يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ و مود - ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ )
42 ( - هرﺎﻤﺷ –مود نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
26 / 1 / 1389 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
18 / 5 / 1389
ﺺﺻ 120 - 95
Email: [email protected] 09136579223 :لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ*
ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
) نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ يدﺮﻜﻳور (
ﻲﺠﻨﮔ ﺪﻤﺤﻣ
،*
نﺎﺷﺎﻛ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
هدﻮﺘﺳ ﻲﻟﻼﻫ ﺎﻨﻴﻣ ناﺮﻬﺗ ﻢﻠﻌﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ،
هﺪﻴﻜﭼ ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد
دﻮـﺷ هداد نﺎـﺸﻧ نﺎـﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ يراﺪﻨﻳد دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ .
ﻪﻄﺑار ﻪﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا لاﺆﺳ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻴﺑ يا
دراد دﻮـﺟو ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ و يراﺪـﻨﻳد توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ .
ﻪـﭽﻧآ
ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﻳد ﺮﺑ ،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﻳﺮﻈﻧ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻴﻛﺄﺗ ،هﺪﺷ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺐﺟﻮﻣ
ﻢـﻬﻣ زا ﻲـﻜﻳ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻦﻳﺮـﺗ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
لﺎﺳ رد ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و نآ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ و ﻦـﻳد ﻪـﺑ ،ﻢـﺴﻳرﻻﻮﻜﺳ ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺪﺷر ﺎﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ﺖﺳا هﺪﺷ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،تاﺮﻴﻴﻐﺗ نآ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ »
ﺮﮔﺮﺑ ﺮﺘﻴﭘ «
ﻪﺘﺧادﺮﭘ نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻻﻮﻜﺳ ﺔﻳﺮﻈﻧ در ﻪﺑ ﻲﻳادزرﻻﻮﻜﺳ نﺎﻴﺑ ﺎﺑ
ﻄﻴﺣ و يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ ﺖﺧﺎﻨـﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا ﺔﻏﺪﻏد ،ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد هﺪﻨﻨﻛ رﻻﻮﻜﺳ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ زا ﻦﻤﻳا ،يدوﺪﺣ ﺎﺗ ار يدﺮﻓ ﺔ يدﺮـﻓ ﺢﻄـﺳ رد يراﺪﻨﻳد يﺪﻨﻣوﺮﻴﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ دراﻮﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﺻﺮﻋ زا ﻦﻳد نﺪﺷ هﺪﻧار ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا
ﻲﺑ درﻮﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻳﺎﻨﺘﻋا .
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻤﺿ ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ شﻼﺗ ،
» ﺎﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ « و
» مﺎـﻨﺗﺎﭘ « و
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ )
ﺖﻛرﺎﺸﻣ و مﺎﺠﺴﻧا ،دﺎﻤﺘﻋا (
، ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ شور ﺎﺑ يراﺪـﻨﻳد ةﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ يﺎﻫ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ رد )
ﺮﻴﻏ ﻲﻬﻘﻓ ،ﻲﻤﺳر يﺪﻬﻌﺗ ،ﻲﻜﺳﺎﻨﻣ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ
- تﺮﺜﻛ،ﻲﻘﻠﻌﺗ
،اﺮﮔ ﻲﺑ ،ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻪﻄـﺳاو
( ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ و
دﻮﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
ناﺮﻛﻮـﻛ لﻮـﻣﺮﻓ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻪـﻛ ﺖﺳا هدﻮﺑ نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مدﺮﻣ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ 383
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﻔﻧ .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻫد ياراد ﻪـﻛ يراﺪـﻨﻳد زا ﻲﻳﺎـﻫ
ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻌﻤﺟ )
ﻲﻬﻘﻓ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔﺪﻨﻧﺎﻤﻫ -
يﺪﻬﻌﺗ ،ﻲﻜﺳﺎﻨﻣ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ -
ﻲﻘﻠﻌﺗ ( و ﺪـﻧراد ﺖـﺒﺜﻣ ﺔـﻄﺑار ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺎﺑ
ﻲﻣ نآ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻧﻮﮔ و ﺪﻧدﺮﮔ
ﺖﺳا ﺐﻟﺎﻏ ﺎﻬﻧآ رد يدﺮﻓ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﻛ يراﺪﻨﻳد زا ﻲﻳﺎﻫ )
ﻪﻧﻮﮔ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲـﺑ ،ﻲﻤـﺳر ﺮـﻴﻏ يﺎﻫ
ﻪﻄﺳاو ( ﻳﺎﻣﺮﺳ ﺎﺑ ﻲﻔﻨﻣ ﺔﻄﺑار ﺔ
ﺪﻧراد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
ژاو ه يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﻪﻧﻮﮔ ،يراﺪﻨﻳد ﻢﺴﻳرﻻﻮﻜﺳ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ،يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
96
و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ مود
ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ ، 42
هرﺎﻤﺷ ، مود ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺘﻔﻬﻧ ﻲﻳاراد و توﺮﺛ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ زا ﻪـﻛ ﺖﺳا يا
ﺮﻈﻧ فﺮﺻ ياﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ داﺮﻓا ﻲﻧاور و ﻲﺣور ﻲﮔدﺎﻣآ ﻲـﻌﻤﺟ ﻞـﻤﻋ رد نﺪـﺷ ﺮـﻴﮔرد و ﻲـﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎـﻨﻣ زا ندﺮﻛ ﻲﻣ ﺪﻳﺪﭘ ﺪﻳآ . ﻳﺎﻣﺮﺳ زا ﻲﻠﻜﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻪ
ياﺮﺑ و دراد دﻮﺟو ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﻣاﻮﺟ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد هﻮﻘﻟﺎﺑ ترﻮﺼﺑ ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻲﻧﻮـﮔﺮﮔد ﻪـﺑ ،نﺪﻣآ رد ﺖﻴﻠﻌﻓ ﻪﺑ و نﺪﺷ ﺎﻓﻮﻜﺷ ﻢﻫاﺮـﻓ راﻮﺷد و ترﺪﻨﺑ ﻪﻛ دراد زﺎﻴﻧ هﮋﻳو ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﻖّﻘﺤﺗو ﻲﻣ ﺪﻳآ )
،ناﺮﮕﻳد و ﻲﺑﺎﺘﻛ 1383
: 188 .(
» ﻲﺑرﻮﻓ تﺮﺑار «1
لﺎﺳ رد ناﺮﮕﻳد و )
2006 ( بﺎـﺘﻛ رد
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﻤﻳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
رد نﺎـﻤﻳا ﺶـﻘﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﻪــﺘﺧادﺮﭘ ﺎــﻫ هوﺮــﮔ ﻦﻴــﺑ تاﺰﻳﺎــﻤﺗ ﺎــﺑ طﺎــﺒﺗرا ﺪــﻧا
) و ﻲﺑرﻮــﻓ
ناﺮــﮕﻳد : 2006 .(
»
ﻼــﻣ يد ترﻮــﻟ ﻲﻧﻮــﺗرﻮﻓ و ﺰﻣﺎــﻴﻠﻳو «2
) 2007 ( ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻦﻳد نﻮﻣاﺮﻴﭘ نﺎﺸﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﺰﻴﻧ ،ﺪـﻨﺘﻓﺎﻳرد اﺪـﻳرﻮﻠﻓ ﻲﺑﺮﻏ بﻮﻨﺟ رد ﻲﻜﻳﺰﻜﻣ ناﺮﺟﺎﻬﻣ ﻦﻴﺑ
ﻪـﺑ ﻦـﻳد ﻪـﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻢـﻬﻣ ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا ﻲـﻜﻳ ناﻮـﻨﻋ
ﻲـﻣ ﻞـﻤﻋ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مدﺮـﻣ كّﺮـﺤﺗ ﺎـﺑ ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ،ﺪـﻨﻛ
اﺮـﭼ ،ﺪﻨﻛ درﻮﺧﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ رﺎﻤﻴﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻦﮕﻤﻫﺎﻧ و ﺮﺟﺎﻬﻣ ﻞﻴﻬــﺴﺗ ار ﻲــﻫوﺮﮔ نورد ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﺎــﺴﻴﻠﻛ ﻪــﻛ ﻲﻣ
ﻲـﻣ هﺪـﻳدﺎﻧ ار ﻲـﻫوﺮﮔ نوﺮـﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و ﺪﻨﻛ -
نﺎﻣزﺎـﺳ فﻼـﺧ ﺮـﺑ ﻦـﻳا و دﺮﻴﮔ
ﺖـﺳا رﻻﻮﻜـﺳ يﺎـﻫ ﻪـﻛ
ﻲـﻣ ﻞﻴﻬﺴﺗ ار ﻲﻫوﺮﮔ ﻦﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳو ﺪـﻨﻨﻛ
ﻲﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ تاﺮـﻴﻴﻐﺗﺮﺑ ،ﺖـﺳا دﺪـﺻرد ﻪـﻛ ﺪﻧروآ
ﺪـــﺷﺎﺑ راﺬـــﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻋﺎـــﻤﺘﺟاو ﻲـــﺳﺎﻴﺳ )
يد و ﺰﻣﺎـــﻴﻠﻳو
ﻼﻣ : 2007 .(
» ﻞﻴﻧوا اﺪﻧﺮﺑ «3
ناﻮـﻨﻋ ﺖـﺤﺗ ﺶﻳﻮـﺧ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣرد
ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ،ﺐﻫﺬﻣ ،ﺖﻴﺴﻨﺟ ﺮـﺑ
1 -Furbey.
2 -Williams . Fortuny Loret de Mela
3 -Brenda O Neill
ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻲﻳاﺮﮔﺪﻬﻌﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺮﺼﻨﻋ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻲـﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ نﺎﻧز نﺎﻴﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪـﻨﻛ
. يو
رد نﺎــﻧز ﺖﻛرﺎــﺸﻣ نﺎــﻴﻣ ﺔــﻄﺑار ﻲــﺳرﺮﺑ ﻪــﺑ ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ نﺎﻣزﺎــﺳ ﻪــﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ دﺎــﺠﻳا و ﻲﺒﻫﺬــﻣ يﺎــﻫ
ﺖﺳا . ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد نﺎﻧز ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻛﺪﻨﻫد
ﻲﻣ
ﺮـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا و ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺮـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻚـﻤﻛ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣ
ﺪﻨﻛ )
،ناﺮﮕﻳدو ﺪﺣﻮﻣ 1387
: 167 .(
رد ار يﺮــﻴﺜﻛ ﺚــﺣﺎﺒﻣ ﻪــﻛ هﺪــﻳﺪﻋ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ دﻮﺟوﺎــﺑ
ﻲـﻣ حﺮـﻄﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻦﻳد طﺎﺒﺗرا ﺮـﻈﻧ ﻪـﺑ ،ﺪـﻨﻨﻛ
ﻦﻫﺮـﺒﻣ تﺎـﻳﺮﻈﻧ ﻲـﺧﺮﺑزا ﻢـﻬﻠﻣ ،ﺮﺿﺎﺣرﺎﺘﺷﻮﻧ نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻢــﻬﻣ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ هراﻮــﻤﻫ ﻦــﻳد ،ﻦﻘﺘــﻣو ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﻊــﺒﻨﻣ ﻦﻳﺮــﺗ
نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دراد دﻮـﺟو ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
. ﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻲﻣ ﻦﻳا ﺮـﻫ رد يراﺪـﻨﻳد ناﺰـﻴﻣ ﻪـﻛ دﺮـﻛ ضﺮﻓ ﻦﻴﻨﭼ ناﻮﺗ ﺐـﺟﻮﻣ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮّﺛﺆﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﻲﻣ نآ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺎﻳ ﻒﻴﻌﻀﺗ
دﻮﺷ . ﻦﻳا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻢﻬﻣ دﺮﻜﻳور
و لدﺎـﺒﺗو ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻴﻧد ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺸﻳﺪﻧا و رﺎﻜﻓا عﻮﻨﺗ
ﻤﺗ ﻪﻛ ﺎﻫ ﺎﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﺻﺎﻨﻋ و اﺰﺟا ﻲﻣﺎ
ﻲﻤﻧ ،ﺪﻧراد ﻚﻴﺗﺎﻤﺘﺴﻴﺳ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ عﻮﻧ ﻚﻳ زا ناﻮﺗ
دروآ نﺎـﻴﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺤﺻ صﺎﺧ يراﺪﻨﻳد .
ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺔـﻨﻣاد اﺮـﻳز
ﺮـﻫ و ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺮﺘﺴﮔ رﺎﻴﺴﺑ داﺮﻓا ﺔﺸﻳﺪﻧا ﺮﺑ راﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪـﺑ صﺎـﺧ يا ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﺑ دﻮﺧ ﻪﺸﻳﺪﻧا ﺖﻌﺳو ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ دﺮﻓ ﻲﻣ ﻦﻳد ﺪﻴﭘ ﻞﻤﻋ ﻲﮔدﺎﻣآ و دﺮﮕﻧ ﻲﻣ ا
ﺪﻨﻛ . ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻪﭽﻧآ
ﺶﻫوﮋﭘ زا ار
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ و ﻦﻳد ﻪﻨﻴﻣز رد ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺖﺧﺎﻨﺷ ،ﺪﻨﻛ
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
ﺖﺳا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
ﻪـﻧﻮﮔ ﺔـﻄﺑار ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ
توﺎـﻔﺘﻣ يﺎـﻫ
ﻪـﻧﻮﮔو يراﺪﻨﻳد اﺪﺘﺑا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺎﺑ يراﺪﻨﻳد
نآ يﺎـﻫ
ﻪــﻳﺮﻈﻧرد ﻣﺎﺟ يﺎــﻫ ﻪــﻌ
ﺔــﻳﺮﻈﻧﺮﺑ ﻪــﻴﻜﺗ ﺎــﺑ ﻦــﻳد نﺎــﺳﺎﻨﺷ
ﻪﻳﺮﻈﻧ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳو ﺮﮔﺮﺑﺮﺘﻴﭘ نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻻﻮﻜﺳ
يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
) نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ يدﺮﻜﻳور (
97
ﺲﭙـﺳ و هﺪـﺷ ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺎﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ و مﺎﻨﺗﺎﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻧاﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ
ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ رد يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ زا ﻚﻳ ﺮﻫ جاور ناﺰﻴﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ؛ﺪﻳدﺮﮔ جاﺮﺨﺘﺳا
ﺎﻫ
هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ هﺪﻴﺠﻨـﺳ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺎﺑ نآ ﺔﻄﺑار و هﺪﺷ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻪﻟﺄﺴﻣ حﺮﻃ
،نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ ﻞـﻳﻻد ﻪـﺑ ،ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻊﻣاﻮﺟزا ﻲﺧﺮﺑ رد هرود رد ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗﺎـﺑ نﺎـﻣﺰﻤﻫ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ناﺰﻴﻣ ،ﻲﻳﺎﻫ
ﭻﻴﻫ ﺎﻣا ،ﺪﻨﻛ اﺪﻴﭘ نﺎﺳﻮﻧ ،ﺪﺘﻓا ﻲﻣ قﺎﻔﺗا ﻊﻣاﻮﺟ ﻦﻳا رد ﻪﻛ -
هﺪـﻳدﺮﮕﻧ ﻮﺤﻣ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻨﺤﺻ زا هﺎﮔ ﺖـﺳا
.
ﻲﮔﺪـﻴﭽﻴﭘ ﻞـﻴﻟد ﻪﺑ نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺮﺼﻋ رد
ﻪـﻛ يدﺎـﻳز يﺎـﻫ
ﻪﺑور نآ ﺎﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻊﺑﺎﻨﻣزا ﻲﺧﺮﺑ ،ﺖﺳا ور
راﺮـﻗ ﺪـﻳﺪﻬﺗ ضﺮـﻌﻣ رد ﺮـﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ و ﺖﻳﻮﻘﺗ ضﺮﻌﻣ رد ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧا . ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻪـﻠﻤﺟ زا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ شﺮﺘﺴﮔ
ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻪـﻠﻤﺟزا ﻪﻛ ﻲﻫﺎﮔآو ﺶﻧاد ،طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻬﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا ؛ﺖـﺳا هﺪـﻳدﺮﮔ ،ﺪـﻧا
ﺖﻴﻤﻫا ﺮﭘ زا ﻲﻜﻳ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻪﺑ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﺖـﺳا ﻪﺘﺳﺎﺧ ﺮﺑ ﻦﻳد ﻲﻨﻌﻳ ؛ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .»
ﻦـﻳد ﻪـﺑ ﻲـﻔﻨﻣ هﺎـﮕﻧ
ﻢﻬﻣ اﺮﻳز ،دراد ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ تاذ رد ﻪﺸﻳر ﻪـﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳﺮﺗ
هﺪﻳﺪﭘ ﺔﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا و دﺮـﮕﻧ ﻲـﻣ ﻲـﻤﻠﻋ يزﺮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻲــﻣ ﻫ ﺪــﻫاﻮﺧ ﺪــﻨﻛ ﻲــﻤﻠﻋ ﻪــﻴﺟﻮﺗ ار ﺎــﻫ هﺪــﻳﺪﭘ ﺔــﻤ
« ) دازآ
،عراز و ﻲﻜﻣرا 1387
: 134 .(
بﺎﺘﻛ رد ﺮﮔﺮﺑ
سﺪـﻘﻣ ﺮـﺘﭼ
ﻲﻣ ﻪﺋارا نﻮﻤﻀﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ ار دﻮﺧ نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻻﻮﻜﺳ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺪﻫد
ﻲــﺗاذ يﺪــﻧﻮﻴﭘ نﻮﻴــﺳاﺰﻳرﻻﻮﻜﺳ و نﻮﻴــﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻦﻴــﺑ ﻪــﻛ
ﻲـﻣ ﺮـﺠﻨﻣ ﻲﻣود ﻪﺑ ﻲﻟوا ًﺎﻣوﺰﻟ ﻪﻛ ﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳﺪﺑ ،دراد دﻮﺟو -
دﻮــﺷ ) دازآ و ﻲﺒﻳﺎــﻧ ،ﻲــﻜﻣرا
1385 : 76 .(
رد يو ﺪــﻨﭼ ﺮــﻫ
لﺎﺳ 1999 ﺔـﻳﺮﻈﻧ در ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﻲﻳادزرﻻﻮﻜﺳ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ، ﻲﻣ لﻻﺪﺘﺳا و ﻪﺘﺧادﺮﭘ نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻻﻮﻜﺳ
ضﺮـﻓ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻲـﻣ ﺮﺳ ﻪﺑ رﻻﻮﻜﺳ نﺎﻬﺟ رد ﻪﻛ
ﻲـﻣ و ﺖـﺳا ﻂـﻠﻏ ،ﻢﻳﺮـﺑ -
ﺪﻳﻮﮔ
" : ﻪﺘـﺷﺬﮔ ةزاﺪـﻧا ﻪـﺑ يدراﻮـﻣ ﺰـﺟ ﻪـﺑ زوﺮـﻣا يﺎـﻴﻧد
ﻲﺒﻫﺬـﻣ ﻢﻫ ﻲﻳﺎﻫﺎﺟ رد و ﺖﺳا ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺮﺗ
ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷﺬﮔزا
"
)
،نﺎﻤﻫ 81 .(
نﻮﻴـﺳاﺰﻴﻧرﺪﻣ ﻪﻛ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻳﺎﺑ هراﻮﻤﻫ ﺎﻣا
هﺪﻨﻨﻛ رﻻﻮﻜﺳ تاﺮﻴﺛﺄﺗ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫﺎﺟ ﻲﺧﺮﺑرد ﻪﻛ ﻪﺘﺷاد يا
ﺶﺒــﻨﺟ ﻪــﭼﺮﮔا ،هدﻮــﺑ ﺮــﮕﻳد يﺎــﻫﺎﺟ ِرﻻﻮﻜــﺳ ﺪــﺿ يﺎــﻫ
ﺖﺳا هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا ﻢﻫ ار يﺪﻨﻣوﺮﻴﻧ .
تروﺮﺿ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
رﺪﻣ ﻲـﻔﻨﻣ تاﺮﻴﺛﺄـﺗ زا زاﺮـﺘﺣا ﺖـﻬﺟ ﻲﺗﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﻪـﺘﻴﻧ
دﻮﺷ ﻲﻣ سﺎﺴﺣاﺮﺘﺸﻴﺑ .
هﺪـﺷ ﻲﻌـﺳ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ور ﻦﻳا زا
ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺎﺗ ﺖﺳا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ناﺰـﻴﻣ ﺎـﺑ يراﺪـﻨﻳد دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
ﻲﻠﺻا لاﺆﺳو دﻮﺷ هداد نﺎﺸﻧ نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪـﻄﺑار ﻪﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻦﻴـﺑ يا يﺎـﻫ
دراد دﻮـﺟو ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ و يراﺪـﻨﻳد توﺎﻔﺘﻣ .
ﻪـﭽﻧآ
ﺟﻮﻣ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا يﺪـﻴﻛﺄﺗ ،هﺪـﺷ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺐ
ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﻳد ﺮﺑ ،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ .
لﺎـﺳ رد ﻪـﻛ يرﻮـﻃ ﻪـﺑ يﺎـﻫ
و ﻦـﻳد ﻪـﺑ ،ﻢـﺴﻳرﻻﻮﻜﺳ ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ ﺚـﺣﺎﺒﻣ ﺪـﺷر ﺎـﺑ ﺮﻴﺧا ﻪــﺟﻮﺗ ،تاﺮــﻴﻴﻐﺗ نآ يﺎﻫﺪــﻣﺎﻴﭘ ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ و نآ تاﺮــﻴﻴﻐﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ يﺮﺘﺸﻴﺑ .
ﭼرﺎﭼ يﺮﻈﻧ بﻮ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
يﺪـﻴﻠﻛ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ ﻦﻳﺮـﺗ
نﺎﻴﻨﺑ زا ﻲﻜﻳ ةﺪﻨﻫد ﻞﻴﻜﺸﺗو ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎـﻫ
ﺖـﻴﻤﻛﺎﺣو ﺖـﻴﻧﻼﻘﻋ ﺪـﻨﻧﺎﻣ يﺮـﺻﺎﻨﻋ رﺎـﻨﻛ رد ﻮـﻧ ﻊﻣاﻮﺟ هﮋـﻳو هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا نﺎﻴﻣ رد ،نﻮﻧﺎﻗ
يا
ﺖــﺳا هداد صﺎــﺼﺘﺧا دﻮــﺧ ﻪــﺑ .
نﺎــﻴﺑ ﻪــﺑ ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﺮــﮕﻳد
98
و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ مود
ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ ، 42
هرﺎﻤﺷ ، مود ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390
ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻮﻧ ﺔﻌﻣﺎﺟ نﺎﻴﻨﺑ و ﺮﻫﻮﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﻪﻜﺒـﺷ رد دﺎـﻤﺘﻋا و طﺎﺒﺗرا دﺎﺠﻳا ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﻃﺎـﺒﺗرا يﺎـﻫ
هرذ زا،ﺮﺿﺎﺣﺮﺼﻋ ياﺮﮔدﺮﻓ ﻪـﻧﺎﮕﻴﺑ دﻮﺧزا ﺔﻌﻣﺎﺟ نﺪﺷ يا
ﺎـﺑ و هدﺮـﻛ يﺮﻴﮕـﺸﻴﭘ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا تﺎـﻓاﺮﺤﻧا ةﺪﻨﻳاﺰﻓ ﺪﺷر و ار ﺶﻨـﻛ ،ﻪـﻌﻣﺎﺟ داﺮـﻓا نﺎﻴﻣرد طﺎﺒﺗرا دﺎﺠﻳا
ﻲـﻣ ﻞﻴﻬـﺴﺗ -
ﺪــﻨﻛ )
،ﻲﺤﻴـــﺼﻓ 1386
: 80 .(
ﻲﻧﺎـــﻬﺟ ﻚـــﻧﺎﺑ ﻒــﻳﺮﻌﺗ رد
1
) 1999 ( و ﻂـﺑاور ،ﺎـﻫدﺎﻬﻧ ﻪـﺑ دراد هرﺎـﺷا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻞﻜــﺷ ار ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا تﻼﻣﺎــﻌﺗ ﺖــﻴﻔﻴﻛ ﻪــﻛ ﻲﻳﺎــﻫرﺎﺠﻨﻫ
ﻲﻣ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺪﻫد زا يا
دﺎﻬﻧ ﻪـﺑ ﻪـﻜﻠﺑ ؛ﺖـﺳا هداد ﻞﻜﺷ ار ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﺎﻫ
ﺴﭼ ﻪﺑﺎﺜﻣ
ﻲـﻣ ﻪـﮕﻧ ﻢـﻫ ﺎـﺑ ار ﺎـﻬﻧآ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﺒ دراد
) ﻚـﻧﺎﺑ
،ﻲﻧﺎﻬﺟ 1999 .(
» ﻦﻤﻠﻛ ﺰﻤﻴﺟ «
،مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ناراﺬﮕﻧﺎﻴﻨﺑ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ زا دﻮـﺧ يدﺮﻛرﺎـﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ نﺎﮔژاو زا ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ يو ﺮﻈﻧ زا
هوﺮـﮔ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﭼ ،يرﺎﻜﻤﻫ ياﺮﺑ مدﺮﻣ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺎﻬﻨﺗ ،
وﺮـﭘ ياﺮﺟا رد ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ زا ﻲﺸﺨﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﭼ
هﮋ يﺎـﻫ
ﺖـﺳا كﺮﺘـﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ .
ﻲﻠﻣاﻮـﻋ سﺎـﺳا ﺮـﺑ ﻦـﻤﻠﻛ ﺲﭙـﺳ
هاﺮﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ،ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يرﺎﺠﻣ ،رﺎﻈﺘﻧا و ﺪﻬﻌﺗ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺦﻨﺳ رﺎﻬﭼ ،ﺰﻴﻣآ راﺪﺘﻗا ﻂﺑاور و ﻲﻳاﺮﺟا ﺖﻧﺎﻤﺿ ﺎﺑ ﻲــﻣ حﺮــﻄﻣار ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺪــﻨﻛ
. يو
» ﻲﮕﺘــﺴﺑوﺮﻓ
« ،
» تﺎــﺒﺛ «
و
» ا يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳ «
ﻒﻴﻌـﻀﺗ و هﺪـﻨﻨﻛ دﺎـﺠﻳا ﻲﻠﺻا ﻞﻣاﻮﻋ زا ار
ﻲﻣ داﺪﻤﻠﻗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻨﻛ
.
» ﻳدرﻮﺑ ﺮﻴﭘ ﻮ « مﻮﻬﻔﻣ
ﺎــﻳ ﻲــﻫوﺮﮔ ﻂــﺑاورو تﺎــﻣﺎﻘﻣ ﻪــﺑ ار ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﻪﻜﺒﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ )
نآ ﺮﻴﻈﻧ و ﻲﺘﺳود (
ﻪـﺑ ،هدﺮـﻛ طﻮـﺑﺮﻣ
ﻲـﻣ و ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ نآ نورد رد دﺮﻓ ﻪﻛ ﻪﻛ يرﻮﻃ -
ﻮﺧ ﻊﻔﻧ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا نآزا د
)
،زﺎﺘﻤﻣ 1383 : 151 .(
4 -TheWorld Bank
ﻪﻜﺒﺷ ،دﺎﻤﺘﻋا ﺎﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ و ﻲﻧﺪـﻣ ﺔـﻌﻣﺎﺟ ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎﻫ
زا ،ﺪـﻧراد ﺖﻫﺎﺒـﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﻪﻛ ار يدراﻮﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺞﻳﺎﺘﻧ و رﺎﺛآ
، نآ ةﺪـﻨﻫد ﻞﻴﻜﺸﺗ ياﺰﺟا ﻪﻧ
ﻲﻣ ﺪﻧاد ) اﺮﮕﻳد و اﺪﻴﺣو ن
، 1382 : 70 .(
ﺮـﮕﻳد فﻼﺧﺮـﺑ يو
ﻣﺮﺳ نازادﺮﭘ ﻪﻳﺮﻈﻧ ـﺑ ًﺎﻓﺮﺻ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎ
ﺮ ﻲـﻌﻤﺟ ﺖﻠـﺼﺧ
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺪﻨﻛ
. ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ وا ﺮﻈﻧ زا
ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻦـﻳا ﻪـﻛ اﺮـﭼ ،ﺖـﺴﻴﻧ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﺮﻳز هوﺮﮔ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ
ﺖـﺳا داﺮـﻓا ﻪـﻧ ﺎﻫ .
ةدﻮﻟﺎـﺷ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫرﺎﺠﻨﻫ
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻧراد ﺎﻨﻌﻣ ﻲﺗرﻮﺻرد،ﺪﻨﻫد
ﺪ ﺶﻴﺑ ﻪﻛ
ﻢﻴﻬﺳ نآ رد ﺮﻔﻧ ﻚﻳ زا ﺪﺷﺎﺑ
. ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻲﻣﺎـﺣ ﻪـﻛ ﻲﻫوﺮﮔ
ﻪـﻛ ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﺖـﺳود ود ﻲﻜﭼﻮـﻛ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ تﺎﻋﻼﻃا لدﺎﺒﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ هژوﺮﭘ رد ﺎﻳ ﺪﻨﻨﻛ
ًﺎﻛﺮﺘـﺸﻣ يا
ﻲﻣ يرﺎﻜﻤﻫ
گرﺰـﺑ سﺎـﻴﻘﻣ رد ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﺎﻳ و ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ -
ﺪﺷﺎﺑ ﺖّﻠﻣ ﻚﻳ ﻲﻣﺎﻤﺗ،ﺮﺗ .
ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ دﺮﻛرﺎـﻛ ﻞـﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ﺢﻄــــﺳ رد ﺎــــﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ تﺎــــﻳﺮﻈﻧ رد ﻲﻋﺎــــﻤﺘﺟا ﻪــــﻌﻣﺎﺟ
ﺖﺳا ) ،يﻮﺳﻮﻣ و ﻲﻠﺳﻮﺗ 1384
: 23 .(
ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ مﺎـﻨﺗﺎﭘ ﺮﻈﻧ زا
ﻦﻴـﺑ ﻂـﺑاور ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﻜﺒﺷ ،داﺮﻓا
دﺎـﻤﺘﻋا و ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ يﺎـﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ دﻮﺷ
.
ﻲـﮔﮋﻳو نﺎـﻴﺑ ﻪـﺑ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ زا ﻲﻳﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﻳ و نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﻲﮔﮋﻳو ؛دزادﺮﭘ
ﻫ ﻲﻳﺎ
ﻪﻜﺒــﺷ و ﺎــﻫرﺎﺠﻨﻫ ،دﺎــﻤﺘﻋا ﺪــﻨﻧﺎﻣ رد ار ﻪــﻌﻣﺎﺟ ﻪــﻛ ﻲﻳﺎــﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻣ ﺪﻣآرﺎﻛ ،ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ يﺎﻫ يﺎـﻫرﺎﻛ مﺎـﺠﻧا و دزﺎـﺳ
ﻲﻨﺘﻓﺎـﻳ ﺖـﺳد ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ دﻮﺟو نوﺪﺑ ﻪﻛ ار ﻲﮔرﺰﺑ ﻲــﻣ ﻦــﻜﻤﻣ ،ﺖــﺴﻴﻧ دزﺎــﺳ
. ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﻲــﺳﺎﺳا ﺮــﺻﺎﻨﻋ يو
شزرا ،ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ دﺎﻤﺘﻋا و ﺪﻬﻌﺗ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎـﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﺎـﻫ
ﺎــﺴﺣا ،كﺮﺘــﺸﻣ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا تﻼﻣﺎــﻌﺗ و ﺖﻗاﺪــﺻ ،ﻖــّﻠﻌﺗ س
ﻲــﻣ ﺪــﻧاد )
،ناﺮــﮕﻳد و اﺪــﻴﺣو 1382
: 68 و 69 .(
مﺎــﻨﺗﺎﭘ ﺮــﻈﻧ زا
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻛ دراد ﻲﺳﺎﺳا ﺔﻔّﻟﺆﻣ ﻪﺳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ :
ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
) نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ يدﺮﻜﻳور (
99
1 - ﺎﻫ ﻪﻜﺒﺷ : تﻼﻣﺎـﻌﺗ و داﺮـﻓا ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻂـﺑاور مﺎﻨﺗﺎﭘ
يدﺎﻴﻨﺑ ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ نﺎﻧآ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺰﺟ ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﻣ ﻪﻜﺒـﺷو ﺪﻨﻛ
ـﺑار ﺎـﻫ ﺮـﮕﻳد ﻪـﻔﻟﺆﻣ ود هﺎﮕﺘـﺳﺎﺧ ناﻮـﻨﻋ ﻪ
حﺮـﻄﻣ يرﺎﻴﻤﻫ و دﺎﻤﺘﻋا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻣ دزﺎﺳ . ﻪﻜﺒﺷ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺎﺑ وا ﺎﻫ
ﺎـﻳ ﻲﻘﻓا ي
»
ﺐـﻠﻃ تاوﺎـﺴﻣ «
ﻪﻜﺒﺷ زا ﺎﻳ يدﻮﻤﻋ يﺎﻫ
»
ـﻠﻃ رﺎـﺼﺤﻧا ﺐ
« ﺪـﻗﺎﻓ ار مود عﻮـﻧ
ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ يرﺎﻴﻤﻫ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و دﺎﻤﺘﻋا يراﺮﻗﺮﺑ ناﻮﺗ ﺪﻨﻛ
.
2 - يرﺎﻴﻤﻫ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ :
ﭘ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ زا ﻲﺻﺎﺧ عﻮﻧ مﺎﻨﺗﺎ
ﺎﻳاز ار يرﺎﻴﻤﻫ ﻳﺮﺗ
ﻦ ﻲـﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺰﺟ ﻲـﺘﺣ و ﺪـﻧاد
ﻲــﻣ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ كﻼــﻣ ار نآ ﺪــﻣﺎﻧ
. ﻒــﻳﺮﻌﺗ رد وا
هرﺎـﺷا ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ و نزاﻮﺘﻣ عﻮﻧ ود ﻪﺑ يرﺎﻴﻤﻫ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻲﻣ ﺪـﻳﺎﻤﻧ .
ﺎـﻫﺰﻴﭼ نﺎـﻣﺰﻤﻫ ﻪـﻟدﺎﺒﻣ ﺎـﺑ نزاﻮـﺘﻣ عﻮـﻧ رد ﺎـﺑ ي
؛ﻢﻴﺘﺴﻫ ﻪﺟاﻮﻣ ،ﺮﺑاﺮﺑ شزرا ﻪـﻄﺑار ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴـﻤﻌﺗ عﻮـﻧ رد ﺎﻣا
ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ لﺎﺣ ﻪﻤﻫ رد ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻳﺮﺟ رد ﻲﻣواﺪﻣ ﻲﻟدﺎﺒﺗ ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ار ﻲﻠﺑﺎﻘﺘﻣ تارﺎﻈﺘﻧا ﺎﻣا ؛ﺖﺳا نزاﻮﺘﻣ ﺮﻴﻏ و ﺪـﻨﻛ
.
هﺪـﻨﻳآ رد ،ﺪـﻳﺎﺑ هﺪـﺷ ﺎﻄﻋا نﻮﻨﻛا ﻪﻛ يدﻮﺳ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ددﺮﮔ ﺖﺧادﺮﭘزﺎﺑ )
،يﻮﺳﻮﻣ و ﻲﻠﺳﻮﺗ 1384
: 15 - 16 .(
3 - دﺎــﻤﺘﻋا : ﺮــﺻﺎﻨﻋ زا دﺎــﻤﺘﻋا ﺖــﻳﻮﻘﺗ ياﺮــﺑ يروﺮــﺿ
ﻪـﻛ ﺖـﺳا ناﺮﮕﻳد ﻲﻨﻴﺑ ﺶﻴﭘ ﻞﺑﺎﻗ رﺎﺘﻓر ﻞﺻﺎﺣ و يرﺎﻜﻤﻫ ﺎــﺑ ﻚــﻳدﺰﻧ ﻲﻳﺎﻨــﺷآ ﻖــﻳﺮﻃ زا ﻚــﭼﻮﻛ ﺔــﻌﻣﺎﺟ ﻚــﻳ رد ﻲــﻣ ﻞــﺻﺎﺣ ناﺮــﮕﻳد گرﺰــﺑ ﻊــﻣاﻮﺟ رد ﺎــﻣا ؛دﻮــﺷ
و ﺮــﺗ
هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻲﺼﺨﺷ ﺮﻴﻏ دﺎﻤﺘﻋا ﻚﻳ ﺮﺗ ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻏ ﻞﻜﺷ ﺎﻳ ﺮﺗ
ﻲﻣ تروﺮﺿ دﺎﻤﺘﻋا زا ﺪـﺑﺎﻳ
. هرﺎـﺷا دﺎـﻤﺘﻋا عﻮـﻧ ود ﻪـﺑ يو
ﻲﻣ ﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻤﺘﻋا و ﻲﺼﺨﺷ دﺎﻤﺘﻋا ،ﺪﻨ .
؛مود عﻮـﻧ يو
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ تﺎـﻴﺑدا رد ﻪـﻛ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻨﻌﻳ
ﻲـﻣ هﺪـﻴﻣﺎﻧ ﺰﻴﻧ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ دﺎﻤﺘﻋا ًﺎﻀﻌﺑ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ياﺮـﺑ ،دﻮـﺷ
ﻲﻣ ﺮﺗﺪﻨﻣدﻮﺳ ﺪﻧاد
. ﻢـﻫ زا ار ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ عﻮﻧ ود مﺎﻨﺗﺎﭘ سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
ﻲﻣ ﺰﻴﻤﺗ ﺪﻫد .
ـﻫوﺮﮔ ﻦﻴـﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
1ﻲ ﻲﻣﺎـﮕﻨﻫ نآ،
ﻪﻨﻴﻣز زا داﺮﻓا ﻪﻛ طﺎﺒﺗرا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻜﺒﺷ نورد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗﺮﺑ
ﻲـﻣ قﺎـﻔﺗا ،ﺪـﻨﻨﻛ ﺪـﺘﻓا
. ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺮـﮕﻳد فﺮـﻃ زا
ﻲﻫوﺮﮔ نورد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺎـﺑ داﺮـﻓا ﻦﻴﺑ و ﺖﺳا ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔﺮﺼﺣ2
ﻲﻣ قﺎﻔﺗا نﺎﺘﺳود هوﺮﮔ و هداﻮﻧﺎﺧ ﺮﻴﻈﻧ يﻮﻗ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺪـﺘﻓا
ـﻓ ﺎﻬﻧآ ياﺮﺑ ار ﻲﻌﻗاو و ﻲﻔﻃﺎﻋ ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮ
ﺪـﻧروآ .
يﺮـﺘﻤﻛ عﻮـﻨﺗ ﻲﻫوﺮﮔ نورد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ياراد داﺮﻓا ﺪﻧراد نﺎﺸﻳﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﺶﻴﭘ رد )
،ﺰﻣﺎﻴﻠﻳو 2006 .(
ﻦـﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ
هﺪـﻨﻫد ﺪـﻧﻮﻴﭘ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ،رﻮﻛﺬﻣ عﻮﻧ ود نﺎـﻴﺑ ﺰـﻴﻧ3
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ رد مدﺮﻣ ﻪﻛ هﺪﺷ ﻲﻧﺎـﺴﻛ ﻞـﻴﺒﻗ زا ﻪﺑﺎـﺸﻣ ﺮـﻴﻏ يﺎﻫ
ﻲﻣ هوﺮﮔ دراو جرﺎﺧ زا ﻪﻛ ﻪﺑ ار ﺪﻧﻮﺷ
ﻲـﻣ ﺪـﻧﻮﻴﭘ ﻢﻫ ﺪـﻫد
.
هدﺮﺘﺴﮔ رﺎﻴﺴﺑ ﻲﺗرﺪﻗ داﺮﻓا ياﺮﺑ ﻦﻳا ﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪـﻛ ﻲﻌﺑﺎـﻨﻣ زا ﺮـﺗ
ﻲــﻣ ﻢﻫاﺮــﻓ ،ﺪــﻧراد رﺎــﻴﺘﺧا رد ﻪــﻌﻣﺎﺟ رد دروآ
) ،كﺎــﻜﻟو
2001 : 13 .(
ﻪﻳﺎﻣﺮــــﺳ زا دﺪــــﻌﺘﻣ ﻒﻳرﺎــــﻌﺗ ﻖــــﺒﻃﺮﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎــــﻨﺑ
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
(Social Capital)
ﻲـﻣ نﺎـﻘّﻘﺤﻣ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫو ناﻮـﺗ
را و ﺎــﻫرﺎﺠﻨﻫ زا ﻲــﻨﻴﻌﻣ ﺔــﻋﻮﻤﺠﻣ نآ ﻪــﻛ ﺖــﻔﮔ يﺎﻬــﺷز
،دﺎـﻤﺘﻋا ﺖـﻳﻮﻘﺗ تﺎـﺒﺟﻮﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻤﺳر ﺮﻴﻏ و ﻲﻤﺳر مﺎﺠـﺴﻧا و قﺎـﻓو ،يرﺎﻜﻤﻫ ،ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ماﺮﺘﺣا ،ﺪﻧﻮﻴﭘ ،ﺖﻗاﺪﺻ داﺮـﻓا نﺎـﻴﻣ رد ار ﻲـﻗﻼﺧا لﻮـﺻا ﻲـﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ،هداﻮﻧﺎﺧ و هوﺮﮔ ،ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﻨﻛ
.
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ
ﻲﻣ ،ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﻛ ﻲﺒﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻄﺳ ود زا ناﻮﺗ
زا ﺢ
ﺖﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ياﺮﺑ ﺮﺻﺎﻨﻋ :
1 -Bridging social capital 2 -Bonding social capital 3 -Linking social capital
100
و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ مود
ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ ، 42
هرﺎﻤﺷ ، مود ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390
1 - ﻲﻔﻴﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ :
زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻲـﻔﻴﻛ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳﺮﺗ ﻢﻬﻣ :
ﻒﻟا ( ﺖﺧﺎﻨﺷ و ﻲﻫﺎﮔآ :
ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻔﻴﻛ ﻢﻬﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻲﻜﻳ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
» ﻲﻫﺎﮔآ « ﻲﻫﺎـﮔآ مﺎـﻨﺗﺎﭘ و ﻦـﻤﻠﻛ هﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ ﺖﺳا
ــﺻﺎﻨﻋ زا ﻲــﻜﻳ ﺮ
مزﻼــﻣ ود ﻦــﻳا و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﻢــﻬﻣ
ﺎﺷ ﺖﻴﻤﻫا و ﺪﻧﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ن
ﺰﻴﻧ
نﺎـﻴﻨﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻳا رد يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻞﻤﻋ ﺪﻧروآ
. ب - ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا دﺎﻤﺘﻋا :
زا ﺚـﻌﺒﻨﻣ
ﻪﻨﻴﻣز ﺖـﺳا روﺎﺑ ﻦﻳا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ يدﺮﻓ و ﻲﻗﻼﺧا ،ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ
اﺮﮕﻳد ﻪﻛ ن
ﺎـﻳ ﻦـﻣ هﺎـﻓر ﻪـﺑ نآزا بﺎﻨﺘﺟا ﺎﻳ ﻲﺸﻨﻛ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ
ﺰـﻴﻫﺮﭘ ناﺮﮕﻳد و ﻦﻣ ﻪﺑ نﺪﻧﺎﺳر ﺐﻴﺳآ زا و ﻚﻤﻛ ناﺮﮕﻳد ﻲــﻣ ﺪــﻨﻳﺎﻤﻧ . مﺎــﻨﺗﺎﭘ ﻪــﻜﻧﺎﻨﭼ و دﺎــﻤﺘﻋا ﻦﻴــﺑ ،ﺖــﺳا ﺪــﻘﺘﻌﻣ
ﻪـﺑ ﻲـﻨﻌﻳ ،دراد دﻮـﺟو ﺖـﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ،ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ يرﺎﻜﻤﻫ يرﺎﻜﻤﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ناﺮﮕﺸﻨﻛ نﺎﻴﻣ رد دﺎﻤﺘﻋا ﺶﻳاﺰﻓا ناﺰﻴﻣ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺰﻴﻧ ﺶﻨﻛ رد ﺖﻟﻮﻬﺳ و ﺪﺑﺎﻳ
. ﺮـﻴﻏ ﺮـﺼﻨﻋ دﺎﻤﺘﻋا
رﺎـﺘﻓر ﻲـﻨﻴﺑ ﺶﻴـﭘ مﺰﻠﺘﺴﻣ ﻪﻜﻠﺑ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآﺎﻧ و يرﺎﻴﺘﺧا ﺶﻴﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻚﻳ ، تﺎـﻋﺎﻤﺘﺟا رد ﻲﻨﻴﺑ
راﻮﺘﺳا ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻏ دﺎﻤﺘﻋا ﻪﺑ ﻊﻣاﻮﺟ رد و ﻪﻧﺎﻤﻴﻤﺻ دﺎﻤﺘﻋا ﻪﺑ ﺖﺳا .
2 - ﻲــﻤﻛ ﺮــﺻﺎﻨﻋ :
ﻢــﻬﻣ ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﻲــﻤﻛ ﺮــﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳﺮــﺗ
ترﺎﺒﻋ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا زا ﺪﻧا
: ﻒـﻟا (
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎـﺸﻣ :
ﻪﻜﺒـﺷ
ﻲـﻤﻛ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲﻧﺪـﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ .
ﻧ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﻲـّﻠﻛ هﺎﮕ
نﺎﻣزﺎـﺳ و لﺎﻌﻓ ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ـﺘﻓﺎﻳ
ﻪ
هوﺮـﮔ و داﺮـﻓا يﺎـﻫ
ﻪـﺑ و ﺖـﺳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﻮﻣا رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻤﻴﻘﺘـﺴﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،مﺎﻨﺗﺎﭘ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا زا يرﺎﻴﺴﺑ ةﺪﻴﻘﻋ دراد ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ .
ب -
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا تﺎـﻃﺎﺒﺗرا :
ﻣ ﺮــﺻﺎﻨﻋ زا ﻲــﻜﻳ ﺔــﺑﺎﺜﻣ ﻪــﺑ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا طﺎــﺒﺗرا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﻢــﻬ
ﺢﻳﺮﺻ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻛذ ﻲﻨﻤﺿ ﺎﻳ .
هﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ
» ﺪﻠﻴﻓ
« رد يﺰﻛﺮﻣ ﺔﻄﻘﻧ ، ﺔﻤﻠﻛ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺸﻳﺪﻧا
» ﻲﻃﺎﺒﺗرا عﻮﺿﻮﻣ «
؛ﺖﺳا
ﻪﻜﺒـﺷ دﺎﺠﻳا ﻖﻳﺮﻃ زا داﺮﻓا اﺮﻳز ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ ﻲﻃﺎـﺒﺗرا يﺎـﻫ
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ار ﻲﻳﺎﻫرﺎﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﺘﺣاﺮﺑ ـﻨﻫد
ﻲﻳﺎـﻬﻨﺘﺑ ﻪـﻛ ﺪ
ﻲـﻣ مﺎـﺠﻧا يراﻮﺷﺪﺑ ﺎﻳ و ﺪﻧراﺪﻧ ار نآ مﺎﺠﻧا ترﺪﻗ ﺪـﻨﻫد
.
ﻪﻜﺒـــﺷ نورد رد يﺎـــﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﺎﻬـــﺷزرا ،ﻲﻃﺎـــﺒﺗرا يﺎـــﻫ
ﻲﻣ اﺪﻴﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻂﺴﺑ داﺮﻓا نﺎﻴﻣ رد ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲـﭘ رد و ﺪﻨﻛ
ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﺎﻣ كﺮﺘﺸﻣ هﺎﮔﺪﻳد نآ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و دﻮﺷ
ﻲﻨﻏ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲـﻣ ﺮﺗ
دﻮـﺷ .
ـﻴﻟد ﻦﻴـﻤﻫ ﻪـﺑ ﻞ
» ﺪـﻠﻴﻓ
1«
ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ :
ﻪﻜﺒﺷ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا شزرا و يا
رد كﺮﺘـﺸﻣ يﺎﻫ
دراد يﺎﺟ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺐﻠﻗ )
، ﻲﺤﻴﺼﻓ 1386
: 85 .(
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ار دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻳﻮﺳ زا
ﺺﺧﺎـﺷ زا ﻲـﻜﻳ ناﻮـﺗ يﺎـﻫ
ﺖﺴﻧاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻬﻣ .
رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺖّﻠﻋ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎـﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا زا ،تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺪﻧا هدﺮﺑ مﺎﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
ﻲﻣ مﺎﻨﺗﺎﭘ ﺪﻳﻮﮔ
" : يﺎـﻫ خﺮـﭼ دﺎﻤﺘﻋا
ﻲﻣ ﻦﻏور ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻴﺣ
"ﺪﻧز )
،ناﺮﮕﻳد و ﻲﻤﻠﻋ 1384
:
244 .(
ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﺶﺠﻨــﺳ ياﺮــﺑ ،ﺖــﺳا ﺪــﻘﺘﻌﻣ ﺰــﻴﻧ نﺮﭙﻟﺎــﻫ ﻪـﺑ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ﻪـﻛ ﻢﻳﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ هدﺎﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﺳ ﺰﻴﻧ نآ .
رادرﻮﺧﺮﺑ ﺮﺑ ﻲﺘﻴﺻﻮﺼﺧ ﻦﻴﻨﭼ زا دﺎﻤﺘﻋا
ﺖﺳا . ﻟﺎﻫ ﻪـﻛ ﺪـﻧاد ﻲـﻣ ﻲـﺼﺧﺎﺷ ار ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا دﺎـﻤﺘﻋا نﺮﭙ
ﺖﺳا ﺶﺠﻨﺳ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﮔدﺎﺴﺑ )
ف،نﺎﻤﻫ 84
و 85 .(
ﺮـﺼﻨﻋ ﻦـﻳا
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺶﺠﻨـﺳ رد دراد ﻪـﻛ ﻲﺘﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ تﺎــﻃﺎﺒﺗرا و ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﻲــﻤﻛ ﺮــﺼﻨﻋ ود رﺎــﻨﻛ رد دراد ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ هﺪﻴﺠﻨﺳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻊﺑﺎﻨﻣ
هار ﺎﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫ
ﻲـﻣ ترﺎـﺒﻋ ﺪـﻧاد
زا :
1-Field
ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
) نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ يدﺮﻜﻳور (
101
ﻒﻟا ( يدﺎﻬﻧ : مﺎﻈﻧ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ يﺎﻫ
.
ب ( شﻮــﺟ دﻮــﺧ :
ﻚــﻳ يﺎــﻀﻋا ﻞــﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨــﻛ زا ﻪــﻛ
ﻲﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ عﺎﻤﺘﺟا ﺪﻳآ
.
ج ( داز نوﺮــﺑ :
ﻪﻤــﺸﭼﺮﺳ ﻪــﻛ ﺖــﺳا نآ رﻮــﻈﻨﻣ ﻪــﻛ
ﻲـﻣ رﺎـﻛ ﻪـﺑ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا عﺎﻤﺘﺟا نﺎﻤﻫ زا ﺮﻴﻏ ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ،ﻦﻳد ﺶﻘﻧ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد و ،دور رﺎﻴﺴﺑ ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ .
د ( ﺖﻌﻴﺒﻃ :
مﺎـﻈﻧ ﺖـﻴﻤﻫا ﺮﺑ نآ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ يﺎـﻫ
ﺖﺳا يﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ )
،ناﺮﮕﻳد و ﻲﺑﺎﺘﻛ 1383
: 175 .(
ﻞـﻴﻟد ﻪﺑ
ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﺮـﻳز رد ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ دﺎـﺠﻳا رد ﻦـﻳد ﺖﻴﻤﻫا ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻪﻟﻮﻘﻣ دﻮﺷ
.
ﻪﻧﻮﮔ و ﻦﻳد يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
هژاو ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺖﻔﺻ يراﺪﻨﻳد ،ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺖﺳا ﻦﻳد
ياﺮﺑ ﻖﻠﻄﻣ و ﻲﻌﻄﻗ قاﺪﺼﻣ ﻲﻨﻌﻳ ؛ﺖﺳا ﻲﺒﺴﻧ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا و ﻲﻤﻧ نآ ﺖﺳا ﻲﺒﺗاﺮﻣ ياراد ظﺎﺤﻟ ﻦﻳا ﻪﺑ و دﺮﻛ مﻮﻠﻌﻣ ناﻮﺗ
ﻲﻣ يﺎﺟ يﺮﺜﻛاﺪﺣ و ﻲﻠﻗاﺪﺣ ﺖﻴﻌﺿو ود ﻦﻴﺑ و دﺮﻴﮔ
. مود
ﻲﻣ ﻲﻘﻄﻨﻣ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻪـﺑ هژاو ود ﻦـﻳا ﺔـﻄﺑار ﻪـﻛ ﺖـﻔﮔ ناﻮﺗ
ﺖﺳا قاﺪﺼﻣ و مﻮﻬﻔﻣ ﺔﻄﺑار ﻲﻋﻮﻧ .
ﻛ مﻮـﻬﻔﻣ ﻚﻳ ﻦﻳد ﻲـﻠ
هﻮـﻠﺟ و قاﺪﺼﻣ يراﺪﻨﻳد و ﺖـﺳا نآ زا يا
. ﻪـﻛ يراﺪـﻨﻳد
ـﺑ ،ﺪﻨﺘـﺴﻫ داﺮـﻓا ﻞـﺻا رد نآ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺣاو ﺮ
،سﺎـﺳا ﻦـﻳا
شﻼﺗ ﻲـﺳﺪﻗ و ضﺎـﻴﻓ ﻪﻤـﺸﭼ نآ كرد ياﺮـﺑ يدﺮﻓ يﺎﻫ
ﺖﺳا . دﺮـﻓ و دراد ﻦـﻳد ﻪـﺑ مﺎـﺗ ﻲﮕﺘﺴﺑاو يراﺪﻨﻳد ﻦﻳا ﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻲﻣ توﺎﻔﺘﻣ تﺎﻬﺟ زا ﺎﻳ تﺎﺟرد ﺎﺑ ،راﺪﻨﻳد ار دﻮـﺧ ،ﺪﺷﻮﻛ
ﺒﻨﻣ ﻚﻳ ﺎﺑ ﻢﻫ ،ﺖﺳا رﻮﻠﺒﺘﻣ ﻦﻳد رد يو ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ ،ضﺎﻴﻓ ﻊ
تاﺬــﻤﻫ ﺖــﻬﺟ و ناﺰــﻴﻣ ،سﺎــﺳا ﻦــﻳا ﺮــﺑ و ﺪــﻧادﺮﮔ تاذ ﻲﻣ ﻦﺷور ار وا يراﺪﻨﻳد ،يو ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻦﻳد ﺎﺑ دﺮﻓ يرﺎﮕﻧا دزﺎــﺳ )
، ﻲــﺳ ﺪﻨــﺳﺮﻴﻣ 1382
: 59 - 61 .(
ﻲﻧﻮﮔﺎــﻧﻮﮔ ﻦــﻳا
هوﺮـﮔ و داﺮـﻓا رد يراﺪـﻨﻳد
ﻪـﺸﻳﺪﻧا رد توﺎـﻔﺘﻣ يﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﻚﻴﺳﻼﻛ نﺎﺳﺎﻨﺷ ﺔـﻨﻴﻣز رد ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺮﺻﺎﻌﻣ
ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﻦـﻳد ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ
هﻮﻴـﺷ ﻪـﺑ ،ﺪـﻧا نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ و ﻞﻣﺄﺗ درﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ﻪﻛ ﺖﺳا
ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺎﻬﻧآ زا .
ﻲﻨﻌﻳ ؛ﻦﻳد ﺔﻧﺎﮔ ﻪﺳ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﺖﻨﻛ
» ﺪﻳﺎﻘﻋ
« ،
» ﻒـﻃاﻮﻋ « و
» ﻞﻤﻋ « هدﺮـﻛ هرﺎـﺷا نﺎﺴﻧا يدﻮﺟو ﺔﻧﺎﮔ ﻪﺳ دﺎﻌﺑا ﺐﺴﺣ ﺮﺑ
ﺖﺳا . ﻪـﺑ ﻲـﻨﻳد ﻞﻤﻋ زا ﺖﻨﻛ ﻊﺳﻮﻣ ﺮﻴﺒﻌﺗ
» مﺎـﻈﻧ
« ﻪـﺑ ار وا ،
ﻪﺒﻨﺟ دﻮﺟو نﺎﻋذا ناﻮـﻨﻋ ﺖﺤﺗ نآ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻛ ﻦﻳد رد يا
هدﺮﻛ دﺎﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻌﺑ ﺖـﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻚﻳدﺰﻧ ،ﺪﻧا
) ﻲﻋﺎﺠـﺷ
،ﺪﻧز 39:1384 .(
ﻦﻳد ﻢﻴﻛرود ﺮﻈﻧ زا هوﺮﮔ
يﺎـﻫ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا دﻮـﺟو ﻪـﺑ ار
ﻲﻣ دروآ
ًﺎـﺳﺎﺳا و يﺮـﻣا
ﻲـﻫوﺮﮔ و
ﺎـﻳ
ﺖـﺳا ﻲـﻌﻤﺟ .
ﻦـﻳا
نﺎﻤﻫ يﺰﻴﭼ
،ﻢﻴـﻛرود ﻪـﺘﻔﮔ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﺤـﺳ زا ار نآ
و
دﺎﺟ و ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻲﻣ دزﺎـﺳ . وا ﺮـﻈﻧ زا
» ﻦـﻳد ﻚـﻳ زا ﺖـﺴﺗرﺎﺒﻋ
مﺎﻈﻧ كﺮﺘﺸﻣ اﺰﻟا و م ﻪﺑ ﻪﻛ لﺎﻤﻋا و تادﺎﻘﺘﻋا زا روآ رﻮـﻣا
ﺪﻘﻣ س ؛ نآ ﻲﻨﻌﻳ ﺰﻴﭼ
اﺪﺟ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
، و اﺰﺠﻣ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ مﺮﺘﺤﻣ
ﻲﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﻮﺷ
د
؛ و تادﺎﻘﺘﻋا ﻲﻟﺎﻤﻋا
ﺔـﻤﻫ ﻪﻛ ﻲﻳﺎـﻬﻧآ
ر ا ﻪـﻛ
ا ز ﻦﻳا ﺎﻫ
ﻲـﻣ يوﺮـﻴﭘ ﺪـﻨﻛ
، رد عﺎـﻤﺘﺟا ﻚـﻳ ﻲـﻗﻼﺧا
ﻪـﻛ
ﺎــﺴﻴﻠﻛ ﻲــﻣ هﺪﻧاﻮﺧ ﻲــﻣ ﻢﻫدﺮﮔ،دﻮــﺷ
دروآ « )
،ﺰﻧﺪــﻴﮔ 1384 :
504 .(
ﺮﺑو ﺲﻛﺎﻣ دﺰﻧ ﻦﻳد
زا ﺖﺴﺗرﺎﺒﻋ
"
عﻮﻧ ﻲﺻﺎﺧ رﺎـﺘﻓر زا
ﻚﻳ رد ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
"
ﻪـﻛ ﺪـﻳﺎﺑ و ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﺑ ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻂﻳاﺮـــﺷ و
ﺰـــﻴﻧ ﺖـــﺧادﺮﭘ نآ رﺎـــﺛآ )
ﻢـــﻠﻳو ، 1377 : 39 .(
و ترﻮﭙﻟآ ) 1950 ( نﺎﻴﻣ عﻮﻧ ود يدﺎﻬﻧ و هﺪﺷ ﻲـﻧورد هﺪـﺷ
ﻲﻨﻳد ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻲﻣ دراﺬﮔ طﺎﺒﺗرا ﺎﺗ ﺶﻳاﺮﮔ
يﺎـﻫ ﺎـﺑ ار ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﻦﻳا نﺎـﺸﻧ ﻪﻟﻮﻘﻣ ود د
ﺪـﻫ ) هداز جاﺮـﺳ 1384
: 61 ( ﻪـﻜﻧآ ﺎـﺑ ؛
102
و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ مود
ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ ، 42
هرﺎﻤﺷ ، مود ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390
و
1چا ) 1951 ( ياﺮﺑ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ رﺎﺑ ﻦﻳا ﻪﺘﻜﻧ ﻪـﻛ دﺮﻛ حﺮﻄﻣ ار
ﺑﺮﺠﺗ ﺔ ﻲﻨﻳد نﺎﻳدا ياراد زا ﺖـﺳا ترﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻌﺑ ﻪﺳ
،
ﺪﻌﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﺎﻳ يﺮﻈﻧ
، آ ﻲـﻨﻴﻳ ﺎـﻳ ﻲـﻠﻤﻋ ﻪـﻌﻣﺎﺟ و ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ
ﻪـﺑ ار ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﻪـﺟﻮﺗ كرﺎﺘﺳاو كﻼﮔرﺎﺛآﺎﻣا ،ﻊﻤﺟﺎﻳ
دﺮـﻛ ﺐـﻠﺟ ﻦـﻳدزا يﺪـﻌﺑ ﺪﻨﭼ ﻒﻳﺮﻌﺗ يﻮﺳ )
نﺎـﻤﻫ
، 62 ( .
رﺎﺘﺳا و كﻼﮔ ك
نﺎﻋذا ﻲﻨﻳد تﺎﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﻫﺎﻣ بﺎﺘﻛ رد
وﺎﻔﺗ دﻮﺟو ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧا هدﺮﻛ ت
،ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻳدا نﺎﻴﻣ رد هﻮﺟو
ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ نآ نﺎﻴﻣ رد ار
ﺎﻫ ﺖﻓﺎﻳ . ﻦﻳا ﺟو هﻮ ﺎﻳ رد ﺎﻫ ﻪﺻﺮﻋ
ﺖﻘﻴﻘﺣ دﺎﻌﺑا يراﺪـﻨﻳد
ﻲـﻣ ﻞﻴﻜـﺸﺗ ار
زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ و ﺪـﻨﻫد :
دﺎـﻌﺑا يدﺎـﻘﺘﻋا
، ،ﻲﻜــﺳﺎﻨﻣ يﺪـﻣﺎﻴﭘ
، ﻲﻔﻃﺎــﻋ يﺮـﻜﻓ و ﻲــﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ) ناﺮﮕﻳد و ﻲﺑﺎﺘﻛ 1383
، : 177 (.
ﻲﻜﺴﻨﻟ )2
1961 ( عﺎﻤﺘﺟا نﺎﻴﻣ توﺎﻔﺗ ﻲﺒﻫﺬﻣ
و ﺖﻴﻌﻤﺟ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺔـﺘﻓﺎﻳ ترﻮـﺼﺑ ﺮـﺻﺎﻌﻣ ﺔـﻌﻣﺎﺟ رد ار ﻲـﻨﻳد ﻲـﺑﺮﺠﺗ
د نﺎﻴﻣ و داد حﺮﺷ عﻮﻧ و
يﺪـﻨﺒﻳﺎﭘ ﻪـﺑ
ﻦـﻳد ﻪـﻛ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳا
ﺰﻳﺎﻤﺗ ﺖﺷاﺬﮔ . ﻞـﻣﺎﻌﺗ ﺮـﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺪﻨﺒﻳﺎﭘ
و ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ثاﺮـﻴﻣ رد ﻪـﻛ ﻲﻧﺎﺘـﺳود ﺎﺑ هداﻮﻧﺎﺧ ﺔﻴﻟوا هوﺮﮔ ﻢﻴﻬﺳ ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﻨﻳد يﺪـﻨﺒﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ،ﺖﺳا ﻲﻨﺘﺒﻣ ،ﺪﻧا
ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ رد يدﺮــﻓ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﻪــﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎــﺳ ﻲــﻨﻳد يﺎــﻫ
ﻪﻨﻳدﺎﻬﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﻳ
دراد هرﺎـﺷا )
،هداز جاﺮـﺳ 1384
:
60 .(
ﺖـﺳا ﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ لاﺪﺟ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻦﻳد دﺎﻌﺑا دﺪﻌﺗ ﺎـﻳ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ ار ﻲﻳﻮـﮕﻟا ﻪـﭼ ﻪـﻛ صﻮﺼﺧ ﻦﻳا رد لﻻﺪﺘﺳاو و ﻞﻜـﺸﻣ يرﺎـﻛ ،ﻢﻴـﻨﻛ ﻲـﻓﺮﻌﻣ يراﺪـﻨﻳد يﻮـﮕﻟا ﻦﻳﺮﺗﺪﺑ
ﺪـﺷﺎﺑ ﻦـﻜﻤﻣ ﺮـﻴﻏ ﺪﻳﺎﺷ .
ناﺪﻨﻤـﺸﻧاد ﻲـﺧﺮﺑ ﻪـﻛ رﻮﻄﻧﺎـﻤﻫ
هدﻮﻤﻧ لﻻﺪﺘﺳا
ـﻴﻘﺤﺗ ﺮـﻫ رد ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ،ﺪـﻧا توﺎـﻔﺘﻣ ﻖ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻴﺿﺮﻓ و ﺎﻫ
نﻮـﻣزآ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ
1- Watch 2- Lenski
ﻲﻣ رد ﻪـﻛ ،يرﺎـﻣآ ﺖـﻴﻌﻤﺟ ﻪـﺑ ﻪـﻜﻠﺑ ؛دراد ﻲﮕﺘـﺴﺑ ،دﻮﺷ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺖـﻴﻌﻗﻮﻣ و ﻪـﻗﺮﻓ ﺎﻳ ﻦﻳد عﻮﻧ ةﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑ
ﺖـﺳا ﻪﺘـﺴﺑاو ﺰﻴﻧ ، ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻴﻌﻤﺟ )
،هداز جاﺮـﺳ 1384
:
75 .(
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﺧﺎﻨﺷ ناﺮﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ رد يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
ﻲﻳﺎـﻫ
ﻪـﻧﻮﮔ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ و ﻲـﭘ ﻚـﻴﻧ ﻂـﺳﻮﺗ ؛نﺎـﻧاﻮﺟ يراﺪـﻨﻳد يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻪﻧﺎﺳﺎﻨﺷراﺪﻳﺪﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ناﺮﮕﻳد .
رد يو
ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا 8
ﺖـﺳد نﺎـﻧاﻮﺟ نﺎـﻴﻣ رد يراﺪـﻨﻳد زا ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا ؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ زاﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺎﻫ
: 1 - يراﺪﻨﻳد ﺪﺿ 2
- ﺮـﻴﻏ
يراﺪــﻨﻳد 3
- ماﻮــﻋ يراﺪــﻨﻳد 4
- يراﺰــﺑا يراﺪــﻨﻳد 5
-
ﻦﻳﻮﻧ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ يراﺪﻨﻳد 6
- ﻲﺗﺎـﻴﻬﻟا يراﺪـﻨﻳد 7
- يراﺪـﻨﻳد
رﻻﻮﻜﺳ 8 - ﻚﻴﺋﻻ يراﺪﻨﻳد .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪـﺑ نﺎﻧاﻮﺟ يراﺪﻨﻳد ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺖﺳا هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﺶﻳاﺮﮔ رﻻﻮﻜﺳ يراﺪﻨﻳد ﺖﻤﺳ )
ﻲﭘ ﻚﻴﻧ
ناﺮﮕﻳد و 1382
.(
يراﺪـﻨﻳد عاﻮـﻧا و ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺎـﺑ ﻲـﺳﺪﻨﺳﺮﻴﻣ ﻂـﺳﻮﺗ ؛نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد نﺎﻴﻣ رد ﺶﻳﺎـﻤﻴﭘ شور
و يﺰــﻛﺮﻣ ﺢﻄــﺳ ود يراﺪــﻨﻳد عاﻮــﻧا ياﺮــﺑ ،ﻪــﺘﻓﺮﮔ مﺎــﺠﻧا يﺰـﻛﺮﻣ ﺔـﻳﻻ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ ﻦــﻳد ﻲﻠــﺻا دﺎــﻌﺑا ﺮــﺑ ﻲــﻨﺘﺒﻣ يراﺪــﻨﻳد
» و ﺎــﻫروﺎﺑ ،ﻚــﺳﺎﻨﻣ
ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻦﻳد يﺎﻫ « ﻪـﻳﻻ رد و يراﺪـﻨﻳد عاﻮـﻧا ﻲﻧﻮـﻣاﺮﻴﭘ يﺎـﻫ
ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪـــﻳا /
ﻲﻤـــﺳر ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪـــﻳاﺮﻴﻏ /
،ﻲﻤـــﺳرﺮﻴﻏ
ﻲﺘّﻨــﺳ / ﺎــﻳﻮﭘ ﻪﻄــﺳاوﺎﺑ ، /
ﺖــﺳا هدﺮــﻛ حﺮــﻄﻣ ار ﻪﻄــﺳاو ﻲــﺑ
) ﻲـــﺳﺪﻨﺳﺮﻴﻣ :
1383 .(
ﻲﺘﻌﻳﺮـــﺷ ﺪـــﻨﻧﺎﻣ ﻲﻧﺎـــﺴﻛ ﺮﺘـــﺸﻴﭘ و
ﻪﻧﻮﮔ يراﺪـﻨﻳد و ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ تﺮﺧآ ،ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔﺎﻴﻧد يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
ﻊﻗاو نﺎـﻴﺑ ار تﺮـﺧآ و ﺎـﻴﻧد ﻪـﺑ هﺎـﮕﻧ ﻖﻴﻔﻠﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ
ﺪﻧدﺮﻛ )
،نﺎﻤﻫ 88 .(
،يراﺪـﻨﻳد دﺎﻌﺑا ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗﺎﺑ يﺮﺘﺴﺒﺷ ﺰﻴﻧ و
ﺪﻳا،ﺮﺋﺎﻌﺷو ﻞﻤﻋ
ار،ﻲـﻨﻳد يﺎـﻫ ﻪـﺑﺮﺠﺗوﺪﻳﺎﻘﻋو ﺎـﻫ ه ياﺮـﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﺔﻄﺑار ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
) نﺎﺷﺎﻛ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ مدﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ يدﺮﻜﻳور (
103
ﻪـــــﻧﻮﮔ ﻒـــــﺸﻛ ﻪﺘـــــﺷاد ﺮﻈﻧﺪـــــﻣ يراﺪـــــﻨﻳد يﺎـــــﻫ
ﺖﺳا )
،يﺮﺘﺴﺒﺷ 1376
: 118 .(
ﻦـﻳد ﻒـﻳﺮﻌﺗ ،ﺖـﺳا ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻪﭽﻧآ ﻪﻧﻮﮔ عاﻮﻧا ﻪﺋارا ﻪﻜﻠﺑ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
ﻲـﺳﺎﻨﺷ ﻪـﻧﻮﮔ ؛ﺖﺳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ
ﺐـﻧﺎﺟ زا ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ يﺎـﻫ
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ناﺮﻈﻨﺒﺣﺎﺻ زﺎـﺳ و ﺎـﻬﻧآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا
ﻲﮔﮋﻳو ﺎﺑ ﺎﻫ نآ ندﺮﻛ رﺎﮔ ﻲﻌـﺳ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺎﺗ هﺪﺷ يﺎـﻫ ﻲﮔﮋﻳوﺎـﺑ ﻖـﺒﻄﻨﻣ ﻪـﺘﺒﻟا و ﺪـﻳﺪﺟ ﻲـﺳﺎﻨﺷ
دﻮﺷ ﻪﺋارا يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ .
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻦﻳد
ﻪـﺑ ار ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻪﻛ يﺮﺻﺎﻨﻋ نﺎﻴﻣ رد ﻲﻣ دﻮﺟو ﻋ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ و ﺪﻧروآ
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ ناﻮﻨ
ﻲـﻣ داﺪـﻤﻠﻗ
ﺖـﺷﺎﮕﻧا هﺪـﻳدﺎﻧ ﺪـﻳﺎﺒﻧ ار ﻦــﻳد ،ﺪـﻧدﺮﮔ .
داﺮــﻓا
ﻲﻠﻳﺮﮔ ،ﺎﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ يدﺪﻌﺘﻣ ﺮـﻧراو ،1
نﺎـﻣﺮﻣآ و فور ،2
دﺎــﻳ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮــﺳ ﺪــﺟﻮﻣ ﻞــﻣﺎﻋ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ ﻦــﻳد زا هدﻮﻤﻧ ﺪـﻧا . ،ﺪـﻳدﺮﮔ هرﺎـﺷا ﻞـﺒﻗ ﺚـﺣﺎﺒﻣ رد ﻪـﻛ ﻪـﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ
ﺖــﺳا ﻲﻳﺎــﻫدﺮﻛرﺎﻛ ةﺪﻧزﺎــﺳ ﻞــﻣاﻮﻋ زا ﻲــﻜﻳ ﺐﻫﺬــﻣ ﻪــﻛ
ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ و ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ار ﺎﻬﻧآ ﺪﻧاﻮﺗ
» ﺮـﺑ داﺮـﻓا
ﺄــﺸﻨﻣ ،ﺖــﺳا ﻦــﻜﻤﻣ ﺪــﻧراد ﻪــﻛ ﻲﺒﻫﺬــﻣ و ﻦــﻳد ﺐــﺴﺣ ،ﺪﺟﺎـﺴﻣ رﻮـﻣا رد ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ و رﻮﻀﺣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﺗرﺎﻳز و ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻦﻛﺎﻣا و ﺎﻫﺎﺴﻴﻠﻛ ،ﺎﻳﺎﻜﺗ «
) ﻲﻧاﻮـﻟا / ؛يﻮـﻘﻧ
1380 : 13 .(
ﺮـﺑو ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺑ ﻲﺘﺣ و
»
ﻲـﻣ ﺐﻫﺬـﻣ ﻪﻜﺒـﺷ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺎﻤﺘﻋا و يرﺎـﺠﺗ ﻂﺑاور ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا داﺮﻓا ﻦﻴﺑ رد يد
ﺪــﺷﺎﺑ يروﺮــﺿ ﺰــﻴﻧ يدﺎــﺼﺘﻗا ﺔــﻟدﺎﺒﻣ «
) ؛ ﺎــﻣﺎﻳﻮﻛﻮﻓ 1379
:
153 .(
ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ قﻮﻓ تﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻦﻴـﺑ ﺔـﻄﺑار ﻪـﻛ ﺪﻧﺎﻳﺎﻤﻧ
ﻪﻜﺒﺷ و ﻦﻳد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻪـﺟﻮﺗ ،داﺮـﻓا ﻲﻃﺎـﺒﺗرا يﺎﻫ
1-Grelly 2-Warner
ﻪــﻌﻣﺎﺟ و ﺖــﺳا هدﺮــﻛ ﺐــﻠﺟ دﻮــﺧ ﻪــﺑ ار يدﺎــﻳز نﺎــﺳﺎﻨﺷ
مﺎﻴﭘ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲـﻣ لﺎـﺳرا ﻪـﻌﻣﺎﺟ داﺮﻓا ﻪﺑ ﺎﻫدﺎﻬﻧ نآ و ﺪـﻧراد
مﺎﻈﻧ ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻪﻜﺒـﺷ و ﺪـﻨﻨﻛ ﻪـﻛ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ ﻲﮕﻤﻫ ،ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
ﻲﻳﺎـﻨﺒﻣ و ﺄـﺸﻨﻣ ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻤﻋ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ دﺎﺠﻳا ﺖﻬﺟ رد .
رﺰﻳﺎـﻣ ﻪـﻛ نﺎـﻨﭽﻧآ ﺎﺘـﺳار ﻦﻳا رد 3
ﻲـﻣ نﺎـﻴﺑ دراد
» ﻦـﻳد
ﻲﻣ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ـﺴﺤﻣ يا
ﻂـﺑاور ﺖـﻴﻔﻴﻛ دﻮـﺒﻬﺑ ﻪـﺑ سﻮ
ﺖـﻬﺟ رد ﻲﻠﻣﺎـﻋ ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ نآ و ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ ،ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ
درادﺮـﺑ مﺎـﮔ ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ دﺎﺠﻳا «
) ؛ﻲﻨـﺴﺣﻼﻣ 1381
:
12 .(
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺰﻧاﻮﻳا دﻮـﺒﻬﺑ رد ﻲﻨﻳد ﻚﺳﺎﻨﻣ و ﺎﻫ
ﺶﻨﻛ ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﻪـﺑ ﺎﻬﻧآ دﺎﻤﺘﻋا و ﺪﻧﻮﻴﭘ رد داﺮﻓا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ و ﺪﻨﻛ
،نﺎﻨﻣﺆﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻲﻨﻳد رﺎﺘﻓر ﻪ
ﻲﻣ هداﻮﻧﺎﺧ يﺎﻀﻋا و نﺎﺘﺳود دﺎـﺠﻳا ﺖـﻬﺟ رد ﻲﻣﺎﮔ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ ﻲّﻘﻠﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ )
؛ناﺮﮕﻳد و ﺰﻧاﻮﻳا 1380
: 165 -
162 .(
ﺪﻨﻟﺪﻧﺎﻛ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ 4
ﻪـﻛ هدﺮـﻜﻧ ضﺎﻤﻏا ﺮﻣا ﻦﻳا زا ﻢﻫ
ﻪﻜﺒـﺷ دﺎـﺠﻳا ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻦﻳد ،ﻲﮔداﻮﻧﺎـﺧ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ
ﻴﻇو ،نﺎﻋﻮﻨﻤﻫ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﻪـﻔ
ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ماﺮـﺘﺣا ،ﻲـﺳﺎﻨﺷ
ﻲـﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ لﺎﻤﻋا و ﺖﻗاﺪﺻ ،ناﺮﮕﻳد ﺪـﻧاﻮﺗ
ددﺮﮔ داﺪﻤﻠﻗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻨﺒﻣ )
،ﺪﻨﻟﺪﻨﻛ 2000 : 129 -
131 .(
ترﺪـﻗ ﻪـﻛدﺮﻛ نﺎـﻋذا ناﻮـﺗ ﻲـﻣ ﻲـﺘﺣ يور ﻦﻳازا ، ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد ﻦـﻳد ﺶـﻘﻧ ﺎـﺑ ﻲﻌﻴـﺳو ﺖﺒـﺴﻧ ،ﻦـﻳد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺖﻀﻬﻧ ﺲﻴﺳﺄﺗ و ﺞﻴﺴﺑ و ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻪﺻﺮﻋ ﺘﺟا يﺎﻫ
ﻲﻋﺎﻤ
دراد ﻲﺳﺎﻴﺳ و )
،ﻲﻠﻣﺎﻋ 1382 : 144 .(
صﻮﺼﺧ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺰﻧﻮﺳرﺎﭘ ،ﺰﻴﻧ مﻼﺳا ﻦﻳد ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ5
: زوﺮـﺑ ﺔﻨﻴﻣز مﻼﺳا رد
يﻮـﺳ ﻪـﺑ نآ ﺖﺒﺜﻣ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺮــﺑ ناواﺮــﻓ ﺪــﻴﻛﺄﺗ و ﺖــﺳﺎﻴﺳ و ﻪــﻌﻣﺎﺟ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ و ﺎــﻴﻧد
3 - Myers 4 - Candland 5- Parsons
104
و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ مود
ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ ، 42
هرﺎﻤﺷ ، مود ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1390
نوﺰــﻓا ﺐــﺗاﺮﻣ ﻪــﺑ نﺎــﻨﻣﺆﻣ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا يﺎــﻫ ﺖﻴﻟﻮﺌــﺴﻣ و ﺮــﺗ
ﺪــﻨﻤﺗرﺪﻗ ،ﺰــﺗوﺮﻛ ﻦﻟﺎــﻫ ﻪــﻜﻧﺎﻨﭼ ؛ﺖــﺳا ﺮــﮕﻳد نﺎــﻳدا زا ﺮﺗ
هدﺮــﻛ هرﺎــﺷا ﺐــﻠﻄﻣ ﻦــﻳا ﻪــﺑ ﺰــﻴﻧ لو نﺎــﺟ و ﺪﻨﻟﺮﺘــﺳو ﺪــﻧا
)
،ﻲﺤﻴــﺼﻓ 1386
: 86 .(
ﻪــﻛ ﻲﺜﺣﺎــﺒﻣ ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎــﻨﺑ
ﻪﻧﻮﮔ نﻮﻣاﺮﻴﭘ ﺎـﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا ؛ﺪـﻳدﺮﮔ ﺮﻛذ يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ
هﻮﻴﺷ ﻪﺑ نآ نآ ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ضﺮـﻓ دوﺪـﺤﻣ يا
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ : 1
- ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ رد ﻪﻛ يراﺪﻨﻳد زا ﻲﻳ
ﻲــﻌﻤﺟ ﺮــﺻﺎﻨﻋ ياراد ﻪــﻛ ﻲﺗرﻮــﺻ رد ﺪــﻧدﺮﮔ ﻒــﺸﻛ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ
و 2 - يدﺮـﻓ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺮﺻﺎﻨﻋ ياراد يراﺪﻨﻳد يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﮔا
ﺪﻳدﺮﮔ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﻒﻴﻌﻀﺗ ﺐﺟﻮﻣ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ نﺎـﺷﺎﻛ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ مدﺮـﻣ ﺮﺿﺎﺣ
لﺎـﺳ رد ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ شور ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا 1388
و ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ
ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا .
لﻮـﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻢـﺠﺣ
اﺮﻛﻮــﻛ ن داﺮــﻓا نﺎــﻴﻣ زا 18
ﻻﺎــﺑ ﻪــﺑ لﺎــﺳ 383
ﻦﻴــﻴﻌﺗ ﺮــﻔﻧ
ﺪﻳدﺮﮔ .
ـﻧﻮﻤﻧ شور زا ﻪـﻧﻮﻤﻧ داﺮـﻓا بﺎـﺨﺘﻧا ياﺮـﺑ ﻪ
يﺮـﻴﮔ
ﻪﻴﻤﻬﺳ
1يا ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻦـﻳا ﻮﻴـﺷ ة ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻦـﻳا يﺮـﻴﮔ
ﻓ ار ﻪﻨﻴﻣز ﺮ
ﻲـﻣ ﻢﻫا نﺪـﻧﺎﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷﺎﻧ زا ﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ ﻪـﻛ دروآ
تﺎـﻴﻨﻫذ يﺮﺘـﺸﻴﺑ دﺎـﻤﺘﻋا ﺎـﺑ و ﺪﻨﻛ ﻞﺻﺎﺣ يﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺪﻫد زوﺮﺑ ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﻲﻌﻗاو .
زا ﻖــﻴﻘﺤﺗ ﻦــﻳا رد
» يرﻮــﺻرﺎﺒﺘﻋا «2
و هﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا
درﻮـﻣ ﻲـﺳﺎﻨﺷ ﻪـﻌﻣﺎﺟ نادﺎﺘـﺳا زا ﻦﺗ ﺪﻨﭼ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
1 - Quota sampling 2-Validity
ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ رد ﺎـﻬﻧآ ﻲﺣﻼـﺻا تﺎـﻜﻧ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ
ﺖﺳا هﺪﺷ رﻮﻈﻨﻣ .
ﻲﻳاور راﺮـﻜﺗ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﻪﻛﺰﻴﻧ3
ﻲﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ راﺰﺑا يﺮﻳﺬﭘ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ،دزادﺮﭘ
» خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ «
ﺖـﺳا هﺪـﻣآ ﺖـﺳد ﻪـﺑ .
يﺎـﻔﻟآ ﺐﻳﺮـﺿ
فﺮﻌﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ درﻮﻣ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ خﺎﺒﻧوﺮﻛ ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺎﻫ
ناﺰﻴﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ راﺰﺑا هﺪﻧزﺎﺳ يﺎﻫ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻚﺗ ﻚﺗ يﻻﺎﺑ ﻲﻳاور
ﺖﺳا ﻖﻴﻘﺤﺗ .
3 - Reliability
