هدکشناد یناسنا مولع و تایبدا
یشزومآ هوگر و ایفارغج
مهنابر ییزر یرهش
هجرد تفایرد یارب هلاسر ی
یصصخت یرتکد
هتشر ی و ایفارغج همانرب یزیر یرهش
هفلوم رظنزا رهش لیلحت و یبایزرا یاه
رهش
دنمشوه همانرب درکیور اب
علاطم ییاضف یزیر ه
ی
ناجنز رهش ؛یدروم
:رگشهوژپ
یدمحم لیلج
:امنهار داتسا
یدمحم اضریلع رتکد
:رواشم داتسا
هدنلایگ یرافغ اطع رتکد ینادزی نسحدمحم رتکد
راهب 1399
ناونع و :روآدیدپ مان زا رهش لیلحت و یبایزرا
هفلوم رظن یاه دنمشوه رهش درکیور اب
همانرب یزیر ییاضف
هعلاطم ی یدمحم لیلج / ناجنز رهش ؛یدروم
داتسا امنهار : لع رتکد یدمحم اضری
داتسا :رواشم نا ینادزی نسحدمحم رتکد /هدنلایگ یرافغ اطع رتکد
خیرات :عافد 11
/ 03 / 1399
دادعت حفص :تا 364
.ص
هرامش ی نایاپ :همان ارغج هورگ ایف ..../ ییاتسور و یرهش یزیر همانرب و
:هدیکچ لصا فده:فده ی قحت قی سررب رضاح ی
لحت و لی درکراک ی هفلوم اه ی رهش رد دنمشوه رهش
ارب ناجنز ی سرت می امنرود و دوجوم عضو ی
آ هدنی م ی دشاب مه رد . نی عت اتسار نیی عضو تی رهش
هفلوم رظن زا اه
ی ؛دنمشوه رهش هفلوم ریثات نازیم
؛رهش یدنمشوه رب اه سررب
ی دودحم تی اه و
تصرف یاه پ شی یور دنمشوه رهش هئارا و
ی وگلا ی همانرب بولطم ر
یزی اضف یی ارب ی رهش
د زا ناجنز دنمشوه رگی
م شهوژپ فادها ی
دشاب .
شور :شهوژپ یسانش رضاح قیقحت
فده رظن زا یدربراک
هعسوت– یا ن شور بسحرب .تسا زی
قحت قی رضاح یّلع - صوت یفی م عون زا ینادی ارب .تسا ی عمج روآ ی ن دروم تاعلاطا زای
ود زا
ش ی هو ی هناخباتک ا ی م و ینادی م شخب رد .تسا هدش هدافتسا
،ینادی روآدرگ ی رط زا تاعلاطا قی
هنومن گ یری شم و هبحاصم ،همانشسرپ رازبا زا هدافتسا اب و دش ماجنا هدها
ه .تسا هکنیا لیلد هب
شور زا کیم(یفیک یاه یئزج ِیبیکرت ،قیقحت حرط ،هدیدرگ هدافتسا یمک و )تاوساتم و کم
،تسا بلاغ یلاوتم لک تروصب
ی قحت شور قی
، لحت لی هداد و ا رد اه نی شخب راهچ هب شهوژپ
سقت هناگادج می
.تسا هدش شخب
اسانش لماش لوا
،یی موب ی یزاس قدت و قی هفلوم عم ،اه اهرای و
صخاش اه ی رف نومزآ اب هک .تسا ناسانشراک طسوت دنمشوه رهش نمدی
حم رد طی تبسنSpss
عت هب نیی مها تی ولوا و تی یدنب اهنآ زین .تسا هدش مادقا ثات مود شخب
ری عم اهرای دنمشوه رب ی
نچمه و رهش نی
ثات تاری لباقتم اهنآ ا هک تسا نی
لحت لی مرن اب لحت رازفا لی راتخاس ی م کی کم
ماجنا دب موس شخب .تسا هدش نی
هداد زا هدافتسا اب هک تروص اه
ی ع ینی و نهذ ی هب تبسن
عمج روآ ی هداد اه ی ن دروم زای ارب ی سررب ی هفلوم اه ی مادقا ناجنز رهش حطس رد دنمشوه رهش
لحت سپس .تسا هدش لی
هکل اه ی غاد یدنمشوه ارب .تفرگ تروص
ی هاگآ ی وگلا عون زا ی
نکارپ ش هفلوم
،اه لحت لدم لی گتسبمه دوخ ی
اضف یی همادا رد .تفر راک هب ناروم
، اتن جی
همانشسرپ لدم اب اه
اه ی سپات
،سی و روکی لحت سارپوک و لی
اهن رد و هدش تی
اتن جی ن اهنآ زی اب
لدم اه ی کرت بی اتن جی کرت بی اتن و هدش جی
اب مطا ینانی درگ لصاح دی
اهن .
ًاتی اهتنا شخب رد یی
قحت قی همانرب تهج ر
یزی اضف یی دنمشوه ی رهش
، اتم لدم زا لحت رد تاوس
لی دنمشوه ی رهش
.تسا هدش هدافتسا ناجنز هتفای اه زرا رد : یبای م نازی مها تی ثات و ری هفلوم دنمشوه رد اه ی
هفلوم ،رهش اه
ی ،کرحت
اورمکح یی داصتقا و ترت هب دنمشوه بی
تما اب زای اهن نزو و یی 01577 / 0 ، 01394 / 0 و 01381 / 0
هبتر اه ی هدرک بسک ار موس ات لوا نچمه .دنا
نی اتن جی لحت لی هفلوم یارب لباقتم تارثا اه
ی
ثات ذگری دنمشوه رب را ی
ناشن ،ناجنز رهش هدنهد
ی عم مظنمان شنکارپ اهرای
ثات نلاپ رد یراذگری
ثات و یریذپری اتن .تسا
جی لدم اه ی مصت فلتخم می
یریگ عمدنچ هرای کرت و بی اتن جی ناشن اهنآ
اراد ناجنز رهش تلاحم رثکا هک داد ی
عضو تی بولطمان ی یدنمشوه رظن زا لصحام .دنتسه
لحت لی مرن هدربهار تاوساتم رازفا یا
ساسا ی م ی همانرب تهج هک دشاب هئارا بولطم ییاضف یزیر
.تسا هدش هجیتن :یریگ اتن جی لک ی قحت قی دنمشوه رهش داد ناشن کی
امرس تصرف هی
،یراذگ هعسوت ی
رهش ی وپ و ییای داصتقا ی ازفا تابجوم هک تسا شی
ک تیفی گدنز ی م مهارف ار نادنورهش ی
دنک .
لوا نی ارجا رد ماگ یی
ه رهش ندومن
،دنمشو روانف رارقتسا ی
ای پ هدای یزاس روانف ی یاه دنمشوه
ن تسی
، ناسنا داعبا هکلب ی
عامتجا و ی زاسدامتعا نوچمه
،ی ن هب هجوت ،تکراشم یوری
ناسنا ی
سب قلاخ و رکتبم رای
مهم تسا اتن قبط . جی
قحت قی لحت و لی یاه
،دنمشوه کرحت ،ددعتم
ز تخاسری یاه روانف
،ی عامتجا تلادع ی
- اضف
،یی امرس بذج هی
،یراذگ مکاح تی نتشاد و فافش
هشقن ی دنمشوه هار ی
هفلوم زا عم و اه یاهرای سب مهمرای رورض و ی ارب ی دنمشوه ی ناجنز رهش
دنتسه .
هژاو :یدیلک یاه دنمههشوه رهههش
همانرب ، ،ناجنز رهههش ،ییاههضف یزیر هفلوم
کیم ،اه لدم ،کم یاه
میمصت .هرایعمدنچ یریگ
1 - فده و همدقم
1 - 1 -
همدقم
ینیشنرهش هزورما
کی هدیدپ ی یناهج هب تعرس رد لاح شرتسگ تسا هک راظتنا یم دور ات
لاس 2050 رب ساسا یاهدروآرب نامزاس
للم دحتم رتشیب دوش
.(Oracle, 2011: 32) تاریثأت
نیا
دنور دشر ینیشنرهش رد
لاح رضاح رد شخب یاه ددعتم و درکلمع یرهش دوهشم
،تسا
ًلاثم
تدش فرصم بآ و
،یژرنا شیازفا مجح لابز ه ی
،یرهش مکارت
،کیفارت تخاسریز یاه
،بسانمان
یژرنا
،یفاک حطس یگدولآ
،یدوعص مدع ماجسنا یعامتجا و
هریغ . هچنآ هک هب روط لماک رد دروم
دنیآ ه ی یرهش شیپ یم ینیب دوش نیا تسا هک یاهرهش رضاح هب یدوز اب شلاچ یاه گرزب هجاوم
دنهاوخ دش و دیدهت اهنآ یرادیاپ دهاوخ
رد دش نیا اتسار نارادمتسایس و
همانرب نازیر شلات رد
ات دنتسه هار
لح یاه رثوم و رادیاپ ار هک یم دناوت اب تیقفوم هب اهنآ خساپ دهد ار هئارا دنیامن . زا
یروانف یفرط خوسر نادنورهش یگدنز رد نیون یاه
یم رظن هب و هدرک تحار ار یگدنز دسر
و رت
مک هنیزه یایازم زا تسا مزلا نیاربانب .دوب دهاوخ لکشم یگدنز ًابیرقت یروانف نودب و هدومن رت
یب یروانف زا .دوش هدافتسا زین اهرهش رد یروانف رامش یاه
رهش رد هدافتسا لباق نیون ییاهنآ اه
یم دنمشوه ًاحلاطصا ار اهرهش هک دنتسه یگژیو یاراد هک ییاهرهش و دننک
دنشاب یصاخ یاه هب
یدنمشوه تمس دنتسه تکرح رد
.(European Union, 2011) تسا رکذ هب مزلا
هک رهش
دنمشوه هلیسو هکلب تسین فده .تسا یرهش یگدنز تیفیک هب یبایتسد یارب یا
تایلک لصف نیا رد و قباوس ،تلااوس و فادها ،قیقحت ترورض ،هلئسم نایب زا معا قیقحت
نیشیپ ه ی قیقحت تلاکشم و لئاسم و یروآون و دربراک ،لیلحت و هیزجت و قیقحت شور ،قیقحت
یم نایب .دوش
1 - 2 -
هلئسم نایب
هزورما تیعمج ناهج رد حطس یب هقباس یا زا ینیشنرهش رارق
.دراد هب نیمه ببس اهرهش رد
ضرعم حب نار یاه یدایز زا تسیز هلمج
،یطیحم
،یعامتجا تلاکشم
،یداصتقا ،یدبلاک یتامدخ
و هریغ رارق .دنراد یاضف دیچیپ ه ی
،رهش ناسنا یاه دنمشیدنا ار
یارب ییاهر زا تلاکشم و
ییاسران اه رد ندیسر هب یلاعتم دح
،یگدنز هب رکف حلاصا و یاهراتخاس داجیا دیدج
یرهش راداو
هدومن تسا .(Wolff et al., 2015) اهرهش
هدمع نیرت هنهپ یاه تنوکس زین ناسنا هب
رامش یم دنور
و هب ناونع لحم دصرد روضح هدنیازف
یا زا مدرم ناهج تیمها هژیو یا .دنراد یرادروخرب زا
نینچ
شقن و رهش یهاگیاج ار
لدبم هب صرع ه ی نومزآ هیرظن
،اه همانرب اه و هدیا یاه یفلتخم یارب
یبایتسد هب بولطم لاکشا رت
هعسوت هدومن ساسارب .تسا رامآ
قودنص تیعمج نامزاس للم دحتم
ات لاس 2030
، غلاب رب 5 درایلیم رفن زا نیا تیعمج هرایس
نکاس اهرهش دنهاوخ نیا .دوب گنهآ
یب قباس ه ی دشر
،یرهش ترورض هار نتفای لح یاه هنادنمشوه یا
ار یارب خساپ هب شلاچ یاه هوقلاب
هتسجرب رت یم دنک .(Dameri, 2013)
رد ههجاوم اب شرتسگ عیرس
،ینیشنرهش همانرب
نازیر یرهش رد لاح رذگ هب
،یژولونکت یارب
لح فیط هدرتسگ یا زا تلاکشم رد طابترا اب یاهرهش نردم دنتسه . یاهرهش دنمشوه جیتن ه ی
نیا ماغدا قیمعت یژولونکت
اب رظانم دیدج و ای دوجوم یرهش دنتسه .(Reys, 2016: 12)
هش ر نردم یتیریدم دنمزاین زورما یاه و
نرق یاهزاین اب وسمه 21
هجوت اب دنناوتب ات دنتسه
ور شیپ تلاکشم هب مهرد و
،فیاظو و تاطابترا یگدینت نادنورهش یگدنز تیفیک حطس دوبهب یارب
همانرب دننک یزیر یزاسدنمشوه .
رهش کی دیا ه ی دیدج هب روظنم شیازفا و یاقترا تیفیک یگدنز
زا قیرط هدافتسا یروانف زا تاعلاطا
و تاطابترا .تسا
نیاربانب یزاسدنمشوه رهش
یم دناوت یمامت
یایازم یشان زا تیفیک دوبهب یگدنز
ار هب هارمه هتشاد .دشاب سب ی را ی هوقلاب شزرا اهروشک زا
اهرهش ی مسر هب ار دنمشوه ی
ت هتخانش تامادقا و دنا ی
ارب ار ی رست ی ع پ ی تفرش هدرک ذاختا اهنآ .دنا
هدیدع تلاکشم و لئاسم ناریا یاهرهش بلاغ دننامه زین ناجنز رهش ،یداصتقا لئاسم نوچمه یا
رد یدایز تاقیقحت .دراد هریغ و یتامدخ ،یمومع لقنو لمح ،یطیحم تسیز ،یدبلاک ،یعامتجا و هدش ماجنا یرهش لئاسم صوصخ کت هک یتاقیقحت نکیل
هدوبن یدعب یعماج و هچراپکی هاگدید و
.تسا هدوب کدنا ای و هتشادن دوجو دهد هئارا اهرهش لئاسم عفر هب تبسن مشچ دنس هعسوت زادنا
ی .تسا هدش نیودت و هعلاطم یرادرهش طسوت ناجنز رهش یرهش نیا
رد دنس هرود ی موس یاروش هجیتن هک دوب هدش بوصم هعلاطم یارب ناجنز رهش یملاسا ی
اب نآ
شلات سا مراهچ یاروش لاس یط یرادرهش و ناجنز رهش یملا
یاه ناونع دنچ ره .دش ییاهن ریخا
یم هب یتاداریا یاراد دنس نیا دوش یم و هدوب یتاعلاطم یاوتحم ظاحل
قیقد تسناوت یدربهار و رت
رت
دشاب . نیا رد دنس لاس رد ناجنز رهش 1404
،ناور و دنمشوه ،نمیا ،هدنزرس ،زبس ،کاپ یرهش
ود هیامرس بذاج ،تسیز طیحم رادتس هیامرس و راذگ
هک یداصتقا تاناسون ربارب رد مواقم ،ریذپ
هاگیاج ظفح نمض هک هقطنم حطس رد یرگشدرگ و تامدخ ،کاپ عیانص رد رترب هاگیاج یاراد مق و دهشم سدقم رهش زا دعب ینیسح روعش و روش تختیاپ ناونع هب دوخ رگشدرگ نیرتشیب
مشچ قفا رد یبهذم تشاد دهاوخ ار زادنا
هش ندرک ییارجا یارب ناجنز رهش رد هیلوا تامادقا. ر
یم رظن هب یلو هدش زاغآ دنمشوه هریزج یتامادقا دسر
هامهان و یا نیا اب .تسا ماجنا لاح رد گن
،لاح هعسوت یزاسرادیاپ روحم رد بختنم رهش ناونع هب )اواف نامزاس(ناجنز یرادرهش ی
رهش
نیمود رد دنمشوه شیامه
« دنمشوه رهش
، تخاسریز اه
تصرف و هیامرس یاه یراذگ
» رد
لاس هامرویرهش 95
نیب زا 21 زکرم ناتسا
، دش باختنا .تسا ه
تسا دشر هب ور دنور نیا هچ رگا
همانرب هب زاین اما .دراد هنادنمشوه تیریدم و یزیر
1 - 3 -
مها و ترورض تی
قحت قی
رد رازه ه ی
،موس ریس رییغت رد حطس تاراظتنا نادنورهش
زا تیریدم
،یرهش یفرعم و عسوت ه ی
یروانف یاه تاطابترا( نوگانوگ و
یروانف
،تاعلاطا و لمح
،لقن یژرنا و هریغ
،) رییغت راتفر
ینیشنرهش رد
،ایند ینارگن یاه تسیز یطیحم و هریغ یطیارش ار مهارف هدومن یبایتسد هک هب
تیعضو رادیاپ ار اب شور یاه ینونک هرادا و عسوت ه ی
،یرهش نکممان هتخاس .تسا رد هجیتن
همانرب نازیر یرهش رد رسارس ایند یم دنشوک ات اب یهاگن هچراپکی هب
یمامت داعبا
،ینیشنرهش
لدم ییاه ار یارب عسوت ه ی اهرهش اب فده ییوگخساپ هب
تاراظتنا دیدج یایند زورما هعسوت .دنهد
هب هجوت ترورض روشک یتسدلااب دانسا رب یهاگن اب یروانف
یم صخشم دیدج یاه رد .دوش
مانرب ه ی جنپ لاس ه ی ضرع مجنپ ه
ی تامدخ طسب و کینورتکلا تامدخ
صخشم روط هب کینورتکلا
شقن رد .تسا هدش هدروآ ه
ی عماج تلود فذح یکینورتکلا داعبا
نامز و ناکم رد ئارا ه ی تامدخ
هب
،مدرم ئارا ه ی تامدخ یکینورتکلا هنیهب
و هچراپکی هب
یریگیپ ،مدرم داجیا
و عسوت ه ی
تخاسریز یاه
ریغ ینف مزلا
،یقوقح(
،یگنهرف یورین
،یناسنا
،یراتخاس
،ینامزاس نیآرف
ید حرطم )
ماظن رد .تسا هدش عماج
یروانف تاعلاطا شیازفا روشک هرهب
یرو اب هدافتسا زا یروانف تاعلاطا
رد دیلوت لااک و دنس رد .تسا هدش نایب تامدخ مشچ
زادنا 1404 ءاکتا رب مهس رترب عبانم یناسنا
و یامرس ه ی یعامتجا رد
دیلوت یلم ماظن رد .تسا هدش دیکات عماج
یروانف تاعلاطا رب روشک
یجنسزاین و
همانرب یزیر عسوت ه ی یورین یناسنا رد زوح ه ی یروانف
،تاعلاطا شزومآ
و یزاسهب
یصصخت و هفرح یا عبانم یناسنا رد هزوح ی یروانف .تسا هدش دیکات تاعلاطا
زوح رد تفرشیپ ه
ی عیرس رایسب یروانف یقب زا رت
ه ی هزوح هراچ ،تسا اه هب نتشادرب ماگ زج یا
هب ریخأت اب میورن اهرهش ندش دنمشوه لابقتسا هب دوخ رگا .میرادن اهرهش ندش دنمشوه تمس یمن دوش لیمحت یزیچ یتقو و دش دهاوخ لیمحت ام تصرف همه زا ناوت
اه درب هرهب نآ یایازم و .
رهش ندش دنمشوه رد هیامرس و تخاسریز هب دیاب اه
هک ارچ ،درک هاگن نامزمه روط هب یراذگ
یمن درک ادج مه زا تیقفوم هب ندیسر یارب ار ود نیا ناوت یگدنز تیفیک یاقترا ،یژرنا شهاک.
تخوس ندناسر لقادح هب و تسیز طیحم بیرخت شهاک،مدرم واتسد ینبرک یاه
یاهدر رهش
دنمشوه هب ندیسر یارب .تسا دنمشوه رهش
تخاسریز ادتبا دیاب دوش مهارف اه
. تخاسریز نتشاد
یارب دنمشوه رهش مزلا
تسا یفاک یلو .تسین
رد رازه ه ی موس رصع هک طلس ه ی اهرهشنلاک
یم ریس دشاب رییغت
رد حطس تاراظتنا نادنورهش زا
تیریدم
،یرهش عسوت ه ی یروانف یاه نوگانوگ
دننامه تاطابترا و
یروانف
،تاعلاطا لمح
،لقنو یژرنا و رییغت راتفر ینیشنرهش رد
،ایند
ینارگن یاه تسیز یطیحم و هریغ یطیارش ار مهارف هدومن هک یبایتسد هب
تیعضو رادیاپ ار اب
شور یاه ینونک هرادا و عسوت ه ی
،یرهش نکممان هتخاس تسا رد. هجیتن همانرب نازیر یرهش رد
رسارس ایند یم دنشوک ات اب یهاگن هچراپکی هب یمامت داعبا
،ینیشنرهش لدم
ییاه ار یارب عسوت ه ی
اهرهش اب فده ییوگخساپ هب
تاراظتنا دیدج یایند زورما هعسوت .دنهد
شرتسگ تخاسریز
یاه طوبرم هب یسرتسد هب
تنرتنیا نازرا و
،تیفیکاب رجنم
هب شهاک
لغاشم یروضح و )یکیزیف(
لاقتنا اهنآ هب یاضف یزاجم رد بلاق یراکرود هدش و نیمز ه ی یبسانم
ار یارب لغاشم دیدج مامت تقو و زا تقو هراپ یبایرازاب
یکینورتکلا و
هدرخ یشورف یکینورتکلا
هتفرگ ات تاغیلبت
،یتنرتنیا زورب
یزاس تیاس یاه یتنرتنیا مهارف هریغ و یم
.دزاس رد نینچ یطیارش
تسا هک یم ناوت راظتنا تشاد هک زاین هب تاطابترا ور
رد ور رد(
ترفاسم بلاق یاه
نورد یرهش و
نیب رتمک )یرهش .دوش
هژیو هب اب هدافتسا زا تنرتنیا تعرسرپ و
دناب نهپ و تیلباق یاه نآ رد
لاقتنا
،توص هداد ریوصت و ناونع هب
نیزگیاج تاطابترا
یکیزیف یم هبلغ لئاسم نیا رب ناوت
درک .(Cohen, 2013: 45) تیمها
نیا
،هلاسم ینامز رتشیب بلج هجوت یم دنک هک هجوت مینک
شهاک کیفارت زا قیرط شرتسگ یسرتسد تنرتنیا هب
نازرا و
،تیفیکاب تبسن
هب شور یاه یتنس
شهاک کیفارت دننام شیازفا و ضیرعت هداج یاه نورد یرهش و شرتسگ تخاسریز یاه
لمح و
لقن یمومع هب بتارم مک هنیزه رت یم دشاب .(Charlot & Duranton, 2006: 12) لاس نایاپ ات
2012 دادعت یدلایم 140
همانرب ناهج رد رهش هدرک ییارجا ار یزاسدنمشوه یاه
روط هب .دنا
ترورض هصلاخ ییارجا یاه
دنمشوه رهش :زا دنترابع اهرهش رد
شیازفا دنور
؛ینیشنرهش اهرامآ
ناشن یم
،دهد تیعمج ناهج هب تعرس رد لاح شیارگ هب
یوس ینیشنرهش .تسا
رد لاح رضاح شیب زا هاجنپ دصرد تیعمج ناهج رد اهرهش یگدنز
یم .دننک ( لکش قبط رب 1-1
) نیا مقر رد لاس 1980 دودح 39 دصرد هدوب و شیپ ینیب
یم دوش ات لاس 2050 هب 70 دصرد دسرب شهاک عبانم رد سرتسد ره کی زا
،نانیشنرهش
کیفارت شیازفا یرهش
و هریغ زا یدراوم دنتسه هک اب شیازفا خرن ینیشنرهش تیفیک
یگدنز
دارفا ار راچد لزنت یم .دننک
لکش 1 - 1 - شیپ لاس ات ناهج یرهش تیعمج دشر خرن ینیب 2050
Cavada et al., 2015
رییغت رد مره دنور؛ینس
یناهج ینیشنرهش و
دشر تیعمج راشف یدایز رب یور اهرهش دراو
یم دروآ و هب رظن یمن دسر هک ینایاپ هتشاد .دشاب ،اهرهش تیعمج شیازفا رب هولاع مره رد
عمج ینس دش دهاوخ داجیا یتارییغت زین تی
لکش(
1 - 2 ).
اب هجوت هب نیا هک اهرهش هب دشر
دوخ همادا یم دنهد نیاربانب دیکات رب یور یدنمشوه و
یراکهار داجیا رادیاپ
یرما یرورض
تسا .
لکش 1 - 2 - دروخلاس تیعمج شیازفا دنور ه
ی لاس ات ناهج 2050
یبطق ندش دشر ؛داصتقا اهرهش رد طاقن فلتخم ایند هب بطق ییاه یارب یناهج داصتقا
لیدبت هدش .دنا شیپ ینیب اه ناشن یم دهد هک 600 رهش رترب
،ایند 60 دصرد زا مهس دشر
دیلوت یلخاد صلاخان (GDP)
ار رد لصاف ه ی لاس یاه 2010 ات 2025 هب تسد دنهاوخ دروآ
و تیعمج نکاس رد نیا اهرهش شیب هب زا 2 درایلیم رفن یم
؛دسر نیاربانب یاهرهش گرزب رد
ره روشک هب هباثم تیزم یتباقر نآ روشک دنهاوخ لمع .دومن
هولاع رب نیا اهرهش یشقن یتایح
رد تکرح هب تمس داصتقا شناد ناینب افیا یم دننک نیا هب لیلد دوجو ییاناوت یاه فلتخم و
درتسگ ه ی یدارفا تسا هک رد اهرهش یگدنز یم .دننک نیا هب ینعم دوجو رختسا کی زکرمتم
و ولمم زا شناد رد نورد رهش اه تسا هک یم دناوت رجنم هب عسوت ه ی یداصتقا یاهرهش .دوش
یم لمع یناهج یاهرهش دننامه یلم حطس رد زین ناتسا زکرم تیعمج زکرمت هب هجوت اب دننک
تمس هب تکرح ترورض ناجنز رهش رد ناتسا تامدخ و دنمشوه رهش
هرهب تهج زا یدنم
.تسا هجوت لباق نآ یداصتقا یایازم ینارگن یاه تسیز ؛یطیحم هنلااس رضاح لاح رد 32
م ی ل ی درا شان نبرک نت ی
نادنازوس زا
تخوس اه ی سف ی ل ی مز وج دراو ی
ن م ی اب .دوش هجوت عمج ماحدزا هب ی
ت اهزاگ دوجو و ی
هناخلگ ا ی دودح اهرهش نورد رد 72
زا دصرد رد دوجومCO2
نورد ا اهرهش ی داج م ی .دنوش
فرط زا ی فرصم اهرهش ک
نن د ه ی چ ی ز ی دودح 82 ژرنا دصرد ی
ند ی ا ا سپ دنتسه ی
ن مها ی ت
اد ارب هک در ی تملاس ظفح ی
تاناکما و تامدخ زا هعماج ی
هک دنمشوه رهش تخا رد
ی را رارق ام
م ی دهد هدافتسا نک ی م تاناکما . ی بق زا ی ل ژرنا ی اه ی و دنمشوه لقن و لمح ،کاپ هریغ
.
غت یی ر گدنز کبس ی
؛نادنورهش یروانف دیدج لسن دورو اب
یم ام هک هلئسم نیا اه هب میناوت
یم رظن هب یطلغ رواب میهد همادا دوخ یگدنز هب اهنآ بیاعم و نساحم هنوگره زا رود ،دسر
یروانف ریثات هک ارچ یروانف نیا .تسا راکشآ ناگمه رب هزورما نیون یاه
بسک داجیا ثعاب اه
وافتم یراتفر تاداع ،دیدج یاهراک و و یگتسباو ،ت
هریغ هب رجنم هصلاخ روط هب هک هدش
یروانف نیا زا هدافتسا اب لاح .تسا هدیدرگ نادنورهش یگدنز کبس رییغت لابقتسا و رهش رد اه
زا دنمشوه رهش زین نادنورهش تکراشم و هدش راکشآ ناگمه رب شیپ زا شیب نآ یایازم
یم رتشیب .دوش
عسوت ه ی دنمشوه رهش هب
روظنم ییوگخساپ لئاسم هب
یرهش و یسررب یتاعوضوم زا
لیبق
هرهب( ییآراک )یرو
ای یفرعم یژولونکت یاه
دیدج یرما مزلا یرورض و تسا
هک یتاناکما . رهش
دنمشوه یم رارق نادنورهش رایتخا رد تسا هجوت لباق دهد
لکش(
1 - 3 ).
لکش 1 - 3 - دنمشوه رهش
؟دهد یم رارق نادنورهش رایتخا رد یتاناکما هچ
میاداراپ مکاح رب یاضف یروانف
،ناریا یاهرهش رد تاعلاطا میاداراپ
رهش کینورتکلا هدوب
هک
نونکا رد یاهرهش تفرشیپ
ه ی ناهج میاداراپ اب دنمشوه رهش
نیزگیاج هدیدرگ
تسا اب دوجو
یراذگرثا یبسن
ماظن یاه کینورتکلا رد
تیریدم نیا ،یرهش ماظن
اه هب لیلد شرگن کت یدعب و
ینف یمن دنناوت رد ییورایور اب لئاسم ددعتم و دیچیپ ه ی اهرهش بولطم ییاراک ار
هتشاد .دنشاب زا
نیا
،ور درکیور دنمشوه رهش اب
لیخد ندومن داعبا فلتخم
،رگید یعس یم دنک ات کی زا وس کرد
یحیحص زا
یاضف رهش و لئاسم و تلاضعم نآ ادیپ هدرک و زا یوس رگید میمصت یریگ اه نیرتشیب
یکیدزن ار هب تیعقاو یاه دوجوم هتشاد دیاب .دنشاب لوبق
درک هک میاداراپ یاهرهش کینورتکلا
رد
ایند هب هدیسر مامتا و
نونکا هعسوت ی یرهش دنمزاین همانرب ییاه رتارف یاهرهش زا کینورتکلا
.تسا
یموهفم هک رد نآ یارب مامت فلتخم داعبا یگدنز
یناسنا همانرب یزیر یاه مزلا هدش .دشاب
یاهرهش دنمشوه رد رانک لیهست یرسکی یلباق ت اه یارب نادنورهش نینچمه
ثعاب هفرص ییوج
رد هنیزه یاه تخادرپ هدش زین یم دنوش . وکسیس ملاعا هدرک رد تسا
،انولسراب هب طساو ه ی هب
یریگراک یروانف
یاهروتنک دنمشوه
بآ کیدزن هب 58 نویلیم رلاد هفرص ییوج هنلااس خر هداد
تسا . رد رهش نوچنیا رد روشک رک ه ی
،یبونج 35 درایلیم رلاد رد ینیمز هب تحاسم 1500 راتکه
:دنمشوه تخاس ریز نزو هفاضا صیخشت هناماس نابوتا ،اه لپ یور ... و اه
:دنمشوه لقن و لمح یبایدر
و تراظن ،گنیکراپ ،کیفارت دنمشوه یگچراپکی
:دنمشوه عیانص ،یربارت متسیس ،اه هاگورین
تیریدم و یرادرابنا
دنمشوه
:دنمشوه نامتخاس ،نامتخاس تینما هناماس یژرنا تیریدم ،قیرح ییاسانش
دنمشوه
:دنمشوه یرهش تیریدم و اه هداد تبث ،کینورتکلا رتافد
تراظن هرهب یرو :دنمشوه تفایزاب متسیس
تفایزاب و هلابز یروآ عمج ،بآ هیفصت دنمشوه هلابز
:دنمشوه شزومآ ،بایغ و روضح همانرب
یزیر ،
لرتنک هناماس و یلیصحت یبایدر
:دنمشوه تملاس و ورزر ،یبایدر ،رامیب هچخیرات
دنمشوه تیزیو
تینما :دنمشوه دنمشوه تینما و تراظن
:دنمشوه دیرخ و راتفر لیلحت ،یبایدر
پآ پاپ
:دنمشوه طیحم یاضف ،اه کراپ تیریدم ،یمومع تامدخ
یرگشدرگ تیریدم و زبس
هک یتاناکما رهش
دنمشوه ام رایتخا رد
!؟دهد یم رارق
هیامرس یراذگ هدش تسا . نیگنایم صم فر یژرنا و بآ نیا رهش ار رگا اب یاهرهش هباشم
هک زا
چیه هنوگ یروانف یدنمشوه هدافتسا
من ی دننک دروم هسیاقم ارق ر
،میهد هدهاشم یم مینک هک رد
نیا رهش کیدزن هب 30 دصرد رد صم فر یژرنا و بآ هفرص ییوج هدش تسا . نینچمه هنیزه
یاه
یبناج و یتایلمع رد امتخاس ن یزاس هب یسوسحم زرط شهاک
هدرکادیپ تسا
. چیه هنوگ یمیس
دوجو
،درادن همه رد نیمزریز رارق دنراد . چیه هنوگ نویماک لمح هلابز دوجو
،درادن مه ه ی هلابز اه
زا قیرط کی دنیآرف کیتامونپ هب
نیمزریز لاقتنا هداد یم دنوش . رد هناخ
،اه نیدلاو زا قیرط کی
طابترا زا هار رود ییاناوت تبحص ندرک اب ناملعم هسردم ار دنراد .
اب رد رظن نتشاد تسایس یاه یلک عسوت ه ی
،روشک همانرب یزیر هدنیآ رگن و یشنکارف یارب
ققحت
یاهرهش دنمشوه
دیاب اب درکیور یوگلا یناریا - یملاسا و داصتقا یتمواقم نیودت .دوش تکرح
،وسو تمس نیدب هب
نیودت بوچراچ ییاه یارب رادا ه ی دنمشوه رهش و
رُپ ندرک یاهلأخ یقوقح
رد هزوح نوناق یاه یراذگ
و تاررقم
،یراذگ هیامرس یراذگ و یسرتسد ناسآ
و نئمطم هب
،هیامرس
یسرتسد هب
قیقحت هعسوت و و یروانف
،هتفرشیپ تیفرظ
یزاس
،نانیرفآراک میظنت
طیحم بسک
راکو رد طیارش دیدج رازاب گنهرف و یزاس یارب نتسیز رد دنمشوه رهش زاین
شلاچ .دراد تیریدم
،یرهش یزاسرادیاپ هعسوت
ی یرهش رد نیع تیدودحم عبانم
و مهرد شلاچ یگدینت یاه
هب مه
هتسویپ اب هناماس ییاه تسا هک زا نیا شلاچ اه ریثأت یم .دنریذپ زا ور نیا رد ههجاوم تلاکشم اب
،یرهش باختنا نیرتمهم هناماس
یارب صیصخت عبانم
زکرمت ،بایمک رتشیب
و شیپ ینیب ریثأت
کیره زا هناماس اه رب یرگید یرورض یم رد ،هصلاخ روط هب .دیامن ههد
یاه
،ریخا تلود یاه یلحم
اب تلاکشم ناوارف
ینف - یعامتجا هجاوم
هدش دنا ییاهدربهار و یارب
خساپ یهد هب نیا تلاکشم
هدیزگرب دنا هک
ًامومع رب ینتبم یروانف تاعلاطا .تسا هتفرشیپ جیتن
ه ی هدافتسا زا یروانف تاعلاطا
و ریاس هزوح یاه طبترم یارب لح تلاکشم دیچیپ ه ی یرهش رادا و ه ی هنیهب
،رهش دنمشوه رهش
.تسا یگژیو یاراد هک تسا ناریا یاهرهش هلمج زا مه ناجنز رهش و ینیشنرهش ناباتش دشر یاه
عسوت ،ترجاهم ه
ی یب یرهش یگدوسرف ،کیفارت ،هریغ و یتیعمج تامازلا هنوگره زا رود هب و هراوق
تسیز تلاکشم ،رهش یزکرم تفاب شن ییارجا لثم یطیحم
تفایزاب ،یرهش بلاضاف لماک ند
ندوب رفس بذاج نآ عبت هب و رهش رد تامدخ و تاناکما بسانتم عیزوت مدع ،یرهش یاهدنامسپ هچراپکی تیریدم دوبن ،رهش یزکرم شخب ی
ناوت مدع و یرهش هریغ و دمآراک یرهش تیریدم ییا
یم زا .دشاب هلمج یطیارش هک هفسلف ی یدوجو رهش ناجنز ار رد هقطنم نییبت و هیجوت یم
،دیامن
دوجو هار یطابترا تلاف یزکرم ناریا هب هقطنم ی
،ناجیابرذآ مکاح
ندوب طیارش بسانم عاضوا
،یفارگوپوت دوجو
یضارا حطسم اب بیش
٪2 رد هقطنم یناتسهوک و
هرخلااب موزل زکرم یتلادابم
تادیلوت یزرواشک و
هئارا تامدخ لباقتم هب یاهاتسور هزوح
ذوفن هب هژیو تلاایا هناگجنپ رقتسم
رد هقطنم هدوب تسا یم دناسر هک نیا هدیدپ رد لکش یریگ رهش و هلحم یدنب نآ لماع نییعت
هدننک یم دشاب . دشر ناباتش تیعمج
ًاصوصخ رد ههد یاه ریخا دعب زا بلاقنا راشف و رب دبلاک
اهرهش رجنم هب هعسوت بسانتمان اهرهش
دیدرگ . نیا دشر رپ باتش اهرهش رد هدس یاه ریخا و
ینوگرگد یاه یداصتقا یعامتجا–
یسایس و رد
اهنآ ثعاب تلاوحت یرایسب رد یاهرهش روشک
ام
هدش تارثا .تسا نیا
ینوگرگد اه رد لوحت لکش یدبلاک عسوت و ه ی ییاضف اهرهش رولبت هتفای هک
جیاتن یبسانم ار رد یاهرهش روشک هتشادن تسا . دشر تیعمج اهرهش و
ًاتیاهن یشیپ نتفرگ دشر
تیعمج رب حوطس یاهاضف یتامدخ زین و مهرد یزیر عیزوت تامدخ مدعو ناکم ینیزگ حیحص ،اهنآ
ود هبنج زا تلاضعم یشان زا دشر ناباتش تیعمج یرهش یم دشاب . رهش ناجنز زین لیلدب تیعقوم
صاخ دوخ رد هقطنم روشکو زا نینچ دشر هدنیازف یا اربم هدوبن تسا . ارچ هک رد دنچ هد ه ی ریخا
هب تعسو رهش نیدنچ ربارب هدوزفا هدش و تیعمج نآ هک رد لاس 1335 کیدزن هب 47159 رفن
هدوب رد لاس 1395 هب 430871 هدیسر رفن
تسا . طیحم بیرخت زا یریگولج یارب نیاربانب تسیز
داجیا دنمزاین نادنورهش یرهش یگدنز تیفیک ندربلااب نینچمه و یرهش رصانع نینچمه و یم یگدنز حطس ندربلااب و اهزاین عفر رد بسانم یژولونکت .میشاب
یسررب رد یملع
- یشهوژپ لئاسم و تلاکشم دنتسه دوهشم ریز دراوم ناجنز رهش
؛
تلاکشم هئارا زا یمومع یتیاضران هلمج زا یمومع لقن و لمح رد یدج
مدع و تامدخ ی
عونت ،ناراکمه و ینف(
1396 .)
یراودا و یخیرات تاقیقحت دوبن و ناجنز رهش هب تبسن نارگشهوژپ و ناققحم یرهم یب هرابرد ی ،یردیح و ریلد هداز نیسح(رهش نیا 1392
.)
هدنکارپ ،شزخ عسوت و ییور
ه ی هب رهش زا رود یدبلاک و یتیعمج تامازلا هنوگ ره ،یمیحر(
1396 ،یدمحم و یدمحم ؛ 1396
،ناراکمه و یدیعس ؛ 1393
.)
هعسوت لئاسم و ناجنز رهش تلاحم رثکا نییاپ رایسب یروآ بات ی
یدمحم(یرهش رادیاپ
،ناراکمه و جزید نیرس 1396
،ناراکمه و یماغرض ؛ 1395
یعیبر ؛ ،ناراکمه و رف 1392
.)
جو دو تفاب هیشاح ،هدوسرف ددعتم یاه و یردیح(قطانم نیا هجوت لباق تیعمج و ینیشن
،یفطل 1394 .)
یروانف زا هدافتسا موزل و ناجنز رهش رد یگدنز تیفیک سوسحم تفا یارب نیون یاه
،ناراکمه و ینامز یرغصا(یرهش یگدنز تیفیک یاقترا 1392
،ینامز یرغصا و یرومیت ؛
1394 .) زکرم تفاب تلاکشم مت ،کیفارت هلمجزا ی
یتوص یگدولآ و تامدخ زکر ،یورسخ و یدیجم(
1395 ،یرتنلاک و یفانم ؛ 1390
.)
همانرب و یرهش یگدنز هب یشخب تیفیک رد ناهج یاهرهش تباقر هب هجوت اب یارب یزیر
رهش
دنمشوه یم رظن هب ،ناریا یاهرهش نیب رد یتح .تسا هدنام بقع ثیح نیا زا ناجنز رهش دسر
دنچ ره دنس کی یاراد ناجنز رهش 20
دربهار و هدوب هعسوت یارب هلاس ییاه
شخب رد نآ یارب یاه
تسا هدش فیرعت فلتخم شخب زا کی چیه رد اما ،
هنیمز و میهافم هب نآ یاه ییارجا و یرظن یاه
دنمشوه رهش رد .تسا هدشن هتخادرپ
ناریا قبط نیرخآ تامیمصت ذاختا
هدش رد ترازو
،روشک
یزاسدنمشوه لقادح
جنپ
،هیمورا رهش
،ناهفصا فده نارهت و دهشم ،زیربت .تسا هدش یراذگ
رد1
شلات زین ناجنز رهش هب ندش لیدبت یارب یتامادقا و اه
دنمشوه رهش نایرج رد و هدش عورش
.تسا زب زا یکی ناجنز یم روشک یبرغ لامش یاهرهش نیرتگر
نیا هک تشاد رظن رد دیاب .دشاب
تیمها یاراد رهش قطنم رد ییلااب رایسب
ه ی عقاو رد هک ارچ دشاب یم روشک برغ لامش ییایفارغج
زاورد ه ی یم روشک برغ هب دورو .دشاب
هناشن هلمجزا یم ناجنز رهش رد یدنمشوه یاه
هب ناوت
؛درک هراشا ریز دراوم هداج لقن و لمح متسیس رضاح لاح رد
مظنم زا یکی ناجنز یا طوطخ نیرت
هداج لقن و لمح ا
هاگتسد طابترا نیمه رد و هدوب روشک ی دنمشوه یاف یاو یاه
KNWIFI رد
سوبوتا یور رب و ناجنز رون ناول لقن و لمح تکرش رضاح لاح رد .دنا هدش بصن تکرش نیا یاه
رفاسم ا نایاپ لخاد رد ن ه
ی سوبوتا رد روط نیمه و ناجنز یزکرم یربرفاسم رون ناول تکرش یاه
اف یاو هناماس هب ناجنز ی
KNWIFI هتشاد یسرتسد ناگیار تروص هب ،
و یم رفس تاقوا رد دنناوت
دنیامن هدافتسا ناگیار تروص هب یتوص باتک ناونع نارازه و یقیسوم ،ملیف ناونع نیدنچ زا دوخ .
نونکات 11 رب غلاب یرابتعا اب ناجنز رهش رد عطاقت 630
دنمشوه ناموت نویلیم تسا هدش یزاس
همانرب قبط و نا یزیر
نایاپ ات هتفرگ ماج لاس
96 دش دهاوخ یزاسدنمشوه رگید عطاقت هس رب.
همانرب ساسا یزیر
هناماس اه عطاقت رد دنمشوه یاه بصن لااب کیفارت مجح اب هژیوب ناجنز رهش یاه
عطاقت یمامت رد یدوز هب متسیس نیا و هدش دش دهاوخ داجیا اه
لقن و لمح رتهب تیریدم یارب.
نمشوه یرهش کیفارت عطاقت یزاسد
مه و هدش زاغآ جیردتب اهوردوخ مجح نیرتشیب تیولوا اب اه
راد همادا دنور نیا زین نونکا .د
1 - 4 -
قحت فادها قی
لصا فده ی :
بایزرا ی هفلؤم رظن زا رهش لیلحت و اه
ی ئارا و دنمشوه رهش ه
ی همانرب بولطم یوگلا ر
ی ز ی ییاضف
.ناجنز رهش یارب
-1
یرادرهش نارهت رد هدام ی 8 شخب مشچ زادنا همانرب هلاس جنپ ( هعسوت 1393 ات 1397 ندیسر ) هب دنمشوه نارهت ار
یراذگ فده هدرک
.تسا
فادها عرف ی :
- و تیمها یبایزرا هفلوم زا کیره ریثات نازیم
؛ناجنز رهش یدنمشوه رب دنمشوه رهش یاه
- شجنس عضو تی هفلوم رظن زا ناجنز رهش اه
ی دنمشوه رهش
؛
- لیلحت و تخانش دودحم
تی اه عناوم و و دنمناوت ی اه تصرف و اه ی پ شی یور رهش دنمشوه
؛ناجنز رد - ئارا ه ی وگلا ی همانرب بولطم ر
یزی اضف یی ارب ی رهش دنمشوه .ناجنز
1 - 5 -
قیقحت تلااوس
هفلوم زا کی ره ریثات و تیمها نازیم تسا ردقچ ناجنز رهش یدنمشوه رب اه
؟
هفلوم رظن زا ناجنز رهش اه
ی عضو هچرد دنمشوه رهش یتی
؟دراد رارق
دودحم تی اه ارجا عناوم و یی
و دنمناوت ی اه تصرف و اه ی پ شی یور دنمشوه رهش
؟دنمادک ناجنز رد وگلا ی همانرب بولطم ر
یزی اضف یی ارب ی دنمشوه رهش
؟تسا مادک ناجنز
1 - 6 -
هنیشیپ و قباوس ی
قیقحت
هوژپ ،دنمشوه یاهرهش عوضوم ندوب هدرتسگ و هدیچیپ لیلد هب اب ار یفلتخم داعبا نارگش
هاگدید هدرک یسررب یتوافتم یاه نیاربانب .دنا
هنیشیپ و هقباس یلع شهوژپ ی
عبانم رد صوصخلا
ایسب یجراخ و عونتم ر
و عیس یم .دشاب وژپ نیا رد شهوژپ هک تسا هدوب نیا رب یعس شه
یاه
عیسو هاگدید و هدش هعلاطم یطبترم و ربتعم ددرگ ذاختا یرت
. هب همادا رد ماجنا تاقیقحت نیرتمهم
یم هتخادرپ ناهج و ناریا رد هدش .دوش
یناریپ ( 1394 اپ رد ) نای همان ناونع اب دوخ
« ودت نی عم اهرای اش و صخ اه ی دنمشوه رهش »
هب
قحت و هعلاطم قی
ا رد .تسا هتخادرپ نی
ودت اب ات تسا هدش شلات شهوژپ نی
عم اهرای و صخاش اه ی
دنمشوه رهش اسانش هب ،
یی عم اهرای و صخاش اه ی ارش اب بسانتم طی
گنهرف ی هب و ناهفصا رهش
و هژی قطنم ه ی حلاصا تامادقا و دزادرپب هس ی
تسد تهج رد یبای
هب رهش دنمشوه دب .دنک مهارف نی
سررب اب ادتبا رد روظنم ی
بدا تای د و عوضوم هاگدی
یاه صوصخ رد فلتخم دنمشوه رهش
براجت ،
ناهج ی اه حرط و ی
،ناهفصا رهش تسدارف 107
(دنمشوه مدرم دعُب شش رد صخاش 7
،)صخاش
(دنمشوه داصتقا 10
،)صخاش یگدنز
(دنمشوه 10 (دنمشوه کرحت ،)صخاش 10
،)صخاش
نارمکح ی (دنمشوه 10 حم و )صخاش طی
(دنمشوه 10 ودت )صخاش نی
رط زا و قی هب همانشسرپ
رابتعا روظنم جنس
،ی رواد و تواضق ضرعم رد ی
هاگشناد ناصصختم
،ی نامزاس اه ی ارجا یی و
هقطنم نانکاس ی
اتن ادتبا رد .تفرگ رارق ناهفصا هس جی
ن هعلاطم ناش صخاش عومجم زا هک داد اه
ی
سررب دروم
،ی 82 زا صخاش صخاش ناونع هب ناسانشراک رظن
اه ی ارب بسانم ی
همانرب ر یزی رهش
دنمشوه ارش رد طی اسانش ناهفصا یی
ا زا هک دندش نی
دادعت 14 ،دنمشوه داصتقا دعب هب صخاش
14 ،دنمشوه لقن و لمح صخاش 13
،دنمشوه مدرم صخاش 13
مکح صخاش اور
یی
،دنمشوه
14 گدنز صخاش ی
،دنمشوه 14
حم صخاش طی
زا ناسانشراک رظن اب سپس .دنراد قلعت دنمشوه
م نای صخاش اه ی ذپ دروم شری دودح رد 24
هقطنم نانکاس تارظن ،صخاش ی
سررب دروم هس ی
اقم نومزآ زا هدافتسا اب اهتنا رد .تفرگ رارق هسی
ی م
،نیگنای سررب نانکاس و ناصصختم تارظن ی
اتن و دش جی ترابع هب .دراد تارظن قفاوت زا ناشن ی
س هقطنم نانکا ی
گدامآ هس ی
و اهرتسب ی مزلا
رارقتسا تهج رهش
دنمشوه م اراد ار ی دنشاب .
دمحم ی ( 1395 هلاسر رد ) ی
رتکد ی ناونع اب دوخ
« بت نیی وگلا ی دنمشوه رهش رهشنلاکرد
نتبم دهشم ی
هعسوترب ی اپ
،رادی س لدم زا هدافتسا اب یمتسی
» ور یدرکی حارط ار ی هک تسا هدرک
وگلا دناوتب نآ اب ی
بسانم دنمشوه رهش نتبم ار
ی هعسوت رب ی اپ رادی ارب ی بت دهشم رهشنلاک نیی
امن دی . زا روآدرگ تهج همانشسرپ ی
ا رد .تسا هدش هدافتسا تاعلاطا نی
قحت قی ور اب هک درکی
س یمتسی حارط ی زا هدش وANP
Super Decision لحت رد
لی هتفای تسا هدش هدافتسا اه اتن .
جی
ا نی زوح رد هک داد ناشن شهوژپ ه
ی ترت هب دنمشوه داصتقا بی
م نازی کراپ دشر اه
ی روانف و ملع ی
هعسوت و ی هژورپ یاه ارب صخاش ی
اج ءاقترا هاگی ب نی یللملا زا رهش صخاش اه ی دنمشوه رهش
ب نیرتشی ب رد ار هبتر نی
ارب ناگدنوش شسرپ ی
ققحت دنمشوه رهش هزوح رد .تسا هتشاد
ی لمح
هعسوت دنمشوه لقن و ی
هکبش ی مومع لقن و لمح ی
م و نازی ا رتسب زا هدافتسا و ذوفن تنرتنی
رد
ب هارمه نفلت زا هدافتسا اب هرمزور روما ماجنا نیرتشی
هزوح رد و هبتر ی
حم طی دنمشوه صخاش اه ی
ازفا لرتنک شی
ب ی ور هی ی م و اوه رد دوجوم قلعم تارذ نازی
گولج یری ش زا عوی ب یرامی اه ی نمزم
سفنت ی ب نیرتشی عم رد .تسا هداد صاصتخا دوخ هب ار شقن رای
گدنز ی م صخاش ود ،دنمشوه نازی
صصختم ا ن عمج دادعت هب تی
م و نازی تیاضر ک زا تیفی ب تملاس ماظن نیرتشی
تما زای ققحت رد ار
دنمشوه رهش عم رد .تسا هتشاد
رای م دنمشوه مدرم نازی
عمج تی صحت اب تلای هاگشناد ی هعسوت و
ارجا و ی همانرب اه ی نورتکلا شزومآ کی
ب نیرتشی تما زای .تسا هتشاد ار اهن رد
تی دنمشوه تلود رد
م صخاش ود دهشم رهشنلاک رد نازی
ب همانر اه ی ژتارتسا کی نورتکلا تلود رد کی
ب نیرتشی ار هبتر
اتن .تسا هتشاد دهشم رهشنلاک رد دنمشوه تلود ققحت تهج جی
ا زا لصاح نی
م شهوژپ ی
دناوت
سا تهج ت رارق دنمشوه رهش همانرب دوبهب و
ر یزی دم و تیری رهش ی رارق هجوت دروم اهرهشنلاک رد
گ دری . ینیزم ( لصاح دارم و 1395
شهوژپ رد ) ی
ناونع اب
« هرهب رثا یسررب تیلباق زا یریگ
یاضف یاه
هعسوت ققحت رد یزاجم ی
ناریا یرهش رادیاپ »
قحت هب قی هتخادرپ ا رد .دنا نی لاطم ینابم بلاق رد هع
هداد زا هدافتسا اب و دوجوم یرظن ب تاطابترا و تاعلاطا یروانف رثا یسررب هب یناتسا یاه
ر هعسوت ی
خت شهاک یارجم زا روشک یرهش رادیاپ ناتسا رد کیکفت هب تسیز طیحم بیر
و رادروخرب یاه
هتخادرپ روشک رادروخرب ریغ هداد شور زا روظنم نیدب .تسا هدش
یاه .تسا هدش هدافتسا یقیفلت
نبم هدش حرطم یرظن ینابم هب تیانع اب هفلوم نامزمه تیمها و ریثات رب ی
هس یاه حم ،هناگ
،یطی
عسوت دنیارف رد یعامتجا و یداصتقا ه
ی تیلباق شقن یسررب یارب ،رادیاپ زاجم یاضف یاه
ی هب و
هعسوت رب تاطابتراو تاعلاطا یروآنف یریبعت ی
روشک یرهش رادیاپ زا )تسیز طیحم یارجم زا(
هیضرف ی یاهریغتم زا لکشتم ستنزوک هیاپ ی
ک هفلوم زا یصخاش یعون هب ه هس یاه
هناگ ی قوف
یم شاب
،دن تسا هدش هدافتسا ینعم رثا زا تیاکح یسررب جیاتن .
رب تاطابترا و تاعلاطا یروانف راد
هعسوت ققحت ی
ناتسا رد یرهش رادیاپ یاه
ا نیا .دراد رادروخرب ناتسا رد رث
دییات رادروخرب ریغ یاه
یمن لک روط هب .ددرگ ی
اتن جی ا نی نعم رد توافت لیلد داد ناشن شهوژپ ی
یراد یروانف رثا تاعلاطا
عسوت ققحت رب تاطابترا و ه
ی ناتسا رد رادیاپ ذوفن بیرض شیازفا رد رادروخربریغ و رادروخرب یاه
هرهب ندش هنیداهن و تاعلاطا یروانف زا یریگ
ناتسا رد تاطابترا و یاقم رد رادروخرب یاه
اب هس
ناتسا یم رادروخرب ریغ یاه .دشاب
للهادبع ( هداز 1395 اپ رد ) نای همان ناونع اب دوخ
« لحت لی زرا و یبای شلاچ اه ی پ شی ور ی دعُب
رد ،مدرم دنمشوه رهش
هعلاطم ی دروم
؛ی هقطنم ی 9 رادرهش ی دهشم » قحت هب قی شهوژپ و
هلحرم رد .تسا هتخادرپ ی
نابم رورم اب لوا ی
رظن ی قحت قی اسانش هب مادقا یی
عم یاهرای رب رثوم
اقترا ی رم دعب مد کرت شور زا سپس و هدش هتخادرپ دنمشوه یبی
عمج تهج هبحاصم و همانشسرپ
روآ ی تسا هدش هدرب هرهب تاعلاطا .
اهن
ًاتی لحت تهج لی
رازفا مرن زا اس و Spss
ری ومزآ ن اه ی
صوت یفی طابنتسا و ی
اتن .تسا هدش هدافتسا جی
هقطنم هک داد ناشن نآ زا لصاح 9
رادرهش ی دهشم
درم دعب لابق رد م
دنمشوه رهش ضو
تی بولطم ی ادتبا لحارم رد و هتشادن یی
موهفم تمس هب رذگ
دنمشوه رهش م
ی ا رد .دنشاب نی
مز هنی رتمهم نی ارب شلات دنمشوه مدرم دعب ءاقترا رد لماع ی
یریگدای قلاخ ءاقترا تی
گدنز رد اهنآ تکراشم و نادنورهش ی
عامتجا ی م ی .دشاب
ءازجا هوکش ی ( ناراکمه و 1396
قحت رد ) یقی زرا هب یبای عم یاهرای دنمشوه رهش زاوها رهش رد
هتخادرپ یفیصوت شور ساسا رب هلاقم نیا .دنا -
ارب .تسا هدش ماجنا یلیلحت ی
عمج روآ ی هداد اه ی
صوت
،یفی ا رب هولاع .دنتفرگ رارق هدافتسا دروم عجرم هناخباتک عبانم
،نی کی جنسرظن ی لماش هک
40 همانرب ناسانشراک هک تسا رهش ر
یزی رهش ی رادرهش ی اه ی ارب زاوها ی عمج روآ ی هداد اه ی
لحت یلی یزرا روظنم هب قیقحت نیا رد .دنتفرگ رارق هعلاطم دروم تاعلاطم و هبتر و یبا
یدنب
رد یدنمشوه شور ،زاوها رهش
TOPSIS
صخاش مامت .تفرگ رارق هدافتسا دروم یزاف زرا رد اه
یبای
شوه یدنم اتن .تسا هدش هدرب راکب رهش رد جی
قحت قی کاح ی اپ داصتقا هک تسا نآ زا رادی
اناوت و یی
دبت
،لی عامتجا ماجسنا ی
موق و
،ی دم تیری اناوت و نارحب یی
هدنامزاس ی ناسنا عبانم
،ی سرتسد ی
لحم ی هقطنم و ا
،ی دم تیری اپ عبانم رادی و ا ینمی درف ی رتمهم ناونع هب نی
هبنج رد لماوع اه
ی
م فلتخ تخاس دنمشوه رهش .تسا هدش هتخانش
ازلگرس یی هاربا و می ( هداز 1396 شهوژپ رد ) ی
ناونع اب
« لدم زاس ی ذپ شری روانف ی وس زا ی
ارب ناربراک ی
تسد یبای هب دنمشوه رهش هعلاطم
ی دروم ی اهرهش : ی ناتسا زکرم
» و هعلاطم هب ،
قحت قی هتخادرپ اهن لدم .دنا یی
لباق ،درف ندرک دمآراک هزاس جنپ هب تی
هرهب رادرب
،ی هست لی ماجنا رد
ما
،رو زم تی بسن ی راگزاس و ی ولوا ناونع هب تی
ناتسا زکارم ناربراک تسخن ک هزاس هس هب و اه
تیفی
نما ،تامدخ مک تی
هداد خذ و اه ری ه ی ژرنا ی ناونع اب مها مک تی نیرت اه ذپ لدم .دراد هراشا شری
روانف ی ناتسا زکارم ناربراک طسوت رازبا ،اه
ی ارب مهم ی پ شی ینیب ذپ شری روانف ی ارب ی دم ری نا
رهش ی ا رد .تسا نی
قحت قی مک شور زا ی
لحت لی لماع ی أت یدیی ا .تسا هدش هدافتسا نی
شور
لحت فلاخرب لی
لماع ی فاشتکا
،ی نامز ی م هدافتسا ی
دوش هک ز هزاس فلتخم داعبا زا رگشهوژپ ییانبری
فاک تاعلاطا ی
لحت رد .دراد لی
لماع ی أت یدیی پ شی ضرف ساسا ی لماع ره هک تسا نآ ققحم ی
ا رد هزاس لداعم(
نی ز اب )شهوژپ هعومجمری
ی صاخ ی وگ زا هی اه اوس لداعم(
ل اه ی ا رد هزاس ره نی
)شهوژپ رتمک .دراد طابترا نی
ارب مزلا طرش ی
لحت لی لماع ی أت یدیی ا نی دروم رد ققحم هک تسا
لماع دادعت اه
ی لحت ماجنا زا لبق ،لدم
،لی پ شی ضرف عم ینی ارب .دشاب هتشاد ی
روآدرگ ی هداد اه
پ ی هزاس نومار اه
ی نابم زا جرختسم ی
رظن ی همانشسرپ ،شهوژپ ا
ی واح ی 52 س پ لاو نوماری 13
هزاس دای حارط هدش ی
.تسا هدش ارب
ی لحت شور اب لدم نومزآ لی
ع لما ی أت یدیی مرن زا رازفا
Smart
اتن .تسا هدش هدافتساPLS
جی م هلصاح ی دناوت گولج رد یری مأت زا نی ارجا و ی روانف قفومان ی
رد
م سایق رهشنلاک ی زه هک هنی یاه لااب یی ا رد هدش هئارا لدم .دشاب رثؤم ،تشاد دنهاوخ نی
هلاقم
م ی دناوت اهرهش رد ی
قم کچوک سای
ن زی قحت ناونع هب قی
تآ ی گ رارق نومزآ دروم دری
اتن . جی لک ی
رهش ناربراک هک داد ناشن ی
ناتسا زکارم رد گدامآ اه
ی فاک و مزلا ی ارب ار ی گراک هب یری روانف ی یاه
ون نی صرع رد ه ی دم تیری رهش ی .دنراد
ایتورین ( ناراکمه و2
2014 شهوژپ رد ) ی
ناونع اب
« لعف دنور ی تاراکتبا رد دنمشوه رهش
؛ خرب ی
عقاو زا تی یاه کبس » قحت هب قی هتخادرپ شهوژپ و .دنا
موهفم دنمشوه رهش سو ناونع هب ار
هلی یا
ارب ی ازفا شی ک تیفی گدنز ی هتسناد نادنورهش مها نآ هک .دنا
تی ازف هدنی یا همانرب رد ار اه
ی
س تسای ناراذگ ا اب .تسا هدروآ تسد هب نی
رعت لاح فی عماج دنمشوه رهش سرتسد رد زونه
ن تسی اسانش و ی ی ناهج کرتشم دنور ی
زجت .تسا راوشد هی
لحت و لی برجت ی ور رب ی هنومن ا ی زا 70
هدرک اعدا هک رهش هژورپ دنا
اه ی ارجا ار دنمشوه یی
هدرک لحت .تسا هدش ماجنا دنا لی
هدش ماجنا
2- Neirotti
