ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ
رود ة 6 رﺎﻤﺷ ، ة 2
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1393
ص . 290 - 271
ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻲ
اﺮﺑ ﻊﻣﺎﺟ ي
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺎﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ور ﻳ دﺮﻜ ﻛﺮﺗاﺮﻓ ﻴ ﺐ : ﻟﺎﻄﻣ ﻪﻌ يا راﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ي
ا ﻳ ناﺮ
ﺟﺎﺣ نﺮﺘﺴﻧ ﻲ ﻴﺣ رﺪ
1ي
، ﻛ دﻮﻌﺴﻣ ﻴ ﺳﺎﻤ
2ﻲ
، ﻠﻋ ﻲ ﻮﻤﻋ ﻲﻳ ﻛﺎﺟوا
3ﻲ
هﺪﻴﻜﭼ : ا رد ﻳ ﻦ
دﻮـﺑ نآ لﺎـﺒﻧد ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻳ
ﻢ
ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﻛ يﺎـﻫ
ﻠﻛ ـﻴ ﺪ ي رازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ ار
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻨﻛ ﻴ ﻢ راﺰﺑا و ي ﻢﻴﻨﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺑ ﺎﺗ
و نآ ﺔﻠﻴﺳ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ
راﺪـﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨـﺻ رد ار ي
ﺠﻨﺴﺑ ﻴ ﻢ . ﺑ ﻳﺪ ﻦ ﻛﺮﺗاﺮﻓ شور زا ،رﻮﻈﻨﻣ ﻴ
ﺐ اﺮـﺑ ي
ﺺﺧﺎـﺷ جاﺮﺨﺘـﺳا يﺎـﻫ
رازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ زا
ﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻴ ﻔ ﻲ
، توﺎﻀﻗ نﻮﻣزآ زا نﺎﮔﺮﺒﺧ
اﺮﺑ ي ﺗ ﻴﻳﺄ
،ﺪ نزو
،ﻲـﻫد ﺪـﻌﺗ و ﻳ ﻞ
ﺶﺠﻨـﺳ راﺰـﺑا
، زا و
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﺪﻌﺗ ﻳ ﻞ اﺮﺑ هﺪﺷ ي زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ راﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ ي
ﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ ﻴ ﻢ . ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﺑ هﺪﺷ ﻪ ﻄﺳاو ﺔ ﻛﺮﺗاﺮﻓ شور ﻴ
ﺐ
ﺑ ﺞﻨﭘ رد ﻪﺘﺳد ﺪﻌ يﺪﻨﺑ ﺪﺷ : ﺮﺘﺸﻣ
؛ي ﺪﻧﺮﺑ
؛ رازﺎﺑ
؛ روآﻮﻧ
؛ي
ﻟﺎﻣ ﻲ . ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ نﺎﺸﻧ نﺎﮔﺮﺒﺧ نﻮﻣزآ ﺮﺘﺸﻣ دﺎﻌﺑا ﻪﻛ داد
ي ﻟﺎﻣ و ﻲ ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﺑﻴ ﺮﺘـﺸ ي ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺮﻳﺎـﺳ
رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨﺳ رد دﺎﻌﺑا ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺪﻧراد . ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻣ نﻮﻣزآ ﻴ ﻧاﺪ ﻲ ﺑﻴ ﺮﮕﻧﺎ آ ن رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ دﻮﺑ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﺮﺗﻻﺎﺑ زا ﺢﻄﺳ ﻂـﺳﻮﺘﻣ راﺮـﻗ دراد و دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻚـﻧﺎﺑ يﺎـﻫ ﻏ ـﻴ ﺮ ﻲـﺘﻟود دﺮـﻜﻠﻤﻋ زا ﺮـﺘﻬﺑ
ﻚﻧﺎﺑ يﺎﻫ ﺘﻟود ﻲ ﺖﺳا . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
، ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ رد دﺎﻌﺑا
،ﺪـﻧﺮﺑ
،رازﺎـﺑ و يروآﻮـﻧ
ﻟﺎـﻣ دﺎـﻌﺑا زا ﺮـﺘﻬﺑ ﻲ
و
ﺮﺘﺸﻣ ي هدﺮﻛ ﻞﻤﻋ ﺪﻧا .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ : زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ
،
رازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺺﺧﺎـﺷ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ
،
راﺪـﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨـﺻ ،ي
ﻛﺮﺗاﺮﻓ ﻴ ﺐ
1 . هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧادMBA
2 . هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧادMBA
3 . ﻮﺠﺸﻧاد ي يﺮﺘﻛد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ
، ﻲﺑارﺎﻓ ﺲﻳدﺮﭘ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
ﻢﻗ ا ، ﻳ ناﺮ
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 18 / 10 / 1392
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 25 / 01 / 1393
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : ﻲﻛﺎﺟوا ﻲﻳﻮﻤﻋ ﻲﻠﻋ
E-mail: aa.ojaki@yahoo.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ دﺮﻜﻠﻤﻋ
، هدﺮﺘـﺴﮔ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻛ يا
رازﺎﺑ رد ار ـﻳ ﺑﺎ ﻲ
هدﺮـﻛ ﺐـﻠﺟ دﻮـﺧ ﻪـﺑ
ﺖـﺳا و ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ
ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﺣ ﻴ ﺗﺎ ﻲ ﺴﺑ رد ﻴ رﺎ ي نﺎﻣزﺎﺳ زا ﺎﻫ
ﻲﻗﺎﺑ هﺪﻧﺎﻣ
،ﺖﺳا ﻳ ﻜ ﻲ ﻮﻟوا زا ﻳ ﺖ يﺎﻫ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻘ ﻲ ﻪـﻛ ﺖﺳا
ﻫد رد ﺔ ﻣ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺆ ﺴﺳ ﺔ رازﺎﺑ ﻢﻠﻋ ﻳ ﺑﺎ ﻲ نآ زا ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ هدﺮﻛ ﺖﺳا . ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﻤﻫا ﻴﺘ ﻲ ﺷﺎﻧ ﻲ ا زا ﻳ ﻦ ضﺮـﻓ
ﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا اﺰ
ﻳ ﺶ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻮﻘﺗ ﺐﺒﺳ ﻳ ﺖ ﻧﺎﻣزﺎـﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲ
اﺰـﻓا و ﻳ ﺶ رازﺎﺑ رﺎـﺒﺘﻋا ـﻳ
ﺑﺎ
،ﻲ
ﺑ ﻪ هﮋﻳو دﻮﻛر رد يﺎﻫ ﺧﺮﭼ ﺔ دﺎﺼﺘﻗا
،ي ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻳ
ﻪﻜﻨ ﺎﻘﺑ ي نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ
ﺎـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ﻲﻳ نﺎـﺷ
اﺮﺑ ي اﻳ دﺎﺠ را ز ﮕﺘﺴﺑ ش ﻲ ﺑ شزرا و دراد ﻪ
ﻄﺳاو ﺔ ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ) د ي ، 1990 ( رازﺎﺑ ، ﻳ ﺑﺎ ﻲ
ﺳﺎﺳا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲ
را اﺮﺑ ي ﻘﻓﻮﻣ ﻴ ﺖ رﺎﺠﺗ ي ا تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ ﻳ
دﺎـﺠ ﻲـﻣ ﺪـﻨﻛ . اﺮﺑﺎـﻨﺑ ﻳ
،ﻦ زرا ـﻳ ﺑﺎ ﻲ دﺮـﻜﻠﻤﻋ
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻳ ﻚ ﻇو ﻴ ﻔ ﺔ ﻠﻛ ﻴ ﺪ ي ﺑ اﺮ ي ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻪﺑ ﻣ رﺎﻤﺷ ﻲ دور . ﺘﺳد ﻴ ﺑﺎ ﻲ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﻪﺑ فاﺪـﻫا ﻲﻟﺎـﻣ و
رازﺎﺑ نﺎﺷ رد ﻴﺤﻣ ﻂ ﺘﺑﺎﻗر ﻲ رازﺎﺑ مﺰﻠﺘﺴﻣ زوﺮﻣا ﻳ
ﺑﺎ ﻲ يا ارﺎﻛ ﻢﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪـﺷﺎﺑ
ﺶﺨﺑﺮـﺛا ﻢـﻫ و .
ﺎـﺑ
ﻪﻜﺗ ﻪﻜﺗ رازﺎﺑ نﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ
اﺰﻓا ،عﻮﻨﺗ ﻳ ﺶ ﭘﻴ ﭽ ﻴ ﮔﺪ ﻲ فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﻛ
، ﺖـﺸﮔزﺎﺑ خﺮـﻧ حﻮﻄﺳ ﺶﻫﺎﻛ و
ﺎﻣﺮﺳ ﻳ ﻪ يراﺬﮔ
، زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ روﺮﺿ ي ﻪﺑ ﻣ ﺮﻈﻧ ﻲ ﺪﺳر ) ﮔ اد ﺎﻣﺎ ، 2011 .(
رﻮﺸﻛ ﺮﻫ يدﺎﺼﺘﻗا ﺔﻌﺳﻮﺗ رد يﺪﻴﻠﻛ و راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ رﺎﻴﺴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻧﺎﺑ مﺎﻈﻧ ﻪﺑ
ﻲـﻣ رﺎﻤﺷ دور .
ﻚﻧﺎﺑ هﺎﮕﻨﺑ ﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ﺎـﺗ ﺪـﻨﻨﻛ ﺐﺴﻛ دﻮﺳ ﺪﻳﺎﺑ ﺮﮕﻳد يدﺎﺼﺘﻗا هﺎﮕﻨﺑ ﺮﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يا
ﺪﻨﺑﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺎﻘﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ )
ﻲﺳﻮﻣ ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻧﺎﺧ 1391
.(
ياﺮـﺑ شزرا دﺎـﺠﻳا وﺮﮔ رد دﻮﺳ ﺐﺴﻛ
ﺖﺳا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يراﺪﻬﮕﻧ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ .
لﺎﺳ ﻲﻃ رد ﺑﺎﻗر ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ﻲﺘ تﺎﻣﺪـﺧ رازﺎﺑ نﺪﺷ
ﻚﻧﺎﺑ رﻮﻬﻇ و ﻲﻜﻧﺎﺑ
ﻚـﻧﺎﺑ ،يراﺪـﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨـﺻ رد ﻲـﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫ
ﺶﺨﺑﺮـﺛا دﺪـﺻ رد ﺎـﻫ ندﻮـﻤﻧ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و يﺮﺘـﺸﻣ ﺎﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار ﻖﻠﺧ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻦﺘﻓﺎﻳ ﻪﺑ و ﺪﻧﺪﻣآﺮﺑ دﻮﺧ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖﻳﻮﻘﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ شزرا و ﻢﻬﻣ ﻲﻳﺎﻫ
ﺪـﻧدﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻈﻧ زا از )
ﺎـﻳﺮﺒﺠﻧر ،يراﺮـﺑ و ن
1388 .(
ﺶﺨﺑﺮﺛا ،زوﺮﻣا ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻴﺤﻣ رد ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ندﻮﺑ
ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ رد يدﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻚﻧﺎﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ
) ﻲﻠﻋ و ﺶﻳاﺮﻴﭘ ،رﻮﭘ
1391 .(
زرا ،هزوﺮﻣا ﻳ
ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﻳ ﻚ ﻞﻤﻋ ﻲﻠﻤﺠﺗ ـﻳ ﺎ ور زا ي و ﻦﻨـﻔﺗ و ﻪـﻗﻼﻋ ـﻳ
ﺎ
ﺘﺣ ﻲ ﻳ ﻚ ﺰﮔ ﻳ ﻪﻨ د ﻳ هﺪ ﻤﻧ ﻲ ﺖﺳا تروﺮﺿ ﻪﻜﻠﺑ ،دﻮﺷ .
ﻪـﺑ ﻢـﻏر ﻤﻫا ـﻴ ﺖ زرا ـﻳ ﺑﺎ ﻲ
رﺎـﺠﺗ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ي
،
ﻌﻟﺎﻄﻣ تﺎ
،ﻊﻣﺎﺟ رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﻲﻛﺪﻧا ﻪـﺑ
ﻌﻣ ـﻴ رﺎ ﺎـﻫ ي
اﺮـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ي
زرا ـﻳ ﺑﺎ ﻲ دﺮـﻜﻠﻤﻋ رازﺎﺑ ـﻳ ﺑﺎ ﻲ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻪﺘﺧادﺮﭘ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ هﺪﻨﻛاﺮﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺜﻛا و ﺪﻧا ﺪﻧا
. ﻻد ﻳ
ِﻞ ﺖـﺳا ترﺎـﺒﻋ نآ
زا : ﭘﻴ ﭽ ﻴ ﮔﺪ ﻲ رﺎﺛآ رﻳ ﻪﺸ يا هﺎﺗﻮﻛ تﺪـﻣ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ رﺎـﺛآ ﺪـﻨﻠﺑ تﺪـﻣ ) ﻴﻛد ﭗـﻤ ،ﺲﻨـﺴﻨﻫ و 1995
( ،
ﺪﻧﺮﺑ شزرا ﺶﺠﻨﺳ تﻼﻜﺸﻣ )
ارﻮﺷ ي ﺮـﺒﻫر ي رازﺎﺑ ـﻳ ﺑﺎ
1ﻲ ، 2001 (
، ﺎـﺷ و ﻳ ﺪ
ـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﻴ ﺶ ﺪـﺣ زا
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Marketing Leadership Council
ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻌﻣ ﻪﺑ رﺎﻛ و ﺐﺴﻛ ﻴ
رﺎ يﺎﻫ ﻟﺎﻣ ﻲ ) ﻛﻮﻛ ﻴ ﻛﺎـﻨ ﻲ ،ﺮـﻠﺒﻣا و 1999 .(
ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ ،ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا
ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا ﺔﺋارا ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻲﺘﻛﺮﺷ ﭻﻴﻫ ،ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ تﺎﻋﻼﻃا ندﻮﺑ ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻴﻌﺿو ﺔﻨﻴﻣز رد يﺮﺒﺘﻌﻣ و يﻮﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﻢﻴﺘﺴﻫ ﺪﻫﺎﺷ تﺎﻴﺑدا رد و ﺖﺴﻴﻧ
دراﺪﻧ دﻮﺟو صﺎﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ ﺖﻌﻨﺻ ﻚﻳ رد .
ا رد ﻳ ﻦ ﻮﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ﺶﺷ
ـﻳ ﻦ فﺎﻜـﺷ ﺎـﻫ رد
ﺑدا ﻴ تﺎ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ
،ﻲ ﭘ رد ﻲ ﺘـﺴﻫ نآ ﻴ ﻢ
شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺎـﻫ
ي ﻛ ﻴ ـﻔ ﻲ ﺺﺧﺎـﺷ و ﺎـﻫ
ﻪﺠﻨﺳ ﺎﻫ ي ﻠﻛ ـﻴ ﺪ ي رازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ـﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺎـﺳﺎﻨﺷ ار ﺖﻌﻨـﺻ رد ار ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖﻴﻌـﺿو و ﻲﻳ
ﻢﻴﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ يراﺪﻜﻧﺎﺑ .
ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻲ
، لاﺆﺳ يﺎﻫ ﻠﺻا ﻲ اﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
،
ﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ لﺎـﺒﻧد ﻪﺑ ﺎﻣ ﻪﻛ ﻳ
ﻲ ﻪـﺑ
نآ ﺎﻫ ﺘﺴﻫ ﻴ ﻢ
، ترﺎﺒﻋ زا ﺪﻧا
» ﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ناﻮﺗ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺠﻨﺳ ار ﻴ
؟ﺪ « و
» رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
؟دراد راﺮﻗ ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻪﭼ رد ناﺮﻳا يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ
«
اﻳ ﻦ ﺪﻨﺑرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺶﺨﺑ رﺎﻬﭼ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي
هﺪﺷ ﺖﺳا : لوا ﺶـﺨﺑ
، ﺑدا ـﻴ تﺎ ﺮـﻈﻧ
؛ي مود ﺶـﺨﺑ
،
شور ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
؛ ﺶﺨﺑ ﺎﺘﻧ مﻮﺳ ﻳ ﺞ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻫ
؛ و ﺎﺘﻧ و ﻪﺻﻼﺧ ﺮﺧآ ﺶﺨﺑ ﻳ
ﺞ زا ﻞﺻﺎﺣ
اﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ .
ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ يﺮﻈﻧ ﺶﻫوﮋﭘ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ حﻼﻄﺻا ﻪ
هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ
رد ﺔﻤﻫ هزﻮﺣ ﺎﻫ ي ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻪﺑ ـﻣ رﺎـﻛ ﻲ دور .
ﻊـﻗاو ﻪـﺑ
، ـﻤﻫ رد ﺔ
ﻪﺘﺷر ﻪﺠﻨﺳ زا ﺎﻣ ﺎﻫ ﺎﻫ
ﻲﻳ اﺮﺑ ي ﺮﺸﺗ ﻳ ﺢ ﺪﭘ ﻳ هﺪ ﺎﻫ
، ﺖﻠﻋ ﺺﺨﺸﺗ ﭘ ،ﺎﻫ
ﻴ اﺪ
ـﭘ ،ﻂـﺑاور ندﺮﻛ ﻴ
ﺶ ﺑﻴ ـﻨ ﻲ و
ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ ﻲ
ﻨﻛ ﻴ ﻢ . ارﺎﻛ ﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﺐﻠﻏا ﻲﻳ
ﺸﺨﺑﺮﺛا و ﻲ ﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ دﻮﺷ ) ﻠﻧ ﻲ ،نارﺎﻜﻤﻫ و
1995 ( ﺑ رد و ﻴ ﺮﺘﺸ ﺑدا ﻴ تﺎ ﻢﻫ ﺎﺘﻧ ،ﻞﻤﻋ ﻪﺑ نﺎﻣز ﻳ
ﺞ ﻞﻤﻋ
، ﺟوﺮﺧ و ﻲ ﻣ هداد عﺎﺟرا ﻲ
دﻮﺷ .
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻳ ﻜ ﻲ ﻟﺎﻌﻓ زا ﻴ ﺖ ﻣﺮﻫا ترﺪﻗ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻲ
ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﺖﺳا ﻪﺑ ﺮﮔا و ﺘﺳرد ﻲ ﺮﺛا ،دﻮﺷ اﺮﺟا ﺖـﺒﺜﻣ
رﻮـﺧرد
ﻬﺟﻮﺗ ﻲ ﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻲ
ﺖﺷاﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺧ )
ﭙﺳا ﻴ رﺰﺘ ، 2007 .(
ﺘﻋﺮﺳ ،ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﻲ
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﻫ ﻐﺗ ﺎﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫ رﻮﺒﺠﻣ ﻴﻴ
ﺮ ﺴﺑ ﺪﻨﻨﻛ ﻴ رﺎ زﻳ دﺎ ﺘﻧ رد ،ﺖـﺳا ﻴ
ﻪـﺠ
، ﻳ ـﻜ ﻲ ر زا ها ﺎـﻫ
ِي يروﺮـﺿ
ﺪﻣ ﻳ ناﺮ اﺮﺑ ي ﺶﻟﺎﭼ ﻊﻓر
رازﺎﺑ ﻢﻃﻼﺗ و ﺎﻫ زرا
ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺖﺳا .
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ
ﻤﻠﻛ ﺔ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ
،ﻲ ﺑ ﻪ ار رﻮﻃ ﻳ ﺞ
، اﺮﺑ ي ﺳﺮﺗ ﻴ ﻢ ﺮﺸﺗ و ﻳ ﺢ ﭼ ﻴ ﺰ ﺎﻫ ي ﻣ ﻲﻔﻠﺘﺨ ﻪﺑ رﺎﻛ ﻣ ﻲ ر دو . زا ﻳ ﻚ ،فﺮـﻃ
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻳ ﻚ ﻔﺴﻠﻓ ﻪ ﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد ﻲ
ﺖﺴﺟ رد ﻪﻛ دﻮﺷ ﻮﺟو
ي ﺑﻴ نﺎ اﻳ ﻦ و اﺮـﭼ ﻪـﻛ ﺖـﺳا عﻮﺿﻮﻣ
ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻳ ﻚ ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﺪ رازﺎﺑ ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﻓﺪﻫ
ﺒﻄﺗ ﺶ ﻴ ﻖ
ﺪـﻨﻛ ذﻮـﻔﻧ نآ رد و ﺪـﻫد .
د فﺮـﻃ زا ﻳ
،ﺮـﮕ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يا ﺳ زا ﻴ ﺴ ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ نآ زا ﺶﺨﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮـﺑ مﺎﻧ ﺎﻫ
ـﻣ ﻲ ﻪـﻛ دﻮـﺷ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ا ي ﺎﻇو زا ﻳ ﻒ ار
، ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑ ياﺮﺟا رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ
،ﻲ مﺎﺠﻧا ﻣ ﻲ ﺪﻨﻫد ) ،ﺎﻣﺎﮔ اد 2011 .(
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ
ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ يﺎﻫ زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ درﻮﺧزﺎﺑ ي ار
، ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻳ
ﺞ شﻼﺗ يﺎﻫ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ) كرﻼﻛ
،نارﺎﻜﻤﻫ و 2006
(
، دورو و ي ﻲﻳﺎﻫ اﺮﺑ ار ي ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﻴﮔ ﺮ ي ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ـﻳر ﺰ ي ياﺮـﺑ آﻳ هﺪـﻨ ) و نﺎـﮔرﻮﻣ
،نارﺎﻜﻤﻫ 2002
( ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲ ﺪﻧروآ . ﻃ رد ﻲ ﻪﻫد يﺎﻫ ﺳ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻴ
ﻢﺘﺴ يﺎﻫ زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ
ﺑ ﻪ رﻮﻃ رﻮﺧرد ﻬﺟﻮﺗ ﻲ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺪﻧا . ﻳ ﻜ ﻲ شﻼﺗ زا يﺎـﻫ ﻟوا ـﻴ
ﻪ ﻌـﺳﻮﺗ ﺔ ﻤﻣ مﻮـﻬﻔﻣ ـﻴ
ﺰ ي ﻊﻣﺎـﺟ
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ
،ﻲ ﻟﺎﻌﻓ ﺖﻣﻼﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻴ
ﺖ يﺎﻫ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ نﺎﻣزﺎﺳ
، دﻮﺑ ) ،ﻦﻤﻛﺎﺷ 1959 (
، ﺎـﺑ ﻖﺑﺎـﻄﻣ ﻪـﻛ
ﻤﻣ ﻴ ﺰ ي يﺎﻫ ﻟﺎﻣ ﻲ راﺪﺑﺎﺴﺣ رد ي
دﻮﺑ . لﺎﺳ رد يﺎﻫ ﻫد ﺔ 1960
زاﻮـﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ،
،ي ﻤﻣ مﻮـﻬﻔﻣ ـﻴ
ﺰ ي
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ و ﻲ ﺰﺠﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﻳ
ﻪ ﻠﺤﺗ و ﻴ ﻞ هﺮﻬﺑ يرو رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ) ﻮﺳ ﻳ ﻦ ، 1965 (
، ارﺎﻛ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳ
ﻟﺎﻌﻓ ـﻴ ﺖ يﺎـﻫ
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،ﺖﺷاد ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻳ
ﺖﻓﺎ و ناﺪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﺷ . ﺑ ﻪ ﺘﻨﺳ رﻮﻃ ﻲ
، ﺰﺠﺗ ـﻳ ﻪ ﻠﺤﺗ و ـﻴ ﻞ هﺮـﻬﺑ يرو
رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ) د زا ﻳ هﺎﮔﺪ ارﺎﻛ ﻲﻳ ( ﻤﻣ مﻮﻬﻔﻣ و ﻴ
ﺰ ي رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ) د زا ﻳ هﺎﮔﺪ ﺸﺨﺑﺮﺛا ﻲ ( ور ﻳ دﺮﻜ يﺎﻫ ﺐﻟﺎﻏ ﺮـﺑ
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ
،ﺪﻧا ﻫ ﺎﻣا ﻴ ﭻ ا زا ماﺪﻛ ﻳ ﻦ ور ود ﻳ دﺮﻜ
، ﻟد ﻪﺑ ﻴ ﻞ دوﺪـﺤﻣ ﻳ ﺖ يﺎـﻫ اﺮﺟا ﻲـﻳ و
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ
، ﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻲ اﺮﺑ ﻞﻣﺎﻛ ي زرا ﻳ ﺑﺎ
ِﻲ ﻳ ﻪﭼرﺎﭙﻜ ﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ) ،نارﺎـﻜﻤﻫ و نﺎﮔرﻮﻣ 2002
( . رد
ﭘ ﻲ اﻳ ﻦ ور ود ﻳ
،دﺮﻜ ﻟوا رﺎﻛ ﻴ ﻪ زرا رد ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ
ﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺢﻄـﺳ
ﻲ ﻂـﻘﻓ
ﻪﺠﻨـﺳ ﺮـﺑ ﺎـﻫ
و
ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻟﺎﻣ
،ﻲ ،شوﺮﻓ ،دﻮﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ و
ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﺪﻘﻧ
،
ﺖـﺷاد ﺰـﻛﺮﻤﺗ .
ا ﺎـﺑ ـﻳ ﻦ
ـﻃ رد ،لﺎـﺣ ﻲ
رود ة
1970 ﺎﺗ 1980 ار ﻞﻤﻋ ، ﻳ ﺞ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻳ
ﻚ ﻳﺎ ﻨﺘﺒﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﭼ ﻲ
ﻟﺎﻣ ،ﻢﺠﺣ ﺮﺑ ﻲ
ﻳﺎ دﺪﻋ ي ﻪﺑ ـﻳ ﻚ
د ﻳ هﺎﮔﺪ ﭼ ﺪﻨ
ﺑ ﺪﻌ ي رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﻂﺴﺑ ﻳ ﺖﻓﺎ ﻮـﮕﻟا زا نآ رد ﻪﻛ يﺎـﻫ
ـﻧورد ﻲ ﺑ و ﻴ ـﻧوﺮ ﻲ اﺮـﺑ ي
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲ ﺪﺷ ) نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ
، 2013 .(
ا ﺮـﺑ هوﻼﻋ ـﻳ
،ﻦ رد ﺰـﻛﺮﻤﺗ
ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ يﺎﻫ زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﻪﺠﻨﺳ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ يﺎﻫ
ﻏ ﻴ ﺮ ﻟﺎﻣ
،ﻲ
ﺎـﺿر ،رازﺎـﺑ ﻢﻬـﺳ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻳ
ﺖ
،يﺮﺘﺸﻣ ادﺎﻓو ر ي ﺮﺘﺸﻣ
،ي ﺪﻧﺮﺑ شزرا و
، ﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻴ
ﺠﻧﺎ ﻴ ﺮﮕ يﺎﻫ ـﺑ ﻴ ﻦ دورو ي رازﺎﺑ ـﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺎـﺘﻧ و ﻳ ﺞ
ﻟﺎﻣ
،ﻲ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﻳ ﺖﻓﺎ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا 2004
.(
ﺳرﺮﺑ
ِﻲ رﺎﺗ ﻳ ﺨ
ِﻲ زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺑﻴ ﺮﮕﻧﺎ آ ن
ﻌﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ـﻴ
رﺎ ﺎـﻫ ي رازﺎﺑ ـﻳ ﺑﺎ ﻲ ـﻃ رد ﻲ
لﺎﺳ ﺎﻫ ي ﺧا ﻴ ﺮ ﻞﻣﺎﻜﺗ رﺎﮔزﺎﺳ ﺖﻬﺟ ﻪﺳ رد ﺘﻓﺎﻳ
ﻪ ﺪﻧا :
1 . ﻌﻣ زا ﻴ رﺎ ﺎﻫ ي ﻟﺎﻣ ﻲ ﻌﻣ ﻪﺑ ﻴ رﺎ ﺎﻫ ي ﻏ ﻴ ﺮ ﻟﺎﻣ
؛ﻲ
2 . ﻌﻣ زا ﻴ رﺎ ﺎﻫ ي ﺟوﺮﺧ ﻲ ﻌﻣ ﻪﺑ ﻴ رﺎ ﺎﻫ ي دورو
؛ي
3 . ﻌﻣ زا ﻴ ﺎﻫرﺎ ي ﻚﺗ
ﺑ ﺪﻌ ي ﺑ ﻪ ﻌﻣ ﻴ رﺎ ﺎﻫ ي
ﺑﺪﻨﭼ ﺪﻌ ي .
ﺺﺧﺎﺷ رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ
، ﺑ ﻪ ﻄﺳاو ﺔ روﺎﺸﻣ هوﺮﮔ رﺎﻛ ة
اوا رد نﻮﺘـﺳﻮﺑ ـﻳ
ﻞ لﺎـﺳ ﺎـﻫ ي 1970
، ﻪـﺟﻮﺗ
زﻳ دﺎ ي ار دﻮﺧ ﻪﺑ هدﺮﻛ بﺬﺟ
ﺖﺳا . لﺎﺳ ﺮﺧاوا زا ﺎﻫ
ي 1980 ﻌﻣ رﺎﻬﭼ ، ﻴ رﺎ ﺟوﺮﺧ ﻲ ﻏ ﻴ ﺮ ﻟﺎﻣ ﻲ ـ ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ
تﺎﻣﺪﺧ ، ﺎﺿر ﻳ ﺖ ﺮﺘﺸﻣ ،ي رادﺎﻓو ي ﺮﺘﺸﻣ و ،ي ﺪﻧﺮﺑ شزرا ـ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺟﻮﺗ ﻘﻘﺤﻣ و ﺎﻫ
ﺎ ن دﻮـﺧ ﻪـﺑ ار
هدﺮﻛ بﺬﺟ ﺖﺳا
) ،ﺎﻣﺎﮔ اد 2011 (.
ﺗﺄ ﻛ ﻴ ﺪ ا ﺮﺑ ﻳ ﻦ ﻌﻣ ﻴ رﺎ ﺎﻫ ﻜﺸﺗ ﺐﺒﺳ ﻴ
ﻞ ﻣﻮﻤﻋ ﺶﺒﻨﺟ ﻲ
ﺪﺷ ﻪﻛ ، نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﻴﻌﻣ رﺎ يﺎﻫ ﻟﺎﻣ ﻲ ار هاﺮﻤﻫ
د ﺎﺑ ﻳ ﺮﮕ ﻌﻣ ﻴ رﺎ ﻲﻳﺎﻫ ﺮﻓ رد ﺮﺗدوز ﻪﻛ ﻳا
ﺪﻨ دورو ي - ﺟوﺮﺧ ﻲ ﻣ خر ﻲ ﺪﻨﻫد ﻣ ﺮﻈﻧرد ﻲ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ ﺎﻫ و
ﺮﻓ ﻳا ﺪﻨ يﺎﻫ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻳ ﺞ ﻣ ﻴ ﺠﻧﺎ ﻲ ) ﻌﻣ ﻴ رﺎ ﺎﻫ ي ﻏ ﻴ ﺮ ﻟﺎﻣ ﻲ ( رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻲ و ﺪﻧﻮﺷ ا ـﻳ ﻦ ﺎـﺘﻧ ﻳ ﺞ
،
ﺎﻬﻧ رد ﻳ ﺖ
، ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻳ ﺞ ﻟﺎﻣ ﻲ ﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻲ دﻮﺷ .
ﻪﺠﻨﺳ ﺺﺧﺎﺷ و ﺎﻫ ﺎﻫ
ي رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ اﺰﻣ ـﻳ ﺎ ـﺼﻗاﻮﻧ و ﻲ ﺪـﻧراد . ﻌﻣ ـﻴ رﺎ ﺎـﻫ ي ﻟﺎـﻣ ﻲ ﻮـﺼﺗ ﻳ ﺮ
ﻪﻈﺤﻟ ا ي ﻌﺿو زا ﻴ ﺖ ﻣ ﻪﺋارا نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ
ﻫد ﻨ ﺪ
، ﻟو ﻲ آﻳ ﺪﻨ ة نآ ﺎﻫ ار ﭘ ﺶﻴ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﻤﻧ ﻲ ﻨﻛ ـﻨ ﺪ . ﺺﺧﺎـﺷ ﺎـﻫ ي
ﻏ ﻴ ﺮ ﻟﺎﻣ ﻲ ﻧﻴ ﺰ
، ﻟد ﻪﺑ ﻴ ﻞ ناﺪﻘﻓ ﻗد تﺎﻋﻼﻃا ﻴ
ﻖ كاردا ﺚﺤﺑ و
، ﻗد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻴ
ﻖ ﺪﻨـﺷﺎﺒﻧ ﺖﺳرد و .
اﺰﻣ ﻳﺎ و ﺺﻳﺎﻘﻧ
ﻪﺠﻨـﺳ توﺎـﻔﺘﻣ عاﻮـﻧا ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺎـﻫ
ـﻴﺑ ﺮﮕﻧﺎ آ ن
ـﻫ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻴ
ﭻ
» ﻌﻣ ـﻴ رﺎ
هﺮﻘﻧ ﻣﺎﻓ ﻲ
« ) ﺺﻘﻧ نوﺪﺑ و ﻞﻣﺎﻛ (
اﺮﺑ ي رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ دراﺪﻧ دﻮﺟو )
،ﺲﺗﺮﺑار و ﺮﻠﺒﻣا 2008
.(
،ﻲﺗرﺎـﺒﻋ ﻪﺑ
ﻳزرا تﺎﻴﺑدا ﻪﭽﻧآ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎ
ﺪـﻌﺑ ﻚـﻳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ فﺮﺻ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺪﻫد
ﻲﻤﻧ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳزرا رد صﺎﺧ ﻪﺋارا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ةرﺎﺑرد ﻲﻠﻣﺎﻛ و ﻖﻴﻗد تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧاﻮﺗ
دزﺎﺳ رﺎﻜﺷآ ار نآ ﻒﻌﺿ و تﻮﻗ طﺎﻘﻧ و ﺪﻫد .
ﻲﻠﻛ و ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ ﺪﻳد ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد دﺎـﻌﺑا ﻪـﺑ ﺮـﮕﻧ
ﻧﺎﮔﺪﻨﭼ ﻪ زا ﻲﻠﻣﺎـﻛ و ﻖـﻴﻗد تﺎـﻋﻼﻃا ﻪـﺑ ناﻮـﺘﺑ ﺎـﺗ دﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ يا
ﺖﻓﺎﻳ ﺖﺳد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻴﻌﺿو .
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﻨﺑ ﻢﻫ فﺪﻫ ظﺎﺤﻟ زا ﺮﺿﺎﺣ يدﺎﻴ
ﺖﺳا دﺮﺑرﺎﻛ ﻢﻫ و ي
. ﻨﺑ يدﺎﻴ ﻟوا فﺪﻫ ﻪﻛ ﺖﻬﺟ نآ زا ﺔـﻴ
ا ﻦﻳ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻳ
ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﺎﻫ
ﻲﻳ اﺮﺑ ي رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨﺳ ﻲﺑﺎﻳ
ﺖـﺳا . دﺮﺑرﺎـﻛ ي نآ زا
ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﻬﺟ ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا سﺎﺳا
ﺎﻫ ي ﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﺳ راﺰﺑا هﺪﺷ ي اﺮﺑ ي ﻣ هداد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺶﺠﻨﺳ ﻲ
ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺑ ﻪ ﻄﺳاو ﺔ نﺎﻣزﺎﺳ نآ ﻣ ﺎﻫ
ﻲ ﻌﺿو ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺖﻴ
ار دﻮﺧ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪﻨﺠﻨـﺴﺑ
. ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ظﺎـﺤﻟ زا
ﻪﺑ ﺖﺳد هداد ندروآ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ،زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ
دﻮـﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌـﺿو حﺮـﺷ ﻪـﺑ و ﺖﺳا ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ عﻮﻧ
ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ دزادﺮﭘ
. ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻦﻳ شور ﺎﻫ ي دﺮﮔ روآ ي ا رد تﺎﻋﻼﻃا ﻦﻳ
ﻘﺤﺗ ﻖﻴ ترﺎﺒﻋ زا ﺪـﻧا :
تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ )
يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻞﻴﻤﻜﺗ ياﺮﺑ (
ﺐﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ شور ، )
ﺺﺧﺎـﺷ و دﺎـﻌﺑا ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ يﺎـﻫ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺪﻴﻠﻛ (
نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ، )
ﻪﺤﺻ ياﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﺮﺑ يراﺬﮔ
دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫ
نزو و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ نآ ﻪﺑ ﻲﻫد
ﻪﺤﺻ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻫ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ تﻻاﺆﺳ ﺮﺑ يراﺬﮔ
( ﺔﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ و ،
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ )
ﻚﻧﺎﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﺎﻫ
.(
ا ﻦﻳ اراد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي
ﻌﻣﺎﺟ ود ﺔ رﺎﻣآ ي ﺖﺳا : ﻌﻣﺎﺟ ﺔ
ـﺼﺼﺨﺘﻣ و نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ لوا نﺎ
ﺖـﺳا .
ا ﻦﻳ ﺴﻘﺗ هوﺮﮔ ود ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻢﻴ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ : ﻫﺎﮕﺸﻧاد نﺎﮔﺮﺒﺧ لوا هوﺮﮔ ﻲ
ﻣز رد ﺔﻨﻴ رازﺎﺑ ﻲﺑﺎﻳ ﺖﺳا . ياﺮﺑ
ﺗ ﺪﻴﻳﺄ ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﺎﻫ
ي رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻲﺑﺎﻳ
نزو ﻫد ﻲ ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﻪﺑ زا ﺎﻫ
ﻲﻫﺎﮕـﺸﻧاد نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﺮﻈﻧ ﺠﻨﺳ ﻲ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ
؛ راﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ نﺎﮔﺮﺒﺧ مود هوﺮﮔ ي
ﺖﺳا . اﺮﺑ ي ﺪﻌﺗ ﻞﻳ ﺗ و ﺪـﻴﻳﺄ ﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺔ
رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳ
نآ زا ﻫاﻮﺧﺮﻈﻧ ﺎﻫ ﻲ
ﺪﺷ . اﺮﺑ ي وﺮﮔ ود ﺮﻫ ه
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﮔ
يﺮـﻴ ﺗوﺎـﻀﻗ ﻲ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا راﺪﻓﺪﻫ .
ﻫﺎﮕﺸﻧاد نﺎﮔﺮﺒﺧ زا رﻮﻈﻨﻣ
ﻲ ا نادﺎﺘﺳ هﺎﮕﺸﻧاد ﺎﻫ ي ﺘـﺸﻬﺑ ،ناﺮﻬﺗ
،ﻲ ﺑﺮﺗ و ﺖـﻴ
ﻨﭽﻤﻫ و سرﺪﻣ ﻦﻴ
ﻮﺠﺸﻧاد نﺎﻳ ﺮﺘﻛد ﻊﻄﻘﻣ ي
ﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ و ﻲ
ﺪﺷرا ﺪﻧ ـ ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻴﺑﺮﺠﺗ و
ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا . اﺮﺑ ي راﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﺪـﺷ ﻪـﻌﺟاﺮﻣ ﻚـﻧﺎﺑ ﺮﻫ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ي .
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ راﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ مود ي
ا ناﺮﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳ
نآ ﺪـﻫاﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﻫ ﺪـﺷ
.
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﮔ
يﺮﻴ ا زا ﻦﻳ ﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺔ
سﺮﺘﺳد رد دﻮﺑ
و ﺔﻤﻫ ﻚﻧﺎﺑ اﺮـﺑ ﺎﻫ ي ﻄﻣ ﺮـﻈﻧرد ﻪـﻌﻟﺎ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧﺪﺷ . هﺎﮔﺪﻳد ﻊﻴﻤﺠﺗ ياﺮﺑ نآ ﺖﻘﻓاﻮﻣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ و نﺎﮔﺮﺒﺧ يﺎﻫ
ﺺﺧﺎـﺷ و دﺎـﻌﺑا ﺎﺑ ﺎﻫ يﺎـﻫ
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا نﺎـﮔﺮﺒﺧ توﺎﻀﻗ شور زا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ تﻻاﺆﺳ ﺎﺑ ﺖﻘﻓاﻮﻣ و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ .
ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نزو ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ﻴﻣ شور زا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا نوزﻮﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎ
ﺪﺷ . مﺮﻧ و ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ رﺎﻣآ زا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞـﺴﻛا راﺰﻓا
ﺪﺷ . ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ةﻮﺤﻧ ﻪﻣادا رد ﺢﻳﺮـﺸﺗ ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
ﻲﻣ دﻮﺷ . جاﺮﺨﺘﺳا دﺎﻌﺑا
و ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي دﺮﻜﻠﻤﻋ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ا ز شور ﻛﺮﺗاﺮﻓ ﻴ ﺐ
ﻛﺮﺗاﺮﻓ ﺐﻴ ﻋﻮﻧ ﻲ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﻛ ﻲﻔﻴ ﺖﺳا و تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺎـﻫ ي جاﺮﺨﺘـﺳا
ﻛ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ زا هﺪـﺷ ﻲـﻔﻴ
د ﺮﮕﻳ ﺳرﺮﺑ ار ﻪﺑﺎﺸﻣ و ﻂﺒﺗﺮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﻲ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . ﺘﻧ رد
،ﻪﺠﻴ ﻧﻮﻤﻧ ﺔ اﺮـﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ي
اﺮـﻓ ﻛﺮﺗ ﺐـﻴ زا
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻛ ﻲﻔﻴ ﺮﺑ و ﺐﺨﺘﻨﻣ نآ طﺎﺒﺗرا سﺎﺳا
ﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺶﻫوﮋﭘ لاﺆﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻲ
دﻮﺷ )
،ﻦـﻟآ و ﻦـﺴﻨﺟ
1996 .(
ﻪﺑ ﺎـﻳ ﺖﻌﻨـﺻ ﻚـﻳ رد ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺔﻨﻴﻣز رد كﺪﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻢﻏر
ﺺﺧﺎـﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺔـﻨﻴﻣز رد ﻲﻧاواﺮﻓ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ،صﺎﺧ نﺎﻣزﺎﺳ
ﻪﺠﻨـﺳ و ﺎـﻫ دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺎـﻫ
دراد دﻮﺟو تﺎﻴﺑدا رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ .
ا ﻖﻘﺤﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﻳ
ﺖﻔﻫ شور زا ،فﺪﻫ ﻪـﻠﺣﺮﻣ
ا ي ﻜـﺳﻮﻟﺪﻨﺳ ﻲ
و
ﺑ ﻮﺳورﺎ ) 2007 ( ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲ دﻮﺷ .
ﺺﺧﺎﺷ و دﺎﻌﺑا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا فﺪﻫ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨـﺳ ﺖـﻬﺟ ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ .
ﻪﺘﺳد و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد رﻮﺘﻛﺎﻓ يﺪﻨﺑ
ﺺﺧﺎـﺷ و ﺎﻫ يﺪـﻴﻠﻛ يﺎـﻫ
ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ .
يﺪﻴﻠﻛ تﺎﻤﻠﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ
ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻪﻛ
ترﺎـﺒﻋ ﺪـﻧدﻮﺑ زا ﺪـﻧا
:
ﺺﺧﺎﺷ ،ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺺﺧﺎـﺷ ،ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ يﺎـﻫ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨـﺳ ،ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺎـﻫ
ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳزرا لﺪﻣ و ،ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ .
ﺖـﺴﺟ ﺔـﺠﻴﺘﻧ رد
هﺎـﮕﻳﺎﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ و ﻮـﺟو ،هداد يﺎـﻫ
لﺎﻧروژ رﻮﺗﻮﻣ و ،ﺎﻫ ﺖﺴﺟ يﺎﻫ
،يﺪﻴﻠﻛ تﺎﻤﻠﻛ ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﻮﺟو 93
ﻣ ﺪﺷ ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻟﺎﻘ .
ﺮﺘﻣارﺎﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ تﻻﺎﻘﻣ ﻦﻳا ،تﻻﺎﻘﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ زا ﺲﭘ ﻪـﻟﺎﻘﻣ تﺎﻴﺋﺰﺟ ،اﻮﺘﺤﻣ ،هﺪﻴﻜﭼ ،ناﻮﻨﻋ يﺎﻫ
) ،لﺎﺳ ،هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ مﺎﻧ (...
در ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا لاﺆﺳ و فﺪﻫ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻪﻛ ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ و ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ
ﺪﻧﺪﺷ . ﻲﻳﺎﻬﻧ تﻻﺎﻘﻣ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد 17
ﺖـﺳا دﺪـﻋ .
ﻞﻜـﺷ 1 ﺮﻓ ﻳا ﺪـﻨ ﺖـﺴﺟ و ﻮـﺟ و
بﺎﺨﺘﻧا ﻘﻣ ﺎ تﻻ ﻲﻣ ﺶﻳﺎﻤﻧ ار ﺪﻫد
.
ﻞﻜﺷ 1 . ﻪﺻﻼﺧ ا ي زا ﺮﻓ اﻳ ﺪﻨ ﺖﺴﺟ و ﻮﺟ و بﺎﺨﺘﻧا ﻘﻣ ﺎ تﻻ
ترﺎﻬﻣ ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ زا ،ﻲﻳﺎﻬﻧ تﻻﺎﻘﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ زا ﺲﭘ ﻲﺗﺎـﻴﺣ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻫ
ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎـﻳزرا ياﺮـﺑ1
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺺﺧﺎﺷ ،ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا زا ﺲﭘ ﻪﺠﻨﺳ و ﺎﻫ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫ ﺞﻳﺎﺘﻧ زا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد هﺪﺷ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Critical Appraisal Skills Programme (CASP) ﺪﺷ ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻛ ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ داﺪﻌﺗ
93 N =
هﺪﻴﻜﭼ ﻞﻛ لﺎﺑﺮﻏ يﺎﻫ هﺪﺷ
68 N =
داﺪﻌﺗ تﻻﺎﻘﻣ در ﺪﺷ ناﻮﻨﻋ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ه
25 N =
داﺪﻌﺗ تﻻﺎﻘﻣ در ﺪﺷ ناﺪﻘﻓ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ه
هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ تﺎﻋﻼﻃا
داﺪﻌﺗ ﻲﻳﺎﻬﻧ تﻻﺎﻘﻣ ﻞﻛ
17 N =
داﺪﻌﺗ تﻻﺎﻘﻣ در ﺪﺷ اﻮﺘﺤﻣ ﺮﻈﻧ زا ه
17 N =
داﺪﻌﺗ تﻻﺎﻘﻣ در ﺪﺷ هﺪﻴﻜﭼ ﺮﻈﻧ زا ه
22 N =
داﺪﻌﺗ ﻪﻴﻟوا تﻻﺎﻘﻣ ﻞﻛ
29 N =
ﻲﺳرﺮﺑ ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻛ هﺪﺷ
46 N =
نآ ﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﺎﻫ .
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا مﻮﻬﻔﻣ و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺪﺷ فﺬﺣ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺖﺴﺨﻧ ،ﺎﻫ
ﻲﻗﺎﺑ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺲﭙﺳ گرﺰﺑ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ رد هﺪﻧﺎﻣ
ﻪﺘﺳد ﺮﺗ ﺪﺷ يﺪﻨﺑ . لوﺪﺟ 1 نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا يدﺎﻌﺑا ةﺪﻨﻫد
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ﻲﻣ ﺮﺑرد ار ﺎﻫ
دﺮﻴﮔ . لوﺪﺟ رد 1
ﺺﺧﺎـﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ يﺎـﻫ هرﺎـﺷا هﺪـﺷ
هدﺮﻛ هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﺪﻧا ﺪﻧا
. ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ياﺮـﺟا زا ﺲـﭘ ﻪـﻛ ،ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻲﻠﻛ و ﻲﻠﺻا دﺎﻌﺑا
ترﺎﺒﻋ ﺪﻧﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺐﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ زا ﺪﻧا
:
1 . يﺮﺘﺸﻣ ﺪﻌﺑ رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ناﺮﻳﺪﻣ:
ﺖﺴﺟ ﻪﻳﺎﭘ يﻮﺟو هﻮﻴﺷ يراﺬﮔ
نﺎـﺸﻧﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﺠﻨﺳ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ . نآ ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﺑ ﺎﻫ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
/ فﺮﺼﻣ شﻼـﺗ ﺖﺳا ﻢﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ عوﺮﺷ نﺎﺸﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺢﻄﺳ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ار دﻮﺧ ﺪﻨﻨﻛ
. فﺮﺼﻣ ﺪﻌﺑ هﺪﻨﻨﻛ
/ ﻂﺒﺗﺮـﻣ يﺮﺘﺸﻣ
ﺺﺧﺎﺷ مﺎﻤﺗ ﺎﺑ ﻣ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
فﺮﺼ ﺖﺳا نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ .
ﺺﺧﺎﺷ ﺪـﻌﺑ ﻦـﻳا يﺎـﻫ
هدوﺪﺤﻣ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ار يا فﺮﺼﻣ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﻲـﻣ ذﻮـﻔﻧ نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
نآ يرادﺎـﻓو ،ﺪـﻨﻛ ار ﺎـﻫ
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺖﺳد روآدﻮﺳ و ﺮﺘﻬﺑ يﺮﺘﺸﻣ و ،دروآ
ﻲـﻣ بﺬـﺟ ار يﺮﺗ ﺪـﻨﻨﻛ
. ﺪـﻌﺑ ﻦـﻳا ﺶﺠﻨـﺳ زا فﺪـﻫ
راﺰﺑا ﺔﻄﺳاو ﻪﺑ لوا ﺔﺟرد رد يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﺖﻳﻮﻘﺗ يﺮﻴﮕﻴﭘ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖـﺳا يرادﺎﻓو و ﺖﻳﺎﺿر ﺪﻨﻧﺎﻣ .
ﺮﺑرد ﺪﻌﺑ ﻦﻳا
،يرادﺎﻓو ﺺﺧﺎﺷ ةﺪﻧﺮﻴﮔ
،ﺖﻳﺎﺿر
،ﺖﻳﺎﻜﺷ داﺪﻌﺗ ﻞـﻛ
نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ و ،نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺪـﻳﺪﺟ
ﺖﺳا .
2 . ﺪﻧﺮﺑ ﺪﻌﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺞﻳﺎﺘﻧ:
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦـﻳا ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺖـﺴﻴﻧ شوﺮـﻓ و دﻮـﺳ ًﺎﻓﺮـﺻ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ ﺎـﻫ
ﻲﻳاراد ﺪﻨﻠﺑ يﺎﻫ ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد تﺪﻣ ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ،ﺪﻨﻨﻛ
ﺮﺗ نآ ﻦﻳ
ﺖـﺳا ﺪـﻧﺮﺑ دﺎﺠﻳا ﺎﻫ .
رد
ﻲﻳاراد ﻦﻴﺑ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ ﻲﻳاراد ﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار يدﺎﻳز ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻧﺮﺑ
هدﺮـﻛ ﺐـﻠﺟ دﻮﺧ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا . ﻲﻣ فﺪﻫ رازﺎﺑ ﻞﺧاد رد ﺪﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻫﺎﮔآ و شﺮﮕﻧ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻧاﻮﺗ
زا ﻲـﻤﻬﻣ يﺎﻫ
ﺪﻳﺪﻬﺗ ﺖﺻﺮﻓ و ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﻨﻳآ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
. ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺪـﻧﺮﺑ ياﺮـﺑ نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ترﺎﺒﻋ ﺪﻧا
زا ﺪﻧا : ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
،ﺪﻧﺮﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ / ماﺮﺘﺣا كرد
،هﺪﺷ ﺮﻳﻮﺼﺗ / ﺖﻴـﺼﺨﺷ /
،ﺖـﻳﻮﻫ
و ﻲﻫﺎﮔآ ﺶﻧاد ﺪﻧﺮﺑ / لﻮﺼﺤﻣ .
3 . رازﺎﺑ ﺪﻌﺑ :
ﻲـﻣ ﻒـﻳﺮﻌﺗ ﺶﻳﺎﺒﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ةدوﺪﺤﻣ ﺪﻌﺑ ﻦﻳا ﺪـﻨﻛ
.
ﻴﻗد ِﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻖ
ﺖﺳا ﻢﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ .
رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ
ﻢﻬﻣ زا ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳﺮﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎﻴﺴﺑ و ﺖﺳا ﺪﻌﺑ ﻦﻳا يﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻫ . نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦـﻳا زا ﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ ) رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ( دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ
ﻲـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺒﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و رازﺎﺑ رد نﺎﺷ نﻮـﭼ ،ﺪـﻨﻨﻛ
ﻲﻣ رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻨﻛ ﺪﻨﻠﺑ ﺎﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ رد يروآدﻮﺳ ة ﺪﺷﺎﺑ تﺪﻣ
. ،رازﺎـﺑ ﻢﻬﺳ ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﺺﺧﺎﺷ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺪﻌﺑ ﻦﻳا رد ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد يﺎﻫ نآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻧﺮﻴﮔ
دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻖﻴﻗد ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ .
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ترﺎﺒﻋ ﺎﻫ
زا ﺪﻧا : ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺒﺴﻧ كرد
،هﺪـﺷ ﺖﻳﺎـﺿر ﻲﺒـﺴﻧ
فﺮﺼﻣ ﺖﻤﻴﻗ و ،هﺪﻨﻨﻛ ﻲﺒﺴﻧ
.
4 . ﻮﻧ ﺪﻌﺑ يروآ رﺎﻴﻌﻣ زا ﻲﻜﻳ يروآﻮﻧ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ: ﺮﻴﻏ يﺎﻫ
ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ ﻢـﻬﻣ ﻲﻟﺎﻣ
ﺖﺳا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ .
نﺎﻣزﺎـﺳ ،ﺖـﺳا ﺮـﻴﻴﻐﺗ لﺎﺣ رد رﺎﻛ و ﺐﺴﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ زا ﺪـﻳﺎﺑ ﺎـﻫ
نآ ﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار ﺎﻫ
. سﺎﺳا زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يروآﻮﻧ ﺎﻳ ﻖﻴﺒﻄﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ يﺎـﻫ
ﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﮋ دﻮﺷ
. ﺺﺧﺎﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻪﻛ ،يروآﻮﻧ يﺎﻫ
هﺪﺷ ترﺎﺒﻋ ،ﺖﺳا زا ﺪﻧا
: داﺪﻌﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ
،ﺪﻳﺪﺟ هدزﺎﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ
،ﺪﻳﺪﺟ ﺔﻴﺷﺎﺣ دﻮﺳ تﻻﻮـﺼﺤﻣ
و ،ﺪﻳﺪﺟ ﻢﻬﺳ شوﺮﻓ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻳﺪﺟ
.
5 . ﻲﻟﺎﻣ ﺪﻌﺑ رﺎﻴﻌﻣ:
ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫ
ﻲـﻣ خﻮـﺴﻨﻣ ﻲﺘﺨﺳ ﺪﻧﻮـﺷ
. نآ و ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎـﺑ ﺎـﻫ
يدورو ﻲﻣ نﺎﺴﻜﻳ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﻳ زا دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﻫد دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ار دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻠﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻚﻳ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
. زا
نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺘﺸﻴﺑ فﺪﻫ ﻲﻟﺎﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ ﺎﺑ تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا زﺎﻴﻧ تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ،ﺖﺳﺎﻫ
ﺄﺗ ﻲﻟﺎﻣ تﺎﺣﻼﻄﺻا نآ رﺎﺒﺘﻋا و ﺪﻧﻮﺷ ﺪﻴﻳ
دﻮﺷ هﺪﻴﺠﻨﺳ ﺎﻫ .
رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻳا ﺢـﺿاو ﺎﻫ
نﺎـﺳآ و ﻦﻳﺮـﺗ ﻦﻳﺮـﺗ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ رﺎﻴﻌﻣ ﺪﻧا
. نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺎﻫ
رﺎـﻛ و ﺐـﺴﻛ و ﺎﻫ
ﺖﺳا ﺞﻳار رﺎﻴﺴﺑ .
ﺺﺧﺎﺷ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻌﺑ ﻦﻳا ترﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
زا ﺪﻧا :
،دﻮـﺳ
،شوﺮـﻓ ﺔﻴـﺷﺎﺣ دﻮـﺳ
،ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ نﺎﻳﺮﺟ
،ﺪﻘﻧ و ﺔﻨﻳﺰﻫ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ . لوﺪـﺟ رد 1
ﺺﺧﺎـﺷ و دﺎـﻌﺑا ﻦـﻳا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و نآ يﺎـﻫ
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ هدﺮﻛ هرﺎﺷا ﺎﻫ
هﺪﺷ ﺮﻛذ ﺪﻧا
ﺖﺳا .
لوﺪﺟ 1 . ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي ﻞﻣاﻮﻋ و ز ﻳ ﻞﻣاﻮﻋﺮ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﺮﻫ ﻞﻣﺎﻋ
دﺎﻌﺑا ﺺﺧﺎﺷ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑدﺮﻜﻠﻤﻋدﺎﻌﺑا
و يﺮﺘﺸﻣ فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﻛ
يرادﺎﻓو
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2001 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﻧﺎﻴﻟ ، )
2002 ( ﻦﻛﻮـﻳاز و ﺮـﺒﻣا ، )
2003 ( ،
نارﺎــﻜﻤﻫ و ﺮــﻠﺒﻣا )
2004 ( ﻲﻟرﺎــﻓ و ﺲﻳاورﺎــﺑ ، )
2004 ( ﻦــﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪــﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ، )
2006 ( ،
ﺰﻨﻤﻴﺟ - نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻛراز )
2006 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺒﺳﻮﻳ ، )
2006 ( ﺎـﻛوﻮﻧ ، ) 2009 ( ﺎـﻣﺎﮔ اد ،
) 2011 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻜﺴﻨﻜﻟﺎﺳ ، )
2011 ( رﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، ﺶﻧا
) 2013 .(
ﺖﻳﺎﺿر
ﺮﻠﺒﻣا:
) 2000 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮـﻠﺒﻣا ، )
2001 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻚـﻧﺎﻴﻟ ، )
2002 ( و ﺮـﺒﻣا ،
ﻦﻛﻮﻳاز ) 2003 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2004 ( ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ، )
2006 ( ﺰﻨﻤﻴﺟ ، - و ﻮﻛراز
نارﺎﻜﻤﻫ ) 2006 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺒﺳﻮﻳ ، )
2006 ( ﺎـﻛوﻮﻧ ، ) 2009 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻲﻜـﺴﻨﻜﻟﺎﺳ ،
) 2011 ( ﻮﻴﭙﻤﺳ ، ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و )
2011 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺷودﻮﻴﺗ و ، )
2012 .(
ﺖﻳﺎﻜﺷ
ﺮﻠﺒﻣا:
) 2000 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2001 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2004 ( و ﺪـﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ،
ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ ) 2006 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﭙﻤﺳ ، )
2011 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ :
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا )
2001 ( ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ و )
2006 .(
ﺪﻳﺪﺟ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ :
ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ )
2006 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻜﺴﻨﻜﻟﺎﺳ و )
2011 .(
ﺔﻣادا لوﺪﺟ 1 .
دﺎﻌﺑا
ﺺﺧﺎﺷ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑدﺮﻜﻠﻤﻋدﺎﻌﺑا
ﺪﻧﺮﺑ
ﺪﻧﺮﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻚـﻧﺎﻴﻟ:
) 2002 ( ﻦﻛﻮـﻳاز و ﺮـﺒﻣا ، )
2003 ( ﺎـﻛوﻮﻧ ، ) 2009 ( و ،
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻜﺴﻨﻜﻟﺎﺳ )
2011 .(
ﺖﻴﻔﻴﻛ / ماﺮﺘﺣا كرد هﺪﺷ
ﺮﻠﺒﻣا:
) 2000 ( ﻦـﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪـﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ، )
2006 ( ﺰـﻨﻤﻴﺟ ، - و ﻮـﻛراز
نارﺎﻜﻤﻫ ) 2006 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و )
2013 .(
ﺮﻳﻮﺼﺗ / ﺖﻴﺼﺨﺷ / ﺖﻳﻮﻫ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2004 ( ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ، )
2006 ( ﺰﻨﻤﻴﺟ ، -
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻛراز )
2006 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
ﻲﻫﺎﮔآ
ﺮﻠﺒﻣا:
) 2000 ( ﻠﺒﻣا ، نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮ )
2004 ( ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ و )
2006 .(
ﺪﻧﺮﺑ ﺶﻧاد / لﻮﺼﺤﻣ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا: )
2004 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و )
2013 .(
رازﺎﺑ
رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ
نﻮﺳﺪﻳﻮﻳد:
) 1999 ( ﻦﻛﻮﻳاز و ﺮﺒﻣا ، )
2003 ( ﺲﻳاورﺎﺑ ، و ﻲﻟرﺎﻓ ) 2004 ( ﻮﻴﺒﺳﻮﻳ ،
نارﺎــﻜﻤﻫ و )
2006 ( ﺎــﻣﺎﮔ اد ، ) 2011 ( نارﺎــﻜﻤﻫ و ﻲﻜــﺴﻨﻜﻟﺎﺳ ، )
2011 ( و ﻮﻴﭙﻤــﺳ ،
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ ) 2011 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺷودﻮﻴﺗ ، )
2012 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
كرد ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ هﺪﺷ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2001 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2004 ( ﺲﻳاورﺎـﺑ ، و
ﻲﻟرﺎﻓ ) 2004 ( ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ، )
2006 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
فﺮﺼﻣ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺎﺿر هﺪﻨﻨﻛ
ا:
ﺮﻠﺒﻣ ) 2000 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و )
2013 .(
ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻤﻴﻗ
ﺮﻠﺒﻣا:
) 2000 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2001 ( ﺲﻳاورﺎﺑ ، و ﻲﻟرﺎﻓ ) 2004 ( ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ،
ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ) 2006 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
يروآﻮﻧ
ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺼﺤﻣ داﺪﻌﺗ
نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2001 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮـﻠﺒﻣا ، )
2004 ( ﺰـﻨﻤﻴﺟ ، -
نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻮﻛراز )
2006 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻲﻜـﺴﻨﻜﻟﺎﺳ ، )
2011 ( ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و ﻦـﺳوﺮﻓ و ،
) 2013 .(
ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺼﺤﻣ هدزﺎﺑ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2004 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و )
2013 .(
ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺼﺤﻣ دﻮﺳ ﺔﻴﺷﺎﺣ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2004 ( ﺳوﺮﻓ و ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦ )
2013 .(
ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺼﺤﻣ شوﺮﻓ ﻢﻬﺳ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻜﺴﻨﻜﻟﺎﺳ:
) 2011 .(
ﻲﻟﺎﻣ
شوﺮﻓ
نﻮـﺳﺪﻳﻮﻳد:
) 1999 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮـﻠﺒﻣا ، )
2001 ( ﻦـﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪـﻟﻮﻬﻧﺮﮔ ، )
2006 ( ،
ﺰﻨﻤﻴﺟ - نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻛراز )
2006 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺷودﻮﻴﺗ ، )
2012 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و
) 2013 .(
دﻮﺳ
ﺮﻠﺒﻣا:
) 2000 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2001 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﻧﺎﻴﻟ ، )
2002 ( ﻦﻛﻮﻳاز و ﺮﺒﻣا ،
) 2003 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ، )
2004 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻜﺴﻨﻜﻟﺎﺳ ، )
2011 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﭙﻤﺳ ،
) 2011 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺷودﻮﻴﺗ ، )
2012 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ دﻮﺳ ﺔﻴﺷﺎﺣ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2001 ( ، ﻦﻛﻮﻳاز و ﺮﺒﻣا )
2003 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا ،
) 2004 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺒﺳﻮﻳ ، )
2006 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﺳوﺮﻓ و ، )
2013 .(
ﺪﻘﻧ نﺎﻳﺮﺟ
ﻦﺴﻨﺗرﺎﻣ و ﺪﻟﻮﻬﻧﺮﮔ:
) 2006 ( ﺎﻣﺎﮔ اد و ) 2011 .(
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺔﻨﻳﺰﻫ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﺒﻣا:
) 2001 .(
