ورود ﮔﺮﻣﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻓﺎرﺳﯽ و ﺑﺎزﺗﺎب آن در ﺷﻌﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ اﯾﻢ

(1)

١

ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ﺮﻌﺷ رد نآ بﺎﺗزﺎﺑ و ﯽﺳرﺎﻓ ﺮﻌﺷ ﻪﺑ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ دورو

ﻪﺟاﻮﺧ ﺪﻤﺣا ﻢﯾا

يراوﺰﺒﺳ ﻢﯿﮑﺣ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا

ﺎﻤﻨﻫر ﻪﯿﺳآ

يراوﺰﺒﺳ ﻢﯿﮑﺣ هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد

هﺪﯿﮑﭼ

هﺮﻤﺛ يﺮﮑﻓ يﺎﻀﻓ ﻦﯾا ؛ﺖﺳا هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺮﮑﻔﺗ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و يﺮﮑﻓ يﺎﻀﻓ زا ﯽﺑﺎﺗزﺎﺑ و ﻪﻨﯾآ ﯽﺑدا رﺎﺛآ ،ﯽﺳﺎﯿﺳ تﺎﯿﻀﺘﻘﻣ زا يا

ﺖﺳا هرود ﺮﻫ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﯽﺒﻫﺬﻣ ،يدﺎﺼﺘﻗا .

تروﺮﺿ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ،ﯽﻧﺎﺴﻧا ﻪﻌﻣﺎﺟ تﺎﯾروﺮﺿ نﺎﯿﻣ زا

يدﺮﻓ - ﺖﯿﻤﻫا ﺮﺸﺑ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﮔﺪﻧز ﺮﺳاﺮﺳ رد ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا هﮋﯾو

ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار يا .

هﻮﻠﺟ و هﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻨﺳ و فﺮﻋ رد هﺪﺷ دﺎﺠﯾا هاﻮﺧ و ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ تﺎﻤﯿﻠﻌﺗ ،ﯽﺒﻫﺬﻣ تادﺎﻘﺘﻋا زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ هاﻮﺧ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ﻈﺣﻼﻣ

و ﻪ

ﺖﺳا ﯽﺳرﺮﺑ .

ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ يﺮﻫﺎﻇ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ،ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ دﻮﻤﻧ و ﻞﮑﺷ ﻦﯾﺮﺗزرﺎﺑ ﻪﺑ ،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺖﻬﺟ ﻦﯾا زا ؛ﺪﯾآ

رد صﺎﺧ ﯽﻧﺎﮑﻣ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺖﻬﺟ .

نآ تﺎﻘﻠﻌﺘﻣ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﮥﻠﻫو رد

ﺟا هﺎﮔﺮﻈﻧ زا ،لوا رد ،ﺮﮕﯾد ﯽﯾﻮﺳ زا و ﯽﻋﺎﻤﺘ

هزﻮﺣ ﻠﻌﺗ ،نﺎﺑز ةزﻮﺣ رد ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ تﺎﻤﯿ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يزرﺎﺑ دﻮﻤﻧ ﯽﺑدا

. ﺪﯾﺎﺑ ﯽﻠﮐ ﯽﻫﺎﮕﻧ رد و ﯽﺑدا رﺎﺛآ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ

ﻣﺮﮔ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،دﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ هرود و ﺎﻫﺮﺼﻋ ﺮﺜﮐا رد يروﺮﺿ ﻪﺘﺒﻟا و يدﺎﻋ ﯽﻧﺎﮑﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﺑﺎ

نآ لﺎﺣ ؛هدﻮﺑ حﺮﻄﻣ ﺎﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ

نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ و ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ يدﺮﺑرﺎﮐ رد ،نآ تﺎﻘﻠﻌﺘﻣ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ةﺪﺳ زا ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ

مدآ ﻦﺑ دوﺪﺠﻣ ﻂﺳﻮﺗ يﺮﺠﻫ ﻢﺸﺷ

ﯽﯾﺎﻨﺳ ) 525 - 463 ه.

ق ( ﺖﺳا هﺪﺷ زﺎﻏآ .

ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺎﻣ ﯿﺑ و ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ

ﺖﺷادﺮﺑ و ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ و ﯽﮐﺎﭘ نﻮﻤﻀﻣ نﺎ يﺎﻫ

ﻢﯿﺘﺴﻫ قﻮﻓ يﺎﻋدا ﺪﯿﯾﺄﺗ دﺪﺻ رد ،نآ تﺎﻘﻠﻌﺘﻣ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ زا وا ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ .

ﺪﯿﻠﮐ هژاو ﺎﻫ : ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ بدا،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ،ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻞﻏﺎﺸﻣ ،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ تﺎﻣوﺰﻠﻣ ،ﯽﯾﺎﻨﺳ ،

.

ﻪﻣﺪﻘﻣ

يﺎﭘ زا ﺮﯾﺰﮔﺎﻧ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يدﻮﺟﻮﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا لﻮﺻا ﻪﺑ يﺪﻨﺑ

ﮥﻌﻣﺎﺟ زا ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ لﻮﺻا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﺸﺑ

هزﻮﻣآ ،ﻪﯿﻟوا يﺎﻫزﺎﯿﻧ و ﯽﺘﯿﺑﺮﺗ لﻮﺻا ،ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻂﯿﺤﻣ ،ﯽﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ

...

يدﺮﻓ تروﺮﺿ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ،نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد ؛ﺪﺷﺎﺑ -

ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺮﺸﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﯽﻠﺻا ﺮﻫﺎﻈﻣ زا ﯽﮑﯾ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻋ ﻪﺑ ،يدﺮﻓ ﺖﯿﻤﻫا ﺮﺑ هوﻼﻋ اﺮﯾز ؛دﻮﺷ

و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﯽﺒﻫﺬﻣ تروﺮﺿ ناﻮﻨ

ﯽﻣ ﯽﻘﻠﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ددﺮﮔ

. ﻪﺑ نﺎﯾدا ﺮﺜﮐا ،ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﯾﺎﺑ ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد ﮥﻟﺄﺴﻣ

ﻪﻠﯿﺳو و ﻪﻣﺪﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ و ترﺎﻬﻃ ياﺮﺑ يا

هدﻮﻤﻧ ﻪﺟﻮﺗ ،دﻮﺧ صﺎﺧ ﯽﻨﯾد تارﻮﺘﺳد ﺮﯾﺎﺳ مﺎﺠﻧا ﯽﻨﯾد تﺎﻤﯿﻠﻌﺗ زا ﯽﺸﺨﺑ و ﺪﻧا

ةﻮﺤﻧ ﺢﯿﺿﻮﺗ ﻪﺑ ار دﻮﺧ صﺎﺼﺘﺧا نآ مﺎﺠﻧا

هداد ؛ﺪﻧا

ﻪﺒﻨﺷود و ﻪﺒﻨﺷ يﺎﻫزور رد لﺎﻤﻋا مﺎﺠﻧا و ﺪﺒﻌﻣ ﻪﺑ دورو ياﺮﺑ نﺎﯾدﻮﻬﯾ ندﻮﺑ ﺮﻫﺎﻃ موﺰﻟ ،ﻪﻠﻤﺟ زا )

،ﯽﻨﯿﻣﻻا حور 1386

: 24 ( دازﻮﻧ ﺎﯾ و

ﺎﺑ ﺪﻟﻮﺗ زا ﺲﭘ ﻪﮐ ﯽﺤﯿﺴﻣ

» ﺪﯿﻤﻌﺗ ﻞﺴﻏ «

ﯽﻣ دﻮﻬﯾ ناوﺮﯿﭘ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺎﻨﮔ زا وا نﺪﺷ هﺰﻨﻣ دﺎﻤﻧ ﯽﻋﻮﻧ ﻪﺑ و دﺪﻧﻮﯿﭘ

)

،ﯽﻘﯿﻓﻮﺗ 1387 :

195 ( ﭽﻤﻫ ﯽﻣ نﺎﻧآ يدﺎﻘﺘﻋا لﻮﺻا زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﮐﺎﭘ ﻪﮐ نﺎﯿﺘﺸﺗرز نﺎﯿﻣ رد ﻦﯿﻨ ﻞﻣﺎﺷ ،ﺪﺷﺎﺑ

: ،كﺎﺧ نﻮﭼ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﮐﺎﭘ

ﺶﺗآ )

،ﺎﺘﺳوا 1364 : 315 ( ناور و ﻢﺴﺟ ﯽﮐﺎﭘ و )

،ﯽﻘﯿﻓﻮﺗ 1387 : 63 ( و )

،نﺎﯿﺷوﺮﺳ 1376

: 34 ( و دﻮﺷ ﺖﯾﺎﻋر ﺪﯾﺎﺑ صﺎﺧ ﯽﺑادآ ﺐﻟﺎﻗ رد

ﻓﺮﻌﻣ اﺪﺧ ﺐﺤﻣ كﺎﭘ و ﺮﻫﺎﻃ دﺮﻓ مﻼﺳا ﻦﯾد رد ﯽﻣ ﯽ

دﻮﺷ ) هﺮﻘﺑ 2/

222 ( بﺎﺘﮐ زا دﺪﻌﺘﻣ تﺎﯾآ لﻼﺧ رد ﯽﻨﻃﺎﺑ و يﺮﻫﺎﻇ ترﺎﻬﻃ و

ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ،نآﺮﻗ ،ﻦﯾد ﻦﯾا سﺪﻘﻣ )

هﺮﻘﺑ 2/

125 ﺞﺣ ، 22 / 26 هﺪﺋﺎﻣ ، 5/

6 باﺰﺣا ، 33 / 32 نﺎﺴﻧا و ، 76

/ 21 .(

ﻪﺑ ﯽﻣﻮﻗ

مﺎﻧ

» ﻦﯿﺌﺑﺎﺻ

« ) ﯽﯾاﺪﻧﺎﻣ ﺎﻫ ( ﮐ رد ،ﺪﻧدﻮﺟﻮﻣ ناﺮﯾا نﺎﺘﺳزﻮﺧ قاﺮﻋ رد نﺎﻧآ يﺎﯾﺎﻘﺑ ﺰﯿﻧ نﻮﻨﮐا ﻪﮐ ، بآ و ﺎﻫﺮﻬﻧ رﺎﻨ

ﻦﮐﺎﺳ يرﺎﺟ يﺎﻫ

ﯽﻣ هﺪﺷ ﺪﻧا . ﺐﺟاو ار يرﺎﺟ بآ رد ﻞﺴﻏ رﺎﺑ ﮏﯾ يزور ،ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ نآ مﻮﻗ ﻦﯾا ﻪﯿﻤﺴﺗ ﻪﺟو ﺪﯾﺎﺷ و ﺖﺳا هﺪﻨﯾﻮﺷ ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻦﯿﺌﺑﺎﺻ

ﯽﻣ ﯽﻣ هﺪﻧاﻮﺧ ﺰﯿﻧ ﻪﻠﺴﺘﻐﻣ ور ﻦﯾا زا ،ﺪﻨﺘﺴﻧاد ﺪﻧﺪﺷ

. ﯽﯿﺤﯾ تﺮﻀﺣ ناوﺮﯿﭘ ار دﻮﺧ هوﺮﮔ ﻦﯾا )

ع ( ﯽﻣ ﺪﻨﻧاد . ﺮﻗ رد رﺎﺑ ﻪﺳ ﺎﻬﻧآ مﺎﻧ نآ

هرﻮﺳ رد ﻢﯾﺮﮐ هﺮﻘﺑ

) 2 ( ﻪﯾآ 62 هرﻮﺳ ، هﺪﺋﺎﻣ ي ) 6 ( ﻪﯾآ ي 69 هرﻮﺳ و ﺞﺣ ي ) 22 ( ﻪﯾآ 17 هدروآ نﺎﯿﺤﯿﺴﻣ و نﺎﯾﺎﺳﺮﺗ ،نﺎﯾدﻮﻬﯾ رﺎﻨﮐ ،

ﺖﺳا هﺪﺷ ) .

،ناﺮﮕﯾد و يداﻮﺟ ﺪﯿﺳ جﺎﺣ 1391

: 231 .(

(2)

٢

ﯽﻠﮐ ﻪﺒﻨﺟ ود ﻞﻣﺎﺷ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ :

ار يدﺎﯾز ﻖﯾدﺎﺼﻣ ﮏﯾ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﻃﺎﺑ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ و يﺮﻫﺎﻇ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ﯽﻣﺮﺑ رد

دﺮﯿﮔ . ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ رد

ﯿﺒﻃ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﺘﺣ و كارﻮﺧ ،فﺮﻇ ،نﺎﮑﻣ ،ﻦﺗ و ﻢﺴﺟ ﯽﮐﺎﭘ زا يﺮﻫﺎﻇ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد و هﺪﻣآ نﺎﯿﻣ ﻪﺑ ﻦﺨﺳ ﯽﻌ

ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻨﻃﺎﺑ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ

و ﻢﺸﭼ ،ﺐﻠﻗ ،حور ﯽﮐﺎﭘ ...

ﺖﺳا . ﻢﺴﺟ و يﺮﻫﺎﻇ ﯽﮐﺎﭘ ،ﯽﮐﺎﭘ دﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗزرﺎﺑ ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﺗ

ﯿﻤﻫا ياﺮﺑ يا مﺎﻧ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﮑﻣ ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺖ

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﻪﺒﻨﺟ زا دﻮﺧ نﺎﻨﺨﺳ نﺎﯿﻣ رد نﺎﮔرﺰﺑ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﺟﻮﺗ نﺎﮑﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ دﺪﻌﺘﻣ ﺎﻫ

مﻼﺳا ﻢﻈﻌﻣ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ؛ﺪﻧا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ

مﺮﮐا

ﯽﻠﺻ ﷲا ﻪﯿﻠﻋ ﻪﻟآو ﻢﻠﺳو دﻮﻣﺮﻓ :

» ﺎّﻟإ َﮥﱠﻨﺠﻟا َﻞُﺧﺪﯾ ﻦَﻟ و ،ﮥﻓﺎﻈﱠﻨﻟا ﯽَﻠﻋ مﻼﺳﻻا ﯽَﻨﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ ﻪَﻠﻟا ﱠنﺎﻓ ﻢُﺘﻌَﻄَﺘﺳا ﺎﻣ ّﻞﮑﺑ اﻮﻔّﻈﻨﺗ ﱡﻞُﮐ

ﻒﯿﻈَﻧ

« دﻮﺧ ار ﺎﺑ ﺮﻫ ﻪﻠﯿﺳو يا ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﯿﻧاﻮﺗ هﺰﯿﮐﺎﭘ

؛ﺪﯿﻨﮐ اﺮﯾز ياﺪﺧ

،لﺎﻌﺘﻣ مﻼﺳا ار ﺮﺑ ﻪﯾﺎﭘ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ﺎﻨﺑ هدﺮﮐ و ﺰﮔﺮﻫ ﺖﺸﻬﺑ دوﺮﻧ

ﺮﮕﻣ هﺰﯿﮐﺎﭘ ) يﺪﻤﺤﻣ ير

،يﺮﻬﺷ 1384 : 13 / 6342 ( . و مﻼﺴﻟا ﻪﯿﻠﻋ ﻰﻠﻋ تﺮﻀﺣ ﮥﻔﯿﻠﺧ

،مود ﺮﻤﻋ ،بﺎﻄﺧ ﻦﺑ ،ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻞﺧاد

ﺖﻔﮔ ﺮﻤﻋ :

» ﺖﺳا ﻰﺋﺎﺟﺪﺑ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ

! و ﺞﻧر ﻰﻣ ﻢﮐ ﺶﺘﻔﻋ و ،ﺎﯿﺣ و ،دﺎﯾز ﺶﺘﻤﺣز ﺪﺷﺎﺑ

« . دﻮﻣﺮﻓ وا ﻪﺑ مﻼﺴﻟا ﻪﯿﻠﻋ ﺮﯿﻣا تﺮﻀﺣ :

» ﻪﮑﻠﺑ

ﺎﺟ بﻮﺧ نآ ﺖﺳا ﻰﯾ

ﻰﻣ ار نﺪﺑ ﻰﮔدﻮﻟآ و كﺮﭼ ، ﻰﻣ دﺎﯾ ﻪﺑ ار ﺶﺗآ و ﺪﯾادز

دروآ

«)

،ﯽﻨﯿﻠﮐ 1393 : 6/

312 ( صﺎﺧ نﺎﮑﻣ صﺎﺼﺘﺧا .

ﯾ ،ﺪﯿﺸﻤﺟ نﺎﻣز ﻪﺑ ار ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻮﺸﺘﺴﺷ ياﺮﺑ هداد ﺖﺒﺴﻧ ،يداﺪﺸﯿﭘ نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ زا ﯽﮑ

ﺪﻧا :

دﻮـــــــــــــﻣﺮﻔﺑ ناﻮـــــــــــــﯾد

كﺎـــــــــــــﭘﺎﻧ ار

ﺮـــــﻫ ﭻـــــﻧآ زا ﻞـــــﮔ ﺪـــــﻣآ ﻮـــــﭼ ﺪﻨﺘﺧﺎﻨـــــﺸﺑ

ﻪـــــﺑ ﮓﻨـــــﺳ و

ﻪـــــﺑ ﭻـــــﮔ ﻮـــــﯾد راﻮـــــﯾد دﺮـــــﮐ

ﻮـــــــﭼ ﻪـــــــﺑﺎﻣﺮﮔ

و خﺎـــــــﮐ يﺎـــــــﻫ

ﺪـــــــﻨﻠﺑ ﻪـــــــــﺑ

بآ رﺪـــــــــﻧا ﻦﺘـــــــــﺨﯿﻣآ

كﺎـــــــــﺧ ار

،ﮏﺒــــــــﺳ ﺖــــــــﺸﺧ

ار ﺪــــــــﺒﻟﺎﮐ ﺪﻨﺘﺧﺎــــــــﺳ

ﺖــــــﺴﺨﻧ زا

شﺮــــــﺑ ﯽــــــﺳﺪﻨﻫ

رﺎــــــﮐ دﺮــــــﮐ

ﻮــــــﭼ ناﻮــــــﯾا ﻪــــــﮐ

ﺪــــــﺷﺎﺑ هﺎــــــﻨﭘ

زا ﺪــــــﻧﺰﮔ

)

،ﯽﺳودﺮﻓ 1383 : ب 34 - 37 / 41 (

ﮥﻨﯿﺸﯿﭘ ةرﺎﺑرد ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ

شوﺎﮐ رد دﺮﮐ هرﺎﺷا ﺪﯾﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺪﯿﺸﻤﺟ ﺖﺨﺗ ﯽﺳﺎﻨﺷ نﺎﺘﺳﺎﺑ يﺎﻫ

ﯽﺘﺣ و ﯽﺸﻨﻣﺎﺨﻫ نارود رد مﺎﻤﺣ زا ﯽﯾﺎﻫ

رد ةرود ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺰﯿﻧ ﯽﻧﺎﮑﺷا )

،ﯽﻧاﺮﻬﺗ يرﺎّﺨﻓ 1379

: 95 ( و )

،ﯽﺳﺎﻤﻟا ﺪﯿﺳ 1383

: 13 .(

ﻨﯿﺸﯿﭘ ﮥ ﺶﻫوﮋﭘ

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ و مﺎﻤﺣ زا ﺖﻬﺟ يرﺎﻤﻌﻣ و عﻮﻧ ﺢﻟﺎﺼﻣ و ...

و زا ﮥﺒﻨﺟ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد ظﺎﺤﻟ ﺖﯾﺎﻋر لﻮﺻا

،ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ ﻦﯿﻣﺄﺗ

،بآ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﻊﻓد

بﻼﺿﺎﻓ و ...

زا ﯽﯾﻮﺳ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و

ﯽﺑدا درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﻊﻗاو هﺪﺷ ﺖﺳا . ﮥﻟﺎﻘﻣ ﮥﺘﺳد رد ور ﺶﯿﭘ يﺎﺟ مﻮﺳ

ﯽﻣ

؛دﺮﯿﮔ

ﯽﻨﻌﯾ زا ﮥﺒﻨﺟ ﯽﺑدا ﯽﺑدا نﻮﺘﻣ رد ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ بﺎﺗزﺎﺑ و .

ﻪﺑ ﻦﯿﻤﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﮥﻨﯿﺸﯿﭘ تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺋارا هﺪﺷ رد ﻦﯾا ﻪﻨﯿﻣز ﯽﻣ ﻢﯾزادﺮﭘ .

ﻪﻟﺎﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ يا

» ناﺮﯾا مﻮﻈﻨﻣ تﺎﯿﺑدا رد مﺎﻤﺣ

« ) 1382 ( ﮥﺘﺷﻮﻧ ﻟا ﮥﻟﺎﻘﻣ ،اﻮﻘﺗﺎﺑ يﺪﻬﻣ و ﯽﯾﺎﺿر ﻪﻬ

» ﯽﺳﺎﻨﺷزﺎﺑ ﺶﻘﻧ

و هﺎﮕﯾﺎﺟ

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺎﻫ رد نﺎﻓﺮﻋ ﯽﻧاﺮﯾا

« ) 1390 (

،ﯽﺴﺒﻃ ﻦﺴﺤﻣ زا ﮥﻟﺎﻘﻣ

» مﺎﻤﺣ نﺎﻣز هﺎﮔﺮﻈﻧ رد ﺎﻫ

« ) 1379 ( ﮥﺘﺷﻮﻧ دﺎﻫﺮﻓ يرﺎّﺨﻓ ،ﯽﻧاﺮﻬﺗ ﯽﺑﺎﺘﮐ

ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ

» ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﯽﻧاﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ رد مﺎﻤﺣ يﺎﻫ

« ﻪﻟﺎﻘﻣ ندﻮﺑ اراد ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﮐ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا و ﺐﻃ و يرﺎﻤﻌﻣ ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﯾﺎﻫ

ﺒﺗﺮﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ،مﺎﻤﺣ ﺎﺑ ﻂ ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﯾﺎﻫ

راد ﺰﯿﻧ ﯽﺑدا : ،

» ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ رد ﻪﻨﯿﯾآ نﺎﻓﺮﻋ

« زا ﻪﻟﺎﻘﻣ ،ﯽﺳﺎﻤﻟا ﺪﯿﺳ ﻪﻧاوﺮﭘ يا

ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ

» مﺎﻤﺣ

يﺮﺘﺴﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ياﺮﺑ نﺎﯿﺑ ﯽﻧﺎﻌﻣ ﺪﻨﻠﺑ ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ رد يﻮﻨﺜﻣ

« زا ﻦﯿﻣار ﻪﮐ ﯽﻗدﺎﺻ ﺎﻬﻨﺗ

ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ نﺎﺘﺳاد

كﻻد حﻮﺼﻧ رد

يﻮﻨﺜﻣ

هرﺎﺷا هدﺮﮐ لﺎﺣ ،ﺖﺳا نآ

ﻪﮐ يﻮﻨﺜﻣ رد ﺮﺑ هوﻼﻋ

ﻞﯾوﺄﺗ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ دراﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ و ﻞﯾﺎﺳو ،نﺎﻣز ،بادآ ﻪﺑ دﺪﻌﺘﻣ ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا .

ﻪﻣﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ يا

» ﯽﺳرﺎﻓ بدا رد نآ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ «

ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﺳﺎﻤﻟا ﺪﯿﺳ ﻪﻧاوﺮﭘ ﺶﺷﻮﮐ ﻪﺑ

لﺎﺳ 1384 ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا ؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫرﺎﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﺑ ﮏﯾ ﭻﯿﻫ هﺪﺷ هرﺎﺷا رﺎﺛآ ندﻮﺑ ﺪﯿﻔﻣ و ﯽﯾارﺎﮐ ﻪﺑ

هدﺮﮑﻧ هرﺎﺷا ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ و ﯽﺑدا نﻮﺘﻣ ﻦﻄﺑ رد ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ رﻮﻬﻇ نﺎﻣز و هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ ﯽﯾﺎﻨﺳ رﺎﺛآ ﯽﺳرﺮﺑ و ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺎﺑ دراد ﯽﻌﺳ ور ﺶﯿﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ ؛ﺪﻧا

ﺘﻣ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ،وا زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ناﺮﻋﺎﺷ و هزﻮﺣ دراو ﯽﻧﺎﻣز ﻪﭼ زا نآ تﺎﻘﻠﻌ

دا و نﺎﻓﺮﻋ راﺮﻗ ﺎﻓﺮﻋ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ و ﺖﺳا هﺪﺷ تﺎﯿﺑ

؟ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ

ةرﺎﺑرد ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ

(3)

٣

يرﺎﻤﻌﻣ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ روﺮﻣ نﺎﻣز و ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا ﻪﻠﻤﺟ ﻂﯾاﺮﺷ بآ و

،ﯽﯾاﻮﻫ بادآ

،ﯽﺒﻫﺬﻣ هﻮﺤﻧ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻪﺑ

بآ يﺎﻫ

يرﺎﺟ ﺖﻬﺟ ﻦﯿﻣﺄﺗ بآ

،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﻊﻓد

بﻼﺿﺎﻓ و ...

راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا . ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﻣﺄﺗ يﺎﻣﺮﮔ مﺎﻤﺣ ﻪﺑ ود ﻪﺘﮑﻧ ﻪﺟﻮﺗ

ﯽﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا : ﻦﯾا ﻪﮐ مﺎﻤﺣ زا ﺢﻄﺳ ﻦﯿﻣز ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺮﺗ راﺮﻗ دﺮﯿﮔ و ﻦﯿﺑ ردﺮﺳ ﯽﻠﺻا و يﺎﻀﻓ ﯽﻠﺻا مﺎﻤﺣ ﯽﯾوﺮﻫار ﭻﯿﭘ رد ﭻﯿﭘ راﺮﻗ

،دﺮﯿﮔ ﺎﺗ ﯽﯾﺎﻣﺮﮔ ﻪﮐ زا ﻖﯾﺮﻃ ﺖﺧﻮﺳ داﻮﻣ ﯽﻨﺘﺧﻮﺳ نﻮﭼ

،رﺎﺧ

،ﻪﺘﺑ گﺮﺑ ﮏﺸﺧ نﺎﺘﺧرد و تﻻﻮﻀﻓ ﯽﻧاﻮﯿﺣ )

،ﯽﻧﺎﯿﮐ 1387 : 250 ( رد

ﯽﻧﺎﮑﻣ ﻪﺑ مﺎﻧ نﻮﺗ مﺎﻤﺣ ﻦﯿﻣﺄﺗ ﯽﻣ

،هﺪﺷ ﻪﺑ نوﺮﯿﺑ ﻞﻘﺘﻨﻣ

؛دﻮﺸﻧ لﺎﺣ ﻪﮐ نآ رد ﻖﻃﺎﻨﻣ

،يﺮﯿﺴﻣﺮﮔ ياﺮﺑ

ﻦﯿﻣﺄﺗ ﺎﻣﺮﮔ ناﺪﻨﭼ ﻞﮑﺸﻣ

دﻮﺟو ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺖﺳا و ﺎﯾ ياﺮﺑ ﻦﯿﻣﺄﺗ بآ

،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺐﻠﻏا مﺎﻤﺣ ﺎﻫ رﺎﻨﮐ بآ يﺎﻫ يرﺎﺟ نﻮﭼ

،يﻮﺟ

،ﻪﻤﺸﭼ تﺎﻨﻗ ثاﺪﺣا ﯽﻣ هﺪﺷ

)

،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1369

: 29 ( و ﺎﯾ زا ﻖﯾﺮﻃ ﺮﻔﺣ هﺎﭼ و ﺎﯾ ﺎﺑ ﻊﻤﺟ ندﺮﮐ بآ نارﺎﺑ )

: 45 ( رد ﯽﯾﺎﻫرﺎﺒﻧا صﻮﺼﺨﻣ

زا نآ

هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا . رد عﻮﺿﻮﻣ ﻊﻓد بﻼﺿﺎﻓ ﯽﻣ

ﻢﯿﻨﯿﺑ ﻪﮐ ﻪﺑ بآ يﺎﻫ يرﺎﺟ نﻮﭼ ﻪﻧﺎﺧدور و

ﻪﭼﺎﯾرد ﺎﻫ ﯽﻣ ﻪﺘﺨﯾر

)

: 28 ( رد داﺪﻐﺑ زا نﺎﻣز يﺪﺘﻘﻣ ﯽﺳﺎﺒﻋ ) م.

478 ق ( رﻮﺘﺳد هداد ﺪﺷ ياﺮﺑ بﻼﺿﺎﻓ مﺎﻤﺣ هﺎﭼ ﺮﻔﺣ دﻮﺷ ) ﺮﻈﻧ

،ﯽﺴﮔﺮﻧ يﺪﻤﺤﻣ 1384

: 25 ( و ﯽﺘﺣ هﺎﮔ نآ ار رد ﯽﯾﺎﻫرﺎﺒﻧا ﻊﻤﺟ

يروآ هدﺮﮐ و رد يزروﺎﺸﮐ زا

نآ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا ) حور

،ﯽﻨﯿﻣﻻا 1386 : 113 ( زا ﯽﻓﺮﻃ ﺐﻠﻏا مﺎﻤﺣ يﺎﻫ ﯽﻣﻮﻤﻋ رد هﺎﮔرﺬﮔ يﺎﻫ

،ﯽﻣﻮﻤﻋ ﻪﺘﺳر ﺎﻫرازﺎﺑ و ﮏﯾدﺰﻧ ﺪﺟﺎﺴﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯽﻣ هﺪﺷ و

ﯽﮑﯾ زا اﺰﺟا و ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﻠﺻا ﺮﻬﺷ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا )

،ﯽﺴﺒﻃ 1390 : 39 ( و )

،ﯽﻧﺎﯿﮐ 1387 : 250 ( و ) يﺪﻤﺤﻣﺮﻈﻧ

،ﯽﺴﮔﺮﻧ 1384 :

25 ( و )

: 11 و 29 .(

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ توﺎﻔﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎﻫ ﻪﺘﺷاد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫﺎﻀﻓ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ،ﯽﺋﺰﺟ يﺎﻫ

ﯽﻣ و ﺪﻧا دﻮﻤﻧ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺶﺨﺑ ﻪﺳ ﻪﺑ ار نآ ناﻮﺗ :

ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫﺎﻀﻓ  :

ﺳ نﻻاد ،ردﺮ )

وﺮﻫار ( ﯽﺘﺸﻫ ، ) رﺪﻧﺎﯿﻣ ( ﺰﯿﻠﻫد،

) خزﺮﺑ يﺎﻀﻓ .(

مﺎﻤﺣ ﯽﻠﺻا يﺎﻫﺎﻀﻓ  :

ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ ،ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ .

مﺎﻤﺣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو و ﯽﻧوﺮﯿﺑ يﺎﻫﺎﻀﻓ  :

وروﺎﮔ ،بآ ﻊﺒﻨﻣ و هﺎﭼ ،ﺖﺧﻮﺳ رﺎﺒﻧا ،نﻮﺗ .

ردﺮﺳ : ﺖﻓﺎﺑ ﺮﯾﺎﺳ زا صﺎﺧ يرﺎﮑﯿﺷﺎﮐ و ﯽﺷﺎﻘﻧ ﺎﯾ و يرﺎﻤﻌﻣ تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ ﺎﺑ ﺐﻠﻏا ﻪﮐ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ يدورو يﺎﻀﻓ ﯽﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﺮﻬﺷ يﺎﻫ

ددﺮﮔ .

ﺖﺒﺳﺎﻨﻣ رد و نﺎﻤﯾاز مﺎﻤﺣ ،دﺎﻣاد و سوﺮﻋ مﺎﻤﺣ نﻮﭼ صﺎﺧ يﺎﻫ

...

هداﻮﻧﺎﺧ و مدﺮﻣ ﻪﺑ ﻢﺳاﺮﻣ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ و هﺪﺷ ﻊﻤﺟ ردﺮﺳ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺎﻫ

ﯽﻣ روﺮﺳ و ﻦﺸﺟ ﻪﺘﺧادﺮﭘ

ﺪﻧا )

،ﯽﺴﺒﻃ 1390 : 22 ( و )

،يﺮﻬﺷ 1371 : 90 .(

وﺮﻫار ) نﻻاد ( : ﯽﮑﯾ زا لﻮﺻا دﺎﺠﯾا مﺎﻤﺣ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﯽﯾوﺮﻫار ﭻﯿﭘ رد ﭻﯿﭘ رد ﺪﺣ ﻞﺻﺎﻓ يدورو و ﺰﯿﻠﻫد مﺎﻤﺣ هدﻮﺑ و ﻞﯿﻟد ﻦﯾا ﺮﻣا

ﻆﻔﺣ يﺎﻣﺮﮔ دﺎﺠﯾا هﺪﺷ رد مﺎﻤﺣ و مﺪﻋ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻧﺎﻬﮔﺎﻧ يﺎﻣد نآ هدﻮﺑ ﺖﺳا .

ﺰﯿﻠﻫد ) خزﺮﺑ يﺎﻀﻓ :(

و يدورو يوﺮﻫار ﻞﺻﺎﻓ ﺪﺣ ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ

. ﻦﯿﻤﻫ و ﻪﺘﺷاد وﺮﻫار ﻪﺑ هار ﮏﯾ و ﻪﻨﯿﺑ ﻪﺑ هار ﮏﯾ ﺰﯿﻠﻫد رﻮﻃ

ﮓﻨﻟ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺖﻬﺟ ﺖﺸﭘ رد ﺎﻫ

ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽﯾوﺮﻫار مﺎﺑ ﺪﺷ

)

،ﺎﯿﻧﺮﯿﭘ 1380 : 200 .(

ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ : ﺖﺧر ﺎﯾ ﻪﮐ ،ﻦﮐ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻪﻤﯿﻧ مﺮﮔ و ﮏﺸﺧ ﺖﺳا هدﻮﺑ . ﺖﻤﺴﻗ نآ فاﺮﻃا و ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﯽﺿﻮﺣ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ ﻂﺳو ﯽﯾﺎﻫ

ﺶﻔﮐ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺶﻔﮐ يﻻﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻦﮐ

ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ ﻪﮐ ﯽﻧاﻮﯾا ،ﻦﮐ

» ﻪﻔﺻ « ندﺮﮐ ﺖﺒﺤﺻ ،سﺎﺒﻟ نﺪﻨﮐ و ﻦﺘﺴﺸﻧ ﻞﺤﻣ و ﺖﺳا

ﯽﻀﻌﺑ رد و نداد لﺎﻣ و ﺖﺸﻣ ،نﺪﻧاﻮﺧ زﺎﻤﻧ ،مﺎﻤﺣ زا ﺪﻌﺑ ﺖﺣاﺮﺘﺳا ،ﻦﺘﺴﺸﻧ مﺎﻤﺣ

ﺎﻫ رد ﻦﯾا ﺶﺨﺑ زا مﺎﻤﺣ هﻮﻬﻗ ﻪﻧﺎﺧ ﺰﯿﻧ رد ﺮﻈﻧ

ﻪﺘﻓﺮﮔ ﯽﻣ ﺪﺷ ).

حور

،ﯽﻨﯿﻣﻻا 1386 : 106 .(

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ رد

ﯽﺘﻤﺴﻗ زا ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ ﯽﻠﺤﻣ ياﺮﺑ نﺪﯿﺷاﺮﺗ ﺮﺳ

ﻢﻫ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد )

،ﺎﯿﻧﺮﯿﭘ 1380 :

198 و 199 .(

وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ )

394 - 481 ه.

ق ( ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭼ هﺮﺼﺑ ﺮﻬﺷ رد ﻦﺘﻓر مﺎﻤﺣ ﻒﯿﺻﻮﺗ رد ﺪﺴﯾﻮﻧ

:

» ...

و ﯽﺘﻗو ﻪﮐ نوﺮﯿﺑ ﻢﯾﺪﻣآ ﺮﻫ ﻪﮐ

رد ﺦﻠﺴﻣ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ دﻮﺑ ﻪﻤﻫ يﺎﭘﺮﺑ ﻪﺘﺳﺎﺧ ﺪﻧدﻮﺑ و ﯽﻤﻧ

،ﺪﻨﺘﺴﺸﻧ ﺎﺗ

ﺎﻣ ﻪﻣﺎﺟ ﻢﯾﺪﯿﺷﻮﭘ و

نوﺮﯿﺑ ﻢﯾﺪﻣآ

«)

: 158 .(

رد

مﺎﻤﺣ ﯽﻀﻌﺑ مﺎﻤﺣ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد و هدﻮﺑ مﺎﻤﺣ ﻞﺧد صﻮﺼﺨﻣ ،ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ زا ﯽﺘﻤﺴﻗ ﺎﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ يدورو رد رﺎﻨﮐ رد ﻞﺧد ﺎﻫ )

حور

،ﯽﻨﯿﻣﻻا 1386 : 105 .(

رﺪﻧﺎﯿﻣ ﺎﯾ ﯽﺘﺸﻫ :

ﯽﻤﻧ ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ دراو ًﺎﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ،ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻀﻓ و ﺪﻧﺪﺷ

ﯽﻣ راﺮﻗ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻦﯾا رد رﺪﻧﺎﯿﻣ مﺎﻧ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا دﺮﯿﮔ

و هدﻮﺑ ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ و ﻪﻨﯿﺑﺮﺳ ﻦﯿﺑ ﯽﻄﺳاو

ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﺑ اﺰﺠﻣ ﯽﯾﺎﻫوﺮﻫار ﯽﯾﻮﺸﺘﺳد

و ﻒﯿﻈﻨﺗ قﺎﺗا ،ﻪﻧﺎﺧ دﺮﺳ ،مﺎﺑ ﺖﺸﭘ ،حاﺮﺘﺴﻣ )

ﯽﺒﺟاو

ﻪﻧﺎﺧ ﺶﮐ (

زا ﻦﯿﻤﻫ نﺎﯿﻣ رد ﯽﻣ اﺪﺟ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻧﺎﺴﮐ

ﻪﮐ ﻪﺑ ﻦﯾا رﺎﮐ زﺎﯿﻧ زا رﻮﺒﻋ ﺎﺑ ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ

،رﺪﻧﺎﯿﻣ او در مﺮﮔ ﻪﻧﺎﺧ

ﯽﻣ ﺪﻧﺪﺷ )

،ﺎﯿﻧﺮﯿﭘ 1380 : 198 ( و ) حور

،ﯽﻨﯿﻣﻻا 1386 : 104 .(

(4)

۴

ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ : ﯽﻠﺻا ﺮﺗ ﻪﻨﯾﺰﺧ ،مﻮﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ مﺎﻤﺣ ﺶﺨﺑ ﻦﯾ ﺖﺳا هدﻮﺑ مﺮﻟو و دﺮﺳ ،مﺮﮔ بآ

).

،ﯽﺴﺒﻃ 1390 : 20 .(

- مﺎﻤﺣ ﻒﮐ ﺎﯾ مﻮﺑ :

و لﺎﻣو ﺖﺸﻣ و ندز نﻮﺑﺎﺻ و ﻒﯿﻟ ،نﺪﯿﺸﮐ ﻪﺴﯿﮐ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻌﯿﺳو و ﺢﻄﺴﻣ يﺎﻀﻓ ...

ﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ هد

ﯽﻣ راﺮﻗ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ )

،ﯽﻨﯿﻣﻻا حور 1386

: 106 .(

ﻪﻨﯾﺰﺧ - : ﻊﺒﻨﻣ ﯽﺑآ ﻪﺑ ﺖﻌﺳو ﻪﺳ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺳ ﺮﺘﻣ دﻮﺑ ﻪﮐ ﻪﺑ ﻪﻠﯿﺳو ﮓﯾد ﯽﮔرﺰﺑ ) نﺎﯿﺗ ( و زا ﻖﯾﺮﻃ تراﺮﺣ ﯽﺸﺗآ ﻪﮐ رد نﻮﺗ

دﺎﺠﯾا ﯽﻣ

؛ﺪﺷ مﺮﮔ ﻪﮕﻧ ﻪﺘﺷاد ﯽﻣ ﺪﺷ . ﻪﻨﯾﺰﺧ ياراد ود

،ﻪﭽﯾرد رد ود تﻮﻠﺧ ياﺮﺑ ﻦﺘﺷادﺮﺑ بآ ﺖﺳا هدﻮﺑ .

تﻮﻠﺧ ﺖﺳد

ﺖﺳار صﻮﺼﺨﻣ ﯽﻧﺎﺴﮐ

ﻪﮐ ﯽﻤﻧ ﺪﻨﺘﺳاﻮﺧ ﺎﺑ

ﻪﻣﺎﻋ مدﺮﻣ ﮏﯾ ﺎﺟ ﺪﻨﻨﯿﺸﻨﺑ و ﻪﺑ

» هﺎﺷ ﻦﯿﺸﻧ

« فوﺮﻌﻣ هﺪﺷ دﻮﺑ . تﻮﻠﺧ ﺖﻤﺳ

ﺖﻤﺳ ﭗﭼ ياﺮﺑ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﻪﮐ كﻻد ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ و نﺎﺷدﻮﺧ ﺮﺳ

و نﺎﺸﻨﺗ ار ﯽﻣ ﻪﺘﺴﺷ ﺪﻧا ) حور

،ﯽﻨﯿﻣﻻا 1386 : 93 ( . ﻪﻨﯾﺰﺧ بآ

ﻮﻣ ندﺮﮐ ﻞﺴﻏ و نﺪﯿﺸﮐ بآ ،ندرﻮﺧ ﺲﯿﺧ ياﺮﺑ مﺮﻟو هدﺎﻔﺘﺳا در

ﻪﻨﯾﺰﺧ و هدﻮﺑ ود نآ زا ﺐﻠﻏا ﻪﮐ مﺮﮔ و دﺮﺳ بآ

ﯽﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا هﺪﺷ

. ﻣ ﻪﻨﯾﺰﺧ بآ ﻦﯿﻣﺄﺗ ياﺮﺑ دﺮﺳ بآ نﺰﺨ مﺎﻤﺣ زا ﯽﻀﻌﺑ رد و مﺮﮔ

يزﺎﺑ ﻞﺤﻣ دﺮﺳ بآ ﻪﻨﯾﺰﺧ ﺎﻫ

ﺖﺳا هدﻮﺑ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ و نﺎﮐدﻮﮐ )

،ﯽﻧﺎﯿﮐ 1387 : 249 ( و ) ﯽﺴﺒﻃ : 1390 : 20 .(

نﺎﯿﺗ - : ﻪﺑ ﺎﯾ شﻮﺟ ﺖﻔﻫ زا ﻪﮐ ﯽﻣوﺎﻘﻣ و ﯽﮔرﺰﺑ ﮓﯾد ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺮﮕﯾد موﺎﻘﻣ ﺰﻠﻓ ﺪﻨﭼ و بﺮﺳ ،ﻊﻠﻗ ،ﺲﻣ ،يور زا ﯽﺗرﺎﺒﻋ

ﯽﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﯽﻣ بآ ﻪﺑ نﺎﯿﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا نﻮﺗ تراﺮﺣ و ﺖﺷاد راﺮﻗ مﺮﮔ بآ ﻪﻨﯾﺰﺧ ﻒﮐ رد مﺎﻤﺣ نﺎﯿﺗ مﺮﮔ ار بآ و ﺪﯿﺳر

ﯽﻣ دﺮﮐ . ﺖﺷاد ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻢﯿﻧ و ضﺮﻋ ﺮﺘﻣ ﻢﯿﻧ و لﻮﻃ ﺮﺘﻣ ﻢﯿﻧ و ﮏﯾ دوﺪﺣ ﻻﻮﻤﻌﻣ .

اﻮﺷد رﺎﮐ فﺮﻇ ﻦﯾا ﺐﺼﻧ ير

ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﯿﺑ بﻮﭼ ﻪﺷاﺮﺗ و جورﺎﺳ ،ﻪﺒﻨﭘ ،هدﺮﮐ بآ ﻪﯿﭘ ﯽﻨﻌﯾ وراد ﻪﯿﭘ زا نآ نﺪﻧﺎﺒﺴﭼ ياﺮﺑ و هدﻮﺑ هدﺮﮐ

ﺪﻧا .

)

،ﺎﯿﻧﺮﯿﭘ 1380 : 199 ( زا لﺎﺳ ﮏﯾ دوﺪﺣ ًﻻﻮﻤﻌﻣ و ﺖﺷاد راﺮﻗ ﺶﺗآ روﺎﺠﻣ ﺖﻋﺎﺳ هدرﺎﻬﭼ ﻪﻧازور يﺰﻠﻓ ﻢﺠﺣ ﺎﯾ فﺮﻇ ﻦﯾا

ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نآ ﯽﻣ ﺮﯿﻤﻌﺗ ﺎﯾ ﺾﯾﻮﻌﺗ نآ زا ﺪﻌﺑ و ﺪﺷ

ﺷ ﺪ ) هﺰﻤﺣ ،ناﺮﮕﯾد و ﻮﻟ 1384

: 367 .(

نﻮﺗ : دﻮﺑ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ دﻮﻧ دوﺪﺣ عﺎﻔﺗرا و ﺮﺘﻣ ﻢﯿﻧ و ﮏﯾ ضﺮﻋ و ﻪﺳ لﻮﻃ ﻪﺑ ﮏﭼﻮﮐ قﺎﺗا ﮏﯾ نآ و ﺶﺗآ ﻦﺘﺧوﺮﻓا ﻞﺤﻣ ،ناﺪﺸﺗآ ﺎﯾ

ﺮﺟآ ﺎﺑ ار نآ يﺎﻫراﻮﯾد ﻪﮐ 20

رد 20 ﺰﻣﺮﻗ سر كﺎﺧ تﻼﻣ ، )

تﺎﭙﺳﺪﻠﻓ ( هﺎﮐ و ﯽﻣ ﻞﮔ دﻮﺑ موﺎﻘﻣ ﺶﺗآ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻪﮐ ،ﺪﻨﺘﺧﺎﺳ .

د نﻮﺗ ر

ﯽﻣ هار ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﺪﻨﻠﺑ عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ﯽﮕﻨﺳ نﺎﮑﻠﭘ ﻂﺳﻮﺗ و هدﻮﺑ ﻊﻗاو ﻦﯿﻣز يﺮﺘﻣ ﺖﻔﻫ ﻖﻤﻋ ﺖﻓﺎﯾ

) هﺰﻤﺣ

،ناﺮﮕﯾد و ﻮﻟ 1384

: 367 .(

بآ هﺎﭼ : ياﺮﺑ نآ رﺎﻨﮐ رد ﯽﯾﻮﮑﺳ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و هﺎﭼ خﺮﭼ نآ يور و هدﻮﺑ هﺪﯿﺷﻮﭘﺮﺳ ًﻻﻮﻤﻌﻣ نآ بآ ﻦﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ﺰﯿﻤﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو هﺎﭼ ﻪﻣﺪﺧ ﻦﺘﺴﺸﻧ )

ﻃ

،ﯽﺴﺒ 1390 : 27 .(

ﺖﺧﻮﺳ رﺎﺒﻧا :

ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ مﺎﻤﺣ ﺖﺧﻮﺳ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﻬﺟ نﻮﺗ راﻮﺟ رد ﻪﺘﺴﺑ ﯽﯾﺎﻀﻓ ﺖﺳا ﻪﺘﻓر

)

،ﯽﺴﺒﻃ 1390 : 26 .(

وروﺎﮔ مﺎﻤﺣ بآ: ﯽﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ هﺎﭼ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﯽﻣ هﺪﯿﺸﮐ هﺎﭼ زا وﺎﮔ ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ هﺪﺷ

ﺎﺑ ﯽﻠﮑﺷ ﻞﯿﻄﺘﺴﻣ نﺎﮑﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﺷ

ﺐﯿﺷ ﺢﻄﺳ ﯽﻣ ﺖﺳرد وﺎﮔ ﺖﮐﺮﺣ ﺖﻬﺟ راد

ﺪﺷ ﺖﺳا ه )

،ﯽﻧاﺮﻬﺗ رﺎﺨﻓ 1384

: 22 .(

هدروآ ﻦﯿﻨﭼ دﻮﺧ تاﺮﻃﺎﺧ رد يدﺰﯾ ﯽﻠﭘﺎﭘ :

» وﺎﮔ هار

ﺎﻣ مﺎﻤﺣ 60 ﻪﺑ نآ ﺮﮕﯾد ﺮﺳ و ﺖﺳا هﺮﻗﺮﻗ يور بﺎﻨﻃ و ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑ بﺎﻨﻃ ﺮﺳ ﮏﯾ ﻪﺑ ﯽﮔرﺰﺑ لود ﺖﺳا يﺮﯾزاﺮﺳ هاروﺎﮔ دراد لﻮﻃ ﺮﺘﻣ

ﺖﺳا ﻞﺻو وﺎﮔ ...

ﯽﻣ رﻮﺒﺠﻣ ار وﺎﮔ نﺎﺑوﺎﮔ ﺪﻨﮐ ﺖﮐﺮﺣ هاروﺎﮔ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻪﺑ ﺪﻨﮐ

ﯽﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺮﯾزاﺮﺳ رد وﺎﮔ ﯽﻣ ﻻﺎﺑ بآ لود و دور

ﯽﺘﻗو ﺪﯾآ

ﯽﻣ ﯽﻟﺎﺧ هاﺮﺑآ رد ار ﻮﻟد ﻪﺘﺴﺸﻧ هﺎﭼ يﻮﻠﻬﭘ ﻪﮐ ﺮﻔﻧ ﮏﯾ و هﺪﻣآ ﻻﺎﺑ بآ لود ﺪﯿﺳر هاروﺎﮔ ﻪﺗ ﻪﺑ وﺎﮔ مﺎﻤﺣ ﻪﻨﯾﺰﺧ ﻪﺑ بآ و ﺪﻨﮐ

ﯽﻣ دور

«) ،يدﺰﯾ ﯽﻠﭘﺎﭘ 1389

: 1/

106 .(

ﺖﯿﻤﻫا ﯽﮐﺎﭘ ياﺮﺑ مﺎﺠﻧا ﺾﺋاﺮﻓ ﯽﻨﯾد رد ﺪﻧﻮﯿﭘ ﺎﺑ هﻮﺤﻧ و

» نﺎﻣز

« ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻪﺑ

مﺎﻤﺣ

؛ﺖﺳا ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ رد يﺎﻫﺮﻬﺷ نﺎﻤﻠﺴﻣ ﻦﯿﺸﻧ

مﺎﻤﺣ زا تﺎﻋﺎﺳ ﻪﯿﻟوا ﺢﺒﺻ و ﻞﺒﻗ زا عﻮﻠﻃ بﺎﺘﻓآ هدﺎﻣآ هدﻮﺑ و دﺮﻓ ﯽﻣﺎﻤﺣ ﻪﺑ ﻪﻠﯿﺳو قﻮﺑ و رﻮﭙﯿﺷ صﻮﺼﺨﻣ دﻮﺧ

ﯽﻟﺎﻫا ار زا ﺎﭘﺮﺑ

ندﻮﺑ مﺎﻤﺣ و ﺎﯾ ﺮﯿﯿﻐﺗ زا ﻪﻧﺎﻧز ﻪﺑ

،ﻪﻧادﺮﻣ هﺎﮔآ ﯽﻣ هدﺮﮐ ﺖﺳا )

،ﯽﻧﺎﯿﮐ 1387 : 249 ( و )

،ﯽﻀﯿﻓ 1382 : 132 ( و ) حور

،ﯽﻨﯿﻣﻻا 1386 : 96 .(

ﯽﻨﻌﯾ مﺎﻤﺣ ﺶﯿﭘ زا عﻮﻠﻃ بﺎﺘﻓآ ﺎﺗ ﯽﺘﻋﺎﺳ ﺶﯿﭘ زا بوﺮﻏ بﺎﺘﻓآ ﺎﭘﺮﺑ

،هدﻮﺑ ﺎﻣا ﺐﺷ نﺎﻣز ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ياﺮﺑ مﺎﻤﺣ ﻦﺘﻓﺮﮔ

؛هدﻮﺒﻧ اﺮﯾز ﻖﺒﻃ

روﺎﺑ ﻪﻧﺎﯿﻣﺎﻋ ﺐﺷ مﺎﮕﻨﻫ مﺎﻤﺣ ﺎﻫ يﺎﺟ

» زا ﺎﻣ ناﺮﺘﻬﺑ « ﺖﺳا و ﻦﯾا ﺚﻋﺎﺑ هﺪﺷ دﻮﺑ داﺮﻓا ﯽﺘﺣ رد مﺎﮕﻨﻫ زور ﻢﻫ ﺎﺑ ﻦﺘﻔﮔ

» ﻢﺴﺑ ﷲا

« دراو

مﺎﻤﺣ هﺪﺷ و هﺪﻋ يا زا نادﺮﻣ ﻮﻗﺎﭼ و ﯽﻀﻌﺑ نزﻮﺳ ،نﺎﻧز هاﺮﻤﻫ

دﻮﺧ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺎﺗ زا ﺮﺷ ﻪّﻨﺟا رد نﺎﻣا ﺪﻨﺷﺎﺑ )

،ﯽﻀﯿﻓ 1384 : 132 (

و هﺎﮔ ﯽﺧﺮﺑ داﺮﻓا

» مﺎﺟ ﻞﻬﭼ ﺪﯿﻠﮐ

« ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﺪﻨﺘﺷاد و نآ ﯽﻣﺎﺟ هدﻮﺑ ﻪﮐ زا ﻞﻬﭼ ﺪﯿﻠﮐ ﯽﺠﻧﺮﺑ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯽﻣ هﺪﺷ و ﻪﺘﺳد يا ﻪﺘﺷاد ﻪﮐ

(5)

۵

نآ ار خارﻮﺳ ﯽﻣ ﺪﻧدﺮﮐ و ﺎﯾ ﺮﺑ ﻞﻬﭼ هرﺎﭘ ﺲﻣ ﺎﯾ ﺞﻧﺮﺑ مﻼﮐ ﯽﻧﺎﻤﺳآ

» ﻢﺴﺑ ﷲا ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻢﯿﺣﺮﻟا

« ار ﯽﻣ هﺪﻨﮐ ﺪﻧا و ﺎﯾ ﯽﺳﺮﮑﻟا ﮥﯾآ ار

ﺎﺑ

ﻂﺧ شﻮﺧ ﺮﺑ يور مﺎﺟ ﯽﻣ ﺪﻧﺪﻨﮐ )

،ﯽﻤﺠﻧ 1384 : 209 ( و ) يﺪﻤﺤﻣﺮﻈﻧ

،ﯽﺴﮔﺮﻧ 1384 : 50 ( و )

،يدﺎﺠﺳ 1384 : 39 .(

ﯽﺑدا نﻮﺘﻣ رد ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ

ندﻮﺑ اراد ﺎﺑ ﯽﮔﺰﯿﮐﺎﭘ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ

ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻪﻨﯾﺮﯾد يا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ نآ لﺎﺣ ؛ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﯾدا و ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺮﺸﺑ ﯽﮔﺪﻧز

و ﯽﻧﺎﮑﻣ ،ﯽﻧﺎﻣز ﺮﻈﻧ زا ﯽﮔﺪﻧز تﺎﯾروﺮﺿ زا ﯽﺸﺨﺑ ...

؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ هرود رد

ﺌﺴﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﯾاﺪﺘﺑا يﺎﻫ رد ﯽﻨﯾد ﻪﻠ

ﯽﻗﻼﺧا ﺐﺘﮐ زا يرﺎﯿﺴﺑ -

و هﺪﺷ هدروآ ﯽﻤﯿﻠﻌﺗ ﯽﻣ هﺪﯾد ﻪﻤﺋا ﺚﯾدﺎﺣا نﺎﯿﻣ رد

ﺎﺑ نآ تﺎﻘﻠﻌﺘﻣ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﺠﻨﯾا لاﻮﺳ ﺎﻣا ؛دﻮﺷ

ﻌﻣ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ و ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ يدﺮﺑرﺎﮐ هزﻮﺣ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣز ﻪﭼ زا ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ﯽﻧﺎ

عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﯽﺴﮐ ﻪﭼ رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا و ؟ﺖﺳا هﺪﺷ دراو ﺮﺜﻧ و ﻢﻈﻧ

ﺳرﺎﻓ ﺮﺜﻧ و ﻢﻈﻧ نﻮﺘﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ و لاﻮﺳ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ؟ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ هﺪﺳ زا ﯽ

ﯽﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ يﺎﻫ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ

: ﯽﯾﺎﻨﺳ ) 525 - 463

ه.

ق ( ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ هﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﯾا راﺪﻣدﺮﺳ ﻢﺸﺷ نﺮﻗ ﻞﯾاوا و ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ فرﺎﻋ و ﻢﯿﮑﺣ و ﺮﻋﺎﺷ ،ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ و ﯽﻗﻼﺧا ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﻌﺷ

ﯽﻠﮐ يﺎﻨﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺎﻬﻧآ ﺐﻠﻏا رد ﺎﻣا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ وا زا ﺶﯿﭘ ﺪﻨﭼﺮﻫ ؛ﺖﺳا نﻮﻤﻀﻣ و ﻪﺸﯾﺪﻧا ﻓر ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺲﻔﻧ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ

و ﻦﺘ

نآ ﻪﭼ ؛ﺖﺳا هدﻮﺑ حﺮﻄﻣ ترﺎﻬﻃ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ،مﻼﺳا ﻦﯾد نﺎﮔرﺰﺑ نﺎﻨﺨﺳ ﺎﯾ و ﺐﺘﮐ زا ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﻨﺳ دﻮﺧ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ

ﯽﻠﻋ ﻻﻮﻣ ﻪﮐ نﺎﻤﻫ )

ع ( ﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻞﯾوﺄﺗ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﯽﻫ هرﺎﺑرد ﻪﻧﺎﯾاﺮﮔ

ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻨﭼ مﺎﻤﺣ دراد

:

» ﻪﮑﻠﺑ نآ ] ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ [ بﻮﺧ ﻰﯾﺎﺟ

،ﺖﺳا ﭼ كﺮ و

ﻰﮔدﻮﻟآ نﺪﺑ ار ﻰﻣ ﺪﯾادز و ﺶﺗآ ار ﻪﺑ دﺎﯾ ﻰﻣ دروآ

« )

،ﯽﻨﯿﻠﮐ 1393 : 6/

312 ( ،حور ،ﻦﻃﺎﺑ ﯽﮐﺎﭘ ﻪﺑ ﻪﮐ نآﺮﻗ ﺎﻣ سﺪﻘﻣ بﺎﺘﮐ ﻢﯿﻟﺎﻌﺗ ﺎﯾ و

و هﺎﮕﻧ ،ﺐﻠﻗ ...

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﯿﺻﻮﺗ و هرﺎﺷا .

ﺪﯿﻌﺳﻮﺑا ،ﯽﯾﺎﻨﺳ زا ﺶﯿﭘ يﺎﻓﺮﻋ نﺎﯿﻣزا ﯽﺑا

ﺮﯿﺧا ) 357 - 440 ه.

ق ( و مرﺎﻬﭼ نﺮﻗ فرﺎﻋ

ﻪﺘﺴﯾﺮﮕﻧ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ ﯽﻠﯾوﺄﺗ يﺪﯾد ﺎﺑ ،ﯽﻨﺨﺳ رد ﺰﯿﻧ ﻢﺠﻨﭘ

» ] ﻦﯾا ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ [ زا ﺮﻬﺑ نآ ] شﻮﺧ ﺖﺳا [ ﻪﮐ ﺎﺑ ﻮﺗ يرازا و ﯽﻠﻄﺳ ﺶﯿﺑ ﺖﺴﯿﻧ و

نآ ﺰﯿﻧ زا نآ ﻮﺗ ﺖﺴﯿﻧ

«) ،رﻮﻨﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ 1366

: 1/

211 ( ﻮﺑا و ﯽﻟاﺰﻏ ﺪﻤﺤﻣ ﺪﻣﺎﺣ )

450 - 505 ه.

ق ( ﯽﺸﺨﺑ ،تدﺎﻌﺳ يﺎﯿﻤﯿﮐ بﺎﺘﮐ رد

رﺎﻬﻃ ﻪﺑ ار ﺖﻠﯾذر زا لد ﯽﮐﺎﭘ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﻦﻤﺿ و ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا ت

و صﺮﺣ ،ﺎﯾر ،ﺮﺒﮐ ،ﺪﺴﺣ نﻮﭼ ﯽﯾﺎﻫ ...

،نآ بادآ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ

ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﯽﻨﯾد هﺎﮔﺮﻈﻧ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ )ر

. ك :

،ﯽﺳﻮﻃ ﯽﻟاﺰﻏ 1361

: 1 / 139 - 157 ( ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ﯽﻠﯾوﺄﺗ يﺪﯾد ﺎﺑ ﻪﻧ و .

ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا نﻮﻤﻀﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻨﺳ صﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ يدﺎﯾز نﺎﻓرﺎﻋ و نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و ناﺮﻋﺎﺷ ﺪﯿﻠﻘﺗ و ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ وا زا ﺲﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا دﻮﻬﺸﻣ

و ﯽﻣﺎﺟ و رﺎﻄﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و هدﻮﻤﻧ ﻞﻣﺎﮐ نﻮﻤﻀﻣ ﻦﯾا رد ار ﯽﯾﺎﻨﺳ رﺎﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺎﻧﻻﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻣﺎﺴﺑ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﻓﺮﻋ و اﺮﻌﺷ ﺮﯾﺎﺳ ﺘﺳا درﻮﻣ ار نﻮﻤﻀﻣ ﻦﯾا ،يﺮﺘﻤﮐ يا

هداد راﺮﻗ هدﺎﻔ ﺪﻧا

. مﻼﮐ و ﺮﻌﺷ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻬﺟ ار ﯽﮐﺪﻧا دراﻮﻣ

دﻮﻤﻧ ﻢﯿﻫاﻮﺧ نﺎﯿﺑ ﺶﻧاﺪﻠﻘﻣ و ﯽﯾﺎﻨﺳ :

ﺎﯿﻧد ﻪﺑ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻦﺨﻠﮔ ﻪﯿﺒﺸﺗ :

ﺎﯿـﺳآ ﺖﻔﻫ ﻪﻤﻫ ناز ﯽﺷﺎﺑ هﺪـﯾد ﻦـﺨﻠﮔ ﺖﻔـﻫ وا يﺎـﻬـﺘـﯾﻻو ﺎﺑ ﯽﻨـﯿـﺒـﺑ ار ﻢـﻟﺎـﻋ ود ﺮـــﮔ

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1385 : 44 (

يﻮﻨﺜﻣ زا ﺮﮕﯾد ﯽﺘﯿﺑ ردو

» دﺎﺒﻌﻟا ﺮﯿﺳ

« هدروآ ﻦﯿﻨﭼ :

ﻮــﺷ ﻦـﺸــﻠـﮔ نورد ،ﮏـﻨـﯾا ﻦـﺸـﻠــﮔ ﻮــﮔ و ﻦــﺸــﻠـﮔ ﺪـﻨـﺑز ﻪـﺘـﺷﺬــﮔ يا

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1360 : 321 (

ﻮﺧﺎﻧ و ﺖﺷز يﺮﯾﻮﺼﺗ ،ﺎﯿﻧد زا ،ﯽﯾﺎﻨﺳ تﺎﻔﯿﺻﻮﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﺖﺳا ﺪﻨﯾﺎﺷ

)

،ﯽﻧﺎﻗرز 1378 : 73 ( ﻦﯾا ؛ ﺰﯿﻧ ﺎﺟ داﺮﻣ زا ﻦﺨﻠﮔ ﻢﻟﺎﻋ و ﺮﺻﺎﻨﻋ

هدﺎﻣ هرود ناﺮﻋﺎﺷ ار ﻞﯿﺜﻤﺗ ﻦﯾا ؛ﺖﺳا نﺎﮕﺘﺷﺮﻓ ﻢﻟﺎﻋ ﻦﺸﻠﮔ زا رﻮﻈﻨﻣ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﯽﺒﻟﺎﻗ ﺎﺑ ﺪﻌﺑ يﺎﻫ

رد يﻮﻟﻮﻣ ؛ﺪﻧا

ﯽﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و هدﻮﻤﻧ ﻪﯿﺒﺸﺗ ،نﺎﺸﮐ ﻦﯿﮔﺮﺳ ﻪﺑ ار ﺎﯿﻨﻏا ،ﺎﯿﻧد ﻪﺑ ار مﺎﻤﺣ ،ﻦﺨﻠﮔ ﻪﺑ ار ﺎﯿﻧد تﻮﻬﺷ ﯽﻠﯿﺜﻤﺗ ﯿﮔ

دﺮﻓ ﯽﻧﺎﻣز ﺎﺗ ؛دﺮ

نﻮﺗ ﯽﻤﻧ اﻮﻘﺗ ﯽﻨﺷور و ﯽﮐﺎﭘ ﻪﺑ ﺪﻨﮑﻧ ﺎﻫر ار تﻮﻬﺷ ﻒﯿﺜﮐ و هﺎﯿﺳ بﺎﺗ ﺪﺳر

.

ﺖــــﺳا ﻦــــﺨﻠﮔ لﺎــــﺜﻣ ﺎــــﯿﻧد تﻮﻬــــﺷ

ﺖــﺳﺎﻔﺻ نﻮــﺗ ﻦــﯾز ﯽــﻘﺘﻣ ﻢــﺴﻗ ﮏــﯿﻟ

نﺎــــــﺸﮐ ﻦﯿﮔﺮــــــﺳ ﺪــــــﻨﻧﺎﻣ ﺎــــــﯿﻨﻏا

اﺪــــﺧ هدﺎــــﻬﻨﺑ صﺮــــﺣ نﺎــــﺸﯾا رﺪــــﻧا

نار ﻪــــﺑﺎﻣﺮﮔ رد و ﺮﯿﮕﻧﻮــــﺗ ﻦــــﯾا كﺮــــﺗ

ﻪـﮐ ﺮﻫ ﺖـﺳا مدﺎـﺧ نﻮـﭼ وا ﺖـﺳا نﻮـﺗ رد

ﺖــــﺳا ﻦــــﺷور ﺎــــﯿﻧد مﺎــــﻤﺣ وا زا ﻪــــﮐ

ﺎـــــﻘﻧرد و ﺖـــــﺳا ﻪـــــﺑﺎﻣﺮﮔ رد ﻪـــــﮑﻧاز

(6)

۶

نﺎــــﺑ ﻪــــﺑﺎﻣﺮﮔ ندﺮــــﮐ ﺶــــﺗآ ﺮــــﻬﺑ

اﻮﻧﺎـــــﺑ و مﺮـــــﮔ ﻪـــــﺑﺎﻣﺮﮔ دﻮـــــﺑ ﺎـــــﺗ

ناد ﻪــــﺑﺎﻣﺮﮔ نآ ﻦﯿــــﻋ ار نﻮــــﺗ كﺮــــﺗ

ﺖـــﺳا مزﺎـــﺣ و ﺖـــﺳا ﺮﺑﺎـــﺻ ﻮـــﮐ ارو ﺮـــﻣ )

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 ، 4/

239 - 244 (

نآ زا ار ﺎﯿﻧد ﺮﮕﯾد ﯽﯾﺎﺟ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﮓﻨﺗ ﻞﺻا رد ﺎﻣا ﺖﺳا خاﺮﻓ ﺮﻫﺎﻇ رد ﻪﮐ ﺖﻬﺟ

ﯽﻣ ﺲﻔﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﯿﺒﺸﺗ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ دﻮﺷ

ﯽﻤﻧ هدﺎﺸﮔ ﺶﻟد ﺪﺑﺎﯿﻧ ﯽﯾﺎﻫر خاﺮﻓ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ يﺎﯿﻧد يﺎﻨﮕﻨﺗ زا دﺮﻓ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ﺎﺗ و هدﻮﻤﻧ دﻮﺷ

:

دﻮـــــﺑ هﺪﯿـــــﺴﻔﺗ ﻪــــﮐ ﻪـــــﺑﺎﻣﺮﮔ ﻮــــﭽﻤﻫ

ﻞــــﯾﻮﻃ و ﺖـــﺳا ﺾﯾﺮــــﻋ ﻪـــﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪـــﭼﺮﮔ

ـــــﺗ ﺖـــــﻟد ﺪﯾﺎـــــﺸﮕﻨﺑ ﯽﯾﺂـــــﻧ نوﺮـــــﺑ ﺎ

دﻮــــﺷ هﺪﯿــــﺴﺨﭘ ﺖــــﻧﺎﺟ ﯽــــﯾآ ﮓــــﻨﺗ

ﻞـــﯿﻠﮐ و نﺎـــﺟ تﺪـــﯾآ ﮓـــﻨﺗ ﺶﺒـــﺗ نآز

ﺖـــﻟﺰﻨﻣ ﯽـــﺧاﺮﻓ ﺪـــﻣآ دﻮـــﺳ ﻪـــﭼ ﺲـــﭘ

) ،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 3/

3547 - 3549 (

نﺎﮑﻣ ﺮﮕﯾد زا ﻞﮔ ﺶﺨﺑ ود زا و ؛ﺖﺳا ﻦﺨﻠﮔ ،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ يﺎﻫ

) ﻢﺿ ﻪﺑ ( يﺎﺟ ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ًازﺎﺠﻣ و ﻪﻧﺎﺧ ﻒﻔﺨﻣ ﻦﺧ و ﺮﮕﺧا ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ

ﺧ ﻦﺘﺧاﺪﻧا كﺎﺷﺎﺧ و ﺲ

) ،يرﻮﭙﻣار 1363

: 739 ( نآ و

،ﮏﭼﻮﮐ ﯽﻧﺎﮑﻣ هﺎﯿﺳ

و ﮏﯾرﺎﺗ ﺮﻌﺷ و ﯽﯾﺎﻨﺳ ﺮﻌﺷ رد ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺪﻣﺎﺴﺑ ﻪﮐ ،هدﻮﺑ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد وا زا ﺲﭘ ناﺮﻋﺎﺷ .

ﻢﻠﻋ ﻪﺑ نآ ﻦﺘﺳﻮﯿﭘ و ﺖﺸﮔزﺎﺑ زا ﻊﻧﺎﻣ ﻒﯿﻄﻟ حور ياﺮﺑ ﯽﺴﻔﻗ نﻮﭽﻤﻫ ار ﻢﺴﺟ ﻪﺑ ﻪﮐ ور نآ زا ﺎﻓﺮﻋ

ﯽﻣ ﯽﻧﺎﺣور و ﻻاو ﺖﺒﺴﻧ ﯽﺘﺒﺜﻣ هﺎﮔﺪﯾد ،ﺪﻨﻧاد

ﻪﺘﺳاﻮﺧ و ﻢﺴﺟ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا و ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻢﺴﺟ ﻪﺑ ﯽﺑ ﯽﻧﺎﻤﺴﺟ يﺎﻫ

ور ﻦﯾا زا ؛ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺟﻮﺗ

ﺖﺳا رﻮﻔﻨﻣ و ﮏﯾرﺎﺗ و هﺎﯿﺳ ﻦﺨﻠﮔ نﻮﭽﻤﻫ نﺎﻧآ ﺮﻈﻧ رد ﻢﺴﺟ :

يﺮـﺘﺴﺒﻤﻫ و يو ﺎﺑ ﯽــﺘﻓﺮـﮔ رد يزﺎـﺒـﻘـﺸﻋ ﻮﺗ نﺎﮐرا ﺪـﯿﺸﮐ رﺪـﻧا ﯽـﻨﺨـﻠﮔ رد ﻦـﯿـﺘـﺳﻮﭘ

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1385 : 661 (

ﺖﺳود ﻪﮔ ﯽـﻨﮐ ﺐـﻘـﻟ نﺎـﺟ ﺶــﻬــﮔ ﻮــﺗ ﺖــﺳﻮـﭘ رﺪــﻧا هﺪــﯿـﺸﮐ ار ﯽــﻨــﺨــﻠــﮔ

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1368 : 355 (

ﻦــﺸـﻠـﮔ لد و ﺖـﺴـﻨـﺨـﻠـﮔ ﻮـﺗ ﻞـﮔ ﻦــﺷور لد و ﺖـﺴـﻤـﻠـﻈـﻣ ﻞــﮔ ﻪـﮑــﻧاز

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1368 : 71 (

ﻪﯾﺎﻨﮐ ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد ﻞﮔ ﺶﺗآ ،زﺎﺠﻣ ﻪﺑ ﻦﺨﻠﮔ و ﻢﺴﺟ زا

ﺖﺳا مﺎﻤﺣ نﻮﺗ و هﺎﮔ .

هدﻮﺗ ﻞﺻا رد ﺎﻣا

مﺎﺑ ﺖﺸﭘ ﺮﺑ ﻪﮐ ﻦﻬﭘ زا يا مﺎﻤﺣ يﺎﻫ

ﺎﻫ

ﯽﻣ هﺮﯿﺧذ ﺖﺧﻮﺳ ﺖﻬﺟ ﻞﮔ عاﻮﻧا رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ ﻪﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ

ﯽﻣ نآ ﺮﺑ ﺎﻫ ﻦّﻔﻌﺘﻣ و ﻮﺑﺪﺑ ﯽﻧورد و ﺎﺒﯾز و بﻮﺧ يﺮﻫﺎﻇ و ﺖﺳا هﺪﯿﯾور

ا ﻪﺘﺷاد ﺖﺳ )

،ﯽﻧﺎﯿﻐﻃ 1386 : 71 ( هﺰﺒﺳ نﺎﻤﻫ ؛ ﻧﻮﺗ

ﯽﻣ ﻦﺨﺳ نآ زا ﺎﻧﻻﻮﻣ ﻪﮐ ﯽ ﺪﯾﻮﮔ

:

ﻒــــــﻄﻟ ﺪــــــﯾﺎﮐ

ﯽــــــﺑ لد و نﺎــــــﺟ رد

نﺎــــــﺑز

ﻢـــــــــﻫ ز

شرود ﺮـــــــــﮕﻨﺑ و

رﺪـــــــــﻧا رﺬـــــــــﮔ

يﻮـــــﺳ ﻒـــــﻄﻟ

ﯽـــــﺑ نﺎـــــﯾﺎﻓو ﻦﯿـــــﻫ

وﺮـــــﻣ ﻮــــــﭽﻤﻫ

هﺰﺒــــــﺳ نﻮــــــﺗ ي

دﻮــــــﺑ يا نﺎﺘــــــﺳود

ندرﻮــــــــﺧ و

ﻮــــــــﺑ ار

ﺪﯾﺎــــــــﺸﻧ يا

ﺮــــــــﺴﭘ

نﺎــــــﮐ ﻞــــــﭘ

ناﺮــــــﯾو دﻮــــــﺑ

ﻮــــــﮑﯿﻧ ﻮﻨــــــﺷ

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 3/

2853 - 2851 (

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ يﺎﺟ نآ رد ﯽﻧﺎﺣور حور ﻪﮐ هدﻮﻤﻧ ﻪﯿﺒﺸﺗ ﻦﺨﻠﮔ ﻪﺑ ار ﻢﺴﺟ ﯽﻠﯿﺜﻤﺗ رد ﺰﯿﻧ يﻮﻟﻮﻣ :

ﻨﻣ نآ ــ ﻓﺎ ــ ﺸﻣ ﻖ ـ ﺑ ﮏ ــ ﺗﺮ ــ ﻣ ﻦ ــ ﯽ ﻧ ـــ ﻬ ـــ ﻗ رد ار حور ﺪ ـــ

ﻌ ــ ﻠﮔ ﺮ ـــ ﺨ ـ ﻣ ﻦ ــ ﯽ ﻬﻧ ــ ﺪ ) ،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 2/

268 (

ﮔ ًﺎﺻﻮﺼﺧ و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻓﺮﻋ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ﺎﻧﻻﻮﻣ ﻪﻣﺪﻘﻣ ار رﻮﻔﻨﻣ و ﮏﯾرﺎﺗ و هﺎﯿﺳ نﺎﮑﻣ ﻦﯾا و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﻦﺨﻠ

يا

ﯽﻣ فﺪﻫ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ نﺎﺳآ وا ياﺮﺑ ﻦﺨﻠﮔ هﺎﯿﺳ و كﺎﻧدود و ﮓﻨﺗ يﺎﻀﻓ ﻞﻤﺤﺗ ﻖﺣ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر هار رد ﯽﺘﺣ و ﺪﻧاد

ﯽﻣ ﺪﺳر : ﺎــــﺗ ثﺪــــﺣ رد

ﯽــــﻨﺨﻠﮔ ﺪــــﺷ

رﻮــــﻧ ﺖــــﻓﺎﯾ

دﻮــــــﺑ ﺶــــــﯾﻻآ ﺪــــــﺷ

رآ ﺶــــــﯾا نﻮــــــﻨﮐ

رد

رد و راﻮـــــــــﯾد ﯽﻣﺎـــــــــﻤﺣ

ﺖـــــــــﻓﺎﺘﺑ

نﻮــــﭼ ﺮــــﺑ وا ﺪــــﻧاﻮﺧ ﺪﯿــــﺷرﻮﺧ

نآ نﻮــــﺴﻓ

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 6/

2705 - 2704 (

(7)

٧

نﺎﺘﺳاد ﻪﯿﻓﺎﻣ ﻪﯿﻓ رد ﯽﻨﯿﺸﻧ ﻪﻠﭼ زا ﯽﯾﺎﻫ

صﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ زا نﺎﺸﻧ ﻪﮐ هﺪﻣآ ﻦﺨﻠﮔ و ﻪﻨﯾﺰﺧ،مﺎﻤﺣ رد ﺎﻧﻻﻮﻣ لﻮﺤﺗ و نﺪﯾﺰﮔ تﻮﻠﺧ و ﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﮑﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺎﻧﻻﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ

:

» ...

نآ زا و بآ رد ﻪﻨﯾﺰﺧ خارﻮﺳ زا كرﺎﺒﻣ رﺎﺘﺳد و ﯽﺟﺮﻓ ﺎﺑ و ﺪﻣآرد اوﺮﯾز مﺎﻤﺣ ﻪﺑ هﺪﻣآ نوﺮﯿﺑ ﺎﺟ

ﻔﻫ بﺮﻗ ؛ﺖﻓر وﺮﻓ نﺎﺷﻮﺟ نآ رد يزور ﻪﻧﺎﺒﺷ ﺖ

دﺮﮐ زﺎﻏآ ﺮﺳ دﺮﮐ نوﺮﯿﺑ ﻪﻨﯾﺰﺧ زا ﺮﺳ حﺎﺒﺼﻟا ﯽﻠﻋ ؛دﻮﺑ ﺎﺟ :

ﻢﻨﮑﺸﺑ ناﺪﻧد و لﺎﮕﻨـﭼ ار راﻮـﺧ مدﺮـﻣ خﺮـﭼ ﻦـﯾو ﻢـﻨﮑـﺸـﺑ ناﺪﻧز ﻞﻔﻗ ﺎﺗ ﻮـﻧ ﺪـﯿـﻋ نﻮـﭼ مﺪـﻣآ زﺎﺑ

«

)

،ﯽﮐﻼﻓا 1362 : 557 (

ﮔد و لﻮﺤﺗ نﺎﺘﺳاد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧاﻮﯾد ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻨﺳ ﯽﻧﻮﮔﺮ

يﻻ هدﻮﺑ مﺎﻤﺣ ﻦﺨﻠﮔ رد ﻪﮐ يراﻮﺧ )ر

.

،يﻮﻘﺗ ك 1385 : 24 ( و

) ﻦﯾرز ،بﻮﮐ 1385 : 24 ( و ) ،ﯽﻨﮐﺪﮐ ﯽﻌﯿﻔﺷ 1385

: 15 ( ﺖﯿﺼﺨﺷ لﻮﺤﺗ ﺎﯾ و ﻪﮐ مﺎﻤﺣ ﻦﺨﻠﮔ ﺎﯾ و مﺎﻤﺣ رد ﯽﻧﺎﺘﺳاد يﺎﻫ

رﺎﻄﻋ ) 537 - 627 ( هرﺎﺷا نآ ﻪﺑ ﻪﮐ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﻤﻫ و ﻪﻤﻫ ؛ﺖﺳا هدﺮﮐ

ﺑ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ زﺎﺑ كﺎﭘ نﺎﻓرﺎﻋ ﻦﯾا صﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﺳا هدﻮ

: رد

ﻦﺨﻠﮔ زا ﺮﯿﻄﻟا ﻖﻄﻨﻣ ﯽﻣ ﻦﺨﺳ ﯽﺑﺎﺗ

ﯽﻣ دﻮﻤﺤﻣ نﺎﺑﺰﯿﻣ ﯽﺒﺷ ﻪﮐ ﺪﯾﻮﮔ دﻮﺷ

:

ﺪـــــﺷ بﺎـــــﺗ ﺮـــــﭘ لد دﻮـــــﻤﺤﻣ ﯽﺒـــــﺷ ﮏـــــﯾ

شﻮــــــﺧ ﺪﻧﺎــــــﺸﻨﺑ شﺮﺘــــــﺴﮐﺎﺧ ﺮــــــﺑ ﺪــــــﻧر

ﺪـــــــﺷ بﺎـــــــﺗ ﻦـــــــﺨﻠﮔ ﺪـــــــﻧر نﺎـــــــﻤﻬﯿﻣ

شﻮــــــﺧ ﺪﻧﺎــــــﺸﻓا ﯽــــــﻤﻫ ﻦــــــﺨﻠﮔ رد هﺰـــــﯾر

) ،رﺎﻄﻋ 1389 : 362 (

دﻮﻤﺤﻣ ،ﺖﺸﮔزﺎﺑ مﺎﮕﻨﻫ و هﺎﮔﺮﺤﺳ ﻦﺨﻠﮔ نﺎﻨﺨﺳ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ

ﯽﻣ راﺮﻗ بﺎﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ و دﺮﯿﮔ

ﻪﻧﺎﺧ نﺎﻤﻬﻣ ﺮﮕﯾد رﺎﺑ ﺖﻔﻫ ،ﺐﺷ نآ

ﯽﻣ بﺎﺗ ﻦﺨﻠﮔ يﻮﺑﺪﺑ و ﮏﯾرﺎﺗ و ﮓﻨﺗ دﻮﺷ

:

هﺎـــــﺷ دﺮـــــﮐ ﻦﺘـــــﻓر مﺰـــــﻋ نﻮـــــﭼ ﺖـــــﺒﻗﺎﻋ

ﻦــــــﻣ ناﻮــــــﯾا و يﺪــــــﯾد ﻢﺘــــــﻔﺧ و درﻮــــــﺧ

دوز ﺰـــــــﯿﺧﺮﺑ ،تﺪـــــــﺘﻓا ﺎـــــــﺑ ﺮـــــــﮔد ﺮـــــــﮔ

ﯽـــــﻣ تدﻮـــــﺒﻧ ﺎـــــﻣ ﺮـــــﺳ رو شﻮـــــﺧ شﺎـــــﺑ

ـــــﻣ ﺖـــــﻤﯾآ ﺮـــــﺘﻤﮐ ﻪـــــﻧ ﻮـــــﺗ ﺶﯿـــــﭘ ﻪـــــﻧ ﻦ

نﺎــــــﻬﺟ هﺎــــــﺷ وا رﺎــــــﺘﻔﮔ زا ﺪــــــﺷ شﻮــــــﺧ

هﺎــــــﮕﯾﺎﺟ يﺪــــــﯾد ﻪــــــﮐ ﺶﺘــــــﻔﮔ ﯽــــــﻨﺨﻠﮔ

ﻦــــــﻣ نﺎــــــﻤﻬﻣ دﻮــــــﺧ هﺪــــــﻧاﻮﺧﺎﻧ يدﻮــــــﻣآ

دوز ﺰــــــﯿﻧ ﺮــــــﺳ ،ﻪــــــﻧ هار رد مﺪــــــﻗ ﺲــــــﭘ

هﺰـــــﯾر ﻮـــــﮐ ﯽـــــﻨﺨﻠﮔ

شﻮـــــﺧ شﺎـــــﭘ ﯽـــــﻣ ي

ﺖــــــﻤﯾآ ﺮــــــﺑاﺮﺑ ﻦــــــﻣ ﺎــــــﺗ ﻢﯿــــــﮐ ﻦــــــﻣ

نﺎــــــﻤﻬﯿﻣ ﺪــــــﺷ شﺮــــــﮕﯾد رﺎــــــﺑ ﺖــــــﻔﻫ )

،رﺎﻄﻋ 1389 : 362 (

ﻪﻧاﻮﯾد نآ ﺎﯾ و ﺗ زا ﻪﮐ يا

ﯽﻣ هﺎﻨﭘ ﻦﺨﻠﮔ ﺞﻨﮐ ﻪﺑ نﺎﮐدﻮﮐ ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﮓﻨﺳ سﺮ گﺮﮕﺗ و دﺮﺑ

وا ﺮﺳ ﺮﺑ ﻦﺨﻠﮔ نزور زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

ﯽﻣ ﯽﻣ ضﺮﻓ ﮓﻨﺳ ار ،درﺎﺑ ﯽﻣ هدﻮﺸﮔ رد ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ﺎﻣا ،ﺪﻨﮐ

ﯽﻣ اﺪﯿﭘ تﺮﯿﺼﺑ ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ و دﻮﺷ ﯽﻣ رد ﺪﻨﮐ

هدﻮﺒﻧ ﮓﻨﺳ نآ ﻪﮐ ﺪﺑﺎﯾ :

ﻪـــــــﮐﺎﺗ زا

ﯽﯾﺎــــــــﺟ يرد

دﺎــــــــﺸﮕﺑ دﺎــــــــﺑ

زﺎـــــﺑ ﺖـــــﺴﻧاد وا

گﺮـــــﮕﺗ ﺎـــــﺠﻨﯾا

ز ﮓﻨـــــﺳ

دﺎــــــــﺘﻓ ﻦــــــــﺨﻠﮔ ﻪــــــــﻧﺎﺧ رد ﯽﻨــــــــﺷور

لد شﺪـــــــــﺷ زا

نداد مﺎﻨـــــــــﺷد ﮓـــــــــﻨﺗ

)

،رﺎﻄﻋ 1389 : 359 (

ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﺳرد ﻪﺘﺒﻟا نﺎﺘﺳاد و هﺪﺷ ﺮﮐذ دراﻮﻣ

ﻪﺒﻨﺟ ﺎﻫ ﻪﺘﮑﻧ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ و ﻪﺘﺷاد ﯽﻠﯿﺜﻤﺗ نآ ﺎﻣا هدﻮﺑ ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ يا

ﻪﺟﻮﺗ دراد ﺖﯿﻤﻫا ﻪﭼ

ﻪﻠﯿﺳو و نﺎﮑﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ مﺎﻤﺣ ﻦﺨﻠﮔ ﻪﺑ ﺑ يا

ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺣور و يﻮﻨﻌﻣ ﯽﻟﺎﻌﺗ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮ .

ﺮﮔ شﻮﻘﻧ نﻮﭽﻤﻫ دراﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ نﻮﻨﮐا نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻞﯾﺎﺳو و راﺰﺑا ،ﻪﺑﺎﻣ

نﺎﮑﻣ ، ﻞﻐﺷ و ﺎﻫ دﻮﺧ هﺎﮕﯾﺎﺟ رد ﻪﺘﺒﻟا و ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ هرﺎﺷا .

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ يﺮﻫﺎﻇ يرﺎﻤﻌﻣ ﻢﯿﻠﻗا

ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻪﻧﻮﮔ ﺖﺧﺎﺳ و ﯽﺣاﺮﻃ رد ﺮﺛﻮﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺗ

ﺖﺳا يرﺎﻤﻌﻣ دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ .

رﺎﯿﺴﺑ كاﺮﺘﺷا هﻮﺟو ﻢﻏر ﻪﺑ

، مﺎﻤﺣ يرﺎﻤﻌﻣ و ﺖﺧﺎﺳ رد ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﻫ

. مﺎﻤﺣ ﺖﺧﺎﺳ ،گرﺰﺑ يﺎﻫ

ﯽﻠﺻا ﻪﻠﻤﺟ زا تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ رد ﯽﺷﺎﮐ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ و ضﻮﺣ لﺎﭼ يﺎﻀﻓ ثاﺪﺣا ﺸﻣ ﻦﯾﺮﺗ

مﺎﻤﺣ تﺎﺼﺨ ﺖﺳا ﮏﺸﺧ و مﺮﮔ ﻢﯿﻠﻗا يﺎﻫ

. هﺎﺗﻮﮐ

ﻢﻬﻣ زا يرﺎﮐﺮﺟآ و يرﺎﺠﺣ ،يﺮﺑ ﮏﻫآ تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ عﺎﻔﺗرا ندﻮﺑ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗ

مﺎﻤﺣ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ و دﺮﺳ ﻢﯿﻠﻗا يﺎﻫ

ﻣ رﺎﻤﺷ ﯽ دور و ﺗ ،راﺪﺒﯿﺷ ﺶﺷﻮﭘ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ﺄ

ﻨﯿﯾﺰﺗ ندﻮﺒﻧ لواﺪﺘﻣ و بﻮﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻪﻧﺪﺑ زا ﯽﺘﺸﻫ رﻮﻧ ﻦﯿﻣ هﻮﺟو زا ﺪﯾﺎﺑ ار تﺎ

(8)

٨

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺰﯾﺎﻤﺗ ﺖﺴﻧاد بﻮﻃﺮﻣ و لﺪﺘﻌﻣ ﻢﯿﻠﻗا يﺎﻫ

. مﺎﻤﺣ ثاﺪﺣا ﮓﻨﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﮏﭼﻮﮐ يﺎﻫ

ﺰﯿﻧ ﻪﻧﺪﺑ ندﺮﮑﻧ ﻦﯿﯾﺰﺗ و ،ﯽﻧﺎﺟﺮﻣ يﺎﻫ

ﻢﻬﻣ زا ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗ مﺎﻤﺣ

ﺖﺳا بﻮﻃﺮﻣ و مﺮﮔ ﻢﯿﻠﻗا يﺎﻫ )

،ناﺮﮕﯾد و ﯽﺴﺒﻃ 1386

: 152 ( و ) ،نﺎﯾدﺎﺒﻗ 1390 : 294 .(

تﺎﻨﯿﯾﺰﺗ ﻪﻤﻠﺟ زا

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﯽﺷﺎﮐ اﺪﺘﺑا رد ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯽﺷﺎﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ﮓﻧر ﮏﯾ و هدﺎﺳ يﺎﻫ

ﯽﺷﺎﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺪﺷ رد ﮓﻧرﺎﮕﻧر يﺎﻫ

يروآﻮﻧ ﻦﯾﺮﺘﮔرﺰﺑ زا يرﺎﻤﻌﻣ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﻗﻮﺠﻠﺳ يﺎﻫﺎﻨﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ

ﺶﮐور زا نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ عاﻮﻧا ﻪﺑ نﺎﻧآ ؛دﻮﺷ حﺮﻃ ﺎﺑ راﻮﯾد يﺎﻫ

ﺳد ﮓﻧر ود ﺎﯾ ﮓﻧر ﮏﯾ هدﺎﺳ نﺎﮔرﺎﺘﺳ ﻞﮑﺷ حﺮﻃ ؛ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖ

حﺮﻃ و ﺎﭙﯿﻠﭼ يﺎﻫ هزوﺮﯿﻓ و ﯽﺑآ ﮓﻧر ود ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ

يدرﻮﺟﻻ ﺎﯾ ﻦﺷور يا

حﺮﻃ ﺎﺑ ﻪﮐ هﺮﯿﺗ ﻪﺗﻮﺑ و ناﻮﯿﺣ و نﺎﺴﻧا زا ﯽﯾﺎﻫ

ﯽﻣ ﻊﻤﺟ ﺎﺟ ﮏﯾ رد ﺰﯾر يﺎﻫ ﺪﻧدﺮﮐ

)

،ﯽﻤﻠﺣ 1387 : 189 ( هرود رد ﻪﭼ نآ ﺎﻣا ، يﺎﻫ

ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ يرﺎﻤﻌﻣ رد ﺮﺻﺎﻌﻣ نارود ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ﯽﻣ ،هﺪﻧﺎﻣ ﯽﻗﺎﺑ يﺎﻫ

ﻢﯿﻨﯿﺑ لﻮﻐﻣ ﻪﻠﻤﺣ زا ﺲﭘ ،ناﺮﯾا رد ﻦﯿﭼ يرﺎﻤﻌﻣ زا ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ﺪﯾﺎﺷ

ﮓﻧر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ نآ ﻪﭼ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻧﺎﺴﻓا تﺎﻧاﻮﯿﺣ ﺮﯾﺎﺳ و ﺎﻫدژا نﻮﭼ يﺮﯾوﺎﺼﺗ ﯽﺷﺎﻘﻧ و يرﺎﮑﯿﺷﺎﮐ رد فﺎﻔﺷ ﯽﺑآ يﺎﻫ

نﺎﻣز نآ زا يا

ﺖﺳا هﺪﺷ مﻮﺳﺮﻣ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ )

،ﯽﻧﺎﯿﺘﺷآ لﺎﺒﻗا 1390

: 621 .(

شﻮﻘﻧ ،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﮓﻨﺟ زا يﺮﯾوﺎﺼﺗ ﺎﯾ يﺎﻫ

هرﻮﻄﺳا ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يا ﻪﻧﺎـﺴﻓا تﺎـﻧاﻮﯿﺣ و ﺮﯿﺷ ﺎﺑ دﺮﺒﻧ ،

يا هﺮـﮑﯿﭘ و نﺎـﯾﺮﭘ ﺶـﻘﻧ ﺎـﯾ نﺎـﻧز يﺎـﻫ

يورﺎﺒﯾز ﺖﺳا هدﻮﺑ . ﯽﻤﻧ راﻮﯾد ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ار شﻮﻘﻧ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا

،ﺖﻓﺎﯾ ﺪﺷ ﯽـﻣ ﯽـﺷﻮﻘﻧ ﺰﯿﻧ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ رد ﺮﺑ ﻪﮑﻠﺑ

ﺪـﻧﺪﯾﺮﻓآ ) ،اﻮﻘﺗﺎـﺑ و ﯽﯾﺎـﺿر 1382

:

176 .(

ﺮــــــﺑ لﺎــــــﯿﺧ بﺮــــــﺣ

ﺰــــــﯿﻫ رﺪــــــﻧا

ﺮــــــﮑﻓ

ﺶـــــﻘﻧ ﻢﺘـــــﺳر

نﺎـــــﮐ ﻪـــــﺑ

ﯽﻣﺎـــــﻤﺣ دﻮـــــﺑ

ﯽــــﻣ

ﺪــــﻨﮐ نﻮــــﭼ نﺎﻤﺘــــﺳر ﺪــــﺻ

ﺮــــﮐ و ﺮــــﻓ

نﺮــــــﻗ ﻪــــــﻠﻤﺟ

ﺮــــــﮑﻓ ﺮــــــﻫ

ﯽﻣﺎــــــﺧ دﻮــــــﺑ

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 5/

3919 - 3920 (

ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ،ﺰﯿﻧ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺮﯿﺷ يﺪﻣآرﺎﮐ ﺎﻧ و ﯽﻧﺎﺟ ﯽﺑ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ،ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺮﯿﺷ و ﯽﻌﻗاو ﺮﯿﺷ ﻞﺑﺎﻘﺗ :

ﺖــﺳا ﻪــﺑﺎـﻣﺮـﮔ ﺮـﯿـﺷ ﻮـﭼ ﻪــﺸـﯿــﺑ ﺮـﯿـﺷ ﺖــﺳا ﻪــﺑاﻮــﺨــﻤـﻫ ﻪـﭼ ﺮــﮔا وا ﺎـﺑ فﺮـﺣ

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1368 : 427 (

ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ نﺎﻨﭼ و ﺖﺳا هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ار ﺖﯿﺑ ﻦﯾا ﺰﯿﻧ ﻪﻠﯿﻠﮐ ﺐﺣﺎﺻ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﺳ ﺖﯿﺑ ﻦﯿﻤﻫ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺒﺑ ﻪﮐ ﺪﺳر

:

ﺖﺳا ﻪـﺑﺎـﻣﺮﮔ ﺮـﯿــﺷ ﻮــﭼ ﻪــﺸــﯿــﺑ ﺮــﯿــﺷ ﺖـﺳا ﻪـﺑاﻮــﺨـﻤـﻫ ﻪــﻧ دﺮــﺧ ﺶــﮐ نآ دﺰـﻧ

)

،ﯽﺸﻨﻣ ﷲاﺮﺼﻧ 1386

: 5 (

ﺖـﺳا ﻪــﺑﺎـﻣﺮـﮔ ﺮـﯿــﺷ ﺖــﺴــﻫﺎــﺷ ﻪــﻧ وا ﺖــﺳا ﻪــﺑﺎـﻧﻮــﺧ ﺰــﺠــﻋ ز نﻮــﭼ ﻪــﺷ لد

)

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1368 : 556 (

وا ﻪﮐ ﯽﺘﺷادﺮﺑ ﻦﯿﻟ زا

ﻦﯾا ﺶﻘﻧ ﺎﻫ ﯽﺳرﺎﻓ بدا رد ﯽﻣ

،ﺪﺷ نآ زا ﺶﯿﺑ

،دﻮﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻬﻧآ ﯽﯾﺎﺒﯾز ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺑ ﻪﺑ

ﯽﻧﺎﺟ ﯽﺑ و هرﺎﺷا نآ ﯽﺘﮐﺮﺣ

ﯽﻣ ﺪﺷ .

شرﻮـﺻ ﺪـﯾﻮـﮕﺑ ﻪﮐ ﺪﯾﺎﺑ ﻪـﻘـﻃﺎـﻧ تﻮـﻗ ﯽـﻟو ﺖـﺳﺎـﺒـﯾز ترﻮـﺻ زا ﺮـﭘ ﻪـﺑﺎـﻣﺮـﮔ ﻪـﻤـﻫ )

،ﯽﯾﺎﻨﺳ 1385 : 333 (

ﯽﺑ ،ﯽﻠﯿﺜﻤﺗ ﻦﻤﺿ رد ﺎﻧﻻﻮﻣ ﯽﺑ و ﯽﻧﺎﺟ

ﺖﺳا هدﺮﮐ ﻪﯿﺒﺸﺗ ﺎﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ دﻮﺧ و ﻦﯿﻏورد نﺎﯾاﺪﺧ ﻪﺑ ار ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ شﻮﻘﻧ ندﻮﺑ حور :

ﺖـــــﻔﮔ نادﺰـــــﯾ

ﻪـــــﮐ اﺮـــــﺗ ﻢـــــﻫ نوﺮـــــﻈﻨﯾ

ﺶﯿـــــــﭘ ﻢـــــــﺸﭼ

ﺶـــــــﻘﻧ ﯽـــــــﻣ

يرآ بدا

زا ﻪـــﭼ ﺲـــﺑ ﯽـــﺑ ﺦـــﺳﺎﭘ ﺖـــﺳا ﻦـــﯾا ﺶـــﻘﻧ ﮏـــﯿﻟ

ﯽــــــﻣ ﺪــــــﻧﺎﺒﻨﺠﻧ ﺮــــــﺳ

و ﺖﻠﺒــــــﺳ ز

دﻮــــــﺟ

ﻖـــــﺣ ﺮـــــﮔا ﻪـــــﭼ ﺮـــــﺳ ﺪـــــﻧﺎﺒﻨﺠﻧ نوﺮـــــﺑ

ﺶــــــــﻘﻧ ﺪــــــــﻨﻣﺎﻤﺣ

ﻢــــــــﻫ ﻻ

نوﺮــــــــﺼﺒﯾ

وﺎــــــﮐ اﺮــــــﭼ ﺦــــــﺳﺎﭘ

ﯽــــــﻤﻧ دراد

ﺐــــــﺠﻋ

ﻪــــــﮐ ﯽــــــﻤﻧ ﺪــــــﯾﻮﮔ

ﻢﻣﻼــــــﺳ ار

ﮏــــــﯿﻠﻋ

سﺎــــﭘ ﻪــــﮑﻧآ ﺶﻣدﺮــــﮐ ﻦــــﻣ

ﺪــــﺻ دﻮﺠــــﺳ

سﺎـــــــﭘ نآ

ﯽـــــــﻗوذ ﺪـــــــﻫد

رد نورﺪـــــــﻧا

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 4/

3483 - 3488 (

زا نﺎﺴﻧا ،ﺎﻧﻻﻮﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ هدارا و ﺖﺳاﻮﺧ رﻮﻬﻘﻣ ﻪﮐ يور نآ

ﺧ ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ و ﺖﺳا ﺪﻧواﺪ ﮔ ﺮﻫ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ

ﻪﻧﻮ

ﻪﺑﺬﺟ و ﺶﺸﮐ نوﺪﺑ نﺎﺴﻧا ﺶﺷﻮﮐ ﺖﺳا هدﺮﮐ ﻪﯿﺒﺸﺗ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ار نﺎﺴﻧا ،دراﺪﻧ يﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﻬﻟا

:

(9)

٩

دﻮــﺧ ﯽـــﻧاﺪـــﺑ نﻮـــﭼ

ﺮــﺑ ﻦــﻣ يﺪـــﻣآ ﻪــﮐ

ﻮـــﺗ ﯽــﺑ ﻦــﻣ ﺶــﻘـﻧ ﻪﺑﺎـﻣﺮــﮔ يﺪــﺑ

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 4/

801 (

ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻨﻫﺮﺑ نﺎﻧز ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ شﻮﻘﻧ نﺎﯿﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا يﺎﯾﻮﮔ ﺪﻫاﻮﺷ ﯽﺧﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ ،ﺖﺳا هﺪﺷ

ﯽﻣ ﯽﺴﻨﺟ ياﻮﻗ ﮏﯾﺮﺤﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ

:

رد هزﻮـــــﺠﻋ

ِنﺎــــــﺟ شﺰــــــﯿﻣآ

ﺖــــــﺳا ﯽــــــﻨﮐ

ترﻮــــــﺻ ﻪــــــﺑﺎﻣﺮﮔ

ﺮــــــﮔ ﺶﺒــــــﻨﺟ ﺪــــــﻨﮐ

ترﻮــــــــﺻ

ﻪــــــــﺑﺎﻣﺮﮔ ﺎــــــــﻫ

ار حور ﺖــــــــﺴﯿﻧ

رد نﺎـــــــــــﻣز وا

زا تزﻮـــــــــــﺠﻋ ﺪـــــــــــﻨﮐﺮﺑ

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369 : 6/

146 و 147 (

ﻞﯿﺜﻤﺗ و ﻪﯿﺒﺸﺗ ﺮﮕﯾد نﺎﯿﺑ ﻦﻤﺿ هدﻮﻬﯿﺑ رﺎﮐ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ ﻪﻠﯿﻠﮐ ﺐﺣﺎﺻ ﯽﻣ مﺎﻧ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﺑ نﺪﻧار سﻮﻫ زا ،ﺎﻫ

دﺮﺑ :

» ﺖﺤﯿﺼﻧ ﻪﮐﺮﻫ

اﺮﭘ ﻢﺨﺗ نﺎﺘﺳرﻮﺷ رد ﻊﯾر ﺪﯿﻣوا ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا نﺎﻨﭼ ﺪﻧاﺪﻧ نآ رﺪﻗ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ار ﯽﺴﮐ ﺖﻣﺪﺧ و ﺪﻨﮐ

و ....

ﺑ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ترﻮﺻ ﺮﺑ ﻪ

ﻞﺳﺎﻨﺗ سﻮﻫ

دزﺎﺑ ﻖﺸﻋ

«) ،ﯽﺸﻨﻣ ﷲاﺮﺼﻧ 1386

: 106 ( ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ؛ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﮕﻧاﺮﺑ تﻮﻬﺷ ﺎﯾ ورﺎﺒﯾز نﺎﻧز نﺎﯾﺮﻋ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا ﺪﻫد

ﻦﯾا ﻞﯿﻟد و هﺪﺷ

ﺮﻣا هوﻼﻋ ﺮﺑ مﺮﮔﺮﺳ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ و نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻦﺨﺳ ﻪﺑ د

ﻪﮐ ﺖﻬﺟ نا زا ﺖﺳا داﺮﻓا ﯽﻧاﻮﻬﺷ ياﻮﻗ ﺖﯾﻮﻘﺗ ،ﻪﺤﺼﻟا ﻢﯾﻮﻘﺗ

ﯽﻣ ﻒﯿﻌﺿ ﻢﺸﺧ و تﻮﻬﺷ ياﻮﻗ ود ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ رد دﻮﺷ

:

» ترﻮﺻ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ رد دﺰﯿﮕﻧا ﯽﻧاﻮﻬﺷ تﻮﻗ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

....

ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﺐﺒﺳ

جاﺰﻣ ﻊﺑﺎﺗ ود ﺮﻫ ﻢﺸﺧ و تﻮﻬﺷ زا ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ رد عﻮﻧ ود ﺮﻫ ﻦﯾا ﺪﻧواﺪﺧ نﻮﭼ و ﺪﻧا

،ﺪﺳر ﻒﻌﺿ ود ﺮﻫ ﻦﯾ ترﻮﺻ ود ﺮﻫ ﻦﯾﺪﺑ

ﺪﺑﺎﯾرد

« ) ،ﯽﻧﻼﯿﮔ 1388 : 154 ( و) ،ﯽﺳﺎﻤﻟا ﺪﯿﺳ 1383

: 71 ( ﯾوﺎﺼﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺴﻨﺟ ياﻮﻗ ﺖﯾﻮﻘﺗ ،ﯽﻧﺎﻣرد شور ﺎﯾﻮﮔ ؛ ﯽﺴﻨﺟ ﺮ

هرود رد ،كّﺮﺤﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

يوﺮﻫ ﯽﻗرزا ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ رد ،ﻪﮐ نﺎﻨﭼ هدﻮﺑ لﻮﻤﻌﻣ ، )و

. 465 ( ﻪﻟوﺪﻟا ﺲﻤﺷ ﯽﺴﻨﺟ ياﻮﻗ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ

بﺎﺘﮐ ،هﺎﺸﻧﺎﻐﻃ

» ﯿﻔﻟا ﻪﯿﻔﻠﺷ و ﻪ «

ﺖﺳا هدروآ رد ﻢﻈﻧ ﻪﺑ ار ،دﻮﺑ ﯽﻧاﻮﻬﺷ و كﺮﺤﻣ يﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ )

،ﺎﻔﺻ 1366 : 2/

434 .(

ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ رد مﺎﻤﺣ تﺎﻣوﺰﻠﻣ

،نﺪﺑ يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻞﺤﻣ مﺎﻤﺣ ندﺮﮐزﺎﺑ ﻞﺤﻣ

خﻮﺷ ) ندروآ رد كﺮﭼ ﺎﯾ نﺪﯿﺸﮐ ﻪﺴﯿﮐ (،

ندﺮﮐ ﺪﺼﻓ و ندز نﻮﺑﺎﺻ )

ﺖﻣﺎﺠﺣ و ندز گر (،

،لﺎﻣ و ﺖﺸﻣ و ﺞﻨﻟﻮﻗ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﻪﻟازا

ﺎﻫﻮﻣ

،نﺪﺑ ﺪﺋاز ي نﺎﯾﺎﻗآ ﺮﺳ نﺪﯿﺷاﺮﺗ

، و ﺮﺳ يﺎﻫﻮﻣ ﺮﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ رﺪﺳ و ﻦﺘﺴﺑﺎﻨﺣ ...

ﺖﺳا هدﻮﺑ و

ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺻﻮﺼﺨﻣ ﻞﯾﺎﺳو ماﺪﮐﺮﻫ ياﺮﺑ هﺪﺷ

ﻞﻣﺎﺷ مﺎﻤﺣ تﺎﯾروﺮﺿ و :

،ﻪﭽﻘﺑ ،ﺖﺸﺗ ،سﺎﺗ ،ﮓﻨﻟ

،ﻪﻔﯿﻄﻗ ،ﻪﻃﻮﻓ

،ﻒﯿﻟ ،ﻪﺴﯿﮐ ،ﻪﻧﺎﺷ

،نﻮﺑﺎﺻ

،رﺪﺳ ،ﺎﻨﺣ مﺎﺟ ،ﺎﻨﺣ ،اﺮﯿﺘﮐ ،ﻪﻨﯾآ ،ﺎﭘ ﮓﻨﺳ ،بآﺪﯿﻔﺳ ،رﻮﺷﺮﺳ ﻞﮔ و زﻮﺳ ﻪﯿﭘ غاﺮﭼ ،درﻮﻣ ،ﻪﻤﺳو مﺎﺟ ،ﻪﻤﺳو

...

ﺖﺳا هدﻮﺑ .

ﻞﯾﺎﺳو

،مﺎﻤﺣ رد مﺎﻤﺣ ﻪﻧﺎﻧز و ﻪﻧادﺮﻣ توﺎﻔﺘﻣ هدﻮﺑ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﮏﯾﺮﻫ زا نﺎﻧز ﻪﻠﯿﺳو يﺎﻫ صﻮﺼﺨﻣ ﻪﺑ

دﻮﺧ ار ﺪﻨﺘﺷاد و زا

ﻪﻠﯿﺳو يﺎﻫ يﺮﮕﯾد هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻤﻧ ﺪﻧدﺮﮐ . ﻞﯾﺎﺳو ﺮﻫ ﺲﮐ ﻪﺑ ﯽﻋﻮﻧ دﺎﻤﻧ ﻪﺟرد ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﺎﯾ ﯽﺘﺣ نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ناﺰﯿﻣ ﺮﻘﻓ و يﺪﻨﻤﺗوﺮﺛ

داﺮﻓا هدﻮﺑ ﯽﻣ ﺎﻧﻻﻮﻣ نﺎﺘﺳاد رد ار ﺎﻋﺪﻣ ﻦﯾا زا ﯽﻧﺎﺸﻧ ؛ﺖﺳا ﻞﻤﺣ ار وا ﻞﯾﺎﺳو ﻪﮐ ﻪﺘﺷاد يﺰﯿﻨﮐ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻪﺑ ﻦﺘﻓر ياﺮﺑ نﻮﺗﺎﺧ ﻪﮐ ﻢﯿﻨﯿﺑ

ﯽﻣ ﯽﻣ ﻦﺨﺳ ﻦﯿﻤﯿﺳ ﺖﺸﺗ زا ﻞﯾﺎﺳو نﺎﯿﻣ رد و هدﺮﮐ ﺪﯾﻮﮔ

:

دﻮــــــــــﺑ رد

مﺎــــــــــﻤﺣ نآ

نز نﺎــــــــــﻬﮔﺎﻧ

كﺰــــــﯿﻨﮐ ﺎــــــﺑ ﺖــــــﻔﮔ

ور ﻦﯿــــــﻫ غﺮــــــﻣ

راو شدﺎـــــﯾ

ﺪـــــﻣآ ﺖـــــﺸﺗ و

رد ﻪـــــﻧﺎﺧ ﺪـــــﺑ

نآ

ﺖـــــﺸﺗ ﻦﯿﻤﯿـــــﺳ

ار ز ﻪـــــﻧﺎﺧ ي ﺎـــــﻣ رﺎـــــﯿﺑ

)

،يﻮﻟﻮﻣ 1369:3 / 702 (

ﺎﻣا نادﺮﻣ زا ﮓﻨﻟ و ﻪﻃﻮﻓ يا ﻪﮐ ﺲﭘ زا دورو دﺮﻓ ﯽﻣﺎﻤﺣ ﯽﻣ هداد هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ

،ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﺮﻫ ﺲﮐ دراو مﺎﻤﺣ ﯽﻣ هﺪﺷ ﻪﺳ

ﮓﻨﻟ ﻪﺑ وا هداد ﯽﻣ ﺪﺷ ﯽﻟوا مﺎﮕﻨﻫ دورو ﻪﺑ

،مﺎﻤﺣ ﯽﻣود مﺎﮕﻨﻫ جوﺮﺧ زا مﺎﻤﺣ و ﯽﻣﻮﺳ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻟﻮﺣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ هﺪﺷ ) يﺪﯿﺠﻣ

،ﻪﻨﻣﺎﺧ 1382 : 120 ( . ﺮﯿﺨﻟاﻮﺑا ﺪﯿﻌﺳﻮﺑا ﻪﮐ ﯽﻧﻮﻤﻀﻣ نﺎﻤﻫ ؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﺎﻓرﺎﻋ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻞﯾﺎﺳو ندﻮﺑ ﯽﺘﯾرﺎﻋ )

357 -

440 ه . ق ( ﯽﻣ ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ندﻮﺑ شﻮﺧ ﻞﯿﻟد ﺪﻧاد

» ] ﻪﺑﺎﻣﺮﮔ ﻦﯾا [

نآ ﺮﻬﺑ زا ]

ﺖﺳا شﻮﺧ [

زا ﺰﯿﻧ نآ و ﺖﺴﯿﻧ ﺶﯿﺑ ﯽﻠﻄﺳ و يرازا ﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ

ﺖﺴﯿﻧ ﻮﺗ نآ

« )

،رﻮﻨﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ 1366

: 211 ( ﯽﻣﺎﺟ نﺎﻤﺣﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﻪﮐ يﺮﯿﭘ ﻦﻬﮐ نآ ﺪﯾﺎﺷ )

817 - 898 ق ( ﯽﻣ ﻦﺨﺳ وا زا ﺪﯾﻮﮔ

ﺪﺷﺎﺑ ﺮﯿﺨﻟاﻮﺑا ﺪﯿﻌﺳ ﻮﺑا ﻦﯿﻤﻫ :

ـــﻔﮔ مﺎـــﻤﺣ رد ﻪـــﮐ يﺮـــﯿﭘ ﻦـــﻬﮐ زا مراد دﺎـــﯾ ﺖ

نآ ّﺮــﺳ ﺖــﺴﯿﭼ ﺪــﻬﻧ ﺎــﭘ ﺲــﮐ ﺮــﻫ مﺎــﻤﺣ رد ﻪــﮐ

نآ شﺮــﺳ ﺖــﻔﮔ

نﺎــﻬﺟ بﺎﺒــﺳا ز ﺖــﺴﯿﻧ وا ﺎــﺑ ﻪــﮐ

يﺮـــﺘﻬﻣ زا يﺮـــﺘﻬﮐ يزور ﺪﯿـــﺳﺮﭘ ﻦﺨـــﺳ ﻦﯾﺎـــﮐ

(10)

١٠

ﺎـــــﺸﮕﺑ وا ﻦﯿـــــﮕﻤﻏ لد ﺮـــــﺑ يرد يدﺎـــــﺷ زا ﺪﯾ

ﺮــﯿﻏ

» سﺎــﻃ « و

» ﻪــﻃﻮﻓ » يﺮــﮕﯾد نآ زا ﻢــﻫ نآ يا

)

،ﯽﻣﺎ�