https://jcl.ut.ac.ir/
Online ISSN: 2423-3404 Autumn & Winter 2022-2023 Journal of
Comparative Law Review
(JCL)
DOI: 10.22059/JCL.2022.337153.634300
Obligations and legal effects of Bailment in comparison with Yade Amani
Mohammad Hadi Daraei1
1. Assistant Professor, Judicial Sciences and Administrative Services University, Tehran, Iran. Email: [email protected]
Article Info Abstract
Paper Research:
Research Article
Bailment is one of the means of creating commitment in the common law that has been accepted by the judiciary. The limits of the bailment obligations and effects are disputed by the common law jurists, but there is agreement in some aspects. If we compare this institution with the institutions of Iranian law, perhaps the most similar one to it is the institution of Yade Amani, although there is no exact equivalent for it, especially since the criticism of the institution of Bilment in common law and its rejection by some jurists has been added to its ambiguity and some of them believe in the limited circle of examples of this institution. In a comparative study of the effects and obligations arising from the bailment, it is necessary to compare the examples of this institution with Iranian law. Because this institution does not have a specific equivalent in Iranian law and is relatively consistent with the broad theory of Yade Amani, but the examples of these two institutions are not the same, so it is necessary in addition to the general matching of the two institutions, partial comparison in the examples.
Received:
2022/04/16 Accepted:
2022/08/29
Keywords:
Bailment, Yade Amani, legal effects, obligations, lien right.
How To Cite
Daraei, Mohammad Hadi(2022). Obligations and legal effects of Bailment in comparison with Yade Amani. Comparative Law Review, 13 (2), 515-530.
Publisher University of Tehran Press.
همانلصفود
یقیبطت قوقح تاعلاطم
لاس 31 هرامش ، 2 یپایپ هرامش ، 22
ناتسمز و زییاپ 3043
، 535 - 514
DOI: 10.22059/JCL.2022.337153.634300
یناما دی داهن اب هسیاقم رد تنملیب راثآ و تادهعت دودح یئاراد يداهدمحم
3
1 . رايداتسا یصوصخ قوقح هورگ یياضق مولع هاگشناد
.ناريا ،نارهت ،یرادا تامدخ و :همانايار
تاعلاطا هلاقم
هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ
بی تنمل (
Bailment
) مااک ماظن رد دهعت داجيا بابسا زا یکي هاک تاسا لا
دااهن ايا راااث و تاداهعت دودح .تسا هدش عقاو یياضق ۀيور شريذپ دروم قوقح فلاتخا دروم ماک ناناد
هبنج یخرب رد اما ،تسا یيلا قاااو نث یااه
ديااش ،ییانک هاکياقم نارايا قواقح یااهداهن اب ار داهن يا رگا .دراد دوجو هیبش هب دنچره ؛دشاب یناما دي داهن ،نث هب داهن يرت یاراب یقیقد لداعم عقاو
هب ،درادن دوجو نث ماک قوقح رد تنملیب داهن رب دراو تاداقتنا هک صوصخ
لا
قوقح ۀمه یوس زا نث شريذپ مدع و و تاسا هدودااا نث تااماهبا رب ،ناناد
اهن ايا يدااصم دودحم ۀرياد هب لئاق اهنث زا یخرب ۀاععاام رد .دنتاکه دا
ااب دااهن يا يداصم تسا یرورض ،تنملیب زا یشان تادهعت و رااث ِیقیبات قواقح رد یاصیشم لدااعم یاراد دااهن يا اريز .دوش هکياقم ناريا قوقح ايا يداصم اما ،دراد یبکن تقباام یناما دي ۀدرتکگ داهن اب و تکین ناريا لاع تسا مزلا اذع ،دنتکین دحاو داهن ود ایبات ،دااهن ود یالک یبات رب هو
.دوش ماجنا دین يداصم رد یئدج
:تفایرد خیرات 72 / 11 / 1411
خیرات شریذپ :
12 / 10 / 1411
هژاودیلک :اه ،یقواقح رااث بی
،تانمل ،تاداهعت
ي ،سبح ح د
ناما .ی
دانتسا یداهدمحم ،یئاراد
( 1411 .) داهن اب هکياقم رد تنملیب رااث و تادهعت دودح
ا دي ینام یقیبات قوقح تاععاام . ،
11 ( 7 ،) 515 - 511 .
رشان .نارهت هاگشناد تاراشتنا هکسؤم
615 ۀرود ،یقیبطت قوقح تاعلاطم
11 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1041
همدقم ماک ماظن رد تنملیب حلااصا يا و تسا ناريا قوقح رد یناما دي اي تناما لداعم ابيرقت لا
نهرا ناگدنکيون هابتشا ببس هاگ یرهاظ تهابش ار نث و تسا هدش هژاو يا ۀمجرت رد تاغع گ
هدرک همجرت تنامض اي تعافک اي هعيدو دقع چیه تنملیب هکنث لاح .دنا
،تکین دقع هس يا زا کي
کيددن هکلب ،نث یارب همجرت يرت
« یناما دي » رد ًاتدمع یه ود يا تهابش هتبعا هک تسا
صوصخ رد .رااث و ماکحا رد ًامودع هن و تسا يداصم دي اب نث تهابش هوجو و تنملیب موهفم
ماک ماظن رد تنملیب هاگياج و یناما ییعت و ندوب لوقنم ،دادرتسا مودع ،فرصت( نث رصانع ،لا
یهم يداصم و تنملیب تامیکقت ،)نث رياظن و تنملیب عوضوم زا هدافتسا مدع ،تنملیب عوضوم م ،لقن و لمح هب یدصت ،هعيدو ،تخاس شرافس دننام( نث و هاقع ،یمادیتسا ۀابار ،ارکنامه
هعاقم رد )هنایباتک .تسا هتار یس لیصفت هب رگيد یا
هب یم هصلاخ روط زا تسا ترابع تنملیب هک تفگ ناوت
« فده اب یصیش هب لااک ليوحت
تناما هب رما ناياپ زا سپ ار لااک نامه یما هک طرش يا اب یعم ییعت یو هک یصیش اي راذگ
یم يوحت دنک دهد ل » (
Benjamin,1998:50
.) یم تنملیب راا رد اي دشاب دادرارق زا یشان دناوت
ديث ديدپ ریغ یلااک یدارا شريذپ (
Dobson, 1997: 545
1) تاعوضوم زا یعیسو ۀرياد تنملیب .
یم ربرد ار هراجا ،لاثم یارب ؛دریگ
یم بوکحم یما ودره ،یوشکشخ و یشام ۀدننک دنوش
(
Beatson, 2010: 189
) ماک رد ،تسا یمکح بصغ ام قوقح رد هچنث اي و عاونا زا یکي لا
تنملیب (
unauthorised bailment
) یم هدرمش دوش
(
Clarke, 2005: 611
.) مه ی گدرتکگ ی
اد ي ر ۀ ب ی تنمل ببس هدش تسا هک خرب ی رصت ي ح دننک هک
« کم ئل ۀ
،یهم انعم ی بدا ی و وغع ی
بی تنمل ن ی تک
، هکلب قلح ۀ اباور ی هک رد نث ت عاک ی ف لصا ی لامعا م ی
،دوش عت یی هدننک ا ي تسا
هک عوضوم هحورام ب ی تنمل تکه ي ا نی تک . رد ي ک ب ی نا لمع ارگ ي
،هنا ره صیش ی هک هناهاگث
لااک ی دي رگ ی ار فرصت
،دنک رد هاگن لوا ي ک ما ی قلت ی م ی دوش
» (
2016: 9 Chambers,
7) .
یم رارق یقدت دروم راتشون يا رد هچنث ط تادهعت ،دریگ
دودح ،)کعام و یما( تنملیب یار
1 . هئارا فيراعت دنچره بلغا تنملیب زا هدش
یم یدادرارق يداصم لماش قوقح یخرب اما ،دوش
ماک ناناد هب لا
هتفگ یس تنملیب زا یوحن :تسا یملاسا قوقح رد ینوناق تناما لداعم ابيرقت هک دنا
« قحم یتقو تنملیب
یم ییعت ار یرادهگن طيارش نوناق و دنک یرادهگن یو یارب و فرصت ار یرگيد یلااک یصیش هک دوش
ديامن » (
Dempster, 2004: 301
.) نامه اما قوقح رثکا دش دهاوخ نایب هک روط ماک ناناد
یفیصوت ینچ لا
هتاريذپن تنملیب زا ار قوقح یارب .دنا
ماک ماظن زا جراخ زا هک یناد یم هاگن تنملیب عوضوم هب لا
دياش ،دنک
بسانم قوا فيرعت هب فيرعت يرت
نملیب نایم یقیقد یدنبزرم اريز ،دسرب رظن تانامض و اهدادرارق قوقح اب ت
قوقح هک یماهبا و دراد دوجو یرهق ماک ناناد
هب فيرعت يا رد ،دنراد ناعذا نث هب لا یمن یشچ
.دروخ
7 . دمحم ،یئاراد .ک.ر ،رتشیب ۀععاام یارب ( یداه
1132 ۀعاقم .) یسررب ت أ س ی س
bailment
رد ماظن ماک لا و
ععاام ۀ یقیبات اب قوقح ناريا لجم . ۀ قوقح بات یق ی هاگشناد
،نارهت ،ناتکمز و دیياپ 3
( 7 ،) 012 - 535 .
توافت .تسا سبح ح و تیعوئکم زا تیااعم بابسا ، یما تیعوئکم ماکحا رد یمهم یاه
ماک یب یناما داهن و تنملیب هیماما هقا و لا
- ناريا قوقح ،نث عبت هب و -
ریظن ؛دراد دوجو
عام فیلکت ،نث فلت اي یناما دي دروم لام دادرتسا ماکحا رد توافت زا یما تخاس علام هب ک
.تیااعم بابسا یخرب رد توافت و ،لااک بویع 1 نیفرط تادهعت . یما ،تنملیب دادرارق یارط (
Bailee
) تناما و ]کعام ًابعاغ[ راذگ (
Bailor
) همادا رد .دنتکه
یم رارق ثحب دروم ار کيره تادهعت .ییهد
نیما تادهعت )فلا
ود ،یعا ینعم هب تاناما باب رد بویعم اي فلت تناما دروم هک اجنث لوا :تسا حرام یلصا یاوعد
یم ،تسا تناما دروم لام ّدر یعدم یما هک اجنث مود و ،تسا یما ریصقت ِیعدم کعام و دوش
یم راکنا کعام اما رکنم یما هک دراد دوجو عامجا ،لوا یاعدا صوصخ رد هیماما هقا رد .دنک
اا ار یو ریصقت دياب کعام و تسا ،یفجن( ديامن تب
1414 ج ، 72 : 141 یکح يا و ) رب ینتبم
ۀدعاق
« طيرفتعا وا یدعتعااب لاا مضي لا یملاا »
ۀدعاق دین و
« یمیعا لاا یملاا یلع سیع »
یم هک تسا تااي دین یارع ۀشير اهنث یارب ناوت
هک تشاد هجوت دياب .1
« هک تسا فلکم عدوتکم
ح رد تیلخدم هک یلمع ره هب مادقا زا نوصم فلت و ندش بویعم زا ار نث و هتشاد لام تظاف
یم دنکن راذگورا دراد »
،هدبع یدرجورب(
1111 : 141 فلاخرب ،)دادرتسا یاعدا( مود دروم رد .)
مدع دياب کعام دین ضرا يا رد هک تسا يا روهشم رظن هکلب ،تکین قحم عامجا ،یعوا ،یفجن( ديامن تاباا ار دادرتسا 1414
ج ، 72 : 141 .) روهشمریغ هاگديد -
هب اما یوقا ،هدنراگن رظن -
1 . یلع هک تسا رکذ هب مزلا یاعدا یناما دوقع رد هک دنراد دیکأت رصاعم یاهقا یخرب ،قوا عامجا یاعدا یغر
للادتسا و هعدا ،شيوخ هاگديد یارب و ديامن تاباا ار عوضوم يا دياب هکلب ،تکین عومکم یما زا فلت یاه
هداد هئارا یلقن و یلقع ،مراکم .ک.ر( دنا
1411 ج ، 7 : 724 - 701 تاياور رد هک تسا ینچ للادتسا ۀصلاخ .)
ببس بلغا یظفع کارتشا يا و قواو ینعم هب هاگ و تسا بصغ لباقم رد هاگ هژاو يا ،تناما هب رظان یم طابنتسا هعدا زا هچنث .تسا هدش لیلحت رد اهقا یااخ رد هک تسا يا دوش
تسا مارتحا رب لصا ،لاوما
نومأم ۀقا صیش اي دوش جراخ لیعد اب رگم ،دراد دوجو نامض ،فلت تروص رد اذع و )لاوما مارتحا ۀدعاق(
هب ار شيوخ للادتسا ۀصلاخ تياهنرد و .)دقع مض طرش اب( دشاب هداد رارق یما ار یو کعام ینعي ؛دشاب یم صییلت و ريرقت وحن يا :دنيامن
« لاا بقت ل ىوعد فلتعا م ریعتکمعا و ریجلأا و یعدوعا و
،یهریغ و وع
لبق کعذ یع رقتکي رجح ىلع
،رجح یعن اذإ اوناک ریغ یمهتم وأ ناک کانه ئارق ۀیجراخ ىلع مدع ماهتلاا
لبقي یهعوق .و لصاحعا نا ۀلئکمعا حضوأ م نا جاتحي ىعا ثحب
،ریثک و لعع عوقو طلیعا یب ۀناملاا یعمعاب
یا ک یهتامل راص أشنم ریثکع م لاوقلأا ۀفعایمعا » ،مراکم(
1411 ج ، 7 : 724 .)
615 ۀرود ،یقیبطت قوقح تاعلاطم
11 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1041
یاعدا یما اريز ،تسا رکنم کعام و دنک تباا ار دادرتسا دياب یما ،ضرا يا رد هک تسا يا لوا دروم رد هک یعاحرد ؛تسا نث یعدم اب یدوجو رما ره تاباا و تسا یدوجو رما هک دراد در ریصقت دوجو دياب هک تسا کعام ،)ریصقت یاعدا(
بلغا رظن .دنک تباا تسا یدوجو رما هک ار
هيراع ریظن یدوقع رد اما ،دنراد یدحاو یکح در و فلت ،هعيدو دقع رد هک تسا يا هماع یاهقا یم دادملق در یعدم ار ناشيا ،دنتکه عفتنم ناشدوخ لماع و ریعتکم هک هبراضم و دننک
،یدورگنع(
1110 ج ، 1 : 401 .)
ماک ماظن رد ورو ماگنه لا
تسا ماض ،ریصقت تروص رد یما ،لااک هب تراکخ د (
Perillo,
2004: 260
) اما .تسا یناما یما دي یتوبا ظاحع هب ،ناريا و هیماما قوقح هباشم هنیمز يا رد و
ماک ماظن رد .تسا تاباا راب رد قارتاا ۀاقن یلااک هب تراکخ دورو رد ریصقت مدع تاباا راب ،لا
سا یما ۀدهعرب یناما ت
(
Benjamn,1998: 296
) رارق شريذپ دروم یما ریصقت ضرا عقاورد .
هک هیجوت يا اب ،تسا هتارگ
« ًابعاغ ،دوش فلت اي دنیبب تراکخ ،دوش یگ یما دي رد یيلااک یتقو
تناما یارب تبقارم رد یما هک دهد هئارا یااک ۀعدا هک تسا کممریغ راذگ
هدش ریصقت بکترم
ا اب نوناق اذع .تسا تناما هب ، یما ریصقت ضر
تسا هدرک کمک راذگ »
(
Mann, 1998: 1018
.)
تناما ياربانب و هدش ليوحت یما هب تنملیب بعاق رد یعم یلااک هک دنک تاباا دياب ًاارص راذگ
تراکخ تیعضو رد اي و هدرکن درتکم ار نث یو تسا هدنادرگزاب هديد
(
Birks, 2000, V2: 384
.)
هیماما قوقح رد اما دراو باب يا رد هک یصاخ تاياور رب هولاع و تسا کعام ۀدهعرب ریصقت تاباا
:تسا هديدرگ هماقا یما نامض مدع یارب دین یرگيد ليلاد ،لاقع یلمع ۀریس و فرع دین و هدش 1 - ،یدرونجب( تکین ماض کحم ،یلقع و یعرش ظاحع هب و تسا کحم ، یما 1413
ج ، 7 :
17
1) . 7 -
« ماض یما رگا یم نامیتسا باب دس ،دشاب
رد هک تسا جرح و رکع ،نث ۀمزلا و ددرگ
تسا هدش یفن ملاسا تعيرش .»
1 - یکح و ،یررض تسا یمکح یما نامض هک تسا هدش هتفگ
تسا هدش یفن ملاسا تعيرش رد یررض .7
4 - نامض مدع رب ،لام ضبق هب عراش اي کعام نذإ
،یجرگ( دراد یمادتعا تعلاد یما 1112
: 715 ) . 5 - رد دراو تاياور نایم رد هچنث هدنراگن رظن هب
لقن یتاياور ،تسا یلمع فيرظ تاکن و تیمها دجاو باب يا ماما و )ص( ملاسا مرکم یبن زا هدش
1 . ریظن یناما دي دراوم رياس رد و تسا هعيدو رب رظان ًاارص و تساعدم زا صخا لیعد يا هک تسا صیشم هتبعا
یخرب دنچره ،هدوب فقاو نث هب دوخ هدشداي للادتسا رِّرقم اذع ؛تسا یفتنم ناکحا ،هيراع و هراجا ناگدنکيون
هدروث ار للادتسا يا هک .تسا هدنام یفیم ناشرظن زا هتکن يا ،دنا
7 . لیعد موس یارب ام شور تکین
، اريز نامض یما اهنت رد ضرا دورو تراکخ هب لام دروم تناما حرام
یم دوش
، ینعي اجنث هک هب کعام ررض دراو هدش تسا
؛ سپ رگا اق ئ ل هب مدع نامض یما ییشاب دین هب کعام
ررض دراو یم دوش
، ياربانب اب لیعد موس یمن ناوت مدع نامض یما ار هیجوت درک
، اريز ود ررض دروخرب هدرک
،
طقاکت شیپ یم ديث .
یهیلع مرکا یبن زا قداص ماما هک یتياور رد دراو ترابع .تسا )ع( قداص یم لقن ملاکعا
،ديامرا
:تسا ینچ
«
َسْیَع
َکَع
ْنَأ
ِهَّتَت
َی
ْ َم
ِدَق
ُهَتْنَمَتْئا َو اَع
َ ِمَتْأَت
َ ِئاَیْعا
َو
ْدَق
ُهَتْبَّرَج .»
اب دین یتياور
یم هک تسا هدمث )ع( قداص ماما زا هباشم نومضم :ديامرا
«
َسْیَع
َکَع
ْنَأ
َ ِمَتْأَت
ْ َم
َکَناَخ
َو اَع
َیِهَّتَت
ِ َم
َتْنَمَتْئا » ،یلماع رح(
1413 ج ، 13 : 11 د تياور .) هک دراد دوجو اتسار یمه رد دین یرگي
یم یراي ار ام تياور ود يا ریکفت رد رفعج ترضح .دناسر
یهیلع دمحم ب یم ملاکعا
:ديامرا
«
ْیَع
َکْنُیَي
ُ یِمَأْعا َو
َکَّنِکَع
َتْنَمَتْئا
َ ِئاَیْعا » ،یلماع رح(
1413 ج ، 13 : 11 یخرب و تياور هس يا .)
او کي یايوگ ،هباشم تاياور زا شیپ تسا مزلا هک دنتکه یعام طباور ۀصرع رد یلمع تیعق
تناما زا ،صیش ره هب لام ندرپس هب لام ندرپس زا سپ اذع ؛دوش لصاح نانیمطا یو یراد
یمن ، یما و شريذپ زا یکاح لام ندرپس اريز ،دومن طيرفت و یدعت ،تنایخ هب یهتم ار یو ناوت
تناما هب کعام یکمت و رارقا یما یراد
دياب ،دوش شيوخ یلمع رارقا يا رکنم اهدعب رگا و تسا
تناما هنرگو ديامن تباا ار نث فلاخ یم باحصتسا یما یراد
هب .دوش یم هصلاخ روط تفگ ناوت
.دوش تباا نث فلاخ رگم ،تسا یفتنم ماهتا ،نامتئا زا سپ هک یهم ،دادرتسا یوعد صوصخ رد د لااک یروا ندنادرگزاب یما دهعت يرت
.تسا تنملیب ناياپ ر
نامض یانبم رب ،تلااح رياس رد اما ،دوب دهاوین ماض ،دنک ریخأت ریصقت نودب یما هک یتروصرد یرهق ( )tort
تسا ماض (
West's Encyclopedia of American Law, 2005: 446
) رد .
ام تااي یارب شلات هب فلکم یما ،تقرس اي لااک تااي ریظن تنملیب ماکقا یخرب تسا کع
(
Clarke, 2005: 651
.) یکعام تناما صوصخ رد دياب ار دادرتسا هب فیلکت ۀلئکم هیماما قوقح رد
هب یعرش و هب فلکم کعام ۀبعاام زا لبق ات یما ،هناکعام تناما رد .داد رارق ثحب دروم لقتکم روط
ع و کعام یب عناوم ۀیلیت و دي عار هب فلکم ،هبعاام زا سپ و تکین دادرتسا هملاع( تسا ی
،یلح 1414 ج ، 10 : 713 داوم .) 010 و 011 ۀدام و .م.ق 11
فرصت زا یریگولج نوناق حلاصا نوناق
بوصم یناودع 1157
یم دیيأت ار یکح یمه دین دندقتعم اهقا زا یرایکب یعرش تناما رد اما .دننک
،یناا دیهش( تسا یروا فیلکت کي ،در بوجو هک 1411
ج ، 5 : 15 ،لباقم رد .) اهقا یخرب هاگديد
هدش لقن اهقا یخرب زا یتح .تسا کمت هب طورشم یعرش تناما یروا ّدر بوجو هک تسا يا بصاغ و تکین یناودع یو فرصت اريز ،تسا کعام هب ملاعا هب فلکم اهنت یعرش یما هک تسا یمن یقلت لیعد جاتحم ،کعام بلط نودب و یروا دادرتسا هب یعرش یما ندرک فلکم و دوش تسا
یمن ار یمادعا ینچ دین فرع و دريذپ
( یلماع
، 1413 ، ج 12 : 5 13
1) .
1 . ار یما لوا هورگ :تسا کیکفت و صییلت لباق ريز تروص هب ،در هب یعرش یما فیلکت باب رد اهقا تايرظن
عاد هب فلکم مود هورگ و ،در هب فلکم هتکناد
و دنک هیلیت ار کلم و کعام یب عناوم دياب یما ینعي ؛دنا
قوقح یخرب دنراد ار هاگديد یمه دین ام ناناد
( ماما ی
، 1122 ، ج 7 : 102 .) هب فلکم ًاارص ار یما ،موس هورگ
یم کعام هب ملاعا للادتسا هلمجزا .دنناد
کعام هب ار لام یما تکین دياج هک تسا يا موس هورگ یاه در
624 ۀرود ،یقیبطت قوقح تاعلاطم
11 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1041
لباق ۀتکن ماک ماظن رد هجوت
تناما دروم یلااک ، یما رگا هک تسا يا دادرتسا باب رد و لا
تناما ریصقت رگا یتح ؛تسا ماض ،دنک درتکم یرگيد صیش هب ًاهابتشا ار يا ببس راذگ
ش هب ليوحت و دشاب هابتشا نامض ،حعاصریغ صی
یم دراوم یخرب رد ،هدوب روث دوش یقلت مرج دناوت
(
Mann, 1998: 1017
) رد هک تسا يا اهقا نایم رد روهشم رظن هکنيا اب هیماما قوقح رد .
کعام ،دادرتسا یوعد یم بوکحم یعدم
کعام ریغ هب ار لااک یما هک یضرا رد اما ،دوش
ا ،دشاب کعام نذإ یعدم و دهد ليوحت یم هتفگ ،دنک راکنا کعام ام
هک دوش
« یمي اب کعام لوق
کعام لوق هولاعب و تسا رکنا م یلع یمیعا و یعدمعا یلع هنیبعا مومع ،نث لیعد و تسا مدقم تسا لصا اب ااوم »
،یفجن ؛در مدع لصا(
1414 ج : 72 : 141 .)
کلام تادهعت )ب
یهم ،تسا یناجم تنملیب هک یضرا رد کعام دهعت يرت
یلااک رد یبیع اي صقن زا رگا هک تسا يا
ۀدنورپ زا هتبعا .دهد علاطا یما هب ار نث ،تسا علام تنملیب عوضوم «
Donoghue v Stevenson
»1
یارب ار فراعتم تبقارم اما ،دشابن علام لااک صقن زا کعام رگا یناجم تنملیب رد هک تسا هدش طابنتسا هب لااک ندوبن کانراخ زا نانیمطا ع
تسا ماض ،درواین لم (
Keenan, 2001: 545
.)
شیپ کعام یارب یتادهعت ،تنملیب ندوب یضواعم ضرا رد یتقو ًلاوا .تسا هدش ینیب
یم راذگاو تنملیب يوانع زا یکي تحت ار یعام یصیش هک دراد دوجو ینمض یمضت يا ،دنک
هب .دش دهاوین یما تاارصت یحادم یکک اذع و تسا کعام یو هولاع
هب یو دهعت ینمض روط
دنچره ، ياربانب .تسا بسانم ،هدوب یما روظنم هچنث یارب تنملیب عوضوم یلااک هک هدرک عار لباق تبقارم و تراهم اب هک یصياقن هب تبکن اما ،تکین لااک صياقن یمامت ماض کعام هب .تسا ماض ،دنتکه
،تسا هدوب راکشث یما یارب هک یبویع هب تبکن کعام هولاع ماض
دوب دهاوین (
Keenan, 2001: 545
).
هژيو تادهعت یناما دوقع زا کيره رد ،ناريا و هیماما قوقح رد شیپ کعام یارب یا
هدش ینیب
داوم رد هک تسا نامه کعام تادهعت هعيدو دقع رد .دراد لصفم ثحب هب زاین کيره هک تسا 011 و 014 شیپ دروم لام ظفح ِجرایم تخادرپ :تسا هدش ینیب جرایم تخادرپ و تناما
هب .دادرتسا ۀدام هولاع
013 بجوم هک دشاب یبویع هعيدو دروم لام رد رگا هک تسا هدومن ررقم
یما دنیبب یبیسث لااک ،در ریکم رد رگا دندقتعم اذع ؛تسوا نذإ نودب ریغ لام رد فرصت مدلتکم اريز ،دنک
،یلماع( تسا ماض 1413
ج ، 12 : 130 هس روص ۀمه رد .) شیپ ۀناگ
ار ملاعا اي عاد اي در بوجو یخرب ،هتفگ
هتکناد کعام علاطا مدع هب طونم ،یلح( دنا
1412 ج ، 1 : 2 یخرب و ) یما دي عضو زا کعام هاوخ دندقتعم
،یناا دیهش( تسا ملاعا عاد اي در هب فلکم یما ،دشابن اي دشاب علام شعام رب یعرش 1411
ج ، 5 : 15 .)
1. [1932] AC 562 Appellant.
رد یکح يا و دشاب ببکم ٌاارع هکنيا رگم ،تکین لوئکم کعام ،دوش یما هب تراکخ دورو .تسا یراج یناما دوقع رياس یخرب
قوقح ناناد اب أ ذخ کلام زا هدام يا عم دندقت هک روص زا یکي
بیع زا کعام هک تسا نث یارع بیبکت هاگث
هدوب
، و یع هتفگن دشاب (
،یماما 1122
، ج 7 : 122 ) رد ؛
هدع ،لباقم یتراکخ هچنانچ و دزاس هاگث بویع هب ار یما هک درادن یمادعا کعام هک دندقتعم یا
هاش یرئاح( تکین لوئکم ،دوش دراو ،غاب
1120 ج ، 1 : 524 هب .) یم رظن هاگث و بویع زا علاطا دسر
.تسا عطاق هراب يا رد فرع و تسا ریصقت زراب يداصم زا ،اهنث زا یما ندرکن 2 نیما تیلوئسم دودح . ماک ماظن رد هک هدش هتفگ ، یما تیعوئکم باب رد رد ًاارص یما ،هیماما قوقح دننامه دین لا
دن یتوافت یتوبا ظاحع هب اذع ،تسا ماض ریصقت تروص ماظن ود يا قارتاا ۀاقن هچنث .دنرا
،ديامن تاباا ار یما ریصقت دياب هک تسا کعام يا هیماما قوقح رد اريز ،تسا تاباا ۀلحرم ،تسا ماک ماظن رد اما .دنک تباا ار تبقارم هب رظان فیعاکت ماجنا و شيوخ ریصقت مدع دياب یما لا
م هب تسا یرورض یما تیعوئکم دودح ییعت یارب یه
ییکقت يرت ماک ماظن یدنب
زا لا
تیعوئکم نادیم ییعت فده اب و تسا تنملیب راا رب ینتبم هک یینک هراشا تنملیب و یارط یاه
ییکقت يا .تسا هدش هئارا ناشيا ِتبقارم هب فیلکت دودح و هدوب یياضق ۀيور زا هدمثرب یدنب
هاگداد راک یانبم نونکات ه
ماک یا تسا لا )فعا :1
ما تنا اه یي هک اهنت هب عفن تناما هدنهد تسا و
یتلا رد
«
depositum
» یم هدناوخ یم هععاام هعيدو دقع ناونع اب ناريا قوقح رد ،دوش
.ددرگ
رد دین فعایم هاگديد هتبعا .دوب دهاوخ لوئکم یگنس ریصقت تروص رد طقا یما ،یکق يا رد دع تروص رد یتح ار یما هک دراد دوجو باب يا یم لوئکم ،ریصقت م
یياضق ۀيور زونه .دناد
هاگديد یاراد تاضق و درادن دوجو باب يا رد یصیشم ناگدنکيون رثکا اما ،دنتکه یتوافتم یاه
هتاريذپ ار لوا هاگديد ،یقوقح دراد یرتشیب شيارگ هاگديد يا هب دین ديدج یياضق ۀيور و دنا
(
Alden, 2016: 688 Howe, 2016: 10;
7) وقح رد . عدوتکم دي هک تسا یعامجا یملاسا ق
یم یناما ،یلماع( دشاب 1413
ج ، 12 : 712 ،یلیحدعا ؛ 7111
ج ، 4 : 211 .)
)ب تناما اه یي هک یم رارق یو رایتخا رد یما ۀدافتسا یارب ار لااک ،کعام حلااصا هب و دهد
1 . یک اي هتار نایمزا ،تیعوئکم نادیم یانبم رب تنملیب ماکقا ديامت هدشاعدا رااث یخرب رد تسا هدش گنر
(
Birks,
2000, V2: 376
.) یم ناشن دین ديدج رااث رد رواس يا هدنکيون یسررب اما نانچمه ییکقت يا هک دهد
یهم .تسا یما تیعوئکم نادیم صییشت و تنملیب عاونا دییمت کلام يرت
7 . اد هبناجود عفن تناما هک یضرا رد هک تسا هدش هتفگ رااث یخرب رد دشاب هتش
تم تبقارم هب فیلکت یما ، فراع
تناما طقا رگا و دراد یما طقا رگا و تسا فراعتم حاس زا رتمک یما تبقارم هب فیلکت ،دشاب عفتنم راذگ
تسا رتشیب فراعتم حاس زا تبقارم هب فیلکت ،دشاب عفتنم (
Mann, 1998: 1018
.)
622 ۀرود ،یقیبطت قوقح تاعلاطم
11 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1041
«
commodatum
» یم هدیمان قح رد و دوش دادرتسا نث یع هک تسا يا رب رارق و دوش
ناريا قو
یم رارق هيراع ثحابم ليذ حاس اذع ،تسا یما عاانم یمأت تهج رد تنملیب ،ضرا يا رد .دریگ
تسا ماض ،کبس ریصقت باکترا تروص رد یتح یما و تسا مزلا تبقارم زا یرتلااب (
McMeel, 2004: 251
) ،یفجن( هیماما قوقح رد یعامجا رظن فلاخرب ًاقیقد يا . 1414
ج ،
75 : 114 ) تروص رد طقا ار یما ، مضيلا ۀدعاق ساسا رب هک تسا ناريا یندم نوناق یکح و
یم ماض طيرفت و یدعت ۀدام .دنناد
041 هيراع رد هک دراد حيرصت ناريا یندم نوناق عفن هب هک–
تسا ریعتکم -
تسا هنومضم هک هرقن و لاط ۀيراع رد رگم ،تسا ماض ریصقت تروص رد یما
ۀدام(
044 .)م.ق ماک ماظن ِهاگديد يا هتاريذپ هاگديد هباشم لا
هک تسا هلبانح بتکم رد هدش
یم ماض ًاقلام ار ریعتکم هب .دنناد
هيراع ندوب هنومضم رب ار لصا دین یعااش یاهقا هولاع
هتکناد ،یلیحدعا( دنا 7111
ج ، 4 : 210 و 212 .)
هب اهلااک تناما )ج تناما ۀدافتسا روظنم
جا بعاق رد هدنریگ نث یتلا حلااصا هک هرا
«
locatio conductio
» یناما رجأتکم دي ناريا قوقح رد .تسا مود یکق ریظن نث یکح و تسا
ۀدام( تسا ماض ریصقت ضرا رد طقا رجأتکم اذع و تسا 431
)م.ق
تناما ،یکق يا رد )د تناما هب یعوپ هدنهد
یيلااک نث لابق رد یو و تسا هداد ضرق هدنریگ
هر هب ار یم
یتلا رد ار نث و دراذگ
«
vadium
» یکیلگنا رد و
«
pledge
» اي
«
»pawn
هدناوخ تسا یداع تبقارم هب فلکم یما و دراد رارق هر ثحابم ليذ ام قوقح رد هک دنا
(
McMeel, 2004: 250
) ،یفجن( هدش هتکناد یناما هنوهرم یع رب هترم دي هیماما هقا رد .
1414 ج ، 75 : 751 کا زا سپ و ) تسا فلاتخا ،تناما ندوب یعرش اي یکعام صوصخ رد هر
،یدورگنع(
1110 ج ، 1 : 417
؛ ،یدورهاش یمشاه 1131
ج ، 1 : 010 یاهقا زا ریغ هماع هقا رد .)
ار هترم دي هک یفنح -
فیعض ثيداحا یخرب دانتسا هب دنکعا
- هتکناد ینامض
1دنا روهمج رياس ،
لیحدعا( دنتکه هترم دي ندوب یناما هب لئاق ،ی
7111 ج ، 5 : 150 .)
هب لااک هک تسا یدراوم لماش ،یجنپ یکق )ه تخادرپ لابق رد رییغت داجيا اي لمح روظنم
تناما رایتخا رد ترجا یم رارق هدنریگ
دوب دهاوخ تیعوئکم ببس یداع ریصقت عوقو و دریگ
(
McMeel, 2004: 251
.) یم دروم بکح ار یکق يا ناريا قوقح رد ثحابم بعاق رد ناوت
داوم عوضوم نارگراک و همدخ ۀراجا( صایشا ۀراجا 517
ات 511 شرافس( عانصتسا و هعاعج ،)
)تخاس ار عانصتسا دقع رگا اما .تسا یناما دي ،هعاعج دین و صایشا ۀراجا رد هک درک یسررب 7
1 . ازام هب تبکن ،هتکناد ینامض ،شبلط نادیم ات ار هنوهرم لام رب هترم دي ،یفنح یاهقا یناما ،بلط رب د
یم دنناد ( حدعا یل ی
، 7111 : ج 5 : 150 ).
7 . حلص ات فلس عیب زا فلاتخا ۀنماد و دراد دوجو یناوارا رظن فلاتخا تخاس ِشرافس دادرارق تیهام صوصخ رد
.دراد دادتما صاخ تیهام تشادن و
هدنزاس دي ندوب ینامض اي یناما ثحب ،تسا هدنزاس هب لعتم هیعوا داوم هک یینادب یلقتکم دقع ام .تسا هناکعام یو دي ،ليوحت نامز ات اريز ،تکین حر
هب لااک )و هب رییغت داجيا اي لمح روظنم
تناما رایتخا رد یناجم روط دوش هداد رارق هدنریگ
(
Clarke, 2005: 649
) عورشم یافیتسا ثحابم هباشم ابيرقت ناريا یندم قوقح رد عوضوم يا هک
یما رگا ،یکق يا رد .تسا ریغ لمع زا ،تسا نامض بجوم یو یداع ریصقت ،دشاب هدش دهعتم
تناما لابق رد یدهعت رگا اما دهاوخ ماض یگنس ِریصقت ِباکترا تروص رد اهنت ،دشاب هدادن راذگ
تناما اريز ،دوب یم عفتنم تنملیب زا هک تسا راذگ
دوش (
McMeel, 2004: 251
) و هیماما قوقح رد .
؛دنتکه یناما یکق يا دین ناريا .عانصتسا اي و هعاعج اي و دنشاب صایشا ۀراجا بعاق رد هاوخ
ییکقت )ز لاس ات یشش یدنب 1334
ۀدنورپ رد هرداص یأر اب و لاس يا رد اما ،دوب تباا م
«
The Pioneer Container
1» دش هدوداا نث هب یمتفه یکق (
Clarke, 2005: 649 &
)650
هب یصیش هک اجنث ینعي ؛ گيد یلااک یدمع تروص
کعام رگا یتح ،دنک فرصت ار یر
دوب دنهاوخ تنملیب ماکحا لومشم دین قراس و لااک ۀدنباي ،دشابن علام (7
.)Ibid
هیماما قوقح رد
بصاغ ،قراس و ،تسا یناما یو دي و یعرش یما هدنباي ؛تسا رایکب توافت قراس و هدنباي یب یم بوکحم یناودع ۀدهعرب ینیع تیعوئکم و ینامض شدي و دوش
.تسا یو
هراشا بعاام یخرب هب تسا مزلا ،تنملیب تامیکقت و یما تیعوئکم هب عجار ِثحب ناياپ رد تروص رد هکنيا لوا .دوش شیپ یاه
گ و دشاب هتشاد دوجو یقااوت یما تادهعت باب رد هاگره هتف
دهاوخ لام تیعوئکم لااک رب دراو تاراکخ لابق رد ،ديامن یایت یدادرارق طورش زا یما درتکم دعوم رد یما و دشاب هدش ییعت یتلهم تنملیب دروم لام دادرتسا یارب رگا ًلاثم .تشاد دشاب هدشن بکترم یریصقت رگا یتح ،تسا تنملیب دروم رب هدراو تاراکخ ماض ،دنکن (
Dobson, 1997: 548
1) هدنباي دین و نامیشپ قراس ینچمه . تااي تهج رد یمادقا هک یا
من ماجنا کعام ی
دنراد لام تیعوئکم ،دنهد (
Clarke, 2005: 651
.) هب رد یما رگا هولاع
هب یااک تقد لااک زا تبقارم هب ار عوضوم يا دراد هفیظو یو ،دوش تقرس لااک اما ،دروث لمع
يا ریغرد دهد علاطا کعام دوب دهاوخ لوئکم تروص
(
547 & 548 :
Dobson, 1997
4) رد .
ناريا قوقح و هیماما هقا رد و تسا کعام یوس زا ررقم تابیترت تياعر هب فلکم یما دین
یم ینامض دي هب ليدبت یو یناما دي ،یایت تروص ماض و دراد لام تیعوئکم و دوش
داوم( دشاب هدشن ریصقت بکترم رگا یتح ،تسلااک رب هدراو تراکخ هنوگره 017
، 011 .)م.ق
1. [1994] 2 AC 324
7 . کعام دوجو زا فرصتم رگا هک تسا هجوت لباق هتکن يا اگث
ه ن شاب د ، یم ضرا کعام ار دوخ هک تلع يا هب هاوخ ک
ن اي د
یم کعام ار یرگيد صیش ناد
د ابار ، ۀ دوب دهاوین تنملیب ماکحا عبات فرصتم و کعام (
Clarke, 2005: 650
.)
3. Shaw & Co. v. Symmons& Sons [1917] 1 K.B. 799.
4. Coldman v. Hill [1919] 1 K.B. 443.
620 ۀرود ،یقیبطت قوقح تاعلاطم
11 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1041
ماک ماظن رد هک تسا يا مود بلام ضرا رد لا
یصیش هب هک یضرا ریظن ینعي یداراریغ تناما
یم هداد یعام ًاهابتشا یم صیشم و دوش
ًادمع هکنيا رگم ،درادن یتیعوئکم یما ،تسا هدوبن یو لام دوش
داوم رد اوران یافيا ناونع ليذ عوضوم يا ناريا قوقح رد .ديامن دراو تراکخ لام هب 111
و 115 حرام
مض ۀدعاق ساسا رب ذخث و هدش رب هکنيا بکح و تسا ماض )هيدوت یتح تذخا ام دیعا یلع( دي نا
.دوب دهاوخ یمکح اي یعوضوم بصغ ناونع لومشم یو ذخأ ،دشاب لهاج اي یعاع ،ندوب اوران عوضوم تسا یعون ، یما ِتامادقا ِندوب فراعتمریغ اي فراعتم ِیبايزرا ِرایعم هک تسا يا موس ۀتکن
(
Keenan, 2001: 547
) اذع ؛ یياپ ،شيوخ یاهلااک زا یو تبقارم حاس هکنيا تاباا عون حاس زا رت
یو تیعوئکم رد یریاأت ،تسا هدرک تبقارم دح نامه رد دین تنملیب عوضوم یلااک زا و تسا مدرم یم ییمصت یو ندوبن اي ندوب رصقم هب عجار ،یعون رایعم یانبم رب یضاق و تشاد دهاوین .دریگ
ا رگيد هجوت لباق ۀلئکم قوقح یخرب هکني
یارط عفن یانبم رب ار تیعوئکم دین یناريا ناناد
یم ،هدرک یسررب :دنيوگ
« هيراع تیس وا یرادهگن فیلکت ... هدنریگ هدرپس یعو ،تسا رت
هب رگا ریگ
هدرپس هب یتمدخ ناگيار ۀنوگ یم ماجنا راذگ
کبس وا فیلکت دهد رت
هدرپس ندوبن لوئکم ...تسا ریگ
دادرارق کي هب تسا ددمتسد اب هعيدو هک یماگنه یعو .تسا ناگيار ۀعيدو ۀژيو یندم نوناق رد هدرپس رب یرگيد تاررقم و ليدبت هبناجود یم راب ریگ
دوش » ،یناشاک(
1111 : 104 و 105 یارب و )
رب رظان تاررقم ریظن تاررقم یخرب رییغت هب شيوخ یس تاباا لمح نايدصتم و یمومع یاهرابنا
یمن یناما ار ناشيا دي هک لقن و هدرک دانتسا ،دناد
هب .دنا یم رظن تعاح هک یتاررقم هب دانتسا هک دسر
هدعاق خکن هب ندش لئاق یارب دنراد یيانثتسا يا و دشابن یااک نامیتسا ۀدعاق ریظن یا
هنوگ
ا ۀدعاق کي ۀرکیپ رب یيانثتسا دياب ار تاررقم .یینادب یلقن و یلقع یکحم ۀعدا یاراد و لیص
تسا يا بلام يرخث هک
یم یما تیعوئکم مامتا ببس ًاتدعاق تنملیب ناياپ بکح تنملیب .دوش
یم همتاخ ريز بابسا هب نث عون :دباي
1 - ؛)ارجا(رظندروم فده هب لوصو 7
- ؛ یارط ااوت 1
- ۀدارا هب
ج زا تادهعت ضقن تروص رد یارط زا یکي لباقم فرط بنا
(
Emerson, 2004: 457
) ؛ 4 - رگا
رگيد فرط هب غلابا و یارط زا کيره ۀدارا اب ،دوب یعمان تنملیب تدم (
West's Encyclopedia
of American Law, 2005: 446
)؛
5 - ینمض اي حيرص وحن هب یارط هک یتقو تدم یاضقنا
دنشاب هدرک ییعت تدم تنملیب یارب (
Emerson, 2004: 457
) ؛ 0 - مدع اي تناما دروم لام فلت
تنملیب زا رظندروم فده یارب نث زا هدافتسا تیلباق )
؛ 2 - اي رجح اي گرم ریظن نوناق یکح هب
ديامن کممریغ ار دهعت یارجا هک لیبق يا زا یبابسا رياس اي یما یگتککشرو (
.)Ibid
3 تیلوئسم زا تیفاعم بابسا . و تروص رد هک دراد دوجو یدراوم یم یما )عار و عاد زا یعا( تیااعم ببس ،عوق
رد هک دوش
یم رارق یسررب دروم اجنيا :دریگ
هرهاق ياوق )فلا
ماک ماظن رد یم فاعم تیعوئکم زا ار یما هرهاق ۀوق تاباا لا
هدنورپ رد هتبعا .دنک ثعاا صیش هک یا
ااعم هک درک ملاعا هاگداد ،دوب هدز شتث ار یما فرصت تحت یلااک تسا يا تاباا هب طونم یما تی
دشاب هدومن ذایتا ار فراعتم ۀناریگشیپ ریبادت مامت لبق زا یو هک هک یضرا رد هاگديد یمه ریظن ؛1
شدنمراک بایتنا رد یما تسا مزلا اريز ،هدش نایب دشاب هدرک تقرس ار تناما دروم لام ، یما ِدنمراک هب ار مزلا تقد دشاب هتارگ راک
(
547 : 997 Dobson, 1
7) هب ياربانب ؛ یم رظن
عوقو تروص رد یتح دسر
رد .دوش تاباا فراعتم ۀناریگشیپ ریبادت ذایتا هکنيا رگم تسا یما تیعوئکم رب ضرا دین هرهاق ۀوق یگتکياش هب ثحب حرط ات دش کیکفت هب لئاق نث تاباا و هناریگشیپ ریبادت ذایتا یب دياب ناريا قوقح ا ًلاوا .دریگ ماجنا ًلاثم ؛تسا لام هب ررض دورو زا یریگولج یارب هناریگشیپ ریبادت ذایتا هب فلکم یم
« یهاتوک و دزاس یهارا رهاق صیش دربتسد زا هعيدو ظفح یارب یلياسو دناوتب عدوتکم هک یتروص رد
تسا ماض ،دنک »
،هدبع یدرجورب(
1111 : 141 یبادت تاباا هب یزاین یما ،یتاباا ظاحع هب ًایناا .) ر
يا ریصقت روص زا یکي و هدش ریصقت بکترم یما هک ديامن تاباا دياب کعام هکلب ،درادن هناریگشیپ زا یکح يا .دشاب هدرکن ذایتا ار تراکخ دورو زا یریگولج یارب فراعتم ۀناریگشیپ ریبادت یما هک تسا ۀدام ،لاثم یارب .تسا جاریتسا لباق .م.ق فلتیم داوم 015
تسا هدومن ررقم
« : ،ظفح ماقم رد یما
یمن یعياقو لوئکم تسا جراخ وا رادتقا زا نث عاد هک دشاب
.»
هعقاو عار اي عاد رگا ، ياربانب رد لخاد یا
.تسا ماض ،دنیبب تراکخ لااک و دنکن مادقا یو و دشاب یما رادتقا ۀایح
کلام ریصقت )ب
یااعم ببس ،تناما دروم لام هب تراکخ دورو رد کعام ریصقت یم یما ت
کعام ریصقت ًابعاغ( دوش
یم طيارش عمج تروص رد هب دناوت
ظاحع هب اما ،دریگ رارق ثحب دروم هرهاق ۀوق ۀعومجمريز ناونع
ماک یقوقح رااث رد عوضوم يا لقتکم حرط یسررب لقتکم یناونع تحت ار نث دین ام ،لا
ب ًارهاظ هک تسا هدش رداص یيأر صوصخ يا رد هتبعا .)یيدومن شیپ بلام ا
:دراد ضراعت هتفگ
ۀدنورپ رد
Shacklock»
» هیلع
«Elthorpe Ltd»
شزرا هب رهاوج کي ناهاوخ 011
اب ار دنوپ
درکن لفق جورخ عقوم ار شيوخ قاتا ِرد اما داد رارق شسابع نادمچ رد ار نث و دروث لته هب دوخ لته و تکنادن ریصقت ار کعام لمع هاگداد .تار تقرس هب رهاوج و درک دادملق لوئکم ار
(
Dobson, 1997: 552
.) یم هاگداد ییمصت هیجوت اهنت هب تبکن ار لته ريدم هک دشاب يا دناوت
لته تیعوئکم زا قاتا برد ندنام زاب یتح اذع و تسا هدرک دادملق لوئکم لته طیحم مامت قاتا زا یعا ،لته یاضا مامت تینما یمأت هب تبکن یمن ،اهورهار و اه
.دهاک
1. Sutcliffe v. Chief Constable of West Yorkshire [1996] R.T.R. 86.
2. Williams v. Curzon Syndicate Ltd [1919] 35 T.L.R. 475.
625 ۀرود ،یقیبطت قوقح تاعلاطم
11 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1041
تیفاعم طرش جرد )ج
یم داد شرتکگ اي درک دودحم ار یما تیعوئکم ،طرش جرد اب ناوت (
Benjamin,1998: 297
.) طرش اما
ًاارص طرش يا ،تسا دادرارق رب ینتبم تنملیب هک اجنث اريز ؛تکین راؤم عضاوم ۀمه رد هدننکدودحم دهگن یدادرارق طورش باام ار اهلااک یما هک تسا راؤم یتقو دشاب هدرک یرا
(
Beatson, 2010:
.)189
هب دودحم طرش هولاع تیعوئکم ندش دودحم زا یو و دسرب کعام علاطا هب ًاحيرص دياب هدننک
تیعوئکم ندومن دودحم رب ینبم یيولبات هاگریمعت راويد یور وردوخ راکریمعت رگا اذع .ددرگ علام یما یمن تيافک ،دشاب هدرک بصن شيوخ دنک
(
Mann, 1998: 1019
) دودحم طرش ،دادرارق رد رگا . هدننک
دشاب رصقم رگا یتح ؛تکین لوئکم یما ،دشاب یهارا طيارش رياس و دشاب هدش دیق (
Dobson, 1997:
)550
فاعم طورش هتبعا .1
هب هدننک بجوم
« هنافصنمریغ یدادرارق طورش نوناق 1322
7» لوقعم دياب .دشاب
ۀدنورپ رد ،ور يا زا
» Woodman
ع«
هیل
Processing
» Photo Trade
»1
یسورع یسارم زا ناهاوخ
سکع رثکا اما ،داد هدناوخ هب روهظ یارب ار یلیا و تارگ سکع دوجو طرش يا دادرارق رد .دش بارخ اه
ماخ یلیا هقلح کي اب ینيدگياج هب دودحم تراکخ ناربج ،تراکخ هنوگره دورو تروص رد هک تشاد ار طرش يا هاگداد اما .تسا یب ،ندوب لوقعمریغ لیعد هب
تکناد راا (
Dobson, 1997: 550
.) قوقح رد
یم تیعوئکم شياداا اي شهاک طرش هب عجار دین ناريا هک تاريذپ ناوت
« ۀدام دنچره 014
یندم نوناق
هدرپس یم یارط یعو ،تسا هتکناد ماض طيرفت و یدعت تروص رد ار ریگ یرتمک تبقارم نادیم دنناوت
ک ااوت ار هدرپس تیعوئکم یتح اي و هدر
یگنس یااخ اي سیعدت دروم رد رگم دننک فذح ار ریگ »
،یناشاک(
1111 : 105 هک یياج رد تیعوئکم شهاک اي شياداا اي تیااعم طرش هک تسا شور هتبعا .)
.تکین شريذپ لباق ،دشاب یدمع یااخ زا یشان 4 سبح قح .
ماک ماظن رد ( سبح ح یاراد یما ،لا
) lien
هک انعم يا هب ؛تسا تناما دروم یلااک هب تبکن
یم یو ،دوش ليوحت یما هب لمح اي ریمعت یارب یيلااک ًلاثم رگا ریمعت ۀنيده هک یتقو ات دناوت
دنک عانتما نث دادرتسا زا ،هدرکن تاايرد ار لمح اي (
Keenan, 2001: 587
) دین ناريا قوقح رد .
یما یارب ار یقح ینچ تاررقم یخرب شیپ
هدرک ینیب .دنا
1 .
ًلاثم دنورپ رد ۀ
«
rutter
» هیلع
«
Palmer
» (
[1922] 2 K.B. 87
رایتخا رد شورا تهج ار دوخ وردوخ ناهاوخ )
ب ات داد رارق ژاراگ ه
ح ناونع لمععا هب راک شورا هک دوب يا دادرارق طورش زا یکي .دناسرب
« ح یتقو لمععا راک
یم یعامتحا راديرخ کي یارب ديدزاب تهج ار وردوخ
ًاارص نث تیعوئکم ،دتسرا رب
دهع ۀ تسا هدنشورا .»
رد
دننار و ديد بیسث وردوخ و دش عقاو یاداصت ،لاسرا نايرج ۀ
طرش هب هجوت اب هاگداد .دش هتخانش رصقم ژاراگ
درارق تکناد فاعم تیعوئکم زا ار رادژاراگ ،یدا (
Dobson, 1997: 550
.)
2. Unfair Contract Terms Act 1977 3. [1981] 131 N.L.J. 933.
یناما دوقع رد ًلاوا ،هعاقم ۀدنراگن رظن هب -
یما )رجأتکم( سبح زاوج رد ،هراجا ریظن یضواعم
تاضواعم و یضواعم دوقع زا یعا( تسا تاضواعم رد ماع ۀدعاق سبح ح اريز ،تکین یديدرت یم ،تسا راکبلط تعاس ریمعت تباب هک یریجا ،لاثم یارب ؛)یدادرارقریغ وت
لوصو ات ار تعاس دنا
کیکفت هب لئاق بلط هنوگود نایم دياب هعيدو دروم ِلام سبح صوصخ رد ًایناا .دنک سبح بلط هنيده زا یشان بلط لثم( دشاب هعيدو دقع تباب عدوم زا عدوتکم بلط هاگره :دش یرادهگن یاه
دشاب ضوع اب هعيدو اي )هعدوتکم یع -
ار هعيدو رد ضوع هک ضرا يا هب انب یيريذپب
- یما ،
یمن حرام سبح ح ۀلئکم ًاساسا ،دشابن هعيدو دقع زا یشان بلط رگا اما .دراد سبح ح ،دوش
یمرب دحاو یدادرارقریغ اي یدادرارق ۀابار زا سبح ح اريز
1ددیخ ،تسا حرام اجنيا رد هچنث اذع ،
صاقت ح یعدو لام زا صاقت ح عدوتکم ايث هک دیسرپ دياب ياربانب .تسا 7
نایم ؟دراد ار
ۀرابرد هیماما ماظع یاهقا زاوج
صاقت زا لام دروم هعيدو ود هاگديد دوجو دراد هک
ًارهاظ لوق
روهشم مدع زاوج تسا و رد يا صوصخ یتاياور
دین لقن هدش تسا ( دیهش
،یناا 1411
، ج 5 :
22 ) قوقح نایم رد . کین صاقت عنام ندوب یناما هک دنراد حيرصت یخرب دین ام ناناد
،ت
« اب اريز
یم قحم هصاقمعا ح ،صاقت رصانع لوصح ددن لام نداهن تناما هک تسا يا رد ثحب .دوش
یم ح نث عاار ،هصاقمعا ح هع م هن اي دشاب دناوت
» ،یدورگنع(
1111 : 141 لیعد دوبن اب و )
.تسا یقاب دوخ توق هب ح ،نث عار
1 . هتفگ قوقح ناداتسا یخرب هک دنا
« زا یشان )ًلاثم( عیب رد سبح ح اريز تسا جراخ صاقت تیهام زا سبح ح
تسا هنزاوم لوصا »
،یدورگنع(
1110 ج ، 7 : 132 هدرکن شور ًاقیقد اما ،) هب .تکیچ ود يا زرم هک دنا
رظن
یم یم ..تسا يابت یقادصم و یموهفم ظاحع هب )صاقت و سبح( ود يا ۀابار دسر دح ود هک تفگ ناوت
ۀابار زا یشان سبح ح ؛تسا أشنم رد لوا توافت .دراد دوجو )صاقت و سبح ح( ود يا نایم یلصا لصاا یغ اي یدادرارق دوش تااي لام یع سپس و هداد هعولیح لدب هک یضرا رد بصاغ سبح ح ریظن( یدادرارقر
ِتدحو يا و تسا دحاو )دراد ار یع سبح ح ،کعام زا هعولیح لدب ذخأ لابق رد یو ،هدنراگن رظن هب هک لکش رد هضواعم أشنم نويدم و ياد ۀابار رد هشير صاقت اما ،دراد یساسا شقن سبح ح یریگ
هاوخ ؛دراد
یذ ،سبح ح رد .تسا راا رد مود توافت .دشابن اي دشاب دحاو یعام ۀابار زا یشان ح
رایتخا رد ار لام
یم هاگن شيوخ یعون هک صاقت رد اما ،ديامن کلمت ادتبا رد اي هدرک یارصت نث رد دناوتب هکنيا نودب دراد
مت هب لام ،هصاقمعا ح هع َم ِدصق ۀظحع زا ،تسا عاقيا یمرد یو کل
.ديث
7 . یم ادجم و لصفم ثحب هک تسا یلقتکم عوضوم ناريا قوقح رد صاقت عنم اي زاوج ثحب يا هدنکيون و دبلط
یم دین نونکا ايث هکنيا صوصخ رد .تسا یهقا رظن کي حرط ماقم رد ًلاعا رواس عدوتکم هک تفگ ناوت
ا لام دوجو دناوتب و دشاب هتشاد صاقت ناکما تافيرشت نودب یدج لمأت لحم ،دنک راکنا شيوخ ددن ار ینام
یناویمهان يزورما یسرداد نودم دنيارا اب و تسا هب .دراد یياه
هقا رب ینتبم یسرداد تاررقم يودت هولاع
شیپ مدع و هیماما یم تيوقت ار داهن يا یياسانش اب نقم تفعایم ،تاررقم يا رد صاقت ح ینیب
،دنک اريز
نوناق راذگ رد اقم م نایب ماکحا یسرداد غ ی ر فعایم اب ملاسا هدوب ، رد يا صوصخ ینایب درادن .
