١
نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﮐ
يﺮﺘﻬﺑ ناﺮﻬﻣ ،1
رﺎﻤﻌﻣ ﺎﻗآ جﺎﺣ ﻪﻠﻌﺷ 2
1 - ﺶﻧاد نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺳﺎﻨﺸﮐﺎﺧ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ :*
2 - ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ يروﺎﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد يراﺪﻌﺗﺮﻣ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
هﺪﯿﮑﭼ ﯽﻣ ﺎﻔﯾا ﻂﯿﺤﻣ و كﺎﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﻬﮕﻧ رد ﯽﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ ﮏﯾ كﺎﺧ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﻦﺑﺮﮐ راﺪﻘﻣ ﺪﻨﮐ
. و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ
ﯽﻣ كﺎﺧ ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ دﺮﯿﮕﺑ راﺮﻗ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا كﺎﺧ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
. رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﻟ كﺎﺧ عﻮﻧ ﻪﺳ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ مﻮﻟ ،ﯽﻣﻮ
مﻮﻟ و ﯽﻨﺷ سر
عﻮﻤﺠﻣ ﺎﺑ ﯽﻨﺷ 36
لﺎﺳ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﺪﺣاو
1390 ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا .
ﯽﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا شور ﻪﺑ ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ،يﺮﺘﻣورﺪﯿﻫ شور ﻪﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﺑ ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تﺎﻣوﺮﮐ
هزاﺪﻧا لاﺪﺠﮐ ﻢﻀﻫ شور ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
. ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ ﻢﻫ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ كﺎﺧ رد ﯽﻟآ
) 01 /0
<
(p ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ ﻢﻫ و
) 05 /0
<
(p ﺪﻧراد راﺮﻗ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ تﺪﺷ ﻪﺑ .
ياراد ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﺳ ﻦﯿﺑ رد
ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )
Mg ha-1 6/
3 ( ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و )
Mg ha-1 27
/0 ( دﻮﺑ .
يﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو :
ﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ،ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ ،كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ لاﺪﻠﺠﮐ ﻢﻀﻫ ،كﺎﺧ ﯽ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﻣ ﯽﻧاواﺮﻓ ﺖﯿﻤﻫا ياراد ﺮﻔﺳﻮﯿﺑ رد ﻦﺑﺮﮐ ور ﻦﯾا زا ،دراد دﻮﺟو ﯽﻟآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﯿﻠﮐ رد ﻦﺑﺮﮐ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ هراﻮﻤﻫ ﻦﺑﺮﮐ
ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﻣ هﺮﯿﺧذ و فﺮﺼﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
دﻮﺷ ) . ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﯿﻓﺎﺷ 2011
.(
ﻪﺘﺴﺑاو كﺎﺧ ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ و يراﺪﯾﺎﭘ
ﺑ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﻪﺑ ﺎﻣد و ﺖﺑﻮﻃر ،كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ،اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿ
كﺎﺧ ﺶﯾﺎﺳﺮﻓ و )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﮓﻨﯿﻟرﺎﭙﺳا 2003
( ،ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ،
ﯽﻣ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﺑ قﺮﻌﺗ و ﺮﯿﺨﺒﺗ ﺖﺒﺴﻧ و قﺮﻌﺗ و ﺮﯿﺨﺒﺗ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺪﺷﺎﺑ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺖﺴﭘ 1982
.(
ﯽﮔﮋﯾو توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ زا ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ كﺎﺧ ﺪﻫد
) ﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﯾ ،نار
2003 .(
رﺎﯿﺴﺑ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ زا كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ
ﯽﻣ كﺎﺧ ﻢﻬﻣ راﺪﻘﻣ ﺮﺑ يدﺎﯾز ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
وC ﯽﻣ كﺎﺧ N دراﺬﮔ . هﺪﺸﻧ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻞﻣﺎﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ود ﻦﯾا ﻦﯿﺑ ﻂﺑاور ﻪﭼﺮﮔا
ﺖﺳا . هداد نﺎﺸﻧ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ كﺎﺧ رد ﺖﻠﯿﺳ هوﻼﻌﺑ سر راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﺘﺒﺜﻣ يﺎﻫ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ كﺎﺧ ﻦﺑﺮﮐ ﻪﮐ ﺪﻧا
دراد ﺎﻫ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و سﻮﺗﺎﻣ 2008
( ﻒﯿﻌﺿ ار طﺎﺒﺗرا ﻦﯾا ﺮﮕﯾد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ ، )
،ﮏﻨﯿﺳﺎﻫ 1997
( در ﻞﮐ ﻪﺑ ار طﺎﺒﺗرا ﻦﯾا ﺎﯾ و
هدﺮﮐ ﺪﻧا ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و سﺮﺒﯾﻮﻟﺰﻧاﺮﻓ 1996
.(
دﻮﺟو كﺎﺧ رد نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﯾﺎﯾﻮﭘ ﺮﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد توﺎﻔﺘﻣ هﺪﯿﻘﻋ ود
دراد . ﺎﮐ ﺖﯿﻤﻫا ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻦﯿﻟوا ﯽﻧ
ﻪﯾﺰﺠﺗ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ رد ﯽﺤﻄﺳ يﺎﻫ )
،ﻦﺴﻨﯿﺘﺴﯾﺮﮐ 1996
( مود هﺪﯿﻘﻋ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد
دراد كﺎﺧ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﺰﯾر تارذ ﻦﯿﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﺮﺑ هرﺎﺷا )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺶﯾر 1996
.(
زا جرﺎﺧ رد ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ رﻮﺸﮐ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﮔوﺮﯾﻮﮐ
) 1996 ( تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻢﻬﻣ وSOC
ﯾﺮﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ ،نآ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦ
راﺪﻘﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ SOC1
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﻠﯿﺳ و سر تارذ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد
. ﺖﻓﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
١Soil organic carbon
٢
كﺎﺧ ﻦﺑﺮﮐ تاﺮﯿﻐﺗ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ًﻻﺎﻤﺘﺣا كﺎﺧ ﻪﻧادﺰﯾر تارذ ﯽﻧاواﺮﻓ و كﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
. ﮏﻣ و ﯽﮑﻧﺎﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2003 ( راﺪﻘﻣ زا ﯽﻄﺧ ﯽﻌﺑﺎﺗ ﻢﺨﺷ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ كﺎﺧ ﯽﻟآ هدﺎﻣ راﺪﻘﻣ رد ﻪﻧﻻﺎﺳ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻧﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ
دﻮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد كﺎﺧ سر .
ﮏﯾرﺎﭼﻮﮐ و يﺮﺑ )
2002 ( داد نﺎﺸﻧ ﺪﻧ و كﺎﺧ يﺮﺘﻣ ﮏﯾ يﻻﺎﺑ رد نژوﺮﺘﯿﻧ و ﻦﺑﺮﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﮐ
يﻻﺎﺑ رد نژوﺮﺘﯿﻧ و ﻦﺑﺮﮐ راﺪﻘﻣ 25
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﯽﻨﻌﻣ يﺮﺘﻣ ﯽﯾﻻﺎﺑ يراد
كﺎﺧ ﺎﺑ كﺎﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺰﯾر ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
دراد ﺖﺷرد .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ
كﺎﺧ عﻮﻧ ﻪﺳ رد ﺶﯾﺎﻣزآ )
مﻮﻟ ،ﯽﻣﻮﻟ مﻮﻟ ،ﯽﻨﺷ
سر ﯽﻨﺷ ( عﻮﻤﺠﻣ ﺎﺑ 36
اﺮﺟا ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﺪﺣاو
ﺪﯾدﺮﮔ . و ،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد هدوﺪﺤﻣ رد ﺮﮑﺑ ﯽﻨﯿﻣز رد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﻦﯿﺑ ﻊﻗا
45´´
25´ 35° ﺎﺗ 24´´
15´ 37° و ﯽﻟﺎﻤﺷ ضﺮﻋ
12´´
1´ 47° ﺎﺗ 31´´
52´ 49° ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﯽﻗﺮﺷ لﻮﻃ .
كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ عﻮﻨﺗ ،رﻮﮐﺬﻣ ﻦﯿﻣز رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﯿﻟوا تاﺪﻫﺎﺸﻣ
دراد دﻮﺟو .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ور ﻦﯾا زا ﺶﺨﺑ زا كﺎﺧ يﺎﻫ
ﻊﻤﺟ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد ماﺪﮐ ﺮﻫ ،ﻦﯿﻣز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺪﺷ يروآ
. شور ﻪﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ
رﺪﯿﻫ يﺮﺘﻣو ) ،سﻮﮑﯾﻮﺑ 1962
( هزاﺪﻧا كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺚﻠﺜﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و يﺮﯿﮔ )
ﯽﯾﺎﮑﯾﺮﻣآ ﻢﺘﺴﯿﺳ (
ﺺﺨﺸﻣ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ عﻮﻧ
ﺪﯾدﺮﮔ ) ،يواﺪﯿﺑ و ﺐﯿﯾﻮﮔﺎﻧ 2012
.(
هزاﺪﻧا اﺮﺤﺻ رد رﺪﻨﻠﯿﺳ شور ﻪﺑ ﺰﯿﻧ يﺮﻫﺎﻇ صﻮﺼﺨﻣ مﺮﺟ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
) و لﻮﺳاﺮﮐ
،نﻮﺘﻠﯿﻤﻫ 2002
.(
هﺮﯿﺧذ ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يا
(SOC) ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و
(TN)1 كﺎﺧ رد
كﺎﺧ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﻦﺑﺮﮐ ندﻮﻤﻧ ﻦﯾزﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
1 ﯽﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﮏﺸﺧ كﺎﺧ مﺮﮔ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تﺎﻣوﺮﮐ
) K2Cr2O7 (
) ،سﺮﻣﺎﺳ و نﻮﺴﻠﻧ 1996
( لاﺪﺠﮐ ﻢﻀﻫ شور و )
،ﮏﺳﻮﺘﯾو و ﯽﻠﮑﻨﯾﺮﺑ 1989
( ﺪﻧﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ﻞﮐ.
هﺮﯿﺧذ نژوﺮﺘﯿﻧ يا
(Mg ha-1) زا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻪﯾﻻ رد
ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز ﻪﻄﺑار ﻂﺳﻮﺗ كﺎﺧ :
] 1 [ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﻤﯿﻟ 2006
( SOC (Mg ha-1) = SOC (g kg-1).z.ρb.10
] 2 [ )
،نﻮﺴﻟوا و ﺎﻤﯿﻟ 2006
( Total N (Mg ha-1) = N(g kg-1).z. ρb.10
ﻪﮐ كﺎﺧ ﻪﯾﻻ ﺖﻣﺎﺨﺿz )
ﺮﺘﻣ ( و كﺎﺧ صﻮﺼﺨﻣ نزوρb )
Mg m-3 (
ﺖﺳا .
هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﻫ
ﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ك
) ﯽﻣﻮﻟ ،ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ مﻮﻟ و ﯽﻨﺷ
سر ﯽﻨﺷ ( ﺰﯿﻟﺎﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ
ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ شور ﻪﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ و نﻮﻣزآ ﺲﻧﺎﯾراو راﺰﻓا مﺮﻧ رد ﻦﮑﻧاد يا
ﻪﺨﺴﻧ SPSS 18 ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ .
ﻢﺳر
رادﻮﻤﻧ مﺮﻧ رد ﺎﻫ راﺰﻓا Excel ﻪﺨﺴﻧ 2007 كﺎﺧ عﻮﻧ ﻪﺳ توﺎﻔﺗ و ﯽﮔﮋﯾو ﺮﻈﻧ زا
نﻮﻣزآ شور ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﮑﻧاد يا
.
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺖﻓﺎﺑ رد ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ كﺎﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
١Total nitrogen
٣
لوﺪﺟرد 1 ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ﺮﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ .
ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ
وﺎﻔﺗ ﯽﻟآ ﯽﻨﻌﻣ ت ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد
5 ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﺻرد .
و تﺎﮑﺳا
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2000 ( هداد سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻟﺪﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﯾﺎﭘ يﺮﺑرﺎﮐ عﻮﻧ ،ﻢﯿﻠﻗا ،كﺎﺧ يﺎﻫ
هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ يراﺬﮔ -
ﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ لﺪﻣ ﯽﺟوﺮﺧ يﺎﻫ ﺪﻨ
ﺶﯿﺑ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﮐ ﯾﺮﺗ
دراد كﺎﺧ رد هﺪﺷ هﺮﯿﺧذ ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ار طﺎﺒﺗرا ﻦ .
ﮏﻨﯿﺳﺎﻫ
) 1994 ( كﺎﺧ دﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﻪﮕﻧ ترﺪﻗ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺷرد يﺎﻫ
كﺎﺧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻤﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ يراد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻧراد ﺖﻓﺎﺑ ﺰﯾر يﺎﻫ
كﺎﺧ ﻦﯾا رد ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﻧﻮﯿﺗﺎﮐ لدﺎﺒﺗ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﯽﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ .
لوﺪﺟ 1 - آ ﻦﺑﺮﮐ راﺪﻘﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ كﺎﺧ رد ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
مﻮﻟ ،ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ ﻪﺳ رد ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ مﻮﻟ و ﯽﻨﺷ
سر ﻞﮑﺷ رد ﯽﻨﺷ 1
نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ رد كﺎﺧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ سﺎﺳا ﻦﯾاﺮﺑ 6/
3 ،رﺎﺘﮑﻫ ﺮﺑ مﺮﮔﺎﮕﻣ
27 /0 مﻮﻟ كﺎﺧ ود ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ رﺎﺘﮑﻫ ﺮﺑ مﺮﮔﺎﮕﻣ ﻨﺷ
مﻮﻟ و ﯽ سر دﻮﺑ ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ زا ﯽﯾﻻﺎﺑ هﺮﯿﺧذ ياراد ﯽﻨﺷ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﺴﯿﻟﺎﮐ )
2007 ( كﺎﺧ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺖﺒﺴﻧ ﻢﮐ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ و ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺎﻣد رد ﯽﯾﻻﺎﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ هﺮﯿﺧذ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
كﺎﺧ ﻪﺑ ﺪﻧراد ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺷرد يﺎﻫ )
0001 / 0 p<
.(
تﺎﮑﺳا نﺎﻤﯿﻧ و ﺪﻟﻮﺘﭽﯿﺑ )
2006 ( نژوﺮﺘﯿﻧ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
رد ﻞﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﻓﺎﺑ رﺎﻬﭼ )
ﻦﺷ ،ﻦﺷ مﻮﻟ و ﯽﻣﻮﻟ ،ﯽﻣﻮﻟ
ﯽﻨﺷ ( هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺲﻨﯾﻮﮑﺳﻮﭘﻮﺗ ﮏﯾ رد
ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ )
g/m2 1872 ( ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و )
g/m2 154 ( دﻮﺑ ﯽﻣﻮﻟ كﺎﺧ رد .
نارﺎﮑﻤﻫ و تﺎﯾﻮﭘ )
2002 ( ﺰﯿﻧ ﺶﯿﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﻦﯾﺮﺗ
ﻟآ ﻦﺑﺮﮐ كﺎﺧ رد ار كﺎﺧ ﯽ ﯽﻣﻮﻟ
) 5/
28 ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
مﻮﻟ كﺎﺧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻨﺷ
. هﺮﯿﺧذ ناﺰﯿﻣ
مﻮﻟ كﺎﺧ رد ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ سر
ﯾﺎﭘ ﯽﻨﺷ ﯿ ﻦ دﻮﺑ ﺮﮕﯾد كﺎﺧ ﻪﺳ زا ﺮﺗ .
ﭻﯿﻫ ﻦﺘﻓﺮﮕﻧ مﺎﺠﻧا و كﺎﺧ ندﻮﺑ ﺮﮑﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﺮﻣا ﻦﯾا
كﺎﺧ ﻦﯾا رد ﯽﻋارز ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ
. نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﺳ )
2007 ( هزاﺪﻧا ﺎﺑ كﺎﺧ رد ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ ﯽﺘﻠﯿﺳ مﻮﻟ و ﯽﻨﺷ يﺎﻫ
كﺎﺧ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺖﺷرد ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
) 29 - 22 (%
كﺎﺧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ياﺮﺑ ﺰﯾر ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ يﺎﻫ
) 9 - 6 (%
دراد . ﻦﺴﻨﯿﺘﺴﯾﺮﮐ )
1996 ( ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ دﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﺰﯿﻧ دز ﻢﺨﺷ ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﻊﻤﺠﺗ ﯽﻟآ هدﺎﻣ ،كﺎﺧ ن
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا كﺎﺧ ﻦﺷ ﺶﺨﺑ رد ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺪﺑﺎﯾ
.
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﯿﯿﻐﺘﻣ
يدازآ ﻪﺟرد
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﯽﻨﻌﻣ F يراد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ
كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ
2
94
/4 48
/6 004 /0 5/
14
ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ 2
018
/0 21
/4 023 /0 2/
11
هﺎﺒﺘﺷا ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ
33
76
/0
ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ 33
004
/0
٤
(ب) (ﻒﻟا)
ﻞﮑﺷ 1 - ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ راﺪﻘﻣ رادﻮﻤﻧ )
ﻒﻟا ( ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و )
ب ( مﻮﻟ ،ﯽﻣﻮﻟ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﺳ رد مﻮﻟ و ﯽﻨﺷ
سر ﯽﻨﺷ
ﻊﺑﺎﻨﻣ : 1- Binkley, D. and Vitousek, P. 1989. Soil nutrient availability. In Pearcy, R.W.,
Ehleringer, J. R. Mooney H. A. and Rundel P. W (eds.), Phsiological Plant Ecology:
Field Methods and Instrumentation. Chapman and Hall, LondonIn Plant Physiological. p. 75-96.
2- Bouyoucos, G. J. 1962. Hydrometer method improved for making particle size analysis of soils. Agronomy Journal, 54: 464-465.
3- Brye, K. R. and Kucharik, C. J. 2002. Carbon and nitrogen sequestration in two prairie topochronosequences on contrasting soils in Southern Wisconsin. Prairie Restoration, 149:90–103.
4- Callesen, I., Raulund-Rasmussen, K., Westerman, C. J. and Tau-Strand, L. 2007.
Nitrogen pools and C:N ratios in well-drained Nordic forest soils related to climate and soil texture. Boreal Enviromental Research, 12: 681-692.
5- Christensen, B. T. 1992. Physical fractionation of soil and organic matter in primary particle size and density separates. Advances in Soil Science, 20: 1–89.
6- Cresswell, H. P. and Hamilton, G. J. 2002. Bulk density and pore space relations. In ‘Soil physical measurement and interpretation for land evaluation:
A laboratory handbook’. (Eds. Mc Kenzie, J. N., Cresswell, H. and Coughlan, K) CSIRO Publishing: Melbourne. pp. 35–58. European Journal of Soil Science, 54: 219–236.
7- Franzluebbers, A. J., Haney, R. L., Hons, F. M and Zuberer, D. A. (1996) Activefractions of organic matter in soils with different texture. Soil Biology and Biochemistry, 28: 1367–1372.
8- Hassink, J. 1994. Effects of soil texture and grassland management on soil organic C and N and rates of C and N mineralization. Soil Biol. Biochem., 26, 1221-1231.
9- Hassink, J. 1997. The capacity of soils to preserve organic C and N by their association with clay and silt particles. Plant and Soil, 191: 77–87.
٥
10- Lemma, B., Klejac, D. B., Nilssonc, I and Olsson, M. 2006. Soil carbon sequestration under different exotic tree species in the southwestern highlands of Ethiopia. Geoderma xx xxx – xxx
11- Lemmaa, B. and Olsson, M. 2006. Soil d15 N and nutrients under exotic tree plantations in thesouthwestern Ethiopian highlands, Forest Ecology and Management 237 :127–134.
12- Matus, F. J. Lusk, C. H and Maire, C. R. 2008. Effects of soil texture, carbon input rates, and litter quality on free organic matter and nitrogen mineralization in chilean rain forest and agricultural soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 39: 187–201.
13- Mc Conkey, B.G., Liang, B. C, Campbell , C. A. Curtin, D. Moulin, A., Brandt, S. A and Lafon G. P. 2003. Crop rotation and tillage impact on carbon sequestration in Canadian prairie soils. Soil & Tillage Research, 74 : 81–90.
14- Naguib, M. and Bedaiwy, A. 2012. A simplified approach for determining the hydrometer's dynamic settling depth in particle-size analysis. Catena, 97: 95–103.
15- Nelson, D. W. and Sommers, L. E. 1996. Total carbon, organic carbon and organic matter. In ‘Methods of soil analysis; Part 3, Chemical Methods’. (Ed Sparks, D. L.).
American Society of Soil Science and American Society of Agronomy, Inc: Madison, USA. p. 961–1010.
16- Post, W. M., Emanuel, W. R., Zinke, P. J and Scangenberger, A. G. 1982. Soil carbon pools and world life zones. Nature, 298: 156-159.
17- Pouyat, R., Groffman, P., Yesilonis, I and Hernandez, L., 2002. Soil carbon pools and fluxes in urban ecosystems. Environonmental Pollution, 116, 107–118.
18- Quiroga, A.R., Buschiazzo, D.E and Peinemann, N. 1996. Soil organic matter particle size fractions in soils of the semiarid Argentinean Pampas. Soil Science, 16: 104–108.
19- Reich, P.B., Grigal, D.F., Aber, J.D., Gower, S.T., 1997. Nitrogen mineralization and productivity in 50 hardwood and conifer stands ondiverse soils. Ecology 78, 335–347.
20- Scott, N., Kelvin, A., Tate, R., Giltrap, D., Wilde, H. R and Davis., M. 2000. Land- cover effects on soil carbon storage in New Zealand: A national monitoring system.
Advances in Terrestrial Ecosystem Carbon Inventory, Measurements, and Monitoring Conference in Raleigh, North Carolina, October3-5.
21- Scott Bechtold, J and Naiman, R. J. 2006. Soil texture and nitrogen mineralization potential across a riparian toposequence in a semi-arid savanna. Soil Biology &
Biochemistry 38: 1325-1333.
22- Shaffer, M. J., Ma, L. and Hansen, S. 2001. Modeling carbon and nitrogen dynamics for soil management. Lewis Publishers, pp: 674.
23- Sparling, G. P., Parfitt, R. L., Hewitt, A. E., and Schipper, L. A. 2003. Three possible approaches to define target limits for soil organic matter. Journal of Environmental Quality, 32: 760–766.
24- Su, Y. Z. 2007. Soil carbon and nitrogen sequestration following the conversion of cropland to alfalfa forage land in northwest China. Soil & Tillage Research, 92: 181–
189.
25- Yanai, R. D., Currie, W. S and Goodale, C. L., 2003: Soil carbon dynamics after forest harvest: an ecosystem paradigm reconsidered. Ecosystems 56, 197–212.
