﺮـﺒﻫار
سﺎـﻴﻘﻣ سﺎـﺳاﺮﺑ ﻪـﻛ ﺪـﺷﺎﺑ ﻲﻣ 5
ـﻄﻘﻧ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ تﺮـﻜﻴﻟ يا ﻪ
ﺑ ،ﺰﮔﺮﻫ ﻪ ترﺪـﻧ
،
يﺪـﻨﺑ ﻪـﺟرد ﻪﺸـﻴﻤﻫ و ﺐـﻠﻏا ،تﺎـﻗوا ﻲﻫﺎﮔ
ﺪﻧا هﺪﺷ . ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار ياﺮﺑ تاﺮﻤﻧ ﻪﻨﻣاد 75
- 15
و ترﻮــﺻ ﻪــﺑ 29
- 15
= ــﺑ ﻪ ،ترﺪــﻧ 44 - 30 = ،تﺎــﻗوا ﻲﻫﺎــﮔ
59 - 45 = و ﺐــﻠﻏا 75 - 60 = ﺖــﺳا هﺪــﺷ يﺪــﻨﺑ ﻢﻴﺴــﻘﺗ ﻪﺸــﻴﻤﻫ .
يﺎﻫدﺮﺒﻫار ياﺮﺑ ﻞـﻤﻋ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻪـﻔﻃﺎﻋ ﺮـﺑ ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ
ﺪــﻳدﺮﮔ . ﻲﻨﻴﺴــﺣ يﺪــﻤﺤﻣ ﻂــﺳﻮﺗ راﺰــﺑا ﻦــﻳا ﻲﻳﺎــﻳﺎﭘ و ﻲــﻳاور
) 1377 ( ﺎﺑ 89 / 0 r= ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ ) 2 ( . 2 - ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ سﺎﻴﻘﻣ
ﻞﻣﺎﺷ 7
و هدﻮـﺑ لاﻮﺌـﺳ
سﺎـﻴﻘﻣ رد زا يا ﻪـﻄﻘﻧ ﻪـﺳ
2 - 0 درﻮـﻣ
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ نآ
ﻂـﺳﻮﺗ ﺮﻛ
يدﺎـﺑآ ﻪـﻛ
رد لﺎﺳ 1374 ﺪـﻴﻳﺎﺗ
ﺪـﺷ ) 22 (.
ﻪـﻳﺰﺠﺗ
ﺎـﻫ هداد ﻞـﻴﻠﺤﺗ و
ﺎـﺑ
هدﺎﻔﺘــﺳا زا ــﻧ راﺰــﻓا مﺮ ﺪــﺷ مﺎــﺠﻧا SPSS
و يرﺎــﻣآ ﺮــﻈﻧ زا
ﺪﻳدﺮﮔ بﻮﺴﺤﻣ راد ﻲﻨﻌﻣ )
05 / P<0 .(
ﻊـﻳزﻮﺗ ﻞﻣﺎـﺷ ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ رﺎـﻣآ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ هداد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻲــﻧاواﺮﻓ
، ﻞﻣﺎــﺷ ﻲﻃﺎﺒﻨﺘــﺳا رﺎــﻣآ و رﺎــﻴﻌﻣ فاﺮــﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ :
نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
حﻮﻄـﺳ ﻦﻴـﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲﺳرﺮﺑ
يرورﺎـﺑﺎﻧ زا ﻲـﺷﺎﻧ ﻲﮔﺪـﻴﻨﺗ و ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ نﻮـﻣزآ و
ﻲـﺧ روﺬـﺠﻣ
ﻦﻴــﺑ طﺎــﺒﺗرا ﻲــﺳرﺮﺑ ﺖــﻬﺟ ﺎــﺑ ﻪــﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎــﻫرﺎﻜﻫار و ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ
ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ و نﻮﻣزآ ﺲﻧﺎﻳراو ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ
روﺬـﺠﻣ و ﻪـﺑ ﻲـﺧ
طﺎﺒﺗرا ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ يدﺮﻓ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻦﻴﺑ
ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ حﻮﻄـﺳ ﺎـﺑ
ﺳا ﺪﺷ هدﺎﻔﺘ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖـﻳﺮﺜﻛا ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ ﻦـﺳ ﺮﻈﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫﺪﺣاو ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﻨﺳ هوﺮﮔ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نﺎﻧز 32
- 27 نادﺮـﻣ ﺖـﻳﺮﺜﻛا و لﺎﺳ
ﻲﻨـﺳ هوﺮـﮔ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ 40
- 35
ﺪﻨﺘـﺷاد راﺮـﻗ لﺎـﺳ .
ﺮـﻈﻧ زا
ﻲﻨﻌﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نز يﺎﻫﺪﺣاو ﺮﺜﻛا ﻞﻐﺷ )
8 / 43 (%
و راد ﻪـﻧﺎﺧ
ـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ دﺮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ﺮﺜﻛا ﻲـﻨﻌﻳ ﻪ
) 5 / 34 (%
دازآ ﻞﻐـﺷ ﻪـﺑ
ﺪـﻧدﻮﺑ لﻮﻐﺸﻣ .
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ نﺎـﻧز تﻼﻴﺼـﺤﺗ ناﺰـﻴﻣ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ
) 8 / 54 (%
ﻂﻘﻓ و ﻢﻠﭙﻳد ﺢﻄﺳ رد 4
/ 9 % ﻲﻟﺎﻋ تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﺳ رد
درﻮـﻣ نادﺮـﻣ رد تﻼﻴﺼـﺤﺗ ناﺰـﻴﻣ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻪـﻛ ﻲﻟﺎـﺣ رد دﻮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ) 2 / 60 (%
ﺖﺷاد راﺮﻗ ﻢﻠﭙﻳد ﺢﻄﺳ رد .
ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ نﺎﻧز ﺮﺜﻛا ﻪـﻌ
) 8 / 49 (%
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ نادﺮـﻣ ﺮـﺜﻛا و
) 2 / 47 (%
فﺎـﻔﻛ ﺪـﺣ رد يدوﺪـﺣ ﺎـﺗ ار هداﻮﻧﺎـﺧ ﺪﻣآرد ناﺰﻴﻣ ﺪﻧا ﻪﺘﺴﻧاد . ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ يﺎﻫﺪـﺣاو ﺮـﺜﻛا يرورﺎــﺑﺎﻧ تﺪـﻣ لﻮـﻃ ﺮـﻈﻧ زا
) 9 / 67 (%
ار يرورﺎــﺑﺎﻧ تﺪــﻣ لﻮــﻃ 6
- 1 ﺮــﻛذ لﺎــﺳ ﺪــﻧا هدﺮــﻛ
.
5 / 73 % تﺎﻣﺪــﺧ ﻪــﻤﻴﺑ ﺶــﺷﻮﭘ ﺖــﺤﺗ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮــﻣ يﺎﻫﺪــﺣاو
ﺗ ﺎﻳ ﻲﻧﺎﻣرد ﺪﻨﺘﺷاد راﺮﻗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻦﻴﻣﺎ
. 7 / 56 % و ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ يرورﺎﺑﺎﻧ
3 / 43 % يرورﺎــﺑﺎﻧ ﺪﻨﺘــﺷاد ﻪــﻴﻟوا
. رد يرورﺎــﺑﺎﻧ ﻞــﻣﺎﻋ ﺮــﻈﻧ زا
6 / 37 %
دﺮـﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يرورﺎﺑﺎﻧ دراﻮﻣ
، 5 / 49 %
و نز ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ
رد 9 / 12 % دراﻮﻣ
، ﻞﻣﺎﻋ
دﻮـﺑ ﺲﻨـﺟ ود ﺮـﻫ ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ يرورﺎﺑﺎﻧ .
نﺎــﻧز رد جاودزا ﻦــﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ 3
/
±1 2 / 20 رد و نادﺮــﻣ 1 /
±2
4 / 25 دﻮــﺑ لﺎــﺳ .
ﺮــﻈﻧ زا جاودزا تﺪــﻣ لﻮــﻃ رد تﺪــﻣ ﻦــﻳا ،
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ﺮﺜﻛاﺪﺣ )
9 / 47 (%
ﺮـﻳز 5 لﺎـﺳ
، 5 / 36 %
ﻦﻴﺑ 10 - 5 لﺎﺳ و 6 / 15 % زا 10 لﺎﺳ ﻪﺑ ﻻﺎﺑ دﻮﺑ .
ﻲﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ
1387 هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫد لﺎﺳ ، 2
) ﺎﻴﭘ ﭘ ﻲ 38 ( ﻪﺤﻔﺻ ، 132 - 122
ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺮﻈﻧ زا ي
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ يﺎﻫﺪـﺣاو ﺮـﺜﻛا ﻲﻳوراد نﺎﻣرد
) 8 / 89 (%
نﺎﻣرد ﻪﻘﺑﺎﺳ اد
ار ﻲﻳور و ﺪﻧدﺮﻛ ﺮﻛذ 1
/ 14 % دراﻮﻣ
،
ﻪﻘﺑﺎﺳ ي
ﺪﻧﺪـﺷ روآدﺎـﻳ ار مﺮﭙـﺳا ﻲـﻤﺣر ﻞـﺧاد ﺢﻴﻘﻠﺗ .
ﺮـﻈﻧ زا
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
نﺎﺸﻧ ﻪـﻛ داد ﺮـﺜﻛا يﺎﻫﺪـﺣاو درﻮـﻣ
ﻪـــــﻌﻟﺎﻄﻣ )
5 / 64 (%
ﺖـــــﻳﺎﻤﺣ زا ﻢـــــﻛ ﻲﻋﺎـــــﻤﺘﺟا
ﻂـــــﻘﻓ و
5 / 3 % نﺎﻧآ
ﺖﻳﺎﻤﺣ زا
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
رﺎﻴﺴـﺑ ﻻﺎـﺑ ﺑ رادرﻮـﺧﺮ
ﺪـﻧدﻮﺑ .
ناﺰﻴﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد يرورﺎﺑﺎﻧ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ
درﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ راﺮــﻗ ﺖــﻓﺮﮔ و
تاﺮــﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ ﻪــﻛ داد نﺎﺸــﻧ ﺞﻳﺎــﺘﻧ
يﺎــﻫ ﻪــﻔﻟﻮﻣ ﺐــﻴﺗﺮﺗ ﻪــﺑ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮــﻣ نادﺮــﻣ و نﺎــﻧز رد ﻲﮔﺪــﻴﻨﺗ
80 /
±9 10 / 50 و 05 /
±10 51 / 45
ﻪــﺑ زﺎــﻴﻧ ﻪــﻔﻟﻮﻣ ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ و
ﺖﺳا ندﻮﺑ ﺪﻟاو .
ﻢﻫ
تاﺮـﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻦﻴﻨﭼ نﺎـﻧز رد ﻞـﻛ سﺮﺘـﺳا
) 63 /
±31 09 / 157 ( نادﺮـــــــﻣ زا ﺮﺘﺸـــــــﻴﺑ )
56 /
±35 35 / 140 (
ﺖﺳا هدﻮﺑ لوﺪﺟ
هرﺎﻤﺷ ) 1 (.
لوﺪﺟ 1 رورﺎﺑﺎﻧ نﺎﻧز و نادﺮﻣ رد يرورﺎﺑﺎﻧ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ -
نز دﺮﻣ
هوﺮﮔ
يرورﺎﺑﺎﻧ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺤﻧا
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ±
ﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ فاﺮ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ±
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ
31 /
±8 96 / 28 02
/
±10 51 / 25
ﻲﻃﺎﺒﺗرا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ
14 /
±9 54 / 30 96
/
±9 23 / 29
ﻲﺴﻨﺟ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ
62 /
±7 26 / 23 93
/
±7 23 / 22
ﺑ ﺪﻟاو ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ندﻮ 80
/
±9 10 / 50 05
/
±10 51 / 45
ﺪﻧزﺮﻓ نوﺪﺑ ﻲﮔﺪﻧز ﻚﺒﺳ
90 /
±8 21 / 26 04
/
±10 73 / 25
ﻞﻛ سﺮﺘﺳا 63
/
±31 09 / 157 56
/
±35 35 / 140
نادﺮـﻣ ﺮـﺜﻛا ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد
درﻮـﻣ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ) 0 / 56 (%
و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ زا 9
/ 33
% ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ زا
و ﻦﻴﻳﺎﭘ 1 / 10 د و ﻻﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳزا ﺪﺻر ﺮﺜﻛا
نﺎﻧز درﻮﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ
) 6 / 61 (%
و ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ زا 0
/ 30 % ﻂـﺳﻮﺘﻣ ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ﺢﻄﺳ زا
و 4 / 8 نآ ﺪــﺻرد
ﺪــﻧدﻮﺑ رادرﻮــﺧﺮﺑ ﻻﺎــﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ ﺢﻄــﺳ زا ﺎــﻫ .
زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﻲﮕﻧﻮــﮕﭼ ﺮــﻈﻧ زا ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮــﻣ يﺎﻫﺪــﺣاو ﻲــﺳرﺮﺑ
ﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﻫﻮﺘ
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ يﺎﻫﺪـﺣاو ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ نادﺮﻣ هوﺮﮔ رد )
5 / 62 (%
ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ يا ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎـﻫرﺎﻜﻫار زا ﺐﻠﻏا ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﺮـﺑ
ﺪــﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ نﺎــﻧز هوﺮــﮔ رد و ﺪــﻧدﺮﻛ ﻲــﻣ هدﺎﻔﺘــﺳا ﻪــﻔﻃﺎﻋ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو )
50 (%
ﻲﻫﺎـﮔ ﻂـﺳﻮﺘﻣ ﻲﻫﻮﺘﺴـﻧ ﺢﻄـﺳ ﺎـﺑ
يﺎﻫرﺎﻜﻫار زا تﺎﻗوا ﺎﻘﻣ
ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ يا ﻪﻠﺑ .
يﺎﻫدﺮﺒﻫار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺰﻴﻧ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ .
داد نﺎﺸـﻧ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺪـﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ نﺎﻧز و نادﺮﻣ هوﺮﮔ رد ﻪﻛ )
2 / 52 (%
و ) 9 / 60 (%
ﻪﺸﻴﻤﻫ ﻻﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار زا
ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ .
حﻮﻄـﺳ ﺐﺴـﺣﺮﺑ يا ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎـﻫدﺮﺒﻫار تاﺮـﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ نﺎـﻧز و نادﺮـﻣ هوﺮـﮔ رد ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ )
3 /
±7 9 / 21 ( و ) 4 /
±3 1 / 20 ( يﺎـﻫدﺮﺒﻫار ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ
ﺌﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﻻﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﻪﻠ .
ﻪـﺠﻴﺘﻧ
يرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﻲﺧ روﺬﺠﻣ
يﺎـﻫدﺮﺒﻫار ﻦﻴـﺑ ار يراد ﻲـﻨﻌﻣ ﻪـﻄﺑار
هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ و يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺖﺳا
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ ) 2 (.
لوﺪﺟ 2 ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نز و دﺮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو رد ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ ﺐﺴﺣﺮﺑ يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار تاﺮﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ -
ﻻﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ
ﻦﻴﻳﺎﭘ
ﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ فاﺮ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ±
ﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ فاﺮ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ±
ﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ فاﺮ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ±
ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ
يﺎﻫدﺮﺒﻫار
يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ دﺮﻣ
نز دﺮﻣ
نز دﺮﻣ
نز
يراد ﻲﻨﻌﻣ
ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار
6 /
±3 6 / 13 4 /
±4 2 / 16 2 /
±3 7 / 14 6 /
±3 1 / 17 0 /
±3 9 / 17 6 /
±4 8 / 19 001 /
<0 P
ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ يا ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار
3 /
±7 9 / 21 4 /
±3 1 / 20 8 /
±2 4 / 19 5 /
±2 5 / 15 9 /
±3 9 / 10 1 /
±1 1 / 8 001
< / P
ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ،ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ رورﺎﺑﺎﻧ ﻦﻴﺟوز رد ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار و
نارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻔﻏ ﻪﻤﻃﺎﻓ
رد يﺎــﻫ ﻪــﻔﻟﻮﻣ و ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ حﻮﻄــﺳ ﻦﻴــﺑ ﻪــﻄﺑار ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦــﻳا
ﻲــﺳرﺮﺑ درﻮــﻣ ﻦﻣﺮﻴﭙــﺳا ﻲﮕﺘﺴــﺒﻤﻫ نﻮــﻣزآ ﻂــﺳﻮﺗ ﻲﮔﺪــﻴﻨﺗ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ و
ﺞﻳﺎﺘﻧ يراد ﻲﻨﻌﻣ و سﻮﻜﻌﻣ ﻪﻄﺑار داد نﺎﺸﻧ ﻦﻴﺑ
حﻮﻄــﺳ دراد دﻮــﺟو ﻲﮔﺪــﻴﻨﺗ و ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ .
ﻢــﻫ ﻪــﺑ ﻞــﻳﺎﻤﺗ ﻦﻴــﻨﭼ
ندﻮﺑ ﺪﻟاو ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ )
312 / 0 r=
، 001 /
<0 (P ﺖـﻬﺟ رد ار
ﺎﺑ سﻮﻜﻌﻣ ﺢﻄﺳ
ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ نﺎﺸﻧ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻲﻣ
ﺪﻫد لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ ) 3 .(
لوﺪﺟ 3 يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ - رورﺎﺑﺎﻧ نادﺮﻣ و نﺎﻧز رد يرورﺎﺑﺎﻧ سﺮﺘﺳا
ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ يرورﺎﺑﺎﻧ
ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ
ﻲﻃﺎﺒﺗرا
ﻲﺴﻨﺟ
نوﺪﺑ ﻲﮔﺪﻧز ﻚﺒﺳ ﺪﻧزﺮﻓ
ندﻮﺑ ﺪﻟاو ﻪﺑ زﺎﻴﻧ
ﻻﺎﺑ 115
/ -
* 121
/ -
* 163
/ -
* 111
/ -
* 182
/ -
*
ﻂﺳﻮﺘﻣ 263
/ 0 -
* 169
/ 0 -
* 252
/ 0 - 208
/ 0 - 312
/ 0 -
*
ﻦﻴﻳﺎﭘ 328
/ 0 276
/ 0 187
/ 0 391
/ 0 415
/ 0
*P < 0/05
يدﺮـﻓ تﺎﺼـﺨﺸﻣ ﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮـﺿ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻦﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ حﻮﻄﺳ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ نﻮﺳﺮﻴﭘ ) 04 /
<0
،P 57 / 0 r= ( جاودزا تﺪـــــﻣ لﻮـــــﻃ و )
001 /
<0 ،P
50 / 0 r= ( دراد دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار .
ﻢﻫ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﺧ روﺬﺠﻣ
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ
ﺲﻨــﺟ ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎــﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ حﻮﻄــﺳ ﻦﻴــﺑ )
001 /
<0
،P
04 / 0
2= (қ
، تﻼﻴﺼﺤﺗ ناﺰﻴﻣ )
01 /
<0 ،P 92 / 5
2= (қ ، ﺖﻳﺎﻤﺣ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ) 001 /
<0
، P 02 / 2
2= (қ و يرورﺎﺑﺎﻧ ﻞﻣﺎﻋ )
03 /
<0 ،P
95 / 3
2= (қ
،
ﺖﺷاد دﻮﺟو يرﺎﻣآ راد ﻲﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ
يرﻮﻃ ﻪﻛ
ﺪـﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ ﺢﻄﺳ زا نﺎﻧز ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نادﺮﻣ .
ﻢﻫ
ﻮﺘﺴـﻧ ﺢﻄﺳ ﻦﻴﻨﭼ ﻫ
زا يداﺮـﻓا و هدﺮـﻛ ﻞﻴﺼـﺤﺗ داﺮـﻓا رد ﻲ
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ
، ﺢﻄـﺳ و دﻮـﺑ ﺮﺗﻻﺎـﺑ
ﻮﺘﺴﻧ ﻫ
داﺮﻓا رد ﻲ ﺎﺑ
دﻮﺑ ﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ يرورﺎﺑﺎﻧ .
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد
حﻮﻄﺳ ﻦﻴﺑ
ﺮﻳﺎـﺳ ﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ يرﺎـﻣآ راد ﻲـﻨﻌﻣ طﺎـﺒﺗرا ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو .
ﺚﺤﺑ يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ و
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﺪﻧزﺮﻓ نﺎﻫاﻮﺧ ﻪﻛ ﻲﻨﻴﺟوز ياﺮﺑ
، ﺑ يرورﺎﺑﺎﻧ ﻪ
ترﻮـﺻ
ﻲﻤﺴـﺟ دﺎـﻌﺑا ﺎـﺑ ناﺮﺤﺑ ﻚﻳ
،
ﺪـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲـﻧاور )
2 (.
ﻲﻨﻴﺴﺣ ﻪﺑ ﻞﻘﻧ زا ﺰﻧﻮﻤﻴﺳ )1
1984 (
ﺪﺴﻳﻮﻧ ﻲﻣ :
ﺎﺑﺎﻧ يرور ﻚـﻳ
ﻲﮔﺪﻧز رد ناﺮﺤﺑ ﻚﻳ ﻪﻜﻠﺑ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﮔﺪﻧز هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻲﻨﻴﻋ ﺮﻣا
1. Simons
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ رد ار نآ ﻦﻴﺟوز ﻪﻛ ﺖﺳا .
ﺪـﻳاﺰﻓا ﻲﻣ يو
يرورﺎﺑﺎﻧ ﻞﻜﺸﻣ
، ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ و هدﻮﺑ از ﺶﻨﺗ نآ نﺎﻣرد و ﻲﺳرﺮﺑ
باﺮﻄﺿا ﺐﺒﺳ
، يﺪﻳﺪﺷ تاﺮﺛا و هﺪﺷ ﻲﺴﻨﺟ لﻼﺘﺧا و ﻲﮔدﺮﺴﻓا
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻦﻴﺟوز ﻂﺑاور رد )
2 (.
نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ رد ﻪـﻛ ﺪـﻫد ﻲﻣ
ﻂﻘﻓ نادﺮﻣ هوﺮﮔ 1
/ 10 ﻂـﻘﻓ نﺎﻧز هوﺮﮔ رد و ﺪﺻرد 4
/ 8 ﺪـﺻرد
ﺪﻨــﺷﺎﺑ ﻲــﻣ ﻻﺎــﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴــﻧ ﺢﻄــﺳ ياراد .
يﺪــﻤﺤﻣ ﻪــﻄﺑار ﻦــﻳا رد
ﺪﺴــﻳﻮﻧ ﻲــﻣ :
ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا و ﻲــﻧاور ﺐــﻗاﻮﻋ و ضراﻮــﻋ يرورﺎــﺑﺎﻧ
ﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ﻪ
دراﺬﮔ ﻲﻣ يﺎﺟ .
ﻪـﻠﺧاﺪﻣ ﻦﻴﺟوز ﺖﻳﻮﻫ ﺎﺑ ﻞﻜﺸﻣ ﻦﻳا
ﻪﺑ ،هدﺮﻛ دﻮـﺧ ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ و ﺖـﻳﺎﻔﻛ ،ﻲﮕﺘﺴـﻳﺎﺷ نﺎـﻧآ ﻪﻛ ﻲﻠﻜﺷ ار
ﺮﻳز
ﺪﻨﻫد ﻲﻣ راﺮﻗ لاﻮﺌﺳ .
دﻮﺧ يرورﺎﺑﺎﻧ ﻪﺟﻮﺘﻣ ﻦﻴﺟوز ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز
ﻲﮔدﺮﺴـﻓا ،ﻲـﻨﻴﺑ ﻢـﻛ دﻮﺧ ﺎﻳ دﻮﺒﻤﻛ سﺎﺴﺣا ،ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ و
ﺺـﻘﻧ
نآ رد ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺪﺷر ﺎﻫ .
ﺮـﺑ دﺎـﻳز لﺎـﻤﺘﺣا ﻪـﺑ سﺎﺴﺣا ﻦﻳا
ﻮــﺷﺎﻧز ﻂــﺑاور ﻳ
ﺮﻴﺛﺎــﺗ ﻲ دراﺬــﮔ ﻲــﻣ )
2 (.
ﻪــﺑ يرﻻﺎــﺳ زا ﻞــﻘﻧ
ﻧﻮﺑ
2ﻲ ) 1994 ( ﺪﺴﻳﻮﻧ ﻲﻣ :
ﺎﺑ ﻲﻫﻮﺘﺴﻧ لﺮﺘﻨﻛ ،ﺪﻬﻌﺗ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫ هژاو
ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﻲﻳﻮﺟ هزرﺎﺒﻣ و .
هژاو ي رد يﺮـﻴﮔرد يﺎـﻨﻌﻣ ﻪـﺑ ﺪﻬﻌﺗ
ﺖﺳا ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ .
هژاو ﻦﻳا
،
ﺖـﺳا ﻲﮕﻧﺎـﮕﻴﺑ ﻞـﺑﺎﻘﻣ ﻪﻄﻘﻧ .
يدﺮﻓ
ﺖـﺳا رادرﻮـﺧﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎـﺑ ﺪـﻬﻌﺗ زا ﻪﻛ و شزرا ،ﺖـﻴﻤﻫا ﻪـﺑ
ﺎﻌﻓ ﻪﭼ ﻲﺴﻛ ﻪﭼ ﻪﻛ ﻦﻳا يﺎﻨﻌﻣ
مﺎﺠﻧا ار يرﻮﻣا و ﺎﻫ ﺖﻴﻟ
ﺪـﻫد ﻲﻣ
رد ﺖﺳا راﺮﻗ و دراد روﺎﺑ
ﻪـﭼ نآ ﺮﻫ درﻮﻣ
مﺎـﺠﻧا ﻪـﻛ ﺪـﻫد ﻲـﻣ
دﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ ار دﻮﺧ يوﺎﻜﺠﻨﻛ و ﺪﺑﺎﻴﺑ ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ .
2. Bonni
