یبیغ ةناگی اب ییانغ رعاش ِنم یگناگی هچین یشناوخ(
)یولوم دزن رعاش ِیگناگی ةبرجت زا یا
ناریا ،نارهت ،سردم تیبرت هاگشناد یملع تئیه وضع ،ینارآ یبوبحم اضردیمح هدیکچ هب ،ییانغ رعش فطاوع و تاناجیه ،تاساسحا قامعا زا هک یرعش ةباثم
یمرب رعاش یصخش نورد یرنه ،دیآ
هدر رد و تسا ارگ رد اهرنه یدنب
ییابیز یاج رد رواهنپوش و لگه ،گنیلش ،تناک نوچ ینافوسلیف یسانش یهاگ
نورب یاهرنه نودام یم رارق ارگ
ةبرجت ساسا هک ییاهرنه ینعی ،دریگ
ابیز یی راوتسا هقلاع و تساوخ زا غراف یرگنردنا رب اهنآ ةناسانش ا
د .تس بارب ر ،ر
ام زین و ناینانوی یرنه کرد و دوهش فلاخ رب ار یشرگن نینچ هچین یمدآ
نا
یم رارق یلک تروص هب ناونع هب ینانوی گنهرف هب دانتسا نمض و دهد
کرد
یمن ،یرنه رایعم و لااو آ نوچ یرعاش هک دریذپب دناوت
جرا سوخولیخر و
هتکن یرای هب و ،لیلد نیمه هب .تسا هتشاد رموه زا رتمک ینأش یش هک یا
رل
همان رد یم ،تسا هتشاد نایب هتوگ هب یا ظن زا هدافتسا اب ات دشوک
م ةیر یقیسو
ییابیز بسح رب نآ لیدعت و حرج و رواهنپوش ییاهرایعم شدوخ یسانش
ت هزا
ییابیز کی یارب تسد هب دیدج یسانش
قم ةدنسیون یاعدا هب انب .دهد ،هلا
مشچ یکیزیفاتم زادنا -
ییابیز هناسانش رثا نیتسخن رد هچین هک یا
هدشرشتنم یقیسوم حور نورد زا یدژارت شیاز ،شا
1872 ( یم هئارا ،) ،دهد
یب رد هژیو هب ،شنوگانوگ راثآ رد انلاوم تاراهظا یخرب اب تهابش غ
تایلز
سمش یم و تسین ، ظا نیا زا ناوت
هچین یشناوخ تاراه و داد تسد هب یا
یم یولوم دروم رد سوخولیخرآ زا شیب هچین ریسفت هک دش یعدم انعم دناوت
.دنک ادیپ قادصم و یدیلک تاملک نه ،یلزا یگناگی ،ییاقیسوم یاوه و لاح ،ییانغ رعش :
ر
یب یب و دجو ،تروص .یشیوخ
همدقم مهم زا یکی ییانغ رعش نهک و نیرت
ص نیرت ترو هک تسا ناهج تایبدا رد یرعش یاه
یم نایب ار درف ینورد تاساسحا و فطاوع هیرظن ةلمج زا .دنک
،ییانغ رعش ةرابرد جیار یاه
هیرظن هدس رد هک دوب ییاه نیمزرس نآ نادنمشیدنا نایم ناملآ مهدزون و مهدجیه یاه
هیرظن نیا ساسا رب .دش مکاح نورد رسارس یرعش ییانغ رعش ،اه
ارگ subjective( تسا)
هب یسامح رعش اب یگناگود و لباقت رد هک نورب رعش زراب لاثم و هنومن ناونع
ارگ
objective( یم رارق )
( گنیلش ،هنومن یارب .دریگ Schelling
رعش زیامت هک تسا یعدم )
موس رظنم و عضوم نایم زیامت هب یسامح رعش و ییانغ لوا و یصخش
یمزاب یصخش .ددرگ
امح رعش رگا تیاور ینیع و ینوریب یرظنم زا یس
شنک رگ ةدنیامنزاب و جراخ ناهج یاه
ةتیویتکژبوس و ینورد تاساسحا عضوم زا ییانغ رعش ،تسا ناهج نیا رب مکاح ترورض یم نخس رعاش یم اذل و دیوگ
ینورد یدازآ ةدنیامنزاب ،ترورض نآ لباقم رد هک تفگ ناوت
هب .تسا یمدآ ار حور یلوا لیلد نیمه
« مارآ » یم ار حور یمود و دراذگ
« تکرح هب
یمرد دزادنا » هب دیرگنب(
Schelling, 1989: 247-51 هب .)
نیمه ( لگه ناس Hegel
زین )
نورب رنه نایم زیامت ةرابرد ثحب رد نورد رنه و ارگ
رعش و یسامح رعش نایم زیامت ،ارگ
یم هتسجرب ار ییانغ ،یسامح رعش رد .دزاس
« ساسحا و لمع دارفا یم
لامعا اما ؛دننک ناش
دنراد ار ناشدوخ یاج زین ثداوح ،دنتسین لقتسم .»
رعش ةژوس ،یسامح نامرهق ِربارب رد
یمن ناهج رد ییاهارجام ای رفس ،لمع و راک هب تسد ییانغ و لزغ بلاق رد ًافرص هکلب ،دنز
هشیدنا زا دورس و هنارت یتح و دیوگ یم نخس شدوخ ینورد تاساسحا و راکفا ،اه
هب رگا
هدیدپ لیلد نادب ار اهنآ دنک هراشا مه بارش و عمش و لبلب و لگ ریظن جراخ ناهج رد یاه
یم راک هب هب دیرگنب( دننک راهظا و نایب ار یو فطاوع و تاساسحا دنناوتب هک درب
Hegel,
2004: 203-218 .)
( هچین Nietzsche رد )
یقیسوم حور نورد زا یدژارت شیاز The Birth of Tragedy out (
of the Spirit of Music نیا لابند هب ،)
« ییابیز نردم یسانش »
یم نخس زیامت نیا زا دیوگ
هتفریذپ یلصا ار نآ و یم یقلت هدش
( رموه نوچمه ،یسامح رعش رعاش .دنک Homer
هب ،)
ناتساد ،دوخ ینورد فطاوع و تاساسحا زاربا و راهظا یاج تیصخش ،نانامرهق زا ییاه
و اه
ثداوح یم وگزاب ار یتاقافتا و هداد خر هتشذگ خیرات رد ای هک دنک
هروطسا ای و دنا یاه
لکش یم ار موق کی تیوه ةدنهد نامرآ مه رموه ةسامح رد رعش .دنزاس
شزرا و اه یاه
هتسجرب ار هداوناخ و نهیم هب قشع و یرولاد ،یناسنا تفارش ،ترهش ،راختفا نوچ ییلااو یم امرآ مامت ینعی ،دزاس ن
لکش ساسا هک ییاه ار یناسنا عامتجا کی یاقب و یریگ
یم سوخولیخرآ رعش رد ار نآ یلاعا ةنومن هچین هک ،ییانغ رعش رد ربارب رد .دزاس
Archilochus( یم )
هبرجت و نم زا ًافرص رعاش ،دبای و ییادج جنر ،یگدیروش و قشع یاه
یم نایم هب نخس دوخ رای رادید راظتنا و لاصو روش دروآ
ییابیز تنس بلاق رد . جیار یسانش
یم یرنه رثا ،نارود نآ ینعی ،رعاش یصخش نم زا تسا نکمم هک اجنآ ات تسیاب
تساوخ و فطاوع زا ،یو ةتیویتکژبوس ریبعت هب .دشاب هتشاد هلصاف ،یو یدرف لایما و اه
( تناک یم ار یشنیرفآ نآ اهنت ،)Kant
لصاح هک تسناد شزرا دجاو و یرنه ناوت
:هب دیرگنب( دشاب قلعت زا غراف و بان یرنه یرگنردنا Young, 1994 :12-13, 118-
نیدب ،هچین ریبعت هب و )125 ییابیز بیترت
هک دنک لح ار هلأسم نیا لوا دیاب ام یسانش
هنوگچ
« ییانغ رعاش »
یم رنه کی ًلاصا دناوت ،هک تسا یسک یرعاش نینچ اریز ،دشاب دنم
نآ نرق هبرجت هک هنوگ یمزاب ام یارب اه
زا هراومه ،دیوگ
« نم » یم نخس ام یوراشیپ و ،دیوگ
یم ( ِکیتامورک ماگ ِرسارس هک یلاح رد دتسیا chromatic
یم ار شلایما و فطاوع ) .دناوخ
هک یدنمرنه نیتسخن ،]سوخولیخرآ[ دنمرنه نیا ایآ هن ...
،شدیمان ارگنرود تسیاب
رنه هاگیاج ،یفلد دبعم شورس دیاب ارچ دروم نیا رد اما ؟تسا یقیقح دنمرنهان
« نورب ارگ
» لئاق ،بیجع یتارابع رد و رعاش کی ماقم رد ،وا یارب ینأش و مارتحا نینچ ،
( ؟ددرگ Nietzsche, 1999: 29
.)
وت اب ،دهد خساپ ار شسرپ نیا دناوتب هکنیا یارب هچین رواهنپوش و تناک یفسلف ماظن هب لس
،تسا راوتسا هتخانشان تیعقاو ملاع و هزورره ةبرجت یرادیدپ ملاع نایم زیامت ساسا رب هک ( یلزا ةناگی ار اهزیچ ةمه ساسا و لصا The Ur-Eine
یب و نامز و ناکم یارو ) لکش
یم یب ةبرجت رد ییانغ رعاش ِنم .دناد و یناکم دوخ زا ییاهر و یشیوخ
شینامز نآ اب
یم یگچراپکی و یگناگی ساسحا هبرجت زا دنچره اذل و دنک
نخس شیوخ ینورد یاه
یم هب وا اما دیوگ هدش یلاناک و هناسر هب لیدبت یتسار
لاقتنا هک تسا نآ ینورد تاذ ةدنهد
یمزاب دوخ فطاوع و ینورد تاساسحا نایبرد ییانغ رعاش هچنآ اذل تسا یلزا یگناگی ،دیوگ
و رد و خیرات رد دودحم ِنم کی فطاوع هن و یلزا یگناگی نآ ینورد تاذ نایب زج یزیچ عقا زین یمور یانلاوم ةدنکارپ تاراهظا رد ،هلاقم نیا ةدنسیون رظن هب .تسین صاخ نامز
یم ناهج ساسا و لصا زین یولوم رظن رد .دیسر ییانغ رعاش ِنم زا یتشادرب نینچ هب ناوت
هک تسا یلزا یگناگی نآ تخانش سرتسد زا اذل و تسا یتروص و لکش هنوگره دقاف دوخ
هبرجت رد زین یعقاو رعاش .تسا نوریب نایمدآ میقتسم و یناکم ِنم زا دوخ یرعش یاه
یم ییاهر شدودحم ینامز و تعیبط رد یلزا یگناگی نیا نوگانوگ تایلجت اب اهنت هن و دبای
یم یگناگی هب خیرات بان رد یتح هک دسر
ش نیرت هناسر و لاناک هب شلک یم لیدبت یا
دوش
.تسین نم نآ اب یگناگی زج یزیچ هک هفلؤم زا یخرب ادتبا رضاحةلاقم رد یم ریرقت هچین هاگن نیا یاه
سا رب سپس و دوش هچنآ سا
هب یولوم یم هداد ناشن هتشاد نایب هدنکارپ تروص هب شتایلزغ رد هژیو
یم هک دوش ناوت
اد تسد هب یو زا یریسفت هچین تشادرب هب رایسب هک د
و ییانغ رعاش نم زا یا ا
طابتر اب نآ
راک ظاحل نیا زا و هدشن ماجنا نونکات یشهوژپ نینچ .تسا هیبش یلزا یگناگی سیون
هدن
هلاقم رد هلاقم نیا ةدنسیون رتشیپ .تسا عیدب ،ینارآ یبوبحم ی
ًافرص ،1397 و حرش هب
ییابیز طسب رپ هچین رد ییانغ رعش یسانش
.تسا هتخاد
ییانغ رعاش ِنم و هچین یم زور ره هک یناهج هچین رظن زا یم و مینیب
نیا .داد رارق تینادرف لصا ةرطیس تحت میبای
( ینولوپآ ناهج ناونع تحت نآ زا هچین هک ناهج Apolline
یم دای ) تسا یناهج ،دنک
اب یلولعم و تلع طابترا رد نآ رد روما ةمه هک ینامز و یناکم هتفرگ رارق رگیدکی
.دنا
لد یمدآ و دراد یصخشم هاگیاج ناهج نیا رد یزیچره نیا هب هدرپس
و هعماج رد ناهج
یم یگدنز شدوخ صاخ یدرف و یعامتجا تیوه اب و ندمت هک ینولوپآ قیاق نیا اما .دنک
یب یایرد رد ار یمدآ یم خاروس هاگ ،تسا هتشاد هاگن مرگ دوخ هب نارک
تهج لصا و دوش
ک یمرب هنخر یلیلد ره هب تینادرف و یفا یم وربور میظع یتشهد اب یمدآ و دراد
رد .دوش
هدیدپ ،تلاح نیا رانک نشج نوچمه ییاه
یجرا ای ناتساب ةنادنمروش یاه ( یاه
origies )
تیدودحم و اهزرم زا نایمدآ اهنآ رد هک دنراد دوجو راصعا ةمه ةناتسمرس و هناتسم یاه
متجا و یدرف یگدنز تسد ،ار شیوخ تیوه و هتفر رتارف یعا
تسد زا ،یتاظحل یارب مک
یم هبرجت نیا ،هچین رظن هب .دنهد تلاح و اه
یب یاه و تلاح یو ار هچنآ ةیاپ و انبم هناشیوخ
( یسوسونوید تیعضو Dionysiac
یم ) یم مهارف دمان :هب دیرگنب( دروآ
Nietzsche,
1999: 14-18 رد نایمدآ:هچین ریبعت هب .)
نییآ نیا نارگید و شیوخ نایم ِعنام هنوگره اه
نایم زا یناـهج یگـنهامه کی نورد ار یم ساسحا هتفر
اب هرابود دنویپ ،تعیبط و دندرک
زا ِنیزاغآ یگناگی و شیوخ دنزرف تسد
یم نشج ار هتفر ( ایام باجح ییوگ .تفرگ
)maya
یم مه زا زیامت هنوگره ،تخیسگ
زا یتیدودحم و ییادج ، یم نایم
یگمه ناگدنشاب و تفر
زیربل یدجو رد
« یداش دورس »
یمرس یب ِیمدآ ،ییادیش و صقر نیا رد .دنداد ،نتشیوخ
یم روصت شیاهایؤر نایادخ نوچ ار دوخ مامت ،دوبن دنمرنه کی وا رگید ،لاح نیا رد و درک
ب( دندوب هتخاس لدبم یرنه رثا کی هب ار وا دوخ نونکا تعیبط یرنه یاهورین زا لقن ه
،ینارآ یبوبحم :1393
)88
یم هیبش ایؤر تلاح هب ینولوپآ تلاح رد ار یمدآ تیعضو هچین هک یتلاح ،دناد
آ رد نانچ ن
یم رظن هب هدش قرغ باوخ رد دوخ دنچره ،تسا ندید باوخ لاح رد یمدآ هک دیآ
ب و دشا
لاح نینچ ةداز هک یرنه .تسایؤر کی نیا هک دنزب بیهن دوخ هب تردن هب تسا یت
امه ن
نورب یاهرنه اهراعتسا و اهریوصت زا راشرس هک تسا ییارگ
پ ناهج زا هدمآرب ی وماری
یمدآ ن
همسجم نوچمه یزادرپریوصت یاهرنه .تسا یسامح رعش رنه نامه ای ،یشاقن ،یزاس
زا
هلمج یب رنه ،رنه نیا ربارب رد .دنتسه اهرنه نیا ی یب و ریوصت
یقیسوم موهفم نوید
یسوسو
رارق .تسا یصخشم و حضاو ریوصت هنوگره دقاف هک دراد
هتکن هب لسوت اب هچین ( رلیش هک یا
Schiller همان رد )
( هتوگ هب یا Goethe
طاخ ) ناشنر
یم ش وا نهذ رد هنارعاش میهافم و ریواصت هکنیا زا شیپ هکنیا رب ینبم دزاس گب لک
،دنری
یم دراو شنهذ هب ییاقیسوم ییاوه و لاح ییابیز ،دنوش
اپ ار ییانغ رعش یسانش یم هی
.دزیر
نیا دیاب ار رلیش روظنم ،هچین رظن هب ق رعاش ییانغ رعش رد هک دیمهف هنوگ
زا لب آ ورش هکن ع
ورریغ ،نیعتمان ییاقیسوم ساسحا و اوه و لاح کی گنچ رد ،دنک رعش ندورس هب و نش
یم رارق حضاوریغ هنارعاش شنیرفآ ره روهظ رب هک دریگ
.دراد مدقت یا هک ییوگ
ش رعا د ر
هطساو و هناسر نوچمه و هتشادن دوخ زا یرایتخا چیه دوخ اجنیا یا گنچ رد یا
لاح ن و
یم لمع ییاقیسوم یاوه یم یروآدای هچین .دنک
نک رد دیاب ار هتکن نیا هک دنک یا را
ن
یقیسوم تسخن ةلهو رد ییانغ رعاش هک داد رارق ناتساب نانوی رد تیعقاو یزاون/ناد
هدوب
ا یم زاس و گنچ زاوآ هب ار شرعش هک تس یم و هدورس
ش ،یریبعت هب .تسا هدناوخ غ رعا
ییان
یقیسوم کی تسخن ةلهو رد و عقاو رد ناتساب زاون
ـ لاخ رب اذل و تسا هدوب رعاش اش ف
رع
هدیا و اهریوصت رب هرسکی شرعش هک یسامح رعش عا ،جراخ ناهج زا هتفرگرب یاه
زا م
نهرف و خیرات و تعیبط سوم نوچمه ییانغ رعش رعاش ،تسا راوتسا نآ دننام و گ
یقی رد زاون
( تسا نتشیوخ زا نوریب ییاهورین رایتخا Nietzsche, 1999: 29-33
.)
یتسار ییانغ رعش ره عقاو رد و ،نانوی ییانغ رعش هک تفگ دیاب ساسا نیا رب عش ،ن
یر
کی تسخن ةلهو رد زین نآ رعاش و تسا ییایقیسوم ًاتلاصا سوم
یقی رعاش .ناد/زاون غ
رد ییان
یقیسوم کی ماقم دقاف یهاگتسخن ةناگی اب هک تسا یسوسونوید یدنمرنه ،زاون
ش و لک
یب ،موهفم هب ،نامز و ناکم
هنوگ ضقانت و جنر اب و هدیسر تدحو و یگناگی یا آ
یکی ن هدش
یب ةبرجت یعون هک ،تلاح نیا رد ییانغ رعاش .تسا نورب و یشیوخ
ا ینتشیوخ ،تس
یم تسد زا یدایز دح ات ار شتینادرف دهد
خشریغ و ینادرفریغ ةبرجت نیا زا و ن ،یص
تسخ
یم یقیسوم هب یتفرگور ِباتزاب نآ هب ینولوپآ یایؤر ریثأت تحت دعب و دنیرفآ
یب و ریوصت
یب یم نیدامن یتروص نابز و ریوصت رد ،یقیسوم رد نیزاغآ ِجنر ِموهفم ه هب .دیشخب
نیم
رعاش ،لیلد ینولوپآ نامه ای ،ینادرف و یبرجت نتشیوخ هک ،ییانغ
نیارف رد ار شا یگناگی د
اب
هتیویتکژبوس و تینادرف هنوگره زا ،هداد تسد زا یتسه نیداینب تیعقاو اربم مه یا
هدش
یم نخس نم زا رگا و تسا عقاو رد هک ،ییانغ رعاش یصخش نم هن ،نم نیا ،دیوگ
اهنت نم
داینب رد هک تسا یعقاو همه
.تسا هتفرگ رارق اهزیچ ی
هب سوخولیخرآ ةنومن رد و اجنیا رد تسا ینانوی کی وا ،نیتسار ییانغ رعاش نیتسخن ناونع
هعومجم اب یگژیو و تانیعت یا
ةعماج رتسب رد هک یگنهرف و یخیرات ،یعامتجا ،یدرف یاه
تانیعت و دوخ زا هچره رعاش اجنیا ات .تسا هتفرگ لکش نامز نآ نانوی ،دیوگب دوخ یدرف
هنارعاشریغ و یصخش یروما زج یزیچ -
لیدبت ییانغ رعاش هب یو هکنیا یارب .تسین یرنه
یبان ةژوس هب هچین ریبعت هب و هتفر رتارف دوخ یصخش ینادرف و یبرجت تیوه زا دیاب ،ددرگ هژوس ریاس زا زیامتم رگید هک ددرگ لیدبت ویتکژبوس رعاش ماقم رد سوخولیخرآ .تسین اه
و
نورد اب ،ارگ
« یکی هرسکی یلزا یگناگی نآ شیپاشیپ دنمرنه ... ،شضقانت و درد اب ،هتشگ
تسا هدرپس یسوسونوید دنیارف تسد هب ار شدوخ ةتیویتکژبوس شدوخ .»
هب ،دنیارف نیا
یکی و دوخ راکنا ةناروزار دنیارف یعون یم ندش
ییانغ رعاش ای هژوس دوخ نآ رد هک دنام
و ریوصت هنوگره یم تسد زا ار شدوخ زا یروصت
ةناروزار ةبرجت نیا قامعا زا اهنت و ،دهد
یکی یلزا یگناگی یلومشناهج و تیلک اب ندش
« یقیسوم نانوچ یگناگی نآ زا یتفرگور
یمارف هب ،یتسرد هب ًلاماک ،رگید ییاج رد هک یتفرگور ،دروآ نیمود یتفرگور و رارکت ناونع
هدش فیصوت ،نآ زا دنا
.»
ور نیا یب مسجت ناونع هب ،تفرگ ،یلزا یگناگی میقتسم و هطساو
.تسا راتخاس و لکش نودب و یعازتنا ،نیعتمان ،یقیسوم
« یب باتزاب یب و ریوصت
درد موهفم
یلزا Nietzsche, 1999: 29-33( » ریثأت تحت ،یلوا تفرگور نیا لابند هب و سپس .)
یب ِباتزاب نآ هب ینولوپآ یایؤر یب و ریوصت
ِموهفم نابز و ریوصت رد ،یقیسوم رد نیزاغآ ِجنر
یم نیدامن یتروص هب یقیسوم نیا :تلاح نیا رد ،دیشخب
دوخ ةبون ایؤر رد وا یارب
- یریوصت
یم یئرم نیدامن یب باتزاب .دوش
یب و ریوصت اب ،یقیسوم رد یهاگتساخ درد نیا موهفم
رد شیراگتسر و ییاهر رهاظ ِتروص
Schein ( یباتزاب نونکا ،) یم نیمود
هب ،دنیرفآ ناونع
یدنیارف رد ار دوخ ةتیویتکژبوس شیپاشیپ دنمرنه .صاخ ینیدامن ةنومن ای تهابش مه هک یریوصت ؛تسا هداد تسد زا یسوسونوید یگناگی نونکا
ناشن ار ناهج بلق اب شا
یم هنحص ایؤر ،دهد یم یلزا درد و ضقانت هب یناسح یراهظا و نایب هک تسا یا
ارمه ،دهد ه
:نامه( رهاظ تروص رد تذل یارب شیلزا توهش اب .)30
نیا زا هب ییانغ رعش یقلت ًاساسا هچین رظن هب ،ور نورد یرعش ناونع
تکژبوس و ارگ سا زا وی
سا
هتساوخ نایب یپ رد زگره ییانغ رعاش و تسا تسردان یصخش فادها و ضارغا و اه
و
ج هچین ،ساسا نیا رب .تسین و هدوبن شیوخ یبرجت هب و یقیسوم هاگیا
رعش نآ لابند ییانغ
ییابیز ماظن رد ار هناسانش
یم ریرقت ریز تروص هب شیوخ ی .دنک
یف ءیش ،ناهج تاذ و هنک رد .1 یلزا یگناگی نامه ای ،دراد رارق یتناک ةسفن
هک ، ب فلاخ ر
مه و ،رواهنپوش چیه هب هک تسا یعدم ،تناک اب ناتساد
تسین ییاسانش لباق هجو نیا .
هنک
.یلزا یگناگی ،تسا تینادرف یارو و یسوسونوید کاغم نامه تاذ و ةدارا و تساوخ رد ار شدوخ یلجت نیرتزراب و نیتسخن ناهج تاذ و هنک نیا .2 نپوش
یرواه
یم یشوپ تاذ و هنک نیا روهظ و یلجت زین هدارا و تساوخ ناونع هب ام و دبای سه هد
.میت
یرفآ نیتسخن تاذ و هنک نآ هک ییوگ شن
هدارا ناهج نیا بلاق رد ار شدوخ یاه و
ساوخ ت
تروص و اهریوصت زین ام و تسا هدیرفآ رواهنپوش هنک نیا ةدیرفآ میتسه ییاه
و .تاذ
یم هک تسا هدارا و تساوخ نیا نیدامن نابز یقیسوم .3 اذ و هنک نآ هب دهاوخ
ارف ت یدرف
.دنک ذوفن و نآ رد دوجوم یلایخ ریواصت و ییانغ رعش .4 یرودامن یگمه ،عامس و صقر
ا زا ییاه نی
،ینارآ یبوبحم هب دیرگنب رتشیب لیصفت یارب ( .دنتسه یقیسوم :1397
-15 .)12
نیدب یکی یلزا ةناگی اب لوا ةلهو رد ،رعاش سوخولیخرآ هک تفگ دیاب بیترت اب و تسا هدش
و یقیقح نوریب و نیع نآ زج یزیچ ،شدوخ یبرجت دوجو و هتیویتکژبوس نداد تسد زا یم شیپ اجنآ ات هچین .تسین یهاگتساخ ندش رادیدپ ماگنه رد تسا یعدم یتح هک دور
ًاساسا ییانغ رعش ای یقیسوم نانچ یهاگتساخ یگناگی نآ رد ،سوخولیخرآ اجنیا رد ،رعاش
یمورف و هدش قرغ یجرا ناصقر و ادیش و تسمرس نانز هب هک دور
لیدبت یسوسونوید یاه
ییابیز شنیرفآ و هبرجت ةژوس رد یمهم رییغت اجنیا رد .تسا هدش یم خر هناسانش
.دهد
،یگنهرف رتسب رد یبرجت ةژوس ماقم رد سوخولیخرآ یتیوه و یخیرات و یعامتجا
سوخولیخرآ دامن یناهج غوبن نیا و تسا هدش نآ نابز و یناهج غوبن هب لیدبت شیصخش و دامن زا یسوسونوید ةنار ای یناهج غوبن اجنیا رد .تسا هدیزگرب دوخ یرودامن نایب یارب ار هدافتسا یو تاناجیه و فطاوع زا ،یوگوجه و هناوید قشاع ،سوخولیخرآ ةنومن یم
ات دنک
هدیروش نانز و سوسونوید زا یریوصت ،اجنیا رد .دنک یرودامن یو نوماریپ رس
«
ِریواصت »
ییوگ و ،رعاش ِدوخ رگم دنتسین یزیچ ییانغ رعاش زا هتسجرب هقرج نوچ ًافرص هک
« تینیع یگتفای هنوگ ییاه یم ییانغ رعاش لیلد نیمه هب و دنتسه وا زا نوگ
زا دناوت
« نم »
هب م ناونع هناگی ...دیوگب نخس ناهج کرحتم زکر
« نم _» اهزیچ داینب رد ًاعقاو هک یدوب
مارآ و هنادواج دراد دوجو ریذپان
.»
رعش زا ییانغ رعش هک تسا یعدم هچین لیلد نیمه هب
یسامح زین
نورب ینیع و رتارگ دوخ یاهریوصت زا یسامح رعاش هک یلاح رد و ،تسا رت
یم ةطبار ،تسادج و هتفرگ هلصاف لزغ رعاش اب ینولوپآ یاهریوصت نا
هرسکی زادرپانغ ِیارس
تسا توافتم ییایند زا .
مگ اهریوصت بان یرگنردنا رد ،یسامح رعاش ،شدنواشیوخ و شارترکیپ یم
؛دنوش
یقیسوم یب ،یسوسونوید زاون چیه
ژپ و نیتسخن درد زج یزیچ ،یریوصت هنوگ کاو
ت زا یناهج ،ییانغ غوبن .تسین نآ نیتسخن ساسحا ار اهدامن و اهریوص
م ی دنک
نتشیوخ زیمآزار تلاح زا هک ـ
کی و یرود ـ
یم یگنا گنر هک یناهج ،دنلاب
یزیمآ ،
برض و تیلع ... .دراد یسامح رعاش و شارترکیپ ناهج زا توافتم یگنهآ
ا نی
و ،تساهنآ رد اهنت و ریواصت نیا رد نتسیز هب دنسرخ هنادنمتذل یمود گره
زا ز
هناقشاع یمن هتسخ اهنآ تایئزج نیرتزیر رد نتسیرگنردنا ح ... و ،دوش
ت یت ریوص
( لیشآ Achilles هظا و نایب زا هک تسا یریوصت ًافرص وا یارب نیگمشخ )
را
ایؤر اب شدولامشخ -
یم ذذلتم رهاظ تروص زا تذل هب( دوش
هنوگ نیآ نیا هک یا ة
تیصخش نیا اب ندش یکی و ندش بوذ ربارب رد رهاظ تروص اه
ظفاحم یو زا ت
یم ( )دنک Nietzsche, 1999: 30-31 ،ینارآ یبوبحم هب دیرگنب زین( )
:1397
.)17
یولوم رد ییانغ رعاش نم
رگید رعاش ره زا شیب هک تسا یرعاش ،نابز یسراف ةتسجرب ییانغ رعاش ،یولوم هب ی
:یو دنزرف ریبعت هب .تسا هتشاد رطاخ قلعت عامس و یقیسوم عامس رد بش و زور
دــش نادرگ خرچ وچمه نیمز رب دش ناصقر
هلان دیسر شرع هب وا ناغفا و گناب دینــش درـــخ و گرزب ار شا
یم نام و ناخ ز شدوب هچره داد یم نابرطم هب ار رز و میس داد
یب سفن کی هــــظحل بش و زور دوبن صقر و عامس
یمن یا دوسآ
اّوق دنامن هک یدــــــــح ات یللا نوچ تشــگن نتفگ ز وا هک یل
همه گناد و رز زا هتـــشگ رازیب هلمج گناب زا تــفرگ ولگ ار ناش
،دلو ناطلس(
:1376 )47
قارغا رگا یتح فیصوت نیا دزن عامس و یقیسوم تیمها زا یکاح ،دشاب زین زیمآ
ولوم ی
یعیفش ریبعت هب ات هدش ببس هک یرما ؛تسا ،ینکدک
« نابز لاوم رعش رد یسراف نچ هب ان
نا
ن ار نآ اب تباقر ییارای ینابز چیه هک تسا هدیسر ییاقیسوم رظنم زا ییانغ دراد
» یولوم(
،
:1388 .)113 ب و هداز دوخ ای یولوم تایلزغ ،ناحراش زا رگید یکی ریبعت رد ا هدمآر
لد ز
اجیا لابند شیوخ ییاقیسوم متیر و گنهابرض اب ای و دنتسه صقر و عامس نینچ د
تلاح ییاه ،یهاشمرخ دیرگنب( دنا :1398
یم یفیصوت نینچ ساسا رب .)10 زا تسخن ناوت
یم حرطم ییانغ رعاش زا هچین هک یفیصوت اب گنهامه ار انلاوم همه کی ،دزاس
یقیسوم ییاقیسوم ییاوه و لاح ةداز تسخن ةلهو رد یو رعش هک تسناد ناد/زاون تسا
ت ا
هشیدنا زا هدمآرب ت و اه
وخ یولوم .تسا هتفرگ لکش رعاش نهذ رد هک ییاهریوص زین د
نینچ
رب تسا یشلات عقاو رد رضاح ةلاقم ةمادا و دراد نهذ رد شراعشا زا یتشادرب شن یا
نا نداد
.ییانغ رعاش کی ناونع هب شیوخ زا یولوم تشادرب نیا هفلؤم حرط زا شیپ ییایبز یاه
وم دزن ییانغ رعاش نم و ییانغ رعش یسانش خ ،یول
ا بو تس
هراشا اب :فورعم تیب ود ینعی ،مینک عورش یونثم نیزاغآ تیب ود هب یا
یم تیاکش نوچ ین نیا ونشب ییادج زا دنک
یم تیاکح اه دنک
هدیربب ارـــــــم ات ناتسین زک هدیلان نز و درم مریفن رد دنا
دنا
،یولوم(
:1383 / 1 -2 .)1
یم هیبشت ،ییاقیسوم ییرازبا ،ین هب ار دوخ یولوم ،تسا فورعم هچنانچ ،اجنیا رد هک دنک
یب زا یناشن و دامن و هدوب یلاخ نورد زا ،ین ةباثم هب ییانغ رعاش .تسا ییانغ رعاش شیوخ
یم لمع یلاناک و هناسر نوچمه یم یلزا ةناگی نآ یو رد هک دنک
یو و دمد و ادص هب ار
یم رد یقیسوم هب ناتسین نآ رد رتشیپ هک تسا هدش ادج یناتسین زا اجنیا رد ،ین .دروآ
ین ریاس اب دحاو و دحتم تروص هب و اه
یصخش و یدرف تیوه زا رود یم یگدنز شا
و هدرک
و یتسین یانعم هب نینچمه یسراف رد هک ،ین .تسا هدوبن تینادرف و ییادج درد راچد اذل مه هن نیا رد یمدآ یتیوه و یدرف تانیعت مدع و دوبن ةبترم و هلحرم زا یکاح دوخ ،تسه
،یولوم هب دیرگنب( تسا یرادیدپ ناهج :1388
.)727 ةژاو هب هجوت تروص نیمه هب
ین لحم و ناکم ،ناتسین تسد هک ،اه
و تسین عمج ،ناتسین ةژاو اب یراتشون ظاحل هب مک
تسین ناکم ا یلاخ ،تسا یکی ،اه
فورعم تیب رد یولوم ًلاثم هچنانچ .تسین هجو ز
یم ناتسه و دنتفر ناتسین تسین و تسه ناهج نیز کدنا کدنا دنسر
،یولوم(
لزغ :1382 .)819
تسین ةژاو هدنتسه زا سایق هب ناوتب رگا ای ،تسین عمج یانعم هب ار ناتسین ر هدن
،تخاس ا
هدنتسین عمج یانعم هب هب
هدرب راک .تسا
ف ةتویتکژبوس مهوت نداد تسد زا هب هراشا زاب اجنیا رد ونشب ریبعت نینچمه تیلعا
عاش رد ر
یم ییانغ رعش یم نایملاع ةمه زا رعاش .دهد
ذگ رانک ار لمع و نابز ات دهاوخ هتشا
و
کی یم همدقم نیا اب نونکا .دنونشب ار یلزا ةناگی یقیسوم و دنوش شوگ هرس ؤم ناوت
هفل یاه
اشم :درک ریرقت ریز تروص هب ار هچین هاگدید اب یولوم ةشیدنا هب یفاک تهج لصا ةرطیس تحت هک ینادرف رثکتم ناهج نیا سپ رد یولوم مه و هچین مه
یم ار یلزا یگناگی ،تسا ناکم هنوگره دقاف هک دنبای
نامز و یدنم تروص و لکش زین و یدنم
نآ .تسا
« هناگی » ،یولوم(
لزغ :1382 1561 یاه
2351 ، یناکملا ،نامز و ناکم یارو ،)
لزغ ،نامه( تسا لاح و لقتسم و یضام زا غراف یولوم ؛3348
تیب موس رتفد :1383
،یولوم( درادن ناکم زین و تهج و وس هک تسا یتهج و وس .)1151 لزغ :1382
.)435
تروص رد ار دوخ و تسا تروص دقاف ،انعم دننام یم نیعتم و یلجتم رثکتم یاه
دزاس
،یولوم(
تایبا مشش رتفد :1383 ات 3737
،یولوم ؛3745 لزغ :1382
.)1590
« تروص یب و هداس دوخ ،ناهج شخب تسا تروص
» لزغ ،نامه(
زین و )898
« تروص لسگ »
لزغ ،نامه( تسا دوخ ،تسا رس و اپ و تسد هنوگ ره دقاف هک یلزا ةناگی نآ .)1388
عی ،رس و اپ و تسد هنوگره ةمشچرس و هاگتساخ لزغ( تسا ،تینادرف یاهدامن ین
یاه
،898 تروص عقاو رد هک ،اهنیا ةمه .)1609
ناکم یاه نامز و دنم
لیکشت و دنم ةدنهد
دوجو هب تروص نودب ورملق زا دنتسه تادوجوم ریاس و نایمدآ یدرف و یصخش تیوه یم نامه ،دنیآ یم دوجو هب نیعت و لکش نودب شتآ زا دود هک هنوگ
تروص ،دیآ یاه
نیا
نودب ِبان یتسه لد زا همه زین ناهج یم دوجو هب تروص
،یولوم( دنیآ لوا رتفد :1383
1141 تیب تیب مشش رتفد و .)3712
نیا
« تروص یب زاس تروص
» یب هک ، یب و ناشن ،یولوم( تسا ناکم
لزغ :1382 1414 یاه
،
،2585 و 3348
نیمه لیلد هب ،)648 یگژیو
وح تخانش سرتسد زا رود هب اه رد و سا
ک
هب نآ زا یولوم دزن اذل و تسا یمدآ لومعم
« بیغ » .تسا هدش ریبعت زین
« روص یب ت تروص
یب بیغ دح »
،یولوم(
تیب :1383 تروص نتسبآ و راشرس ،)3486
یب یاه تسا رامش
،یولوم(
:1382 فورعم رایسب لزغ رد .)2281
.2949
تسین تسه کی یدود تسوا زا قشع نیاک ،یدوع تسه بیغ رد ره تسوا زک ،یگنر
یدوجو رپ رد ،شتآ وچـــمه بیغ نآ و هتسب هدرــــــپ بیغ رب ،هتسر بیغ ز یتسه هد
یاه
یدود ضقانتم یریباعت بلاق رد ار بیغ یولوم یتسین رهاظ رد هک یعقاو یتسه اب امن
دع و تسا م
یم دنویپ زا ،یونعم یونثم رد هباشم یریبعت رد .دهد
« تسه ملاع تسین
امن تسین و
تسه امن » یم تبحص ،یولوم( دنک
تیب مجنپ رتفد :1383 آ ،یولوم رظن رد .)1026
ن
یلد هب نوچ هک تسا دوجو و یتسه یعقاو ورملق اهنت و قلطم یتسه یلزا ةناگی راخ ل
زا ج
یم هدیمان مه بیغ ،دراد رارق یمدآ ساوح سرتسد زا رود ندوب نامز و ناکم د و دوش
ر
گمان مدع رگید یریبعت نآ زا ،تسا هدش یراذ
و نامز و ناکم مدع ورملق هک تهج رملق
و
،مدع نیا .تسا یصخشت و تروص هنوگره مدع
« تسا یاج کرابم »
دیقم یاهدوجو هک و
یم أشنم و ددم اجنآ زا صخشتم ،یولوم( دنریگ
لزغ :1383 ا یقلطم یتسه .)435
هک تس
ه و دنب رد ِدوجو ربارب رد و تسا ییاهر و شیاشگ ورملق م ةزور ره دیقم یتس
ارق ا دراد ر
لزغ ،نامه(
734 یاه 863 و یم مدع هب یولوم هک تسا یدیقم دوجو نینچ زا .) و دزیرگ
یم ملع بحاص و هاش ار دوخ مدع رد اریز دناد
« یتسین رد نم هاگنب و هنب دوخ تسا
»
،یولوم(
لزغ :1383 یم یهاگشیاشگ ار نآ ای و )3771
صقر هک دناد تمس هب نانک
نآ
یم ،یولوم( دور :1382
یولوم هب دیرگنب یولوم رد مدع ةرابرد نینچمه( )1769 1388 ،
:
-50 و48 .)293
نیدب دوجوم و یتسه هاگتساخ و همشچرس ،هچین دننام هب ،یولوم رظن زا ،بیترت هب تا
نیا
یمزاب تدحو و یگناگی ورملق ار نآ یدارفا و هیزجت ،ددع ،ترثک چیه هک ددرگ
آ هدول و
م ،یولوم( تسا هدرکن تتشت :1383
/ 1 ایند نیا هب دورو زا شیپ نایمدآ .)681 و ناکم ی
لزغ رد هراومه یولوم اذل و دندوب ورملق نآ رد هناگی و دحاو تروص هب نامز خ تای
زا دو
هنوگ یم نخس تادوجوم لک اب شیوخ نایم یگناگی یا رد زین لیلد نیمه هب .دیوگ
هظحل یب بان یاه یمآدجو یشوخ
دوخ زا و ز ج زا هک سولوخسیآ دننام هب ،یدوخ یب
ةما
ایلجت هک یمور یانلاوم هن ار شیوخ رگید ،دوب هدمآرد شینادرف و یصخش تیوه و ت
نیعت یدنم هناگی نآ توافتم یاه یم یلزا ی
لزغ زا یکی هب تسا بوخ .دبای هب هک ییاه
یم میسرت ار ریوصت نیا ینشور لزغ ،مینک عوجر دننک
:1414
د یم ارم مناناج هک دمآ ادن مدید یشتآ و تخر ــــم رگم شتآ نآ دناوخ
سوــــ ی
منارمع تقذ و یولبلاب هیتلا تلخد درــگ هب یسوم نوچ تسا لاس لهچ یولسلا و نملا
ب نیا منابای
بیاـجع رگنب ایب ایرد و یتشک زا سرپم نیدنچ هک اه
نم لاس خ نیا رد یتشک
یکش
یمه منار
یا ایب ـــنکفا وچ مدرگ اصع یریگرب وچ وت یاصع بلاق نیو یسوم ییوت ناج میدــ
منابعث جوا رد نانچ نم رد یمدرد کنانچ لگ زا یتخاس یغرم وت تغرم نمو یسیع ییوت نارپ
م
منم نوتسا نآ تـخاسدنسم هکدجسم درد ز دزاـــــس رگد دنسم وا وچ ربماغیپ
لاان رجه من
س تروص و نادنوادخ دنوادخ یب زاــ
یم تروص هچ تروـص نم یناد وت نم رب یشک
یـمن مناد یب نازیم یهگ هلمج مشتآ ینامز نهآ یهگ مگنس یهگ و گنس مه یهگ مگنس
منازـــیم یم ینامز یم ینامز اج نیا مرچ
کش دوخ یهگ مشیم یهگ مگرگ یهگ نم زا دنرچ ل
مناپوچ دنام اــجک میاد ناشن دمآ ناشن ییلاویه
ادب دنام نآ هن دنام نیا هن ــم نآ دن
آ نــــ من
هدیدپ نایم رد ار شیوخ ادتبا رد یولوم ،لزغ نیا رد یم رارق یرشب خیرات یگنهرف یاه
دهد
یم یگناگی ساسحا اهنآ اب و یم یکی نارمع یسوم اب ینامز ،دنک
هب و دوش و تخرد وا یاج
یم ار شتآ ز و ،یو یتشک و حون اب ینامز و دنیب
هدنرپ لگ زا هک حیسم یسیع اب رگید ینام
یم یم ربمایپ یرود زا هک یفورعم ةنانح نوتس اب یتح .تخاس یگناگی ساسحا زین دیلان
یم تیصخش اب ار دوخ یولوم اهنت هن .تسین ناتساد مامت نیا اما .دنک و ینید خیرات یاه
یم یکی رشب یونعم و ینافرع یاهرادیدپ هتفر رتشیپ هکلب ،دراگنا
یم یعدم و هک دوش
تروص یب زاس یمرد یلکش هب ار وا نآ ره و هظحل ره تروص لکش هب ار یو یتح هاگ و دروآ
یمرد ،دنتسه زین مه دض و داضتم یرصانع ًاضعب هک ،یتسه ملاع یعیبط رصانع .دروآ
یب نازیم یهگ هلــمج مشتآ ینامز نهآ یهگ مگنس یهگ و گنس مه یهگ مگنس
منازیم یم ینامز یم ینامز اج نیا مرچ
کش دوخ یهگ مشیم یهگ مگرگ یهگ نم زا دنرچ ل
مناپوچ نم ةماج رد ندمآرد ینعی ،یرما نینچ نآ زا ًافرص نوگانوگ یاه
ک تسا نکمم ور ةمه ه
هتفرگ أشنم و همشچرس یلزا ةناگی نآ زا ،نایمدآ هلمج زا ،تادوجوم زیچ ام و دنا
زج ی
ثکتم تانیعت و اهرادیدپ رد ،یولوم ریبعت هب ،یگمه ام .میتسین هناگی نآ ر
آ م زاغ و طسبن
ب و نیعت هنوگره نودب ینعی ،اپ و رس دقاف یگمه .میدوب رهوج کی زا و دحتم اثم ه
باتفآ ل
یب بآ و تروص هب ام ندمآرد اب .میدوب رهوگ کی زا و یفاص ،هرگ
نیعت و اه هنوگ یاه
،هنوگ
هر هار اهنت و دمآ دوجو هب رثکت هرثکت نیا نتسکشورف ،زین رثکت نیا زا ییا
( تسا
،یولوم
تایبا ،لوا رتفد :1383 ات 686
)689 :
یب همه رهوج کی و میدوب طسبنم یب و رس
همه رـس نآ میدب اپ
یب باــتفآ نوچمه میدوب رهگ کی بآ وچمه یفاص و میدوب هرگ
رون نآ دمآ تروص هب نوچ هیاس نوـچ ددع دش هرس
هرگنک یاه
ف نیا نایم زا قرــــف دور ات قیــنجنم زا دینک ناریو هرگنک قیر
یم ناشن یهار عقاو رد ریخا ةتکن .دسرب یگناگی تلاح نآ هب دناوتب یمدآ هکنیا یارب دهد
اتفرگ دوخ یصخش ةرمزور یتسه و یگدنز رد یمدآ هک یمادام و یناکم تارثک راچد و ر
یمن زگره ،تسا ینامز و هشیدنا یمدآ هک یماگنه .دنک ادیپ تسد یتیعضو نینچ هب دناوت
ینارگن یماگنه ،هتخاس یتسه یایرد رد قرغ ار دوخ و هداهن یرانک هب ار یگدنز نیا یاه
یم ،دش رگید شوه نآ مرحم و داد تسد زا ار دوخ ییاجنیا شوه هک یگناگی هب دناوت
نآ اب
تیب ،نامه( دسرب یلزا ةناگی رب ،هزور ره یهاگآ نیا زا نتفرارف اب نایمدآ یخرب .)14
هدرک هبلغ تانیعت و تینادرف ینارگن ،دنا
هغدغد و اه هداهن رانک ار هرمزور یاه
ورملق هب و دنا
هدوشگ لاب و رپ مدع ،یولوم( دنا
لزغ :1383 1591 یاه
1371 و 1372 و
تلااح نیا رد .)
یب یم شدوخ نت یتشک یارب ناشورخ یجوم نوچمه ار شیوخ یمدآ ،دجو و یشیوخ دبای
هتخت هک یم ار نآ هتخت
،نامه( دنکش ییوگ ،)1590
هک دراد دوجو وا رد یزیچ هک
یم هب ،دنک دوبان ار شدوخ ات دهاوخ یم هک یلزا یگناگی دوخ دننام
کی زا مه دهاوخ هب وس
یناکم تارثکت -
هکت ینامز هراپ
کت مه و دوش یلزا یگناگی نآ ات دنک دوبان ار تارثکت نیا کت
ضقانتم ریوصت رد .ددرگزاب هرابود یم هیبش یرحب هب ار دوخ انلاوم ،یرگید یامن
یرحب ،دنک
یب یم ار شدوخ رحب هک نارک یم دیدپان و مگ یو رد ناهج ود ره هک یناهج ،دعلب
دنوش
،نامه(
لزغ رد ای .)1759 زا رگید ییاه
یم نآ یب ،مدع دننام هک دیوگ هدش اپ و تسد
،نامه(
یب و ،هتفر نایز و دوس یارو ،)1609 یم ینابز
یب و دیوگ یم یبل
نیع رد و ددنخ
یم تابث یم اپ نودب و دور
،نامه( دود ،1372
تلاح نینچ رد یولوم .)1759 یاه
یب یب و یشیوخ یگناگی رگناریو یورین اب هک یدوخ
،هدش یکی یلزا رد و نآ نیع ار دوخ
یم ملاع یدبا و یلزا دنمرنه نامه عقاو تینادرف رگناریو هب مه وا .دناد
لیدبت رثکتم یاه
هعومجم ای یصاخ تروص رگید وا .یگناگی شمارآ و نما لحاس هب مه و هدش زا یا
تروص لزغ رد هچنانچ .تسین رییغت لاح رد هتسویپ یاه ریبعت هب هک یلزغ ،هدروآ 1725
لافا ،یکلافا( تسا هدش هدورس عامس و دجو تلاح رد یک :1362
-9 لزغ نیا رد .)148
،ددرگزاب ودب تیاهن رد هک ییاهتنم و تبقاع ،انف بارس رد تایح ةمشچرس ار دوخ یولوم یب قلاخ و تافص ةمشچرس یم تاهج
یگژیو ،دناد و یلزا یگناگی اب ار وا یگمه هک ییاه
تروص یب زاس یم یکی تروص دننک
لزغ یولوم . ةرابرد تریح و شسرپ اب زین ار 1397
تسد زا ةتیویتکژبوس و تینادرف هداد
یم عورش شا یم و دنک
:دسرپ
« ،ام و نم نارازه ود نیز
منم هچ نم ابجع یا .»
ولوم تانیعت رد یلجت یارب یو دیدش تساوخ و یلزا ةناگی اب ی
چیه نیع هن اذل و هدش یکی رثکتم شتم تانیعت زا مادک
رتارف هک یصخش تیوه یاراد و صخ
همه زا هب تسا نیعتمان و اهنآ ی هنوگ
یمن زین دوخ هک یا رد .دسانشب تسرد ار دوخ دناوت
لزغ ،رگید یلزغ یم هیبشت ینامک هب ار دوخ ،1608
و ینادرف تانیعت یوس ود زا هک دنک
یم هدیشک یلزا یگناگی هب دوش
هنوگ یمن هک یا :تسا یسک هچ دناد
ک هچ یسب هک نم مسک هچ نم مس هسوسو
مدنم
مدنشک یوس نآ زا هگ
هگ ، ا س نیا ز مدنشک یو
شوگ فک هب ،مناــــــمک وچ شکاشک ز مناشک
دتفارد ماب زا ردق
چ ـــــ ـــــــ و نبب هناخ رد مد
هنوگ تفص اهدص ةماج هک یتلاح نینچ رد هب ،هدیشوپ نت رب نوگ
هنوگ چیه هک یا ،سک
،یولوم( درادن ار یو ییاسانشزاب و تخانش ناوت ،یو دوخ یتح لزغ :1383
،)1372
سکع نیتسخن هناهاگآان یلمعلا
یم زورب دوخ زا هک یا هدبرع دهد
هناتسم یا ن نامه ای
ییاو
ییاقیسوم یم هارمه هک تسا
ناشن هک هنادنمروش یعامس و صقر اب دوش جوا ةدنهد
یب یب و یشیوخ :تسا هدننکش تینادرف هب یهجوت
م تسد ار هدبرع هنب شوگ منم هچ نم ابجع یا ام و نم نارازه ود نیز رب هن
منهد
یب هــچ ره مهنب اپ یهنب رو هنم هشیش نم هر رد مدش تسد زا نم کنوچ ش مبا
منک
وگ تانیعت و نم نارازه نایم و درادن ینم چیه هک یلاح رد و اجنیا رد رعاش هن
گناگی هنوگ ی
یم نادرگرس یلزا یم شتینادرف یدوبان ناکما هظحل ره و ،دوش
ب یشزرا چیه دور آ یار
ن
یم ًاتحارص و تسین لئاق ب دبایب هچره شیوخ ةناتسمرس صقر و برط رد هک دیوگ
رس ر
ا هک ،شهار نآ ز
یم ،تسه زین یو تینادرف هلمج یم دوبان و دنکش
تلاح نیا .دنک
یب یم جوا نانچ یتح یتسمرس و یشیوخ هانگ و یعرشریغ یاهراتفر هب هک دریگ
یزیمآ
یم یجرا رد طقف نآ دننام هک دماجنا یم هدید هناراداور یاه
:دش
زوک یسفن ره مشک هبانوخ رغاس رگج نوخ زا مد هب مد رد رب دوخ ه
س یقا ش منک
ات نــــم خر دشارخب ات یتب نابـــیرگ یوس یسفن ره مرب تسد ب
پ درد منهری
نیزاغآ تیب ود رد صاخ روط هب یولوم ،دش هراشا یولوم ةرابرد راتفگ زاغآ رد هچنانچ ییابیز یونثم یم ریرقت هدرشف تروص هب ار دوخ ییانغ رعش یسانش
لوم اجنآ رد .دنک یو
نایم ین هب ار دوخ ییانغ یرعاش نانوچ یم هیبشت یهت
،یقیسوم تلاآ ریاس هب هیبشت .دنک
مشچ هب نوگانوگ تایبا رد تاعفد هب نآ دننام و فد و انرس و بابر و گنچ نوچمه یم یم همخز یو رب یلزا ظناگی هک تسا یگنچ نوچمه یولوم یهاگ .دنیآ ،یولوم( دنز
تیب ،لوا رتفد :1383 )598
یب هک یگنچ ، هتشاد ربخ شیقیسوم و همزمز زا دوخ هکنآ
،یولوم( تسا رارسا ةدنیوگزاب ،دشاب هتشاد ربخ رارسا زا ای ،دشاب لزغ :1382
ای ،)1487
یم یو رد رای نیریش بل هک ییانرس یب ار یو و دمد
یمرد ادص و هلان هب رایتخا :نامه( دروآ
227 لزغ 1936 و یعابر و یبابر ای ،)1281
یو و تسوا زا همه شباوج و لاوس هلمج هک
یم یزاوآ اهنت یم رد ادص هب وا هک دیارس
لزغ :نامه( دروآ دننام و تایبا نیا ةمه .)1352
هناسر تیوه و تیهام رگنایب اهنآ شیوخ دوجو یلزا ةناگی مد یپ رد هک تسا ییانغ رعاش راو
تسا هدرک لیدبت ییاقیسوم یرازبا هب هرسکی ار نشور .
هچین ةیرظن رگا هک تسا ةرابرد یا
یب تیوه یب و تروص
تاذ هب زادرپریوصت یاهرنه زا شیب ار نآ هک میریذپب ار یقیسوم لکش
هیبش ،یلزا ظناگی نامه ینعی ،ناهج یداینب یم
نایب رد یرتشیب یرگنایب تردق اذل و ،دنک
هناگی نآ ییاهن زومر و رارسا یم نادب یلزا ی
یم ،دشخب مهف ناوت
نیا یولوم ارچ هک دی همه
یم دیکأت یقیسوم تلاآ هب هیبشت رب یزیچ زین ار شیوخ یانمت مامت رعاش عقاو رد و دنک
یمن نیا زج :دناد
یم نم رد مد ةدنب ،مد
مأوت یانرس ،وت یانرس ،وت یانرس مأوت یاه یعابر ،نامه(
.)1281
لزغ ،یرگید لزغ رد یم ین فیصوت هب یولوم هک 2994
صانع نیا زا یخرب دزادرپ طسب ار ر
یم یرتشیب هب ،دهد
لزغ رد ار هچنآ هژیو ب ییاقیسوم تلاح مدقت بلاق رد 1372
تلاح ره ر
:دوب هدرک هراشا نادب یرگید یم مد یشوخلد و رادلد هک یاون شوــــخ یان یا رس مد و مرگ وت یــهد
م د ی یشک
ــــــج و لد ةدـننک یلاخ مرــــجلا دـــــنب زا وت نوردنا تسا یلاخ م ناـ
یشوش
ینــــعم هب وت یـــیما دنچ ره یسک رـــــه قوشعم تروص هب ینک یشقن م
یشقن
هدرــــپ هـــچ رد لک قیاقح تروص یا نوــــچ ین هنایم زا نزرب رس یا
ش یشورک
هتشگ مشچ هن ت یا
ره زاسمد وت هک تهج شش هب مدرد ناج هتشگ شوگ هد و و یشش
یب رس وـــــــــــگب هدیربرس یان یا یم شوخ نابز
د نآ زا قلح ز ناشچ هک م
یم یشچ شنوردنا اذل و هتفر تینادرف یاهزرم زا نتفرارف و یتسین ماقم هب دوخ اجنیا رد هک ،ین
د نینچمه ،تسا یدنب هنوگره زا یلاخ و ،درادن رگید یشوشم ناج و لد ماقم نیا ر
یم ةتکن .درادرب یلزا ةناگی و یتسه ییاهن تقیقح زا هدرپ و ددرگ لک قیاقح تروص دناوت
نودب رنه ناونع هب یقیسوم هکنیا رب تسا هرابود یدیکأت عقاو رد ریخا تروص نودب و لکش
یم یرنه ره زا رتهب تروص ةناگی نآ زا دناوت
یب زاس تروص نیمه هب .درادرب هدرپ زین لیلد
یب و یما یولوم ریبعت هب هک ،ین ،تسا یلکش و تروص هنوگ ره دقاف ینعی ،تسه داوس
یم یب صاخ رنه ناونع هب ،یقیسوم .دنک داجیا ار یتروص و لکش مد ره دناوت رد ،یشیوخ
ق رایتخا رد ،تسا یلزا ةناگی نامه هک ،تقیقح اب میقتسم یطابترا هک لاح نیع یم رار
،دهد
تروص ،اهریوصت هدنونش لاح و ماقم هب هتسب اما تسا یتروص هنوگره زا غراف دوخ و اه
یم داجیا ار ینوگانوگ تلااوحا نیا .دنک
ره رب یقیسوم مدقت و یشیپ رب تسا یدیکأت هتکن
یب ساسحا گنچ رد تسخن رعاش ،عقاو رد .رگید ینایب لکش و تروص یتسمرس و یشیوخ
رارق دجو و یم
یم یلزا ةناگی اب یگناگی ساسحا رد قرغ ًافرص و دریگ ارچ دیوگب رعش دناوت
شیوخ هیبشت نمض یولوم ،رگید یریبعت رد .درادن یکمن ،یرایشوه تلاح رد شنخس هک یم ،رات و گنچ هب ،یولوم( تسا بولطم و شوخ یلزغ ،دیآ نم یب هک یلزغ ره هک دیوگ
لزغ :1382 2835 یاه
424 و عت هب .) هچین ریب نورد رد ییاقیسوم ییاوه و لاح ادتبا ،یا
یم داجیا رعاش و عامس و صقر نوچمه ینابز و یندب نوگانوگ یاهدامن رد ار دوخ هک دوش
یم ناشن رعش هب ار دوخ هتسویپ یولوم ،دش هراشا رتشیپ هچنانچ ،زین لیلد نیمه هب .دهد
یم هیبشت ییاقیسوم یاهزاس .دنک
لزغ ش تایلزغ زا 38
ییابیز رصانع ،سم نونک ات هچنانچ ،زین ار یولوم یسانش
ت ریرق
یم هصلاخ یبوخ هب ،میدرک .دنک
تسین منطو هدرم و هدنز لاـــب هدرم لاـب هدنز اوه و سفن نیا زا متسر ب
زج ه ف ادخ لض
لعـــــــتفم نلعتفم نلعتفم لزا ناطلس و هش یا لزغ و تیب نیا زا متسر تشک ن
ارم
هیفاق ـــخرد دوب تسوپ دوب تسوپ رـبب بلاــــــــیس همه وگ ار هطلغم و زغم رو
ارعش
و فوخ دوبن شک یشمخ لضف رتمک یـنم زغن نآ ةدرپ ینم زغم یــــــشمخ یا ر
اج
مدشک یک دهدن ملیس هب هک ات نـم هب جــنگ نآ دهد یک دنکن مبارخ هک ات ب
رــح ع اط
ـمه یشمخ زا ربخ هچ ار نخس درم لاللرت دوب هــــــچ دناد هچ کشخ رکش وچ
ت لالـلر
هنیآ هنیآ ما هن تلااـقم درـــــــــــــم ما هدید ما
ش مشچ را نم لاح دوش شوگ دو
امش
خرچ رجش وچ مناشف تسد خرـچ زا رتکاپ نیمز گنر زا نم خرچ رمق وچمــه نانز
امس
تینادرف زا شیوخ نتسر و ییاهر تلاح یولوم لزغ نیا رد اب هارمه ار ینادرف لایما و
تیدودحم و نابز و لزغ و رعش زا ییاهر یم ینابز و ینزو یاه
یانف ةدنفوط لیس .دناد
یب ار یو هک یبلایس ،تسا هدرپس بلایس هب ار یو یرادیدپ ةتسوپ هک یصخش هب رایتخا
یمرد صقر و تکرح یم گرم و یگدنز یارو یتلاح هب ار یمدآ و دروآ
وخ هیبشت .درب نتشی
و لااب لیس ةدنشورخ جاوما رایتخا هب ًافرص و ،درادن یرایتخا چیه هک بلایس رد قیرغ هب یم نییاپ یب تلاح یارب یولوم هیبشت .دوش
هک تسا یلزا یگناگی نآ هب نتسویپ و یشیوخ
هب نآ زا لزغ نیا رد
« لزا ناطلس و هش »
یم ریبعت هب نینچمه ینتسویپ نینچ .دنک
هب بلایس نتسویپ یم ریبعت ایرد
رسارس هک تسا یلزا یگناگی نامه زاب هک ییایرد ،دوش
یم دیدپان و وحم ایرد رد بلایس .تسوا رد اهزیچ ةمه و تسا نداد و شهد هب و دوش
هنوگ یم شمارآ و یشوماخ هب یا هنوگره زا رترب ار یشوماخ تلاح نیا ادتبا رد یولوم .دسر
یم ینخس و تکرح نادرف هک یتلاح .دناد
بلایس زا سپ تی یگناگی یایرد رد ناشورخ یاه
یم شوماخ یلزا یم اجر و فوخ و یگدنز و گرم یارو ،دوش
زا یولوم یشوماخ زا دعب .دور
یم نخس مهم تلاح ود روهظ یم ادتبا .دیوگ
ریبعت بلاق رد هک ییایقیسوم تلاح یکی ،دیوگ
ییایقیسوم ییاوآ
« لاللرت لاللرت »
یم ریبعت نآ زا رم .دنک
ربخ یشوماخ تلاح زا نخس د
نامه درادن یب ناسنا هک هنوگ
یب ناسنا هک ییایقیسوم ییاوه و لاح زا کشخ و قوذ شیوخ
یم ساسحا دوخ رد ار بارخ و هب و نامزمه ییاقیسوم یلاللرت لاللرت تلاح نیا اما .دنک
تکرح یرودامن و صقر تلاح دوخ هارمه یب اذل دراد یپ رد ار یندب یاه
وم گنرد یول
یم شوگ رگا اجنیا رد هک دیوگ یم دوش لدب مشچ هب ناگدنونش امش یاه
نم نانخس دیناوت
تسد و ،صقر و تکرح رد رتشیب یو نانخس هک ارچ دیبایرد ار ًافرص ات تسا رادومن یناشف
.نابز یم راک هب لزغ نیا رد هک زین هنیآ ریبعت دور
« هنیآ هنیآ ،ما لااقم درم ،ما هن ت
ما » صخ رب ل ت
یرودامن زا یمهم رایسب یم هراشا ینابز و یندب یاه
هک یتشادرب هب انب .دنک رابرد
هنیآ ة ن دز
اسا ینعی ،یتروص ره ،درف نآ رد هک تسا یتیعضو دامن هنیآ ،دراد دوجو افرع ف ًاس
تینادر ر ا
یم تلاح نآ یارو هب و هداد تسد زا نیع هنومن یارب .دور
یم تاضقلا :دنسیون
« رخآ د هک ینا
دید دناوت دوخ تروص دنک هگن وا رد هکره اما ،دوخ رد تسین یتروص ار هنییآ ...ن
»
نیع(
،ینادمه تاضقلا :1395
تروص و درادن یتروص هنیآ .)216 زا یشان یو یاه
تشادرب نیع ،راتفگ نیمه ةمادا رد ،ناس نیمه هب .تسا نارگید یاه عش نابز تاضقلا
ار یر
یم هیبشت هنیآ هب روص هک دنک
تسین رعاش و هدنیوگ دزن نآ یانعم و درادن یت ب
ه هکل ر
یم عضو نآ یارب ییانعم دوخ طیارش ِروخارف هب یبطاخم زا یکی رعاش دوخ .دنک
ناسک ی
یم رعش ةنیآ رد هک تسا ک لیخت نآ یارب ییانعم هظحل نآ رد تسا نکمم و درگن
و دن ب ه
تروص ،درگنب هنیآ نآ رد هک درف ره و هظحل ره یازا اه
تم عونتم و نوگانوگ ی تواف
ب هنیآ ر
یم یم تاضقلا نیع لیلد نیمه هب دنرذگ :دیوگ
ره اما دوخ رد تسین یتروص ار هنیآ هک یناد رخآ .ناد هنیآ نوچ ار اهرعش نیا یم نینچمه .دید دَناوت دوخ تروص ،دنُک هگن وا رد هک دوخ رد ار رعش هک ناد
ِلامک و دوب وا راگزور دقن هک ندید دناوت نآ وا زا یسک ره اما ،تسین ینعم چیه نارگید و تساوخ شلئاق هک تسا نآ ینعم ار رعش :ییوگ رگا و .تسوا ِراک ِتروص:دیوگ یسک هک تسا نانچمه نیا ،دوخ زا دننک یم عضو رگید ییانعم روص نآ لوا هک تسا )هنیآ هدنزاس(لقیص یور ِتروص هنیآ .)نامه( دومن ت
هجیتن یریگ یم ناشن هلاقم نیا لیلحت ییابیز یلصا رصانع زا یخرب هک دهد
کیزیفاتم یسانش چین ی
رد ه
یم ار ییانغ رعش ینیع هاگیاج نییبت بعت هب .تفای زین یولوم راعشا رد ناوت
ید ری ،رگ
هدیا هچین یاه یم مهارف یولوم تاراهظا و راعشا یخرب مهف یارب یبوچراچ یا
ب .دروآ نیا ر
یلزا یگناگی رد ار یتسه ناهج لک تاذ و هاگتساخ یولوم مه و هچین مه ،ساسا یم
دنبای
یچ ام رثکتم تینادرف ناهج .تسا ناکم و نامز یارو و یتروص هنوگره دقاف هک زج یز
مهو
فک ،لایخ و ناسنا یمامت ،رگید ریبعت هب .تسین ،ایرد یور ییاه
هتبلا و ،اه ت
یمام م تادوجو
یلزا یگناگی نیا لد زا هک دنتسه ییاهرادیدپ و تایلجت عقاو رد تعیبط ملاع دیدپ
را
یم چیه و هدوبن رادروخرب یعقاو دوجو زا نادب تبسن اذل و دنوش للاقتسا هنوگ
ادن ی .دنر
هب نایم نیا رد ییاناوت نیا زا شیوخ صاخ تیوه و ینادرف ِنم اب یمدآ صاخ روط
دناوتب هک تسا رادروخرب یب هب
یب و یشیوخ هب و دبای تسد ینم
نودب یلزا ةناگی نآ اب یوحن
رد رما نیا .دنک ادیپ تسد یگناگی و داحتا یعون هب دوش دوبان ینامسج ظاحل هب هکنیا یب رد ای و بارش زا لصاح یتسمرس یجرا رد یتسمرس و یشیوخ
یم لصاح اه .دوش
یگناگی نیا لصاح یگمه ییانغ رعش و صقر ،یقیسوم اب ییانغ رعش ةغبان و رعاش داحتا و
یم نوریب نآ لد زا و تسا یلزا یگناگی نیا ناکم یارو درف تلاح نیا رد هک ییاجنآ زا .دیآ
یم ترثک یارو اذل و ،نامز و یم ور و گنر هناهاگآ ینابز یزادرپریوصت هنوگره ،دور
و دزاب
هلهو رد اهنت یم تسخن ی
ر یگناگی نیا زا لصاح تلاح دناوت و یقیسوم بلاق رد ا
یرودامن ب ینابز و یندب یاه ریگارف ییاهریوصت بلاق رد نکمم دح ات دعب و ،ریوصت نود
ِیرگنایب تلاح نآ هب تبسن یعرف و یوناث یتلاح هناهاگآ رعش لیلد نیمه هب .دنک میسرت هطساو و هناسر نانوچ ،ییانغ رعاش .تسا هیلوا و یتسمرس تاظحل رد هک تسه یا
یب شیوخ یم یکی یلزا یگناگی نآ اب دوخ یسوسونوید ی نودب رنه رد همه زا تسخن و دوش
یم یرودامن ار یلزا ضقانتم تاذ و داهن نآ یقیسوم تروص و لکش رد دعب و دنک
تکرح و لاح نآ زا هدمآرب دوخ هک ییانغ رعش .ینابز و یندب یرایتخاریغ و یرایتخا یاه
و رخأتم عقاو رد تسا ییاقیسوم یاوه هبترم رد
نییاپ یا نادب تبسن رت
هب اما .دراد رارق اه
و نم زا و هدش یکی یلزا یگناگی نآ اب ییانغ رعش ندورس ماگنه رد رعاش هکنیا ظاحل زا جیار تشادرب فلاخرب ییانغ رعش رعاش ،هدنامن یقاب یزیچ یو ةدیشاپورف ینادرف تیوه یمنرب هدرپ دوخ ینورد فطاوع و تاساسحا هکلب ،دراد
هناگی و یلزا ةناگی نآ زا یعقاو ِنم
یم نخس یتسه ملاع نیا زا و دیوگ
تینیع و هتیویتکژبا زا رگید یرنه راثآ هب تبسن تهج
یم نخس تیعقاو هنک زا هک ارچ ،تسا رادروخرب یرتشیب و یرادیدپ ملاع هن و دیوگ
تروص .نآ یارذگ یاه
عبانم - ( ،یکلافا ،)1362
نیفراعلا بقانم اب ،
هب تاقیلعت و یشاوح و حیحصت نیسحت ششوک
.باتک یایند ،یچیزای - ( نیدلاءاهب ،یهاشمرخ ،)1389
تسوزرآ مناسنا .هاگن تاراشتنا :نارهت ،
- ( ،دلو ناطلس ،)1376
هماندلو للاج حیحصت هب ، هسسؤم :نارهت ،ییامه نیدلا
.امه رشن
- نیع ( ،ینادمه تاضقلا همان ،)1395
نیع یاه صت ،تاضقلا
ناریسع و یوزنم حیح :نارهت ،
.ریطاسا رشن - ( ،یولوم ،)1388
زیربت سمش تایلزغ فش اضردمحم زا ریسفت و شنیزگ ،همدقم ،
یعی
باتک یماهس تکرش :نارهت ،ینکدک .یبیج یاه
- ( ،یولوم ،)1383
یونعم یونثم گنهرف ترزاو :نارهت ،یناحبس قیفوت حیحصت ،
و داشرا
.یملاسا - ( ،یولوم ،)1382
یزیربت سمش تایلک :نارهت،رفنازورف نامزلا عیدب حیحصت ،
ا .ریبکریم
- ( ،اضردیمح ،ینارآ یبوبحم ،)1393
یدژارت گرم و شیاز .ین رشن :نارهت ،
- ( ،اضردیمح ینارآ یبوبحم ،)1397
« ییابیز هچین رد ییانغ رعش یسانش
» ةلجم ، ک یایمی
رنه هرامش ،متفه لاس ، تاحفص ،28
ات7 .21
-Nietzsche, Friedrich )1999). The Birth of Tragedy and Other Writings.
Edited by Raymond Geuss and Ronald Speirs. Cambridge University Press.
-Hegel, G.W.F (2004). Philosophie der Kunst oder Ästhetik. Nach Hegel. Im Sommer 1826.
-Mitschrift Friedrich Carl Hermann Victor von Kehler, eds. A. Gethmann- Siefert and B. Collenberg-Plotnikov, Munich: Wilhelm Fink Verlag.
-Schelling, F. W. J (1989). The Philosophy
