یروانف و یشهوژپ تنواعم

(1)

1

یتاقیقحت حرط ییاهن شرازگ

لحت ی ل لباق رقف تارثا ی

ت ی ناور تملاس رب ی

اه هاگتنوکس رد ی

غ ی مسرر ی

بدرا ی ل

:حرط یرجم رتکد ینادزی نسحدمحم

:حرط ناراکمه هدازاشاپ رغصا رتکد

یلوداز همطاف رتکد

یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ،ایفارغج هورگ

حرط نیا ارجا یلیبدرا ققحم هاگشناد یشهوژپ تنواعم هزوح یلام تیامح و بیوصت اب

.تسا هدیدرگ

1399

(2)

2

:هدیکچ

مهم هرمز رد رقف هزورما هاگتنوکس رد ،یرشب هعماج تلاضعم نیرت

کی رقف .دراد یرتشیب دومن یمسرریغ یاه

هزوح رد هک تسا یدعب دنچ عوضوم یم رارق یسررب دروم فلتخم یاه

هزوح نیا زا یکی هک دریگ تملاس هزوح ،اه

.تسا مهم زا تملاس و رقف لماع ود هب طوبرم لئاسم نیرتراذگریثات و نیرت

هاگتنوکس یمسرریغ یاه

یم هک دنشاب

نآ یّلع هطبار ات دراد ترورض ،لباقتم تاطابترا نتشاد تلع هب نآ یراذگرثا نازیم و هدش یسررب اه

یگدنز رب اه

هیشاح نادنورهش ،ور نیمه زا دوش هدیجنس نیشن

فده شهوژپ تملاس و یتیلباق رقف تیعضو یسررب ،رضاح

یم اهنآ نیب هطبار یسررب سپس و هعلاطم دروم هدودحم رد یناور دشاب

. صوصخ نیمه رد شهوژپ

رضاح زا رظن

فده

،یدربراک زا

ثیح یشیامیپ شور رد

حطس یفیصوت - یلیلحت یم دشاب هعماج . یرامآ

نادنورهش قیقحت نیا

هیشاح هلحم رد نکاس ا رهش نیشن

در یم )دابآ ناریا( لیب ( دشاب

4 شور هب هک .)رفن رازه یضایر لومرف

نارکوک

352 ،رفن هدش مجح نییعت یفداصت شور هب و

هداس اهنآ زا هنومن یریگ تسا هدش صوصخ نیمه رد .

تهج

هفلوم تیعضو شجنس یناور تملاس و یتیلباق رقف یاه

نومزآ زا یرامآ

هنومن کت

t

یا

و نیب هطبار یسررب تهج

زا یناور تملاس و یتیلباق رقف نوسریپ یگتسبمه بیرض

رازفا مرن بلاق رد

spss

نینچمه .تسا هدش هدافتسا

زا یناور تملاس و یتیلباق رقف یاه هفلوم یراذگرثا نازیم یسررب تهج تاعبرم لقادح یراتخاس لیلحت لدم

رازفا مرن بلاق رد ییزج

Smart- PLS

هدافتسا تسا هدش

. نادنورهش هک داد ناشن قیقحت جیاتن صوصخ نیمه رد

هفلوم رظن زا لیبدرا رهش دابآ ناریا هلحم نینچمه .دنراد رارق یبسانمان تیعضو رد یناور تملاس و یتیلباق رقف یاه

رد ییلااب یراذگرثا یتیلباقرقف و دراد دوجو یناور تملاس و یتیلباق رقف نیب یسوکعم و رادانعم هطبار تملاس

.دراد نادنورهش یناور

:یدیلک ناگژاو

هاگتنوکس ،یناور تملاس ،یتیلباق رقف

.لیبدرا رهش ،دابآ ناریا هلحم ،یمسرریغ یاه

(3)

3

لوا لصف

حرط تایلک

(4)

4

1-1 - همدقم تساهرهش ناهج و اهرهش نلاک یگژیو نیرت یلصا تیعمج هقباس یب زکرمت هزورما (

،نایوضر 1381

: 1 ) . ینیشنرهش

یلصا زا یکی یم بوسحم ناهج رسارس رد یطیحم و یسایس ،یداصتقا ،یعامتجا تارییغت رب راذگریثأت یاهورین نیرت

ددرگ

(Wang et al, 2015:281) .

هچنانچ ههد دنچ رد

،ریخا ی هب اهرهش

ناونع نیرت یلصا هاگتنوکس

اهناسنا ببس هب ریس

یدوعص هجرد و ینیشنرهش ی یرهش تیعمج

زا هک مها هبنج همدقم تسا یناهج رییغت یاه هعسوت و دشر ی

هدرتسگ ی ی

ار یرهش دوجوب

تسا هدروآ Nam et al, 2007: 96 (

.) ینیشنرهش شیازفا ببس

تعرس هعسوت ی یعامتجا -

یداصتقا

ار هدش

،تسا نینچمه اما بجوم

زورب لئاسم یرایسب دننام یمکارت دب

،تیعمج دب

کیفارت ی ، دب نکسم ی

، شهاک

،عبانم

دوبمک عونت

،یتسیز ریازج

،یترارح یگدولآ

یاه یتوص و بآ اوهو هدش تسا Feng et al, 2009: 134 ( ).

نیب نیا رد

نلاک لئاسم نیرتمهم زا یکی هیشاح یزورما یاهرهش

ناکسا و ینیشن یم یمسرریغ یاه

نیا زا .دشاب یم ور

درک ناونع ناوت

ناکسا یمسرریغ و

هیشاح

،ینیشن و عیرس ینیشنرهش ی هجیتن ندمت

یتعنص نردم تسا Bane and Rawal, (

2002:2 .)

تیرثکا هیشاح

،نانیشن نارجاهم ییاتسور

دنتسه هک هب رطاخ لاد لی دننام یدایز نییاپ

ندوب حطس تراهم یاه

ینف و حطس داوس و گنهرف ..و هب رداق بذج طیحم ینوناق رهش ندوبن

،د

،نیاربانب یاه نیمز هک رهش هیشاح تمس هب

.دنوش یم هدنار دنراد تسس و بوغرمان (

،نایدمحا 819:1377

.) ناهج یاهروشک رد هژیو هب یدایز یاه ناسنا هزورما

ناماسبان طیارش رد ینوناقریغ یاه هاگتنوکس نیا رد موس یداصتقا

- یعامتجا و

تسیز یطیحم یگدنز یم دننک ( یدمحم

،ناراکمه و 1387

: 85 .) هدش ماجنا یاه شهوژپ طسوت

نارگشهوژپ ،فلتخم

دهد یم ناشن زا شیب

924 رفن نویلیم

نکاس یمسر ریغ یاه هاگتنوکس لاس رد ناهج حطس رد

2008 (Taleshi, 2009:1235; Arimah, 2010:1) تسا

،

رد مقر نیا هک یس

هدنیآ لاس بیرق و تشاد دهاوخ یدوعص ریس

زا شیب هب 2

رفن درایلیم هاوخ

دیسر د (Nijman,

2008:73) .

یرهش زراب یاه هرهچ زا یکی هیشاح

ناکسا و ینیشن یمسرریغ یاه

هیشاح رد هک تسا اهرهش

هب یلکش

،وردوخ ینوناق ریغ و همانرب یب لکش

یم .دنریگ نیرت یلصا تلع

ندمآدوجوب هاگتنوکس

یمسرریغ یاه دمآرد ندوب نییاپ

نیا دوش یم رجنم هک تسا قطانم نیا نانکاس دارفا

یمسر یاه بوچراچ رد دنناوتن هانپرس و نکسم

دنشاب هتشاد (

یمتاح

داژن و

،ناراکمه 1385

: 130 .)

نیا هاگتنوکس اه

هکلب ،دنرادن ار یگدنز بسانم طیارش اهنت هن تیعمج ماحدزا لیلد هب ینماان

نیا یتسیز وکس

اه هاگتن

هک دوش یم بجوم یعیبط یایلاب ربارب رد

دنشاب رت ریذپ بیسآ (Güzey, 2016:42)

. یگژیو رگید زا نیا یاه

اه طیحم

،رقف نادقف تخاسریز و تاناکما اه

بسانم ی ،

مدع یسرتسد بسانم

تیدودحم ،لااب مکارت ،ملاس یندیماشآ بآ عبانم هب

،یتشادهب تامدخ هب یسرتسد تینما دوبن

ییاذغ یرامیب ضرعم رد یریگرارق ، یم رادریگاو یاه

دشاب (Semba et al,

2009: 387) .

(5)

5

اب یفرعم لیبدرا هب ناونع زکرم

،ناتسا یب هکنآ تخاسریز یاه

مزلا و تیریدم متسیس رهش و اتـسور مهارـف

،دوـش موـجه

نارجاهم هب

نیا رهش زاغآ دش و زا هکاجنآ رهش تاناکما مزلا ار یارب هزات نادراو یایوج دمآرد

،تشادن ار رجنم

هب داجیا

تلاحم ریقف نیشن رد رهش نیا دیدرگ

. دعب لیبدرا رهش زا

ناتسا ندش اب هدیدپ هیشاح ینیشن و دیدشت هاگتنوکس یاه

یمسرریغ وربور زین

تسا هدوب هب

یروط هک مه نونکا 830 راتکه هاگتنوکس یمسرریغ

و هیشاح ینیشن رد لیبدرا تبث

هدش تسا . عـقاورد لکـش یرـیگ هتـسه ی هـیلوا ی یمسرریغ یاه هاگتنوکس رد

طابترا میقتسم اب

هعسوت ی ینیشنرهش رد

هرود ی سپ زا تاحلاصا یضارا

و موجه ناییاتسور نودـب

نیـمز هـب یاهرهش گرزب

و ینایم

،روشک رد لیاوا ههد ی هاجنپ

،تسا یلو دیدشت نآ هب ههد ی

،داتفه نامزمه اب لیدبت رهش لیبدرا هـب تیزکرم ناتسا

یمزاب ددرگ . رد رهش لیبدرا هرتسگ

یراکیب و تلاکشم یشان

زا دوکر یداصتقا و

زا نیب نتفر لغاشم رد شخب

،یمسر عیزوت هنلاداعان

،تاناکما تصرف

اه و

هعسوت گنهامهان و

نزاوتمان رد

حطس روشک و یرباربان داح یعامتجا یشان

زا تسایس یاه یداصتقا و

یعامتجا تلود

اه

دننام یمسر ریغ یاه هاگتنوکس رد

تلاحم ناملس

،دابآ شیورد

،دابآ

،یلعزارآ مظاک

،دابآ ملاسا

،دابآ

،فرشاریم ناریا

،دابآ

یـیحی داـبآ و لوـسر و تسا روحم دمآرد رکیور رب ینتبم رقف اب طبترم یاه لیلحت هدمع .دوش یم هدید حوضو هب مرـکا

لاومعم رتشیب هک یتروص رد .دنوش یم روصتم یفاک دمآرد دقاف نادنورهش تروص هب یمسر ریغ یاه هاگتنوکس نانکاس یاه تیلباق زا درف یتیلباق رقف رد .دنرادن ار رقف تیعضو زا جورخ ییاناوت عقاو رد و دنتسه راچد یتیلباق رقف هب نانکاس نیا

ق نادقف رقف اساسا و تسا مورحم یعامتجا و یدرف تیلباق دشر رد تسیاب یم زین نآ لح هار هک تسا یهیدب و تسا تیلبا

دننام یلئاسم اب نآ تارثا و . دراذگیم ریثات دارفا یناور تملاس رب رقف عوضوم یلک تلاح رد .دوش وجتسج یناسنا یاه

،اوزنا

،یرگشاخرپ فعض

یقلاخا و

،ینید شهاک تزع

،سفن بارطضا و

تلالاتخا یناور

ظحلام لباق تسا ه

. نیاربانب اب هجوت

هب یبلاطم هک نایب دش لیلحت تارثا رقف یتیلباق رب تملاس یناور یرما یرورض و بانتجا ریذپان هب رظن یم .دسر

1-2 - ترورض و یهیجوت لیلاد قیقحت

هب لیبدرا رهش هیشاح لضعم اب هک تسا ییاهرهش زا یکی ناونع

هبور ینیشن یم ور

زورب نآ دمایپ هک دشاب یراجنهان عاونا

اه

هدام دانتسا هب .تسا ینیشنرهش هنیمز رد 154

هب فظوم تلود یگنهرف و یعامتجا ،یداصتقا هعسوت همانرب هحیلا ج دنب

نارحب و ریذپ بیسآ طاقن ییاسانش رهش هیشاح و یرهش تفاب رد یعامتجا یاز

.تسا اه تسنیا ،تسا صخشم هک یزیچ

هیشاح هک لاحرد یاهروشک رد ینیشن

ار هعسوت لیکشت ینیرجاهم زا ًابلاغ

یم دوش نکاس اهرهش نلاک رد دنراد لیامت هک

دنوش رطاخ هب اما تراهم حطس ندوب نییاپ

ینف یاه و

نتشادن ریزگان ،یفاک هیامرس هب دنوش یم

هیشاح یگدنز یا

دنهد نت

رد و نیمز بوغرمان یاه و

ینوناقریغ دنوش نکاس

.

(6)

6

ساسارب گ تروص یاه شهوژپ

هتفر رد ناریا ی اهرهش نلاک یمسر ریغ یاه هاگتنوکس مهم

یگژیو نیرت هیشاح یاه

زا تسا ترابع ینیشن مکارت

یعامتجا ،یگنهرف رقف ،بسانمان زاس و تخاس ،تیعمج دح زا شیب -

،یراکیب ،یداصتقا

لاغتشا یمسررریغ ،

فیعض تشادهب ،یعمج

نادقف ... و تیانج و مرج شیازفا ،یشزومآ و یهافر تاناکما لماع نیرتمهم.

هیشاح قطانم شرتسگ و داجیا هعفاد ریثات تحت درف هک تسا نیا نیشن

یداصتقا ،یگنهرف یاه تنوکس لحم یعامتجا –

هبذاج و یلبق یداصتقا ،یگنهرف یاه

- ،یداه( .تسا رهش یعامتجا 1397

: 635 .)

نودب کش اربان و رقف یرب

زا یداصتقا یاه لئاسم نیرت یلصا

هعماج یناسنا تسا هک تسا یدعب دنچ عوضوم کی رقف .

هزوح رد ار نآ نادنمشیدنا یم رارق یسررب دروم فلتخم یاه

زاین .دنهد ،یتملاس ،هیذغت دننام ناسنا یونعم و یدام یاه

اد طابترا رقف اب یوحن هب مادک ره تینما و لغش ،شرورپ و شزومآ ،نکسم یم نیاربانب .در

هدیدپ کی رقف هک تفگ ناوت یا

یم راظتنا .تسا یگنهرف و یداصتقا ،یعامتجا دور

یراذگتسایس یارب نآ زا لصاح جیاتن رب هیکت و یدمآرد رقف اهنت یسررب

کمک تفایرد زا هدافتسا اب درف دمآرد شیازفا هک ارچ دشاب هدننک هارمگ یرما یم اهنت تلود تمس زا یلام یاه

وت یارب دنا

یتروصرد .تسا یقاب دوخ توق هب نانچمه رقف هب درف ندش راتفرگ یلصا لیلد هکنآ لاح ،دربب نیب زا ار رقف یهاتوک تدم تسایس هک راظتنا ،دروآ تسد هب ار رقف زا جورخ یارب مزلا تیلباق درف ات ددرگ ذاختا رقف یلصا هشیر نتفرگ رظن رد اب ییاه

یم نیا زا لصاح جیاتن دور قیقد یسررب یارب نیاربانب .دنشاب رادیاپ تامیمصت

تروص هب رقف هک درک هجوت دیاب عوضوم رت

هدیدپ یتاذ ههرب ره رد ؛تسا ایوپ یا

یرایسب هک یتروص رد دنتسه رقف زا ییاهر لاح رد مدرم زا یرایسب دادعت نامز زا یا

یم لاتبم رقف هب رگید تسیاب رقف شهاک دنیارف عیرست تهج .دندرگ

نامزمه و هدش لیهست رقف زا ییاهر یارب مزلا تامادقا ی

( ددرگ لرتنک رقف داجیا رد رثوم لماوع Krishna, 2007

.)

همانرب ره هک تشاد رظن رد دیاب رگید یوس زا همانرب کسیر .دراد ار دوخ توق و فعض طاقن یا

تسا نیا رد ییادزرقف یاه

یم رارق فده دروم ریقف دارفا هک ینامز هک ریگ

نآ بیصن یدیاع و دن یم اه

یم روصت ،دوش دوخ فادها هب همانرب هک دوش

یمن ،دوش رجنم رقف رد رادیاپ شهاک هب دنیآرف نیا رگا .تسا هدیسر .درک یقلت تیقفوم کی ار نآ ناوت

فده هک یماگنه

شلات زا اب هکنیا لوا .دوش ماجنا هلحرم هس تسا مزلا ،تسا رادیاپ رقف شهاک یناسر کمک یاه رقف یتایلمع لیلاد دی

همانرب سپس .دوش صخشم تهج مزلا شلات دیاب ماجنارس و دنهد رارق فده ار صاخ لیلاد نیا هک دنوش یحارط دیاب ییاه

همانرب نیا یدیاع تیاده .دریگ ماجنا ،دنراد ار ینابیتشپ نیا هب زاین نیرتشیب هک یدارفا تمس هب اه

فده یارب یلصا هزیگنا

وبهب دیاب یراذگ هرهب د

همانرب یرو همانرب یایازم بسانتمان عیزوت .دشاب رقف شهاک یاه

رد هک یناسک یارب یتیامح یاه

قیقد یراذگفده تروصرد ،دنتسه ریقف تقیقح هیشاح دارفا رقف لیلاد و تیعضو قیقد تخانش دنمزاین هک( رت

نیشن

یم یرتمک عبانم اب ار رقف نازیم شهاک ناکما یروئت رظن زا ،)دشاب یم مهارف

( دنک Krishna, 2007 .)

هیشاح رقف لضعم زا هتشذگ نآ تملاس و تشادهب یدعب مهم هلئسم ،دراد ار دوخ صاخ یاهدمایپ هک نانیشن

یم اه دشاب

یم دارفا نیا رب هولاع هک نماد دناوت

.دوش زین رهش نینکاس ریاس ریگ هیشاح تلاحم بلغا رد هچنآ

هدهاشم لباق رهش نیشن

(7)

7

هچوک تسا اه

نکسم اب فیثک یی یم هتفای طاطحنا و یقطنم ریغ ییاه

تخاسریز دوبمک هک دشاب بآ هب یسرتسد نادقف ،اه

یرامیب عاونا ضرعم رد یریگرارق ،هیذغت ءوس ،یتشادهب تامدخ هب یسرتسد تیدودحم ،لااب مکارت ،ملاس یندیماشآ ...و اه

یگژیو مها زا نآ یاه

یم اه یم عقاو رد .دشاب تفگ ناوت

هیشاح قطانمرد هک یتشادهب تاکن هب یهجوت مک نیشن

- و ینامرد

صخاش زا بسانمان و یفاکان یرادروخرب تیاهن رد یم مشچ هب ییلااب حطس رد یناور و یمسج تملاس یاه

.دروخ

هیشاح هب هک هعماج دارفا زا یهورگ یارب یبسانمان تیعضو نینچ داجیا یلصا هشیر نتفای ًاتعیبط هانپ اهرهش

هدرب یکی ،دنا

تیولوا زا همانرب و ناراذگتسایس یساسا یاه

هب .تسا یرهش نازیر همانرب و اهراکهار هئارا عطق روط

تهج رد بسانم یاه

هیشاح تملاس شیازفا و رقف شهاک لماع ود ره .دراد نانآ عامتجا رب راذگریثات لماوع رتشیب هچ ره تخانش هب زاین ،نانیشن

مهم زا تملاس و رقف رت

هیشاح هب طوبرم لئاسم نیرتراذگریثات و نی یم نانیشن

،لباقتم تاطابترا نتشاد تلع هب هک دنشاب

نآ یّلع هطبار ات دراد ترورض نآ یراذگرثا نازیم و هدش یسررب اه

هیشاح نامدرم یگدنز رب اه دوش هدیجنس نیشن

نیاربانب

یسررب نازیم رقفریثات یناور تملاس رب یتیلباق و

هئارا هار ییاهراک تهج

دوبهب اهنآ یترورض بانتجا

ریذپان تسا . زا نیمه

،ور جیاتن نیا قیقحت و یاهراکهار هیارا

هدش رد تروص ییارجا ندش یم دناوت زا یتیلباق رقف نازیم رد

هدنیآ دهاکب و ثعاب

شیازفا حطس یگدنز نانکاس قطانم ریقف نیشن دوش .

1-3 - قیقحت فادها قیقحت نیا یلصا فده لحت

ی ل لباق رقف تارثا ی

ت ی ناور تملاس رب ی

اه هاگتنوکس رد ی

غ ی مسرر ی ناریا هلحم یدروم هنومن اب

رهش دابآ بدرا

ی ل یم :تسا حرط لباق ریز یعرف فادها ،فده نیا لد رد .دشاب

- تیعضو یسررب هفلوم

یاه لباق رقف ی ت ی رد رهش دابآ ناریا هلحم بدرا

ی ل .

- تیعضو هفلوم یاه ناور تملاس ی

رد هلحم رهش دابآ ناریا بدرا

ی ل .

- نیب هطبار یسررب هفلوم

و یتیلباق رقف هفلوم

.یناور تملاس

- یسررب م ی ناز راذگرثا ی یتیلباق رقف رب

تملاس یناور نانکاس رهش دابآ ناریا هلحم بدرا

ی ل .

1-4 - قیقحت تلااوس

:زا دنترابع هک تسا هدش میظنت لیذ حرش هب یتلااؤس ،قیقحت فادها هب یبایتسد یاتسار رد - تیعضو هفلوم یاه لباق رقف ی ت ی رد رهش دابآ ناریا هلحم بدرا

ی ل

؟تسا یلکش هچ هب

رد رهش دابآ ناریا هلحم بدرا

ی ل یلکش هچ هب

؟تسا

(8)

8

- نیب یرادانعم هطبار ایآ هفلوم

؟دراد دوجو یناور تملاس

- م ی ناز راذگرثا ی یتیلباق رقف رب

ی ل

؟تسا نازیم هچ هب

1-5 - قیقحت تایضرف

:زا دنترابع هک تسا هدش میظنت لیذ حرش هب یتایضرف ،قیقحت تلااوس و فادها هب یبایتسد یاتسار رد - تیعضو هفلوم یاه لباق رقف ی ت ی رد رهش دابآ ناریا هلحم بدرا

ی ل .تسا بولطمان ،

رد رهش دابآ ناریا هلحم بدرا

ی ل ، .تسا بولطمان

- نیب یرادانعم هطبار هفلوم

.دراد دوجو یناور تملاس

- م ی ناز راذگرثا ی یتیلباق رقف رب

ی ل .تسا ییلااب دح رد

1-6 - قیقحت شور

نیا دربراک ،فده رظن زا شهوژپ ی

زا و هدوب هام رظن

ی ت ،شور و یفیصوت - یلیلحت م ی دشاب رامآ هعماج . ی

قحت ی ق نادنورهش

دابآ ناریا هلحم یم

( اهنآ دادعت هب هجوت اب هک ،دشاب 4

)رفن رازه اب

نارکوک یضایر شور دادعت

352 رفن هنومن مجح نییعت

اب و دش یفداصت شور هداس

شور .دیدرگ لیمکت همانسشرپ اهنآ زا هداد یروآدرگ

و اه تاعلاطا یارب

نیا راک یشهوژپ

تاعلاطم تشادرب ویدانسا

یاه یم )همانشسرپ زا هدافتسا( ینادیم .دشاب

هک تسا رکذب مزلا هزادنا رازبا

یریگ هتخاس ققحم همانشسرپ یم

دشاب هک نییعت یارب یاوتحم یئاور

زا همانشسرپ تلااوئس

یسانشراک تارظن و دیتاسا

هدافتسا نآ یوتحم دروم رد عوضوم نیا اب طبترم ناصصختم دش

ه و نینچمه زا نآ ییایاپ

نییعت خابنورک یافلآ قیرط زا شیب یافلآ بیرض( تسا هدش

86 / 0 ).

نینچمه و اهرازفا مرن زا نآ فادها ربانب قیقحت نیا رد

شور یاه دش هدافتسا یعونتم و صاخ تسا ه

هنوگب . یارب هک یا

صخاش شجنس و یتیلباق رقف یاه

اهنآ نیب هطبار و یناور تملاس رازفا مرن زا

نومزآ( spss نیگنایم هسیاقم یاه t/اه

و

نوسریپ یگتسبمه بیرض )

یراذگرثا نازیم یسررب یارب و نینچمه و راذگریثات یاهریغتم نیرتمهم ییاسانش و اهریغتم

ییزج تاعبرم لقادح یراتخاس لیلحت لدم زا یتیلباق رقف یاهریغتم قیرط زا یناور تملاس ریغتم نییبت نازیم شجنس رازفا مرن بلاق رد Smart- PLS

هدافتسا تسا هدش .

(9)

9

1-7 - تیدودحم قیقحت یاه

ا رد ی ن قحت ی ق اس دننام ی ر قحت ی تاق تلاکشم و عناوم ی

ا هک هتشاد دوجو ی

ن قحت ی ق ن ی ز ا زا اربم ی ن ن تلاکشم و لئاسم ی

تس

زا دنترابع اهنآ مها هک :

1 . دودحم ی ت تاناکما یلام و ینامز ،ی

2 . هداد هب یسرتسد تیدودحم تاعلاطا و اه

3 . نامزاس یخرب یراکمه مدع ناگرا و اه

هطوبرم یاه

1-8 - قیقحت هنیشیپ

شخب نیا رد قیقحت زا

.تسا هدش هراشا هصلاخ تروص هب قیقحت نیا اب طبترم تاقیقحت زا یخرب هب

( یرغصا و یتشر نیما 1390

) یسررب هب یشهوژپ رد هنیزه شقن

هرود یط ناریا رد دمآرد عیزوت رب تملاس یاه 1387

-

1362 دنا هتخادرپ و دمآرد عیزوت یربارب بجوم یگدنز هب دیما صخاش هک تسا نیا رگنایب شهوژپ نیا زا لصاح جیاتن

دوش یم دمآرد یرباربان هب رجنم تشادهب یاه هنیزه .

( ناراکمه و اینردیح 1391

رد ) یشهوژپ یسررب هب

تملاس هب هتسباو یگدنز تیفیک و یداصتقا رقف نیب هطبار هتخادرپ

دنا . لصاح جیاتن دهد یم ناشن شهوژپ نیا زا

یداصتقا رقف هک هب رجنم

یم تملاس هب هتسباو یگدنز تیفیک شهاک .دوش

هک دیآ یم رظن هب نینچ نیا عقاو رد دوبهب

یداصتقا و یعامتجا تیعضو ارقف

هب رجنم دناوت یم تیفیک و تملاس شیازفا

یگدنز دوش اهنآ .

( ناراکمه و یلوداز 1393

) هعلاطم رد هب یا

صخاش یسررب یدبلاک یاه

- حطس نینچمه و یرهش رقف یداصتقا رقف یدنب

هیشاح تلاحم رد زیربت رهش لامش نیشن

دنا هتخادرپ .

رقف نازیم هک دهد یم ناشن شهوژپ نیا زا لصاح جیاتن هلحم

هب تبسن بلایس ریاس

.تسا رتشیب تلاحم نینچمه

یتشهب یوک یرتمک رقف نازیم

هعلاطم دروم تلاحم ریاس هب تبسن

دراد نینچمه ..

زا لصاح جیاتن یم ناشن هعلاطم نیا

دهد کولب رثکا هک نآ موس ود دودح رد( تلاحم نیا یاه

رد )اه

دنراد رارق یبولطمان تیعضو .

( یبارهس و ییازریم 1394

هعلاطم رد ) هدافتسا اب ار یقرش ناجیابرذآ ناتسا یرهش یاهراوناخ رقف طخ یا

جراخم متسیس زا

هدرک دروآرب یطخ هرهب اب یقرش ناجیابرذآ ناتسا یرهش قطانم رقف طخ هعلاطم نیا رد .دنا

جراخم متسیس شور زا یریگ

لکش ضرف اب ایوپ یطخ نویسرگر شور زا هدافتسا اب و تاداع یریگ

هرود یط یرارکت طبترمان رهاظ هب یاه 1380

ات 1390

ب نیا یارب و تسا هدش دروآرب هفلؤم زا دروآر

و تشادهب ،تاموزلم ،نکسم ،کاشوپ ،کاروخ :لماش ییلااک هورگ تشه یاه

نآ تمیق صخاش هارمه هب ،ریاس هورگ و لیصحت و حیرفت ،تاطابترا و لقن و لمح ،نامرد ناریا رامآ زکرم طسوت هک اه

ناشن هدمآ تسد هب جیاتن .تسا هدش هدافتسا ،هتفای راشتنا یم

لوط رد هک دنهد یسررب دروم هرود

، یرهش قطانم رد رقف

(10)

10

طسوتم دشر خرن اب ناتسا 23

هب ناتسا رقف طخ ریز یرهش یاهراوناخ دصرد .دراد یدوعص ًلاماک یدنور دصرد طسوتم روط

50 صخاش و تسا دصرد طسوتم رادقم اب بیترت هب رقف تدش و رقف فاکش یاه

42 و دصرد 23

هرود یاهتنا رد دصرد

هتفای شهاک .دنا

( ناراکمه و ناگرهم 1395

رد ) یشهوژپ تسایس

هداد رارق یسررب دروم ار ناور تملاس صخاش رب رثؤم یداصتقا یاه .دنا

هطبار هک تسا نآ رگنایب شهوژپ نیا زا لصاح جیاتن مروت و ینیج بیرض ،یراکیب ریغتم

تروص هب ناور تملاس اب

سوکعم

ینعم و یراد تسا و نینچمه هنارس دیلوت ریغتم

اب صخاش تملاس ناور ینعم و تبثم هطبار .دراد یراد

هجیتن عقاو رد

هک تسا نیا یلصا قتسم ،ناور تملاس صخاش

.تسین یداصتقا نلاک یاهریغتم زا ل

( ناراکمه و ییاتسور 1395

هعلاطم رد ) لاس یط زیربت رهش رد یرهش رقف شرتسگ ییاضف لیلحت هب یا

یاه 1385 - 1375

هتخادرپ هعلاطم نیا رد .دنا گتسبمهدوخ کینکت زا رقف شجنس و تخانش یارب

ی هکل لیلحت زا هدافتسا اب ییاضف غاد یاه

مرن رد رازفا Arc/GIS هدافتسا

هدش زا یرهش رقف شنکارپ یاهوگلا لیلحت .تسا قیرط

ناروم هرامآ تسا هتفرگ ماجنا

.

رقف ییاضف تارییغت نینچمه رد

یاهلاس 1375 ات 1385 ساسا رب 30

صخاش یدبلاک و یداصتقا ،یعامتجا شجنس دروم

هتفرگ رارق هتفای .تسا

اه یم ناشن رد یرهش رقف عیزوت هک دهد

رهش نلاک ا زیربت

ساسا رب هشوخ لدم

یا و تسا هشوخ یاه

هفرم دنتسه رهش نتم فرط هب هشوخ و

رهش هیشاح رد ریقف یاه دنا هتفرگ رارق

هک رگنایب یرادروخرب رد یتاقبط فاکش

صخاش نیا زا اه

.تسا

( ناراکمه و ییاتسور 1397

هعلاطم رد ) هب یا

اسانش یی هفلؤم اه ی ثأت ی راذگر رهش رقف هرتسگ رب ی

دنتخادرپ رامآ هعماج .

ی

هعلاطم نیا اهراوناخ لماش

ی قامخآ هلحم ی

ه هقطنم رد عقاو(

7 رادرهش ی ربت رهش ) ی

ز لدم ساسا رب هنومن مجح .تسا

لاصا ح نارکوک هدش 342

رفن تسا هدش باختنا زجت رد .

ی ه لحت و ی ل هداد یاه ا ی ن قیقحت راتخاس تلاداعم لدم زا ی

نتبم ی

ور رب ی درک ئزج تاروذجم لقادح ی

مرن رد رازفا SMART-PLS دش هدافتسا

تسا ه . هعلاطم نیا زا لصاح جیاتن م ناشن

ی دهد

مامت ی هفلؤم اه ی ثأت ی راذگر رهش رقف هرتسگ رب ی

، ب ؛دنراد رادانعم و تبثم شقن ه

روط ی ب طابترا هک ی

نور ی ب ی ن صخاش اه ی

امرس دوبن ی

ه عامتجا ی امرس و ی ه ناور دبلاک رقف هرتسگ صخاش رب یتخانش ی

، ب طابترا و ی

نور ی نورد و ی فرصم راتفر صخاش ی

تیبولطم و عمج رقف هرتسگ صخاش رب ییارگ

ی ت ی نچمه .تسا هجوت لباق ی

ن هک تسا نآ زا یکاح جیاتن مه

یگتسب وق ی

بی ن صخاش اه ی عامتجا درط ی

س و ی سا ی و ناوتان یزاس دبلاک رقف هرتسگ اب ی

دراد دوجو .

ناراکمه و اتیر (1

2007 نآ هعلاطم جیاتن .دندرک یسررب ار نادنزرف هدنیآ و لاح تملاس تیعضو رب رقف ریثأت ) ناشن اه

یم دهد هداوناخ رد ناکدوک نما یگدنز طیارش زا دنراد یرتشیب یدام عبانم هک ییاه

یم رادروخرب یرت یسرتسد و دنوش

تصرف زا یعیسو فیط هب یرتشیب هداوناخ ناکدوک یارب بلغا هک یلاح رد دنراد اه

مک یاه ناکما طیارش نیا دمآرد ریذپ

.تسین هداوناخ رد هک ینادنزرف طسوتم روط هب مک یاه

د یم یگدنز دمآر نینچمه .دنتسه یرتمک یتملاس حطس یاراد دننک

1 Rita et al

(11)

11

یم ناشن هعلاطم نیا زا لصاح جیاتن نادنزرف یتملاس رب رقف ریثأت دهد

هن اهنت لباق زین یلاسگرزب نینس رد هکلب یناوج رد

.تسا هدهاشم یاک و ریملداب (1

2009 هعلاطم رد ) رد یتملاس و رقف نیب ایوپ هطبار یسررب هب یا

هتخادرپ ایلارتسا یاهراوناخ حطس نیا .دنا

ییایوپ هعلاطم یم یسررب ار ایلارتسا یاهراوناخ رد رقف و یتملاس کرتشم یاه

هداد .دنک شهوژپ نیا رد هدافتسا دروم یاه

هداد عون زا درکیور .تسا یقیفلت یاه

لدم زاس یب تیلع هطبار رتهب دروآرب ناکما هعلاطم نیا رد هدش هدرب راک هب ی یتملاس ن

ناکما ار رقف و یم ریذپ

.دزاس تسا رقف و یتملاس نیب هفرطود تیلع هطبار دوجو زا یکاح هعلاطم نیا جیاتن جیاتن نینچمه.

نآ تسرپرس هک ییاهراوناخ ندوب ریقف لامتحا هک تسا نآ رگنایب تبسن درادن رارق یبسانم تیعضو رد ،یتملاس ظاحل زا اه

ناتسرپرس هک ییاهراوناخ هب ییاهراوناخ ناتسرپرس دعب لاس رد ندش رامیب لامتحا رگید فرط زا .تسا رتشیب ،دنراد ملاس

.تسا رتشیب دنتسه ریقف یراج لاس رد هک اتیکآ و نامز (2

2011 هداد زا هدافتسا اب ) لاس رد شدلاگنب یاهراوناخ دمآرد و هنیزه یاه

2005 صخاش زا هدافتسا اب و یاه

هورگ هتخادرپ دمآرد یرباربان و رقف یسررب هبFGT

هتفای هب هجوت اب .دنا هب ،هلاقم نیا یاه

حطس دیاب یرباربان شهاک روظنم

هرهب نینچمه و یرهش قطانم رد دزمتسد و شزومآ .دبای شیازفا ییاتسور و یرهش قطانم رد یزرواشک شخب یرو

ناراکمه و ویا (3

2016 ییایوپ ) رقف نیب هطبار و رقف یاه هدرک یسررب ار ناملآ رد تملاس راتفر و نمزم

.دنا هعلاطم نیا رد

یم راهظا مک ای ندیشک راگیس ،ملاسان هیذغت دننام ،ملاس یاهراتفر شهاک رد رقف تبثم شقن لیلد هب دوش

حطس اب ،یکرحت

هرود هک تسا هدش هراشا هعلاطم نیا رد .تسا طبترم یتملاس زا ینییاپ ینلاوط یاه

جنم رقف رت بیسآ هب ر

هب یرتشیب یاه

یم یتملاس هب ،تسا هدش لئاق ایوپ تیصخش کی رقف یارب هعلاطم نیا نینچمه .دوش

و رقف نیب هطبار یسررب روظنم

هداد زا یتملاس یداصتقا یاه

- هداد تروص هب یعامتجا یبیکرت یاه

هرود هب طوبرم4

0 1 20 - 0 0 20 رد .تسا هدش هدافتسا

لدم رانک یتسجل نویسرگر یاه

لدم ،یعطقم ک فرصم ،ییاذغ میژر رب رادیاپ رقف ریثأت ات تسا هدش دروآرب زین تباث تارثا

یم ناشن جیاتن .دوش لیلحت یندب تیلاعف و تایناخد هب ،یتملاس بسانمان راتفر اب رادیاپ رقف هک دهد

فرصم دروم رد هژیو

یم ناشن جیاتن نینچمه .تسا طبترم یندب تیلاعف و تایناخد هک دهد

هبنج .دنتسه مهم رایسب رقف یایوپ و یدعبدنچ یاه

لیلحت و هیزجت .دندش ییاسانش یتملاس یاهراتفر رب رادیاپ رقف رتشیب تارثا ،تیسنج ساسا رب هنومن لیلحت و هیزجت اب اه

یم ناشن یم رس هب رقف رد هک یدارفا دهد

بیسآ یاهراتفر روهظ هب رتشیب دنرب یتملاس هب ناسر

یم قوس .دنبای

ناراکمه و نمدره (5

2016 دوخ هعلاطم رد ) عقوم هب هعجارم و رقف نیب هطبار

کشزپ هب رد یتشادهب تامدخ تساوخرد و

شدلاگنب گنوگاتیچ رد داح بت هب لاتبم یرتسب نارامیب نیب هدرک یسررب ار

هنومن زا هعلاطم نیا رد .دنا دادعت هب یا

522

ناتسرامیب رد داح بت هب لاتبم رامیب یاه

ناشن جیاتن .تسا هدش هدافتسا شدلاگنب یم

هعجارم رد ریخأت هب رجنم رقف دهد

1 Buddelmeyer and Cai

2 Zaman and Akita

3 Aue et al

4 Panel data

5 Herdman et al

(12)

12

تراسخ داجیا و یرامیب دیدشت هب رجنم دوخ نیا هک هدش رامیب یرتسب زا لبق یتشادهب تامدخ و کشزپ هب و یناج یاه

یم ناشن جیاتن نینچمه .تسا هدش نارامیب یارب یلام دهد

هنیزه و رقف ا لبق یلااب یاه

هعجارم رد ریخأت اب ناتسرامیب ز

هنیزه و کشزپ هب همانرب هب هجوت .دراد تبثم هطبار ناتسرامیب زا لبق رتشیب یاه

تملاس و یتشادهب یاه نیودت رد روحم

همانرب یم هعسوت یاه نیا دناوت

تبقارم هب یسرتسد و هتخاس فرطرب ار رقف زا یشان یاهدمایپ هنوگ ار بسانم یتشادهب یاه

هداس دنک رت .

وبمییام و اموگ (1

2017 هداد رارق یسررب دروم ار ناکدوک و نانز تملاس رب رقف یفنم ریثات ) .دنا

ریثأت زا هتفرگرب هعلاطم نیا

تسا هدش ثحب یتملاس فعض و رقف طابترا دروم رد و تسا ناکدوک و نانز تملاس رب رقف یفنم .

هدش اعدا هعلاطم نیا رد

ینس رد ریقف دارفا هک تسا یم یناوج ن

نآ عقاو رد دنریم یرامیب زا ًلاومعم اه

یرامیب و یدازردام ،ریگاو یاه دعب هک ییاه

نآ راچد دلوت زا یم اه

ءوس نینچمه و دنوش یم جنر هیذغت

.دنرب ناگدید بیسآ نیرتشیب ،عماوج زا یرایسب رد هنافسأتم

دنتسه ناکدوک و نانز هب طوبرم .

ناراکمه و رویرپ (2

2019 هداوناخ رد نادنزرف ناور تملاس ) هداد رارق یسررب دروم ار ریقف یاه

هداد هعلاطم نیا رد .دنا یاه

ات دنزرف دلوت زا لبق لاس زا اهراوناخ رقف 10

کیرتماراپ همین تروص هب و هتفرگ رارق هدافتسا دروم یگلاس لدم

زاس هدش ی

رد دنزرف یناور تملاس مئلاع .تسا 11

ا اب یگلاس شرازگ زا هدافتس

ییاناوت زا ردام یاه همانشسرپ نینچمه و دنزرف یاه

دادعت(

40192 دادعت( نادنزرف دوخ طسوت هدش لیمکت ) 46284

هزادنا ) ظاحل زا اهراوناخ هعلاطم نیا رد .تسا هدش یریگ

یداصتقا تیعضو -

هب یعامتجا 4

هدش میسقت هتسد :دنا

1 ( رقف دوجو مدع ) 5

/ 83 ؛)دصرد 2 م رقف ) ییاهراوناخ فرعم ،تقو

یم رارق رقف طخ نییاپ و لااب بوانتم روط هب هک تسا ( دنریگ

6 / 8 ؛)دصرد 3 ( دلوت زا دعب هرود لوط رد رقف ) 9

/ 4 و )دصرد

4 ( دیدش رقف ) 0

/ 3 یم ناشن هعلاطم نیا جیاتن .)دصرد هداوناخ نادنزرف دهد

یب اب هک ییاه یتابث

،دنتسه هجاوم لااب یلام یاه

لاع یاراد ،یناور مئ

ًاصوصخ .دنتسه بارطضا و سرتسا

یروآون و تسا هدشن ماجنا یقیقحت یناور تملاس اب نآ هطبار و یتیلباق رقف صوصخ رد هکنیا هجیتن نیا

بوسحم قیقحت

یم .دوش

1 Ngoma and Mayimbo

2 Pryor

(13)

13

ود لصف م

یرظن ینابم

(14)

14

همدقم هژیو هب نیشنریقف تلاحم شرتسگ ،ینیشنرهش دشر تازاوم هب ناریا رد هاگتنوکس

یاه هدیدپ زا یمسرریغ ریگارف یاه

هعماج یخیرات ظاحل هب ؛تسا هدوب یزورما یاهرهش هرود دراو یلاح رد یتنس ًاتبسن یراتخاس اب یناریا ی

هک دش رصاعم ی

هنیمز چیه هبور یارب یا

شلاچ اب ندش ور هیامرس یایند دیدج یاه

هیامرس ماظن رد ناریا ماغدا .تشادن ار یراد یراد

یناهج

هباثم هب اهرهش تقیقح رد ؛دوب هارمه هیامرس و فرصم ،عیزوت ،دیلوت لقث طاقن هب اهرهش لیدبت اب هرگ ی

هاگ ،یداصتقا یاه

هنیمز تامدخ و عیانص شخب یریگ مشچ دشر اب تروص هب نآ ییاضف باتزاب هک دندروآ دوجو هب ار رتشیب هچره زکرمت یاه

دش رادیدپ یمسرریغ تلاحم لیکشت هاگتنوکس دشر هب ور دنور ،یلحم و یراتخاس لیلاد هب زین همادا رد و

یمسرریغ یاه

هتکن اما ،تشاد همادا هاگتنوکس نیا زا یهجوت لباق شخب تیبثت هجوت لباق ی

لاس رد اه یکدنا ،دوجو نیا اب .تسا ریخا یاه

هاگتنوکس نیا زا صتقا و یعامتجا تسسگ یعون ،رهش زا یدبلاک هلصاف اب اه

یم هبرجت زین ار یدا ،تسودناریا( دننک

1389

: 27 - 26 رگید فرط زا .) :زا تـسا تراـبع هک دراد رثا ناسنا یناور و یمسج تملاس رب یفلتخم لماوع ،هزورما

1 یگدیچیپ

. ؛یرهش یگدنز نوزفازور یاه 2

. ؛یداصـتقا دیدـش یاهیرباربان 3

و اهراشـف رـه یرهـش ناسنا هک ینوگانوگ یاه ضقانت

مـئاد تلاکشم هب ناوت یم ،زین دراد دارفا یناور تملاس رب ییازسب ریثأت هک یلـماوع هـلمجزا .دراد راکورـس اـهنآ اـب زور دـننام قطاـنم رد یگدـنز و اهراشـف شهاـک یارب تیامح نتشادن ،یفاکان تلایصحت ،نمزم رقف ،نینچمه و نماان ای رطخرپ

رد راوگاـن و هـبقرتمریغ ثداوح گرـم ،قلاـط دـننام یگدـنز

نیب زا .درک هراشا لغش نداد تسد زا و نازیزع ماگنهبان

رـتشیـب ًلاامتحا نانیشن هیشاح ،اهرهش رد نکاس فلتخم یاه هورگ و ینابر( دنراد رارق تلاکشم هنوگ نیا ضرعم رد

،یرهاط 1386 ،یدمغرب ؛ 1387

یخرب . ) هنوگ نیا هب لاتبا نازیم ،تملاس ناصصختم

رد اه یرامیب نیب ار

21 ات 35

دصرد ه درک شرازگ ،اینورسخ(دنا

1390 تـسا نآ زا یکاح زین تاقیقحت یخرب جیاتن .) ،هعماج رتنییاپ تاقبط دارفا هک

،نارگید و یحایر( دنوـش یم یناور تلاکشم راچد رتشیب ًلاومعم 1389

.)

(15)

15

2-1 - رقف لوا شخب

1 - 1 - 2 - رقف موهفم

1

نایب موهفم قیقد رقف و هزادنا یریگ نآ راک یناسآ تسین . اما ملع داصتقا یعس هدرک ات یاج نکمم و اب کی بیرقت بسانم

نیا عوضوم ار فیرعت و هزادنا یریگ دنک . موهفم رقف رد نازیم یسرتسد دارفا

هب عبانم دروم زاین تهج ندروآرب ناشیاهزاین

هتفهن تسا . یاهزاین ناسنا رد نییاپ نیرت حطس نکمم زاین هب

،کاروخ

،کاشوپ بآ و یهانپرس یارب

یگدنز تسا . رگا یسک

زا نیا عبانم مورحم دوش ریقف قلطم هدیمان یم دوش . هنوگ مود

،رقف رقف یبسن تسا هک یموهفم هب

بتارم ماع رت دراد . نیا

هتسد ییاناوت ندروآرب یاهزاین

هیلوا دوخ ار دنراد اما تبسن هب ریاس دارفا ییاناوت نیمات ریاس یاهزاین دوخ ار هب لیلد

تیدودحم یلام

درادن . یارب لاثم نکمم تسا یدنمراک هک

یارب دیرخ تاناکما لومعم رد هعماج لثم دیرخ

،نویزیولت

،رتویپماک هخرچود

و ...

ای کرادت یارب کی ترفاسم ای

توعد نامهم هب

،هناخ روبجم دشاب رتشیب زا دح لومعم راک دنک ریقف

هب باسح یم دیآ . هب موهفم هداس نیا درف تبسن هب یدارفا هک دمآرد اهنآ یارب نیمات نیا اهزاین یفاک تسا ریقف هب باسح

یم .دیآ

رقف یبسن بسانتم اب

گنهرف و طیارش یعامتجا ره

روشک توافتم تسا . یارب لاثم یدرف هک رد کی روشک کچوک ییاقیرفآ

یگدنز یم دنک و یسرتسد هب

یاهزاین هیلوا دراد و تاناکما یشزومآ و

یتشادهب زین

رد حطس ابیرقت یبسانم یارب وا مهارف

تسا رد نآ روشک ریقف هب باسح یمن دیآ . اما یدرف هک رد هناخ یکچوک فارطا رهش ندنل اب نیمه تاناکما یگدنز یم دنک

ریقف بوسحم یم

دوش ای یارقف کرویوین عضو

هب بتارم یرتهب تبسن هب مدرم رهش یئبمب دنه

،دنراد ییاج هک شیب زا

50 دصرد تیعمج نآ

رد هلحم یاه هغاز نیشن یگدنز یم دننک .

2 - 1 - 2 - قلطم رقف یبسن رقف و2

3

.دنراد یرتشیب تیمها رقف عون ود ،نایم نیا رد اما ،تسا هدش میسقت ینوگانوگ عاونا هب رقف رقف

قلطم رب نیا ساسا فیرعت

یم دوش هک ره درف لقادح یاهزاین هیاپ یارب تشیعم دراد هک مدع نیمأت اهنآ یو ار راچد لکشم یم دنک . رد هجیتن طخ

1 .Poverty

2. Absolute Poverty

3. Relative Poverty

(16)

16

رقف قلطم نازیم یدمآرد تسا

هک صخش اب رتمک زا نآ یمن دناوت تاجایتحا یلصا

دوخ ار نیمأت دنک . یارب نیا روظنم

تمیق نیا اهلااک هبساحم و

اب رگیدکی عمج یم دوش . تاجایتحا هیاپ

دنترابع زا

،هیذغت نکسم و تشادهب عون رد لباقم رد .

رقف مود یبسن یموهفم هسیاقم

یا و هار لح ناملاع یعامتجا یارب

هبلغ رب فاطعنا یریذپان هزادنا

یریگ رقف قلطم تسا .

ریقف اب هجوت هب طخ رقف یبسن یطخ تسا هک دارفا ار ریقف یم دناد رگا دنناوتن درادناتسا یگدنز

رد هعماج دوخ ار هدروآرب

دننک . نیاربانب اب نیا فیرعت رد ایناتیرب یدرف هک دناوتن هناخ دوخ ار مرگ دنک ای یدرف هک رد ناریا نویزیولت هتشادن

دشاب

ریقف هب باسح یم .دیآ نیاربانب رقف یبسن یاهدرادناتسا یگدنز

رد کی هعماج صاخ رد نامز نیعم ار صخشم یم

دنک و

زا کی رادقم قلطم یلقادح زاغآ یمن دنک . هتکن مهم هولاع رب رصنع یناکم رد رقف یبسن رصنع ینامز

؛تسا نامه روط هک

شیپ رت هتفگ دش مدع یسرتسد هب

نویزیولت رد

لاح رضاح ناریا رقف تسا اما املسم رد ههد 1330 نینچ هدوبن تسا . (

،یناردنزام یدهاز 1384:298

دمآرد طسوتم زا درف دمآرد ندوب نییاپ فیرعت ربانب یبسن رقف.) دوش یم لماش ار هعماج

(Schiller, 2001: 16-17) رقف ندش رتدب هب رجنم یا هدننیازف روط هب یرهش یاه تیعمج عیرس دشر رضاح لاح رد .

(تسا هدش یرهش قطانم رد یبسن و قلطم Masika,2001: 3

.)

5 - 1 - 2 - ینهذ رقف

1

ریغ ای و یفاک نازیم هب یو یاهزاین ایآ هکنیا دروم رد درف ره تواضق .دوش یم هدیمان ینهذ رقف ،دوش یم هدروآرب یفاک

تسا هدش هتفرگ رظن رد دارفا ینهذ و یصخش تواضق کلام ،ینعی هک دهد یم ناشن رقف زا یسانش ناسنا تاعلاطم .

(تسا توافتم رقف زا ناسانشراک تاروصت اب رقف زا مدرم دوخ تاروصت Masika,2001,2

.) هک دراد دوجو ییاه هدیقع اریز

وخ کرد

،ناریپ( تسا توافتم دارفا نارگید ا و ناسانشراک کرد اب دوخ یاهزاین و رقف زا ارقف د 1384

: 22 .)

6 - 1 - 2 - یسرتسد رقف

2

،دنرادن یسرتسد بسانم شزومآ هب دمآرد مک یاه هداوناخ نادنزرف لاومعم :دوش یم هداد حرش یلاثم نایب اب ار رقف عون نیا ک یم هدافتسا اهنآ هک یتاناکما بلغا نادنزرف نیا نینچمه .دوش یم عیزوت دمآرد رب هورگ رد هک تسا یتاناکما لقادح دنن

تاقبط رد هلئسم عون نیا هک .دننامبزاب شزومآ زا و دننک راک دنروبجم ناشیاه هداوناخ لفکت راب رطاخ هب ریقف یاه هورگ

1. Mentality Poverty

2 .Access Poverty

(17)

17

حوطس هب یسرتسد رد یناوتان ،یسرتسد رقف .تسین هظحلام لباق لااب یدمآرد شرورپ و شزومآ ،تشادهب زا یلوبق لباق

(دشاب یم....و Job(2000)

،

،هنگنز زا لقن هب 1389

: 20 .)

7 - 1 - 2 - رقف گنهرف

1

لاس رد ییاکیرمآ سانش مدرم سیئول راکسا هک ینامز 1959

باتک رد راب نیتسخن یارب

"

زا یدراوم هعلاطم هداوناخ جنپ

کیزکم رد رقف گنهرف

"

ع تحت اه هیشاح گنهرف زا ، ناون

"

رقف گنهرف

"

: هک دوب هدرک نایب و دوب هدروآ نایم هب نخس

"

میوگب تسرد ای ،گنهرف کی تروص هب ار نآ یاه یگژیو و رقف گنهرف هک ما هدرک شلات سانش مدرم کی ناونع هب نم خ طخ رد یگدنز شور کی تروص هب و دراد دوخ یارب یتهج و تخاس هک یگنهرف هدرخ .مسانشب گنهرف هدرخ کی هداونا

دبای یم لاقتنا رگید لسن هب یلسن زا

"

( 1966 ،روشک نآ ای روشک نیا یگنهرف یاه هنیمز هب گنهرف نیا وا رظن ساسا رب .)

شدوخ یاه یگژیو دریگب لکش اج ره هک شدوخ هب صتخم تسا یصوصخ هب هنوگ کی هکلب ،دوش یمن طوبرم تیلم ای یاه یگژیو سیئول رظن زا .دروآ یم دوجو هب ار هب رتشیب هکلب ،تسا طابترا رد یدام هسفن یف لئاسم اب رتمک گنهرف نیا

،همه نیا اب .دروآ یم دوجو هب یتعنص هعماج کی رد هفرم طسوتم هقبط و نامورحم نایم رقف هک تسا طبترم یفاکش ق یدیدش رایسب تاداقتنا دروم اهدعب ،یا هدیدپ نینچ یارب یگنهرف بوچراهچ فیرعت لیلد هب سیئول هکارچ ؛تفرگ رار

ناماسبان تیعضو رب دییات رهم یعون ،گنهرف کی بوچراهچ رد رقف تیعضو فیرعت اب دیسر یم رظن هب

"

"ارقف ،تسا هدز

هتشاذگ ناشدوخ هدهع رب ار ناشتلاکشم لح و هدرک یلاخ یراد هیامرس هعماج هناش زا ار اهنآ تیلوئسم

،هوژپاسراپ.(تسا 1390

: 7 ل للادتسا عقاو رد .) هدنار هیشاح هب یداصتقا و یعامتجا رظن زا مدرم زا یهورگ هک دوب نآ سیئو

دنوش یم رد ،دنسر یم یگلاس تفه ،شش نس هب هک یماگنه نیشن ریقف تلاحم ناکدوک تسا یعدم سیئول راکسا .

ح رد طیارش زا یریگ هرهب یارب رگید یناور رظن زا هک دنوش یم لح نانچ رقف گنهرف نیداینب یاه شزرا و رییغت لا

،یبیدا(دش دنهاوخ یتآ نامورحم و ارقف و راچد شیوخ ناردپ تشونرس هب اذل و دنتسین هدامآ دوخ عضو ندرک نوگرگد ،یتشهب 1389 : 398 .)

1 .Culture of Poverty

(18)

18

8 - 1 - 2 - دیدج رقف

1

ناونع هتفای هعسوت یاهروشک یملع تایبدا رد نآ فیرعت هس ره .تسا هدمآ انعم هس هب لقادح فلتخم عبانم رد دیدج رقف رگید و دوش یم قلاطا ،تسا هدمآ دوجو هب یتعنص یاهروشک رد یفداصت یراکیب رثا رب هک یرقف هب هکنآ لوا .تسا هدش تاقوا زا تسرد هدافتسا رد یناوتان ،تیمورحم ،ییاهنت ،ریمض یاهتساوخ یارجا رد یبایماک مدع عقاوم یخرب رد هکنآ هک تسا یلیاسم هرمز زا ،یگنهرف یگتسباو ،تغارف فیرعت اب رقف زا فیرعت نیا .تسا هتفاین قیفوت نآ لح رد هافر هعماج

یمن بوسحم ریقف هجو چیه هب هک هعماج زا یراشقا یاه هتساوخ یاضرا یوس هب ار عبانم و دراد توافت نآ زا یداصتقا بار یعامتجا درط اب و هدروخ دنویپ یعامتجا موهفم اب دیدج رقف موس یانعم .دهد یم قوس ،دنوش هک یا هیشاح .دراد هط

دنا هدش هدنار هیشاح هب هعماج نتم هلیسو هب (Hilary, 1992: 136)

.

9 - 1 - 2 - یدمآرد رقف

2

،تسا دمآرد نیا نیمات زا ناوتان زین ریقف و دوش یم فیرعت دمآرد زا تیمورحم رقف نآ رد هک تسا یدرکیور یدمآرد رقف یم یدمآرد فاکش نآ شجنس رایعم اب هزرابم .دشاب

تسایس قیرط زا رقف رد رقف عفر .دریذپ یمم تروص یتیامح یاه

یم درف هب قح ندناسر نآ فده و رذگدوز رقف فده هعماج تسا یفاکان دمآرد زین رقف هدودحم و تدم هاتوک

،هنگنز( دشاب

1389 : 19 .)

10 - 1 - 2 - یتیلباق رقف

3

زا و هدوبن دمآرد ندوب نییاپ افرص رقف ،رقف هب یتیلباق هاگن رد تیلباق زا تیمورحم ناونع هب نآ

یم هدرب مان یساسا یاه .دوش

رقف هکلب .دریگ یم یاج نآ لیذ زین دمآرد دنچ ره ؛تسین دمآرد نتشادن یانعم هب رقف ،یتیلباق رقف هاگدید رد

« هباثم هب

یاه تیلباق زا تیمورحم دوش یم فیرعت یعامتجا و یدرف

.»

ازلا نآ شیازفا و دمآرد دوجو نیاربانب اه تیلباق ینوزف اب ًام

عفر هب ناوت یمن دمآرد بسک رد و درادن میقتسم هطبار نوچ یناوارف یاهریغتم هک ارچ ؛دمآ لئان یتیلباق یاه تیمورحم

طیارش و )... و تلایصحت ،لغش ،داوس(یعامتجا ،)تیسنج و نس( یدرف یاه یگژیو درف هک یگنهرف و یداصتقا ،یمیلقا

1. New Poverty

2 - Income Poverty

3 - Capability Poverty

(19)

19

،درادن یلرتنک اه نآ رب راذگریثات دارفا دمآرد شهاک رد دوخ یتیلباق یاه فاکش هک نیا رب هولاع .تسا رثوم هطبار نیا رد

دمآرد بسک یارب یرتمک ناکما ،دنراد ییلااب یگدنز ۀنیزه یهجو هب هک اهریپ و رامیب ،لولعم دارفا ،لاثم ناونع هب ؛دنتسه دنراد رایتخا رد ؛نارگید و یدومحم (

1384 : 22 - 20 .)

2-1-11 -

رقف هلئسم و تیلباق درکیور

راتخاس و تیلماع نایم لماعت هب رظان و ) زندیگ ینوتنآ(یبای تخاس هیرظن رب ینتبم یعون هب ناوت یم ار یتیلباق درکیور رد یناسنا تیلماع ندوب روحم هب هجوت اب اما ،درمشرب یرافغ(تفرگ رظن رد ارگ تیلماع ناوت یم رتشیب ار درکیور نیا ،نآ

ما و ،یدی 1390 : 228 ،عقاو رد .دنتسه درکیور نیا ه دمع تاعوضوم ،یساسا یاهدرکراک ای اهدرکلمع و تبثم یدازآ .)

،نامه( اهدرکلمع لیدب تابیکرت هب یبایتسد یارب داینبدوخ یدازآ ؛دوش یم بوسحم یدازآ یعون اجنیا رد تیلباق 32

)

یم ناونع هعسوت رازبا مه و فده مه ار یدازآ شرتسگ ،نس ،یدمحم و یوسوم( دنک

1388 : 137 .) هک تسا دقتعم یو

زا دیاب تیمورحم و رقف اب هک تسا یعوضوم ،ناسنا یاه یدنمناوت شرتسگ .دوش کرد دنراد دارفا هک ییاه یدازآ رظنم

،نس(دراد میقتسم یراگزاس ،رکفت نیا 1385

: 211 لئاسم هب فوطعم ،نس ثحب ،بیترت نیدب .) یگدنز کبس یدامریغ

امه

،یلجیم و لاه(تسا تکراشم و تینما ،یزاسدنمناوت ،اه تصرف دنن 1388

: 97 .)

یراذگ تسایس و یریگ هزادنا ،فیرعت زا معا رقف هب طوبرم ثحابم زا ار دوخ یریگ لکش یاه هشیر عقاو رد تیلباق درکیور ار اه تیساسح نیرتشیب نس هک تسا یا هزوح نیا و ؛تسا هدرک سابتقا رقف اب طبترم یاه هتخادرپ نآ هب دوخ تلااقم رد

تهج هب اما ،تیلباق دوجو اب هاگ .تیلباق نادقف طیارش رد مه و تسا سوملم تیلباق دوجو طیارش رد مه ،یتیلباق رقف .تسا دراد ناکما رگید یوس زا .درادن دوجو یدرف یاه تیلباق یعامتجا ققحت ناکما ،یعامتجا و یداصتقا مزلا یاهرتسب نادقف ا یاهرتسب نادقف تیعضو رد رگا ،لاح .دشاب وربور نآ نادقف اب درف یلو دشاب هتشاد دوجو تیلباق ققحت یعامتجا و یداصتق

،یتیلباق رقف رد ،ور نیا زا .دوب دهاوخ رت هدرتسگو رت قیمع رقف ۀنماد ،دشابن دوجوم زین یعامتجا مزلا یاهرتسب ،تیلباق ؛دتفا یم رطخ هب ناسنا یلاعت و دشر و تمارک و هیلوا یاهزاین فرص ندروآرب زا دیکأت و هجوت ،درکیور نیا رد هک ارچ

هولاع ،ور نیا زا .دنک یم لیم درف ییافوکش و رتلااب حطس یاهزاین یتح اهزاین مامت ندروآرب تمس هب و هدش جراخ یتایح سانم تلایصحت هب یبایتسد یارب ییاناوت مدع ،یساسا یاهزاین هب یبایتسد رد یناوتان رب یساسا قوقح ،بسانم لغش ،ب

هعماج هک ییاه تیلباق زا تیمورحم عومجم رد و یسایس و یگنهرف ،یعامتجا یاه یریگ میمصت رد تبثم ۀلخادم ،رشب یم یاج یتیلباق رقف ی هرمز رد ،دنک یم فیرعت ملاس یناسنا یارب دازآ یا

،یحلاص و تماص(دریگ 1395

: 1007 توافت .) یاه

یلباق و یدمآرد هاگن یم ار رقف عوضوم هب یت

هب ناوت .درک هصلاخ ریز لودج تروص

(20)

20

Universyity of Mohaghegh Ardabili

Final Report of Research project

Analysis of the Impact of Functional Poverty on Mental Health in Ardebil Informal Settlements

By

Ph.d Mohammad Hasah Yazdani Ph.d Asghar Pashazadeh

Ph.d Fatemeh Zadvali

Deparmant of

Geography And Urban Planninig

This Research Project Has Been Financially Supported by the Office of Vice Chancellor for Research

2020