DOI: 10.22059/JWDP.2022.341243.1008190
) ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺔﻟﺎﻘﻣ (
ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺮﺑ ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫدﺮﻜﻳور راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
رد ﺖﻧﻮﻜﺳ ﺎﮔ
ه يﺮﻬﺷاﺮﻴﭘ يﺎﻫ
) ﻌﻟﺎﻄﻣ يدرﻮﻣ ﺔ نﻼﻛ نﻮﻣاﺮﻴﭘ يﺎﻫﺎﺘﺳور
جﺮﻛ ﺮﻬﺷ (
ﻲﻠﻋ ﺮﺒﻛا ﻲﻧﺎﺘﺴﺑﺎﻨﻋ
*
،1
ﻞﻤﻌﻣ ﻪﻓﻮﻜﺷ
2ﺪﻧو و يﺮﻴﺸﻧاﻮﺟ يﺪﻬﻣ
3
هﺪﻴﻜﭼ
زا نﺎﺴﻧا ﻲﻟﺎﻌﺗ ﺮﺑ ﻪﺸﻴﻤﻫ ﻪﻌﺳﻮﺗ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻪﻜﻧآ ﺎﺑ ﺔﻤﻫ
ﻪﺒﻨﺟ ﺎﻫ قﺎﻔﺗا ﻧ ﻈ ﺮ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا
، ﻠﺌﺴﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﺔ
ﺖﻴﺴﻨﺟ
يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ ياﺮﺑ يرﺎﻴﻌﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ـ و هﺪﺷ هﺮﻴﻏ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﺶﻟﺎﭼ دﻮﺧ ﺮﻣا ﻦﻴﻤﻫ
رد يﺪـﺟ ﻲﻠﻀﻌﻣ
ﺮﻴﺴﻣ ﺖﺳد ﺑﺎﻳ ﻪﺑ ﻲ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺖﺳا
. نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد
، ﺖﻴﺴﻨﺟ يﺎﻀﻓ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ،ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫﺎﺘﺳور آ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ و نﺎﻧز ،ﻲﮔدز
ن ﺎﻫ ار
ﻪﺻﺮﻋ رد ﻲﻣ هﺪﻳدﺎﻧ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﺪﻧﺮﻴﮔ
. ﻢﻫ نﺎﻧز ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ﻲﻣ نادﺮﻣ يﺎﭘ
ﺪـﻧور ﺪﻧاﻮﺗ ﺖـﺳد ﺑﺎـﻳ ﻪـﺑ ﻲ
ﻞﻴﻬﺴﺗ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻛ
. ﻦﻳازا ور
، ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ
فﺪﻫ ﺳرﺮﺑ ﻲ ور ﻳ ﺎﻫدﺮﻜ ي ﺴﻨﺟ ﻴ ﺘ ﻲ ﺮﺑ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ رد
نﻮـﻣاﺮﻴﭘ يﺎﻫﺎﺘﺳور
ﺮﻬﺸﻧﻼﻛ جﺮﻛ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا هﺪﺷ . ﺤﺗ شور ﻘ ﻴ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻖ ـ
زا نآ عﻮﻧ و ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ
فﺪﻫ ﺮﻈﻧ ﺖﺳا يدﺮﺑرﺎﻛ .
ياﺮﺑ
ﻊﻤﺟ شور زا تﺎﻋﻼﻃا يروآ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻧاﺪﻴﻣ و يدﺎﻨﺳا
ﺖﺳا هﺪﺷ . ﻌﻣﺎﺟ ﺔ يرﺎﻣآ هد يﺰـﻛﺮﻣ ﺶـﺨﺑ رد ﻊـﻗاو يﺎﺘـﺳور
و جﺮﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ عﻮﻤﺠﻣ زا
3 و راﺰﻫ 987 رد ﻦﻛﺎﺳ راﻮﻧﺎﺧ ﺖﻧﻮﻜﺳ
ﺎﮔ ه ﺮﻬﺷاﺮﻴﭘ ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺎﻫ ي
، ﻢـﺠﺣ ،ناﺮﻛﻮـﻛ لﻮﻣﺮﻓ ﺎﺑ
ﻧﻮﻤﻧ ﺔ 228 ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﺎﺑ داﺮﻓا ﻦﻳا و دروآﺮﺑ راﻮﻧﺎﺧ ﻓدﺎﺼﺗ يﺮﻴﮔ
ﻲ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا .
و ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ لﺪـﻣ ندﻮـﻣزآ ياﺮﺑ
ﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ دﺎﻌﺑا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
مﺮﻧ زا و ﻲﺋﺰﺟ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ﻚﻴﻨﻜﺗ زا راﺰﻓا
Smart PLS هدﺎﻔﺘﺳا
ﺷ ﺪ . ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺐﻳاﺮﺿ ،ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ يﻻﺎﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑt
58 2/
هدﻮﺑ
؛ ﺖﺳا ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ و رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﻨﻌﻳ .
ﻦﻳﺪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ
، دﺎـﻌﺑا
ﺖﺴﻳز ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ يدﺎﻬﻧ و ﻲﻄﻴﺤﻣ
راﺪـﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
دراد يرادﺎـﻨﻌﻣ و ﺖـﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ .
راﺪـﻘﻣ R2
ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ﺪـﻫد
/7 96 ﺪﺻرد راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺎﺑ
ﺖﺳد ﺑﺎﻳ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﻲ ﺷ
ﺪ ﺐﻳﺮﺿ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻌﺑ و ه
/88 0 ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ي ﺖﺒﺴﻧ ﻪـﺑ
ﺎﺳ ﻳ ﺮ دﺎﻌﺑا ﺮﺑ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺎﺘﺳور
ﻲﻳ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﺞﻳﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ ود ﺎـﺑT هوﺮـﮔ
داد نﺎـﺸﻧ ﻞﻘﺘـﺴﻣ
ـﻘﻄﻨﻣ رد ﻪـﻛ ﺔ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هﺪﺷ ﺖﻴﺴﻨﺟ عﻮﻧ ، ﻂﻘﻓ
و يدﺎﺼﺘﻗا ﺺﺧﺎﺷ رد راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ
،
ﺎـﻤﺘﺟا ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﺳ رد ﻲﻟو ﻋ
ﻲ ،
ﺖﺴﻳز ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يرادﺎﻨﻌﻣ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻴﺴﻨﺟ عﻮﻧ يدﺎﻬﻧ و ﻲﻄﻴﺤﻣ .
ﻠﻛ اﺬﻟ ﻴ ﺔ ﺮﻛذ دﺎﻌﺑا هﺪﺷ ﻤﻫا ﺖﻬﺟ زا ﻴ ﺖ ،تروﺮﺿ و
ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ر ﻳ ﺰ ي ﻧ و نوﺪﻣ ﻴ ﺰ اﺮﺑ ماﺪﻗا ي ﺑ و هدﻮﺑ ﺎﻘﺗرا ﻲ
ﻬﺟﻮﺗ ﻲ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻳ ﻚ زا آ ن ـﻣ ﺎﻫ ﻲ دﻮـﺒﻬﺑ ﺪـﻧور ﺪـﻧاﻮﺗ
راﺪـﻳﺎﭘ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﺎﺘﺳور ﻲﻳ ﻧ و ﻴ ﺰ ور ﺖﺒﺜﻣ ﺶﻘﻧ ﻳ
دﺮﻜ ﺴﻨﺟ ﻴ ﺖ رد آ ﺗﻼﻜﺸﻣ و ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ ار ن ﻲ
ﺪﻋ ﻳ هﺪ ﺪﻨﻛ ﻪﺟاﻮﻣ .
ﻠﻛ ﻴ ژاوﺪ نﺎﮔ
راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ،ﻲﻳﺎﺘﺳور
،نﺎﻧز ،ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺖﻧﻮﻜﺳ
ﺎﮔ ه ﺎﻫ ي ﭘ ﻴ ﺮﻬﺷاﺮ ي ، PSI لﺪﻣ .
1 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲﺘﺸﻬﺑ ﺪﻴﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺶﻳﺎﻣآ و ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا )
ﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ة لﻮﺌﺴﻣ ( [email protected]
2 . يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲﺘﺸﻬﺑ ﺪﻴﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺰﻳر
3 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ يﺮﺘﻛدﺎﺴﭘ ﺮﮔ ناﺮﻳا ،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺰﻳر
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
/17
/1 1401 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ ، :
/8
/3 1401
ﻪﻣﺪﻘﻣ
لﺎﺣ رد ﺮﺿﺎﺣ ، ﺴﻨﺟ ﻴ ﺖ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﺎﻫرﺎﺘﻓر ،ﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو و ﺎﻫ
ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻪﻛ دراد هرﺎﺷا ﻲﻳﺎﻫ يا
ﻦﻴﻌﻣ
، ﺎﺘﺳور و ﺮﻬﺷ نﻮﭽﻤﻫ
، ﻧﺎﻣز رد ﻲ ﻲﮔﮋﻳو ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺺﺨﺸﻣ و نﺎـﻧز ﻲـﻧاور و ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا نادﺮﻣ ﻮﺷ
د ) ﮔوا ﻮ ﻧ ﻼ رﺎﺘﺨﻣ و ،1
2009 : 19 (
؛
ﻒـﻳﺮﻌﺗ ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﺎﻣا
، يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ و ﺎـﻫروﺎﺑ
ﻢﺘـﺴﻴﺳ دﺮﻣ و نز درﻮﻣ رد ﺎﻫﺎﺘﺳور رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﻲـﻣ دﺎـﺠﻳا ار ﻲﺘﻴـﺴﻨﺟ يﺎـﻫ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ
ﺶﻘﻧ
،ﺎﻫ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﺎﻫ
ﺮﺘﺳد ،ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ و ﻊﺑﺎﻨﻣ لﺮﺘﻨﻛ و ﻲﺳ
ﻢﻴﻤـﺼﺗ يﺎـﻫ ياﺮـﺑ ار يﺮـﻴﮔ
ﺖﺨﺳ نﺎﻧز ﻲﻣ نادﺮﻣ زا ﺮﺗ
ﻨﻛ هار ﺮـﺳ ﺮـﺑ گرﺰـﺑ ﻲﻌﻧﺎـﻣ نﻮﭽﻤﻫ و ﺪ
راﺪـﻳﺎﭘ ﺔﻌـﺳﻮﺗ و فاﺪـﻫا و
ﺺﺧﺎﺷ ﺖﺳا نآ يﺎﻫ .
ﻪﺻﺮﻋ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ نادﺮﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺎﻧز ﻦﻳا و يدﺎـﺼﺘﻗا يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺮﻀﺘﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻮﺷ
ﺎـﻴﺣا ياﺮـﺑ و ﺪﻧ ي
رﻮﺒﺠﻣ هرﺎـﺑود
ﺶﻟﺎـﭼ ﺎـﺑ ﺪـﻧ و ﺎـﻫ
ﺐﻳﺎـﺼﻣ يدﺪـﻌﺘﻣ
ﺖﺳد ﺪﻨﻨﻛ مﺮﻧ ﻪﺠﻨﭘو )
آ ﺒﺑ
2ﻪ ، 2015 : 1 ﮔ ؛
3ﻻداﺮ ،نارﺎﻜﻤﻫ و 2020
؛ 1557 (
؛ ﻪﭼﺮﮔ ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﺎـﻫ
ﺻﺮﻋ رد ﺔ ﺖﺴﻴﻨﺟ ﻂﻘﻓ لﺎﺣرد يﺎﻫرﻮﺸﻛ صﺎﺧ ﻪﺑ و ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻴﻧ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﺺﺧا رﻮﻃ ﻦـﻜﻤﻣ و ﺖـﺴ
ﺖﺳا نﻼﻛ ﺎﻫﺮﻬﺷ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻢﻫ و گرﺰﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻦﻳا زا ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺴﮔرﺎﺴﻓا ﻴ ﻪﺘﺨ ﺞﻧر ﻒﻋﺎﻀﻣ
ﺪﻧﺮﺒﺑ . ﻪﻣادا رد
، دﺰﺷﻮﮔ ﻢﻫ ار ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺪﻳﺎﺑ دﺮﻛ
ﺖﻴﺴﻨﺟ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻛ ﻂﻘﻓ
ﻠﺌﺴﻣ ﺔ ﺖـﺴﻴﻧ نﺎﻧز
،
ﻌﻣﺎﺟ رد نادﺮﻣ و نﺎﻧز ﻂﺑاور ﻪﻜﻠﺑ ﺔ
ﺖﺳا ﻲﻳﺎﺘﺳور
؛ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، اور ،ﺲﻨﺟ زا غرﺎﻓ داﺮﻓا ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ ﻂﺑ
ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﻛ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻂﺑاور ﻦﻳا و ﺪﻨﻨ دﺎﺼﺘﻗا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ًﻼﻣﺎـﻛ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ي
ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ نآ ياﺮﺑ ار ﻢﻫاﺮﻓ ﺎﻫ
ﻣ ﻲ دروآ
، هﺎﮔ ﺎﻣا ـ ﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻪﭽﻧآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ـ
و ﻚـﺸﺧ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ
فﺎﻄﻌﻧا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻪﻧ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻪﺑﺎﺸﺗ تروﺮﺿ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻣ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ ار ﺎﻫ
ﻛ ﺪﺸ
، نز ﻪﻜﻠﺑ ﺎـﻫ
زا ار ﺖﺳد ﺑﺎﻳ ﻲﺳﺎﺳا ﻪﺑ ﻲ ﺎﻳاﺰﻣ و قﻮﻘﺣ ﻦﻳﺮﺗ
ﻣزﺎﺑ ﻲ دراد . ﻊﻗاورد
، زا ًﻻﻮـﻤﻌﻣ ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮـﻈﻧ
هژوﺮﭘ و ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز
ﻪﺑ ﺎﻫ راﺮﻗ ﺖﻠﻔﻏ درﻮﻣ تﺪﺷ مﺪـﻋ ﻪﺠﻴﺘﻧرد و ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﻌـﺳﻮﺗ ﺔ ﻲﺒـﺴﻧ
ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ دﻮــﺒﻧ و ﻖﻃﺎــﻨﻣ ﻦــﻳا ﻪــﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻢﺠــﺴﻨﻣ يﺰــﻳر
ار نﺎﻴﻳﺎﺘــﺳور ،ﺎﻫﺮﻬــﺷ ﺎــﺑ يﺎــﻀﻓ ﺎــﺑ
ﺖﻴﺴﻨﺟ ﻪﺟاﻮﻣ ﻲﮔدز هدﺮﻛ
ﺖﺳا ) ﮔوا ﻮ ﻧ ﻼ ،رﺎﺘﺨﻣ و 2009 : 20 هﺮﻟﻻوا ؛ ،4
2013 : 3
.( ﻣادا رد ﻪ
، ﻦـﻳا
ﺖﻴﺴﻨﺟ يﺎﻀﻓ دوﺪﺤﻣ ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز ﺮﺑ ار ﻪﺻﺮﻋ هدز
هدﺮﻛ ﺖـﺳا هﺪﻴﻧﺎﺸﻛ هﻮﺘﺳ ﻪﺑ ار نﺎﻧآ و .
ﺎـﺑ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻧز ﻪﻛ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻦﻳا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﻣا رد ﺮﺘﻤﻛ نادﺮﻣ
ﻲﻣ هداد ﺖﻟﺎﺧد يﺰﻳر ﻲﻤﻬـﺳ ﺎـﻳ ﺪﻧﻮـﺷ
ﺳﺎﻨﻣ زا ﺐ ﺔﻤﻫ ﺒﻴﺼﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ دﺎﻌﺑا نﺎﺸ
ـﻛ ﺖـﺳا ﻞـﻴﻟد ﻦﻴـﻤﻫ ﻪـﺑ ﺪﻳﺎﺷ و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺨﻧ رد ﺐـﻠﻏا ﻪ
ﻲـﻣ هﺪﻫﺎـﺸﻣ نادﺮـﻣ و نﺎـﻧز ﻦﻴـﺑ يدﺎﺼﺘﻗا فﻼﺘﺧا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻖﻃﺎﻨﻣ دﻮـﺷ
) ﺶـﻣارآ و
،نارﺎــﻜﻤﻫ 1400
: 148
؛ ،ﻲﻧﺎــﺧروداد 1385
: 172 .(
ﺮﺑ
ﻞــﻠﻣ نﺎﻣزﺎــﺳ شراﺰــﮔ سﺎــﺳا
، نادﺮــﻣ
ﻪﺑ ﻲﻣ اﺪﻴﭘ ﻞﻐﺷ نﺎﻧز زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﺳ ﻲﻠﻛرﻮﻃ نﺎﻧز و ؛ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﺑ ﻢﻏر ﻲﮔﺪﻨﻳﺎﻤﻧ 70
يوﺮـﻴﻧ ﺪﺻرد
ﺎﺘﺳور رﺎﻛ ﺪﻧراﺪﻧ قﻮﻘﺣ ﺮﻔﻧ ﻪﺳ ﺮﻔﻧ رﺎﻬﭼ ﺮﻫ زا ،ﻲﻳ
. اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ
، ﻳﺎـﺳ رد ﺐﻠﻏا نﺎﻧز ﺔ
دﺮـﻣ نﺎـﻳﺎﺘﻤﻫ
1. Ogunlela & Mukhtar
2. Abebe 3. Cardella 4. Olalere
و ﺖﻳﻮﻫ دﻮﺧ نﺄﺷ
ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻨﺑﺎﻳ
. ﻦﻳا ﻟﺎﺣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ ا نﺎﻨﻴﻤﻃا
نﺎـﻧز لﺮﺘﻨﻛ و ﻲﺳﺮﺘﺳد ز
ﻌﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور نﻮﭽﻤﻫ ﻲ
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ زا ﻞـﺻﺎﺣ دﺰﻤﺘـﺳد و قﻮـﻘﺣ ،بآ ،ماد ،ﻦﻴـﻣز نآ يﺎـﻫ
ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﻘﻓ
رد ﻲﺘﺣ و ﻪﺒﻨﺟ ﺪﺷر
يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ـ
ﺖﺴﻳز و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ﻲـﻄﻴﺤﻣ
ﺮﺛﺆﻣ ﺑﻴ ﺪﺘﻔ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻠﻗدﺎﺻ 1399
: 24 ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﭼرﺎﻜﺷ ؛ 1397
: 115 .(
ﺮـﮕﻳد يﻮﺳ زا
،
ﻪﺑ و ﺪﻧراد يﺪﻨﻤﺷزرا ﻲﺘﻨﺳ ﺶﻧاد ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز ﺶـﻘﻧ يزروﺎـﺸﻛ ﻲﺘـﺴﻳز عﻮـﻨﺗ نﺎﻴﻟﻮﺘﻣ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻳاﺬــﻏ ﺖــﻴﻨﻣا رد ﻲــﻤﻬﻣ ﺎــﻔﻳا
ﻲــﻣ ﺪــﻨﻨﻛ . نآ ﺎــﻫ ﻲــﻣ شﻼــﺗ ﺪــﻨﻨﻛ
يﺎﻫرﻮــﺸﻛ زا يرﺎﻴــﺴﺑ رد
لﺎﺣرد ﻧﻻﻮﻘﻌﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺔ
ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻲﻧﻮـﮔﺮﮔد و
بآ ﻮـﻫو و ﻆـﻔﺣ ،ﻲﻳا
ﻳﺎﭘ يراﺪ ﺤﻣ ﻴ ﻂ ز ﻳ ﺖﺴ راﺮﻗ نﺎﻧاﺮﻤﻜﺣ ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻛﺮﻣ رد ار ﺪﻨﻫد
) ﻨﻜﻳد و و ﺰ
1ارو ، 2014 : 2 (.
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ـﻄﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا حﺮ
ﻠﺌـﺴﻣ ،هﺪـﺷ ﺔ
ـﺴﻨﺟ ﻴ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ و ﺖ
توﺎﻔﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻢﻬﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ زا ار ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫ و يﺰﻳر
ﺘﺳور ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﻳﺎ
ﺎـﺑ و ﺪـﻨﻧاد دﻮـﺟو
،ﻦـﻳا
ﺺﺨﺸﻣ ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫﻮﮕﻟا ندﺮﻛ
رد نﺎﻧز رﻮﻀﺣ ،ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺰﻳر ﺔﻤﻫ
ﻪـﺑ دﺎـﻌﺑا ناﻮـﻨﻋ
ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ زا ﻲﻤﻴﻧ ﻮﻘﻟﺎﺑ
ة لﺎﻌﻓ ﺶﺨﺑﺮﻤﺛ و ﺮﺛﺆﻣ ار ﻲﻣ
ﻧاد ﻨ ﺪ نﺎﻜﻣا و راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ار ﻲﻳﺎﺘﺳور
ﻤﻴﻧ ﻦﻳا ﺖﻛرﺎﺸﻣ نوﺪﺑ ﺔ
شﻮﻣاﺮﻓ ﻲﻤﻧ ﻲﻠﻤﻋ هﺪﺷ ﺪﻨﻨﻴﺑ
. ﻦﻴـﻤﻫ ﻪﺑ ،ﻞـﻴﻟد
ـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﺖﻴﻌـﺿو ﻪ
ﻛ ﻲﻣ ،نﺎﻬﺟ ﻲﻧﻮﻨ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ نﺎﻜﻣا ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻫﺎﺘﺳور
رﺎـﻛ ﻦﻤﺿ نﺎﻧز ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘ
ﺖﻗﺎﻃ شﻼﺗ و
ـﻟﺎﺧد ﺎـﺑ هاﺮـﻤﻫ ﻲﻟﺎـﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻚﻟﺎﻣ ،ﺪﻣآرد ﺐﺣﺎﺻ ﺎﺳﺮﻓ و رﻮـﻣا رد ﺖﻛرﺎـﺸﻣ و ﺖ
ﺪﻧﻮــﺷ دﻮــﺧ ﻪــﻌﻣﺎﺟ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎــﺴﻣ )
يﺮﻔــﺻ
،ﻲﻟﺎــﺷ 1380 زا ﻞــﻘﻧ ﻪــﺑ ؛ يوﺮــﺴﺧ
و رﻮــﭘ
،نارﺎﻜﻤﻫ 1390 : 56 .(
لﺎﺣ
، سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺮﮔا ﺖﺴﻴﻨﺟ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز ﻪﺑ و دﻮﺷ ﻲﻘﻠﺗ ﻂﻘﻓ
ﻪﺑ ﻟﻮﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪ
يا دﻮﺸﻧ ﻪﺘﺴﻳﺮﮕﻧ ﻲﺴﻨﺟ
، نآ ًﺎﻌﻄﻗ ﺐـﺴﺣﺮﺑ ﺎﻫ
يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎﻫ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ و ﻲﻣ ﺪﻧراد ﻪﻛ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ و عﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫ
ﻮﺤﻧ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻪﺑ
ﺶـﻘﻧ ﺮﻓآ ﻳ ـﻨ ﻲ
ﺻﺮﻋ رد ﺔ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ور ﺘﺳ ﻲﻳﺎ ﺪﻧزادﺮﭙﺑ ) ،يﺮﻬﻤﺟرذﻮﺑ 1385
: 99 ( ﺎﻣا ؛ ﺎـﺑ هﺎﮔﺪـﻳد ﻦﻳا ﻌﻗاو
ـﻴ ﺖ ﺎـﻫ ي
دﻮﺟﻮﻣ ﻌﻣﺎﺟ رد ﺔ ﺎﻣ ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻠﺻﺎﻓ
ﺔ رﻮﺧرد ﻠﻣﺄﺗ دراد ﻲ .
ﺶﻴـﭘ ﻦـﻳا ﺎـﺑ زا يرﺎﻴـﺴﺑ رد ﻪـﻛ ضﺮـﻓ
ﺳور ناﺮﻳا يﺎﻫﺎﺘ
، هﺎﮕﻧ زا ياﺪﺟ ﻲﻧاﺪـﻨﭼ ﻪـﺟﻮﺗ ﻪﻌـﺳﻮﺗ رد نﺎـﻧز ﺶـﻘﻧ ﻪﺑ نﺎﻨﭽﻤﻫ ،ﻲﺴﻨﺟ يﺎﻫ
ﺖﻛﺮﺣ ﺎﻬﻨﺗ و ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭙﻧ ترﻮﺻ يﺎﻫ
ﻢﻛ ﻪﻨﻣاد مﺎـﺠﻧا ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد يا
ﺖـﺳا هﺪـﺷ .
ﻲﻟﺎـﺣ رد ﻦـﻳا
ﻲﻣ ﺎﻫﺎﺘﺳور زا ﻚﻳﺮﻫ ﻲﻧﺎﺴﻧا و ﻲﻌﻴﺒﻃ صﺎﺧ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻫﺎﮕﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻲ نﺎـﻧز ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﺑ هﮋﻳو
ﺎﺸﻣ و رﻮﻀﺣ و نآ ﺖﻛر
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺎﻫ ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ) رﺪﻨﻜﺳا ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻧﺎﺛ 1397
: 21 .(
ور ﻖﻃﺎﻨﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﺮﻴﮔاﺮﻓ ﺶﻟﺎﭼ ﻦﻳا ناﺮﻳا ﻲﻳﺎﺘﺳ
، نﻮﭽﻤﻫ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻖﻃﺎﻨﻣ
جﺮﻛ
، ﻪﺑ حﻮﺿو ﻲﻣ هﺪﻳد دﻮﺷ
؛ ﻻﻮﺌﺴﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻪﭼﺮﮔ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦـﻳا ﻲﻳﺎﺘـﺳور نﺎـﻧز ن
ﺶﻨﻛ ﺮﮔ ﺻﺮﻋ ﻲﻠﺻا نا ﺔ
و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺗ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮ نﺎـﻧز يزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎـﺑ ﻲـﺘﺣ و ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻲﻳﺎﺘﺳور
ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻘﻄﻨﻣ ﺔ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ نآ يرواﺮﻓ و ﻲﻳوراد
شروﺮـﭘ ،ﺎـﻫ
،ﻚﺒﺳ ماد و ﻲﻛارﻮﺧ چرﺎﻗ شروﺮﭘ ،ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺸﻛ
ﻟﺎﻗ ﻲ ﻓﺎـﺑ و ﻲ
دراد دﻮـﺟو ﻊﻳﺎﻨـﺻ ﺮﻳﺎـﺳ
،
1. Dekens & Voora
هﺎﮕﻧ نﺎﻤﻫ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ نﺎﻨﭽﻤﻫ يﺎـﻫ
ﻏ ﻴ لﻮـﻘﻌﻣﺮ و
ﺖﻴـﺴﻨﺟ هدز
ـﻌﻣﺎﺟ رد نﺎـﻧآ ﺶـﻘﻧ و نﺎـﻧز ﻪـﺑ ﺔ
،ﻲﻳﺎﺘﺳور ﺑﻴ
ﺮﺘﺸ ﺮﺳ ﻪﺑ ﺮﻘﻓ و ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ رد نﺎﻨﭽﻤﻫ نﺎﻧآ ﻣ
ﻲ ﺪـﻧﺮﺑ
ﻦـﻳا ﻪـﻛ ـﻣا
ﺮ دﻮـﺧ زا ﺮﺛﺄـﺘﻣ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﻠﻤﺟزا دﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ـ
يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﺳا
. ﻦﻳازا ور
، ﻟﺎﻘﻣ ﺔ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ
ﺮﺑ ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺳد
ﺑﺎﻳ ﻪﺑ ﻲ اﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ر
رد ﺖﻧﻮﻜﺳ ﺎﮔ ه نﻮـﻣاﺮﻴﭘ ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺎﻫ
نﻼﻛ ﺮﻬﺷ دزادﺮﭙﺑ جﺮﻛ و ؛
ﻪﻛ ﺪﻫد ﺦﺳﺎﭘ لاﺆﺳ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺮﺑ
راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻪﭼ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﭼ رد
اﻳ ﻦ ﺑﻴ ﻦ هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ
؟ﺪﻧا
يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ
ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد
، ﻪﺑ لﺎﺣرد يﺎﻫرﻮﺸﻛ هﮋﻳو د ﻒﻌﺿ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻲﻫﺎﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و اﺮﺟا ر يﺎﻫ
ﻲﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ هدﻮﺑ ﺮﺛا
ﺪﻧا . ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻪﺘﺒﻟا
نﻮـﻴﻠﻴﻣ ﺖـﺸﻴﻌﻣ دﻮـﺒﻬﺑ ﺖـﻬﺟ رد ﻲﻳﺎﻫ رد ﺮـﻔﻧ ﺎـﻫ
ﻖﻃﺎـﻨﻣ
مﺎﺠﻧا ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻦﻳاﺎﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ
ﻌﺳﻮﺗ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ خﺮﻧ لﺎﺣ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪ
و تارﺎـﻈﺘﻧا زا يرﺎﻴـﺴﺑ ﺪـﻫد
نﺎﻨﭽﻤﻫ فاﺪﻫا هدروآﺮﺑ
هﺪﺸﻧ ﺪﻧا ) ﻮﻟﻮﭙﻴﺗ ،نارﺎـﻜﻤﻫ و1
2021 : 4179 .(
زا
ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ
، رد ﻪـﭽﻧآ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
راﺪـﻳﺎﭘ ﺚـﺤﺑ ،دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺖـﺳا ي
) يدﺎـﺷاﺮﺧ ،نارﺎـﻜﻤﻫ و هداز
1393 : 10 (.
ﻢﻬﻣ زا هزوﺮﻣا ﻪﭽﻧآ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ فاﺪﻫا ﻦﻳﺮﺗ
يراﺬﮔ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ بﻮﺴﺤﻣ
ﻲﻣ ﻦﻴﺑ يرﺎﻜﻤﻫ دﺎﺠﻳا ،دﻮﺷ نورد و ﻲﻠﺴﻧ
هﺎـﮕﻧ زا غرﺎـﻓ ﻲﻠﺴﻧ
ﺖـﺳا ﻲﺘﻴـﺴﻨﺟ يﺎـﻫ )
و تﻮـﺳﺎﻣ
نﻮﺴﻴﮔ ،2
2021 : 366 (.
ﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖ
زا يدﺎـﻳز داﺪـﻌﺗ هﺎﮔﺪﻳد زا دﺎﺼﺘﻗا ﻞﻣﺎﻋ نﺎﻨﭽﻤﻫ
ﻴﻘﺑ و يراﺪﻳﺎﭘ ﻦﻄﺑ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺔ
ﻪﻠﻤﺟ زا ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ـ ﻂﻴﺤﻣ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﺘﺴﻳز
رد ﺷﺎﺣ ﻴ ﻪ راﺮﻗ
ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ . دﺮﻜﻳور ﻦﻳا ﺎﺑ
، ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻌﺑا زا ﺖﻠﻔﻏ
، ﻪﺑ ا هﺪﻳدﺎﻧ زا ﺚﺤﺑ هﮋﻳو ﻦﺘﺷﺎﮕﻧ
يﺮﺑاﺮﺑ يﺎﻫ
و ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ نﺎﻧز ﺶﻘﻧ زا ﺖﻠﻔﻏ
، ﺮﻴﺴﻣ ًﺎﻌﻄﻗ ﺖﺳد
ﺑﺎﻳ ﻲﻧﻻﻮﻃ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻲ و تﻼﻜﺸﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧرد و ﺮﺗ
ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ار دﺪﻌﺘﻣ ﻊﻧاﻮﻣ دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ دﺎﺠﻳا
. ﺠﻴﺘﻧ ﻪ ﺰﻴﻧ شا ﻞﻜﺷ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ يﺮﻴﮔ
ﻪﻌـﺳﻮﺗ يﺎـﻫ يا
ﻔﻛ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺔ
ﻲﻨﻴﮕﻨـﺳ نادﺮـﻣ ﻊـﻔﻧ ﻪﺑ وزاﺮﺗ ﻲـﻣ
ﺪـﻨﻛ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و يﺎـﻫ ﻪﻧارﻻﺎـﺳدﺮﻣ ﻂـﻘﻓ
ﺐﻴﻏﺮﺗ ﺪﻨﻨﻛ ة ﻨﺘﺴﻫ ﻲﻳﺎﻫدﺮﻜﻳور نآ رد ﻪﻛ ﺪ
ﺮﻛﺬﻣ ﺲﻨﺟ زا
ﺶﻨﻛ ﺮﮔ نا رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻲﻠـﺻا
ﻲﻣ
ْﻞﺑﺎﻘﻣ رد و ﺪﻧور ﻲـﻣ هﺪﻧار ﻮﺘﺴﭘ ﻪﺑ نﺎﻧز
ﺪﻧﻮـﺷ ) يرﻮـﻧ نﺎـﻣز دﺎـﺑآ ،نارﺎـﻜﻤﻫ و ي 1385
: 78 ؛
،ﻲﻧﺎﺧروداد 1385
: 175 (
؛ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﻴﺧا نﺎﻴﻟﺎﺳ رد ﺎﻣا يﺎﻫ
راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور
ذﺎـﺨﺗا لﺎـﺒﻧد
هدﻮﺑ ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ بﻮﻠﻄﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺪﻧا
ﻪﺋارا ﻒﻳﺮﻌﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻛ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ
ﺔ نﺎﻣزﺎـﺳ ﻪﻌـﺳﻮﺗ
ﻞﻠﻣ ) ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،3
2004 : 1 ( ، ﻊـﻓر ياﺮـﺑ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻛوزﺎـﺳ ﻦﻳوﺪﺗ و ﻞﻠﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ
فﺎﻜﺷ ﺎﻫ ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ ي ﻪﺘﺧادﺮﭘ
ﺪﻧا . ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد
، ﺎـﻳ ﻲﮕﻧﺎـﻧز ﻲﺘﻴـﺴﻨﺟ بﻮـﻠﻄﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور رد
ﻲﮕﻧادﺮﻣ ﻧ ﻞﻀﻌﻣ ﻠﺑ ،ﺖﺴﻴ ﺖﺧﺎﺳ ﻪﻜ ﻪﺑ ار دﺮﻃ و ترﺪﻗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻂﺑاور ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺔﻟﺰﻨﻣ ﺶﻟﺎﭼ ﻚﻳ
1. Tiepolo
2. Masot & Gascón
3. United Nations Development Programme (UNDP)
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻢﻬﻣ دﺮﻴﮔ
) ،يﺪﻤﺤﻣ 1387
: 75 .(
ﻪﺸﻴﻠﻛ ﺮﺑ ار دﻮﺧ دﺎﻘﺘﻧا دﺮﻜﻳور ﻦﻳا اور ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫ
ﻲﻣ دراد . نآزا ور ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﻛ ﺲﻨﺟ ﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ )
توﺎﻔﺗ يﺎﻫ ﻓ ﻴ ﺰ ﻳ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻚ ( ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻪﺑ ﺎﻳ هدﺮﻛ
ﺲﻨﺟ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﺖﺳﺮﭘ
اﻧ ﺪ . ﺎﺑ دﻮﺟو
،ﻦﻳا ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ لﻮﺻا شﺮﻳﺬﭘ رد گرﺰﺑ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻫﺎﺷ هزوﺮﻣا ﺎﻣ
ﻢﻴﺘﺴﻫ ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫدﺮﻜﻳور .
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد نﺎﻧز مﺎﻏدا ﻊﻗاورد و ﺮﻘﻓ ندﺮﺑ ﻦﻴﺑ زا ﺪﻴﻣا ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ ـ
ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد يﺮﻈﻧ ﻲﻠﺻا يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﺴﻨﺟ
ﺮﺠﻨﻣ ا هﺪﺷ ﺖﺳ
؛ ﺟزا ﻪﻠﻤ
ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﻨﻳوﺎـﻨﻋ نﺎـﻧز
ﻪﻌـﺳﻮﺗ رد )1
(WID
ﻪﻌـﺳﻮﺗ و نﺎـﻧز ، )2
(WAD
،
ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻴﺴﻨﺟ )3
(GAD
) ﻣﻮﺷ و ﺰﻨﺒﻴﮔ
4ﻦ ، 2019 : 1 (.
دراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ حﺮﻄﻣ
هﺪﺷ ، ﺶﻫوﮋـﭘ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ،ﻲﺘﻴـﺴﻨﺟ دﺮـﻜﻳور ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ يﺎـﻫ
ار ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻴﺴﻨﺟ نﺎﻴﻣ طﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻤﻫا ﺪﻣ
ﺮﻈﻧ راﺮﻗ هداد ﺪﻧا . د ﻦﻳا ر
،ﻪﻨﻴﻣز ﻲﻣ
ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻪـﺑ ناﻮﺗ
داﮋﻧﺎﺿﺮﻴﻠﻋ نارﺎﻜﻤﻫ و
) 1391 ( دﺮﻛ هرﺎﺷا .
ﻄﺑار ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔ
ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻴﺴﻨﺟ
،
ار ﻲﻳاﺬـﻏ ﺖـﻴﻨﻣا ﺐﻳﺮﺿ يﺎﻘﺗرا و يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز ﺶﻘﻧ ﻤﻫاﺮﭘ
ـﻴ ﺖ
ﻲﻣ ﻧاد ﺪ ﻲﻣ هرﺎﺷا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻤﻋ ﺎﻫﺎﺘﺳور رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ
ﺖـﺳا ﻪـﻧﺎﻧز ًﺎﺗﺪ .
نﺎـﻴﻣ ﻦـﻳا رد
،
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻤﻫا زا دﺮﺠﻣ نﺎﻧز ﺶﻘﻧ و رﻮﻀﺣ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ رﺪﻨﻜﺳا ﻲﻧﺎـﺛ ) 1397 (
ﻠﺤﻣ رد نﺎﻧز ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺔ
ﺖﻤﻌﻧ
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ رد ناﺮـﻬﺗ دﺎـﺑآ يﺎـﻫ
عﺎـﻤﺘﺟا رﻮـﺤﻣ ي
ﻦﻴﻳﺎﭘ رﺎﻴﺴﺑ دوﺪﺣ رد و ﻪﻠﺤﻣ نادﺮﻣ زا ﺮﺗ
10 رد ﺪﺻ ﺖﺳا . ﻲﻣ عﻮﻤﺠﻣرد ﺗ
و ﻚـﻤﻛ ﻪـﻛ ﺖـﻔﮔ ناﻮ
زﻮﺣ رد نﺎﻧز ﺖﻛرﺎﺸﻣ ة
زﻮﺣ رد ﻲﻠﺤﻣ تﺎﻋﺎﻤﺘﺟا ة
ﻲﻟﻮـﭘ و ﻲﻟﺎـﻣ ﺪﻌﺑ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﻴﺴﺑ نﺎﻣز ﺖـﺳا
ﻢﻬﻣ ﺪﻳﺎﺷ نﺎﻧز ﻲﻟﺎﻣ لﻼﻘﺘﺳا مﺪﻋ ﻪﻛ
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ دﻮـﺒﻤﻛ ﻦﻳا ﻞﻴﻟد ﻦﻳﺮﺗ .
ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
،
ﻜﺒﺷ ﺔ داﻮﺳ ناﺰﻴﻣ ،جاودزا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و
ﻢﻬﻣ لﺎﻐﺘﺷا ﺗ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳﺮﺗ
ﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺮـﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄ ﺖﻛرﺎـﺸ
ﻌﺳﻮﺗ رد نﺎﻧز ﺔ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺔ
عﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا هدﻮﺑ رﻮﺤﻣ .
ﻧ ﺞﻳﺎﺘ ﺶﻫوﮋﭘ
5ﻪﺒﺑآ ) 2015 ( فاﺪﻫا رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻢـﺸﭼ ﻪﺑ ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺮﺑاﺮﺑ
ﻲﻣ رﺎﻛ رﻮﺘﺳد رد ﻲﻔﻄﻋ نﺎﻧز يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ و درﻮﺧ 2030
راﺮﻗ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ .
نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﻪﺑ زﺎﻴﻧ اﺬﻟ
ﻫ زا ﻲﮕﻨﻫﺎﻤ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻴﺑ ﺎﻫ
يﮋﺗاﺮﺘﺳا و ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
رﻮـﻈﻨﻣ ﺖـﺳد ﺑﺎـﻳ ﻲﺘﻴـﺴﻨﺟ يﺮـﺑاﺮﺑ ﻪـﺑ ﻲ
ﺖﺳا يروﺮﺿ .
هدﺮﻛ ﺖﺑﺎﺛ نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﻧا
نﺎـﻧآ هﺎـﮕﻳﺎﺟ ﻦﺘﻓﺮـﮔ هﺪﻳدﺎﻧ و نﺎﻧز ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺑ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ هﺪﻳﺎﻓ
دﺮﻛ ه ﺖﺳا . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻼﻠﻧﻮﮔوا
و رﺎﺘﺨﻣ ) 2009 ( نﺎﺸﻧ
ﻪﻛ داد ﺎﺸﻛ زرو ﻪﻄﻘﻧ نا ﺖﻴﻨﻣا ﻒﻄﻋ ﻌﺳﻮﺗ و رﻮﺸﻛ ﻲﻳاﺬﻏ
ﺔ يزروﺎﺸﻛ ﺪﻨﺘـﺴﻫ
و ،ﻲﻳﺎﺘـﺳور نﺎـﻧز
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ،دﻮﺧ يﺎﺘﻤﻫ نادﺮﻣ زا ﺶﻴﺑ يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
ﭘ ﻴ ﺶ مﺪـﻗ ﻲـﻣ ﺎـﺗ و ﺪﻧﻮـﺷ 60
ــ 80 ﺪـﺻرد
رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ار
ﺪﻨﻫد . ﻦﻳاﺎﺑ لﺎﺣ
، ﻪﺑ نآ ﻢﻬﺳ ﻪﺑ ترﺪﻧ و يزروﺎﺸﻛ رد ﺎﻫ
ﺘـﺳور ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻳﺎ
ﻲﻣ ﻪﺟﻮﺗ دﻮﺷ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، رد ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا
ﻪﺑ ﻪـﻧﻮﮔ ا ي ﺶﻟﺎـﭼ ﮕﻧاﺮﺑ ـﻴ ﺰ هدرﻮـﺧ ﻢـﻗر
1. Women in Development
2. Women and Development 3. Gender and development 4. Gibbens & Schoeman 5. Onyisi Abebe
ﺖﺳا . يﻮﻳد ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﺶﻫوﮋﭘ رد )1
2019 ( ﻪﺑ ﺮﮕﻳد نﺎﻧز ﺶﻘﻧ ًﺎﻌﻄﻗ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،داد مﺎﺠﻧا
رﻮﻣا ﻪﻧﺎﺧ راد ي دوﺪﺤﻣ ﺖﺴﻴﻧ
؛ ﻪﺑ
ـﻔﻳﺮﻌﺗ ﺪـﻳﺎﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز صﻮﺼﺧ ﻲ
ﺶـﻘﻧ زا ﺪـﻳﺪﺟ يﺎـﻫ
نآ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻳﺎﻴﺑ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﺎﻫ
. ﺮﮔ ﻪـﭼ زا زﺎـﻏآ
ﺮـﺸﺑ ﺦﻳرﺎـﺗ رد هراﻮـﻤﻫ نﺎـﻧز
هﺮـﻬﺑ رو يدﺎـﺼﺘﻗا ي
ﻪﺘﺷاد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻧا
. نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻴﻧدازﺮﻬﻣ )
1394 ( نﺎﺸﻘﻴﻘﺤﺗ رد مﻮﻬﻔﻣ زا ﺖﺳردﺎﻧ يﺎﻫﺮﻴﺴﻔﺗ ﺮﺑ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻴﻛﺄﺗ
؛ﺪﻧدﺮﻛ ﺶﻴﭘ ﻦﻳا ﺎﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ضﺮﻓ
ﻂﻘﻓ ﺘﺷادﺮﺑ ﻲ ﺖﺴﻴﻧ ﺖﻛﺮﺣ ﻚﻳ زا ﻲﻣﻼﻛ
،
دﻮﺧ ﻪﻜﻠﺑ اﺮﮔ
ﻳ ﺶ ﺎﻫ ار ﻲﺻﺎﺧ تﺎﻣﺪﻘﻣ و ﻣ
ﻲ ﺪﺒﻠﻃ ﺟ ﺖﻛﺮﺣ ﺖﻬﺟ ﻪﻛ ار ﻪﻌﻣﺎ
ﻪﺑ ﻮﺳ ي آﻳ هﺪﻨ مأﻮﺗ
ﻲﻣ راﻮﻤﻫ لﺎﻴﺧ ﺶﻣارآ و يدﺎﺼﺘﻗا هﺎﻓر ﺎﺑ ﺪﻨﻛ
. لاﺆـﺳ حﺮﻃ ﺎﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا
» ﺎـﺠﻛ هﺎﺒﺘـﺷا خر
هداد
ﺖﺳا
« هژوﺮﭘ ﻲﺳﺎﺳا ﻲﻳﺎﺳرﺎﻧ ، يﺎﻫ
ﺘﺳور ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ار ﺞﻳار ﻲﻳﺎ
ندﺮﻜﻧ رد ﻲﻳﺎﺘـﺳور نﺎﻧز
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺰﻳر ﻲﻣ يا
اد ﺪﻴﻛﺄﺗ و ﺪﻧاد ز زا ﻲﻌﻴﺳو ﺖﻳﺮﺜﻛا در
و تﻼﻴﻜـﺸﺗ ﺪـﻗﺎﻓ ﻲﻳﺎﺘـﺳور نﺎﻧ
نﺎﻴﺑ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺘﺳاﻮﺧ
ﺎﻫ ﻳ نﺎﺸ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺖﻳﺎﻬﻧرد و هدﻮﺑ يﺮﻴﮔ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻂﻘﻓ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا
،ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز لﺎﻌﻓ و ﻞﻣﺎﻛ ﺘﺳور ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻣ ار دﻮﺧ ﻲﻌﻗاو مﻮﻬﻔﻣ ﻲﻳﺎ ﺪﺑﺎﻳ
.
ﺶﻫوﮋﭘ ،ﻪﻣادا رد ﻣ ﻦـﻳا رد ﺮﺘﻤﻛ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻴﺴﻨﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
درﻮـﻣ ﻪـﻘﻄﻨ
راﺮـﻗ ﻪـﺟﻮﺗ
ﻪــﺘﻓﺮﻳﺬﭙﻧ ترﻮــﺻ ﺎــﻳ ﻪــﺘﻓﺮﮔ ﺪــﻧا
. ﻲــﻣ كﺪــﻧا تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴــﻤﻫ و ﺖــﻴﻣوﺮﺤﻣ ﺮــﺑ ﻲــﻠﻴﻟد ﺪــﻧاﻮﺗ
هﺪﻳدﺎﻧ ا تﻼﻜﺸﻣ و ﻊﻧاﻮﻣ ﺮﺑ ﺖﻴﺴﻨﺟ دﺮﻜﻳور و نﺎﻧز ﻦﺘﺷﺎﮕﻧ ﺘﺳور ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻳﺎ . ﻲﻟﺎـﺣ رد ﻦـﻳا
زﻮﺣ و جﺮﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ة
ﻧﺎﻜﻣ نآ ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ ﻲ
ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ عاﻮﻧا ﺐﻠﺟ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ راﺬـﮔ
ي ﺎـﻫ
ﺬﭘ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ و هﺪﺷ ،يدﺎـﺼﺘﻗا ظﺎـﺤﻟ ﻪـﺑ ﻲﻧﻮـﮔﺮﮔد لﺎـﺣ رد ًﺎـﺒﻟﺎﻏ ناﺮـﻳا ﺮـﺳاﺮﺳ زا ناﺮﺟﺎﻬﻣ شﺮﻳ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ـ ﺖﺴﻳز ﻲﺘﺣ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﺳا ﻲﻄﻴﺤﻣ
؛ ﻪﭼﺮﮔ ﺔﻤﻫ ﺖﺴﻴﻧ ﺖﺒﺜﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا
، ﻲﻣ ناﻮـﺗ
ﻪﺑ و نﺎﻧز ﺶﻘﻧ ﺖﻳرﻮﺤﻣ ﺎﺑ ار بﻮﻠﻄﻣ يﺎﻫداﺪﻳور يراﺪـﻳﺎﭘ دﺎـﻌﺑا ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد نﺎﻧآ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ر رد ﺎﻨﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ار ﺎﻫﺎﺘﺳو دﺎﺠﻳا ﺐﺳ
دﺮﻛ . ﻞـﺑﺎﻗ ﻲﻧﺎﻣز ﺪﻧور ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا ﺖـﺳد
ﺑﺎـﻳ ﺎـﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲ
ﻪﺑ ار دﻮﺟﻮﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﺘﺳرد
ﻢﻴﻨﻛ و ﺑ ﺎﻨﺸ
،ﻢﻴﺳ ﻦﻳا رد اﺬﻟ ﻪـﻨﻴﻣز
ﺺﺧﺎـﺷ جاﺮﺨﺘـﺳا يﺎـﻫ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ هﺪﺷ
ﻲﻣ ﻛرد ﺪﻧاﻮﺗ ﻲ ﻊﻗاو و ﺖﺳرد ﺪﻫد ﻪﺋارا ﻲﻧﻮﻨﻛ ﺖﻴﻌﺿو زا ﻪﻧﺎﻨﻴﺑ
.
1. Devi
ﻲﻳﺎﺘﺳورراﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ وﻲﺘﻴﺴﻨﺟ دﺮﻜﻳور مﻮﻬﻔﻣ رد ﻞﻴﺧد يﺎﻫﻪﻔﻟﺆﻣ .1ﺮﻳﻮﺼﺗ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺎﻫ ﻪﺋارا ي هﺪﺷ
، ﻲﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ دﺮﻜﻳور ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ناﻮﺗ يﺎﻫ
ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺘﺳور ﻲﻳﺎ
، ﻪﺑ لﺎﺣرد يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد صﻮﺼﺧ ﻪﻌﺳﻮﺗ
، هدﺮﭙﺳ ﻲﺷﻮﻣاﺮﻓ ﺖﺳد ﻪﺑ
هﺪﺷ ﺖـﺳا . رد ﻦـﻳا
ﻢﻫرد و ﻲﮕﺘﺳﻮﻴﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ ﻴﻨﺗ
ﻲﮔﺪ ﺺﺧﺎﺷ و ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺎﻫ
ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ دﺮﻜﻳور ﻞﻳذ رد دﻮﺟﻮﻣ ي
و راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻳﺎﺘﺳور
) ﺮﻳﻮﺼﺗ 1 ( رﺎﻜﻧا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ هدﻮﺑ ﻲـﺋﺰﺟ هراﻮـﻤﻫ نﺎﻧز ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺰﻴﻧ و
ﻲﻳاﺪﺟ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ يﺎﻫ
راﺪـﻳﺎﭘ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
هدﻮـﺑ ﻲﻳﺎﺘـﺳور
ﺺﺧﺎـﺷ و دﺎـﻌﺑا رﺪـﻘﭼﺮﻫ و ﺪـﻧا يﺎـﻫ
حﺮﻄﻣ بﺎﺑ رد هﺪﺷ ور
ﻳ دﺮﻜ ﺴﻨﺟ ﻴ ﺘ ﻪﺑ ﻲ ﻃ رﻮ رﻮﺧرد ﻪﻈﺣﻼﻣ يا ا ﺪﻨﺑﺎﻳ ﺎﻘﺗر
، ﺮﻴﺴﻣ ًﺎﻌﻄﻗ ﺖﺳد
ﺑﺎـﻳ ﻲ
ﻪﺑ راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗراﻮﻤﻫ ﻲﻳﺎﺘﺳور
.
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
دوﺪﺤﻣ ة ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هﺪﺷ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ زا ﻲﻜﻳ جﺮﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﺖﺳا زﺮﺒﻟا نﺎﺘﺳا ﺰﻛﺮﻣ و ﺎﻫ
. رد نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ ﻦـﻳا 36
يﺮﺘﻣﻮـﻠﻴﻛ
ناﺮﻬﺗ بﺮﻏ
، رد ﻧاﺮﻛ ﺔ رد و جﺮﻛ دور ﻲﺑﺮﻏ ـﻨﻣاد
ﺔ ﻮـﻨﺟ ﻲﺑ ﻪﺘـﺷر
ﺮـﻗ زﺮـﺒﻟا هﻮـﻛ را
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ .
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ هﺪﺷﺮﻛذ
نﺎﺘﺳا ﻪﺑ لﺎﻤﺷ زا نارﺪﻧزﺎﻣ
ﻪﺑ بﻮﻨﺟ زا و يﺰﻛﺮﻣ نﺎﺘﺳا
ﻪـﺑ قﺮـﺷ زا نﺎﺘـﺳا
ناﺮﻬﺗ بﺮـﻏ زا و ﻪـﺑ
ـﻣ دوﺪـﺤﻣ ﻦﻳوﺰـﻗ نﺎﺘـﺳا ﻲ
ﻮـﺷ د . نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ ﻦـﻳا ﺖﺣﺎـﺴﻣ و راﺰـﻫ
406
ﻛ ﻴ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣﻮﻠ ياراد ،جﺮﻛ ﺮﻬﺷ ﺖﻳﺰﻛﺮﻣ ﻪﺑ
2 ،ﺶﺨﺑ 6 ،نﺎﺘﺴﻫد 6
و ﺮﻬﺷ 74 ﺑآ ﻪﻨﻜﺳ ياراد يدﺎ
ﺖﺳا .
لﺎـﻤﻛ ،هرﺪـﻣﺮﮔ ،جﺮﻛ يﺎﻫﺮﻬﺷ ﻞﻣﺎﺷ يﺰﻛﺮﻣ ﺶﺨﺑ ﺰـﻴﻧ و ﺮﻬـﺷﺪﻤﺤﻣ و ﺖـﺷﺪﻫﺎﻣ ،ﺮﻬـﺷ
نﺎﺘﺴﻫد ﻞﻣﺎﺷ لﺎﻤﻛ ،دﺎﺑآﺪﻤﺤﻣ يﺎﻫ
ور ﺶﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻛ ﺖﺳا هرﺪﻣﺮﮔ و دﺎﺑآ ﻂﻘﻓ
يﺎﻫﺎﺘﺳور
درﻮﻣ يﺰﻛﺮﻣ ﺶﺨﺑ هدﻮﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﺪﻧا .
هﺪﺷﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺔﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟﺖﻴﻌﻗﻮﻣ. 2ﺮﻳﻮﺼﺗ
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور
ﮋﭘ ﻫو زا ،ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﺶ
ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ شور ظﺎـﺤﻟ ﻪـﺑ و يدﺮﺑرﺎﻛ فﺪﻫ ﺮﻈﻧ ـ
ﺖـﺳا ﻲـﻠﻴﻠﺤﺗ .
رد
دﺮﮔ آ شور زا زﺎﻴﻧدرﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا يرو ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻧاﺪﻴﻣ و يدﺎﻨﺳا يﺎﻫ
.
دﺮـﮔ راﺰـﺑا آ
هداد يرو ﺎـﻫ
ﺶﺳﺮﭘ ﻣﺎﻧ ﺔ ﻪﻤﻴﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ زﺎﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ترﻮﺻ .
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﺶـﺨﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ يﺰﻛﺮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا جﺮﻛ
623 راﺰـﻫ و 801 ﻲـﺘﻴﻌﻤﺟ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و راﻮﻧﺎـﺧ ﻎﻟﺎـﺑ
ﺮـﺑ ﻚـﻳ
و نﻮﻴﻠﻴﻣ 973
و راﺰﻫ 470 ﺮﻔﻧ ﺖﺳا . ﺖﺴﺟ ﺎﺑ و
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦـﻳا يﺎﻫﺎﺘـﺳور رد ﻮـﺟ ،
عﻮـﻤﺠﻣرد 10
يﻻﺎﺑ ﺎﺘﺳور 20
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ راﻮﻧﺎﺧ ﺷ
ﺪ . ﻦﻳا رد ﻦﻛﺎﺳ ﺖﻴﻌﻤﺟ عﻮﻤﺠﻣ 10
دوﺪﺣ ﺎﺘﺳور 12
و راﺰﻫ
520 ﺮﻔﻧ ﺖﺳا . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ
، هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻛﻮﻛ لﻮﻣﺮﻓ زا
ناﺮ
، ﺎﺑ يﺎﻄﺧ 065 0 /
ﺪﺻرد لدﺎﻌﻣ 228 ﺮﻔﻧ
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺷ
،ﺪ رد ﻪﻣادا
، ﻪﺑ هﺮﻬﺑ رﻮﻈﻨﻣ زا يوﺎﺴﻣ و ﻪﻧﻻدﺎﻋ يﺪﻨﻣ
ارآ ﺪﻳﺎﻘﻋ و ﺦـﺳﺎﭘ نﺎﮔﺪـﻨﻫد زا
ﺮـﻫ
،دﺮﻣ و نز هوﺮﮔ ود داﺪﻌﺗ
ﺶﺳﺮﭘ ﻣﺎﻧ ﻪ ﺎﻫ ﻞﻣﺎﺷ ار دﺮﻓ دﺪﻋ ﻪﻛ ﺎﻫﺎﺘﺳور زا ﻲﺧﺮﺑ رد ﻣ
ﻲ ﺪﻧﺪـﺷ ﻪـﺑ
دﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﺎﻘﺗرا جوز دﺪﻋ )
لوﺪﺟ 1 .(
لوﺪﺟ 1 . ﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور ﻪﻌﻟﺎﻄ
هﺪﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ دروآﺮﺑ و
ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ / ﺮﻔﻧ
ﺖﻴﻌﻤﺟ
داﺪﻌﺗ
راﻮﻧﺎﺧ
مﺎﻧ نﺎﺘﺴﻫد
ﺎﺘﺳور مﺎﻧ ﻒﻳدر
نز
دﺮﻣ ﻞﻛ
14
45 49 3394 هرﺪﻣﺮﮔ ﺮﻴﭘغﺎﺑ 1
14
53 58 35111 هرﺪﻣﺮﮔ ﻲﻧﺎﻘﻟﺎﻃ كﺮﻬﺷ 2
38
1557 1699 10153256 دﺎﺑآﺪﻤﺤﻣ ﻪﻧﻮﮔ دﺎﺑآﻲﻠﻋ 3
26
897 930 5391827 دﺎﺑآﺪﻤﺤﻣ ﻚﻧﺎﺘﺴﻠﮔ 4
28
985 1016 2001 622 دﺎﺑآﺪﻤﺤﻣ ﻪﻴﻬﺗ و حﻼﺻا كﺮﻬﺷ رﺬﺑ و لﺎﻬﻧ 5 16
184 181 115365 دﺎﺑآﺪﻤﺤﻣ ﻲﻳﺎﺘﺳور ﻪﻌﻠﻗ 6
44
1858 1959 12563817 دﺎﺑآلﺎﻤﻛ دﺎﺑآدﻮﻤﺤﻣ 7
14
86 96 64182 دﺎﺑآلﺎﻤﻛ ناورد 8
16
134 166 108300 دﺎﺑآلﺎﻤﻛ هﺎﮕﺸﺗآ 9
18
256 311 200567 دﺎﺑآلﺎﻤﻛ 10نﻼﻜﻫﺎﻴﺳ
228
6055 6465 12520 3987 عﻮﻤﺠﻣ
ﻪﺑ ﺶﺠﻨﺳ رﻮﻈﻨﻣ ﺮﻳﺬﭘ
ندﺮﻛ
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺖﻴـﺴﻨﺟ دﺮـﻜﻳور ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ و يﺰـﻳر
راﺪـﻳﺎﭘ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﺐﻟﺎﻗ رد ﻲﻳﺎﺘﺳور رﺎﻬﭼ
،يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻌﺑ ﻂﻴﺤﻣ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﻲﺘـﺴﻳز ﺮـﺑ ﻞﻤﺘـﺸﻣ يدﺎـﻬﻧ و 6
، 13
، 15 و 8
لوﺪﺟ رد ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﺺﺧﺎﺷ 2
نآ ﻪﺑ ﺎﻫ هرﺎﺷا هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ راﺰـﺑا يرﻮـﺻ ﻲﻳاور
ﺮﺑ يارآ رد ﺮﻣا نﺎﮔﺮﺒﺧ زﻮﺣ
ة راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور
ﻘﺑﺎﺳ ﺔ رد ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ـﻨﻴﻣز
ﺔ و ﺖﻴـﺴﻨﺟ دﺮـﻜﻳور
نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺠﻨﺳ
هﺪﻴ ﺷ ﺪ . ﻤﻫ ﻦﻴﻨﭽ
، آ ﺞﻳﺎـﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ نﻮـﻣز
هزﺎـﺳ رﺎـﺒﺘﻋا يﺎـﻔﻟآ ﺐﻳﺮـﺿ ،يا
ﻪﺑ خﺎﺒﻧوﺮﻛ ﺖﺳد
زا هﺪﻣآ ﺶﺳﺮﭘ ﺔﻣﺎﻧ ﻲﺣاﺮﻃ هﺪﺷ ياﺮﺑ ﺶﺠﻨﺳ
راﺪـﻳﺎﭘ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻲﻳﺎﺘـﺳور
ﺶـﺳﺮﭘ ﺔـﻣﺎﻧ
ﺮﺑاﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ 890
0/
رﺎﺒﺘﻋا ﺎﻳ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﺠﻴﺘﻧرد و ﺖﺳا ﺶﺳﺮﭘ
ﻣﺎﻧ ﺰﻴﻧ ﻪ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻣ ﻮﺷ د .
لوﺪﺟ 2 . ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻨﺟ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺑ ﻲﺘﻴﺴ
راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ يﺎﻔﻟآ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور
خﺎﺒﻧوﺮﻛ
آ هرﺎﻣ / ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻳﻮﮔ
ﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا
) ﺎﻔﻟآ =
/975 0 (
،ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻞﻐﺷ ﻪﺑ نﺎﻨﻴﻤﻃا و رﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ زا ﺖﻳﺎﺿر
آ ﺪﻨﻳ ة
،ﻲﻠﻐﺷ رد آ و ﺪﻣ
ﺲﭘ ناﻮﺗ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ ،نآ زا ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،زاﺪﻧا
ﻔﺣ و ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ،نﺎﻧز يراﺬﮔ زا ﺖﻇﺎ
ﻲﻳاراد ﺎﻫ ا و ،ﻲﺘﻟود تارﺎﺒﺘﻋا و تﻼﻴﻬﺴﺗ و ماو ﻪﺑ نﺎﻧز ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،دﻮﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ لاﻮﻣ
ناﻮﺗ ،نﺎﻧز ﺪﻳﺮﺧ ترﺪﻗ ،ﻪﻳﺎﭘ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻊﻓر ﻲﻟﺎﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ رﺎﻛ ،ﺮﻘﻓ ﻊﻓر ياﺮﺑ ﻲﻳاﺰﻓا
آ نﺎﻧز ﻲﻨﻳﺮﻓ
نﺎﮔرا و ناﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ يﻮﺳ زا ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ نﺎﻧز ﻲﺳﺮﺘﺳد ،ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺎﻫ
د و و ﻲﺘﻟ
ﻲﺻﻮﺼﺧ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ
) ﺎﻔﻟآ =
/872 0 ( ﻢﻴﻤﺼﺗ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺮﻴﮔ
،ﺎﻫ ﺶﻳﺎﻤﻫ يراﺰﮔﺮﺑ ﺎﻫ
هﺎﮔرﺎﻛ و ﺎﻫ ﻪﺑ ،نﺎﻧز ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻘﺗرا رﻮﻈﻨﻣ
ﻦﻤﺠﻧا رد رﻮﻀﺣ و ﺖﻳﻮﻀﻋ ﺎﻫ
NGO و ،ﺎﻫ آ ﻲﻫﺎﮔ زا يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺖﻴﻓﺮﻇ و ﺎﻫ يﺎﻫ
شزرا ،دﻮﺧ
ﻤﺘﻋا ،نﺎﻧز ﻲﻠﻐﺷ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﺟ ياﺮﺑ ﺎﺘﺳور ﻲﻟﺎﻫا نﺪﺷ ﻞﺋﺎﻗ ﺤﻣ رد نﺎﻴﻓاﺮﻃا ﻪﺑ دﺎ
رﺎﻛ ﻂﻴ
آ هرﺎﻣ / ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻳﻮﮔ
ﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ رﻮﻀﺣ ،ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﻪﻧﺎﻤﻴﻤﺻ و ﺖﺣار ﻂﺑاور و ﻲﮔﺪﻧز و يﺎﻫ
،ﻲﺘﻟود و ﻲﺘﻟود ﺮﻴﻏ
ﻪﻜﺒﺷ رد ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز ﺖﻳﻮﻀﻋ يﺎﻫ
هﺮﻬﺑ ،داﻮﺳ ﺖﻴﻌﺿو ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻣﺪﺧ زا يﺪﻨﻣ
آ
،ﻲﺷزﻮﻣ
ﺬﭘ ﻳ شﺮ رد نﺎﻧز ﺖﻴﻠﻣﺎﻋ ﺘﺳور ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺗ و يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ شﺮﮕﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ،ﻲﻳﺎ ﻲﻳﺎﻧاﻮ
نﺎﻧز
ﻂﻴﺤﻣ ﻳز ﻲﺘﺴ
) ﺎﻔﻟآ = 709 0/
( ﻪﺑ
،ﻦﻴﻣز راﺪﻳﺎﭘ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد نﺎﻧز يﺮﻴﮔرﺎﻛ آ
رﺎﻛ نﺎﻧز رﻮﻀﺣ ،كﺎﺧ و ب آ
زﻮﺣ رد ﻦﻳﺮﻓ ة
ﺐﺴﻛ رﺎﻛو يﺎﻫ ﻪﺑ راﺪﻳﺎﭘ ﻂﻴﺤﻣ ﻆﻔﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻧﺎﺒﻠﻃواد يرﺎﻜﻤﻫ ،ﺖﺴﻳز
ﺔ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳور نﺎﻧز
ﻞﻜﺸﺗ ﺎﻫ ﻦﻤﺠﻧا و يﺎﻫ ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻣﺎﺣ
،ﺖﺴﻳز آ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ و شزﻮﻣ يﺎﻫ
ﺴﻳز ﺖ ﻣ ﻲﻄﻴﺤ
،نﺎﻧز دﻮﺒﻬﺑ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ﺖﻳﻮﻘﺗ ،ناﻮﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫ
آ و نﺎﻧز ﻲﺷزﻮﻣ
ﻂﻴﺤﻣ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ يﺎﺘﺳار رد نﺎﻛدﻮﻛ ﺖﺴﻳز
يدﺎﻬﻧ
) ﺎﻔﻟآ = 815 0/
( رد نﺎﻧز رﻮﻀﺣ ﻞﻴﻬﺴﺗ ﺔﻤﻫ
ﻪﺑ رﻮﻀﺣ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ دﺎﻌﺑا و ﺎﺘﺳور ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫارﻮﺷ ﻮﻀﻋ ناﻮﻨﻋ
،نﺎﻧز قﻮﻘﺣ ﻦﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤﺳر ﻪﺑ ،رﺎﻴﻫد ﻟاﺪﻋ يراﺮﻗﺮﺑ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ ﺖ هداﻮﻧﺎﺧ رد
،ﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﻴﻤﺳر ﻖﻳﺮﻃ زا ﺶﻣارآ و ﺖﻴﻨﻣا دﺎﺠﻳا ،نﺎﻧز يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ ﺖﻟود يﺎﻫ
و ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ تﻼﻴﻬﺴﺗ دﺎﺠﻳا ،نﺎﻧز ياﺮﺑ ﻲﻗﻮﻘﺣ و ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ نﺪﻴﺸﺨﺑ آ
يداز ﺎﻫ ﻊﻓﺎﻨﻣ رد و
ﻪﺘﺳاﻮﺧ يﺎﻫ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ نوﺪﺑ ﻲﻔﻨﺻ و ﻲﻫوﺮﮔ و يدﺮﻓ يﺎﻫ
ﻦﻳوﺪﺗ ،ﻲﺘﻴﺴﻨﺟ ﺖﺳﺎﻴﺳ
و ﺎﻫ
ﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮ ﻫ يﺎ آ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﺷزﻮﻣ ﻪﻓﺮﺣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ
ﻌﺳﻮﺗ رد نﺎﻧز يا ﺔ
آ ﻲﺷزﻮﻣ
ﻊﺒﻨﻣ : نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ
، 1400 سﺎﺳاﺮﺑ نﺎﻬﺟ
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻴﺑ 1400
: 52
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺶﻣارآ ؛ 1400
: 151 ؛
،ﻲﻨﻴﺴﺣ 1399 : 191
، رﺪﻨﻜﺳا
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻧﺎﺛ 1397
: 25 يدﺎﺷاﺮﺧ ،
،نارﺎﻜﻤﻫ و هداز 1393
: 11 ؛
ﻲﭼرﺎﻜﺷ ،نارﺎﻜﻤﻫ و 1397
: 119 ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻧﺎﺨﻟدﺎﻋ ؛ 1393
: 5 يوﺮﺴﺧ ؛
،نارﺎﻜﻤﻫ و رﻮﭘ 1390
: 61
،
،يﺪﻤﺤﻣ 1387 : 59 ،ﻲﻧﺎﺧروداد ؛ 1385
: 175
؛ ،نﻮﺴﻴﮔ و نﻮﺳﺎﻣ 2021
: 366 ﻮﻟﻮﭙﻴﺗ ؛ ،نارﺎﻜﻤﻫ و 2021
:
4179 ا ؛ ﻳ ﮕ
1ﺮ ،نارﺎﻜﻤﻫ و 2018
: 210 ،ﻪﺒﺑآ ؛ 2015 : 3 ا ؛ و ﻮﮔ ﻧ رﺎﺘﺨﻣ و ﻼ ،
2009 : 25 ﺷ و ﻮﺋﺎﻛ ؛
2ﺎﻣرﺎ ، 1991 : 12 ؛
3ﺪﻨﻴﻟ ، 1997 : 1210
؛ ﻻدرﺎﮔ نارﺎﻜﻤﻫ و4
، 2020 : 1557 .
ﻊﻤﺟ زا ﺲﭘ ﻪﺘﺳد و يروآ
هداد يﺪﻨﺑ ﻲﻃﺎﺒﻨﺘـﺳا و ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ رﺎـﻣآ شور زا ،ﺎـﻫ
) نﻮـﻣزآ يﺎـﻫ
و نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻚﺗT
ﻪﻧﻮﻤﻧ يا ( مﺮﻧ ﻂﻴﺤﻣ رد راﺰﻓا
لﺪـﻣ جاﺮﺨﺘـﺳا ياﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ وSPSS
ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺛا ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ و يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ ﺮﺑ ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ يﺎﻫ
راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ مﺮﻧ زا ﻲﻳﺎﺘﺳور
راﺰﻓا
Smart PLS
هدﺎﻔﺘﺳا ﺷ ﺪ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﺎـﻳ ﺖـﻴﺤﺟرا بﺎﺨﺘﻧا ﺺﺧﺎﺷ ﻚﻴﻨﻜﺗ زا ياﺮـﺑPSI
ﻞـﻴﻠﺤﺗ
ﻪﺒﺗر و ﻲﻳﺎﻀﻓ ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫﺎﺘﺳور يﺪﻨﺑ
ﺖﺴﻳز ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ و ﻲـﻄﻴﺤﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا يدﺎﻬﻧ ﺷ
ﺪ .
1. Eger
2. Kaur & Sharma 3. Lind
4. Cardella
1PSIشور
شور زا ﺖﻴﺤﺟرا بﺎﺨﺘﻧا ﺺﺧﺎﺷ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻫ
ﺮﻴﮔ هرﺎﻴﻌﻣﺪﻨﭼ ي ﺖﺳا
.
ﺎـﻴﻧﺎﻣ ﻂـﺳﻮﺗ شور ﻦـﻳا و
2ﺖﻬﻴﺑ لﺎﺳ رد 2010 ﺪﺷ ﻪﺋارا . رد شور يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ مزﻻ
ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ ﺖﻴﻤﻫا ﻲﺒـﺴﻧ ﻦﻴـﺑ تﺎﻔـﺻ
صﺎﺼﺘﺧا ﺪﺑﺎﻳ
. هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻦﻳا ﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑ يزﺎﻴﻧ ، ﺔ
ﻢﻴﻤﺼﺗ رد ﺮﻴﮔرد تﺎﻔﺻ نزو شور ﻦـﻳا رد يﺮﻴﮔ
ﺖﺴﻴﻧ ) ﺑ و ﺎﻴﻧﺎﻣ ﻴ ﻬ ﺖ ، 2010 : 1759 .(
ﺖﺳا ﺪﻴﻔﻣ ﻲﻧﺎﻣز شور ﻦﻳا رد ﻪـﻛ
ﻢﻴﻤـﺼﺗ
رﺎـﺑرد يﺮـﻴﮔ ة
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﺮﻈﻧ فﻼﺘﺧا تﺎﻔﺻ ﻦﻴﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻴﻤﻫا .
ﺰﻣ زا ﻳ ﺖ ﺎﻫ ي ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا شور ﻦﻳا ﺎـﺑ
رﺎﻴﻌﻣ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ـ
ﻣ ﻢﻫ ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻲ
ناﻮﺗ ﺰﮔ ﻢﻫ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ار ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ نزو ﻳ
ﻪﻨ ﺎـﻫ ﻪـﺒﺗر ار ﺪـﻨﺑ ي
ﻛ ﺮ د ) ﻲﻧاﺪﺣو ،3
2014 : 397 (.
ﻞﺣاﺮﻣ ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ ﺷ ﺎ ﻴﺤﺟرا بﺎﺨﺘﻧا ﺺﺧ ﺎﻳ ﺖ
PSIشور ﻪﺑ حﺮﺷ ﺖﺳا ﻞﻳذ :
1 . ﺰﮔ ،فﺪﻫ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻳ
ﻪﻨ ﺎﻫ ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ و
2 . ﻢﻴﻤــﺼﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎــﻣ ﻞﻴﻜــﺸﺗ :
نﻮﺘــﺳ ﻪــﻛ ﻲــﺴﻳﺮﺗﺎﻣ ار نآ يﺎﻫﺮﻄــﺳ و ﺎــﻫرﺎﻴﻌﻣ ار نآ يﺎــﻫ
ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺘﺧا رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻴ
ﺪﻧرادرﺎ .
3 . لﺎﻣﺮﻧ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ندﺮﻛ :
لﺎﻣﺮﻧ ياﺮﺑ هداد يزﺎﺳ
ﻂﺑاور زا ﺎﻫ ﻞﻳذ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
:
) 1 ( ﺺﺧﺎﺷ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﺖﺒﺜﻣ ي
ﻲﻔﻨﻣ يﺎﻫﺺﺧﺎﺷ ياﺮﺑ (2)
هﺪﺷلﺎﻣﺮﻧﺲﻳﺮﺗﺎﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣراﺪﻘﻣﻦﻴﻴﻌﺗ .4
) 3 ( (j∅)رﺎﻴﻌﻣ ﺮﻫ توﺎﻔﺗ راﺪﻘﻣﺔﺒﺳﺎﺤﻣ .5
) 4 (
رﺎﻴﻌﻣ ﺮﻫ فاﺮﺤﻧاﺔﺒﺳﺎﺤﻣ .6
) 5 (
ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ نزوﺔﺒﺳﺎﺤﻣ .7
) 6 ( ﺎﻫﻪﻨﻳﺰﮔ يﺪﻨﺑﻪﺒﺗر و ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺮﻫ ياﺮﺑ PSI ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ .8
) 7 (
1. Preference Selection Index
2. Maniya & Bhatt 3. Vahdani
