١
ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ
ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ
هد ﻼﯾژ ﯽﮔرﺰﺑ
ﺌﯿﻫ ﻮﻀﻋ نﺎﯿﮕﻨﻫﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ ﺖ
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﯽﺳودﺮﻓ ﭼﺎﺒﯾد
ﮥ ﯽﻣ زﺎﻏآ ﯽﻤﻈﻨﻣ مﻮﻈﻨﻣ دﻮﺷ
. رد ياﺪﺘﺑا يرﺎﻤﺷ نﺎﺘﺳاد زا ﺎﻫ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻢﻫ ﯽﯾﺎﻫ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ﺶﯿﭘ ﻦﯾا ؛
ﯽﻣ مﺎﻧ ﺎﻬﻧآ زا ﻪﺒﻄﺧ ﻆﻔﻟ ﺎﺑ ﺎﺟ ﺪﻨﭼ رد ﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ ار ﺎﻫﺪﻣآرد ﻪﭼﺮﮔا ،دﺮﺑ
ﺮﻈﻧ زا رﺎﻤﺷ ﻪﭼﺎﺒﯾد لﻮﺻا ﺖﯾﺎﻋر و تﺎﯿﺑا ﯽﺴﯾﻮﻧ
و ﺪﺣ رد
،ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﺖﺴﺨﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد هزاﺪﻧا ﺮﻈﻧ زا
و ﮏﺒﺳ و قﺎﯿﺳ اﻮﺘﺤﻣ ﮏﯾدﺰﻧ نآ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ
. ﯽﻠﺻا ﺶﺳﺮﭘ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺮﺿﺎﺣ رﺎﺘﺴﺟ
دﻮﺟو
ﺻا ﻪﭼﺎﺒﯾد ﯽﻠ
،بﺎﺘﮐ ﻪﭼ ﯽﻠﯿﻟد ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯾا دﻮﺟو ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﯽﻣ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ ناﻮﺗ
؟ ﻦﯾا ﺰﯾﺎﻤﺗ هﻮﺟو ﺒﻄﺧ
ﻪ ﺎﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺘﻓﺎﯾ ؟ﺖﺴﯿﭼ
ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا زا ﯽﺧﺮﺑ
ﺧ ﺒﻄ ﻪ ياﺪﺘﺑا رد ﺎﻫ دوﺪﻌﻣ
نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ دﺮﻔﻨﻣ و ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﮐ ﺪﻧراد راﺮﻗ ي
ﯽﻣ اﻮﺗ ﻧﺪ ﺮﻋﺎﺷ ،ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻦﯾوﺪﺗ زا ﺶﯿﭘ
نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا هدوﺮﺳ ار مﻮﻈﻨﻣ يﺎﻫ
ﻪﺒﻄﺧ ﺮﮐذ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻦﯾوﺪﺗ رد و ﺪﺷﺎﺑ زا ﯽﺧﺮﺑ ﺎﻣا ﺪﺷﺎﺑ هﺪﯿﻧﺎﺠﻨﮔ بﺎﺘﮐ لﻮﺼﻓ ﯽﺧﺮﺑ ياﺪﺘﺑا رد يا
ﻪﺒﻄﺧ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ،ﺎﻫ هدﻮﺑ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ تاﺪﻠﺠﻣ ﮥﭼﺎﺒﯾد ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻣﺎﮐ يا
ﺪﻧا . ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺧ ﻦﯾا
ﺒﻄ ﻪ ﺎﻫ ياراد ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ
ﺻﺎﺧ رد ﯽﺳودﺮﻓ ،ﺪﻧﺪﺷ ﯽﺣاﺮﻃ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﻓﺪﻫ ﺎﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽ و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺮﻈﻧ دﻮﺧ ﺪﻬﻋ نﺎﺧرﻮﻣ و نﻼﺳﺮﺘﻣ شور ﻪﺑ بﺎﺘﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ
هﻮﯿﺷ زا ،ﺶﻣﻮﻈﻨﻣ ﺮﺛا رد ﺦﯾرﺎﺗ يﺎﻫ
نآ ﻪﻧﺎﻗﻼﺧ و ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﯽﯾﺎﻫﻮﮕﻟا ،ﯽﺴﯾﻮﻧ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ار ﺎﻫ
. ﻪﺒﻄﺧ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا يراﺰﺑا ﺎﻫ
دﻮﺟو رﺎﻬﻇا ياﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ
ار وا ياﺪﺻ بﺎﺗزﺎﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ يازارد رد
نﺎﻣز ﻧﺎﺒﻃﺎﺨﻣ شﻮﮔ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺶ
ﺎﺳر ﻧ ﺪﻨ . ﯽﻌﺳ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﯽﻣ
دﻮﺷ
ﺎﺗ اﺪﺘﺑا رد يدﻮﺟو ﻞﯾﻻد ﻪﺑ عاﻮﻧا ،
ﯽﮔﮋﯾو و يﺎﻫ ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯾا ﺎﻫ
،دﻮﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺲﭙﺳ
يوﺎﮐاو ﻪﺑ ياﺪﺻ
هژاو ِﺲﭘ زا ،ﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
نآ ﺎﻫ
ﺮﺑ ﯽﻣ ﺪﯾآ .
ﺪﯿﻠﮐ هژاو ﺎﻫ : نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ ،ﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺮﻋﺎﺷ ياﺪﺻ ،ﯽﺳودﺮﻓ ، .
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺖﺳا ﯽﺘﯿﻤﻫا ﺮﭘ ﯽﺳﺎﻤﺣ
. نﺎﺘﺳاد ﺎﺴﻓا زا ﯽﺘﺷادﺮﺑ نآ ﯽﺳﺎﻤﺣ يﺎﻫ ﻪﻧ
ﻪﺑ ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﻬﮐ يﺎﻫ
شور ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ نآ
ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﻦﯾوﺪﺗ و يروآدﺮﮔ ار ﺎﻫ .
سﻮﺗ ﺮﻋﺎﺷ ،
نﺎﺘﺳاد ﺶﻨﯾﺰﮔ رد و ﺮﺒﺘﻌﻣ ﯽﻌﺑﺎﻨﻣ زا ،هدﻮﺑ ﻖﯿﻗد رﺎﯿﺴﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻠﺻا نآ هﺪﻤﻋ ﺖﻤﺴﻗ ﻪﮐ
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺮﮕﯾد ﺎﻫ .)
،لﻮﻣ 1363 : 26 (
ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ مﻮﺳ ﻦﯾوﺪﺗ رد ﯽﺳودﺮﻓ )
دوﺪﺣ 400 ﺠﻫ يﺮ ( ﻪﭼﺎﺒﯾد ، ﯽﻣ راﺮﻗ بﺎﺘﮐ زﺎﻏآ رد ،دﻮﻤﺤﻣ حﺪﻣ ﻪﺑ ﻢﻀﻨﻣ ﻞﺼﻔﻣ يا ﺪﻫد
).
ﻂﯿﺤﻣ
،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1372
: 187 ( نآ زا ﺶﯿﭘ ،
ﺘﮐ ثﺮﻣﻮﯿﮐ نﺎﺘﺳاد ﺖﯿﺑ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﺎﺑ بﺎ :
ﺖﺴﺟ ﻪﮐ ﯽﺘﯿﮔ ﻪﺑ ﯽﮔرﺰﺑ مﺎﻧ ﻪﮐ ﺖﺴﺨﻧ ﺪﯾﻮﮔ ﻪﭼ نﺎﻘﻫد يﻮﮕﻨﺨﺳ )
ج 1 ص 15 (
ﯽﻣ زﺎﻏآ ﺪﺷ . ﺮﻋﺎﺷ ﻨﯿﭽﻠﮔ رد نﺎﺘﺳاد زا ﯽ
يﺎﻫ ﻦﻬﮐ
، زﺎﻏآ رد هرﺎﭘ نﺎﺘﺳاد زا يا ﺎﻫ
، ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﯾﺎﻫ ﯽﻣ دروآ تﺎﯿﺑا رﺎﻤﺷ رد ﻪﮐ اﻮﺘﺤﻣ و
توﺎﻔﺘﻣ ﺪﻧا . هژاو ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﺎﻫ
، نﻮﭼ ﯽﺗﺎﻤﻠﮐ
»
،ﺪﻣآرد ﺶﯿﭘ ،ﻪﻣﺪﻘﻣ
،ﻪﻣﺎﻧزﺎﻏآ ﻪﺟﺎﺒﯾد
/ ﻪﭼﺎﺒﯾد « ﺎﺑ لدﺎﻌﻣ ﯽﯾﺎﻨﻌﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻆﻔﻟ
» ﻪﺒﻄﺧ
«
ﺖﺳا هﺪﻣآ .
ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ ﻪﺒﻄﺧ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣرد ا
ﻪﻨﯾﺮﯾد ي دراد ﺮﺗ
. ﻣ ﻪﺒﻄﺧ هژاو ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻤﻫ زا ،دراد ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﯽﻧﺎﻌ
ﺮﺗ ، زا ﺶﯿﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﻨﺨﺳ
ا ﯽﻧاﺮﻨﺨﺳ و ﻆﻋو عوﺮﺷ ﯽﻣ داﺮﯾ
دﻮﺷ . بﺎﺘﮐ ياﺪﺘﺑا رد ﻪﺒﻄﺧ ﻧ نوﺮﻗ يﺎﻫ
ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﺳرﺎﻓ بدا ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯿﺘﺴﺨ ﺖﺳا ﻪﺘﻓر
.
،ﻪﭼﺎﺒﯾد
» سﺎﯿﻗ ﻪﯾ بﺮﻌﻣ ﻪﺟﺎﺒﯾد رد ﺖﺳا ﯽﻓﺮﺼﺗ ﺖﺳردﺎﻧ
« ﻄﺧ،زﺎﺠﻣ ﻖﯾﺮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ بﺎﺘﮐ ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﯾ ﻪﺒ
ﺪﻨﯾﻮﮔ ار . ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ عوﺮﺷ رد ،
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ بﺎﺘﮐ و ﺖﺳا هﺪﻣﺎﯿﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد هژاو
» بﺎﺘﮐ زﺎﻏآ «
ﯽﻣ ﺶﯾﺎﺸﮔ ﺪﺑﺎﯾ
. فوﺮﻌﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا مﻼﮐ ﻪﺒﻄﺧ ،ﻪﺒﻄﺧ ﻞﮑﺷ ﻦﯾﺮﺗ
» ﺶﯾﺎﺘﺳ رد
ﺪﺷﺎﺑ ﻖﻠﺧ ﻪﻈﻋﻮﻣ و ﺖﻌﻧ و اﺪﺧ .«
) ﺎﺒﻃﻻا ﻢﻇﺎﻧ (
بﺎﺘﮐرد و
» نﻮﻨﻓ تﺎﺣﻼﻄﺻا فﺎﺸﮐ
«آ ﺖﺳا هﺪﻣ :
»
،ﻪﺒﻄﺧ ﻢﺴﺑ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻪﮐ يرﺎﺘﻔﮔ
نﺎﻣﺰﻟاﺮﺧآ ﺮﺒﻤﯿﭘ ﺮﺑ دورد و ﺖﺳا راواﺰﺳ ار وا ﻪﭽﻧاﺪﺑ لﺎﻌﺘﻣ دﺰﯾا سﺎﭙﺳ و ﻢﯿﺣﺮﻟا ﻦﻤﺣﺮﻟا ﷲا )
ص ( ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﻊﻗاو زﺎﻏآ رد و .
ﺲﭙﺳ
ﺪﯾﺎﺑ ﻪﺒﻄﺧ زا ﺮﯿﻏ بﺎﺘﮐ ﻪﺒﻄﺧ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﺗ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﺪﯾﺎﺑ ﺖﻓر ﺮﮐذ ﻪﭽﻧآ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺮﺑﺎﻨﻣ زاﺮﻓ ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يا
و يرﺎﮔﺰﯿﻫﺮﭘ ﻪﺑ ﻪﯿﺻﻮ
ﺮﺗﺎﻓد ﻪﺒﻄﺧ فﻼﺧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ لﺎﺜﻣا و ﺮﮐﺬﺗ و ﻆﻋو
« رد ﯽﻣ مﺎﻧ ﻪﺒﻄﺧ ﻞﮑﺷ ود زا بﺎﺘﮐ ﻦﯾا دﺮﺑ
:
» ﻪﯿﺋاﺪﺘﺑا ﻪﺒﻄﺧ «
و ﻒﯿﻟﺎﺗ زﺎﻏآرد
» ﻪﯿﻗﺎﺤﻟا ﻪﺒﻄﺧ «
ﺪﻧروآ ﯽﻣ نآﺮﺧآ ﻪﺑ ،ﻒﯿﻟﺎﺗ ﻦﺘﺷﺎﮕﻧ زا ﺲﭘ ﻪﮐ .
)
،اﺪﺨﻫد 1373 ج،
6 : 8662 (
٢
ﯽﺳودﺮﻓ ، رد نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ ﮏﺒﺳ ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮔ ،ﺎﻫ
و قﺎﯿﺳ ﻪﭼﺎﺒﯾد
،ﯽﺴﯾﻮﻧ ﯽﻣ ﮏﯾدﺰﻧ رﺎﯿﺴﺑ دﻮﺧ نارود مﻮﺳﺮﻣ نﻮﭼ ﯽﻟﻮﺻا و دﻮﺷ
:
ﺪﻤﺣ
،ﺪﻧواﺪﺧ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﻌﻧ )
ص ( ، ﺖﻗو هﺎﺷدﺎﭘ حﺪﻣ رد ار ﻪﻈﻋﻮﻣ و
نآ ﺎﻫ ﯽﻣ ﺖﯾﺎﻋر ﺪﻨﮐ
؛ ﯽﻫﺎﮔ ﺒﻄﺧ هﺪﯿﺼﻗ ﺐﯿﺒﺸﺗ ﻪﺑ ﻪ يا
ﺖﻫﺎﺒﺷ
دراد ﺎﺑ و ﺗ ﺻﻮ ﯿ هﺪﯾﺪﭘ ﻒ ﯽﻌﯿﺒﻃ يا ،
ﯾﺮﻓآ جوا رد دﻮﺧ يﺮﻨﻫ ﺶﻨ
ﯽﻣ ﻧﺎﻣ ﺪ.
رد نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ
، ﯽﻠﮐ سﻮﺋر ﺮﻋﺎﺷ هﺰﯿﻣآ رد ار ﺶﯾﻮﺧ يرواد و ﻪﻔﺴﻠﻓ
ﯽﻣ راوﺰﻣر و مﺎﻬﺑا زا يا دروآ
).
،ﺐﯾﺮﻗ 1369 :
21 ( ﺶﯿﺑ رد ﺮﺗ نآ ﺎﻫ ﺮﻋﺎﺷ هوﺪﻧاﺮﭘ ياﺪﺻ رﺎﮔزور زا
شﻮﮔ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺪﺳر : ﯽﺷﻮﺧﺎﻧ ﺎﻫ ؛ رﺎﻤﯿﺑ ي
،يﺮﯿﭘ ، و يﺪﯿﻣاﺎﻧ و سﺎﯾ ،ﯽﺘﺳﺪﮕﻨﺗ و ﺮﻘﻓ
گﺮﻣ .
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺶﺳﺮﭘ
ﯽﯾﺎﻫ ﺖﺳا حﺮﻄﻣ :
يدﻮﺟو ﺐﺒﺳ ﺎﻫ ﻪﺒﻄﺧ
؛؟ﺖﺴﯿﭼ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد زا يا هرﺎﭘ ياﺪﺘﺑا رد اﺮﭼ
ﯽﻣﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ نﺎﺘﺳاد
يﺮﯿﻃﺎﺳا ﺶﺨﺑ ﻪﺳ رد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ ،
ﯽﺨﯾرﺎﺗ و ﯽﻧاﻮﻠﻬﭘ ﻪﻣﺪﻘﻣ
يا ﻧ ﯽﻤ روآ
؟د ﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺎﯾآ ﻪﻤﻫ نﺎﯿﻣ يراد
ﺧ ﺒﻄ ﻪ نآ يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد و ﺎﻫ
؟ﺖﺴﻫ ﺎﻫ ﻧا و يﺮﮑﻓ نﺎﻣزﺎﺳ
ﻪﺸﯾﺪ هژاو ﺲﭘ رد ﺮﻋﺎﺷ ﻪﺒﻄﺧ تﺎﯿﺑا يﺎﻫ
ﻪﺒﻄﺧ ؟ﺖﺴﯿﭼ ﺎﻫ ﯽﻧﺎﺑز ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ
-
ﯽﺑدا ، ﭼ نﻮﻤﻀﻣ و اﻮﺘﺤﻣ ﺪﻧراد ﯽﺗاﺰﯾﺎﻤﺗ ﻪ
؟
ﻪﯿﺿﺮﻓ ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾاﺮﺑ ﻪﮐ يا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺖﺳا دراو ﺎﻫ
نﺎﺘﺳاد ﺒﻄﺧ ﻪﺑ ﻢﻀﻨﻣ يﺎﻫ ﻪ
ﺎﻫ ، و ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ تﺎﻔﯿﻟﺎﺗ زا ﻣ
ﺮﻋﺎﺷدﺮﻔﻨ
،ﺖﺳا هدﻮﺑ
ﻞﺼﻓ مﺎﮕﻨﻫ رد ﻪﮐ يﺪﻨﺑ
ﮏﯿﮑﻔﺗ ياﺮﺑ ،ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ زا
ﺘﺳاد نﺎ نآ ،ﺮﮕﯾد يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﺮﺑ ار ﺎﻫ
ﺎﻫ ﺖﺳا هدوﺰﻓا .
يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد رﻮﻬﺸﻣ و ﺎﺒﯾز
ﻪﺒﻄﺧ نوﺪﺑ ﻪﮐ يﺮﮕﯾد ﺪﻧا
، ﺮﻋﺎﺷ نآ نﺎﺘﺳاد شرﺎﮕﻧ ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد ار ﺎﻫ ﻫ
ﺖﺳا هدوﺮﺳ ﺎ .
نﺎﺘﺳاد زا هوﺮﮔ ﻦﯾا نﺎﯾﺮﺟ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ رد ،ﺎﻫ
ﺮﻫ يﺎﻫداﺪﺧر ﯽﺘﺑﺎﺛ و ﯽﻘﻄﻨﻣ ﻢﻈﻧ زا ،ﺶﺨﺑ
هﺮﻬﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻨﻣ .
رد نﺎﺘﺳاد ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ ﻧﺎﺘﺳاد نﺎﯾﺮﺟ ﺎﺑ ،ﻪﺒﻄﺧ ﻪﺑ ﻢﻀﻨﻣ يﺎﻫ
و ﺶﯿﭘ ﯽ
ﯽﯾﺎﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا دﻮﺧ زا ﺲﭘ ﺎﻗ
ﺪﻧراﺪﻧ ﯽﻬﯿﺟﻮﺗ ﻞﺑ .
ﻦﯾا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺎﻫ ﻦﯾوﺪﺗ ﺮﮑﻓ رد زﻮﻨﻫ ﻪﮐ يرﺎﮔزور رد ،ﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧﺎﺘﺳاد
هدﻮﺒﻧ ﺮﯿﺒﮐ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ،
نآ شرﺎﮕﻧ ﻪﺑ ماﺪﻗا د رد و هدﻮﻤﻧ ﺎﻫ
راﺮﻗ مدﺮﻣ سﺮﺘﺳ ﺖﺳا هداد
. لﺎﺳ رد ﺮﮑﻓ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﯽﻠﺻا
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻪﯿﻬﺗ
ﯽﻣ رﻮﻄﺧ يو ﻦﻫذ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦﯾا ﻪﻤﻫ ،ﺪﻨﮐ
هدﻮﻤﻧ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ دﻮﺧ لاﻮﺣا ﺎﺑ ار هﺪﻨﮐاﺮﭘ يﺎﻫ ،
ﻒﻠﺘﺨﻣ لﻮﺼﻓ رد ﯽﻣ
زا ﺖﺳد ﻦﯾا ﺎﺗ ﺪﻧﺎﺠﻨﮔ
نﺎﺘﺳاد
،ﺪﻨﺳﺮﺑ ﺎﻘﺑ و ﺶﻣارآ ﻪﺑ ﺖﺘﺸﺗ و ﯽﻧادﺮﮔﺮﺳ زا ﺶﯾﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫﺪﻠﺠﻣ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻦﯾوﺪﺗ رد ﺮﻋﺎﺷ
، ﺧ ﻪﺒﻄ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﯽﯾﺎﻫ و ﺪﻤﺣ
ﯽﻫﺎﮔ و ﺖﻌﻧ حﺪﻣ
نﺎﺘﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ ياﺪﺘﺑا رد ﯽﻣ ﺎﻫ
دراﺬﮔ . ﺖﯾﺎﻬﻧرد
، ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﺳودﺮﻓ ﯽﻣ بﺎﺘﮐ ياﺪﺘﺑا رد ﻞﻣﺎﮐ يا
حﺪﻣ ﺎﺑ و ﺪﻬﻧ
ار نآ دﻮﻤﺤﻣ ﯽﻣ رﻮﻬﻤﻣ
ﺪﯾﺎﻤﻧ .
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ ﺖﻓﺎﯿﻫر شور
،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ
- ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ ﺒﻄﺧ
نﺎﺘﺳاد ﻪ رد ار ﺎﻫ
ﺮﺑ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﺖﺴﺟ ﺎﺑ يﺎﻫﻮﺟو
ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا
، ﻪﻠﻤﺟ زا نﺎﻘﻘﺤﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ :
يرﻮﻤﯿﺗ ﺮﯿﻤﻟﺎﻣ )
1388 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ يا
» ﯽﺳودﺮﻓ ﺖﻟﺎﺳر و ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻪﭼﺎﺒﯾد
« سﺎﺒﻋ
ﯽﯾﻮﺧ بﺎﯾرز )
1377 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
» ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺑ هزﺎﺗ ﯽﻫﺎﮕﻧ
« هرﺎﺷا ﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﺘﺷاد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﻪﻣﺪﻘﻣ عﻮ
ﺪﻧا . ﺎﻣا ﻪﺑ
ﯽﯾاﺮﭼ ، و ﮏﯿﮑﻔﺗ ﯽﮔﮋﯾ و
يﺎﻫ ﻪﺒﻄﺧ ﻪﺘﺧادﺮﭙﻧ ﺎﻫ
، ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ بﺎﺗزﺎﺑ
هژاو ﺲﭘزاار ﺮﻋﺎﺷ ياﺪﺻ ﺎﻫ
هدﺮﮑﻧ نﺎﯿﺑ ﺪﻧا
. ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد
، ﻪﺨﺴﻧ
ﺎﻣ سﺎﺳا ،
،ﺖﺳا لﻮﻣ لوژ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺖﺤﺻ ياﺮﺑ ﺎﻣا
دﻮﺑ مزﻻ ﻪﮐ ﺎﺟ ﺮﻫ ﺐﻟﺎﻄﻣ ،
ﻪﺑ ﯽﺗﺎﻌﺟاﺮﻣ ﻪﺘﺷاد ﻢﻫ ﻮﮑﺴﻣ پﺎﭼ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻪﺨﺴﻧ
ﻢﯾا .
ﯽﺳرﺮﺑ و ﺚﺤﺑ
ﻪﺒﻄﺧ يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﻞﺻا ﺎﺑ ،ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ
،ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﺖﺑﺎﺛ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا رد ناﺪﻨﭼ ﺎﻫ نآ زا ﯽﺧﺮﺑ رد طﺎﺒﺗرا ﯽﻋﻮﻧ ﺎﻣا
ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﻫ ﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﻬﺘﻨﻣ نﺎﺘﺳاد ﺬﺧﺎﻣ و ﻊﺒﻨﻣ دﻮﺷ
. ﺶﺳﺮﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﻪﺣوﺮﻄﻣ يﺎﻫ :
ﻪﭼﺎﺒﯾد دﻮﺟو ﺎﺑ اﺮﭼ رد ﻞﺼﻔﻣ يا
ياﺪﺘﺑا بﺎﺘﮐ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ،
ﺒﻄﺧ ﻪ رد ﯽﯾﺎﻫ زﺎﻏآ ﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ نﺎﺘ
ﺪﻣآ ﺎﻫ ﺖﺳا ه شرﺎﮕﻧ ﻪﺑ يزﺎﯿﻧ ﻪﭼ ﺎﺳﺎﺳا ؟ ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯾا
؟ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻫ ﻦﯾا ﺎﯾآ
ﺎﻫ ﺎﻓﺮﺻ و ﻦﻫذ هﺪﯿﯾاز
؟ﺖﺳا ﺮﻋﺎﺷ ﻞﯿﺨﺗ آ
ﺎﯾ ﻦﯾا ﺎﻫ يراﺰﺑا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﺳد رد وا
، ﻪﯾﻮﮔاو نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ ﺎﻫ
، ﺖﯾﺎﮑﺷ لد درد و ﺎﻫ ﺎﻫ
ﯽﯾ ، دراد ﺖﺳود ﻪﮐ نآ
ار ﺎﻫ
ﻪﺑﻻ رد هراﻮﻤﻫ هدوﺮﺳ يﻻ
ﻫﺎ
؟ﺪﯾﺎﻤﻧ راﺮﮑﺗ ﺎﯾآ
ﯽﺘﺒﺴﻧ ﻦﯿﺑ ﺒﻄﺧ ﻪ نﺎﺘﺳاد و ﺎﻫ
؟ﺖﺴﻫ ﺎﻫ ماﺪﮐرد
ﺒﻄﺧ ﻪ نﺎﺘﺳاد و ﺎﻫ ﺶﯿﺑ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻦﯾا ﺎﻫ
؟دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﯾد ﺮﺗ ﺶﯾاﺮﺳ رد ﺮﻋﺎﺷ شور ﺎﯾآ
ﺒﻄﺧ
؟ﺖﺳا ﯽﮑﯾ ﺎﻫ ﻪ
ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد ياﺪﺘﺑا رد ﺎﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺎﻫ
» ﯽﻋﻮﻧ ﻪﺑ ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﯽﻣ نﺎﺘﺳاد نﺪﯿﻨﺷ و نﺪﻧاﻮﺧ يﺎﯿﻬﻣ
ﺪﻨﮐ ﺎﺑ هرﺎﺒﮑﯾ ﻪﺑ ﺎﺗ
دﻮﺸﻧ وﺮﺑور ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ .
ﺎﻣا ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯾا زا ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ نﺎﺘﺳاد ﺪﻨﭼ ﺴﯾرﺎﻋ ﺎﻫ
ﯽﺑ نﺎﺘﺳاد ﻞﺻا و ﺖ ﯽﻣ زﺎﻏآ ﺪﯿﻬﻤﺗ
دﻮﺷ .«
)
،ﺎﻔﺻ 1363:264 (
رد
زا يرﺎﻤﺷ ﺒﻄﺧ
ﺎﻫ ﻪ
، دﻮﺟو هژاو
» ﺮﺘﻓد
«،
ﯽﻣ مﻮﻠﻌﻣ ﺳاد ﻪﮐ ﺪﯾﺎﻤﻧ
نﺎﺘﺳاد هﺮﻣز رد ،نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ نﺎﺘ نﺎﻣز گرﺰﺑ و ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ
ﺮﻋﺎﺷ
هدﻮﺑ ﺖﺳا ؛ د ﯽﺧﺮﺑ رد ﺎﻣا ﺮﮕﯾ
، ﻪﺘﻔﮔ زا نﺎﺘﺳاد /
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﻧ نﺎﺘﺳﺎﺑ رﺎﺘﻔﮔ .
هﻮﯿﺷ ﺎﺑ ﯽﺳودﺮﻓ ﻞﮑﺷ ود ﻦﯿﺑ ﻪﻧاﺪﻨﻣﺮﻨﻫ يﺪﻧﻮﯿﭘ ،ﻮﻧ يا
ﯽﻧﺎﺘﺳاد ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ،
ﯽﻫﺎﻔﺷ و بﻮﺘﮑﻣ ،
ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ،ﻪﺘﺷاد رﺎﯿﺘﺧا رد ﻪﮐ ﺪﯾﺎﻤﻧ
.
٣
ﺒﻄﺧ ﻦﻫذ زا ﺎﻫ ﻪ ﻪﺸﯾﺪﻧا و
و ﺖﺳا هدﺮﮐ شواﺮﺗ ﺮﻋﺎﺷ ﯽﺳودﺮﻓ ﻢﻠﻗ و نﺎﺑز ﻪﺑ
، ﺮﺑ ﺖﺳا ﯽﺤﯿﺿﻮﺗ نﺎﯿﺑ ار ﺎﻫ نآ دراد ﺪﺼﻗ ﻪﮐ ﯽﺒﻟﺎﻄﻣ
ﺪﻨﮐ ﺎﻣا ، نﺎﺘﺳاد ﯽﻠﺻا زا ﺎﻫ ﻦﻬﮐ
ﻪﺘﻓﺮﮔ تﺎﺸﻧ ﺪﻧا
. وا ﻞﺻا رد ﯽﺘﻟﺎﺧد ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻗدﺎﺻ ﺮﮕﺘﯾاور نﺎﺘﺳاد
دراﺪﻧ ﺎﻫ
؛ رﻮﺜﻨﻣ تارﺎﺒﻋ
رد ار ﻪﻧاﺮﻋﺎﺷ تﻻﺎﯿﺧ و ﻒﯿﺻﻮﺗ و ﻞﯿﺼﻔﺗ ﺎﺑ و ﻪﺘﺨﯾر يﺮﻌﺷ ﺐﻟﺎﻗ ،
ﺖﺳا هدروآ دﻮﺟو ﻪﺑ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﺑ يﺪﻧﻮﯿﭘ ).
،يﻮﻨﯿﻣ 1372 : 70 (
ﺒﻄﺧ ﻪ ﺎﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا
،رود يﺎﻫ ﺻا زا
ﯽﻣ يوﺮﯿﭘ ﯽﺷرﺎﮕﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﻋاﻮﻗ و لﻮ ﺪﻧدﺮﮐ
. تروﺮﺿ زا ﻪﭼﺎﺒﯾد يﺎﻫ
ﯽﺴﯾﻮﻧ ﻦﯾا ﺲﭘ ﻪﮐ دﻮﺑ
ﻦﯾد نﺎﮔرﺰﺑ ﺖﻌﻧ و ﺪﻧواﺪﺧ ﺪﻤﺣ زا ،
،ﺪﻧدﻮﺑ هدﻮﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻦﺘﻣ ﻦﯾوﺪﺗ و ﻒﯿﻟﺎﺗ ﻪﻨﯿﻣز ﻪﮐ ﯽﻧﺎﮔرﺰﺑ و نﺎﻫﺎﺷ ﺶﯾﺎﺘﺳ و حﺪﻣ ﯽﻠﮑﺷ ﻪﺑ
هدروآ ﻞﺼﻔﻣ ﯽﻣ
ﺪﺷ . ﯽﺳودﺮﻓ ، ﺧ رد ﺒﻄ ﻪ نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ
،ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺟ ﺪﻨﭼ رد ار هﻮﯿﺷ ﻦﯾا ،دﻮﺧ يﺎﻫ ﻪﮐ ﺪﺳﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ
بﺮﻘﺗ ،وا هﺰﯿﮕﻧا ﺶﯿﺑ
ﺮﺗ
،ﺖﺳا هﺎﺷ يﺎﯾاﺪﻫ زا يرو هﺮﻬﺑ و دﻮﻤﺤﻣ هﺎﮔرد ﻪﺑ
،ﺖﺴﯿﻧ ﺮﻋﺎﺷ ياﺮﺑ ﯽﻠﮐ ﻞﺻا ﻦﯾا ﺎﻣا ﺎﺟ ﻦﯾﺪﻨﭼرد اﺮﯾز
،
ﻪﺒﻄﺧ نﻮﭼ دﺎﻐﺷ و ﻢﺘﺳر نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ
، و ﺳاد شوﺎﯿﺳ نﺎﺘ و نﺎﺘﺳاد يﺎﻘﺑ ﻪﺑ
نﺎﺘﺳاد نﺪﺷﻮﻧ ﯽﻣ هرﺎﺷا ﻦﻬﮐ يﺎﻫ
و ﺪﻨﮐ اﺮﻫﺎﻇ ﻦﯾا
ﯽﻠﺻا ﻦﯾﺮﺗ فﺪﻫ ﺐﺒﺳ و شرﺎﮕﻧ ا هدﻮﺑ ﺖﺳ . نﺪﻧﺎﻣ هدﻮﻬﯿﺑ و ندﻮﺑ هدﻮﻬﯿﺑ زا ﻞﺣاﺮﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﯽﻌﻗاو ﺖﺸﺣو ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا
ﺖﺳا ).
نﻮﯾﺎﻤﻫ
،نﺎﯾزﻮﺗﺎﮐ 1385 : 42 (
،ﯽﺳودﺮﻓ زﺎﻏآ رد
نﺎﺘﺳاد ﻧز زا ﺎﻫ ﯽﮔﺪ دﻮﺧ ﯽﺘﺳﺪﯿﻬﺗ و يﺮﯿﭘ و ﺖﻘﺸﻣﺮﭘ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺪﻤﻋ ﺎﺗ ﺪﯾﻮﮔ
بﺎﺘﮐ ﻒﯿﻟﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﺖﺑﺎﺛ دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﺘﻣﺪﺧ شﻮﺧ ياﺮﺑ
ﻪﮐ ﺪﻨﻧاﺪﺑ نﺎﮔﺪﻨﯾآ و ﺖﺴﯿﻧ يﻮﻧﺰﻏ ﺎﺑ و ﻞﺻﺎﺣﺮﭘ يرﺎﮐ
ﻪﺠﯿﺘﻧ دروﺂﺘﺳد و
ﺖﺳوا ﺮﻤﻋ يﺎﻫ لﺎﺳ .
،ﺮﮕﯾد ﺐﻠﻄﻣ ندوﺮﺳ رد ﺮﻋﺎﺷ
ﺮﻫ ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد
رد ﻂﻘﻓ ، ﯽﻓﺮﻌﻣ ﯽﭘ
نآ نﺎﺘﺳاد ﺖﺴﯿﻧ . ﮑﻠﺑ رد ﻪ تﺎﯿﺑا كﺪﻧا ﻦﯿﻤﻫ ،
ﺐﻟﺎﻄﻣ
يرﺎﯿﺴﺑ ﯽﻣ ﯽﻨﯿﮕﻨﺳ شا ﻪﻨﯿﺳ ﺮﺑ ﯽﻫﺎﮔ ﻪﮐ ار ﺖﺳا هدﺮﮐ
، اﺮﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ تﺎﯿﺑا يﻻ ﻪﺑ ﻻ رد هﺪﻨﮐ
ﺪﯾﺎﻤﻧ .
ﺧ رد ﯽﺳودﺮﻓ ﺒﻄ
ار ﯽﺘﺑﺎﺛ شور،ﺎﻫ ﻪ رد نﺎﺘﺳاد ﺎﺑ ﻪﺒﻄﺧ طﺎﺒﺗرا و ﺐﺳﺎﻨﺗ رد
ﯽﻤﻧ ﺶﯿﭘ دﺮﯿﮔ
. زا ﯽﺧﺮﺑ ﺒﻄﺧ ﻪ ﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ي ﺎﻫ
، نﻮﭼ
ﺰﻣﺮﻫ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ و خر هدزاود ﯽﺧﺮﺑ و ﺪﻧا رود نﺎﺘﺳاد ﻞﺻا زا
ﻪﺒﻄﺧ زا نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ باﺮﻬﺳ و شوﺎﯿﺳ نﻮﭼ ﺎﻫ
، هرﺎﺷا ﻪﺑ ﯽﻫﺎﺗﻮﮐ يﺎﻫ
ﺪﻧراد نﺎﺘﺳاد نﺎﯾﺮﺟ دراد ﺚﺤﺑ و ﻞﻣﺎﺗ يﺎﺟ ﮏﯾﺮﻫ ﻪﮐ
. ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯾا ﺎﺑ دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
زرﺎﺑ تاﺰﯾﺎﻤﺗ نآ
ﺎﻫ ، ﯽﻨﯾﻮﻧ ﻞﮑﺷ ﻪﭼﺎﺒﯾد رد ار
ﯽﺴﯾﻮﻧ
ﻬﮐ مﻮﻈﻨﻣ يﺎﻫ بﺎﺘﮐ ﯽﺳرﺎﻓ ﻦ
هدﻮﻤﻧ دﺎﺠﯾا
،يروآﻮﻧ و عاﺪﺑا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﮐ مﻼﮐ ﺖﯿﺑاﺬﺟ ﺮﺑ
ﺮﻋﺎﺷ ﺰﻓا ﺖﺳا هدو . ﻪﮑﻧآ ﻦﻤﺿ ﻦﯿﻤﻫ رد
دﺮﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻢﻫ ار ﯽﻧاﺮﯾا ﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا ﺖﯿﺼﺨﺷ يرﺎﺘﻓر و ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫزﺮﻣ ناﻮﺗ ﯽﻣ تﺎﯿﺑا كﺪﻧا .
ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد ﯽﺴﯾﻮﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ
هﺪﯿﮑﭼ ﻢﺳر نﺎﺘﺳﺎﺑ نارود رد ﯽﺴﯾﻮﻧ
/ ﯽﺴﯾﻮﻧ زﺎﻏآﺮﺳ ناﺮﯾا و ﺎﭘورا رد
دﻮﺑ ﺞﯾار ﺖﺳا ه .
،ﺎﭘورا رد
» ﻮﻄﺳرا
« ﻪﭼﺎﺒﯾد شرﺎﮕﻧ ﯽﻣ يروﺮﺿ ﻦﺘﻣ زا ﻞﺒﻗ ار
ﺪﻧاد .
» ﯽﻧرﻮﮐ
« اﺮﺑ ﻪﭼﺎﺒﯾد دﻮﺧ رﺎﺛآ زا ﮏﯾﺮﻫ ي ﯽﻣ يا
ﯽﻋﻮﻧ ﻪﮐﺪﺴﯾﻮﻧ
ﺖﺳا زﺎﻏآﺮﺳ .
» ﻦﯿﺳار
« ﯿﻧ ﯽﻣ زﺎﻏآﺮﺳ دﻮﺧ يﺎﻫ يدژاﺮﺗ ياﺮﺑ ﺰ ﺪﺴﯾﻮﻧ
. ) ﺮﻧوﺮﭘ ، 1385 : 29 ( حﻼﻄﺻا رد بﺮﻏ ﯽﻧﺎﺘﺳاد تﺎﯿﺑدا
، هﮋﯾو ﻪﺑ
،ﯽﯾاﺮﺳ ﻪﺳﺎﻤﺣ ﺖﻨﺳ Argument
ﻪﺻﻼﺧ ﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﯾﻮﮔ ار يا ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﯽﻠﺻا نﺎﺘﺳاد زا ﺶﯿﭘ ﻪﻣﺪﻘ
ار نﺎﺘﺳاد ثداﻮﺣ و دﻮﺷ
درادﺮﺑرد ﯽﻠﮐ و هدﺮﺸﻓ رﻮﻃ ﻪﺑ .
ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ،ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا تﺎﯿﺑدا رد
» هﺪﺸﻤﮔ ﺖﺸﻬﺑ «
هدوﺮﺳ
» نﻮﺘﻠﯿﻣ نﺎﺟ «
زا ﻞﮑﺸﺘﻣ و ﺖﺳا بﺎﺘﮐ ﺪﻨﭼ
اﺪﮐ ﺮﻫ ﻪﺻﻼﺧ ﺎﺑ م ﯽﻣ زﺎﻏآ يا
درادﺮﺑ رد ار بﺎﺘﮐ ثداﻮﺣ ﻪﮐ دﻮﺷ .)
،داد 1392 : 209 (
ﯾد ،ﯽﻧﺎﺳﺎﺳ هرود ناﺮﯾا رد بﺎﺘﮐ و ﻞﯾﺎﺳر ياﺮﺑ ﻎﯿﻠﺑ يﺎﻫ ﻪﭼﺎﺒ
،هدﻮﺑ ﺎﻫ ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻦﯾا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﮐ ار ﺎﻫ
و دﺰﯾا ﺶﯾﺎﺘﺳ و ﺪﻤﺣ رد
ﺖﻤﻌﻧ ﺮﮑﺷ ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻣ ﺎﺸﻧا ﺎﻫ
، ﮐ ﯽﺘﯾاور زا ﻦﯿﻨﭼ ،هدﺮﮐ ﻞﻘﻧ ﯽﻘﻬﯿﺑ ﻪ
ﯽﻣ مﻮﻠﻌﻣ ﺒﯾز رد ﯽﺘﺣ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻦﯾا ﯽﯾﺎ زا ﺶﯿﺑ ﺎﻫ
اﻻ ﺎﯾ ﺐﻠﻄﻣ ﻞﺻا ﯽﻣ مﺎﻤﺘﻫا ﺐﻠﻄﻣ ﻞﺻا هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻞﻗ
ﺪﺷ . ﯽﻣ ﯽﻘﻬﯿﺑ ﺎﺗ داد نﺎﻣﺮﻓ ﻦﯿﺑﻮﭼ ماﺮﻬﺑ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ زا ﺲﭘ ﺰﯾوﺮﭘ وﺮﺴﺧ ﻪﮐ ﺪﺴﯾﻮﻧ
،دﻮﺑ هداد يور ماﺮﻬﺑ و وا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ار ﻊﯾﺎﻗو ناﺮﯿﺑد ﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾﺮﺤﺗ ﻪﺘﺷر ﻪﺑ
. ﺪﻧدﺮﮐ ﻦﯿﻨﭼ ناﺮﯿﺑد
، ﻪﺿﺮﻋ وﺮﺴﺧ ﺮﺑ ار دﻮﺧ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﯽﺘﻗو
ﺪﻨﺘﺷاد ، ﺪﯾﺪﻨﺴﭙﻧ ار نآ ﻪﭼﺎﺒﯾد ﺎﺗ
ﻪﭼﺎﺒﯾد ،نﺎﮔدازﺮﯿﺑد زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ نآ ﺪﻣآ شﻮﺧ نآ زا ار وﺮﺴﺧ و ﺖﺷﻮﻧ نآﺮﺑ ﯽﻐﯿﻠﺑ
).
يﺪﻤﺤﻣ
،يﺮﯾﻼﻣ 1374 : 346 (
،مﻼﺳا رﻮﻬﻇ زا ﺲﭘ ﻤﻗ يﺮﺠﻫ مرﺎﻬﭼ نﺮﻗ زا
بﺎﺘﮐ ياﺪﺘﺑا رد ﯽﺴﯾﻮﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد ،يﺮ لواﺪﺘﻣ ﻞﯾﺎﺳر و ﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ . ،يرﻮﺼﻨﻣﻮﺑا ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ
ﻢﻬﻣ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻦﯾﺮﺗ ﺳ هرود رد ﻪﮐ ﺖﺳا يا
ﯽﻤﯾﺪﻗ ﻦﯾا زا و ﺪﺷ ﻦﯾوﺪﺗ نﺎﯿﻧﺎﻣﺎ نﺮﻗ رﻮﺜﻨﻣ ﯽﺳﺎﻤﺣ ﻦﺘﻣ ﻦﯾﺮﺗ
4 يﺮﺠﻫ ، ﻪﭼﺎﺒﯾد ﺎﻬﻨﺗ
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ نآ فوﺮﻌﻣ ).
،يﺮﯿﺼﻧ 1387 : 2 ( ﻪﺘﺷﻮﻧ رﻮﺜﻨﻣ ﯽﺑدا يﺎﻫ ﻮﻣ ﺎﺑ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻦﯾﺰﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻋﻮﺿ ﯽﯾﺎﻫ
و عﻮﻨﺼﻣ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ
ﮑﺘﻣ ﺪﺷ ﻒﻠ .
ﺒﯾد رد نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﭼﺎ
،ﺎﻫ هﺰﯿﮕﻧا زا ﺮﺛا ﻒﯿﻟﺎﺗ ﯽﻧوﺮﯿﺑ و ﯽﻧورد يﺎﻫ ﯽﻣ
ﺪﻨﺘﺷﻮﻧ . رﺎﮕﻧ تروﺮﺿ و فﺪﻫ رد ﻦﺘﻣ ﻦﯾزﺎﻏآ هﺰﯿﮕﻧا ﺎﺑ ﻪﮐ ش
ﯽﻣ ﺖﺨﯿﻣآ ، ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻦﺘﻣ ﻒﯿﻟﺎﺗ ﻞﻠﻋ دﺮﮐ
. بﺎﺘﮐ ﻪﭼﺎﺒﯾد ردﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫ
، ﯽﻣ هدروآ ﻒﯿﻟﺎﺗ ﺐﺒﺳ ﺪﺷ
. دﻮﺑ ﺮﯾز دراﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﺒﻟﺎﻏ ﻪﭼﺎﺒﯾد :
۴
ﺖﺴﺨﻧ : ﺪﻧواﺪﺧ ﺪﻤﺣ و ﻢﯿﺣﺮﻟا ﻦﻤﺣﺮﻟا ﷲا ﻢﺴﺑ ﺮﮐذ
مود : مﺮﮐا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺶﯾﺎﺘﺳ و ﺖﻌﻧ )
ص ( ﻦﯾﺪﺷار يﺎﻔﻠﺧ هﺎﮔ و
مﻮﺳ : ﺮﯾزو هﺎﮔ و هﺎﺷدﺎﭘ ﺶﯾﺎﺘﺳ و حﺪﻣ
مرﺎﻬﭼ : ﺎﺘﮐ ﻒﯿﻟﺎﺗ ﺖﻠﻋ نﺎﯿﺑ و دﻮﺧ ﯽﻓﺮﻌﻣ
،ب هدﻮﺑ ﺮﺼﺘﺨﻣ و هﺎﺗﻮﮐ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا
. ﯽﻣ فﺬﺣ ﯽﻠﮐ ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﻦﯾا ﯽﻫﺎﮔ ﺪﺷ
.) ﻦﺴﺣ ،رﻮﭘ
1392 : 2 (
رد ﯾد عﻮﻧ ود ﻻﻮﻤﻌﻣ ﯽﺳرﺎﻓ رﻮﺜﻨﻣ رﺎﺛآ ﯽﻣ هﺪﯾد ﻪﭼﺎﺒ
دﻮﺷ . ﻪﭼﺎﺒﯾد ﺖﺴﺨﻧ ﯽﻣ يوﺮﯿﭘ ﻢﯾﺪﻗ ﮏﺒﺳ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﻪﺑ ﺮﺼﺘﺨﻣ و ﺪﯾﺎﻤﻧ
و ﺪﻤﺣ دراد ﺪﻧﻮﯿﭘ بﺎﺘﮐ ﻦﺘﻣ ﺎﺑ و ﺖﺳا ﺖﻌﻧ .
ﻪﭼﺎﺒﯾد مود اﺰﺠﻣ ﻦﺘﻣ زا ﺐﯿﮐﺮﺗ و ﻆﻔﻟ ﺮﻈﻧ زا ﺰﯿﻧ و نﻮﻤﻀﻣ و ﯽﻨﻌﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ).
،ﯽﺒﯿﻄﺧ 1375 : 189 (
ﻪﭼﺎﺒﯾد دﻮﺑ ﺞﯾار ﺰﯿﻧ ﻦﻬﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ نﻮﺘﻣ رد ﯽﺴﯾﻮﻧ .
ﻪﺘﺷاد ﺖﺑﺎﺛ ﺎﺘﺒﺴﻧ ﯽﻠﮑﺷ ،رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﻈﻧ زا ﺪﻨﭼﺮﻫ ،
نﻮﻤﻀﻣ و مﻮﻬﻔﻣ ﺮﻈﻧ زا
ﯽﮔﮋﯾو رد ار يﺰﯾﺎﻤﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﺘﺷادﺮﺑ
. ﯽﻘﻬﯿﺑ ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا )
385 - 470 ه . ق ( ﺎﺳاﺮﺧ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ زا ﺦﯾرﺎﺗ بادآ و ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧ
-
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻞﻣﺎﮐ فاﺮﺷا نﺎﺴﯾﻮﻧ .
ﺎﺘﮐ ﺖﺳا نﺎﯿﻨﯿﺸﯿﭘ ﯽﯾﺎﺸﻧا ﺮﻨﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ وا ب .
فﻼﺘﺧا ﻪﻫد ﺪﻨﭼ ﺎﺑ ﯽﻘﻬﯿﺑ ،
ﺮﺼﻋ ﻢﻫ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ
ﯽﺳودﺮﻓ ) 329 - 411 ه . ق ( ﺖﺳا . ﺦﯾرﺎﺗ هﻮﯿﺷ ﺖﻫﺎﺒﺷ ،تﺎﻬﺟ ﯽﺧﺮﺑ زا وا ﯽﺴﯾﻮﻧ
رد ﯽﺳودﺮﻓ يﻮﺳ زا ﯽﯾاور ﺦﯾرﺎﺗ شرﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
دراد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ .
دﻮﺧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ بﺎﺘﮐ رد ﯽﻘﻬﯿﺑ ،
ﻞﺼﻓﺮﻫ عوﺮﺷ زا ﺶﯿﭘ ،
ﻪﺒﻄﺧ ا ﯽﻣ نآ ياﺪﺘﺑا رد ي دروآ
. ﺖﺳا هﺪﻣآ ﯽﻘﻬﯿﺑ بﺎﺘﮐ رد :
» ﻢﺴﯾﻮﻨﺑ ﻪﺒﻄﺧ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ ﺮﻫ ﻦﺘﺴﺸﻧ لوا رد ﻪﮐ مدﺮﮐ طﺮﺷ
« ) ،ﯽﻘﻬﯿﺑ 1362 : 96 ( ﭘ وا ﯽﻣ ار بﺎﺘﮐ زا ﯽﻠﺼﻓ ﻪﺒﻄﺧ ﺮﻫ زا ﺲ ﺪﯾﺎﺸﮔ
.
ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯾا رد ﺎﻫ
، ﯽﻣ ﻆﻋو ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮔ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ دزادﺮﭘ
. مزراﻮﺧ ﻪﺒﻄﺧ رد ،
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻢﺴﻗ ود ار نﺎﮕﺘﺷﺬﮔ رﺎﺒﺧا ﺪﻨﮐ
» ﺪﯾﺎﺒﺑ ﯽﺴﮐ زا ﺎﯾ
ﺪﻧاﻮﺧ ﺪﯾﺎﺒﺑ ﯽﺑﺎﺘﮐ زا ﺎﯾ و ﺪﯿﻨﺷ .
« ) ﯿﺑ ،ﯽﻘﻬ 1362 : 666 ( ﯽﻣ ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯿﻤﻫ رد ﯽﻗﺎﺑ يرﺎﮔدﺎﯾ يو زا دراد ﺪﺼﻗ بﺎﺘﮐ شرﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﯾاﺰﻓا
ﺪﻧﺎﻤﺑ . د يرﺎﺑرد نﺎﯿﺸﻨﻣ رﺎﺛآ و ﯽﺳرﺎﻓ ﻞﺳﺮﺗ شور ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ زا ﯽﺑﻮﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ و دراد ﯽﮔزﺎﺗ وا نﺎﯿﻨﯿﺸﯿﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻘﻬﯿﺑ شرﺎﮕﻧ ﮏﺒﺳ ر
ﺖﺳا ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ ).
،ﺎﻔﺻ 1362 : 382 ( لﺎﺳ ﺮﯾﺮﺤﺗ زﺮﻃ ﻦﯾا ﯽﺧﺮﺑ ياﺮﺑ ﯽﻘﻬﯿﺑ هﻮﯿﺷ ﺪﯿﻠﻘﺗ ﺮﮔا و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ناﺮﮕﯾد ﺪﯿﻠﻘﺗ درﻮﻣ ﺎﻫ
،دﻮﺑ راﻮﺷد نﻮﭼ
» نﺎﺴﯾﻮﻧ ﻪﻧﺎﺴﻓا ﻪﺻﺎﺧ ،نﻼﺳﺮﺘﻣ نﺎﺧرﻮﻣ و
« ﯽﻣ ﺪﯿﻠﻘﺗ ﻢﯾﺪﻗ هﻮﯿﺷ زا ﺪﻧدﻮﻤﻧ
).
،رﺎﻬﺑ 1356 : ج 2 : 85 (
ﯽﺳودﺮﻓ اﺮﯾا ﯽﯾاور ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ رد
،نﺎﺘﺳﺎﺑ ن ﺦﯾرﺎﺗ و نﻼﺳﺮﺘﻣ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ
دﻮﻤﻧ ﻪﺟﻮﺗ ﻢﯾﺪﻗ نﺎﺴﯾﻮﻧ .
بﺎﺘﮐ رد وا
» رﻮﻣﺎﻧ ﻪﻣﺎﻧ
نارﺎﯾﺮﻬﺷ
« ﻊﯾﺪﺑ رﺎﯿﺴﺑ ،
نﺎﺘﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ ياﺪﺘﺑا رد ﻪﺒﻄﺧ ﺎﻫ
ﯽﻣ راﺮﻗ يا ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﺪﺳر ﮏﯾﺮﻫ وا ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻞﺼﻓ ﮏﯾ ﺮﮔزﺎﻏآ
دﺮﯿﮔ ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﺒﻄﺧ رد ار ﻆﻋو ؛
بﻮﺘﮑﻣ و ﯽﻫﺎﻔﺷ ﻊﺒﻨﻣ ود
، ﯽﻣ يرﺎﯾار وا ﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﻞﻘﻧ رد ﻢﻬﻣ ﻪﺑ ﺮﻋﺎﺷ ﺎﺗ ﺪﻨﻫد
فﺪﻫ ﻦﯾﺮﺗ
دﻮﺧ ، نﺎﺘﺳاد ﺖﺷاﺪﻫﺎﮕﻧ ﺪﺑﺎﯾ ﺖﺳد ﻦﻬﮐ يﺎﻫ
. ﺶﺑﺎﺘﮐ رد ﯽﺳودﺮﻓ ،
ﻧ ﻪﻧﺎﻗﻼﺧ ﯽﻣ عاﺪﺑا ار ﺦﯾرﺎﺗ زا ﯽﯾﻮﻧ شرﺎﮕ ﺪﯾﺎﻤﻧ
. ﺎﺑ ﯽﻘﻬﯿﺑ ﺪﯾﺎﺷ
ﻣ هﻮﯿﺷ ،وا بﺎﺘﮐ زا ﺪﯿﻠﻘﺗ و ﻪﻌﻟﺎﻄ ﺎﮕﻧ زا ﯽﯾﻮﻧ
ﯽﻣﺮﺑ دﻮﺧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ بﺎﺘﮐ ياﺮﺑ ار شر ﺪﻨﯾﺰﮔ
.
ﻪﺒﻄﺧو ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺎﻫ
ﯽﻤﯾﺪﻗ ﻪﺨﺴﻧ ﻦﯾﺮﺗ
،ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد زا ﺮﯿﻏ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺳ ياراد
) ،ﯽﺣﺎﯾر 1382 : 186 ( ﺎﯾ ﺖﺳا هدﻮﺑ رﻮﺜﻨﻣ ﻪﻣﺪﻘﻣ رﺎﻬﭼ
1.
ﯽﺳودﺮﻓ ،ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﯽﺧﺮﺑ روﺎﺑ ﻪﺑ ،
ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﯽﻣ ﻦﯾوﺪﺗ و ﺮﯾﺮﺤﺗ ﺖﺑﻮﻧ ﺪﻨﭼ رد ار ﺪﯾﺎﻤﻧ
. رد لوا ﻦﯾوﺪﺗ 54
ﺎﯾ 55 ﺖﺳا ﯽﮕﻟﺎﺳ .
ﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا رﺎﯾﺪﻨﻔﺳا ﺎﺑ وﺮﺴﺨﯿﮐ گرﺰﺑ ﮓﻨﺟ ﻪﻣﺪﻘﻣ رد رﺎﺑ ﻦﯿﻣود ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺖﺷاﺪﻬﮕ
ﺎﺗ 65 ﻦﯿﻣﻮﺳ و دراد ﻪﻣادا ﯽﮕﻟﺎﺳ زا ﺪﻌﺑ رﺎﺑ
ﺐﺳﺎﺘﺸﮔ ﯽﻣ ﯽﻘﯿﻗد ﻪﻣﺎﻧ ﺪﯾﻮﮔ
:
ﺖﺴﯿﮐ ﺞﻨﮔ ﻦﯾا راواﺰﺳ ﺎﺗ ناﺪﺑ ﺖﺴﯿﺑ لﺎﺳ ﻢﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ار ﻦﺨﺳ
ﺳ لوا ﻦﯾوﺪﺗ نﺎﯾﺎﭘ لﺎ
يﺎﻫ 384 ﺎﺗ 400 ه . ق . وﺪﺗ نﺎﯾﺎﭘ و ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ دﻮﻤﺤﻣ مﺎﻧ ﺎﺑ مود ﻦﯾ
ﺪﺳر . ﺪﯾﺎﺷ
،تﺪﻣ ﻦﯾا رد تﺎﯿﺑا ﺮﻋﺎﺷ
و
نﺎﺘﺳاد هزﺎﺗ يﺎﻫ ﯽﻣ يا ﯽﻣ بﺎﺘﮐﺮﺑ و هدوﺮﺳ هدوﺮﺳ ﺎﯾ ﺖﺳا هدوﺰﻓا
ﯽﻣ ﺢﯿﻘﻨﺗ و ﺐﯾﺬﻬﺗ ار ﻦﯿﺸﯿﭘ يﺎﻫ دﺮﮐ
).
،ﯽﺣﺎﯾر 1382 : 35 (
ﻪﭼﺎﺒﯾد ﯽﺳودﺮﻓ مﻮﻈﻨﻣ
ﺎﻨﻫﺎﺷ ياﺪﺘﺑا رد ﯽﻠﺼﻔﻣ ﯽﻣ ﻪﻣ
ﻪﭼﺎﺒﯾد لﻮﺻا هﺪﻧرادﺮﺑ رد ﻪﮐ دروآ نﺎﻣز ﺞﯾار ﯽﺴﯾﻮﻧ
ا دﻮﺧ ﺖﺳ . ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻦﯾا
دراد ﺶﺨﺑ هدزﺎﯾ :
ﺖﺴﺨﻧ : ﺎﺑ ﻦﺨﺳ زﺎﻏآ 15
ﺖﯿﺑ : و مﺎﻧ ﺎﺑ ﺶﯾﺎﺘﺳ ﺪﻧواﺪﺧ ﯽﮔﮋﯾو و ﻮﺗﺎﻧ و ﺶﯾﺎﻫ ﻪﺘﺴﯾﺎﺑ ﺶﯾﺎﺘﺳ و كرد رد نﺎﺴﻧا ﯽﻧا
شا .
مود : دﺮﺧ ﺶﯾﺎﺘﺳ،
18 ﺖﯿﺑ : ﺖﺳاﺪﻨﻤﺟرا رﺎﯿﺴﺑ و ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ دﺮﺧ .
مﻮﺳ : ﻢﻟﺎﻋ ﺶﻨﯾﺮﻓآ 26
ﺖﯿﺑ :
،ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ناﺮﻫﻮﮔ
،نﺎﻤﺳآ جﺮﺑ هدزاود
،
،هﻮﮐ ،ﻦﯿﻣز رﻮﻧﺎﺟو هﺎﯿﮔ
.
مرﺎﻬﭼ : ﺶﻨﯾﺮﻓآ مدﺮﻣ 16 ﺖﯿﺑ :
،ﯽﺘﯿﮔ ﺮﺑ ﯽﻣدآ ﯽﮔﺮﯿﭼ ﺪﻧاﺪﺑ ار دﻮﺧ شزرا ﻪﮐ ﯽﻣدآ ﻪﺑ ﺪﻨﭘ
.
۵
ﻢﺠﻨﭘ : ﺶﻨﯾﺮﻓآ هﺎﻣ و بﺎﺘﻓآ 14
ﺖﯿﺑ : هﺎﻣ و ﺪﯿﺷرﻮﺧ شدﺮﮔ .
ﻢﺸﺷ : ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺶﯾﺎﺘﺳ )
ص ( 18 ﺖﯿﺑ
، ﺶﯿﺑ ﺳ ﺮﺗ ﺘ ﯽﻠﻋ مﺎﻣا ﺶﯾﺎ )
ع ( ﺖﺳا . ﻪﺨﺴﻧ ﯽﺧﺮﺑ دراد ﻢﻫار ﻦﯾﺪﺷار يﺎﻔﻠﺧ ﺶﯾﺎﺘﺳ ﺎﻫ
.
ﻢﺘﻔﻫ : ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻒﯿﻟﺎﺗ ﺐﺒﺳ 18
ﺖﯿﺑ : داﮋﻧ نﺎﻘﻫد ناﻮﻠﻬﭘ يﻮﺳ زا يروآدﺮﮔ رﻮﺘﺳد و ﺮﺘﻓد ﻦﯾا ندﻮﺑ هﺪﻨﮐاﺮﭘ .
ﻢﺘﺸﻫ : ﯽﺳﻮﺗ ﯽﻘﯿﻗد 9
ﺖﯿﺑ : ﯽﻘﯿﻗد ﺖﺳد ﻪﺑ رﻮﺜﻨﻣ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ندوﺮﺳ زﺎﻏآ .
ﻢﻬﻧ : نﺎﺑﺮﻬﻣ ﺖﺳود 11
ﺖﯿﺑ : ﯽﺳودﺮﻓ دﺮﯿﮔ ﯽﻣ نﺎﺑﺮﻬﻣ ﺖﺳود زا ار رﻮﺜﻨﻣ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ .
ﻢﻫد : رﻮﺼﻨﻣ كﺮﯿﻣا 15
ﺖﯿﺑ : ﺖﺳا هداد يرﺎﯾ ﺮﻋﺎﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ زاﺮﻓ ندﺮﮔ يﺮﺘﻬﻣ ﺶﯾﺎﺘﺳ .
ﻢﻫدزﺎﯾ : يﻮﻧﺰﻏ دﻮﻤﺤﻣ ﺶﯾﺎﺘﺳ 49
ﺖﯿﺑ :
،يﻮﻧﺰﻏ دﻮﻤﺤﻣ ﺶﯾﺎﺘﺳ
،شرداﺮﺑ ﺮﺼﻧ راﺪﻬﭙﺳ ﮏﯾ و ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ
2.
ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد ،
ﺖﺴﯾود زا ﺶﯿﺑ و
و ﺖﺴﯿﺑ ﺞﻨﭘ ار بﺎﺘﮐ ﻪﭼﺎﺒﯾد زا ﺖﯿﺑ درادﺮﺑرد
.)
،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻂﯿﺤﻣ 1369
: 186 ( ﺮﻋﺎﺷ عوﺮﺷ رد
نﺎﺘﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ ﺎﻫ
، ﺒﻄﺧ ﻪ ﯽﯾﺎﻫ ار ﯽﻣ دروآ . ﻦﯾا ﺒﻄﺧ ﻪ ﺎﺛ ﻞﮑﺷ ﺎﻫ ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻞﮑﺷ ودﺮﻫ زا و ﺪﻧراﺪﻧ ﯽﺘﺑ
نﻮﺘﻣ ﯽﺴﯾﻮﻧ رﻮﺜﻨﻣ
يوﺮﯿﭘ ﻦﻬﮐ
ﯽﻣ
؛ﺪﻨﻨﮐ ،ﯽﻨﻌﯾ ﯽﻫﺎﮔ و ﺪﻧراد ﺪﻧﻮﯿﭘ بﺎﺘﮐ ﻦﺘﻣ ﺎﺑ ﺖﻌﻧو ﺪﻤﺣ ﺮﺼﺘﺨﻣ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﮔ اﺰﺠﻣ نﺎﺘﺳاد ﻦﺘﻣ زا رﺎﺘﺧﺎﺳ و نﻮﻤﻀﻣ و ﯽﻨﻌﻣ ﺮﻈﻧ زا
ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﺘﺳاد مﻮﻈﻨﻣ بﺎﺘﮐ ﺎﻬﻨﺗ ﻦﯾا ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻪﺑ ﻦﯾﺰﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﻬﮐ و ﯽﻧﺎ
ﺖﺳا عﻮﻨﺘﻣ و دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ .
» ﻪﺨﺴﻧ ردﺮﻋﺎﺷ لﺎﺳ ﻪﮐ يا
400 ه . ق . ﻦﺳرد 71 دﺮﮐ ﻢﯾﺪﻘﺗ دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﻟﺎﺳ ،
ﻪﻤﺗﺎﺧ رد و ﻪﭼﺎﺒﯾد رد ،
زا ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺧاوا و ﻞﯾاوا رد
نﺎﺘﺳاد
،دﻮﺑ ﯽﮔرﺰﺑ و ﻞﺼﻔﻣ رﺎﯿﺴﺑ بﺎﺘﮐ نﻮﭼ ودﺮﮐ جرد ار دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺤﯾﺪﻣ ﺎﻫ هدزاود ﺎﯾ ﺖﻔﻫ ﻼﺜﻣ ﺪﻠﺠﻣ ﻦﯾﺪﻨﭼ رد ار نآ رﺎﭼﺎﻧ ﻪﺑ
ﺮﺘﻓد ) ﯽﺘﺣ ﺎﯾ 20 يوﺎﺣ ﮏﯾﺮﻫ ﻪﮐ ﺮﺘﻓد 2500
ﺎﺗ 3000 دﻮﺑ ﺖﯿﺑ (.
داد ﺐﯿﺗﺮﺗ و ﺖﺷﻮﻧ .«
)
،يﻮﻨﯿﻣ 1372 : 38 ( ﻧ ﭻﯿﻫ ﺖﺳد ﻪﺨﺴ
ﻦﯾوﺪﺗ زا ﯽﺼﻟﺎﺧ و هدرﻮﺨﻧ ﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ يﺎﻫ
ﺖﺴﯿﻧ ﺖﺳد رد ﻪ .
ﯽﻄﺑاﻮﺿ و ﻦﯾاﺮﻗ ﻦﯾوﺪﺗ زا ﮏﯾﺮﻫ ﺺﯿﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﻢﻫ
،ﺖﺴﻫ ﺎﻫ
لﺎﺳ زا يﺎﻫ 384 ﺎﯾ 400
،ﺖﺳا سﺎﺳا ﻦﯾاﺮﺑ ،
ﺶﯿﺑ ﻪﺨﺴﻧ ﺮﺗ ﺖﺳا ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ مود ﻦﯾوﺪﺗ زا دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ .
ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا يراﺪﻨﺑ ﯽﺑﺮﻋ ﻪﻤﺟﺮﺗ
زا بﺎﺘﮐ مﺎﺠﻧا و زﺎﻏآ رد دﻮﻤﺤﻣ مﺎﻧﺮﮐذ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻢﻫ ﺖﺳا مود ﻦﯾوﺪﺗ
. ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ، ﻣ ﯽ خرﻮﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﻦﯾوﺪﺗ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ 384
رد
ﺖﺳا هدﻮﺑ مدﺮﻣ ﺖﺳدرد ﯽﺳودﺮﻓ نارود ﯽﻣ ﻪﯾﺪﻫ دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺑ ،مود ﻦﯾوﺪﺗ ﻪﮐ
دﻮﺷ . ﻞﺼﻔﻣ ﻦﯾا نﻮﭼ
،دﻮﺑ دﻮﻤﺤﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻦﯾﺰﻣ و ﺮﺗ ﯽﻗﺎﺑ
دﺎﺘﻓا جاور زا ﺞﯾرﺪﺗ ﻪﺑ لوا ﻦﯾوﺪﺗ و ﺪﻧﺎﻣ ).
،ﯽﺣﺎﯾر 1382 : 50 (
دﻮﺑ هﺪﺷ خﺎﺴﻨﺘﺳا و ﻦﯾوﺪﺗ ﺪﻠﺠﻣ ﺖﻔﻫ رد دﻮﻤﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﯾاﺪﻫا ﻪﺨﺴﻧ ،ﯽﺿوﺮﻋ ﯽﻣﺎﻈﻧ ﺖﯾاور ﻪﺑ .
ﺖﺷرد ﺦﺴﻧ ﻂﺧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،
مﺎﻤﺗ
ﯽﻤﻧ ﺪﻠﺠﻣ ﮏﯾ رد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ
،ﺪﯿﺠﻨﮔ رﺎﻬﭼ رد ﺮﺗﺪﻌﺑ ﺪﻠﺠﻣ ود رد ﺪﻌﺑ و ﺪﻠﺠﻣ
- مود ﻪﻤﯿﻧ و وﺮﺴﺨﯿﮐ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ زﺎﻏآ زا لوا ﻪﻤﯿﻧ
ﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ ﺐﺳاﺮﻬﻟ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ زا بﺎﺘﮐ ن
- ﺪﻣآرد ).
،ﯽﺣﺎﯾر 1382 : 53
3( ﺎﯾآ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا حﺮﻃ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ ﻦﯾﺰﻣ تاﺪﻠﺠﻣ ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﺮﻫ
؟ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﭼﺎﺒﯾد ﮐ رد ﯽﺣﺎﯾر
ﻪﯿﺿﺮﻓ حﺮﻃ ﻪﺑ دﻮﺧ بﺎﺘ و دزادﺮﭘ ﯽﻣ تاﺪﻠﺠﻣ ﻞﺻاﻮﻓ هرﺎﺑرد يا
ﯽﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ و زﺎﻏآ رد ﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﮐ دﺮﯿﮔ
ﺪﻠﺠﻣ ﺮﻫ مﺎﺠﻧا ،
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يﺎﺟ دﻮﻤﺤﻣ حﺪﻣ ).
،ﯽﺣﺎﯾر 1382 : 55
4( ﻪﺒﻄﺧ ﻦﯿﺑ رد ﺎﻣا ﺎﻫ
ﻪﺒﻄﺧ ،ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ي لﻮﺻا رﺪﻨﮑﺳا نﺎﺘﺳاد
ﻪﭼﺎﺒﯾد ﻞﻣﺎﮐ ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺖﯾﺎﻋر ار ﯽﺴﯾﻮﻧ
.
حﺮﻃ ﯽﺳودﺮﻓ نﺎﺘﺳاد
زا ار دﻮﺧ يﺎﻫ ﻮﺑا ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ
يرﻮﺼﻨﻣ ،
،ناﻮﻠﻬﭘ ﺮﺘﻓد ﻣﺎﻧ
ﯽﻣ ﺮﮕﯾد كراﺪﻣ و ﺬﺧﺂﻣ و نﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪ دﺮﯿﮔ
. نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ
،هدﻮﺑ وا هرود رد ﻪﮐ ﯽﯾاﺰﺠﻣ و ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺑ
ﺖﺳد ﻦﯿﻘﯾ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻋﺎﺷ رﺎﮐ ﻪﯾﺎﻣ
.
،هﮋﯿﻨﻣ و نﮋﯿﺑ نﺎﺘﺳاد و ﻢﺘﺳر ﮓﻨﺟ نﺎﺘﺳاد
،ﻮﯾد ناﻮﮐا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا زا رﺪﻨﮑﺳا تﺎﺣﻮﺘﻓ نﺎﺘﺳاد
.
،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﺧﺮﺑ نﺎﺘﺳاد ﻪﺑ
ا هﮋﯿﻨﻣ و نﮋﯿﺑ نﻮﭼ ﯽﯾﺎﻫ زا ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ هرﺎﺷ
نﺎﺘﺳاد ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﯾﺎﻫ
ﺖﺳا هدوﺮﺳ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻢﻈﻧ زا ﺶﯿﭘ .)
،يﻮﻨﯿﻣ 1372 : 66 ( ،ﻦﯾزﺎﻏآ ﻪﺒﻄﺧ زا ﺮﯿﻏ نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا رد
ﺣ رد ﺖﯿﺑ ﮏﯾ ﺎﺑ نﺎﺘﺳاد ﯽﻣ عوﺮﺷ ﺪﻧواﺪﺧ ﺪﻤ
دﻮﺷ . ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﺑ نﺎﺘﺳاد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫزور نﺎﻤﻫ زا هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ ﺖﯿﺑ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺳر
ﺖﺳا هدﻮﺑ مدﺮﻣ سﺮﺘﺳد رد ﻞﻘﺘﺴﻣرﻮﻃ .
نﺎﺘﺳاد ،وا ﺮﮕﯾد دﺮﻔﻨﻣ يﺎﻫ
ﮐ نﺎﯿﻣ رد ﺎﻫﺪﻌﺑ و هدوﺮﺳ اﺪﺟاﺪﺟ ار ي ﺖﺳا هﺪﯿﻧﺎﺠﻨﮔ بﺎﺘ
.
) نﺎﻤﻫ : 70 ( نﺎﺘﺳاد زا ﻪﺘﺳد ود ﻦﯾا ياﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ ﺎﻫ
، ﻪﺒﻄﺧ ﯽﻣ نﺎﺘﺳاد ﺮﻫ عوﺮﺷ رد يا دروآ
. ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻪﻣﺎﻧ ياﺪﺧ زا ﻪﮐ يﺮﯿﻃﺎﺳا ﺶﺨﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ﻦﻬﮐ ،
نﺎﺘﺳاد ﺎﺗﺪﻤﻋ ﯽﺑ ﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺒﻄﺧ .
ﻦﯿﻤﻫ رﻮﻃ ، ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺶﺨﺑ ،
ﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻪﮐ ،درﻮﻣ ﺪﻨﭼ ﺰﺟ ﻊﺑﺎﻨﻣ نﺎﻤﻫ زا ﻪ
،ﺖﺳا نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ ﺶﺨﺑ ﻦﯾا يﺎﻫ
، كﺪﻧا ﺪﻧا . ﺶﯿﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺒﻄﺧ ﻢﺠﺣ ﻦﯾﺮﺗ
،ﺎﻫ دراد ﻖﻠﻌﺗ ﯽﻧاﻮﻠﻬﭘ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ .
نﺎﺘﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ ياﺪﺘﺑا رد ﯽﺳودﺮﻓ ،ﺎﻫ
نﺎﺘﺳاد ﻦﺘﺳﻮﯿﭘ ار دﻮﺧ يرﺎﮑﺸﯾﻮﺧ يﺎﻫ
ﯽﻣ ناﺮﯾا نﺎﺘﺳﺎﺑ رﺎﮔزور هﺪﻨﮐاﺮﭘ ﺪﻧاد
).
ﻂﯿﺤﻣ
،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1369
: 37 (
نﺎﺘﺳاد ﯽﮑﯾ ﯽﺘﻔﮕﺷﺮﭘ نﻮﻨﮐ
نﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﺘﻔﮔ زا مﺪﻧﻮﯿﭙﺑ )
ج،لﻮﻣ 1 ص،
109 : 46 (
۶
و بﺎﺘﮐ ﻪﭼﺎﺒﯾد رد ،سﻮﺗﺮﻋﺎﺷ نﺎﺘﺳاد و ﺎﻫﺮﺘﻓد مﺎﺠﻧا و زﺎﻏآ رد
،ﺎﻫ ﺟو رﺎﻬﻇا ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﺠﻣ ﯽﻣ اﺪﯿﭘ دﻮﺧ دﻮ
ﺪﻨﮐ .
،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺎﻫزﺎﻏآ
مﺎﺠﻧا ﺖﺧﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﯽﻫار ﺎﻫ ﺖﯿﺼﺨﺷ
، ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ، ﺖﺳا ﺮﻋﺎﺷ هﺪﯿﻘﻋ و ﻪﯿﺣور .
)
،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻂﯿﺤﻣ 1369
: 104 (
،ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﺒﻄﺧ رد
نﺎﺘﺳاد ﺎﻫ ، ﻪﺑﺮﺠﺗﺎﺑ يرﺎﮔزﻮﻣآ نﻮﭼ ،
دﻮﺧ ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﺨﺳ
و ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻣ ﻪﻈﻋﻮﻣ اﻮﯿﺷ نﺎﺑز ﺎﺑ ار نﺎﻧآ ﺪﻨﮐ
.
رد ،ﯽﺳودﺮﻓ نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ
ﺎﻫ ، ﯽﻣ ﺎﺸﻓا ار ﻪﺼﻗ نﺎﯾﺎﭘ ﯽﻫﺎﮔ ﺪﻨﮐ
. زﺎﻏآ رد ﺮﻋﺎﺷ ﻪﻣﺎﻨﺸﯾﺎﻤﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑ باﺮﻬﺳ نﺎﺘﺳاد
ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺎﺑ ﯽﺴﯾﻮﻧ
ﺐﺷرد ﻪﮐ ﻋ مﺎﮕﻨﻫ و ﺶﯾﺎﻤﻧ ﺶﯾﺎﺸﮔ
ﯽﻣ ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﺪﯿﻬﻤﺗ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺮﺛا ﻪﺿﺮ
،دزادﺮﭘ رﺎﺘﻔﮔ ﺶﯿﭘ ﻦﯾارد
،نﺎﺘﺳاد ﯽﻣ ﻪﯾﺎﻨﮐ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﯾﻮﮔ
گﺮﻣ ، دﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ نﺎﯿﻣ زا ار ﺎﻣ ﻪﻤﻫ )
،ﺎﺿر 1374 : 208 ( و رﺎﯾﺪﻨﻔﺳا و ﻢﺘﺳر مزر ﺪﻣآرد ﺶﯿﭘ رد )
16 ﻦﯾزﺎﻏآ ﺖﯿﺑ (
آ ﺎﺑ ، ﯽﺗﺎﯿﺑا ندرو
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﯽﯾﺎﻫ
ادﺮﭘ يدژاﺮﺗ ﻪﮐ نﺎﻧﻮﯾ ناز
، ﻪﻣﺎﻨﺸﯾﺎﻤﻧ ياﺪﺘﺑارد ﺮﯿﭙﺴﮑﺷ و مور ﯽﻣ دﻮﺧ يﺎﻫ
ﻪﺒﻨﺟ نﺎﯿﺑ و اﺮﺟﺎﻣ ﻪﺻﻼﺧ ،ﺪﻧدروآ
ﻪﺒﻨﺗ ﻪﺑ ار نآ ﯽﻗﻼﺧا ﻪﺠﯿﺘﻧ و ﺰﯿﮕﻧا ﻣ ﺮﮐﺬﺘﻣ نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ
ﯽ دﻮﺷ ).
،رﺎﻌﺷ 1363 : 64 (
ﺧ عاﻮﻧا ﺒﻄ ﻪ نﺎﺘﺳاد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ رد ﺎﻫ
ياﺪﺘﺑا رد ﯽﺳودﺮﻓ زا ﯽﺧﺮﺑ
نﺎﺘﺳاد ﺎﻫ
، ﯽﺗﺎﯿﺑا ﯽﻣ ار دروآ رﺎﻤﺷ رد ﻪﮐ ،
ﻆﻔﻟ ، ﺪﻨﺘﺴﻫ توﺎﻔﺘﻣ نﻮﻤﻀﻣ و ﺐﯿﮐﺮﺗ .
نﺎﺘﺳاد زا ﺮﯿﻏ -
ﯽﻣ عوﺮﺷ ﻦﯾزﺎﻏآ ﺖﯿﺑ ﺪﻨﭼ ﺎﯾ ﮏﯾ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ وا ،دﻮﺷ
نﺎﺘﺳاد تﺎﻣﺪﻘﻣ ﺮﮕﯾد ار ﺎﻫ
» ﻪﺒﻄﺧ « مزر نﺎﺘﺳاد ﻪﻣﺪﻘﻣ رد ،ﺖﺳا هﺪﯿﻣﺎﻧ
ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻣ وﺮﺴﺨﯿﮐ :
ﻮﭼ رﺎﮑﯿﭘ وﺮﺴﺨﯿﮐ ﺪﻣآ ﺪﯿﻨﺷ ﺎﻫ يودﺎﺟ ﻦﻣز ﺪﯾﺎﺒﺑ ﺪﯾﺪﭘ
ﻦﯾﺪﺑ نﺎﺘﺳاد مرﺎﯿﺑرد ﯽﻤﻫ مرﺎﮐ ﻪﻟﻻ نورﺪﻧا ﮓﻨﺴﺑ ﯽﻤﻫ
نﻮﻨﮐ
» ﻪﺒﻄﺧ
« نﺎﺸﻧ ﻦﯾز ﻢﺘﻓﺎﺑ ﯽﯾ نآ زا ﺶﯿﭘ ﻢﺘﻓﺎﯾ ﻦﺨﺳ ﺰﻐﻣ ﻪﮐ
)
،ﺎﻔﺻ 1363 : 264 (
ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ رد ،
نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮔ ﺖﺴﺨﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد ﯽﻣ ﮏﯾدﺰﻧ رﺎﯿﺴﺑ
ﺪﻧﻮﺷ
،
،ﯽﺳودﺮﻓ ﺪﻤﺣ زا ﺲﭘ
ﺪﻧواﺪﺧ ، ﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﻌﻧ ﺮ)
ص ( و
دﻮﻤﺤﻣ ﺶﯾﺎﺘﺳ ،
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ار شرﺎﮕﻧ هﺰﯿﮕﻧا ﺪﯾﺎﻤﻧ
، ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا زا رﺪﻨﮑﺳا .
ﯽﺑ ﯽﻫﺎﮔ ﻦﯾا ﻪﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ
، ﻪﺒﻄﺧ رد ﺎﻫ
ﻔﯿﺻﻮﺗ ﺮﮐذ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ﯽ
ﺪﻨﺴﺑ ﯽﻣ ه ﻮﺷ د،
ﻪﺒﻄﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑ ﺰﻣﺮﻫ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ
.
رد نﺎﺘﺳاد ،گرﺰﺑ بﺎﺘﮐ ﻦﯾا ﺎﻫ
ﯽﻣ زﺎﻏآ ﻞﮑﺷ ود ﻪﺑ ﺪﻧﻮﺷ
:
ﻒﻟا - ﺎﺑ ﺒﻄﺧ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪ
نﺎﺘﺳاد ،هوﺮﮔ ﻦﯾا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺮﯾز يﺎﻫ
:
،باﺮﻬﺳ
،شوﺎﯿﺳ
،وﺮﺴﺨﯿﮐ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ
،دوﺮﻓ
،ﯽﻧﺎﺸﮐ سﻮﻣﺎﮐ
،ﻮﯾد ناﻮﮐا
،هﮋﯿﻨﻣ و نﮋﯿﺑ
،خر هدزاود
،دﺎﻐﺷ و ﻢﺘﺳر
،رﺪﻨﮑﺳا ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ
،نﺎﯿﻧﺎﮑﺷا
،ﺰﻣﺮﻫ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ دراد راﺮﻗ ﺰﯾوﺮﭘ وﺮﺴﺧ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ
.
ب - ﺎﺑ هﺎﺗﻮﮐ ﯽﺗﺎﯿﺑا
ﺮﯾز نﺎﺘﺳاد هوﺮﮔ ﻦﯾا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يﺎﻫ
:
،لاز نداز
،نارﺪﻧزﺎﻣ ﮓﻨﻫآ و سووﺎﮐ ﯽﮐ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ
،ژد ﮓﻨﮔ ﺖﺧﺎﺳ
،ﻦﯿﭼ نﺎﻗﺎﺧ ﺎﺑ ﻢﺘﺳر ﺖﻔﻫ
،رﺎﯾﺪﻨﻔﺳا ناﻮﺧ
،ﻢﺘﺳر ﺎﺑ رﺎﯾﺪﻨﻔﺳا مزر
،ناوﺮﺷﻮﻧ يرﺎﻤﯿﺑ
،دﻮﺒﻬﻣ نﺎﺘﺳاد نﺎﻗﺎﺧ مزر
،
،ﺪﻬﻋ ﯽﻟو رد ناوﺮﺷﻮﻧ رﺎﺘﻔﮔ ﺪﻬﻋ
ﻦﺘﺷﻮﻧ
،ﺰﻣﺮﻫ ﻪﺑ ناوﺮﺷﻮﻧ ﺮﺑ
ﻣﺮﻫ ﻦﺘﺴﺸﻧ ﺖﺨﺗ
،ﺰ
،ﻪﻨﯿﺑﻮﭼ ماﺮﻬﺑ
،ﻦﯾﺮﯿﺷ و وﺮﺴﺧ نﺎﺘﺳاد
،ﺲﯾﺪﻗﺎﻃ و وﺮﺴﺧ راﺮﻗ وﺮﺴﺧ ﯽﮔرﺰﺑ رد رﺎﺘﻔﮔ
دراد .
نﺎﺘﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﯽﺑ يﺎﻫ
،ﻪﺒﻄﺧ
،ﯽﯾﺎﺒﯾز ﻪﻤﻫ نآ دﻮﺟو ﺎﺑ ،لاز نﺎﺘﺳاد ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﺘﺳاد زا ياﺪﺟ نآ ﺖﯿﺑ ﮏﯾ ﺎﻬﻨﺗ
ﺖﺳا ).
،ﺎﻔﺻ 1363 : 265 (
رد ﻤﯿﺴﻘﺗ تﺎ د ﯽﻣ ،يﺮﮕﯾ نﺎﺘﺳاد ﻪﻣﺪﻘﻣ ناﻮﺗ
ار ﺎﻫ هوﺮﮔ ود ﻪﺑ :
ﺒﻄﺧ ﻪ و نﺎﺘﺳاد ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ ﺒﻄﺧ
ﻪ ﻂﺒﺗﺮﻣﺮﯿﻏ يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﺎﺑ
دﺮﮐ ﮏﯿﮑﻔﺗ .
ﺒﻄﺧ ﻪ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﺎﺑ
، ﻪﺒﻄﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ و هﺎﺗﻮﮐرﺎﯿﺴﺑ ﺮﻋﺎﺷ
ﯽﻣ ﺎﺸﻓا ار نﺎﺘﺳاد نﺎﯾﺎﭘ ،ﺮﺼﺘﺨﻣ ﯽﻣ ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻤﻫ و ﺪﯾﺎﻤﻧ
ﺪﻫﺎﮑﺑ نﺎﺘﺳاد ﺶﺸﮐ زا اﺪﺘﺑا رد ﺎﺗ دﻮﺷ .
داﺪﯾور ﻦﯾا ،
دوﺪﺤﻣ نﺎﺘﺳاد ﻪﺑ شوﺎﯿﺳ و باﺮﻬﺳ نﺎﺘﺳاد نﻮﭼ رﺎﺒﻤﻏ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
رد ،ﺖﺴﯿﻧ
ﯽﻣ هﺪﯾد يدراﻮﻣ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﺨﻣ ﺮﻋﺎﺷ و ﺖﺴﯿﻧ يدژاﺮﺗ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽﻣ حﺮﻄﻣ ار نﺎﺘﺳاد مﺎﺟﺮﻓ زا يﺮﺼﺘ ﺪﻨﮐ
، رد ﻪﮑﻧﺎﻨﭼ يﺎﻫ ﻪﺒﻄﺧ
نﺎﺘﺳاد
ﺰﯾوﺮﭘ وﺮﺴﺧ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ و رﺪﻨﮑﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ دراﻮﻣ ﻦﯾا
ﯽﻣ هﺪﯾد دﻮﺷ . رد ﺒﻄﺧ ﻪ ﻂﺒﺗﺮﻣﺮﯿﻏ يﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﺎﺑ
، ﺐﻟﺎﻄﻣ نآ ﺎﻫ و طﺎﺒﺗرا ﭻﯿﻫ
راﺪﻧ نﺎﺘﺳاد ﻞﺻا ﺎﺑ يﺪﻧﻮﯿﭘ ﻧ
ﺪ ﺶﯿﺑ و ﺮﺗ ﻔﯿﺻﻮﺗ ﯽ ﯽﺑدا ﺖﺳا . نآ ﻪﻧﻮﻤﻧ ار
رد ﻪﺒﻄﺧ يﺎﻫ : ﺰﻣﺮﻫ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ ،
هدزاود نﺎﺘﺳاد خر
و
نﺎﺘﺳاد ناﺮﯾا ﻪﺑ وﺮﺴﺨﯿﮐ ﻦﺘﻓر ﯽﻣ
ﺪﯾد ناﻮﺗ .
هراﺰﮔ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺧ يﺎﻫ
ﺒﻄ ﻪ نﺎﺘﺳاد ﺎﻫ
٧
1 - و يﺮﮑﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺸﯾﺪﻧا
رد ﯽﺳودﺮﻓ ﺒﻄﺧ
ﻪ نﺎﺘﺳاد ﺎﻫ
نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رد ﯽﺳودﺮﻓ
،ﺎﻫ ﯽﺑ ار دﻮﺧ نﺎﻨﺨﺳ
،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ يﺬﺧﺂﻣ و ﻦﺘﻣ زا ﻪﮑﻧآ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ
،ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ و ﺖﺳا هدروآ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ رد
رﺎﯿﺴﺑ ﯽﻣ ﺖﺒﺤﺻ ارﺎﮑﺷآ و ﯽﻤﯿﻤﺻ و ﮏﯾدﺰﻧ
،ﺪﻨﮐ ﻤﻧ ﺪﯾﺪﭘ يﺮﯿﯿﻐﺗ نﺎﺘﺳاد ﻊﺿو ﺪﻧور رد نﺎﻨﺨﺳ ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﭻﯿﻫ ﺎﻣا ﯽ
و دروآ سﺎﺳا
ﯽﻤﻧ ﻪﻧﻮﮔژﺎﺑ ار نآ ﺪﻨﮐ
).
،ﺎﻔﺻ 1363 : 205 (
نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رد ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ
. ﯽﻠﮐ سﻮﺋر ﯽﻣ دﻮﻤﻧ ﺮﻋﺎﺷ ﯽﻨﯿﺑ نﺎﻬﺟ و ﻪﻔﺴﻠﻓ
ﺪﺑﺎﯾ . هﺪﻤﻋ و ﻦﯾﺮﺗ ﻢﻬﻣ ﻪﺼﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺗ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ يﺎﻫ
رد حﺮﻄﻣ نآ
ﺎﻫ
،دراﺬﮕﺑ نﺎﯿﻣ رد دﻮﺧ ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ دراد ﺪﺼﻗ و ﺖﺳا ﺮﻋﺎﺷ ﻪﺸﯾﺪﻧا زا ﯽﺑﺎﺗزﺎﺑ ﻪﮐ ا ﺪﻧا ترﺎﺒﻋ
ز :
1 - 1 - ﺎﺸﻓا و ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ ي
نﺎﺘﺳاد نﺎﯾﺎﭘ ﺎﻫ
،دراد ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﮑﯾدﺰﻧ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد ﯽﺳودﺮﻓ ﺑ رد
ﺧﺮ ﺧ زا ﯽ ﺒﻄ ﻪ نﺎﺘﺳاد
،ﺎﻫ ﻪﻌﻗاو نداد يور زا ﺶﯿﭘ ،
ﯽﻘﯾﺮﻃ ﻪﺑ نﺎﯾﺎﭘ
ار نآ
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﺪﻨﮐ و ﯽﻣ ﺐﺒﺳ ﻦﯾا ﺎﺗ دﻮﺷ
نﺎﺘﺳاد ﺶﺸﮐ زا اﺪﺘﺑا نﺎﻤﻫ رد ﺑ
ﺪﻫﺎﮑ ).
رﺎﮕﺘﺳر ، 1369 : 94 ( يرﺎﻤﺷ زا ﻪﺒﻄﺧ ﺖﺣاﺮﺻ ﻪﺑ ﺎﻫ ،
نﺎﺘﺳاد نﺎﯾﺎﭘ ار
ﺎﯾ ﮏﯾ رد ﺪﻨﭼ
ﯽﻣ مﻮﻠﻌﻣ ﺖﯿﺑ ﻨﯾﺎﻤﻧ
،ﺪ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ :
- ﻢﺘﺳر و باﺮﻬﺳ :
ﻮﻨﺷ ﻢﻫ ﻦﯾا ﯽﺘﺳﺪﯿﻨﺷ ﺎﻫﺮﮔد ﻮﻨﺷ ﻢﺘﺳر و باﺮﻬﺳ مزر نﻮﻨﮐ
ﻢﺸﺨﺑ ﺪﯾآ ﻢﺘﺳر زا كزﺎﻧ لد ﻢﺸﭼ بآﺮﭘ ﺖﺳا نﺎﺘﺳاد ﯽﮑﯾ )
ج 2 ص 37 (
- دﺎﻐﺷ و ﻢﺘﺳر :
ﻦﺘﺸﮐ نﻮﻨﮐ ﺶﯾﻮﺧ رﺎﺘﻔﮕﺑ نوﺪﯿﻤﻫ ﺮﺘﻓد ﺶﯿﭘ ﻢﯾرآ ﻢﺘﺳر
) ج 4 ص 351 (
- ﻫ ﻔ ناﻮﺧ ﺖ رﺎﯾﺪﻨﻔﺳا :
نﻮﻨﮐ ﻦﯾز ﺲﭙﺳ ناﻮﺨﺘﻔﻫ مروآ ناﻮﺟ و ﺰﻐﻧ يﺎﻬﻨﺨﺳ مروآ
ﺮﭘ و مﺰﻋ و ﮓﻨﺟ زا ﺮﭘ مﺰﺟ و يار زا
مﺰﺑ و مزر زا ﺮﭘ و داد و ﻦﯿﮐ زا ﺮﭘ )
ج 4 ص 245 (
ﻪﺘﺒﻟا ﺶﯿﺑ ﺗﺮ ﻦﯾ يﺮﮔﺎﺸﻓا ﺎﻫ نﺎﺘﺳاد ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ، ﻢﻏ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
ﺰﯿﮕﻧا ﺖﺳا
، زا و دﻮﺷ ﺎﻨﺷآ نﺎﺘﺳاد ﺎﺑ هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻪﮐ ﻞﯿﻟد ﻦﯾا ﻪﺑ
رﺎﺒﻤﻏ ﯽﻧﺎﯾﺎﭘ ياﺮﺑ اﺪﺘﺑا نﺎﻤﻫ ار دﻮﺧ
ﺪﻨﮐ هدﺎﻣآ .
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ هﺰﯿﮕﻧا ﺎﺑ ﺮﻋﺎﺷ ﻣ راﺮﻗﺮﺑ ﺐﻃﺎﺨﻣ و دﻮﺧ نﺎﯿﻣ ﯽﻤﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا ﯽﻧورد يا
ﯽ -
ﺪﻨﮐ . ﻪﺒﻄﺧ زا ﯽﺧﺮﺑ رد
،ﺎﻫ ﺮﻋﺎﺷ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿﻏ ﻪﺑﻻ رد و
،ﻦﺨﺳ يﻻ ﯽﻣ نﺎﺘﺳاد ﻖﯾﺎﻘﺣ يﺎﺸﻓا ﻪﺑ
دزادﺮﭘ ، ﺪﻨﻧﺎﻣ : نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ ﯽﮐ
و سووﺎﮐ
نارﺪﻧزﺎﻣ ﮓﻨﻫآ )
ج 1 ص 244 (؛
ﻪﺒﻄﺧ دوﺮﻓ نﺎﺘﺳاد )
ج 2 ص 296 .(
2 - 1 - ﺞﻧر ﻦﺘﺷاﺬﮔ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ ﺎﻫ
نﺎﺘﺳاد مﺎﺠﻧا و زﺎﻏآ رد ﯽﺳودﺮﻓ ﺎﻫﺮﺘﻓد ﺎﯾ ﺎﻫ
و ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ لﻮﺼﻓ ا و لﺎﺣ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ هﺪﯿﻘﻋ و يار رﺎﻬﻇ و ﺪﻨﮐ
نﺎﯿﺑ رد
ﯽﻤﻧ اوﺮﭘ يﺮﻣا ﭻﯿﻫ زا نآ ﺪﻨﮐ
) ،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻂﯿﺤﻣ 1369
: 116 ( ﺎﻫزﺎﻏآ ﻦﯾا رد ،
ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ وا ﻪﻄﺑار و لاﻮﺣا و ﯽﻧﺎﮔﺪﻧز ﻊﺿو ﺖﯿﻔﯿﮐ
ﺖﺳا دﻮﻬﺸﻣ .
د ﺮﻋﺎﺷ ﯽﻣ دﻮﺧ د ﻮﺟو رﺎﻬﻇا ﻪﺑ ﯽﺘﺻﺮﻓﺮﻫ ر دزادﺮﭘ
. رد 58 ﻫ و رﺎﺑ ﻪﺳ ﯽﮕﻟﺎﺳ ﺣﺮﺷ ﺎﺑ رﺎﺑﺮ
لﺎﺣ ﻒﺻو ،هﺪﻨﻨﮐ ﻦﺷور ﯽ
ﯽﻣ ار دﻮﺧ ﺪﯾﻮﮔ
. زﺎﻏآ رد ﯽﻣ ﺖﺷد و تﻮﺑﺎﺗ دﺎﯾ شوﺎﯿﺳ نﺎﺘﺳاد ﺪﻨﮐ
).
،ﯽﺣﺎﯾر 1382 : 32 (
» لﻮﻣ « مود ﺶﺨﺑ رد ﻪﮐ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑ ،
ﺖﺴﯿﻧ ﺖﺴﺨﻧ ﺶﺨﺑ ﯽﺘﺳرد ﻪﺑ نآ يﺎﺸﻧا و دراد يﺮﺘﻤﮐ هﻮﮑﺷ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻦﺤﻟ .
ﺮﻣا ﻦﯾا
ﻪﺘﺷاد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺮﻋﺎﺷ ﯽﮕﺘﺴﺧ و ﻦﺳ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﻫﺎﺷ ندوﺮﺳ رﺪﻗ ﺮﻫ ﻪﮐﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻣ ﺶﯿﭘ ﻪﻣﺎﻨ ﺶﯿﺑ ،دور
ﯽﻣ ﺖﯾﺎﮑﺷ ﺮﺗ ﺪﻨﮐ
).
،ﻪﺳﺎﻣ 1375 :
154 (
و ﻢﺘﺳر نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رد ،سﻮﺗﺮﻋﺎﺷ ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭼ دﻮﺧ ﯽﺘﺳﺪﯿﻬﺗ زا رﺎﯾﺪﻨﻔﺳا
ﺪﯾﻮﮔ :
اﻮﻫ شوﺮﺧﺮﭘ شﻮﺟز ﺮﭘ ﻦﯿﻣز و
شﻮﻨﺑ دراد دﺎﺷ لد ﻪﮐ نآ ﮏﻨﺧ
مرد داد و ﻞﻘﻧ و ﺪﯾﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ يﺪﻨﻔﺳﻮﮔﺮﺳ ﺪﯿﺒﻧ مﺎﺟ
ﺖﺴﻫ ﻪﮐ ار نآﺮﻣ خﺮﻓ ﺖﺴﯿﻧ اﺮﻣ
ﺖﺳﺪﮕﻨﺗ مدﺮﻣ ﺮﺑ يﺎﺸﺨﺒﺑ )
ج 4 ص 281 (
نﺎﺘﺳاد زا ﯽﺧﺮﺑ ﺎﻀﻌﺑ و ﯽﻟﺎﺳ نﺎﯿﻣ نارود ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﮐ ﺎﻫ
و ﯽﻧﺎﻤﺴﺟ تﻻﻮﺤﺗ يﺮﯿﭘ
وا ﺖﺳ ، تﺎﯿﺑا يﺮﺗ ﺶﯿﺑ يرﺎﻤﯿﺑ و هوﺪﻧا و ﺞﻧر زا
ﺮﻋﺎﺷ درادﺮﺑ رد ار .
رد ﺒﻄﺧ ﻪ دﺎﻐﺷ و ﻢﺘﺳر نﺎﺘﺳاد ﯽﻣ
ﺪﯾﻮﮔ :
ﺖﻓﺮﮔ وﺮﯿﻧ لﺎﺳ و ﯽﺘﺳد ﯽﻬﺗ ﺖﻓﺮﮔ ﻮﻫآ ﻦﻣ يﺎﭘ ود و شﻮﮔود )
ج 4 ص 351 (
٨
رد ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد
،ﻦﯿﻣز ناﺮﯾا ﻪﺑ وﺮﺴﺨﯿﮐ ﻦﺘﻓر ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭼ
دروآ :
ﺖﺷد و تﻮﺑﺎﺗ دﺎﯾ ﺮﮕﻣ مﺮﯿﮕﻧ ﺖﺸﻫ و هﺎﺠﻨﭘ مﺎﺟ ﻢﺘﺷادﺮﺑ ﻮﭼ )
ج 2 ص 217 (
ﺎﻣا ، ﯽﻣ ﯽﺘﺳﺪﮕﻨﺗ و ﺮﻘﻓ ﺎﺑ ﯽﺳودﺮﻓ دزﺎﺳ
، زا ﯽﻤﯿﻈﻋ نﺎﯿﻨﺑ اﺮﯾز ﯽﺳرﺎﻓ ﻢﻈﻧ
ﺑ ار ﻪ هﺪﻧز ار ناﺮﯾا ﻢﯾﺪﻗ نﺎﻧاﻮﻠﻬﭘ و نﺎﻫﺎﺷ مﺎﻧ و هدﺮﮐﺎﭘ
ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ .
ﯽﻣ وا دﺮﮐ ﺪﻨﻫاﻮﺨﻧ شﻮﻣاﺮﻓ ار وا ﺰﮔﺮﻫ ،نﺎﻧﺎﺑز ﯽﺳرﺎﻓ ،ﺶﻧﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻪﮐ ﺪﻧاد .
3 - 1 - ﯽﻗﻼﺧا ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ شزﻮﻣآ و ﯽﻤﯿﻠﻌﺗ ﻪﺸﯾﺪﻧا
ﻢﯿﮑﺣ ﯽﺳودﺮﻓ ، نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ هﺎﮔآ ﯽﯾﺎﻤﻨﻫار نﻮﭼ ار
ﻪﻈﻋﻮﻣ ﯽﻣ
،ﺪﻨﮐ و هﺪﺸﻧ فﺮﺤﻨﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ و ﻞﻤﻋ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ طاﺮﺻ زا وا يﺎﻫزرﺪﻧا
ﻪﺑ ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﯽﺑ تارﻮﺼﺗ و ﺮﻈﻧ خﻼﮕﻨﺳ
ﯽﻤﻧ سﺎﺳا ﺪﻨﮑﻓا
) ،ﺎﻔﺻ 1363 : 260 ( هﺪﺷ يرﺎﺟ ﺮﻋﺎﺷ نﺎﺑز ﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﺤﯾﺎﺼﻧ و ﺎﻫﺪﻨﭘ ،
ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧرد ﺶﻫﺎﮕﯾﺎﺟ ﺖﺳﺎﻫ
. ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ ﻦﯾا
،دراد ﻪﯿﮑﺗ نﺎﻬﺟ يرﺎﺒﺘﻋا ﯽﺑ و يراﺪﯾﺎﭘﺎﻧ ﺮﺑ )
ج 1 ص 244 ج؛
2 ص 170 (ا رد ﺪﯾﺎﺑ نﺎﺴﻧ
ﺖﮐﺮﺣ ﻞﻤﻋ ﺖﺳرد ﺮﯿﺴﻣ دﻮﺸﻧ ﻢﮔ تارﻮﺼﺗ و مﺎﻫوا رد ﺎﺗ ﺪﻨﮐ
. ) ج 2 ص 98 ( زا ﺪﯾﺎﺑ ﯽﻣدآ زآ نﻮﭼ ﯽﺷزرا ﺪﺿ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ
) ج 2 ص
37 ج؛
3 ص 207 (و ﯽﯾﻮﺧﺪﺑ ) ج 2 296 ( ﺪﻨﮐ يرود و
ﻪﺑ شزرا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ،
نﻮﭼ ﻦﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد )
ج 6 ص 148 ( ،
،دﺮﺧ ) ج 3 ص 37 ( داد ،
) ج 2 ص 37 ( ﺖﻠﯿﻀﻓ و ﺮﻨﻫ و )
ج 2 ص 280 ( دروآ يور .
4 - 1 - ﻪﺸﯾﺪﻧا ﯽﻌﯿﺷ و يﺪﯿﺣﻮﺗ يﺎﻫ
نﺎﺘﺳاد زﺎﻏآ رد ﯽﺳودﺮﻓ ﺮﺑ ﯽﻟﺎﺠﻣ ﺎﻫ
ﯽﻣ اﺪﯿﭘ دﻮﺧ هﺪﯿﻘﻋ و يار رﺎﻬﻇا يا ﺪﻨﮐ
. ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد رد ،
ﯽﺒﻫﺬﻣ هﺪﯿﻘﻋ ﺮﻋﺎﺷ
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ حﺮﻄﻣ ﯽﯾاوﺮﭘ ﯽﺑ ﺎﺑ ار دﻮﺧ .
وا ﺖﺳا ﯽﻌﯿﺷ ﺮﻋﺎﺷ ).
،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻂﯿﺤﻣ 1369
: 107 ﻪﺳﺎﻣ ؛ ، 1375 : 192 ( نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رد
يﺎﻫ : ﻢﺘﺳر و باﺮﻬﺳ ،
ﻗﺎﺧ ﺎﺑ ﻢﺘﺳر و سﻮﻣﺎﮐ ﯽﻣ ﯽﺘﺳﺮﭘاﺪﺧو ﺪﯿﺣﻮﺗ ﺖﯿﻤﻫا هرﺎﺑرد نﺎ
ﺪﯾﻮﮔ .
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻪﺑ تدارا رﺎﻬﻇا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا )
ص ( زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﺮﻣا ﻦﯾا،ﺖﺳا ﻪﻌﯿﺷ ﮏﻠﺴﻣ تﺎﻣوﺰﻠﻣ زا ﺒﻄﺧ
ﻪ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺎﻫ .
بﺎﺗزﺎﺑ ﻪﺑ وا ﻖﺸﻋ
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ) ص ( و ﯽﻠﻋ تﺮﻀﺣ )
ع ( رد ﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد ﻪ يﺎﻫ : ناﺮﯾا ﻪﺑ وﺮﺴﺨﯿﮐ ﻦﺘﻓر )
ج 2 ص 217 (،
رﺪﻨﮑﺳا ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ )
ج 5 ص 51 ( ﯽﻣ هﺪﯾد -
دﻮﺷ . ﯽﻠﻋ ،وا ) ع ( ﯽﻣ نارﺎﯾ ﻦﻤﺠﻧا ﺮﺳ ار ﺪﻧاﻮﺧ
.) ج 5 ص 51 (
5 - 1 - ﻪﺸﯾﺪﻧا ﯽﯾاﺮﮔدﺮﺧ
ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺎﺟﺮﻫ دﻮﺧ ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ رد ﯽﺳودﺮﻓ د ﺶﻧاد و دﺮﺧ ﺖﺷاﺪﮔرﺰﺑ زا
ﯽﻤﻧ ﻎﯾر ﺪﻨﮐ .
،ﺖﺴﺨﻧ ﻪﭼﺎﺒﯾد رد وا ﺎﻤﮑﺣ زا يوﺮﯿﭘ ﻪﺑ
، دﺮﺧ
ار
» ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﺖﺴﺨﻧ
« ﯽﻣ دراﺪﻨﭘ ).
،ﺎﻔﺻ 1363 : 258 (
ﺧ تﺎﯿﺑا ﺒﻄ ﻪ ﻣ رد ﺎﻫ نﻮﻤﻀ ﯽﻠﮐ
» ﺧ دﺮ « ﺧ ﻪﺻﻼ ﯽﻣ دﻮﺷ . ﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ ﻪﺸﯾﺪﻧا دﺎﯿﻨﺑ دﺮﺧ
دراد راﺮﻗ . ﺮﺑاﺮﺑ دﺮﺧ ﺎﺑ نﻮﭼ ﻦﺨﺳ وا روﺎﺑ ﻪﺑ
دﻮﺷ ، ﯽﻣ ﺶﻣارآ ﻪﺑ هﺪﻨﯾاﺮﺳ ناور ﺪﺳر
).
ج شوﺎﯿﺳ نﺎﺘﺳاد 2
ص 98 ( ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ نﺎﺴﻧا ،دﺮﺧ ﺎﺑ و ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ رﺎﺒﺘﻋا دﺮﺧ دﻮﺟو ﻮﺗﺮﭘ رد ﺮﻨﻫ
ﺪﺳﺎﻨﺸﺑ ار ﺪﺑ و ﮏﯿﻧ ) .
ج،وﺮﺴﺨﯿﮐ ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ 2
ص 280 ( دراﺪﻧ دﺮﺧ ،ﻦﺑ زا،دراد ﯽﯾﻮﺧﺪﺑ ﻪﯾﺎﻣﺮﺳ ﻪﮐ ﯽﺴﮐ ).
ج،دوﺮﻓ نﺎﺘﺳاد 2
ص 296 (
6 - 1 - ﻪﺸﯾﺪﻧا ﯽﻔﺴﻠﻓ و ﯽﻘﻄﻨﻣ
ﺪﯾﺎﻘﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ رد ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻧﺎﻤﯿﮑﺣ
ﯽﻣ حﺮﻄﻣ ار يا ﺻا ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﻧ ،ﺖﺳا ﺮﻋﺎﺷ ﺺﺨﺷ قوذ و ﺮﮑﻓ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﻞ
ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ).
،ﺎﻔﺻ 1363 : 262 ( ﻪﺒﻄﺧ نﺎﺘﺳاد يﺎﻫ ﯽﻔﺴﻠﻓ ﻪﺸﯾﺪﻧا و ﺮﻈﻧ نﺎﯿﺑ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﺎﻫ
ﺎﺘﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا و هدﺎﺳ و ﺢﯿﺼﻓ نﺎﺑز ﺎﺑ گرﺰﺑ د
ﯽﺑ ﺧ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ حﻮﺿو ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ار نآ ﺶﯾﻮ ﺪﻨﮐ
. ﺴﻠﻓ زا ﯽﺳودﺮﻓ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﯾﺎﺘﺳ رد ﺮﺗ ﺶﯿﺑ ﯽﻔﺴﻠﻓ و ﯽﻘﻄﻨﻣ لﻻﺪﺘﺳا زﺮﻃ و ﻪﻔ
ﺎﯾ و نﺎﺘﺳاد ﺐﻄﺧ و دﺰﯾا ﺚﺤﺑ
نﺎﺘﺳاد ﯽﻧﺎﯾﺎﭘ يﺎﻫ ﺖﺳا ﺎﻫ
).
،نﺎﻤﻫ 1363 : 277 (
نﺎﻬﺟ ،سﻮﺗ ﺮﻋﺎﺷ دراد ار دﻮﺧ صﺎﺧ ﯽﻨﯿﺑ
. ﺑ ار ﯽﻨﯾد و ﯽﻤﮑﺣ رﺎﮑﻓا ،ﯽﻔﺴﻠﻓ ﺚﺣﺎﺒﻣ رد وا ﯽﻣ ﻢﻫ ﻪ
و دﺰﯿﻣآ ﻪﻔﺳﻼﻓ رﺎﺘﻔﮔ وﺮﯿﭘ ﻼﻣﺎﮐ
ﺖﺴﯿﻧ . ﺮﻋﺎﺷ ﺎﻘﻋ زا ﯽﻤﻧ ﺖﯿﻌﺒﺗ ﯽﺼﺨﺸﻣ ﻪﻔﺳﻼﻓ ﺪﯾ ﯽﻣ ﺶﻫﻮﮑﻧ ار ﻪﻔﺳﻼﻓ ﯽﻫﺎﮔ ؛ﺪﻨﮐ
ﻪﺑ مﻮﻗ ﻦﯾا زا و ﺪﻨﮐ ﯽﻣ دﺎﯾ ﯽﺘﺷز
نﺎﻧآ و ﺪﻨﮐ
ﺖﺳا هدﺮﻤﺷ ﺪﯿﻠﻘﺗ و ﺖﯿﻌﺒﺗ ﻞﺑﺎﻗﺮﯿﻏ و يﻮﮔرﺎﯿﺴﺑ ار .
نﺎﻨﭼ ﯽﻣ ﻮﯾد ناﻮﮐا نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رد ﻪﮐ ﺪﯾﻮﮔ
:
يﻮﮔ رﺎﯿﺴﺑ ناد ﻪﻔﺴﻠﻓ ﺎﺑا
يﻮﭙﺑ ﯽﯾﻮﮔ ﻪﮐ ﯽﻫاﺮﺑ ﻢﯾﻮﭙﻧ )...
،ﺎﻔﺻ 1363 : 262 (
نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رد ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ
، د ار ﺶﯾﻮﺧ يرواد عﻮﻧ و ﻪﻔﺴﻠﻓ ﯽﻠﮐ سﻮﺋر هﺰﯿﻣآرد نﺎﺘﺳاد نﻮﻤﻀﻣ و ﻢﺗ هرﺎﺑر
زا يا
ﻧا و مﺎﻬﺑا ﯽﻣ ﺖﯿﺑﺪﻨﭼ لﻼﺧ رد زار و ﺰﻣر ﯽﮐﺪ دروآ
. نﺎﻨﭼ و رﺪﭘ ﮏﯾژاﺮﺗ درﻮﺧﺮﺑ ﻪﻔﺴﻠﻓ و ﺮﻫﻮﺟ ،باﺮﻬﺳ و ﻢﺘﺳر نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧرد ﻪﮐ
ﻮﻋ و ﺮﺴﭘ ﻞﮑﺷ ﻞﻣا ﻪﯿﻧﺎﯿﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ نآ هﺪﻨﻫد
ﯽﻣ حﺮﻄﻣ ﯽﻠﮐ و هدﺮﺸﻓ يا ددﺮﮔ
).
،ﺐﯾﺮﻗ 1369 : 21 ( مﻮﺘﺤﻣ زا ،نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا زﺎﻏآ رد
دﻮﺑ نﺎﺴﮑﯾ و ﻞﺟا ندﻮﺑ ﯽﻣ ﻦﺨﺳ نآ ﺮﺑاﺮﺑ رد ناﻮﺟ و ﺮﯿﭘ ن
ﻬﺳ نﻮﭼ ﯽﻧاﻮﺟ گﺮﻣ ﺎﺑ ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻦﻫذ ﺎﺗ ﺪﯾﻮﮔ ﺖﺳد ﻪﺑ مﺎﮐﺎﻧ ﻪﮐ باﺮ
ﯽﻣ ﻪﺘﺸﮐ رﺪﭘ
،دﻮﺷ ﺪﻨﮐ ﺎﻨﺷآ ﯽﮐﺪﻧا .
ﺳاد زﺎﻏآ رد وﺮﺴﺨﯿﮐ نﺎﺘ
،
،ﺖﺳا گﺮﻣ ﻪﺠﻨﭘ ﺮﯿﺳا ﯽﻣﺎﻘﻣ و ﻪﺒﺗر ﺮﻫ رد ﯽﻣدآ ﻪﮐ بﺎﺑ ﻦﯾا رد
٩
ﯽﻣ ﻦﺨﺳ ﺪﯾﻮﮔ
).
نﺎﻤﻫ : 264 ( شوﺎﯿﺳ نﺎﺘﺳاد رد ،
ﯽﻣ راﺪﺸﻫ نﺎﺴﻧا ﻪﺑ ﮑﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﯽﻣ ورد ﺮﮕﯾد ياﺮﺳ رد ار نﺎﻤﻫ درﺎ ﺪﻨﮐ
.
،ﺖﺳا ﺰﯿﭼ ﻪﺳ ﺖﻣﺪﺧ رد نﺎﺴﻧا
،ندرﻮﺧ ندﺮﺘﺴﮔ و نﺪﯿﺷﻮﭘ .
ﺮﮕﺑ اﺮﭼ و نﻮﭼ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺒﻧ وا ﺪﯾا
).
ج 3 ص 207 (
2 - ﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺒﻄ
ﻪ نﺎﺘﺳاد ﺎﻫ
نﺎﺘﺳاد ﻞﺻا ﺮﺑ ﯽﺳودﺮﻓ ﺖﺳا هدوﺰﻔﯿﻧ يﺰﯿﭼ ﯽﻧاﺮﯾا يﺎﻫ
. نآ ﺮﺑ يﺮﮕﯾد تﺎﻓﺎﺿا ﺎﻣا دراد ﺎﻫ
. مﺎﺠﻧا و ﺎﻫزﺎﻏآ دﻮﺧ لاﻮﺣا و ﺪﯾﺎﻘﻋ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﭽﻧآ ﺮﻫ و ناﺮﮕﯾد و دﻮﻤﺤﻣ ﺶﯾﺎﺘﺳ و ﻦﺨﺳﺮﻨﻫ و يﺮﻋﺎﺷ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﮐ
،ﺖﺳا ﯽﯾاﺮﺳ ﻞﻣﺎﺷ
ﻬﯿﺒﺸﺗ يﻮﻨﻌﻣ و ﯽﻈﻔﻟ ﻊﯾﺎﻨﺻ و تﺎ
ﻒﯿﺻﻮﺗ و ﺎﻫ ، هدوﺰﻓا زا ﺖﺳوا يﺎﻫ .
ﻪﺒﻄﺧ ﺎﻫ
، ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺨﺑ زا يا
نﺎﺘﺳاد تﺎﻓﺎﺿا ﻪﮐ درادﺮﺑرد ار ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ
ﻪﺒﻨﺟ زا نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﺗاﺰﯾﺎﻤﺗ
ﻢﻫ ﺎﺑ راد ﺪﻧ .
ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ نآ ناﻮﺗ
ﯽﻧﺎﺑز ﺖﻓﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ار ﺎﻫ -
و ﮏﯿﮑﻔﺗ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ و ﯽﺑدا درﻮﻣ
داد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ :
1 - 2 - ﺖﻓﺎﺑ ﻧﺎﺑز ﯽ - ﯽﺑدا
نﺎﺘﺳاد ﻪﺒﻄﺧ رﺎﻤﺷ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ
تﺎﯿﺑا ﺪﻨﺘﺴﻫ توﺎﻔﺘﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ و .
ﯽﺧﺮﺑ زا ﻪﻣﺪﻘﻣ قﺎﯿﺳ و ﮏﺒﺳ ﯽﻣ يوﺮﯿﭘ دﻮﺧ نﺎﻣز ﺞﯾار يﺎﻫ
-
ﺪﻨﻨﮐ . ﺮﺷ ﺪﻧواﺪﺧ ﺶﯾﺎﺘﺳ ﻪﺑ ﺢﯾﺮﺼﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﺨﻧ ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾﺪﺑ ﯽﻣ ﻞﻣﺎﮐ وا زا ﯽﺗﺎﻔﺻ ﺮﮐذ ﺎﺑ و عو
ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺒﻄﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ، :
رﺪﻨﮑﺳا نﺎﺘﺳاد
ژد ﮓﻨﮔ ﺖﺧﺎﺳ نﺎﺘﺳاد و .
ﻪﺒﻄﺧ دﻮﺼﻘﻣ نﺎﯿﺑ و ﯽﻧﺎﺑز ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ ،
ﺶﺨﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑ
،ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ يﺎﻫ ﻏا
هدﺎﺳ ﺐﻠ )
،ﺎﻔﺻ 1363 : 272 ( نآ رد و و مﻼﮐ ﻖﻠﻄﻣ ﺎﻫ
ﯽﻣ هﺪﯾد ﯽﻨﻌﻣ دﻮﺷ
.
رد ﺮﻋﺎﺷ بﻮﻠﺳا ﺒﻄﺧ
ﻪ نﺎﺘﺳاد
،ﺎﻫ ﺖﺳا راﺮﮑﺗ ﺖﻔﺻ .
شور يﺎﻫراﺮﮑﺗ رد ﺪﻨﻣ
ترﺎﺒﻋ ) ﻦﯿﻨﭼ
،ﺖﻔﮔ نﺎﺘﺳﺎﺑ رﺎﺘﻔﮔ (
، هژا
