ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ زﻫﺮ ﮐﮋدم ﮔﺎدﯾﻢ Hemiscorpius lepturus ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﺳ

دﺰﯾ ﯽﻗوﺪﺻ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻧﺎﻣرد -ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ 66-70 تﺎﺤﻔﺻ ،1384 رﺎﻬﺑ ،لوا هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫدﺰﯿﺳ هرود

یﺎﻫلﻮﺒﻠﮔ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ Hemiscorpius lepturus ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ

تر ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ و ﺰﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ

7یﻮﺳﻮﻣ سﺎﺒﻌﻣﻼﻏ سﺪﻨﻬﻣ ،⁶داﮋﻧ ﻊﯿﻓر داﻮﺟ ﺮﺘﮐد ، ⁵ﯽﺛار روﺎﯾ ﺮﺘﮐد ،⁴ﺖﺳودﻦﻃو ﻦﺴﺣ ﺮﺘﮐد ،³یﺮﮔﺮﯿﺗ شوﺎﯿﺳ ﺮﺘﮐد ،²نﺎﯿﭼ ﻪﻣﺎﺧ هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد ،¹*ﯽﻧﺎﻘﻫد ﻪﻟاحور ﺮﺘﮐد

هﺪﯿﮑﭼ ﻪـﮐ هدﻮـﺑ داﺮـﻓا زا یدﺎـﯾز داﺪـﻌﺗ شﺰـﮔ لﻮﺌــﺴﻣ نﺎﺘﺳزﻮﺧ رد هﮋﯾو ﻪﺑ رﻮﺸﮐ ﯽﺑﻮﻨﺟ یﺎﻬﻧﺎﺘﺳا رد Hemiscorpis lepturus مدﮋﮐ ^{:ﻪﻣﺪﻘﻣ} ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ تﺎﻧاﻮﯿﺣ رد مدﮋﮐ ﻦﯾا ﺮﻫز تاﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ .ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ گﺮﻣ ﯽﻫﺎﮔ و ﯽﻧﻻﻮﻃ و کﺎﻧﺮﻄﺧ ضراﻮﻋ نآ ﺪﻣآﯽﭘ مدﮋـﮐ ﺮـﻫز ﺮـﺛا ﯽــﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا .ﺪﯾﺎﻤﻧ نﺎﮔدز مدﮋﮐ نﺎﻣرد ﻪﺑ یدﺎﯾز ﮏﻤﮐ و هدﻮﻤﻧ ﻦﺷور ار ﺮﻫز ﻞﻤﻋ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ،ﺪﻧاﻮﺗﯽﻣ .ﺪﯾدﺮﮔ مﺎﺠﻧا تر ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ و ﺰﻣﺮﻗ ، ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫ لﻮﺒﻠﮔ ناﺰﯿﻣ رد ﻢﯾدﺎﮔ .ﺖــﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ مﺮﮔ 200-250 نزو و ﻪﻫﺎﻣ 2-3 ﯽﺒﯾﺮﻘﺗ ﻦﺳ و داﮋﻧ ﮏﯾ زا تر 51 یور ﺮﺑ ﯽﺑﺮﺠﺗ شور ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ^{:ﯽﺳرﺮﺑ شور} مﺮـﺳ 0/1 درﻮـﻣ هوﺮــﮔ و یژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ مﺮﺳ ﯽﺳﯽﺳ 0/1 ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ﻪﺑ .ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﺑﺮﺠﺗ و ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ود ﻪﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫتر زا ﺪـﻌﺑ و ﻞـﺒﻗ ^RBC و ^WBC داﺪـﻌﺗ و ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ راﺪـﻘﻣ ﺲﭙــﺳ .ﺪﯾدﺮﮔ ﻖﯾرﺰﺗ ، ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ هزﺎﺗ ﺮﻫز ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ 1 یوﺎﺣ یژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﯿﻠﺤﺗ درﻮﻣ Wilcoxon Matched – Pairs signed – Ranks Test یرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﺎﺑ شرﺎﻤﺷ و ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻖﯾرﺰﺗ ﺶﻫﺎـﮐ و( p<0.0007)ﺪﯿﻔـﺳ لﻮـﺒﻠﮔ داﺪـﻌﺗ ﺶـﯾاﺰﻓا ﺐـﺟﻮﻣ درﻮــﻣ هوﺮﮔ رد ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﻖﯾرﺰﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ^{:ﺞﯾﺎﺘﻧ} ﺪﯿﻔـﺳ لﻮـﺒﻠﮔ داﺪـﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﺮـﻫز ﻖـﯾرﺰﺗ زا ﻞـﺒﻗ.ﺖـﺳا هﺪــﺷ ( ^p<0.001) ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ و( p<0.0001)ﺰﻣﺮﻗ لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ و 7509130 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﻞـﺒﻗ ،ﺰـﻣﺮﻗ لﻮــﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ .ﺪﯾدﺮﮔ شرﺎﻤﺷ 11758 ﻖﯾرﺰﺗ زا ﺲﭘ و نﻮﺧ ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻤﯿﻠﯿﻣ ﺮﻫ رد 10234 .دﻮﺑ 39/059 ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﺲﭘ و 40/087 ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﻞﺒﻗ ،ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ .ﺪﯾدﺮﮔ شرﺎﻤﺷ ، 7065098 ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﺲﭘ ﺖﺧﺎﻨــﺷ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﻧﺎﺴﻧا دراﻮﻣ ﯽﻧﻮﺧ یﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﺳرﺮﺑ .دراد ﺶﻘﻧ ،تر ﮏﯾژﻮﻟﻮﺗﺎﻤﻫ تاﺮﯿﯿﯿﻐﺗ دﺎﺠﯾا رد ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز :یﺮﯿﮔﻪﺠﯿﺘﻧ

.دﻮﺷﯽﻣ ﻦﯿﻣوﺪﺼﻣ ﺮﺗﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣرد ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و نﺎﺴﻧا رد ﺮﻫز ﻦﯾا تاﺮﺛا

ﺰﻣﺮﻗ لﻮﺒﻠﮔ،ﺪﯿﻔﺳ لﻮﺒﻠﮔ ،ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ ،تر ، Hemiscorpius lepturusمدﮋﮐ :یﺪﯿﻠﮐ یﺎﻫ هژاو

هﺪﮑـﺸﻧاد-ﻦﯿﻠﻗﺎـﻧ ﺎـﺑ هزرﺎـﺒﻣ و ﯽﮑـﺷﺰﭘ ﯽـﺳﺎﻨﺷ هﺮـﺸﺣ هوﺮــﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا :لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ -^*1 ، نﺎـــﺷﺎﮐ ﯽﻧﺎـــﻣرد ﯽﺘـــﺷاﺪﻬﺑ تﺎـــﻣﺪﺧ و ﯽﮑـــﺷﺰﭘ مﻮـــﻠﻋ هﺎﮕــــﺸﻧاد - ﺖــﺷاﺪﻬﺑ 0361-5550111 :ﺮﺑﺎــــــــﻤﻧ 0913 3610919 هاﺮــــــﻤﻫ ﻦــــــﻔﻠﺗ ، 87155/ 111پ ص Email: Dehghani 37@ yahoo .com ُ ﯽﮑﺷﺰﭘ هﺪﮑﺸﻧاد - ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺐﯿﺳآ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا -2 ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﮑﺸﻧاد -ﻦﯿﻠﻗﺎﻧ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و ﯽﮑﺷﺰﭘ ﯽﺳﺎﻨﺷ هﺮﺸﺣ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد-4و3 ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﮑﺸﻧاد - ﻦﯿﻠﻗﺎﻧ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و ﯽﮑﺷﺰﭘ ﯽﺳﺎﻨﺷ هﺮﺸﺣ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا -6و5 ناﺮﻬﺗ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد-6و5،4،3

ﯽﺘﺴﯾز رﺎﻣآ هوﺮﮔ ﯽﺑﺮﻣ -7 نﺎﺷﺎﮐ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد -7 و 2

1383 ﺪﻨﻔﺳا 20 شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ 1383 ﺮﻬﻣ 13 ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻞـﺣ ﺖﯿﻠﺑﺎــﻗ ﺎﺑ ،(نﻮﮕﻤﻫﺎﻧ) نژوﺮﺘﻫ ﯽﻃﻮﻠﺨﻣ ،ﺎﻫمدﮋﮐ ﺮﻫز ﻦــــﯾا .ﺪــﺷﺎﺑﯽﻣ ﮏــﯿﻧژﯽــﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎــﺧ یاراد و بآ رد نﺪــﺷ ار ﯽـﮔدزمدﮋــﮐ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ یﺎﻫﺶﻨﮐاو ،ﻦﯿﻣوﺪﺼﻣ رد ،ﯽﻧﻮﮕﻤﻫﺎﻧ .ﺪﻨﻨﮐﯽﻣ دﺎﺠﯾا رد ار یﺮﺗﻪﺑﺎــﺸﻣ ﻢﯾﻼﻋ ﮏﯿﺘﻧژﻮﻠﯿﻓ ﺮﻈﻧ زا ﻢﻫ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ یﺎﻫﻪﻧﻮﮔ ﺮــﻫز ﺮﻫ یﺎﻫﻪﻨﯿﻣآ ﺪﯿﺳا ﯽﻟاﻮﺗ ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ .⁽¹⁾ﺪﻨﯾﺎﻤﻧﯽﻣ دﺎﺠﯾا داﺮﻓا رد یﺮﯿـﯿﻐﺗ ﺮــﻫ و دﻮﺷﯽﻣ ﮏﯾژﻮﻟﻮﻨﻤﯾا و ﻞﻤﻋ یﺎﻫتوﺎﻔﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﮏﯾژﻮﻟﻮﻨﻤﯾا و ﻞﻤﻋ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ زوﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻨﯿـﻣآ یﺎﻫﺪﯿﺳا ﯽـﻟاﻮﺗ

نارﺎﮑﻤﻫ و یﺮﮔﺮﯿﺗ شوﺎﯿﺳ ﺮﺘﮐد ،نﺎﯿﭼ ﻪﻣﺎﺧ هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد ،ﯽﻧﺎﻘﻫد ﻪﻟا حور ﺮﺘﮐد

1384 رﺎﻬﺑ ،لوا هرﺎﻤﺷ ، ﻢﻫدﺰﯿﺳ هرود دﺰﯾ ﯽﻗوﺪﺻ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ

67^

.ددﺮﮔﯽﻣ ﺮﻫز ،ﻦﯿـــﺴﮐﻮﺗﻮﯾدرﺎﮐ ،ﻦﯿـــﺴﮐﻮﺗورﻮﻧ زا ﺐـــﮐﺮﻣ ﺎـــﻫمدﮋﮐ ﺮـــﻫز ،ﺎﻫزاﺮﺘــــــﺳایدﻮﻔﺴﻓ و ،ﻦﯿـــــﺴﮐﻮﺗﻮﮑﺘﯿﻟﻮﻤﻫ ،ﻦﯿـــــﺴﮐﻮﺗوﺮﻔﻧ و نﺎــﻓﻮﺘﭙﯾﺮﺗ ،ﻦﯿﻧﻮﺗوﺮـﺳ ،ﻦﯿﻣﺎﺘـﺴﯿﻫ ،ﺎـﻫزاﺪﯿﻧورﻮﻟﺎﯿﻫ ،ﺎﻫزﺎﭙﯿﻟﻮﻔـﺴﻓ ﻦـﯿﻨﭼ ﻦﺘـﺷاد ﻞـﯿﻟد ﻪــﺑ ﺎﻫمدﮋﮐ .⁽²⁾ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ ،ﻦﯿﻨﮐﻮﺘﯿﺳ هﺪﻨﻨﮐدازآ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﯽـﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ تﺎـﻣﺪﺻ ﺐــﺟﻮﻣ شﺰﮔ ترﻮﺻ رد ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ رد ﻪـﮐ ﺪـﻧدﺮﮔﯽــﻣ ﮏﯿﻤﺘﺴﯿﺳ ﺖﯿﻣﻮﻤﺴﻣ زوﺮﺑ ﺎﺗ ﯽﻌﺿﻮﻣ ضراﻮﻋ دراﻮـﻣ ﻪﻟﺎـﺳ ﺮـﻫ .ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻦـﯿﻣوﺪﺼﻣ گﺮـﻣ ﻪــﺑ ﺮﺠﻨﻣ یدراﻮﻣ هﺪـﺷ شراﺰــﮔ ﺎﯿﻧد ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫرﻮﺸﮐ زا ﯽﮔﺪﯾﺰﮔ مدﮋﮐ یدﺪﻌﺘﻣ شراﺰـﮔ ﯽـﮔﺪـﯾﺰﮔ درﻮــﻣ راﺰﻫ 40 ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﺲﻧﻮﺗ رﻮﺸﮐ رد .ﺖﺳا ﯽﻨﯿﻟﺎــﺑ تاﺮﻫﺎـﻈﺗ ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ ﺮـﻔﻧ 1000 دراﻮـﻣ ﻦـﯾا زا ﻪـﮐ هﺪـﯾدﺮﮔ دوﺪـﺣ داﺪـﻌﺗ ﻦـﯾا زا و ﺪﻧﻮـﺷﯽﻣ عﺎـﺟرا نﺎﺘــﺳرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﮏﯿﻤﺘﺴﯿﺳ .⁽³⁾ ﺪﻧﺮﯿﻣﯽﻣ ﺮﻔﻧ 100 هدز ﻦﯿﻤﺨﺗ ﯽﮔﺪﯾﺰﮔ راﺰﻫ 40 دوﺪﺣ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﺰﯿﻧ ﺶﮐاﺮﻣ رﻮﺸﮐ رد بﻮـــﺴﺤﻣ رﻮـﺸﮐ نآ ﯽﺘـﺷاﺪﻬﺑ تﻼﮑـﺸﻣ زا ﯽـﮑﯾ و ﺖـﺳا هﺪـﺷ شراﺰـﮔ ﯽـﮔﺪـﯾﺰﮔ مدﮋـﮐ راﺰــﻫ 7 ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﻞﯾزﺮﺑ رد .⁽⁴⁾ ددﺮﮔﯽﻣ رد ﺮﻫزﺪﺿ مﺮﺳ ﺎﺑ موﺪﺼﻣ داﺮﻓا نﺎﻣرد دﻮﺟو ﺎﺑ ﯽﺘﺣ ﻪﮐ ددﺮﮔﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﯿﻣ و گﺮﻣ دراﻮﻣ .دﻮﺷﯽﻣ گﺮﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دراﻮﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ و ﻢـﯿﻠﻗا عﻮــﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ناﺮﯾا رد .⁽⁵⁾ ﺖﺳا هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا نﺎﮐدﻮﮐ رد طﺎـﻘﻧ زا ﻪﻟﺎـﺳ ﺮـﻫ ﯽـﮔﺪـﯾﺰﮔ ،مدﮋــﮐ یﺎﻫﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ و اﻮﻫ و بآ ددﺮــﮔﯽﻣ شراﺰﮔ لﺎﺳ مﺮﮔ یﺎﻬﻫﺎﻣ رد هﮋﯾو ﻪﺑ و رﻮﺸﮐ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ یﺎـﻫیرﺎﻤﯿﺑ ﺎـﺑ هزرﺎــﺒﻣ و یﺮﯿﮕﺸﯿﭘ هرادا ﻞﮐ ﺮﯾﺪﻣ شراﺰﮔ ﺮﺑﺎﻨﺑ و مدﮋــــﮐ درﻮــﻣ 33731 ،1376 لﺎــﺳ رد ﻂــﻘﻓ ﺖــﺷاﺪﻬﺑ ترازو ،ﺖـﺳا هﺪــﺷ گﺮﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نآ درﻮﻣ 39 ﻪﮐ هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﯽﮔﺪﯾﺰﮔ رد گﺮــﻣ دراﻮﻣ ﺪﺻرد 82 ﯽﻨﻌﯾ نآ گﺮﻣ 32 و ﯽﮔﺪﯾﺰﮔ 23437 ﯽـﮔﺪﻨـﺸﮐ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﺎـﻨﻌﻣ ﻦــﯾﺪﺑ ﻦﯾا .ﺖﺳا هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا نﺎﺘﺳزﻮﺧ ﻢﯾدﺎـﮔ مدﮋـﮐ .⁽⁶⁾ ﺖــﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻬﻧﺎﺘﺳا ﺮﯾﺎﺳ زا نﺎﺘﺳزﻮﺧ یﺎﻫمدﮋﮐ ﺖﯿﺻﺎـــﺧ نآ ﺮــــﻫز .ﺖــﺳا نﺎﺘــﺳزﻮﺧ مدﮋــﮐ ﻦﯾﺮﺗکﺎــﻧﺮﻄﺧ ﺮﺜــﮐا ﺪﻧاﻮﺗﯽﻣ مدﮋﮐ ﻦﯾا ﺮﻫز دراد ﮏﯿﺴﮐﻮﺗﻮﺘﯿﺳ و ﮏﯿﺴﮐﻮﺗﻮﻤﻫ ﻪﺘـﺷاد لﺎـﺒﻧد ﻪـﺑ رﺎـﺒﮔﺮــﻣ ﺪﻣﺎﯿﭘ و هدﺮﮐ ﺮﯿﮔرد ار نﺪﺑ ﯽﺗﺎﯿﺣ ﺎﻀﻋا ﯽـﮔﺪـﯾﺰﮔ مدﮋــﮐ ﺮﯿﻣ و گﺮﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ .⁽⁷⁾ ﺪﺷﺎﺑ دﻮـﺟو ﻪـﺑ ﻢﯾدﺎـﮔ شﺰـﮔ ﻪــﺠﯿﺘﻧ رد و نﺎﺘﺳزﻮﺧ نﺎﺘﺳا زا ،ناﺮﯾا رد ناﺮـﯾا مدﮋـﮐ ﻦﯾﺮﺘﮐﺎـﻧﺮﻄﺧ رﻮﻧﺎـﺟ ﻦـﯾا ﺖــﻔﮔ ناﻮﺗﯽﻣ اﺬﻟ ﺪﯾآﯽﻣ ﺖﻓﺎـﯾ ﯽـﻧاواﺮﻓ ﻪـﺑ نآ قﺮـﺷ هﮋــﯾو ﻪﺑ نﺎﺘﺳزﻮﺧ نﺎﺘﺳا رد ﻪﮐ ﺖﺳا

و ناﺮـﯾا رﻮـﺸﮐ ﯽـﻣﻮﺑ مدﮋـﮐ ﻦـﯾا ﻪــﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ .⁽⁸⁾ ددﺮﮔﯽﻣ نﻮـﮔﺎـﻧﻮﮔ یﺎﻫﻪــﺒﻨﺟ ﺎﻫرﻮﺸﮐ ﻦﯾا رد ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ و ﺖﺳا ﻦﻤﯾ و قاﺮﻋ ًﻼﻣﺎـﮐ ﻞﮑـﺸﻣ ﻦـﯾا ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ .ددﺮـﮔ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ مدﮋـﮐ ﻦﯾا ﺮﻫز تاﺮﺛا و ﺮـﺛا یهﻮـﺤﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖــﯿﻤﻫا و قﻮﻓ دراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ .ﺖﺳا ﯽﻣﻮﺑ یاﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رﻮـﺸﮐ رد نﻮﻨﮐﺎــﺗ ﻪﮐ ﻦﯾا و رﻮﺑﺰﻣ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ مدﮋـﮐ ﺮﻫز ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ حﺮﻃ اﺬﻟ هﺪﯾدﺮﮕﻧ مﺎﺠﻧا و ﯽﺣاﺮﻃ ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا ﻪـﺑ نآ ﺞﯾﺎـﺘﻧ زا ﺎـﺗ حﺮـﻄﻣ تر ﯽـﻧﻮﺧ یﺎــﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ یور ﺮﺑ ﻢﯾدﺎﮔ زا ﯽـﺷﺎﻧ ضراﻮﻋ و ﺖﻓﺎﺘﺷ ﻢﯾدﺎﮔ زا ﯽﺷﺎﻧ نﺎﮔﺪﯾﺰﮔ مدﮋﮐ ﮏﻤﮐ ﻪـﺑ ،داد ﺶﻫﺎـﮐ رﻮـﺸﮐ رد ار نآ زا ﯽـﺷﺎﻧ ﺮﯿــﻣوگﺮﻣ و ﯽﮔﺪﯾﺰﮔ نﺎـﮐدﻮﮐ ار ﺎـﻣ رﻮـﺸﮐ رد شﺰــﮔ زا ﯽﺷﺎﻧ نﺎﯿﻧﺎﺑﺮﻗ ﺮﺜﮐا ﻪﮑﻨﯾا هﮋﯾو ﻦـﯾا شﺰـﮔ یﺎــﻫﺪﻣﺎﯿﭘ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﺪﻨﻫدﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ زﻮﻤﯿﮐا ،ﺎﻤﺘﯾرا ،سﺎﻣآ ،زوﺮﮑﻧ ،ﯽﻌﺿﻮﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا رد مدﮋﮐ رد نﻮﺧ دﻮﺟو) یرﻮﭼﺎﻤﻫ ،ﺪﯾﺪﺷ ﺰﯿﻟﻮﻤﻫ ﮏﯿﻤﺘﺴﯿﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﻒـﻠﺘﺨﻣ ضراﻮـﻋ ﯽــﺳرﺮﺑ .^(7،9،10) ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ ﻪﯿﻠﮐ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ و (راردا ﻪـﺑ ﯽﻧﺎﯾﺎـﺷ ﮏـﻤﮐ ﺪـﻧاﻮﺗﯽﻣ ﯽـﻧاﻮﯿﺣ لﺪــﻣ یور رﻮﺑﺰﻣ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﺎﻣ و ﺪﯾﺎﻤﻨﺑ ﯽﮔدز ﻢﯾدﺎﮔ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺖﯿﻣﻮﻤﺴﻣ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ نﺪﺷ ﻦﺷور .ﺪﯾﺎﻤﻧ یرﺎﯾ ﻦﯿﻣوﺪﺼﻣ نﺎﻣرد رد ار

ﯽﺳرﺮﺑ شور زا ﻮـﻨﯿﺒﻟآ داﮋﻧ زا تر 51 یور ﺮﺑ ﯽﺑﺮﺠﺗ شور ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا نزو و ﻪــﻫﺎﻣ 2-3 ﯽـــﺒﯾﺮﻘﺗ ﻦـﺳ و (Rattus Norvegicus) ﻪـﻧﻮﮔ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ زﺎـﯿﻧ درﻮـﻣ ﺮـﻫز .ﺖــﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ مﺮﮔ 200-250 تﺪﻣ لﻮﻃ رد ﻪﮐ ،هﺪﻧز ﻢﯾدﺎﮔ یﺎﻫمدﮋﮐ زا کﻮﺷوﺮﺘﮑﻟا هﺎﮕﺘﺳد و جاﺮﺨـﺳا ،ﺪـﻧدﻮﺑ هﺪــﺷ ﻪﯾﺬﻐﺗ هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻤﻟآ یﺮﺳﻮﺳ ﺎﺑ ،یراﺪﻬﮕﻧ یﺮﯿـﮔهزاﺪـﻧا و یروآﻊــﻤﺟ ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ 100 ﺖﭘﯽﭘ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ﺮﺘـﯿﻟ وﺮـﮑﯿﻣ 10 ﺮـﻫ یژﻮﻟﻮﯾﺰﯿــﻓ مﺮﺳ ﺎﺑ ﺺﺨﺸﻣ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ و طﻮـﻠﺨﻣ ﻞﯾﺮﺘـﺳا ﻂـﯿﺤﻣ رد یژﻮﻟﻮﯾﺰﯿـﻓ مﺮــﺳ ﯽﺳﯽﺳ 1 رد ﺮﻫز ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ یاﺮـﺑ .ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺖﻋﺎﺳ 24 یاﺮﺑ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪـﺳ و ﯽـﺳرﺮﺑ ﺖــﺤﺗ یﺎﻫتر ﻪﺑ ﺮﻫز ﻖﯾرﺰﺗ زا ﻞﺒﻗ ﯽﻧﻮﺧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ یوﺎـﺣ ﻪـﮐ یژﻮﻟﻮﯾﺰﯿـﻓ مﺮـﺳ 0/1ناﺰﯿــﻣ ﻪﺑ ﺮﻫز ﻖﯾرﺰﺗ زا ﺲﭘ زور ﻪـﺑ مد ﯽﯾﺎﻬـﺘﻧا ﺖﻤـﺴﻗ ﻊــﻄﻗ ﺎﺑ ،ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ هزﺎﺗ ﺮﻫز ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ 1 ﺰــﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ روﮋﻧﻼﻣ و ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ ﺖﭘﯽﭘ ﺎﺑ ،یرﻮﺘﺴﯿﺑ ﻎﯿﺗ ﻪﻠﯿﺳو

تر ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ و ﺰﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫلﻮﺒﻠﮔ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ Hemiscorpius Lepturus ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮔ ﺮﻫز ﺮﺛا

1384 رﺎﻬﺑ ،لوا هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫدﺰﯿﺳ هرود دﺰﯾ ﯽﻗوﺪﺻ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ

68^

ژﻮﻔﯾﺮﺘﻧﺎـﺳ رد ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ ﺖـﭘﯽـﭘ .ﺪـﯾدﺮﮔ ﺖــﺷادﺮﺑ مزﻻ نﻮﺧ .ﺪـﯾدﺮﮔ ژﻮﻔﯾﺮﺘﻧﺎـﺳ ﻪــﻘﯿﻗد 5 تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ زا ﺲــﭘ و ﻞـﺒﻗ ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ ناﺰﯿـﻣ هﺎﮕﺘـﺳد هﮋـﯾو ﻂـﺧ ﺎـﺑ ﺲﭙـﺳ ﻪـﺑ ﺰــﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫروﮋﻧﻼﻣ .ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺒﺛ و یﺮﯿﮔهزاﺪﻧا ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪــﺑ ﺲﭙﺳ و ﻖﯿﻗر مزﻻ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻢﯾﺎﻫ و ﻮﻧﺎﮐرﺎﻣ یﺎﻬﻟﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺲﭙـﺳ و ﺪــﯾدﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ ًﻼﻣﺎﮐ ﺮﮑﯿﺷ هﺎﮕﺘﺳد ﻪﻠﯿﺳو شرﺎﻤـﺷ ﺰﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫلﻮﺒﻠﮔ یرﻮﻧ پﻮﮑﺳوﺮﮑﯿﻣ و رﺎﺑﻮﺌﻧ مﻻ داﺪـﻌﺗ و ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ راﺪـﻘﻣ ﺲﭙـﺳ .ﺪــﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ نآ داﺪﻌﺗ و نﻮـﻣزآ ﺎـﺑ شرﺎﻤـﺷ و ﻦــﯿﯿﻌﺗ ﻖﯾرﺰﺗ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ^RBC و ^WBC

Wilcoxon Matched – Pairs signed – Ranks Test یرﺎﻣآ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﯿﻠﺤﺗ درﻮﻣ

ﺞﯾﺎﺘﻧ مدﮋـــﮐ ﺮـــﻫز ﻖـــﯾرﺰﺗ ﻪـــﮐ داد نﺎــــﺸﻧ ﺶــﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎــﺘﻧ زوﺮــﺑ ﺐـــﺟﻮﻣ ، زور 3-5 زا ﺲـﭘ ، Hemiscorpius lepturus

، ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎــﻤﻫ ناﺰﯿﻣ و ﺰﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫ لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ زا ﺲـﭘ ﺪﯿﻔـﺳ لﻮــﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ،ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ تر رد ﺮـــﻫز ﻖـﯾرﺰﺗ زا ﻞـﺒﻗ .ﺖـﺷاد ﺶـﯾاﺰﻓا ﻢﯾدﺎـﮔ مدﮋـﮐ ﺮـﻫز ﻖـﯾرﺰﺗ نﻮـﺧ ﺐــﻌﮑﻣ ﺮﺘﻤﯿﻠﯿﻣ ﺮﻫ رد 10234 زا ﺪﯿﻔﺳ لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎـﺑ ﻖــﯾرﺰﺗ زا ﺲﭘ ،11758 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺑ ،1482 رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺎﺑ ،تر لﻮـﺒﻠﮔ داﺪـﻌﺗ ﻞـﻗ اﺪـﺣ .دﺮـﮐ اﺪــﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ، 3732 رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا زا ﺲــﭘ و 13000 نآ ﺮﺜـــﮐاﺪﺣ و 2000 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﻞـﺒﻗ ،ﺪﯿﻔـﺳ

ﺮﺘـﻤﯿﻠﯿﻣ ﺮـــﻫ رد ،دﺪـﻋ 22100 ﺮﺜﮐاﺪـﺣ و 4800 ﻞﻗاﺪـﺣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد ار تاﺮﯿـﯿﻐﺗ ﻦـﯾا یرﺎـﻣآ نﻮــﻣزآ .ﺪﯾدﺮﮔ شرﺎﻤﺷ نﻮﺧ ﺐﻌﮑﻣ . ( p<0.0007) ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ رادﯽﻨﻌﻣ ،تر ﺪﯿﻔﺳ لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ زور 3-5 ﺖـﺷﺬﮔ زا ﺲــﭘ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ هوﻼﻋ ﻪﺑ ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎـﮐ ﺰـﻣﺮﻗ لﻮــﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ،ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﻖﯾرﺰﺗ زا ﺪﻌﺑ ﺎـﺑ 7509130 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﻞـﺒﻗ ،ﺰــﻣﺮﻗ لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ .ﺖﺳا 7065098 نآ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﺶﯾﺎــﻣزآ زا ﺲﭘ و 695422 رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﻞﻗاﺪﺣ .ﺪﯾدﺮﮔ شرﺎﻤﺷ ، 1214128 رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺎﺑ ، 6850000 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﺲـﭘو ،6200000 ﺶﯾﺎــﻣزآ زا ﻞﺒﻗ ﺰﻣﺮﻗ زا ﺲــــﭘ ،9730000 ﺎــﺗ ﺶﯾﺎــﻣزآ زا ﻞــﺒﻗ 9500000 ﺮﺜــﮐاﺪﺣو رادﯽـﻨﻌﻣ ار ﺶﻫﺎــﮐ ﻦﯾا یرﺎﻣآ نﻮﻣزآ .ﺪﯾدﺮﮔ شرﺎﻤﺷ ،ﺶﯾﺎﻣزآ . ( p<0.0001) داد نﺎﺸﻧ زا ﻞـﺒﻗ ،ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ راﺪـﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻪــﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺶﯾﺎــﻣزآ زا ﺲــﭘ و 4/15 رﺎــﯿﻌﻣ فاﺮـــﺤﻧا ﺎـﺑ 40/087 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﻞـﺒﻗ ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎــﻤﻫ ﻞﻗاﺪﺣ .دﻮﺑ 4/77 رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺎﺑ 39/059 نآ ﺮﺜـﮐاﺪﺣ و ﺪـﺻرد 29 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﺲــﭘ و ﺪﺻرد 32 ﺶﯾﺎﻣزآ نﻮـــﻣزآ .دﻮـﺑ ﺪـﺻرد 51 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﺪـﻌﺑ و 49 ﺶﯾﺎـﻣزآ زا ﻞـﺒﻗ رادﯽـﻨﻌﻣ ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ ن اﺰﯿـﻣ ﺶﻫﺎـﮐ رد ار تاﺮﯿــﯿﻐﺗ ﻦﯾا یرﺎﻣآ . (1 لوﺪﺟ)،( ^p<0.001) داد نﺎﺸﻧ

زا ﺪﻌﺑ زور 3-5و ﻞﺒﻗ تر نﻮﺧ ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ و ﺰﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫلﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ،یرﺎﻣآ یﺎﻫﺺﺧﺎﺷ :(1) لوﺪﺟ (1380 نﺎﺷﺎﮐ)نﻮﻣزآ ﻪﺠﯿﺘﻧ وHemiscorpius lepturus مدﮋﮐ ﺮﻫز ﻖﯾرﺰﺗ

نﻮﻣزآ ﻪﺠﯿﺘﻧ Maximum Minimum SD ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯽﻧﻮﺧ یﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ

13000 6000 1482 10234 46 ﻞﺒﻗ

p< 0/0007

N=46 22100 4800 3732 11757 51 ﺪﻌﺑ

ﺪﯿﻔﺳ لﻮﺒﻠﮔ

WBC

9500000 6200000 695422 7509130 46 ﻞﺒﻗ

p< 0/0001

N=46 9730000 6850000 1214128 7065098 51 ﺪﻌﺑ

ﺰﻣﺮﻗ لﻮﺒﻠﮔ

RBC

49 32 4/15 40/087 46 ﻞﺒﻗ

p< 0/001

N=46 51 29 4/77 39/058 51 ﺪﻌﺑ

ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ HT

نارﺎﮑﻤﻫ و یﺮﮔﺮﯿﺗ شوﺎﯿﺳ ﺮﺘﮐد ،نﺎﯿﭼ ﻪﻣﺎﺧ هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد ،ﯽﻧﺎﻘﻫد ﻪﻟا حور ﺮﺘﮐد

1384 رﺎﻬﺑ ،لوا هرﺎﻤﺷ ، ﻢﻫدﺰﯿﺳ هرود دﺰﯾ ﯽﻗوﺪﺻ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ

69^

ﺚﺤﺑ ﺐـﺟﻮﻣ تر رد ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﻖﯾرﺰﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰـﻣﺮﻗ لﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﮐ و (p<0.0007) ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻬﻟﻮﺒﻠﮔ ﺶﯾاﺰﻓا ( ^p<0.001) ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـــــﻤﻫ راﺪــــﻘﻣ ﺶﻫﺎــــﮐ و ( p<0.0001) .ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ شﺰــﮔ ﺮﺛا رد ار یروا ﻦﺒﺑﻮﻠﮔﻮﻤﻫ ،(1978)نارﺎﮑﻤﻫ و ^Malhotra ﯽـﭘنازﺮـﻓ .⁽¹¹⁾ﺖــﺳا هدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ نﺎﺘﺳزﻮﺧ نﺎﺘﺳا رد مدﮋﮐ ﻦﯾا ﯽﻀﻌﺑ رد ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﮏﯿﺘﯿﻟﻮﻤﻫ یﺎﻫﻪﻧﺎﺸﻧ ﻪﺑ 1373 لﺎﺳ رد 2-7 نارﺎــﻤﯿﺑ ﯽﻀﻌﺑ رد ﻪﮐ هدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ و هرﺎﺷا موﺪﺼﻣ داﺮﻓا زا .⁽¹²⁾ ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﯽﺳﺎﻨﺷنﻮﺧ شﺰﮔ زا ﺲﭘ زور ﺪـﺻرد 72 ﻪـﮐ ﺪــﻧاهدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ 1377 لﺎﺳ رد ﯽﮑﺷﺰﭘ و ﯽﻠﻀﻓا یاﺮـﺑ یدراﻮـﻣ رد ﻪــﮐ ﺪﻧاﻪﺘﺷاد یروا ﻦﯿﺑﻮﻠﮔﻮﻤﻫ موﺪﺼﻣ نارﺎﻤﯿﺑ زوﺮــﺑ نﺎﻣز .ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﺰﯾﻮﺠﺗ هدﺮﺸﻓ ﺰﻣﺮﻗ لﻮﺒﻠﮔ رﻮﺑﺰﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ضﺮــﻋ رد ﺎﻬــﻧآ مﺎــﻤﺗ و لوا ﺖﻋﺎـــﺳ 24 رد یروا ﻦـﯿﺑﻮﻠﮔﻮـﻤﻫ ﺲﯿﻧﺖﯿﭼ ﯽﻠﻋ .⁽⁷⁾ ﺪﻧاهﺪﺷ یروا ﻦﯿﺑﻮﻠﮔﻮﻤﻫ رﺎﭼد لوا ﺖﻋﺎﺳ 48 داﺮـﻓا ﺪﺻرد 34/8 ﻪﮐ ﺪﻧاهدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ 1372 لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ و و ﻦــــﯿﺑﻮﻠﮔﻮــﻤﻫ نﺎــﺷﺮﺜﮐا ﻪــﮐ ﺪﻧاﻪﺘــﺷاد یروا ﻦــﯿﺑﻮﻠﮔﻮــﻤﻫ 1367 لﺎــﺳ رد ﺶـــﻨﻣدار .⁽¹⁰⁾ ﺪﻧاﻪﺘـﺷاد ﯽﻌﯿﺒﻃﺮﯿـﻏ ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ زا ﺲـﭘ هﺪـﯾﺰﮔ ﻢﯾدﺎـﮔ ﺮــﻔﻧ 55 زا ﺮﻔﻧ 22 ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ﯽـﻀﻌﺑ رد ﺰﯿـﻟﻮﻤﻫ ﻦـﯾا تاﺮـﺛا .ﺪــﻧاهدز ﻢﻫ ﻪﺑ ﺰﯿﻟﻮﻤﻫ نﺪﺷ یﺮﺘﺴﺑ یداﺮﻓا ًﻻﻮﻤﻌﻣ و ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﻪﻣادا ﻪﺘﻔﻫ 2-3 و ﯽﻔﺨﻣ یدراﻮﻣ ﺪﻧاهﺪـﺷ شراﺰــﮔ لﺎﺣﺪﺑ نارﺎﻤﯿﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاهدز ﻢﻫ ﻪﺑ ﺰﯿﻟﻮﻤﻫ ﻪﮐ نﻮـﺧ ،ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎـﻤﻫ و ﻦـﯿﺑﻮﻠﮔﻮــﻤﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ یدراﻮﻣ رد و ﺎـﻣ یاﺮـﺑ ﺰﯿــﻟﻮﻤﻫ مﺰﯿﻧﺎﮑﻣ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ هرﺎﺷا یو .ﺪﻧاﻪﺘﺷاد ﺖﻓﺎﯾرد .^(13،14) ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ ﺺﺨﺸﻣﺎﻧ شﺰـﮔ تاﺮـﺛا زا ﯽـﮑﯾ ار یرﻮـﭼﺎـﻤﻫ ﯽـﺳرﺮﺑ ﮏــﯾ رد ^Keegan دﺎـﺠﯾا ﻪـﺑ ^Cheng .⁽¹⁵⁾ﺖـﺳا هدﻮــﻤﻧ شراﺰﮔ ﻪﻧﺎﯿﻣ روﺎﺧ یﺎﻫمدﮋﮐ هدﻮﻤﻧ هرﺎﺷا Hemiscorpius lepturus مدﮋﮐ شﺰﮔ زا ﺪﻌﺑ ﺰﯿﻟﻮﻤﻫ ،1381 لﺎــﺳ رد ﻪــﻟﺎﻘﻣ ﮏـــﯾ رد نارﺎـﮑﻤﻫ و نﺎﯿﻤﯿﻠـﺳ .⁽¹⁶⁾ﺖـﺳا

یﺰﯿــﻟﻮﻤﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ^invitro رد ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮐ ﺮﻫز ﺮﺛا هدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ﯽﻧﻮﺧ یﺎﻫوﺮﮔ ﺰﻣﺮﻗ یﺎﻫلﻮﺒﻠﮔ ﺖﺳا ردﺎﻗ و ﺪﻫدﯽﻣ نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا ﻪـﭼ و ﻪـﻟﻮﻟ شور ﻪـﺑ ﻪﭼ ﺰﯿﻟﻮﻤﻫ ناﺰﯿﻣ .ﺪﯾﺎﻤﻧ ﺰﯿﻟﻮﻤﻫ ار ^A ، ^B ،^O ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺶــﯾاﺰﻓا ﻂﯿﺤﻣ رد ﻢﺳ رﻮﻀﺣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ رﺎﮔآ ﺖﯿﻠﭘ شور ﻪﺑ و وﺎـﮔ ﺰـﻣﺮﻗ یﺎﻬـﻟﻮﺒﻠﮔ ﻪــﮐ ﺪﻧاهدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎﻬﻧآ ،ﺖﺳا ﺰﯿـﻟﻮﻤﻫ رﺎـﭼد ﻢﯾدﺎـﮔ ﺮـﻫز ﺮــﺛا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺟرد ﺎﺑ ﺰﺑ و ﻪﺟﻮﺟ ﺶﻫﺎــﮐ درﻮﻣ رد ﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ قﻮﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻤﻫ .⁽¹⁷⁾ ﺪﻧاهﺪﺷ .دراد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ﺰﻣﺮﻗ یﺎﻬﻟﻮﺒﻠﮔ و ﻦﯿﺑﻮﻠﮔﻮﻤﻫ و ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ تر رد ﻢﯾدﺎـﮔ مدﮋـﮐ ﺮـﻫز داد نﺎـﺸﻧ ﺶــﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ و ﺲـﯿﻧﺖﯿﭼ ﯽـﻠﻋ .ﺪــﯾدﺮﮔ ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻬﻟﻮﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺪـﺻرد 31 رد ﺪﯿﻔـﺳ لﻮــﺒﻠﮔ داﺪﻌﺗ ﻪﮐ ﺪﻧاهدﺮﮐ شراﺰﮔ نارﺎﮑﻤﻫ ﺎـﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﮐ ﺖــﺳا هدﻮﺑ 10000 زا ﺮﺗﻻﺎﺑ موﺪﺼﻣ داﺮﻓا هدﻮــﻤﻧ شراﺰﮔ یاﻪﻟﺎﻘﻣ رد 1367 لﺎﺳ رد ﺶﻨﻣدار .دراد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ یﺎــﻫلﻮﺒﻠﮔ هدﺮﺘﺴﮔ رد ﯽﺒﻟﺎﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻢﯾدﺎﮔ ﺮﻫز ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫﺖﯿﺳﻮﻔﻨﻟ ﻪﺑ ار ﺎﻫﻞﯿﻓوﺮﺗﻮﻧ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﻫز ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ نﻮﺧ ﺪﯿﻔﺳ ﯽﺘﺒـﺴﻧ نﺎـﻤﻫ ﻪـﺑ ﻢﯾدﺎــﮔ ﺮﻫز ،هدﻮﻤﻧ رﺎﻬﻇا یو .ﺖﺳا هداد ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎـﺑ هﺪــﯾدﺮﮔ ﺎﻫﺖﯿﺳﻮﻔﻨﻟ ﻪﺑ ﺎﻫﻞﯿﻓوﺮﺗﻮﻧ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ هﺪــﺷ ﻪـﯾارا لوﺪـﺟ رد .ﺖـﺳا هﺪـﯾدﺮﮕﻧ ^WBC شرﺎﻤـﺷ ﺶـﯾاﺰﻓا دوﺪــــﺣ ﯽــﻨﻌﯾ درﻮــﻣ 8 رد ،هدز ﻢﯾدﺎــﮔ رﺎــﻤﯿﺑ 11 زا ﺶــﻨﻣدار هﺪــﯾدﺮﮔ شرﺎﻤـــﺷ 21000 ﺎـﺗ 9000 زا ﺪﯿﻔـﺳ لﻮـﺒﻠﮔ ﺪـﺻرد 72 ﻪـﺑ .دراد ﯽـﻧاﻮﺨﻤﻫ ﺎـﻣ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ قﻮﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .^(13،14)ﺖﺳا یﺎــﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ رد ﯽﻬﺑﺎـﺸﻣ تاﺮـﺛا ﻢﯾدﺎـﮔ مدﮋـﮐ ﺮـﻫز ﺪـﺳرﯽﻣ ﺮـﻈﻧ ،ﺮـﺛا کاﺮﺘـﺷا ﻦـﯾا ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ .دراد موﺪــﺼﻣ داﺮﻓا و تر ﯽﻧﻮﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻮﯿﺑ یﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ار یﺮﮕﯾد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ناﻮﺗﯽﻣ دﻮﺒﻬـﺑ ﺖﻬــﺟ نآ ﺞﯾﺎﺘﻧ زا و داد مﺎﺠﻧا ﯽﻧاﻮﯿﺣ لﺪﻣ رد یژﻮﻟوﺮﺳ و .دﻮﻤﻧ یرادﺮﺑ هﺮﻬﺑ ﯽﮔدز ﻢﯾدﺎﮔ ﯽﻧﺎﻣرد ﻞﮐﻮﺗوﺮﭘ

References

1- Polis, G A. The Biology of Scorpion, Polis, G,A, ED, Stanford University Press, Stanford, California. 1990: 578.

2- Gwee, MC E, Cheah, LS. Gopalak Krishnakone, Wong, P.T.H., Gong.,J. P., and Kini, R. 1996. J.

Toxicol – Toxin Reviews, 15 (1): 37-57.

تر ﺖﯾﺮﮐﻮﺗﺎﻤﻫ و ﺰﻣﺮﻗ و ﺪﯿﻔﺳ یﺎﻫلﻮﺒﻠﮔ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ Hemiscorpius Lepturus ﻢﯾدﺎﮔ مدﮋﮔ ﺮﻫز ﺮﺛا

1384 رﺎﻬﺑ ،لوا هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫدﺰﯿﺳ هرود دﺰﯾ ﯽﻗوﺪﺻ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ

70^

3- Abroug F, Elatrous S, Nouira S, Haguiga H,.

Serotherapy in scorpion envenomation: a randomised controlled trial. The LANCET 1999, Vol, 354. Sept: 906-909.

4- Ghalim N, El-Hafny B, Sebti F, Heikel J, Lazar N, Noushtanir R, Benslimane A. Scorpion Envenomation and Serotherapy in Morocco. Am.

J.T rop. Med.Hyg. 2000 62(2): 277-283.

5- De Rezende NA, Dias MB, Campolina D, havez-Olortegui C, Diniz CF. Efficacy of Antivenom Therapy for Neutralizing circulating venom Antigen in patients by Tityus serrulatus scorpion Am. J. Trop. Med. Hyg, 1995, 52(3):

276-280.

یﺎﻬـﻫار و ناﺮـﯾا رد ﯽـﮔﺪــﯾﺰﮔ مدﮋﮐ ﺖﯿﻌﺿو .ﺎﺿر ﯽﻤﺳﺎﻗ فﺎﺒﻟ ـ6

.32-35 ﺺﺻ ،1378 ،زرﻮﻬﺑ ﻪﻠﺠﻣ ^،نآ زا یﺮﯿﮕﺸﯿﭘ

ﺮــﺛا رد ﻪﯿﻠﮐ دﺎﺣ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ ﯽﺳرﺮﺑ. ^…اﺮﺼﻧ ﯽﮑﺷﺰﭘ ،ﺮﺻﺎﻧ ﯽﻠﻀﻓا ـ7

مﻮـﻠﻋ هﺎﮕـﺸﻧاد ،ﯽﮑـﺷﺰﭘ ﯽـﻤﻠﻋ ﻪــﻠﺠﻣ ^.نﺎﮐدﻮﮐ رد ﻢﯾدﺎﮔ شﺰﮔ

.1377 هﺎﻣﺪﻨﻔﺳا ،ﻢﺠﻨﭘ و ﺖﺴﯿﺑ هرﺎﻤﺷ ،1377 ،زاﻮﻫا ﯽﮑﺷﺰﭘ

ﯽﯾﺎـــﯿﻓاﺮﻐﺟ ﯽـﮔﺪـﻨﮐاﺮﭘ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ .نارﺎـﮑﻤﻫ و ﻞـﻀﻔﻟاﻮﺑا یﺮﺒـﮐا^ـ8

،1376 ،ﯽــﮔﺪﻧزﺎـﺳ و ﺶـﻫوﮋﭘ ﻪـﻠﺠﻣ .ناﺮـﯾا بﻮـﻨﺟ یﺎـﻫمدﮋﮐ

.112-115 ﺺﺻ ،76 رﺎﻬﺑ ،34 هرﺎﻤﺷ و وراد ﻪـﻠﺠﻣ ،ﯽـﮔﺪـﯾﺰﮔ مدﮋــﮐ ﯽﻧﺎﮕﻤﻫ ﯽﺳرﺮﺑ .ﺪﻤﺤﻣ ﺶﻨﻣدارـ9

.26-30 ﺺﺻ ،76 ﻞﺴﻠﺴﻣ هرﺎﻤﺷ ،ﻢﺘﻔﻫ لﺎﺳ ،1369 ،نﺎﻣرد

و یژﻮـﻟﻮﯿﻣﺪﯿﭘا ﯽﺳرﺮﺑ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻠﻋ ،رﺎﮔﺎﻣدﺎﭘ ﺲﯿﻧ ﺖﯿﭼ - 10

ﯽﮑـﺷﺰﭘ هﺪﮑـﺸﻧاد ﻪــﻠﺠﻣ ، نﺎﺘﺳزﻮﺧ رد ﯽﮔدز مدﮋﮐ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ

،مود لﺎـــــﺳ ،1372 ،نﻼــــﯿﮔ ﯽﮑــــﺷﺰﭘ مﻮــــﻠﻋ هﺎﮕــــﺸﻧاد 5-12 ﺺﺻ ،8 هرﺎﻤﺷ

11- Malhotra K K, Chadha J S. Mirdehghan M, and Tandon D. Acute Renal Failure fallowing Scorpion sting.The A M J Med & Hygiene. ,1978, 27(3):

623-626.

ﯽـﺸﻫوﮋﭘ ﻪـﻠﺠﻣ .نآ یﺎـﻫﺪﻣﺎﯿﭘ و ﯽﮔﺪﯾﺰﮔبﺮﻘﻋ .ﺎﺿر ﯽﭘنازﺮﻓ ـ12 .123-125 ﺺﺻ ،25 هرﺎﻤﺷ ،1373 ،ﯽﮔﺪﻧزﺎﺳ و وراد ﻪـﻠﺠﻣ .نآ ﯽﻨﯿﻟﺎـﺑ ﯽﺳرﺮﺑ و ﯽﮔﺪﯾﺰﮔﻢﯾدﺎﮔ .ﺪﻤﺤﻣ ﺶﻨﻣدارـ13

.32-41 ﺺﺻ ،67 ﺖﺸﻬﺒﯾدرا ،ﻢﺠﻨﭘ لﺎﺳ ،1367 ،نﺎﻣرد و

14- Radmanesh M. Clinical study of Hemiscorpius lepturus in iran. Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 1990, 93: 327-332.

15- Keegan HL: Scorpions of Medical importance.

Vol 1. University press of Mississippi; 1980: 1- 140.

16- Cheng D. Scorpion sting. eMedicine Journal, July 18, 2002, Vol 3, N 7: 1-29.

داﮋـﻧﺪﻨﻤﻫﺮﻓ ؛زوﺮﯿـﻓ ﯽــﻤﯿﻫاﺮﺑا ؛ﻞﯿﻤﺟ نﺎﮔرز ؛ﺮﻔﻌﺟ نﺎﯿﻤﯿﻠﺳ ـ17

بﺮـــﻘﻋ ﻢــــﺳ ﺶــﻘﻧ ﯽــﺳرﺮﺑ .ﺮــﻐﺻا ﯽﮕﯿﺑﯽﺟﺎــﺣ؛ﺎــﺿﺮﯿﻠﻋ

ﻪــﻠﺠﻣ ،ﺰـﻣﺮﻗ یﺎﻬـﻟﻮﺒﻠﮔ ﯽـﮔﺪﻨﻨﮑـﺷ رد سوﺮﺘـﭙﻟ سﻮـﯿﭘرﻮﮑـﺳﯽﻤﻫ

.185-189 ﺺﺻ ،1381 ،ﺮﺛﻮﮐ ﯽﮑﺷﺰﭘ

نارﺎﮑﻤﻫ و یﺮﮔﺮﯿﺗ شوﺎﯿﺳ ﺮﺘﮐد ،نﺎﯿﭼ ﻪﻣﺎﺧ هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد ،ﯽﻧﺎﻘﻫد ﻪﻟا حور ﺮﺘﮐد

1384 رﺎﻬﺑ ،لوا هرﺎﻤﺷ ، ﻢﻫدﺰﯿﺳ هرود دﺰﯾ ﯽﻗوﺪﺻ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻧﺎﻣرد - ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ

71^