تنواعم یشهوژپ
و یروانف
شرازگ ییاهن
حرط یتاقیقحت
شیپ و لیلحت یبونج همین رد یلاسکشخ هدیدپ یبای
ناریا
یرجم حرط
: روسفورپ یناحبس زورهب
هورگ یایفارغج
،یعیبط هدکشناد
تایبدا و
مولع یناسنا
:حرط راکمه رتکد
ریگنز نایرفص دیحو
ا نی حرط اب بیوصت و
تیامح یلام
هزوح تنواعم یشهوژپ
هاگشناد ققحم
یلیبدرا ارجا
هدیدرگ تسا
.
ناتسبات
1398
ب
هدیکچ یم یعیبط تارطاخم هلمج زا یلاسکشخ ههد رد هک دشاب
و تلاکشم اب ار ناریا روشک هتشذگ یاه
شخب ،قطانم نیا هلمج زا تسا هدرک عجاوم یدایز یدج یطیحم تارطاخم ج یاه
یم ناریا یبون .دشاب
شهوژپ لدم هنیمز رد ناریا یبونج هقطنم رد هتفرگ تروص یاه یلیخ و تردن هب یلاسکشخ یرامآ یزاس
یم زیچان یزاف رضاح شهوژپ زا فده نیاربانب .دشاب
صخاش یزاس
S.M.S
لدم ، شیپ و یزاس یلاسکشخ ینیب
یم ناریا یبونج همین رد .دشاب
اد زا شهوژپ نیا ماجنا یارب هد
29 رد شراب و امد هلاس 28
کیتپونیس هاگتسیا
( ینامز هزاب رد ناریا یبونج همین رد 2018
- 1990 یلاسکشخ صخاش هس ادتبا ،شهوژپ نیا رد .دش هدافتسا )
SPI, MCZI, SET
یزاف صخاش و هدش بیکرت و هبساحم هناگادج
S.M.S
لدم ود رد سپس دمآ تسد هب
یبصع هکبش
ANFIS
و فا مرن رد RBF
راز
MATLAB
لدم و هسیاقم یارب و یزاس
16 شیپ هدنیآ لاس ینیب
میمصت لدم زا هدافتسا اب تیاهن رد و دندش هریغتم دنچ یریگ
TOPSIS
یارب یلاسکشخ ریگرد قطانم
لاس ینعی یتآ یاه 16
تیولوا هدنیآ لاس هتفای .دندش یجنس
هس یزاف دیدج صخاش داد ناشن شهوژپ یاه
یلاسکشخ روکذم صخاش لدم ود یبایزرا رد .درک سکعنم دوخ رد لوبق لباق تقد اب ار
ANFIS
و
،RBF
لدم رادقم اب RBF
اب ربارب RMSE
15 / 1 رادقم و اب ربارب R2
9961 / 0 لدم هب تبسن ار تقد نیرتشیب
ANFIS
شیپ یارب یزاف صخاش ساسارب .داد صاصتخا دوخ هب ینیب
S.M.S
هاگتسیا جوسای ،نامرک دننام یاه
بآ و ( یلاسکشخ دصرد اب بیترت هب نادا 99
/ 0 ، 97 / 0 و 89 / 0 شیب هعلاطم دروم قطانم رد ) ضرعم رد رت
مه .دنتفرگ رارق هدنیآ یلاسکشخ لدم ساسارب نینچ
Topsis
هاگتسیا زین دروم هقطنم یلامش و یزکرم یاه
( بیترت هب رهشافص و گنرهوک دننام شهوژپ 19
/ 0 و 21 / 0 لاس رد ) شخ ضرعم رد یتآ یاه
دصرد اب یلاسک
مک .دنتفرگ رارق یرت
تاملک یدیلک : ،هرطاخم ،یرامآ لیلحت لدم
یاه وRBF ANFIS
هیبش ، یزاف ،یزاس یزاس
ج بلاطم تسرهف
ناونع
هحفص
و شهوژپ یسانش طیحم ،شهوژپ تایلک :لوا لصف شور و داوم
اه
1 - 1 - ...هلئسم نایب ...
2
1 - 2 - ...شهوژپ فادها ...
3
1 - 2 - 1 - لصا فده ی
شهوژپ ...
4
1 - 2 - 2 - فدها عرف ی شهوژپ ...
4
1 - 3 - ...شهوژپ لاؤس ...
4
1 - 4 - ...شهوژپ تایضرف ...
4
1 - 5 - ...شهوژپ هنیشیپ ...
5
1-6 - شور و داوم ...اه
...
8
1-6-1 - ...هعلاطم دروم هقطنم ...
8
1 - 6 - 2 - یمومع تاصخشم ...ناریا یبونج همین
...
....
...
11
1 - 6 - 3 - ییاوه و بآ تایصوصخ و یمیلقا طیارش ...
...
...
..
...
11
1 - 7 - ...قیقحت شور ...
. ...
. ...
12
1 - 7 - 1 - یبصع هکبش لدم ...RBF
...
...
13
1 - 7 - 2 - یبصع هکبش لدم
ANFIS
...
...
...
...
16
1 - 7 - 3 - هدیا تلاح هب یکیدزن شور
(لآ
TOPSIS
) ...
...
...
17
د
یرظن ینابم :مود لصف
2 - 1 - ...همدقم ...
. ...
21
2 - 2 - ...یلاسکشخ موهفم .
...
22
2 - 3 - اکن یت رد دروم ...یلاسکشخ .
...
22
2 - 4 - ...یلاسکشخ و یکشخ توافت 23
2 - 5 - ...یلاسکشخ عوقو للع ..
24
2 - 6 - ...یلاسکشخ موادت هرود ...
...
...
25
2 - 7 - ...یلاسکشخ و یکشخ ...
...
25
2 - 8 - شرتسگ یلاسکشخ
اه رد ...ناهج ...
26
ثحب و جیاتن :موس لصف
3 - 1 - یبصع هکبش لدم ود هسیاقم
ANFIS
و ...RBF
...
...
29
3 - 2 - شیپ یبصع هکبش لدم ساسارب یلاسکشخ ینیب نیون صخاش وRBF
S.M.S
..
..
...
32
3 - 3 - هنهپ تدش یدنب زا هدافتسا اب ناریا یبونج قطانم رد یلاسکشخ
TOPSIS
...
....
...
35
هجیتن :مراهچ لصف یریگ
اهداهنشیپ و
4 - 1 - هجیتن ...یریگ ...
...
39
4 - 2 - هیضرف نومزآ ...اه
41
4 - 3 - ...اهداهنشیپ ...
...
...
42
تسرهف عبانم
و ...ذخآم ...
...
43
ه
6
لصف لوا
تایلک شهوژپ
طیحم ، یسانش
شور و داوم و شهوژپ
اه
7
1 - 1 - یب نا هلئسم
یم نیمز هرک فلتخم قطانم رد میلقا رییغت و تاناسون یپ رد یلاسکشخ هدیدپ و دهدب خر دناوت
شخب رد ار یدایز یمیلقا تارطاخم هعجاف زا یلاسکشخ دوجو نیا اب .دشاب هتشاد رشب یگدنز فلتخم یاه
یاه
فگ لامرن طیارش هب تبسن امد شیازفا و تبوطر ،یگدنراب دوبمک اب یمیلقا یم هت
،ریگنز نایرفص و یلانیز( دوش
1۳96 یلاسکشخ اب ریگرد قطانم رد یلاسکشخ تیریدم ناکرا نیرت مهم زا یکی یلاسکشخ شیاپ و .)
یم ،ناراکمه و یلانیز( دشاب 1۳96
مه .) یم یمیلقا تاناسون زا یحضاو هناشن یلاسکشخ هدیدپ نینچ هک دشاب
شیب یرشب عماوج رب هدیدپ رگید زا رت
یاه یم ریثات یعیبط ،ناراکمه و رهماسراپ( دراذگ
1۳97 هجیتن رد .)
یگدنراب ،یلاسکشخ هرود ًابقاعتم و مک یاه
هتشاد بآ عبانم تیریدم رب یهجوت لباق تارثا ،مک یبد اب ییاه
،دیزیاب( دشاب 1۳97
مه .) هدیدپ یلاسکشخ رگید یفیرعت رد نینچ یم یمیلقا یا
شراب دوبمک اب هک دشاب
ب تبسن یم لکش هقطنم رد راظتنا دروم طسوتم ه ،ناراکمه و ینابرق( دریگ
1۳97 : 25 یلاسکشخ هزورما .)
نیمز هرک فلتخم قطانم رد میقتسمریغ و میقتسم یاهدمایپ یاراد هک تسا یعیبط مهم تارطاخم زا یکی ،ناراکمه و یقرب( دراد 1۳97
ییادج شخب و یطیحم عیاقو زا یکی یلاسکشخ دوجو نیا اب .) تاناسون ریذپان
یم یمیلقا یگژیو زا هدیدپ نیا دشاب
هدنوش رارکت و یلصا یاه میلقا ی
یم رامش هب فلتخم یاه یزاجح( دور
-
یوج و هداز ،هداز
1۳98 جراخ و لخاد رد یلاسکشخ قیقحت و هعلاطم هنیمز رد مه یرگید نارگشهوژپ .)
یم نآ هلمج زا هک دندرک شهوژپ هب مادقا روشک :هب ناوت
یدادح و
یردیح ( 1۳94 ،) و یرصتنم
(ییاطعریما 1۳94
(ناراکمه و یناحبس ،) 1۳94
،) یبتجم و یحلاص (روپ
1۳95 (ناراکمه و یراقفلوذ ،) 1۳95
،)
ناراکمه و یدنوامد (
1۳95 ( ناراکمه و ینف ،) 1۳95
یلعملاغ ،) ( ناراکمه و1
2011 ،) گناوه ناراکمه و 2
1 Gholam Ali
2 Huanga
8
( 2015
،) ناج نایمرد ناراکمه و۳
( 2015 ،) یراکتشخ یناث
( 2015 امویت ،) ناراکمه و 4
( 2015 ،) ینونیپسا و5
ناراکمه ( 2015 گناه ،) ( ناراکمه و6
2016 سیک ،) ( ناراکمه و 7
2017 موینیج ،) ( ناراکمه و8
7 201 هراشا )
.درک
رضاح شهوژپ روظنم هب
شیپ و لیلحت ناریا یبونج همین رد یلاسکشخ هدیدپ یبای
یم .دشاب اذل یم ناوت
همانرب و قیقد تاعلاطم ماجنا اب ۀنیمز رد هدش یزیر
زا هلصاح تارطاخم هعلاطم دروم هقطنم رد یلاسکشخ
و داد شهاک ار یلاسکشخ یمز
ن ه دنمفده هعسوت یاه یارب
یاپ یلاسکشخ قیقد ش هعلاطم دروم رد
مهارف ار
.درک
1 - 2 - شهوژپ فادها
ناریا یبونج همین رطخ نیا رثا رد هدراو تراسخ نازیم و تسا یلاسکشخ و یکشخ هب دعتسم هک
هرهب .تسا شیازفا هب ور یعیبط شهاک هب ریخا یاه لاس رد یگدنراب شهاک زین و بآ عبانم زا هیور یب یرادرب
رد بآ هنارس نیا
هقطنم گرزب زا یلاسکشخ و بآ دوبمک.تسا هدیدرگ رجنم یم ییاه شلاچ نیرت
هک دنشاب
یزرواشک هعسوت ناریا یبونج هقطنم رد
لاح رد .دوب دهاوخ هجاوم نآ اب هدنیآ و هدش رکذ دراوم هب هجوت اب
یم رضاح قیقحت رد یلاسکشخ تارثا شهاک لیلحت و یسررب هب ات دشوک
ناریا یبونج همین و دزادرپب
یژتارتسا دنک نایامن اتسار نیا رد ار مزلا یاه
یم ور نیا زا فده ود ناوت
یعرف :داد رارق یسررب دروم ار ریز
3 Jandarmian
4 Touma
5 Spinoni
6 Huanga
7 Kisi
8 Jinum
9
1 - 2 - 1 - لصا فده ی
شهوژپ
شیپ و لیلحت - ناریا یبونج همین رد یلاسکشخ هدیدپ یبای
یم .دشاب
1 - 2 - 2 - فدها عرف ی شهوژپ
اپ - ی ش لاسکشخ ی ناریا یبونج همین زرا و هتشذگ رد
ی با ی پ ناکما ی ش یب ن ی ارب نآ ی آ ی .هدن
زجت - ی ه لحت و ی ل لاسکشخ ی ناریا یبونج هقطنم رد
، رط زا ی ق گدنراب( ،رصانع ی
صخاش زا هدافتسا اب )امد و
دج ی د
SEPI
م ی .دشاب
1 - 3 - شهوژپ لاؤس
یگژیو - یلاسکشخ رد
قطانم فلتخم همین یبونج ناریا زا رظن
،دنور
،تدش موادت و وارف ینا عوقو هب هچ
تروص یم
؟دشاب
یئاراک - لدم ردSPEI
یبایزرا یلاسکشخ تبسن
هب صخاش هنوگچSPI
یم
؟دشاب
1 - 4 - شهوژپ تایضرف
م رظن هب - ی دسر ب ی ش رت ی ن لاسکشخ دصرد ی
ناوارف ،تدش رظن زا ی
، ا طوبرم موادت و ی
تس گ ها یاه ،یبرغ همین
هعلاطم دروم هقطنم شاب
.د
هب - م رظن ی دسر لدم صخاش هب تبسن یلاسکشخ یبایزرا ردSPEI
قیقدSPI
.دنک لمع رت
10
1 - 5 - شهوژپ هنیشیپ
لاس زا هک ،یلاسکشخ تیمها هب هجوت اب لیلد هب ناققحم و نارگشهوژپ زا یرایسب هجوت هتشذگ یاه
تسا هدرک بلج دوخ هب ناهج فلتخم قطانم رد نآ تدش شیازفا ا
هنیمز نیا رد هک یتاعلاطم هلمج ز اب
لدم ه یلاسکشخ فلتخم یا یلاسکشخ شیاپ تهج
هدش ماجنا :لماش
( ناراکمه و یزورون 1۳97
شیپ هب ) هرود یط یلاسکشخ تیعضو ینیب
20۳7 - 2018 درکیور تحت
هرود موادت ،یرامآ هرود شیازفا اب هک دندیسر هجیتن نیا هب و هدومن مادقا نارلهد و ملایا رد میلقارییغت یاه
شیب یلاسرت و یلاسکشخ نآ تدش و رت
مک اه .دوب دهاوخ رت
( ناراکمه و رهماسراپ 1۳97
یروئت زا هدافتسا اب ) تشگزاب هرود و تدم ،تدش لیلحت رد RUN
هب تبسن یلاسکشخ تدش ریخا ههد یط هک دندیسر هجیتن نیا هب و دندرک هعلاطم ار سراف ناتسا یلاسکشخ .تسا هتشاد یشیازفا دنور نآ زا لبق ههد
مه و یباجح ( ناراک
1۳97 رملاپ یلاسکشخ تدش صخاش لیدعت هب )
( )PDSI
هراوحرط یانبم رب
وج شنکمهرب -
یکشخ حطس
ALSIS (
یبایزرا هک دندیسر هتفای نیا هب و دنتخادرپ هخرک زیربآ هضوح رد )
صخاش ینامز هرود یارب یلاسکشخ یاه 2011
- 198۳ نایب هخرک زیربآ هضوح رد عوقو شرازگ رگ
یلاسکشخ دیدش یاه
صخاش طسوت نیعم موادت یازا هب رت
AL-PDSI
صخاش اب هسیاقم رد
SC-PDSI
یم .دشاب ( یدیزیاب 1۳97
هاگتسیا یلاسکشخ یبایزرا هب ) و تسبره شور زا هدافتسا اب روشک برغ کیتپونیس یاه
یبصع لدم -
شیب هک دندیسر هتفای نیا هب و هدومن مادقا یقیبطت یزاف مک و نیرت
صخاش ریداقم نیرت
یلاسکشخ I (
) هاگتسیا رد لپرس و زقس ،بارس ،باکت یاه
هاگتسیا رد و باهذ هداد خر لیبدرا و ناتسرل یاه
.تسا ( ناراکمه و ینابرق 1۳97
یناکم تارییغت دنور یسررب هب ) یلاسکشخ هریغتم ود صخاش ینامز –
یسانشاوه لاس رد هک دندیسر هتفای نیا هب و دندومن مادقا ناریا رد SPEI
یاه و هداد خر میلقا رییغت ریخا
هرود تمس هب ناریا کشخ یاه
.تسا هدوب لیامتم رت
11
( ناراکمه و یقرب 1۳97
دروم ییاتسور قطانم نینکاس رب یلاسکشخ یاهدمایپ ییاسانش و لیلحت )
یداصتقا لماوع هورگ رد هعلاطم دروم یاتسور رد یلاسکشخ دندیسر هتفای نیا هب و دنداد رارق شهوژپ شهاک(
.تسا هتشاد یپ رد ار )یغاب و یعارز تادیلوت زا یشان دمآرد ( ناراکمه و نایئاباب 1۳97
شیپ هب ) هدافتسا اب روشک برغ بونج زیربآ هضوح رد یلاسکشخ هناهام ینیب
لدم زا
CFSv.2
یناوارف ظاحل اب دندیسر هتفای نیا هب و دنتخادرپ یتادهاشم یلاسکشخ یاهدادخر لک یاه
تیعضو یارب اه
بیترت هب هک یلاسکشخ و یلاسرت ،لامرن ی 4
/ 76 ، 5 / 12 و 8 یم لماش ار تلااح لک دصرد -
شیپ یلک تحص ،دنوش یلاسکشخ هیامن ینیب
هبSPI
4 / 7۳ یم دصرد .دسر
یزاجح یوج و هداز ( هداز
1۳98 هجیتن نیا هب و هدومن مادقا ناریا رد یلاسکشخ ییاضف رامآ لیلحت هب .)
هداد هک دندیسر اش یاه
یلاسکشخ صخ هشوخ یوگلا یاراد و ییاضف یگتسبمه دوخ یارادSPI
یم یا .دنشاب
9زمیج ( ناراکمه و 2015
لدم هب ) یزاس
تاریثأت یلاسکشخ
رب ساسا صخاش یاه یلاسکشخ
یسانشاوه رد
لدم هک دندیسر هتفای نیا هب و دندومن مادقا اپورا یاه
ریثات راذگ یلاسکشخ یاراد
ود لدم
بوخ بسانم
Pseudo-R2 = 0.225-0.716(
و )
ییاناوت شیپ ینیب
،دندش ناونع هک
ناکما هدافتسا زا نینچ
لدم ییاه یارب شیپ ینیب یلامتحا یلاسکشخ
یم بسانم دشاب
.
10ملاآ ( ناراکمه و 2017
یبایزرا هب ) یلاسکشخ
اب هدافتسا زا
لدم یلاسکشخ SPEI
یارب قطانم
فلتخم یزرواشک و
کیژولوکا رک مادقا دنه
رد دندیسر هتفای نیا هب و دند لوط
24 لاس هتشذگ یلاسکشخ
ابیرقت رد مامت شش هقطنم شیازفا هتفای تسا . هتفای یاه نیا هعلاطم هب تدش هب یبایزرا تاریثات یلاسکشخ
رب دیلوت صلاخان هیلوا و هعسوت همانرب یاه هدنیآ یلامتحا رد
هقطنم هباشم رد رسارس ناهج کمک دهاوخ درک .
داسوک
11ا ( ناراکمه و 2017
) یبایزرا یارب راگزاس یدرکیور تهج رد کیژولوردیه تارییغت یسررب هب
شور بلغا هک دندیسر هتفای نیا هب و هتخادرپ یلاسکشخ و لیس رد تارییغت صیخشت رد هدافتسا دروم یاه
یمن و تسین بسانم دنور صیخشت یارب یکیژولوردیه یطارفا یاهدنور میمصت رد دناوت
یریگ هدافتسا دروم
رارق .دریگ
9 James
10 Alam
11 Quesada
12
یسردم
12دار ناراکمه و (
2017 ) نیا هب و دندومن مادقا یکیژولوردیه و یسانشاوه یلاسکشخ یسررب هب
صخاش هک دندیسر هتفای رد یکیژولوردیه و یسانشاوه یلاسکشخ یلصا یگژیو ود نداد ناشن اب رداق SPI
هئارا هرودرد قیقد دروآرب ی یدش یلاسکشخ ددجم تشگرب ی
یم د .دشاب
1۳یکلز ناراکمه و (
2017 ) درادناتسا شراب صخاش زا هدافتسا اب
SPI (
رملاپ یلاسکشخ صخاش و )
( )PDSI
هراوهام یاه هداد و هک دندیسر هجیتن نیا هب و هدومن مادقا یپویتا رد یلاسکشخ یسررب هب یا
هرود هدودحم لامش رد هدش هدهاشم تبوطر و یکشخ یاه روط هب هعلاطم دروم ی
رد وسنا رییغت هب هدمع
لصف .دراد یگتسب ناتسبات و راهب یاه
بدلیف مولب و اتراسرام (14
2018 هب ) لدم یزاس ییاضف و ینامز زا تیعضو یلاسکشخ مادقا ینیمزریز
یم اراد ار یلاسکشخ یبایزرا ییاناوت لدم هک دندیسر هتفای نیا هب و هدومن ههد رد و دشاب
یلاسکشخ ریخا یاه
فا قافتا .تسا هدات
15یک ( ناراکمه و 2019
هیبش هب ) یزاس
و شیپ ینیب یلاسکشخ ینتبم
ب صخاش ر ابSPI
هدافتسا زا
لدم
ARMA-GARCH
هک دندیسر هتفای نیا هب و دنتخادرپ تقد
لدم
ARMA-GARCH
رایسب رتلااب زا
لدم تساARMA
.
لیکسامربج ( ناراکمه و 16
2019
،للع هب یشهوژپ رد ) تارثا
و فاطعنا یلاسکشخ یریذپ رد
قرش
یرفآ کرد هک دندیسر هجیتن نیا هب و دنتخادرپ اق رتهب
زا للع و تارثا
،یلاسکشخ تیریدم
یتکراشم و
تامادقا
یلحم یارب داجیا تمواقم رد ربارب یلاسکشخ یرورض
تسا . یراکمه یوق
تلود و نادنورهش زین
رد تراظن و
تیریدم یلاسکشخ دیفم
یم دشاب .
17ییو اراکمه و ( ن 2019 لدم هب ) یزاس
یبایزرا تافلت یلاسکشخ رد
بونج یبرغ نیچ رب ساسا کی
تیلاعف سامم شزرا هک دندیسر هتفای نیا هب و دندرک مادقا یلولذه ینیمخت
زین رایسب هباشم نایز یاه یعقاو
12 Modaresi
13 Zelki
14 Marchanta and Bloomfield
15 Qi
16 Gebremeskel
17 Wei
13
یداصتقا دوب
.
،نیاربانب لدم
یبایزرا تاراسخ یشان
زا یلاسکشخ هقطنم
یا هک رد نیا هعلاطم یا داج هدش تسا
و لدم یبایزرا تافلت یلاسکشخ رد
بونج یبرغ نیچ لباق دامتعا یم دشاب .
شور دروم رد ،نآ زا لصاح تارطاخم و یلاسکشخ تیمها رد روکذم هتفرگ تروص تاقیقحت هجوت اب یم هعلاطم دروم .دراد یعیبط تارطاخم رد یازسب تیمها یلاسکشخ هدیدپ هک درک ناعذا ناوت
هب هجوت اب
یسررب شور هتفرگ تروص یاه هدوب یلک تروص هب هدش ماجنا نونک ات هک یلاسکشخ هعلاطم یارب دوجوم یاه
هداد ادتبا عوضوم نیا هب ندمآ قیاف یارب رضاح شهوژپ زا فده .تسا هتشادن ور عوضوم تیافک و و امد یاه
یبصع هکبش لدم زا هدافتسا اب سپس هدش زیلانآ شراب -
یعونصم
ANFIS18 19 و
F
هسیاقم تروص هب RB
یا
لدم یلاسکشخ نیون صخاش و هدش یزاس
S.M.S20
.دش یحارط یلاسکشخ تیعضو رتهب دید یارب تیاهن رد
ناریا یبونج قطانم رد یلاسکشخ اب ریگرد قطانم ،هدنیآ زا زا دعب
شیپ ،ینیب هاگتسیا یلاسکشخ دروم یاه
لدم زا هدافتسا اب هعلاطم
Topsis
تیولوا هنهپ و یجنس ب
.دندش یدن
1-6 - شور و داوم اه
1-6-1 - هعلاطم دروم هقطنم
هقطنم یبونج تفرگ رارق یسررب دروم قیقحت نیا رد هک ناریا 8
لماش ،ناتسا 28
کیتپونیتس هاگتتسیا
یم یم اراد ار دوخ صاخ یاوه و بآ اب قطانم ناریا یبونج همین ،یایفارغج ظاحل زا هک دشاب هلاتسره هک دشاب
هرطاخم تراسخ یم دوخ هب یلاسکشخ ظاحل زا ار یدایز یعیبط یا
رد .دنیب (لکش
1 - 1 ) هتعلاطم دروم هقطنم
لودج رد و (
1 - 1 ) یایفارغج تاصخشم 28
.دندش هئارا هعلاطم دروم هاگتسیا
18 Adaptive Neuro-Fuzzy Inference System
19 Radial Basis Function
صخاش20
بیکرت هتفای ارب ساسا هس صخاش : تنروت هدش درادناتسا قرعت و ریخبت صخاش صخاش ،تیاو
شراب درادناتسا و هدش
هدش حلاصا صخاش CZI
14
لکش 1 - 1 - حطس رد هعلاطم دروم هقطنم تیعقوم روشک
لودج 1 - 1 - هاگتسیا یایفارغج تیعقوم یاه
هعلاطم دروم
فیدر هاگتسیا مان
اه ییایفارغج لوط
( یقرش ) ییایفارغج ضرع
)یلامش(
ایرد حطس زا عافترا )رتم(
یرامآ هرود لوط
1 ناتسب
00' 48° 4۳'
۳1° 8
/ 7 2018
- 1990
2 دابآ یفاص
25' 48° 16'
۳2° 9
/ 82 2018
- 1990
۳ نادابآ
15' 48° 22'
۳0° 6
/ 6 2018
- 1990
4 لوفزد
2۳' 48° 24'
۳2° 14۳
2018 - 1990
5 نامیلس دجسم 17'
49° 56'
۳1° 5
/ ۳20 2018
- 1990
15
6 رهشوب
49' 50° 58'
28° 9
2018 - 1990
7 رید ردنب
56' 51° 50'
27° 4
2018 - 1990
8 مج ناگنک
22' 52° 49'
27° 655
2018 - 1990
9 زاریش
۳6' 52° ۳2'
29° 1484
2018 - 1990
10 ' اسف
° 17 ' 54
° 47 28 2
/ 1098 2018
- 1990
11 زیرین
20' 54° 12'
29° 16۳2
2018 - 1990
12 رهشافص
50' 5۳° ۳5'
۳0° 2251
2018 - 1990
1۳ نورزاک
۳9' 51° ۳6'
29° 840
2018 - 1990
14 نجورب
18' 51° 59'
۳1° 2260
2018 - 1990
15 درکرهش
51' 50° 17'
۳2° 9
/ 2048 2018
- 1990
16 گنرهوک
70' 50° 26'
۳2° 2285
2018 - 1990
17 ناگدرل
49' 50° ۳1'
۳1° 1580
2018 - 1990
18 سابعردنب
22' 56° 1۳'
27° 8
/ 9 2018
- 1990
19 بانیم
50' 57° 60'
27° 6
/ 29 2018
- 1990
20 نادبنگود
49' 50° 20'
۳0° 726
2018 - 1990
21 جوسای
۳۳' 51° 41'
۳0° ۳
/ 1816 2018
- 1990
22 نادهاز
5۳' 60° 28'
29° 1۳70
2018 - 1990
2۳ راهباچ
۳7' 60° 17'
25° 8
2018 - 1990
24 ' لباز
° 29 ' 61
° 20 ۳1 2
/ 489 2018
- 1990
25 نامرک
58' 56° 15'
۳0° 8
/ 175۳ 2018
- 1990
26 جونهک
42' 57° 58'
27° 7
/ 469 2018
- 1990
27 ناجنسفر
54' 55° 25'
۳0° 9
/ 1580 2018
- 1990
28 تفریج
48' 57° ۳5'
28° 601
2018 - 1990
16
1 - 6 - 2 - یمومع تاصخشم ناریا یبونج همین
هوک یبونج یحاون لماش ناریا بونج یاه
سرگاز هنارک و یلامش یاه سراف جیلخ
ناتسا هک تسا یاه
سراف ، دمحاریوب و هیولیگهک ،
ناگزمره و
رهشوب یم رب رد ار .دریگ
ناتسا یاه ناتسزوخ و
نامرک نیا رد زین
میسقت یم هداد یاج یدنب یاهرهش .تسا کشخ و مرگ یاوه و بآ یاراد ناریا بونج زا یگرزب شخب .دنوش
زاریش ، رهشوب ، جوسای ، سابعردنب ،
نامرک ، تشدورم ،
ناجریس ، زاوها و شیک هقطنم نیا مهم یاهرهش زا
هب یم رامش .دنور
1 - 6 - 3 - ییاوه و بآ تایصوصخ و یمیلقا طیارش
هدمع شخب تحاسم زا یا
ناگزمره ناتسا هتفرگرب رد یناتسهوک قطانم ار
هوک و دنا هقطنم نیا یاه
همادا هوک هتشر یاه
یم دادتما یقرش بونج هب یقرش لامش زا جیردت هب هک دنا سرگاز ی
هتشر نیا همادا .دنبا
هب ،عافترا شهاک اب هارمه هپت
یاهروهام یکهآ
، یچگ نیمز هب و هدش یهتنم ینش و یلحاس تسپ یاه
جیلخ
سراف و نامع یایرد یم لصتم
فارطا رد ،یلحاس تسپ هیحان نیا .ددرگ زمره هگنت
شیب تعسو و ،هتفای یرت
یارب یدعاسم طیارش یزرواشک
هدروآ دوجو هب یفیص و تسا
. تاصخشم هب هجوت اب ناتسا رارقتسا و یمیلقا
هراح قوف هقطنم رد ناگزمره مهم اوه یمرگ ،یا
زا ناگزمره ناتسا .تسا نآ یمیلقا دوهشم هدیدپ نیرت
قطانم مرگ و کشخ ناریا راون یاوه .دراد رارق ینابایب و ینابایب همین یاوه و بآ ریثأت تحت نآ میلقا و تسا
ناتسبات رد یلحاس رایسب اه
مرگ و بوطرم زا نآ یامد زین یهاگ و تسا 52
هجرد دارگیتناس یم زواجت
.دنک
دودح رد هقطنم نیا هنلااس طسوتم یامد 27
یتناس هجرد تسا دارگ
.
یگژیو زا هاتوک لصف کی و مرگ ینلاوط لصف کی ،ناگزمره ناتسا ییاوه و بآ یاه
کنخ لصف .تسا
یجرش یاوه اب هارمه مرگ 9
یم ازارد هب هام لصف .دشک
ناتسبات دنفسا لیاوا زا ورش هام
یم ع هتفر اوه ،دوش
هتفر یم یمرگ هب ور ات دور
نیا هام رد امرگ هک یاه
ریت و دادرم یم دوخ جوا هب اب هارمه نآ کنخ لصف .دسر
یم لوط هام هس دودح رد اوه یبسن یکشخ یم عورش هامرذآ لیاوا زا لصف نیا .دشک
ریثأت تحت و دوش
17
هدوت یم رارق یبرغ کنخ یاوه یاه رفص هب تردن هب لاس یاهبش نیرتدرس رد ناتسا نیا یاوه یامد .دریگ
یم هجرد اهزور رد و دسر
ی یناتسمز نییاپ رفص یلااب دارگ یتناس هجرد هد زا ًلاومعم نآ یامد
یمن رت دیآ .
شراب نازیم و تسا ینابایب یحاون یاوهو بآ دننامه ناتسا نیا یاوه و بآ قوف زین نآ یوج یاه
هداعلا
یم کدنا یمن تروص یمهم یگدنراب لاس زا هام هن دودح رد ،هقطنم نیا رد .دشاب
هدمع تمسق و دریگ
یم عوقوب تبون ود ای کی رد زین نآ یگدنراب دننام بلغا نآ یگدنراب مه کدنا دراوم نامه رد .ددنویپ
ناراب یراهب یاه لیس
یم راب هب یناوارف تاراسخو تسا اسآ سراف جیلخ لحاوس رد یبسن تبوطر نازیم .دروآ
نیب و تسا لااب ًاتدمع 20
ات 100 دراد ناسون دصرد .
1 - 7 - قیقحت شور
هداد دخا زا دعب شهوژپ نیا رد یاه
29 هلاس شراب و امد یارب
28 لاسکشخ ریگرد قطانم هاگتسیا ی
هداد ادتبا ،ناریا لامرن سپس و زیلانآ روکذم یاه
هاگتسیا و دندش یزاس لامرن دنتشاد لامرنریغ هداد هک یاه
-
لامرن زا دعب .دندش یزاس هداد یزاس
یاه شراب و امد لدم یارب یدربراک یوق و نیون لدم ود زا هدافتسا اب
-
شیپ و یزاس میلقا رد ینیب
لدم ینعی یسانش یبصع هکبش یاه
ANFIS
و لدمRBF
و دنتفرگ تروص یزاس
شیپ یارب روکذم لدم ود سپس هداد نداد شزومآ زا دعب و دندش هسیاقم هدنیآ یارب قیقد ینیب
هس یاه
صخاش
SET21 2۳, MCZI
22,
نآ بیکرت و ،SPI
مان اب یلاسکشخ دیدج صخاش اه
S.M.S
لاس یارب،
هدنیآ یاه
شیپ صت لدم هدافتسا اب تیاهن رد و دندش ینیب میم
هریغتم دنچ یریگ
TOPSIS24
شیب قطانم اب ریگرد رت
هرطاخم هدیدپ تیولوا یلاسکشخ یا
هرهب اب و هدش یجنس مرن زا یریگ
رازفا
ArcGIS
هداد یجورخ یاه
هنهپ .دندش یدنب
21 Standardized EvapotranspirationTorrent White Index )تیاو تنروت هدش درادناتسا قرعت و ریخبت صخاش(
22 Standardized Precipitation Index )هدش درادناتسا شراب صخاش(
23 Modified CZI Index )CZI هدش حلاصا صخاش(
24 Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution
18
1 - 7 - 1 - یبصع هکبش لدم
RBF
هکبش یاه یبصع اب عبات هیاپ یعاعش هب روط یارب هدرتسگ نیمخت
کیرتماراپریغ وت
عبا دنچ یدعب قیرطزا
هعومجم یا دودحم زا تاعلاطا یشزومآ
هب راک یم .دنور هکبش یاه یبصع یعاعش اب شزومآ عیرس و
،ریگارف
رایسب بلاج و دمآراک دنتسه و هب نآ هجوت یصاخ هدش ،ناراکمه و نمتراه( ،تسا 1990
،یسوریژ .) یگوپ
و
مه نینچ نمتراه و
رلپک رد لاس 1990 یدلایم تابثا دندرک هک هکبش یاه اب عبات هیاپ
،یعاعش بیرقت
یاهزاس رایسب
یدنمتردق
؛دنتسه هب هک یروط اب
نتشاد نورن دادعت یاه
یفاک رد ۀیلا
،یفخم رداق هب بیرقت
ندز ره هتسویپ عبات و
اب ره هجرد تقد نیا .دنتسه هکبش
،اه بلغا اب یبصع هکبش سپ
راشتنا اطخ هسیاقم
یم دوش یرامعم . یلصا
لکشتم RBF
زا کی هکبش ود هیلا دننام (لکش 1 - 2 ) ،ناراکمه و یناجناخ( ،تسا
1۳95 .)
لکش 1 - 2 - یبصع هکبش لدم یرامعم راتخاس RBF
19 Abstract
Drought is one of the natural hazards that has hit Iran over the past decades with serious environmental problems and dangers. Among these areas, there are southern parts of Iran. Researches done in the region southern Iran rarely and very little in terms of statistical modeling of drought. So the purpose of this research The S.M.S index is fuzzy, modeling and prediction of drought in the southern part of Iran. To do this research 29-year-old temperature and precipitation data were used in 28 synoptic stations in the southern part of Iran during the period (1990-2018). In this study, three drought indexes SPI, MCZI, SET were separately calculated and combined and the fuzzy index S.M.S was obtained. Then they were compared and modeled in ANFIS and RBF neural networks in MATLAB software and predicted for the next 16 years.
Finally, using the TOPSIS multivariate decision making model, drought-affected areas were prioritized for the coming years, the next 16 years. The findings of the study showed that the new fuzzy index of the three indicators reflected drought with acceptable accuracy. In assessing the two models of ANFIS and RBF, RBF model with RMSE equal to 1.15 and R2 value equal to 0.9961 the most accurate prediction was the ANFIS model. Based on fuzzy index S.M.S stations such as Kerman, Yasuj and Abadan Respectively with the percentage of drought (0.99, 0.97 and 0.89) in the studied regions, they were more exposed to the drought. Also, based on Topsis model, the central and northern stations of the studied area such as Koohrang and Safashahr (0/19 and 0/21) in the coming years, they were subjected to a drought with a lower percentage.
Keywords: statistical analysis, hazard, RBF and ANFIS models, simulation, fuzzy
20
University of Mohaghegh Ardabili
Vice Chancellor for Research and Technology The final report of the research project
Analysis and prediction of the drought phenomenon in the southern part of Iran
By:
Professor. behroz sobhani
Department of Physical Geography, Faculty of Literature and Humanities
Co-Worker:
Dr. Vahid Safarian zengir
This Research Project Has Been Financially Supported By the Office of Vice Chancellor for Research and Technology
