هدکشناد یعیبط عطبانم و یزرواشک
یشزومآ هورگ تتاابن حلاصا و تعارز
یصصخت یرتکد ی هجرد تفایرد یارب هلاسر زره یاه فلع مولع شیارگ تعارز ی هتشر رد
هبنج یسررب فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه
شک
یشحو لویلاگ زره فلع رد (Gladiolus sp.)
:رگشهوژپ
دجم هیقر
:امنهار داتسا
تسوددمحم اضردیمح رتکد نمچ
دابآ
دنز ردنکسا رتکد
:رواشم داتسا
بحم یدهم رتکد ینیدلا
نیسح رتکد یئلابرک
یوایخ
نیدرورف 98
ناونع و :روآدیدپ مان هبنج یسررب
فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه فلع رد شک
یشحو لویلاگ زره
(Gladiolus segetum) /
دجم هیقر
داتسا نا امنهار : و دابآ نمچ تسوددمحم اضردیمح دنز ردنکسا
داتسا :رواشم نا ینیدلا بحم یدهم
و یوایخ یئلابرک نیسح
خیرات :عافد 21
/ 01 / 1398
دادعت حفص :تا 121
.ص
نایاپ هرامش :همان
تعارز همان نایاپ هرامش /تاتابن حلاصا و
:هدیکچ :فده هبنج یسررب روظنم هب قیقحت نیا فخلع هخب خخساپ و یژولویب زا ییاه
فخلع رد شخک وخیلاگ زرخه
(Gladiolus segetum)یشحو یاه اس یط یلیبدرا ققحم هاگشناد رد
96 - 1393 .دش ماجنا
شور :شهوژپ یسانش مروک
ریز مادنا ندش رپ و یشیاز هلحرم نایاپ رد اه فلع ینیمز
قخمع زا زره 5
اخت
30 شهوژخپ نخیا .دندخش یروآ خمج ناغم یمرگ ناتسرهش ناروم هقطنم زا کاخ یرتم یتناس هخس رد
:فلا :تفرگ ماجنا تمسق 1
- مروک ندش زبس رب فلتخم یاهامد ریثات یسررب
،یشحو ویلاگ یاه بلاق رد
ًلاماک حرط اب یفداصت
4 .رارکت 2 - هرود وط و فلتخم یاهامد ریثات یسررب ییاخناوت رخب ،ندخش کشخ ی
مروک ندش زبس
،اه تروصب شیامزآ
ًلاماک حرط بلاق رد لیروتکاف اخب یفداصت
4 .تخفرگ ماخجنا رارخکت 3
-
هرود وط و فلتخم یاهامد ریثات یسررب مروخک ندخش زبخس ییاخناوت رخب دامجنا ی
تروخصب شیاخمزآ .اخه
ًلاماک حرط بلاق رد لیروتکاف .تفرگ ماجنا رارکت راهچ اب یفداصت
4 - رخب تخشاک قخمع و مروک هزادنا ریثات
مروک دایدزا و ندش زبس تیلباق شیامزآ .اه
ًلاماک حرط هیاپ رب لیروتکاف تروصب
اب یفداصت 5
ماجنا رارکت
مروک .دش هورگ هس رد نزو ساسا رب اه )زیر و طسوتم ،تشرد(
:: .دندخش یسررب توافتم یاه قمع رد و
مروک ندش زبس نامز رد قمع ریثات و اه
رب ر افصیس ت ولونف ژ یکی و وط ر هرود دش رد 5 هلحرم ندش زبس
مادنا روهظ ،لماش ،دیدج ییاوه
لگ روهظ ییاوخه مادنا ندش درز و لگ ندش کشخ ، رب
ا اس س هخجرد - زور
رد دشر 15 نادلگ یسررب .دش فلع هب طوبرم تاعلاطم :ج شک
شیامزآ لماش اه زد یاه
- تروخص هب خساپ
هناخلگ فخلع شخش هب خساپ اب یا شخک
وفاخنیدولک -
تخم ،لخیژراپورپ نوروفلوخس
،نوروفلوخسوفلوس+لیتم
،ناخکینفولفید+لیتا یدریپ هدننک نمیا +لیتم نوروفلوسوزم+میدس لیتم نوروفلوسودی ،نوروفلوسوفلوس حرط بلاق رد شیامزآ.تفرگ ماجنا فلتخم یاهزد ردریاپ نفم+نوروفلوسودی+نوروفلوسوزم و تیسوفیلاگ کولب اب یفداصت لماک یاه 4
شیامزآ زا هدما تسدب جیاتن .دش ماجنا اس ود رد رارکت زا هدافتسا اب قوف تا
رازفا مرن زیلانآSAS
رادومن میسرت تهج .دندش رازفا مرن زا اه
Excel .دش هدافتسا
هتفای اه : شهوژپ جیاتن فلتخم یاهامد هک داد ناشن اه
، تدم رد اخهنآ لخباقتم رثا و یرادهگن فلتخم یاه
امتحا حطس 1
یخنعم ریثات اه مروک ندش زبس رد ،دصرد یراد
یاخمد .دنتخشاد 20
یتناخس هخجرد دارخگ
اب ار ندش زبس نازیم نیرتلااب 5
/ 87 تدم نازیم رب هچ ره تباث یاهامد رد .داد صاصتخا دوخ هب دصرد
یم هدوزفا یرادهگن مروک ندش زبس دصرد زا ،دوش
یم هتساک اه نازخیمب :آ شهاخک دصرد نیرتشیب .دوش
37 / 43 یامد رد % 40
.دش هدهاشم هجرد هاک اب
زا مروک تبوطر ش 33
دیخسر رفص هب ندش زبس دصرد
مروک نامز تدم و فلتخم یاهامد رد اه ناخشندش زبخس تخیلباق داخمجنا طیارش رد توافتم یرادهگن یاه
یامد رد .دوب توافتم 10
- یتناس هجرد دامجنا تدم وط رد و دارگ
2 ، 3 و 4 هتفه وط اب هسیاقم رد یا
ندش زبس تیلباق هتفه کی دامجنا 4
یاخمد رد نیخننمه داد ناخشن شهاخک رخبارب 15
، 20 و 25 هخجرد
یتناس مروک ینام هدنز تیلباق ،رفص ریز دارگ نزو .تفر نیب زا اه
مروک فلتخم یاه دخش زبخس رد زخین اه
ن
ینعم فلاتخ ا وا هورگ یاه مروک ار ندش زبس دص رد نیرتشیب دنداد ناشن یراد
اخب )تخشرد(
62
% هخب
داد صاصتخا دوخ مروک ندشزبس دصرد ،تشاک قمع شیازفا اب .
نیا لباقتم رثا نیننمه .تفای شهاک اه
ینعم زین روتکاف ود مروک دادعت نیرتشیب و دوب راد
تخشک قخمع اخب طخسوتم هورخگ رد هدخش دیلوت یاه 5
یتناس دیلوت نیگنایم اب رتم 6
/ 4 .دمآ تسدب هتوب ره رد مروک بخ
ا اف خ ز ا مع شی خ ق د ف خ ن
، ز ام ن وهظ ر گ ویلا
زین یشحو قیوعت هب
ا اتف د نازیم و رد هج - زور لا مز رب یا دش زبس ن هخجرد .دخش رتخشیب -
یارخب مزلا زور
یشحو ویلاگ دشر هرود لیمکت 12
/ 853 فخلع هخب طوخبرم یسررب جیاتن .دمآ تسدب شخک
داد ناخشن اخه
فیعض تیسوفیلاگ و نیرترثوم سوریپآ نیب رد .دوب زره فلع نیا رتنک رد مس نیرت
فلع مامت یاه شک
نیرت نییاپ سوریپآ ،هدش شیامزآ ED50
( وا اس رد 20.58
مود اخس و )راختکه رد هرثوخم هداخم مرگ
( 20.68 نیرتشیب نیننمه تشاد ار )راتکه رد هرثوم هدام مرگ ED90
نیرختمک و تیسوفیلاگ هب طوبرم ،
.دوب سیتنلاتآ هب طوبرم نآ هجیتن :یریگ ناشن قیقحت نیا جیاتن شور تیمها هدنهد
یم هعرزم تیریدم رد ییایمیش ریغ یاه .دشاب
عوخن زا هدافتسا و نآ بسانم نامز و قمع لماش ،هنیهب مخش رد تبوطر و امد لماع تیریدم زا هدافتسا اب فلع حیحص یاهزد و شک
رخب دخیکات اخب یخشحو ویلاگ روضح زا یشان ، وصحم درکلمع شهاک تهج اه
طیحم ظفح و هنیزه شهاک یم تسیز
.دوش قاو رثوم دناوت
هژاو :یدیلک یاه ادنا
،یژولونف ،یشیور ریغ لثم دیلوت م ییایمیش ریغ و ییایمیش تیریدم
1 فده و همدقم -
1-1 - همدقم
فلع یاه یکی زره رخس رخب هخک دنتخسه یخعارز تلاوصحم دیلوت هدننک دودحم مهم لماوع زا
یخم تخباقر یعارز ناهایگ اب اضف و رون ،ییاذغ رصانع ،تبوطر ،ییاذغ رصانع زا یخضعب رد و دخننک
فلع هنلااس تراسخ اکیرمآ لثم اهروشک تخسا هدخش ملاخعا رلاد دراخیلیم جنخپ دودخح زرخه یاه
تسوددمحم(
نمچ
،دابآ 1390 روطب .) تخهج نازرواخشک شلاخت رتخشیب یهاخگ و فصن هراومه هکی
فلع رتنک یخم فرص زره یاه
،ناراخکمه و لخصحم دخشار( دوخش 1385
عورخش ناخمز زا رخشب .)
فلع تراسخ شهاک یارب هراومه یزرواشک یاه
نخیا اخب هزراخبم یارخب و تخسا هدوخب رخیگرد زره
ههرب ناهایگ تشپ ار یفلتخم یاه
آ فلاخ رب .تسا هتشاذگ رس یرامیب و تاف
نآ تراسخ هک اه اخه
یم هدهاشم حضاو روطب فلع تراسخ ،دوش
یاه زا دخعب اهنت و هدوب سوسحمان دراوم رتشیب رد زره
هنیزه و دمآرد هبساحم و وصحم تشادرب یخم اه
نآ تراخسخ ناوخت نیارباخنب .درخک دروآرخب ار اخه
فلع تیریدم و تراسخ نازیم تیمها یاه
فلتخم داعبا زا زره ،یریدغ( تسا ثحب لباق
1386 .)
فلع یگدنز هخرچ زا یهاگآ و تخانش نآ رتهب تیریدم رد ار ام زره یاه
قخفوم اه یخم رخت .دزاخس
یم هنوگچ هاخیگ راخشتنا و رخیثکت ،وخمن و دشر هوحن ،یگدنز هخرچ زا یهاگآ و تخانش نودب دوش
خلویب هخعلاطم نیارباخنب .درخک رتنک ار نآ یبولطم وحن هب ناوتب زره فخلع یژو
ثخعاب ،زرخه یاخه
فلع زا یرتلااب یهاگآ و تخانش یم شور نیا هب و هدش زره یاه
نآ ناوت هدرک تیریدم رتهب ار اه
تراسخ و تسوددمحم( داد شهاک ار ناش
نمچ
،دابآ 1390 فخلع هعلاطم موزل .) دخعب زا زرخه یاخه
نآ تیریدم رد یژولویب ک نونکاخت هنافخساتم هخک تخسا یتاعوخضوم هلمج زا اه
هخجوت دروخم رختم
فلع ناققحم رارق نامروشک زره یاه
هخمانرب رد فعخض نیرتخشیب هخک یروخطب .تخسا هتفرگ یاخه
فلع تیریدم تسیز و یسانش موب هنیمز رد تاعلاطا دوبن زره یاه
فخلع یخسانش یخم زرخه یاخه
اب ییانشآ .دشاب تسیز
فلع یسانش یژتارتسا یفرعم رب هولاع زره یاه
آرب یارب ،یتیریدم یاه درو
18 هبنج یسررب
فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه یشحو ویلاگ زره فلع رد شک
یم ناشن اریز .دراد تیمها زین یگدولآ نامز و نازیم یخعارز هاخیگ درخکلمع شهاخک امتحا دهد
فخلع یژوخلویب هنیمز رد تاقیقحت .دنک یم ادیپ شهاک ای شیازفا یطیحم طیارش هچ تحت یاخه
اس زا زره 1930
( دش عورش Bhowmik, 1997
اس رد .) 1970
فلع یژولویب هیرشن زره یاه
یب تیمها ، فلع مولع رد ار یژولو
یم هیجوت زره یاه ( دخنک
Bhowmik, 1997 زا یتایخصوصخ .)
لخثم دخیلوت یژولویب و تباقر تردق ،یژولونف ،دشر یژولویزیف ،یژولوفروم ،رذب :اوخ دننام هایگ هخاش ریز زا فلع یژولویب تاعلاطم یاه
ییایوپ دننام تیعمج یژولویب نیننمه .دنتسه زره یاه
فلع رذب کناب مادنا رمع وط و :اوخ ،هلاسکی زره یاه
ریغ ریثکت یاه هلاسدنچ یارب یسنج
و اخه
هشیر ریاخذ شیپ یارب یا
قیقد ینیب فلع یگدولآ رت
رختهب تیریدخم یژتارتخسا یبایزرا و زره یاه
فلع یم دیفم زره یاه ( دشاب
Bhowmik, 1997 فلع یژولویب قیفلت .)
یعارز ناهایگ و زره یاه
تسا هتسناوت فلع رتهب رتنک یارب ار ناققحم
و حیحخص تخانخش و کرد .دخنک یراخی زرخه یاه
فلع یمونوسکات عونت ساسا یدنمزاین زا زره یاه
نآ تیریدخم یارخب هخیلوا یاخه دخشاب یخم اخه
( Dekker, 1997 زا هدافتخسا نآ یدخشر لخحارم و زرخه فخلع اخب رتهب ییانشآ اثم ناونع هب .)
فلع شک شور و صاخخ یاخه اخک یاخه
یخم دوخبهب ار نآ دربر شنادرخب فارخشا نیخننمه .دخشخب
رد و هدش هایگ لمع و راتخاس رتهب تخانش ثعاب زین یمیشویب و یموتانآ ،یژولویزیف ،یژولوفروم نف هجیتن فلع تخاس یروآ
شک ،ناراخکمه و دخنز( تخسا هدیخشخب لیهست و دوبهب ار اه 1389
.)
تباقر نامز قیقد نیمخت ،یژولونف لحارم یسررب فلع
نآ رثا و زره یاه ناخهایگ درخکلمع رخب اه
متسیس رد یعارز یم رسیم ار یعارز یاه
یخم ،بخیترت نیا هب .دزاس بخسانتم یاخهراکهار زا ناوخت
فلع تیریدم تهج ( دوخمن هدافتخسا زرخه یاخه
Blackshaw and Harker, 1997 ؛
Spitters,
فلع یژولونف یسررب تیمها لیلاد زا یکی .)1989 نا ،زره یاه
بخسانم :اخخت یارخب رازخبا نیرخت
فلع تیریدم یم زره یاه
نآ یگدنز هخرچ ییاسانش هب زاین هک دشاب تروخص نخیا رد اریز .دراد اه
یم فلع تیعمج رب هک یلماوع زا ناوت لخماک تخانش اب .درک یرادرب هرهب ،دراد یفنم رثا زره یاه
دشر یوگلا هب تبسن تخانش بسک و هایگ یومن لحارم و
ف ومن یم ،نآ یلص یناخمز میوخقت ناوت
( داد هئارا ومن یارب Bradford, 2006
رذب دیلوت عورش نامز و ) فلع
فلع تیریدم رد هک زره یاه
،ناراخکمه و میهاربا آ( داد ناشن ار تسا تیمها زئاح زره 1388
شیخپ رد راخکهار نخیا .) یخنیب
فلع هب هعرزم یگدولآ ( دوب دهاوخ دیفم زره یاه
Bradford, 2006 .)
فلع رتنک رد زرخه یاخه
شیخب هخک ییاخج نآ زا و تشک ریز حطس ندوب لااب هب هجوت اب مدنگ عرازم تاخیلمع حطخس نیرخت
نایز لماوع اب هزرابم ییارجا فلع مومس زا یهجوت لباق نازیم فرصم دنتسه اراد ار ناسر
ار شخک
فده و همدقم
هداد صاصتخا دوخ هب زا .دنا
مهم رت نی فلع اه عرازم رد یاش زره ی لیبدرا مدنگ مید
م ی هخب ناوت
هخلت فلاوی ،نایب ویلاگ ،کمزا ،یشحو نزرا ،یشحو
فلع دنچ و یشحو .درخک هراخشا رگید زره
رد
فلع نیب زره یاه فلع لیبدرا ناتسا یلامش قطانم مید عرازم
ویلاگ زره یشحو
ب ه ناونع زا یکی
فلع نیرتمهم زره
ی تسا
، ناوخان نامهم تسا یتدم هنافسًاتم هک هزوخح زا یعیخسو شخب هد
یاخه
نآ فارطا و یمرگ( ناغم هقطنم یراک تابوبح و مدنگ هدش
) هنماد و ی رد تعرخس هب نآ یگدولآ
تسا شرتسگ اح فلع لکشم یارب لح هار کی هب یبایتسد ،رگید یوس زا .
کی هب زاین زره یاه
فلع زا هدافتسا رب ینتبم یژتارتسا شک
.دراد رثوخم و حیحص یاهزود اب اه کخی :اخختنا نیارباخنب
فلع .تسا مهم رایسب بسانم زود اب شک
1-2 - شهوژپ فادها
:زا دنترابع بیترت هب هک دوب فده نیدنچ یاراد ور شیپ هعلاطم 1 - لوا هعلاطم مروک ندش زبس رب فلتخم یاهامد ریثات یسررب )فلا یشحو ویلاگ یاه
):
هرود وط و فلتخم یاهامد ریثات یسررب کشخ ی
مروک ندش زبس ییاناوت رب ،ندش یاخه
یشحو ویلاگ )ج هرود وط و فلتخم یاهامد ریثات یسررب مروک ندش زبس ییاناوت رب دامجنا ی
وخیلاگ یاه
یشحو مروک دایدزا و ندش زبس تیلباق رب تشاک قمع و مروک هزادنا ریثات )د یشحو ویلاگ یاه
2 - هعلاطم مود
)فلا رب ر یس افص ت ولونف ژ یکی و وط ر هرود دش
مروک ندش زبس نامز رد قمع ریثات یسررب ):
اه
3 - هعلاطم موس
شک فلع دنچ هب خساپ .دشاب یم یشحو ویلاگ زره فلع رد فلتخم یاهزد رد
2 نابم - ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2 - 1 - هعلاطم دروم تلاوصحم
2-1-1 - تیمها
ویلاگ یشحو ( Gladiolus sp.
) فلع یم ناریا و قارع ،هیکرت ،نانوی یموب زره هایگ نیا .دشاب
یم و هتشاد یعیسو شنکارپ ناریا رد فخلع زج ار نآ ناوت
یاخه و مدخنگ عرازخم هلاخس دخنچ زرخه
صخ هب تابوبح حم دخشار( دوخمن :وسحم مید عرازم صو
،ناراخکمه و لخص 1389
تردخنب اخما ،)
فخلع نخیا ریخا اس دنچ یط رد هک یلاح رد .دنک ادیپ یهجوت لباق مکارت تسا نکمم رد زرخه
هلیب و یمرگ هقطنم مید عرازم تخسا هدمآ رد یمدیپا تروص هب لیبدرا ناتسا راوس
لخباق شخخب و
فلع نیا یوق هینب دوجو .تسا هدرک هدولآ ار تابوبح و مدنگ عرازم زا یهجوت ابیرقت شیور و زره
یم تلاوصحم نیا اب نآ نامزمه فلع نیا هبلغ بجوم دناوت
و سدخع عرازم رد درکلمع تفا و زره
فلع نیا تیریدم و ییاسانش نیاربانب .دوش مدنگ یم مزلا زره یاه
نآ زا .دشاب ییاج
قطاخنم رد هک
رخه صاخ طیارش یارب ماج حرط نیاربانب ،دراد دوجو فلتخم ییاوه و :آ طیارش ناریا فلتخم .تسا یرورض هقطنم
2-1-2 - هایگ تاصخشم یسانش
: یملع مان Gladiolus L.
:هریت مان Iridaceae
: یسیلگنا مان Wild Gladiolus
و لصجم دشار( یشحو ویلاگ : یسراف مان ،ناراکمه
1388 ،ناراکمه و دنز ؛ 1388
.)
یشحو ویلاگ (
Gladiolussp.
) قبنز هریت زا (
Iridaceae )
یم ریثکت رذب و مروک اب هک دشاب
یم دنچ و هپل کت ،هنبرک هس یهایگ .دوش یاراد .تخسا ناتخسبات اخت راهب زا نآ یهدلگ .تسا هلاس
هشوخ نیذآ لگ لگ .هیوس کی یا
ریغ و هریت شفنب اه ظنم
گرب .دنتسین تشرد نادنچ هک ،م یاه
گربگر و هدیشک گرب هیبش نآ یزاوم یاه
زا نآ عافترا .تسا یتنیز ویلاگ یاه 40
یتناخس رختم
یمن زرواجت مروک .دنک
قمع رد اه 10
ات 20 یتناس یم تفای یرتم مخخش هک یقطانم رد اما ،دوش
یم هدز قیمع یخم هدید زین یرتشیب یاه قمع رد دنوش
.دنوخش رد دخننامه نارخیا فخلتخم طاخقن
ناتسا اه ناجیابرذآ ،نیوزق ،ناسارخ ی یزکرم و هاشنامرک ،لیبدرا ،یقرش
م ی ،ناراکمه و دنز( دیور
1388 یم یرورض یرما زره فلع نیا تیریدم و ییاسانش اذل .) .دشاب
22 هبنج یسررب
فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه یشحو ویلاگ زره فلع رد شک
2-1-3 - یگژیو هایگ یلک یاه
گرب یشحو ویلاگ هقاس یاه
یا 3 ات 5 هزین ،ددع گرخبگر اخب ،یریشمش ای یا و مظنخم یاخه
هدخش هدیشوپ ای و دولآ زرپ ات فاص ،مظنم ان ای و گرب وط رد ناسکی شیب و مک لصاوف اب یزاوم یگتسجرب زا هدعاق فلاغ اب ،هدنکارپ و کچوک یلیگز یاه
گرخب ،یا گرخبگر و هدیخشک یاخه
یاخه
گرب هیبش نآ یزاوم لگ .تسا یتنیز ویلاگ یاه
دادعت هب اه هخب ،هخفرط ود اخی هفرط کی ،ددعتم
،مظنمان شوپلگ تاعطق ،یتروص ات یناوغرا ،هریت شفنب گنر 6
رخه ،نییاپ و لااب فیدر ود رد ،ددع
اب فیدر 2 هلول هدنهد لیکشت و هتسویپ هدعاق رد ،ینایم هعطق کی و یبناج هعطق اخت میقتسم یا
کاسب ،یبقع و ییولج تمسق ود اب هدیمخ گ نوریب ،یطخ اه
زا رتلااخب یخمک یتخشپ حطس رد ،در
نادخمخت ،لخصتم شوخپلگ هلول هب ،یخن اه هلیم ،هتسویپ مچرپ هلیم هب هدعاق 3
دادخعت اخب ،هخناخ
هخاش هس هللاک اب هماخ ،کمخت یدایز یوضیب ،رادرایش وسپک ،یا
- مخت .یغرم مخت ژاو ات یغرم
،یرهظم( اب نودب ای رادلاب ،شوگ هس و یورک ات یوضیب هناد 1387
.)
2-1-4 - ییایفارغج شرتسگ
فلع ،هیکرت ،نانوی لثم ییاهروشک ،یزکرم یایسآ ،اقیرفآ امش ،اپورا رد یشحو ویلاگ زره
یم یموب زره فلع کی ناریا و قارع ،نیطسلف ،نانبل ،هیروس شنکارخپ نارخیا رد هاخیگ نخیا .دشاب
یم و هتشاد یعیسو فلع زج ار نآ ناوت
دنچ زره یاه هلاس
خصخ هخب تاخبوبح و مدخنگ عرازخم صو
حم دشار( دومن :وسحم مید عرازم ،ناراکمه و لص
1385 .)
رد دننامه ناریا فلتخم طاقن ناتسا
اه ( نلایگ ،ناتسلگ ،ناسارخ ی 40
هخب اراتخسآ یرتموخلیک
ناخجیابرذآ ،))کرکخشل(نارهت یقرخش امخش( نارخهت ،رهشوب ،ناتسرل ،ناتسدرک ،نیوزق ،)لیبدرا اشنامرک ،یقرش لیبدرا و یزکرم ،ه
م ی هژیوخب(یمرگ ،نارخیح قطاخنم رد لخیبدرا ناتخسا رد .دخیور
هلیب ،)ناروم هقطنم یخم تخفای روخلک و زودنلاخصا ،راوس
،ناراخکمه و دخنز( دوخش 1388
؛ ،یرخهظم
1387 .)
2-2 - زره فلع
فلع )فیرعت( زره فلع هب طوبرم فیراعت نیب طابترا یعون دوجو رگناشن دراوم بلغا رد زره
تخیلاعف و هایگ یاخه
یم رشب یزرواشک یم انعم یزرواشک تیلاعف اب زره فلع هژاو .دشاب
متسیسوکا رد .دریگ یزرواشک
فلع ،یعترم و متسیس ءزج زره یاه
یم :اسح یعیبط و رادیاپ یاه فلع هچ رگا .دنوش
زرخه یاه
یمن عرز و تشک طیحم هب اما ،دنوش
هدخش یراکتخسد ناسنا طسوت هک ییاه دخنا
ًلاماخک یراگزاخس
فلع یارب یفلتخم فیراعت رطاخ نیمه هب .دنتسه فلع یضعب .دوش یم هئارا زره یاه
ار زره یاه
هدخع و دوخخ یلصا لحم زا ریغ یلحم رد هایگ دشر یخرب ،هتساوخان هایگ نآ یا
اخب یهاخیگ ار اخه
یم دنتسه لماعت رد یعارز ناهایگ اب هک یناهایگ یخرب و یفنم شزرا جنا .دنناد
فخلع موخلع نم -
تیلاعف و شیاسآ رد لاخا ثعاب هک یناهایگ اکیرمآ زره یاه یم رشب یاه
فلع ار دنوش زرخه یاه
یم فیرعت فلع .دنک
لقادخح ثعاب هنلااس ،یعارز تلاوصحم دشر دنور رد لاخا داجیا اب زره یاه
15 یم درکلمع تفا دصرد ،ناراکمه و لصحم دشار( دنوش
1388 فلع .) یاه هب زره شزاس لیلد
یخم دخشر رتهب دنراد یطیحم طیارش اب هک یهجوت لباق نتخاخس هتفخشآ و تخباقر تردخق .دخننک
،دوخکر هرود ندوخب ینلاوخط ،ناوارخف رذخب دخیلوت ،دعاخسمان طیارش رد تایح همادا ییاناوت ،طیحم یخگژیو زا )یسنجریغ( یشیور ریثکت و دراوم یضعب رد شرتسگ ییاناوت بخلاغ هخجوت لخباق یاخه
هنوگ فلع یاه یاه دودح زا .تسا زره 250000
اهنت ،ناهج رسارس رد هدش هتخانش یهایگ هنوگ
دودح رد 250
( هنوگ 1 / 0
% هنوگ لک نآ زا )اه فلع زج اه تراسخ زره یاه
دادعت نیا هک دنتسه از
هب زین 60 دودح رد .دراد قلعت یهایگ هریت 71
نایز زا دصرد فلع نیرتراب
یاه رد ایند زره 8
هریت
یم یاج یهایگ زا شیب و دنریگ
50
% هنوگ نیا اخب هخسآوپ هرخیت ود هخب اهنت زره یاه 44
و هخنوگ
اب هسارتسآ 33
،ناراکمه و دنز( دنراد قلعت هنوگ 1389
.)
2-2-1 - نایز فلع یاه زره یاه
فلع یخم یخعارز هاخیگ وخمن و دخشر رب راشف بجوم صاخ طیارش داجیا اب زره یاه رد و ددرخگ
،تیاهن یم شهاک یعارز وصحم تیفیک ای تیمک یخم داخجیا لکشم یعارز تایلمع رد ای و دبای
-
فلع و یعارز ناهایگ .دنک داجیا ثعاب ،اضف و :آ ،رون ظاحل زا کرتشم یاهزاین هب هجوت زره یاه
یم رگیدکی ومن و دشر رد لخادت لکش هب طیارش نیا هک دنوش
یتاپوللآ و تباقر لثم یفلتخم یاه
یم زورب یم یعارز وصحم درکلمع تفا بجوم قیرط نیا زا هجیتن رد و دنک وخمن و دخشر .دنوخش
فلع اب یعارز هایگ نامزمه نآ نیخب تباقر عاونا و لباقتم تارثا داجیا ثعاب زره یاه
یخم اخه دوخش
تسوددمحم(
،دابآ نمچ 1390
.)
2-2-2 - فلع ملع هچخیرات و هاگیاج زره یاه
زا شیب هب یزرواشک هنخیرات یخم رخب لخبق اس رازه هد
،یاخبلپا( ددرخگ 2005
نازرواخشک .)
هب تبسن اهنآ ندوب از تراسخ هب ندرب یپ زا سپ و وردوخ یشحو ناهایگ اب هجاوم دعب ،نیتسخن
24 هبنج یسررب
فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه یشحو ویلاگ زره فلع رد شک
یم مادقا تسد اب ناهایگ نیا فذح فلع اب هزرابم بیترت نیدب و دندرک
اهدعب .دش عورش زره یاه
یگولج یارب رشب ،یزرواشک شرتسگاب شور زا ییاراک شیازفا و تقو فلاتا زا یر
یارخب رگید یاه
فلع رتهب تیریدم و هزرابم ،ناراخکمه و دنز( تفرگ هرهب زره یاه
1385 ؛ Timmonse, 2005 .)
فلع ملع خیرات رایخسب هرخهب هدخحتم تلاایا یلاع شزومآ زراب شقن زا ،ندوب ناوج نمض زره یاه
دعب رد نآ تیلاعف و شیارگ هدمع اما درب فلع ییایمیش رتنک
،هرود نامه رد هتبلا .دوب زره یاه
فلع هنیمز رد هعلاطم زین یهایگ مولع نادنمشناد نخیا زا یدادخعت هخک دخندرک زاخغآ ار زرخه یاه
ترابع ناققحم دراودا و زخلو هاگخشناد زا رپراخه ناخج ،زیوخن یخلیا هاگخشناد زا نلراخه کخج :زا دنا
هایگ غاب زا یروبسیلاس یتنطلس یسانش
رخگا .اخینرفلاک یخلکرب هاگشناد زا رکیب تربره و ناتسلگنا
چیه هچ فلع صصختم ءزج ناققحم نیا زا مادک هدشن حرطم زره یاه
یاخهراک تقیقح رد اما دنا
فلع لماکت و یگدنز هخرچ ،یژولویب هنیمز رد ار یرایسب یتاقیقحت هداد ماخجنا زرخه یاه
رد .دخنا
شلات هیاس ،یناماگشیپ نینچ یاه
اخپ یملع هخاش نیا رد تیلاعف و تخانش زا ینیون رصع هزورما
فخلع تیریدخم ناخمه لصا رد هک تسا هتفرگ یناخبم و یکیژوخلوکا میهاخفم هخیاپ رخب زرخه یاخه
یم یکیژولویب ،ناراکمه و دنز( دشاب
1389 .)
2-2-3 - تیریدم زره یاه فلع موب تسیز رد
ه یزرواشک یا
زا ناهج رد اذغ دیلوت هتشذگ
شلاچ نونکا مه و هدوب زیگنارب نابیرگ مه
یخم رخشب ریگ دخشاب
.
فلع یعارز ناهایگ یگشیمه ناهارمه زره یاه هدوب
و یکی زا لماع و مهم تافآ دخخیلوت شهاخخک
یم یعارز ناهایگ دنشاب
، شیازفا زور زا یخکی ،رتخشیب یاذخغ دیلوت هب زاین و ناهج تیعمج نوزفا
هغدغد نیرتگرزب یاه
یزرواشک ناققحم سا
هک ت ریثاخت تحت رخیغ و یخعیبط لخماوع زا یرایخسب
یم رارق یعیبط فلع نایم نیا رد .دریگ
زره یاه هک
هب هتساوخان ناهایگ ناونع ،ناراکمه و دنز( یا
1387 موب تسیز دراو ،) یغاب و یاه
یعارز و یم ب و دنوش رخس تباقر ا ( دودخحم باخنم
Tilman,
یلصا تلاوصحم اب )1988 درخکلمع شهاک ثعاب
،دنوخشیم رادروخخرب یداخیز تخیمها و شخقن زا
ایگ نیا .دنتسه هتساوخان ناه
، یراگزاس تردق اب لااب
، یتحارب راگزاخس یخطیحم طیارخش اب ار دوخ
یم امن دنی ( Adahl et al. 2006 ).
فلع دوجو زا یشان تراسخ میخسقت میقتخسم ریغ و میقتسم شخب ود هب زره یاه
یخم دوخش .
فلع میقتسم تراسخ زا فده ه
شهاخک ،زره یا درکلمع
وخصحم زا لخصاح دخمآرد اخی وصحم
دیلوت هدش شورف نایز بیترت نیمه هب و لصاح
وصحم زا هدولآ
فلع هب .تسا زره یاه تراسخ
میقتسم ریغ لماش
تخسا هدننک دیلوت ای هعماج لک رخب هدراو یاخه هنیزه
، یاخنعم هخب طخقف هخک
دمآرد شهاک یدقن یاه
یمن هلصاح
،دشاب ش هکلب یدراوم لما لثم
و یخنمیا نتخادخنا هرطاخم هب
ماد و ناسخنا تملاس ،
یرامیب لماوع ،تارشح هاگهانپ هنیزه شیازفا و تلاوصحم ریاس تافآ و از
ی
تسا تلاوصحم دیلوت .
نرق مین رد ریخا
فلع ملع یهجوخت لخباق رایخسب تارییغت زره یاه دوخخب
هدید تسا و فلع اب دروخرب رد بلاغ رکفت زره یاه
هشیر ، ای ینک فذح نآ .دوب اه م زا دعب اما یتد
رکفت نیا زا هجیتن
،دشن لصاح یهجوت لباق نازرواخشک ،ناخنآ خبت هب و ناققحم
هخجیتن نخیا هخب
فلع هک دندیسر یمن ار زره یاه
هشیر ناوت نآ دیاب و دومن نک
،بخیترت نخیا هخب .درخک رتنک ار اه
فلع رتنک ای راهم رکفت اس زین زره یاه
اه فلع تراسخ شهاک هنیمز رد داهنشیپ نیرتهب یاخه
دوب زره همادا اما ، فلع راهم و رتنک یارب تیلاعف ی
ماخجنا رخس و دوبن زیمآ تیقفوم زین زره یاه
دش لصاح هجیتن نیا
، فخلع رختنک قاوم رثکا رد هک زرخه یاخه
تخسین رخسیم نآ دخیاب و
ار اخه
دومن تیریدم .
شیازفا زا هدافتسا فلع
شک اه ثخعاب ،مود یناخهج گخنج زا سپ رثؤم و یباختنا ی
دح زا شیب هجوت فلع مولع نادنمشناد و ناققحم
رب زره یاه نآ تلفغ و عوضوم نیا
هبنج زا اه -
فلع ییایمیش ریغ تیریدم یاه زره یاه
.دش طوخبرم یعامتجا و یطیحم تسیز بقاوع قاو رد
شک فلع هب و تفرگ رارق تلفغ دروم اه
آ ن هب اه ونع هنیزگ نا فلع تیریدم رد بلاغ یا زرخه یاخه
.دندش حرطم دخیکات هک یروطب
شخکفلع زا هدافتخسا رد دخح زا شیخب اخه
و داخجیا ثخعاب هعخسوت
هدرتسگ هدیدپ ی فلع تمواقم ی فلع هب زره یاه
شک رخب تابیکرت نیا یفنم تارثا نیننمه و اه
تسیز طیحم و ناسنا تملاس .دش
( شهام تربار و اک
،یا 1390 ) .
ماظن یرادیاپ هزورما زا یخشان بخقاوع و تخسیز طیخحم و تخشادهب ،ییاذخغ داوخم دخیلوت یاه
زا شیب هدافتسا هزادنا
فلع شک اه زا یکی لئاسم نیرتمهم هعماج تلاکشم و
هدخش لیدبت یناهج
هعسوت .تسا شرتسگ و
و کیناگرا یزرواشک شیازفا
هخب ،اخیند حطخس رد نآ شرتخسگ یارباضاقت
ت شیازفا لیلد هدش دیلوت داوم یارب اضاق
تفآ مومس زا یراع ی فلع و شک
یم شک نیا رد و دشاب
هار فلع دوجو کی زره یاه
ت تهج مهم لکشم یم :وسحم کیناگرا یزرواشک هعسو
وخش اذخل .د
ب یضع شور زا فلع تیریدم یاه ،ینامز هک زره یاه
لیلدب فلع دوجو شک
هخب فخلتخم یاه هژخیو
فلع شک ا ریغ ،یباختنا یاه یلمع ریغ و یداصتق
یقلت یم موخلع نادنمخشناد طخسوت هزورما دندش
فلع یرگنزاب اح رد ،زره یاه .دنتسه
فلع ییایمیش ریغ تیریدم هعخسوت و زره یاه
هار ی یاخهراک و یریگخشیپ
زا هدافتخسا قخیفلت
26 هبنج یسررب
فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه یشحو ویلاگ زره فلع رد شک
شور اه فلع تیریدم رد زره یاه
دننامه رب تخانش شنکمه
فلع یاه یخعارز ناهایگ و زره یاه
،
دم فلع یعارز تیری تشاک خیرات دننام زره یاه
،بسانم شور ییامد یاه
، فلع رتنک زرخه یاه
،
:وانت تیاعر حیحص
یعارز
، کاخ تایلمع ماجنا یزرو
خخی زا هدافتخسا ،قیمع مخش ، ،هناتخسمز :آ
،یهدباتفآ تخیزاراپ زا هدافتخسا اخب کیخسلاک کیژولویب رتنک ،یبیسآ رگد ،یششوپ ناهایگ
یاخه
هایگ ، یکیناکم رتنک ،راوخ چلام
هخجوت دروخم هزورخما هخک تخسا یدراوخم و وصا ،هدنز ریغ یاه
( تسا هتفرگرارق شهام
تربار و اک
،یا 1390 ؛ Shrestha et al. 2002 .)
2-2-4 - یریگ تهج فلع ملع یاه
زره یاه
اس رد 1992 فلع نمجنا ، فخلع مخلع رد قخیقحت یرورخض دراوم زا یتسرهف اکیرما زره یاه
:دوش زکرمتم ریز دراوم یور رب هدمع روط هب تاقیقحت تسا مزلا هک درک ناونع و رشتنم ار زره 1 - فلع یداصتقا و یژولویب تارثا هب طوبرم شناد شیازفا یاخه
هرتخسگ رد زرخه زا یعیخسو ی
.توافتم یطیحم طیارش 2 - نج اب ییانشآ هب
فلع کیتنژ و یژولوکا ،یژولویب یاه تیریدخم یزاس هنیهب تهج زره یاه
نآ .اه
3 - هدروارف و یکیژولویب لماوع تارثا ییآراک شیازفا .هعرزم یعیبط طیارش رد یعیبط یاه
4 - فلع تمواقم هدیدپ هب نداد تیمها یاه
فلع هب زره شک
.اه
5 - دنمناوت و هعسوت یروانف یزاس
نیون یاه فلع دربراکرد
شخک ندرخک هخنیهب یاتخسار رد اخه
نآ تارثا .یطیحم تسیز تارثا شهاک و اه
6 - یقاب هعلاطم فلع هدنام
شک .یهایگ ششوپ و کاخ ،:آ رد اه
7 - فخخلع نخخمجنا یوخخس زا یدراوخخم نیخخنچ هخخیارا هخخک تخخسا نآ رگناخخشن اخخکیرمآ زرخخه یاخخه
فلع ناققحم یاه
ز و یکیژولویب تارثا هب هجوت نمض زره فخلع رتنک یطیحم تسی
یاخه ،زرخه
فلع یژولویب هنیمز رد یرتشیب تخانش دیاب یاه
،ناراکمه و دنز( دنشاب هتشاد زره 1389
.)
2-2-5 - یژولویب
هبنج هعلاطم فلع تیریدم رد یژولویب یاه
هنافخساتم هخک تسا یتاعوضوم هلمج زا ،زره یاه
فلع ناققحم هجوت دروم رتمک نونکات روشک زره یاه
یژتارتخسا .تسا هتفرگ رارق تیریدخم یاخه
هیاپ طباور هک ینامز ات زره فلع یاراک و بسانم یعارز متسیس رد یعارز هایگ و زره فلع نیب یا
یمن افوکش ،دوشن ییاسانش لاماک همانرب هعسوت و ددرگ
فخلع تیریدخم هتفرخشیپ یاخه ،زرخه یاخه
فلع یژولویب تخانش هب یگتسب اب ییانشآ .دراد زره یاه
فلع یژولویب رخییغت ناخکما ،زرخه یاخه
تیعمج یم ریذپ ناکما یهایگ ماوج و اه یم هک دروآ یم مهارف ار یشنیب اریز .دزاس
تارخثا دناوت
فلع فلع ءوس تارثا شهاک یارب نیاربانب .دهد شهاک رظن دروم یاه تیعقوم رد ار زره یاه یاه
فعض و توق طاقن هب ندرب یپ و یگدنز هوحن تخانش زره ،یوخسوم( تخسا یرورخض نآ
1380 .)
فلع ناققحم هتسناوت زره یاه
فلع یژولویب قیفلت اب دنا ،یروآ نخف اخب یخعارز ناخهایگ و زره یاه
فلع رتنک یارب ار یرتهب یاهازبا هتسناوت ناققحم نیا اثم ناونع هب .دندروآ دوجو هب زره یاه
-
فلع زا هدافتسا دنا شک
شور و صاخ یاه نآ دربراک یاه
لخحارم و زرخه فخلع تخانخش اخب ار اخه
نآ یدشر ،ناراکمه و دنز( دنشخب دوبهب اه
1393 فخلع یکیمونوخسکات یساسا و تسرد کرد .) -
( تخساهنآ تیریدخم یارخب هخیلوا موخلع و وخصا ءزج زره یاه Dekker, 1997
و لخصحمدشار .)
( ناراکمه 1388
فلع رتنک اب هطبار رد هک دندرک نایب ) هژخیو هخجوت ،زرخه یاخه
و یژوخلویب هخب
فلع یژولوکا یاه
یم زره اخس رد .دربب رتلااب ار ام تیقفوم دناوت هخب یموخمع هخجوت ،رخیخا یاخه
هلأسم روخهظ زخین و مومخس فرخصم شهاخک روخظنم هب هژیو نیناوق ضو و تسیز طیحم یگدولآ
هدیدپ فلع هب تمواقم شک
فلع زا یخرب رد اه دخم هخب رتخشیب ات تسا هدش بجوم زره یاه
تیری
فلع یقیفلت یاه
( زره فخلع تیریدخم رد شرگن نیا هعسوت هک تسا یهیدب .ددرگ هجوت )IWM
-
هداد دوجو مزلتسم زره یاه قخیقد و رتشیب یژولویب یاه
دوخبهب اخب هخطبار رد ،هزورخما .تخسا رخت
فلع یقیفلت تیریدم یژتارتسا فلع یژولوکا و یژولویب ،زره یاه
یداخیز تخیمها یاراد زره یاه
و تسا فلع ملع یتاقیقحت هعماج رد دیاب دروخم صخاخش یخملع تخیلاعف کی ناونع هب ،زره یاه
،ناراکمه و لصحم دشار( دریگ رارق هجوت 1388
فلع یژولونف و یژولویب قیقد تخانش .) -یاخه
همانرب بسانم و حیحص یارجا ثعاب زره یخم رختنک یاه
،ناراخکمه و میهارخبا آ( دوخش 1388
؛
،ناراکمه و یناولهپ 1386
.)
هنوگ دادعت نآ یژولویب هک ییاه
و تخسا مخک رایخسب ،تسا هدش هتخانش هبناج همه روط هب اه
هنوگ زا یدایز رایسب دادعت فلع یاه
یاه هدش هعلاطم یحطس روط هب زره رد یخقیقحت لاصا ای و دنا
نآ دروم تسا هدشن ماجنا اه (
،نایمیحر و یناخیلع اقآ 1385
م لماوع زا حیحص تخانش .) یخطیح
نآ ریثأت و رب اه
یگژیو همانرب تیقفوم ،ناهایگ یاه فخلع تیریدخم یاه
یاخه ساخسا رخب هخک زرخه
28 هبنج یسررب
فلع هب خساپ و یژولویب زا ییاه یشحو ویلاگ زره فلع رد شک
فلع یژولویب و یژولوکا هدش یحارط زره یاه
یخم رتخشیب ار دنا ،ناراخکمه و دخنز( دخنک
2007 .)
فلع یژولویب هنیمز رد تاقیقحت اس لیاوا رد زره یاه
1930 ( دش عورش Bhowmik, 1997
.)
2-2-6 - فلع نآ تیمها و هلاس دنچ زره یاه اه
2-2-6-1 -
فلع یگدنز هخرچ زره یاه
فلع یخم یتوافتم یگدنز هخرچ یاراد زره یاه هلاخسکی اخی و هناتخسبات هلاخسکی یخضعب دخشاب
نآ زا یدادخعت .دنتخسه هلاخس دنچ زین یا هدع و هلاس ود رگید یخرب و هناتسمز هخب هخجوت اخب اخه
هخرچ ،طیارش طیارخش یخضعب رد تخسا نخکمم زره ناهایگ زا یضعب لاثم .دنراد یتوافتم یگدنز
فلع لاومعم .دنشاب هلاس دنچ رگید طیارش رد و هلاس ود ای هلاسکی رذخب طخسوت هلاخسکی زرخه یاه
یم ریثکت رد یخشیور دخشر دادعتسا ،ندوب هلاسکی فلاخ رب هفرخ دننام یضعب نیا دوجو اب ،دنوش
دنراد ار اس نامه فلع .
یخم رخیثکت یخسنج رخیغ شور هخب هک هلاسدنچ زره یاه لکخشم دنوخش
فلع نیرتزاس شرازگ .دنتسه ناهج رساترس رد یزرواشک تلاوصحم دیلوت رد زره یاه
ناخشن اخه
شهاک هب رداق هخلت زره فلع هک داد 80
% یخم مخید یاخه تخعارز رد درکلمع یخم و دخشاب
دخناوت
نیمز تیفیک ز( دهد شهاک ار یعارز یاه
،ناراکمه و دن 1381
نخیا رتنک هک یلماع نیرتمهم .)
فلع ریغ ای یشیور ریثکت ،تسا هدرک زاس لکشم ار زره یاه نآ یسنج
یم اه ( دخشاب Holt and,
فلع روهظ .)1996 ناخهایگ شهاخک ثخعاب ،هخقطنم کی رد مجاهم تروص هب هلاس دنچ زره یاه
ینتسر ریاس ای یموب دننام هقطنم رد دوجوم یاه
عوخنت و دنوخش یخم .... و اخه هخنتخرد ،ناتخرد
یم رما نیا و دنزادنا یم رطخ هب ار یتسیز نآ تیریدم دناوت
دزاس هجاوم لکشم اب ار اه (
Lawlor
and Raynal, 2002 .)
2-2-6-2 -
نآ تیمها و یسنج ریثکت اب یسنج ریغ ریثکت هسیاقم
یطیحم لماوع ندوب مهارف و یعیبط طیارش رد یشیور ریثکت یخم ثخعاب و تسا رترب تفص
-
هنهایگ هک دوش ناوخت یاراد ،یخسنج یاخه هخنهایگ هخب تبسن یسنج ریغ ریثکت زا لصاح یاه
،یورسخ( دنشاب تایح همادا یارب یرتشیب یتباقر 1375
فلع .) لخصف ره رد هلاس دنچ زره یاه
تاردیهوبرک زا هدافتسا هب عورش دشر دوخ ینیمز ریز یاهمادنا رد هدش هریخذ یاه
یم هخک دخننک
( دوخش یخم یخعارز تلاوصحم هب تبسن یتباقر یرترب ثعاب رما نیا Holt and Orcutt, 1996
.)
هداد ناشن تاقیقحت هنوگ زا یرایسب هک تسا
فلع یاه هخب یشیور ریثکت زا ، یسو شنکارپ اب زره
یم هرهب هناد دیلوت و یشیاز شور یارب ینیزگیاج ناونع لمحت زا هک یروطب .دنریگ
تبسن ییلااب
یم و هدوب رادروخرب یطیحم طیارش هب دخنهد هخمادا لخثم دیلوت هب یداع ریغ طیارش تحت دنناوت
،ناراکمه و دنز(
1383 .)
Title and Author:
The evaluation of some biological aspects and Herbicides response in plural gladioli (Gladiolus sp.)
/ Roghayeh majd
Supervisor: Hamid Reza MohammaddustChamanabad Eskandar Zand
Graduation date: Mehdi Mohebodini Hossein Karbalaei Khiavi Number of pages:
Abstract
Research Aim: This research was conducted to evaluate biology and herbicide responses of wild Gladiolous atuniversity of Mohaghegh Ardabili during 2014-2017.
Research method: Corms were collected from Muran, Germi at Moghan at the end of reproduction stage of undergrowth part of weed 5-30cmdepth. This research applied at part: a:1- Evaluating the effect of diffrent temperature on Gladiolous corms emergence in a completely randomized design (CRD) with 4 replications. 2- Evaluating the effect of different temperature and drying period on corms emergence in a factorial experinent based on CRD with 4 replications. 3- evaluatingthe effect of different temperatures and freezing period on corms growth ability in a factorial experiment based on CRD with 4 replications. 4- The effect of corm size and planting depth on growth ability and croms reproduction in a factorial experiment based on CRD with 5 replications. Croms were evaluated based on weight at 3 groups (large, average and small) at different depths. b: the effect of depth on corms emergence and evaluating phenological characteristics and growth length at 5 emergence stage, new shoot appearance, flowering, end of flowering and shoot yellowing based on GDD at 15 pots. c: herbicide assay incliding dose- response experiments at greenhouse by applying 6 herbicides including clodinafop-propargyl,metsulfuron-methyl + sulfosulfuron,sulfosulfuron, iodosulfuron- methyl-sodium+ Mesosulfuron-methyl, Glyphosate and Mesosulfuron + iodosulfuron-methyl at different dosage. The experiment was conducted based on CRD with 4 replications in two years. Results from above experiments were analyzed by SAS softwave. For figures Excel softwave was used.
Findings: The results of research showed different temperatures and different storage periods and their interactions were affected on Corms emergence at 1% statisticallevel. Temperature 20 showed highest emergence percent (87.5%). By increasing storage times at constant temperatures corms emergence were reduced. The highest water reduction was at 40cº (43.37%).
By reducing corms humidity, emergence percent reached to zero.Corms emergence ability were different at distinct temperature and other storage periods at freezing. At -10cº in 2,3 and 4 week storage emergence ability reduced 4 times in compare to one week freezing. Also,at -15, -20, -25cº
corms viability disabled. Corms different sizes showed significat difference at emergence. The highest emergence percent was at lorge corms (62%). By increasing planting depth corms emergence percent were reduced. Also, their interaction of these two factors was significant and the highest reproduced corms was at average group with 5cm planting depth which produced 4.6 corm per plant.By increasing planting depth, wild Gladiolous appearance was delayed and the amount of Degree-day for emergence increased. The amount of degree day for completing wild Gladiolous growth stage was 853.12.
Results related to herbicide application showed that Apirus was the most effective and Glyphosate was the leasteffect in herbicide to control wild Gladiolous. Among all applied herbicides Apirus showed lowest ED50 at first year (20.58 gr ai/ha) and secend year (20.68 gr ai/ha) application. Also the highest ED90 was related to Glyphosate and the lowest was related to Atlantis.
Conclusion: The results of this research showed the impotance of non-chemical farm managment. Managing the factor of temperature and humidity by using optimum tillage including depth and time and applying suitable type and dosages of herbicides can reduce crop yield loss at wild at Gladiolous presense with focous on costs reduction and experiment protection.
Keywords: Asexual reproduction organs, phenology, managment chemical and non chemical
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources Department of Agronomy and Plant Breeding
Dissertation submitted in partial fulfillment for the degree of Doctor of Philosophy
In the field of agronomy the tendency of weed science
The evaluation of some biological aspects and Herbicides response in plural gladioli
(Gladiolus sp.)
By:
Roghayeh majd
Supervisor:
Hamid Reza MohammaddustChamanabad (Ph. D) Eskandar Zand (Ph. D)
Advisor:
Mehdi Mohebodini (Ph. D) Hossein Karbalaei Khiavi (Ph. D)
April 2019
