Ode to “Nahj al-Burdeh” by Ahmad Shoghi
in the Mirror of Critical and Rhetorical Views, by Mahmoud Bostani
Abolfazl Rezaei
Associate Professor in Arabic Language and Literature, Shahid Beheshti University Fatemeh Rais Mirzaei
PhD student in Arabic language and literature, Shahid Beheshti University Received: 2020, December, 22; Accepted: 2021, December, 21
Abstract
The structuralism method, which is considered by Mahmoud Bostani as one of the methods of text analysis, analyzes a literary work based on eight literary elements:
message, subject, semantic, formal, verbal, musical, literary and structure and by explaining the relationship between the aesthetic and semantic aspects of a literary work, examines and analyzes its general structure as a single body. Bostani's views on the structural method, which he explains and introduces in the two books "Al- Qawa'd al-Balaghah in the light of the Islamic method" and "Al-Balaghah al-Hadith in the light of the Islamic method", is a combination of traditionalism and modernism in the analysis of a literary work. This means that he tries to apply new literary perspectives in studying and analyzing the work based on its structure and texture, while adhering to traditional rhetoric. What we are looking for in this research is the study of the beauties and literary meanings of Nahj al-Burdeh's ode by Ahmad Shoghi based on Mahmoud Bostani's structuralism method and based on four elements: semantic, formal, musical and structure, in this regard, we found that in Nahj al-Burda's ode, among the mentioned elements, mystery and metaphor as two elements of formal elements, pun and balance as musical elements, in addition to aesthetic aspects, had a semantic function and played an effective role in inducing concepts and themes. In this regard, we found that in Nahj al-Barda's ode, among the mentioned elements, code and metaphor as two elements of formal elements and pun and balance as musical elements, in addition to the aesthetic aspect, also had a semantic function and played a role in inducing concepts and themes. They have been effective and the element of repetition and contrast as semantic elements, by creating an internal rhythm, have also strengthened the aesthetic aspect of the ode and based on the element of structure, we found that the themes and concepts of the ode with each other and with other verbal and musical elements and imagination have a reciprocal relationship. In other words, the elements of aesthetics and semantics in this ode are interrelated, which indicates that this ode has homogeneity and organism of the text and this has made it one of the best prophetic praises, not only in form and structure, but also in content.
Keywords: Ahmad Shoghi, Nahj al-Burda, Mahmoud Bostani, Literary Elements, Structural Analysis.
10.22059/jalit.2021.309395.612271 Print ISSN: 2382-9850//Online ISSN: 2676-7627
http://jalit.ut.ac.ir
دیصق ۀ
« هدربلا جهن
» ی یقوش دمحا
رد نییآ ۀ یارآ یدقن و یناتسب دومحم یغلاب
لضفلاوبا ییاضر
*
برع تایبدا و نابز هورگ رایشناد ی
دیهش هاگشناد یتشهب
سیئر همطاف ییازریم
تکد یوجشناد ر برع تایبدا و نابز ی ی
یتشهب دیهش هاگشناد
ص زا(
63 ات 85 )
:تفایرد خیرات 2 / 10 / 1399 :شریذپ خیرات ، 30
/ 09 / 1400
یملع - یشهوژپ
هدیکچ
ییارگراتخاس شور هک
یناتسب دومحم ار نآ
هب هویش زا یکی ناونع دادملق نتم لیلحت یاه
رک هد
،تسا رب تشه یانبم
یبدا رصنع راتخاس و یبدا ،ییاقیسوم ،یظفل ،یروص ،ییانعم ،عوضوم ،مایپ
نتم رثا کی لیلحت هب یم
دزادرپ اب و
یبت نیب طابترا نی هبنج
ییابیز یاه رثا یسانشانعم و یسانش
هب ار نآ یلک راتخاس ، یپ ناونع
یم یسررب دحاو یرک دنک
.
هاگدید یاه یناتسب رد هک ییارگراتخاس شور ود رد
باتک دعاوقلا ملاسلإا جهنملا ءوض يف ةیغلابلا ي
و ةغلابلا
ملاسلإا جهنملا ءوض يف ةثیدحلا ي
نییبت یفرعم و ش هد تسا قیفلت ، زا ی تنس و ییارگ رد ییارگون یبدا رثا لیلحت
نمض یو هک انعم نیدب ؛تسا یتنس تغلاب هب یدنبیاپ
دراد یعس ، هاگدید
دیدج یاه ار یبدا
رد رثا لیلحت و یسررب
یانبم رب راتخاس تفاب و نآ .ددنب راک هب هچنآ
ام نیا رد شهوژپ هدوب نآ یپ رد ییابیز یسررب ،میا
و اه یبدا یناعم
دیصق ۀ
« جهن هدربلا
» ی یقوش دمحا
شور رب هیکت اب ییارگراتخاس
دومحم یناتسب رصنع راهچ ساسا رب و ،ییانعم
راتخاس و ییاقیسوم ،یروص سا
ت . اتسار نیا رد میتفایرد
هک رد دیصق ۀ جهن هدربلا زا و زمر ،روکذم رصانع نیب
هب هراعتسا هب نزاوت و سانج و یروص رصانع زا رصنع ود ناونع ییاقیسوم رصانع ناونع
، بنج رب هولاع ۀ
ییابیز یشخب
درکراک یاراد هدوب زین ییانعم
دنا و و میهافم یاقلا رد تاعوضوم
، هتشاد یرثؤم شقن و دنا
زین لباقت و رارکت رصنع
هب ،ییانعم رصانع ناونع مظن داجیا اب
،ینورد گنهآ بنج
ۀ ییابیز هدرک تیوقت زین ار هدیصق یسانش دنا
رصنع یانبم رب و
هک میتفایرد ،راتخاس تاعوضوم
میهافم و هدیصق رگیدکی اب لایخروص و ییاقیسوم ،یظفل رصانع رگید اب زین و
،
هطبار دنراد لباقتم یا ؛
یترابع هب
، ییابیز رصانع اد مجسنم طابترا رگیدکی اب نآ رد یسانشانعم و یسانش
،نیا ودنر
تسا نآ رگناشن هک
مادنا و سناجت زا هدیصق تسا رادروخرب نتم یراو
نیمه و رما
، نآ ار هن لکش ظاحل زا اهنت و
اوتحم رظن زا هکلب ،راتخاس
، رارق یوبن حئادم نیرتهب فیدر رد .تسا هداد
ژاو ه یاه :یدیلک
یقوش دمحا ،
هدربلا جهن ،یناتسب دومحم ،
،یبدا رصانع .یراتخاس لیلحت
* ۀمانایار . ۀدنسیون :لوئسم
1 . همدقم دیصق ندورس اب و ادخ ربمایپ تایح نامز رد هک تسا یتاعوضوم و ضارغا هلمج زا یوبن حیادم ۀ
« هدرب
» ی بعک نب روهظ ریهز یرجه متفه نرق رد .تفای
، رود رد ینعی ۀ
ناونع اب نف نیا ،طاطحنا
« تایعیدب » راک هب دوخ حیادم رد ار یعیدب عیانص عاونا ،نارعاش و دیسر دوخ ییافوکش جوا هب
نایم نیا رد .دنتفرگ
« هدرب
» ی یم ار یریصوب درب زا دیلقت هب ار نآ هک درب مان ناوت
ۀ ریهز نب بعک
دورس
؛ هک یدح ات رد هک یقوشدمحا هلمج زا ؛دنداد همادا ار ریسم نیا یو زا دعب یرایسب نارعاش
درب اب هضراعم ۀ
دیصق ،یریصوب ۀ
هدربلا جهن دورس ار
.
دیصق ۀ هدربلا جهن هک
وش دمحا یق رد ار نآ 190
،هدورس تیب تسا یساسا روحم هس یاراد
:
لوا روحم
، تسا هدرک زاغآ نادب ار هدیصق یریصوب زا دیلقت هب هک تسا لزغت ؛
هک مود روحم
همدقم لا یاوقت و ایند زا ،تسا هدیصق یلصا روحم هب رعاش لاقتنا یارب یا و سفن بیذهت و یه
ترفغم بلط نخس
یم
؛دیوگ و موس روحم
، یلصا فده و عوضوم هدیصق
، ینعی ربمایپ حدم
سا .ت هدیصق نیا هژیو یغلاب و یبدا راتخاس
یا دراد و یرنه راتخاس رد هک زین
میهافم رد ینید
نآ
یگژیو نیا ندنایامن یارب .تسا هتفای دومن تغلاب یغلاب شور زا دیاب اه
دیدج و میدق ناسانش
هک تسج یرای یکی
شور نیا زا م یغلاب شور اه
.تسا یرنه و یبدا راثآ لیلحت رد یناتسب دومح
یناتسب سپ داجیا و یتنس تغلاب ملع رد ق ّمعت و یسررب زا یروآون
،نآ ثحابم زا یرایسب رد
یم میسقت یساسا رصنع تشه هب ار رصانع نیا و جارختسا نآ زا ار یبدا رصانع ،عوضوم ،مایپ :دنک
ناونع تحت ون یشور یو تقیقح رد .راتخاس و ییاقیسوم ،یبدا ،یظفل ،یروص ،ییانعم
« شور
ییارگراتخاس »
رصنع تشه رب ینتبم ار هدشدای
هداهن هیاپ یبدا راثآ لیلحت رد تسا
،نآ یانبم رب هک
بنج زا ،رصانع نیا زا یخرب ۀ
ییابیز بنج زا زین یخرب و یسانش ۀ
سانشانعم راثآ لیلحت و یسررب هب ی
یم یبدا تسخن ،هویش نیا رد یو فده .دزادرپ
، یسررب و تغلاب ملع ثحابم رد یروآون و دیدجت
هلمج و هملک حطس زا رتارف یحطس رد نتم لیلحت و
؛ و مود ، هبنج نیب طابترا نییبت ییابیز یاه
-
نومضم و تروص نیب طابترا نییبت یترابع هب ای یسانشانعم و یسانش هب رثا
هرکیپ و راتخاس ناونع -
هاگدید یناتسب .تسا دحاو یا م رب ار دوخ یاه
باتک ود رد ،یملاسا درکیور یانب دعاوقلا
ةیغلابلا
ملاسلاا جهنملا ءوض يف ي
و ةغلابلا يملاسلاا جهنملا ءوض يف ةثیدحلا )ةیغلابلا دعاوقلا صیخلت(
،رثا ود نیا رد و هدرک حرطم رب ار یدعاوق و لوصا
یاپ ۀ نیودت یتنس تغلاب رک
هد تسا وس کی زا ات
هزومآ رب هیکت .دشاب قبطنم رصاعم تایبدا اب رگید یوس زا و هتشاد ینید و یونعم یاه
دوخ راک ساسا ار یتنس تغلاب ،ییارگراتخاس شور یانبم رب یبدا رصانع نییبت رد هک یناتسب آ ثحابم زا یرایسب رد یروآون و دیدجت هب و هداد رارق نیا ار یروآون نیا تلع ،تسا هتخادرپ ن
هنوگ
یم نایب :دنک
فرژ هکینامز هژیو هب ،تسا ضامغا لباقریغ صقاون و اهدوبمک راچد یتنس تغلاب عوضوم هب رت
یم یمرد میرگن یم .تسا هدش عضو شیپ لاسرازه زا شیب نآ دعاوق و لوصا هک میبای
رد هک میناد
رگد ،ینلاوط نارود نیا گ
ینو ا یاه یب یبد ینوگانوگ یرنه یاهدرکیور و تسا هدمآ دیدپ یرامش
اتسیا و دکار و هدرکن تکرح تلاوحت نیا یاپمه میدق تغلاب هکیلاح رد ،هدیسر روهظ هصنم هب تسا هدنام یقاب (
،یناتسب 1394 : 5 .)
نادقان یخرب نوچمه
رامش هب یتنس تغلاب رد ناروآون هلمج زا هک زین بلطملادبع دمحم
یم
،دور ئارا هک دندقتعم ۀ
بلاق رد یغلاب ثحابم هدش ببس رییغت نودب و کشخ ییاه
تسا هک
یقیمع یریسفت تاودا هب نآ ثحابم لیدبت
وش ییابیز تسرد یاهدرکراک هک د روتسم ار نآ یسانش
تسا هتشاد
؛ لیلد نیمه هب
، لومش یهاگن فده اب یغلاب ثحابم رد رظندیدجت ثحابم هب هنایارگ
ن هب یرورض نآ یم رظ
دسر
،بلطملادبع(
2007 : 1
. )
تغلاب و نادقان زا یخرب رظن یناتسب اما راکنا ار یتنس تغلاب هک یناهوژپ
یم دننک و
شلات نف نیا نادنمشناد یاه ار
هرود رد یم هدیدان لبق یاه یمن مه ،دنریگ
یتساک و دریذپ یاه
زا هکلب ،یتنس تغلاب زا هن ار تغلاب ان
رصاعم تغلاب ییایوپ یم
:دناد
تغلاب زا ام دعاوق و لوصا و هتفرگ یشیپ دوخ راگزور زا هک میرادن ار راظتنا نیا میدق ناسانش
یّقرتم دنهد هئارا ار دوخ نامز زا رت
، تغلاب زا ار راظتنا نیا اما میراد رصاعم ناهوژپ
؛ هک ینانآ
تفیش ۀ دنتسه میدق تغلاب
؛ حرطم ثحابم زا یرایسب هک یتغلاب نآ رد هدش
یاج هب
ییافوکش مشچ ،یبدا و یرنه قوذ هب ندیشخب ۀ
یم ار قوذ انایحا و دنناکشخ ثحابم هب ار هدنناوخ
یم تایبدا اب طبترمریغ یم یفسلف کشخ تاشقانم ریگرد ار وا ای و دنناشک
دننک ،یناتسب(
1414 :
13 ).
نآرق ینایب زاجعا تخانش یپ رد ،ملاسا روهظ یادتبا زا هک تغلاب ملع اریز و دمآ دوجو هب
،دش هتشاگن نآ رد یرایسب تافیلأت قطنم و هفسلف زا یدیدج طیحم دراو ،یرجه موس نرق رد
یکی ،نآ تلع و دش
، فسلف دورو ۀ
نادنمشناد و ناگدنسیون یرکف تحاس هب نانوی هک دوب
اب
مجرت ۀ باتک قطنم یبرع تغلاب هب ینانوی یغلاب یاهدرکیور دورو و وطسرا تفرگ تروص
یب ،فیض(
:ات 64
یرگید و )
، لکش و تغلاب رب یملاسا هفسلف ریثأت ریثأت تحت یغلاب نونف یریگ
نآ دوب
لوخلا(
ي
، 1961 : 150
.)
ماجنارس شناد تغلاب یبرع اب نیمه
،اهدرکیور رد
نرق یرجه مجنپ
یناجرج رهاقلادبع طسوت
یفوتم(
471
دنمشزرا رثا ود فیلأت اب)ق
لئلاد زاجعلإا
و رارسأ ةغلابلا
هب دمآرد لقتسم یشناد تروص
؛ همدقم ،رثا ود نیا و رد هکنیا ات دش یغلاب بتک نیودت یارب یا
رود ۀ رصاعم
، تغلاب و نادقان زا یخرب ناهوژپ
هملاس هلمج زا ،بیاشلا دمحا ،یسوم
یفطصم دمحا ،یعفارلا قداص نیمز رد رگید یخرب و یلوخلا نیما ،تایزلا نسح
ۀ نونف دیدجت
یغلاب شلات ییاه درک شهوژپ رد و دن ناشیاه
دندیشوک شهوژپ هب ار میدق تغلاب
یاه
کبس نابز و یسانش دننزب دنویپ دیدج یسانش
؛ هنیمز نیا رد یناتسب شور اما
، تهج نیا زا
دراد نیا رب یعس یو هک تسا زیامتم ات
یتنس تغلاب ثحابم هب یدنبیاپ نمض
، میسقت اب یدنب
بلاق رد نآ ثحابم ن ییاه
رود تایضقم اب بسانتم هک دیدج یدقن ثحابم یخرب ندوزفا و و ۀ
،تسا یملاسا درکیور رب ینتبم و رصاعم .دزادرپب نآ ثحابم رد دیدجت هب
دیصق لیلحت و حرش رد ۀ
هدربلا جهن و تافیلأت
شهوژپ بلاق رد ییاه ،باتک
و هلاقم نایاپ همان
هب یقیبطت و هناگادج تروص هدش هتشاگن
زا ؛تسا باتک هلمج عوضوم نیا رد اه
ةدربلا جهن مظن
دمحأ جهنلا حضو هیلع و يقوش
( 1987
فیلأت)
یرشبلا میلس خیش
، رهزلاا هاگشناد داتسا ،تسا
یو باتک نیا رد تایبا
ناگژاو زا یخرب و هدیصق نآ
ار هداد حرش و نآ یغلاب تاکن زا یخرب نایب هب
هتخادرپ تسا . وا هدمآ هدیصق رد هک ار یخیرات ثداوح ،تایبا حرش رد
، و هداد حیضوت لصفم
یهاگ یخرب هب ار یرعش تایبا .تسا هدرک رکذ لاثم دهاش ناونع
باتک رد هک یرگید ۀراب
هدیصق نیا
هدش پاچ تسا
، هنیدم نامسآ
( 1393
تسا یروباشین یتشد دمحم فیلأت )
هک باتک نیا رد یو .
درب یقیبطت حرش ۀ
جهن و یریصوب دربلا
ۀ دمحا یقوش تسا
، نمض یسررب
،یقوش راثآ و یگدنز هب
حرش ود یعوضوم هدیصق
و رب نینچمه بیکرت و ظافلا یقیبطت یسر
نآ یاه اه .تسا هتخادرپ
اما هلمج زا جهن عوضوم رد هک یتلااقم هدربلا
،هدش هتشون هلاقم
یا ناونع اب « دماسب و یسررب
هدیصق رد سانج عاونا تلاسر ترضح تعن و هدربلا جهن
»
( 1398
)
و یزیزع اضردمحم فیلأت
رگراک نیسح تسا
هب سانج تعنص هک دنزاس رازبا ناونع
ۀ سیاقم و هدیصق ود نیا رد یقیسوم ۀ
یسررب نآ دراوم دش
.تسا ه نینچمه ۀلاقم
« دیصق رد ینتمانیب طباور یسررب ۀ
درب ۀ و یریصوب جهن
دربلا ۀ یقوش دمحا
»
( 1393
زا)
ینادایص یلع و یبیغ دحلأادبع
، تسا یرگید شهوژپ هک
رب ساسا
یرظن ۀ رثا نازیم ،ینتمانیب راذگ
ی یریصوب رب ار یقوش رد ندورس هدیصق یبایزرا شا درک
.تسا ه
لاقم ۀ
« راهب و یقوش یوبن حئادم رب یقیبطت یدمآرد
»
( 1383
زا)
نیما نسحلاوبا یسدقم
زین سیاقم ۀ
ییاوتحم و ینومضم حیادم
تسا راهب و یقوش یوبن .
نینچمه لاقم
ۀ
« راعشا رد ربمایپ یامیس
یقوش دمحا و یناهفصا قازرلادبع
»
( 1394
زا)
یجاح نیهم سیاقم یدمحا دیعس و هداز
ۀ ینومضم
.تسا ربمایپ فیصوت و حدم رد رعاش ود نیا راعشا زوح رد زین یرگید تلااقم
ۀ جهن نیب یقیبطت
هتفرگ تروص نارعاش رگید راثآ و هدربلا تسا
زا هک یمرد اهنآ هب هراشا میرذگ
.
نایاپ هلمج زا همان
هک ییاه نآ رد
هب و لیلحت مجرت ۀ دیصق ۀ هدربلا جهن هدش هتخادرپ
تسا ،
نایاپ مان ۀ دشرا یسانشراک یقداص اضردیجم
ناونع اب
« مجرت ۀ دیصق ۀ هدربلا جهن هیزمه و
هیوبن
یغلاب و یوحن تاکن یخرب نایب و یقوش دمحا
»
( 1389
.تسا)
رد نیا شهوژپ یسررب نمض
دیصق ود ،یقوشدمحا راثآ و یگدنز ۀ
و یوحن تاکن زا یخرب و همجرت ادخ ربمایپ حدم رد وا
.تسا هدش نایب نآ یغلاب نایاپ
مان ۀ ،عوضوم نیا رد رگید
« دقن و یسررب یقوش دمحا یوبن حیادم
»
( 1381
نسح فیلأت )
زابرس تسا . نیا محا راثآ و یگدنز یسررب نمض شهوژپ ریس ،یقوشد
یوبن حیادم یخیرات ار
یسررب هدرک ن حیادم یسررب هب سپس ، وش دمحا یوب
و نومضم ثیح زا یق
هتخادرپ بولسا .تسا
زین نایدنسپ همطاف نایاپ
مان ار دوخ ۀ ناونع اب
« هولج یسررب یاه
و نایب( یغلاب
)عیدب
بعک داعس تناب هدیصق رد نب
و یریصوب هدرب ،ریهز هدربلا جهن
یقوش دمحا
»
( 1389
هب )
حت ریس یسررب یوبن حیادم لو
سپس و درب یسررب ۀ
بعک نب و ریهز درب ۀ دربلا جهن و یریصوب ۀ
سیاقم و یقوش دمحا ۀ
لکش و نومضم ظاحل زا هدیصق هس نیا هنیمز نیا رد و هداد صاصتخا
نآ یغلاب تاکن زا یخرب اه
تسا هدرک نایب ار .
شهوژپ رد هک ییاه ۀراب
دیصق ۀ هدربلا جهن ،هدش ماجنا
یب زوح رد رتش ۀ
هدوب یقیبطت هک دنا
هب
نومضم لیلحت ی
هتخادرپ نآ ییاوتحم و و
ییابیز نآ یغلاب و یبدا یاه ار
هب دودحم روط یسررب
هدرک دنا
؛ نیا زا ور
، بنج ۀ یابیز نمض هک تسا نیا رد رضاح شهوژپ یروآون ی
یسانشانعم و یسانش
هدیصق نیا
، هب اس شور رثا نیا نومضم و لکش نیب طابترا یناتسب دومحم ییارگراتخ یسررب ار
تسا هدرک .
فده شهوژپ
،رضاح لیلحت و یفرعم زا یخرب
هولج یبدا یاه دیصق یغلاب و
ۀ هدربلا جهن
هب هک تسا یفیصوت شور
- یلیلحت ناگراهچ رصانع ساسا رب و ۀ
یبدا دقن نیا هب خساپ لابند هب
یساسا شسرپ تسا
هک هولج دیصق یغلاب و یبدا یاه ۀ
هدربلا جهن بنج ود زا
ۀ ییابیز و یسانش
مادک یسانشانعم ا
؟دن
2 . یناتسب و یقوش یگدنز هب هاتوک یهاگن
وش دمحا رصم رصاعم نارعاش زا یق رد
1868 دخ نامز رد م .دش دلوتم لیعامسا وی
مامتا زا دعب وا
تشر رد لیصحت یارب هطسوتم و ییادتبا تلایصحت ۀ
تفر هسنارف هب قوقح و
سپس رصم هب
تشگزاب وا . رد 1927 یاج رب دوخ زا رثن و رعش رد یراثآ یقوش .درک تفایرد ار ءارعشلاریما بقل م
هتشاذگ هک مهم زا وا روثنم راثآ نیرت ،
مانشیامن ةریمأ ۀ
سلدنأ ناتساد و دنلب یاه یو
مان اب یاه
دنهلا ءارذع سایدلا ،
سلآا ةقروو تسا
زین وا یعامتجا تلااقم . اب
ناونع بهذلا قاوسأ هب
لحرم :هتشاذگ رس تشپ ار هلحرم هس یقوش رعش .تسا هدیسر پاچ ۀ
لحرم ،دیلقت ۀ
میدق زا لاقتنا
لحرم و دیدج هب ۀ
.دیدجت عش ضارغا رتشیب رد وا رمخ ،رخف ،لزغ ،اثر ،حدم زا یر
و فصو
، رعش
تسا هدورس .
ا ترابع وا موظنم راثآ هلمج ز ا
زا دن ناوید : تایقوشلا ،دلج راهچ رد
و یلیل نونجم
رتابولیک عرصم ا
رد یقوش . 1932
تفای تافو م
روخافلا(
ي
، 1433 : 972 - 984
.)
رد گرزب بیدا و رعاش ،یناتسب دومحم 1937
اب قباطم م 1366
فجن رد ق رشا
هب مشچ ف
دوشگ ناهج
،ینیما(
1964 : 68
. )
رس تشپ زا سپ وا ،هطسوتم و ییادتبا تلایصحت نتشاذگ
دشرا یسانشراک و یسانشراک عطقم رد ار دوخ تلایصحت دکشناد رد
ۀ داد همادا فجن هقف ،
سپس
رد لیصحت یارب عطقم
ارتکد ی رهزلأا هاگشناد تسناوت وا .دش رصم مزاع
رد 1973 م لاسر زا ۀ دوخ
دکشناد رد رصم زا تشگزاب زا سپ .دنک عافد یبدا دقن عوضوم اب ۀ
تایبدا سیردت هب فجن هقف
جرد ات لوصا و هقف رد لیصحت اب و تخادرپ سورد رگید و یبدا دقن ،برع ۀ
تفر شیپ داهتجا
دعاسلا(
ي ، 2000 : 218
. )
هک وا یارب یملاسا یناسنا مولع ندرک شلات
یم درک شهوژپ ، یناوارف یاه
راثآ و داد ماجنا هنیمز نیا رد ی
ناور ،تایبدا رد ار هعماج ،یسانش
و هقف ،یسانش رب دوخ زا ...
اج
تشاذگ
؛ آ هلمج زا وا راث
ترابع زا دنا : نفلا و ملاسلإا
، سفنلا ملع و ملاسلإا ،
ملع و ملاسلاا
عامتجلإا ، ملاسلإا جهنملا ءوض يف ةیغلابلا دعاوقلا ي
و صصق يف ةینف تاسارد نآرقلا
رد یناتسب .
دنفسا 1389 عادو ار یناف راد مق رد ش درک
.
لیلحت رد یناتسب هاگدید ،هنایارگراتخاس شور یانبم رب رثا
زا یقیفلت تنس
و ییارگ ییارگون
یم یبرع یتنس تغلاب ار یبدا رصانع هاگتساخ یو .تسا دراد یعس لاح نیع رد و دناد
هاگن اب
هنایارگراتخاس
، هاگدید یبدا یاه دیدج
هجوت رد ار هب
رثا یلک یسررب و نتم قایس و تفاب یواکاو
دنک
؛ کیره هک انعم نیدب ار یتنس تغلاب ثحابم زا
یم یسررب نتم تفاب بوچراچ رد دنک
. هب
لک هب هکنیا هولاع رثا
هب هعومجم و هرکیپ کی ناونع یم
درگن و کت هک تسا دقتعم و ءازجا کت
نتم رصانع یاراد دیاب
دنشاب یگتسویپ و ماجسنا رد هاگدید نیا دنچره .
ییارگراتخاس تایرظن
شیر هتبلا هک هدش حرطم دیدج ۀ
یرظن رد نآ ۀ
یرظن و وطسرا یاقیطوب ۀ
یناجرج رهاقلادبع مظن
تسا
، ،نآ یلک راتخاس بوچراچ رد و یتنس تغلاب ثحابم یانبم رب رثا یبدا رصانع یسررب اما
و هزات یهاگدید هناروآون
.تسا
3 . دیصق یبدا لیلحت ۀ
هدربلا جهن
یب دیصق یبدا و یغلاب تاکن کش ۀ
هدربلا جهن
ّللا لوسر حدم رد ه
تسا رایسب
؛ مجح تهج هب اما
هلاقم دودحم
، هدیصق نیا لیلحت رد میریزگان نایارگراتخاس رصنع راهچ زا
ۀ
،یروص ،ییانعم
یراتخاس و ییاقیسوم مینک هدافتسا یناتسب هاگدید ساسا رب
. نایاش هک تسا رکذ و لیلحت رد
مجرت ۀ رب لکیه نیسحدمحم حرش زا هدربلا جهن تایبا ناونع اب یقوشدمحا راعشا هعومجم
ةلماکلا ةیرعشلا لامعلاا زین و
باتک جهنلا حضو هیلع و یقوشدمحا مظن ةدربلا جهن خیش فیلأت
هتسج یرای یرشبلا میلس .میا
3 - 1 . ییانعم رصنع
شخب رد یناتسب رصنع
مهم ییانعم .تسا هدرک حرطم ار یناعم ملع ثحابم نیرت
نیا ملع ار
نیتسخن ناینب راب یناجرج رهاقلادبع ،تغلاب شناد راذگ
یفوتم(
: 471
باتک رد )ق
زاجعلإا لئلاد
هب خاش هس زا یکی ناونع ۀ
ناونع تحت و تغلاب ملع
« وحنلا یناعم »
ای)ملاک یوحن ماظن(
« مظن »
ظافلا شنیچ و مظن(
)یناعم یادا یارب
یسررب رک یرظن یسررب نمض باتک نیا رد یو .تسا هد ۀ
« مظن »
بنج هب هجوت زین و ینعم و ظفل نیب تدحو و ۀ
کی طابترا نینچمه و انعم اب وحن طابترا و یوحن
،لصو و لصف ،رصق ،فذح و رکذ ،ریخأت و میدقت نوچ یثحابم هب ،هلمج رد رگید تاملک اب هملک ادرپ تابثا و یفن .تسا هتخ
ملاک شنیچ و مظن فیرعت رد یناجرج رهاقلادبع
)یناعم شناد(
یم :دیوگ
« نآ ار ملاک ساسا هک تسا نیا ملاک مظن یانعم هک هنوگ
وحن ملع
یم اضتقا دنک
، یراذگب
یاپ رب ار ملاک و ۀ
شور و ینک انب ملع نیا نیناوق و لوصا یم نآ ساسا رب ملاک هک ار ییاه
،دیآ
نآ زا و یسانشب هار
یراد هگن ،تسا هدش نییعت وت یارب هک ار ییاهزرم و دودح و یوشن فرحنم اه »
،یناجرج(
،رهاقلادبع یب
:ات 81
.)
رگید و یناجرج هاگدید نامه ییانعم رصنع رد یناتسب هاگدید
تغلاب یم ییانعم رصنع فیرعت رد یو .تسا یتنس ناسانش :دیوگ
« کی تایئزج یقطنم شنیچ
رب ،نهذ رد عوضوم شخب و هلمج ،هژاو ساسا
،فذح و رکذ ،ریخأت و میدقت هاگن زا نتم یاه
قاو رد ...هریغ و عونت و تدحو ،تابثا و یفن ،بانطا و زاجیا ،لیصفت و لامجا اسر ع
ی زادنا ات و ی ۀ
وحن هب یگتسب نتم یگتسجرب یدایز ۀ
یوس زا بیترت نیا تیاعر و نهذ رد یناعم شنیچ
دنروآدیدپ ۀ
دراد نتم
»
،یناتسب(
1394 : 54
.)
تللاد و یناعم شنیچ شور هب هدیصق نیا رد اه
یم هدید ینوگانوگ یاه هب اهنت میریزگان هک دوش
هتسجرب زا دروم ود هنومن نیرت
:میزادرپب هدیصق رد نآ یاه
3 - 1 - 1 . دیکأت
« دیکأت
» ای
« دیکوت
» مکحم موهفم هب تغل رد راوتسا و ندرک
نآ یوحن دربراک .تسا نتخاس زین
ت یارب هک تسا یونعم و یظفل عون ود رد رصحنم ریگارف یارب ای عوبتم موهفم تیبث
تسا مکح ندوب
مه لماش هک ۀ
یم دوخ زا شیپ یازجا وش
د
،یناجرج(
یلع ، یب :ات 45
. )
رد یناتسب ۀراب
دیکأت نینچ
:تسا دقتعم
« هرهب اب هک تسا یریگارف و یلک یغلاب کبس هویش و تاودا زا یریگ
م یاه یعونت
رارکت دننام ،
ریخأت و میدقت یم تروص رصق و
دریگ
».
،یناتسب(
1394 : 93
و تیبثت زا تسا ترابع و)
نآ قیمعت و تیوقت و بطاخم نهذ رد موهفم و انعم کی نیکمت یارب
بولسا هنوگره عفر یاه
ینایب صاخ
،یلضاف(
1382 : 553
. )
لمج ۀ دیکأت اب هارمه نخس یتقو هک دنرواب نیا رب نخس لها
دیایب بسانم
، قیمع ریثأت هدنونش ناج رد یمن یقاب وا نهذ رد یماهبا و دراد یرت
یهیدب .دراذگ
دوب دهاوخ تغلاب و تحاصف بولسا اب بسانتم ینخس نینچ هک تسا
،مدقم یولع(
1364 : 42
.)
)فلا رارکت
یناتسب داقتعا هب مهم
نیرت ویش ۀ دیکأت
« رارکت » هب هک تسا درگش ناونع
ی دروم زابرید زا یرنه
هدوب نابیدا هجوت تسا
ناور لصا نیا زا نآ تیمها و یم هیام یتخانش
مهم ناکرا زا یکی هک دریگ
کی یریگارف تسا رارکت ،راتفر
،یناتسب(
1394 : 94
. )
هب هویش نیا هتسجرب روط
دیصق رد یا ۀ
جهن
هدربلا هتفر راک هب
؛تسا :تیب نیا دننام
نیا رد لعف ،تیب
« کاقلأ » رب رعاش دیکأت یارب هدش رارکت قوشعم رادید
؛ :تیب نیا دننام و
ژاو تیب نیا رد ۀ
« م کانغ »
)هگلزنم(
هدش رارکت تسا
دیکأت ،نآ رارکت زا فده هک رعاش
رب
ناوارف قایتشا ش
بوبحم لزنم هب ندیسر رد .تسا هدوب
هژاو ،دش رکذ هک یدراوم رد رارکت یاه
،هدش
،یقوش(
1988 : 1/
192 )
)نامه(
دنتسه دحاو
؛ زین یدراوم رد اما هژاو
و اه توافتم مه اب اهراتخاس ا
شیر هچرگا ،دن ۀ
؛دنراد یدحاو
دننام رد شدوخ ردصم اب لعف دیکأت :تیب نیا
:نامه(
191
) هکتسا»یدفأ« لعف زا قلطم لوعفم و ردصم » یدف« هژاو راتخاس توافت دوجو اب
نیدب ،
شیر هک تلع ۀ
،دراد لعف اب یدحاو یارب
تسا هدمآ نآ دیکأت .
دنچره هب تفگ ۀ رتشیب وحن یاملع
یکأت هب ملاک د لیسو
ۀ قلطم لوعفم
، یعون ،دوخ هک تسا تهج نادب زا
عقاو رد هک تسا رارکت هب
رابود رارکت یاج ۀ
یم لعف دیآ
شکرز(
ي ، 1430 : 2 / 407
، )
ردصم دکؤم ،قلطم لوعفم ،تقیقح رد اما
یتقو و تسا ثدح اهنت ردصم یلو ،تسا نامز هب نرتقم ثدح رب ّلاد لعف اریز ؛لعف هن تسا لعف یوگب ی م
« امایق تمق »
ار ثدح اهنت هدرک دیکأت
ا ار نامز و ثدح هن و می
ئارماسلا(
ي ، 2000 : 2 / 151
؛)
بنج ،لعف اب راتخاس توافت دوجو اب روکذم تیب رد قلطم لوعفم نیاربانب ۀ
.دراد یدیکأت
ب ) رصق
بولسا رگید زا بولسا ،دیکأت یاه
« رصق
» تسا هک بحاص یخرب بولسا دادعت نارظن
ار نآ یاه
عون هدراهچ هدرک رکذ
ا .دن زا هدیصق نیا رد یقوش دمحا بولسا
نوگانوگ یاه رصق
هلمج زا « امنا
» ،
«ن ءانثتسا و یف
» و
« تابثا زا سپ لا هب فطع
» هدرک هدافتسا تسا
؛ نیا رد هک یرصق بولسا اما
بولسا ،هدش هدافتسا ناوارف ،هدیصق
« لا هب فطع تابثا زا سپ
» یم هک اجنآ دننام ؛تسا :دیوگ
:نامه(
202 )
تیب نیا رد
، هتسناد رصاعم نارود هب قلعتم ار دهاوش ،تابثا شور هب رعاش
، سپس هب و لیس ۀ
فطع فرح
« لا
» هتشذگ نارود ، هدرک یفن نآ زا ار
تسا شور نیا اب و نآ هک هدرک دیکأت ،رصق
دهاوش .تسا رصاعم نارود هب قلعتم اهنت یم رگید ییاج رد
:دیوگ
:نامه(
205
) دنکیم لدع نتشاداپرب رد روصقم ار یهاشداپۀ ولج ادتبا رد رعاش زین تیب نیا رد تابثا ار نآ و
و ولج رد ار مارها نتشاداپرب شقن سپس ۀ
تسا هدرک یفن یهاشداپ
؛ دیکأت قیرط نیدب ینعی یم
دنک
.تسا لدع ییاپرب رد اهنت تموکح یراگدنام هک 3 - 1 - 2 . اقت لب
هدش حرطم ینوگانوگ نیوانع اب داضت ،یتنس تغلاب رد تسا
؛ یفوتم( ینازاتفت 792
رد )ق لوطملا
مان اب هتخادرپ نادب ؤفاکت و قیبطت ،داضت ،قابط ،هقباطم نوچ ییاه
، داضتم ود نیب عمج ار نآ
، ینعی
یم هلمج رد لباقتم یانعم ود دناد
،ینازاتفت(
2013 : 641
؛)
اما رد رما ود هچنانچ یناتسب داقتعا هب
ار نآ ،دنشاب مه اب داضت
« لباقت
» دنیوگ هار زا یکی ،فیرعت ای و هیبشت دننامه لباقت و یاه
هدیدپ ندناسانش تساه
،یناتسب(
1394 : 118
.)
نابز تقیقح رد
، لکشتم هعومجم زا زا یا
هناشن تساه هناشن یتقو هک هناشن اب لباقت رد یا
رگید یا یم رارق انعم ،دریگ موهفم و
یم ادیپ دنک
( ،رتسبو 1382 : 57 - 59
.)
هژاو نایم لباقت نیا رد اه
هدیصق رایسب هدش هدافتسا و
هنومن یس دودح هب
یم دسر لاثم ؛ :
،یقوش(
1988 : 1/
193 )
نایم لباقت هک
« فحصلا ة ّدوس ُم »
و
« ممللا ة ّضیب ُمّ »
دراد دوجو .
:تیب نیا رد نینچمه
:نامه(
193 )
هژاو نایم تیب نیا رد یاه
« تمعن » و
« یب ییاون » نایم زین و
« یتملاس » و
« یرامیب » لباقت
دراد دوجو نآ زا و
تهج طقن هک هتفرگ رارق هجوت دروم یتملاس و تمعن ۀ
یب لباقم یرامیب و ییاون
هدش رکذ تسا . ویش رگید ۀ قت میهافم نایم ،هدیصق نیا رد لبا تاعوضوم و
تسا ؛ یارب لاثم
، رعاش
تسیب تیب ات تسخن تیب زا و
،هدیصق مراهچ کبس زا تیعبت هب
هدیصق للاهتسا ،لزغ هب
لزغت
هدومن ییابیز فیصوت هب و هتخادرپ قوشعم یاه
تسا یو قارف زا و یم
دلان یم و :دیوگ
تسیب تیب زا اما و
شلات مجنپ یم
دنک دنبیرف رهاوظ هب هک دنک عناق ار شیوخ سفن ۀ
دامتعا ایند
،هدرکن دنکن شومارف هک
ار دوخ قلاخا حلاصا قیرط زا شوت هب
ۀ تدابع و تعاط دنادرگ زهجم
؛
یم سپ :دیوگ
ین ُد ُسفن اَی فخُت ِکاـــ
ةَیکبُم لک يَّ ـــ
ه َعا َر ي ِسفنِل هاَتلی َو اَی ــــ
ه َد و ا ــــ ا
مأ ُحلا َصَ خلأل ِکِرـــ
ُعجرَم ِقلاــ ـــ
ُه ِم َستبُم ِنسُح يف اهنم ِکل ا َدَب نإ َو
ِفح ُّصلا ُةّد َوسُم ف
ـــ َّضیبُم ي ِم َمّ ـــ
للا ِة
َقف خلأل َسفَّنلا ِم ّوـــ ِقَتست ِقلاــــ
ِمــ
9
:نامه(
193 )
،تایبا نیا رد نآ
نانچ یم هک مینیب ویش هب ۀ میهافم نایم لباقت ،تایبا نایم لباقت قیرط زا و
ود
عضوم یریگ داضتم یم طابنتسا .دوش
3 - 2 . یروص رصنع زاجم ،هیبشت لماش لایخ روص یتنس تغلاب رد
)هراعتسا هب درفم زاجم و یلقع زاجم ،لسرم زاجم(
و
یسررب نایب ملع رد و هدوب هیانک
؛تسا هدش ،بیرقت ،هراعتسا ،هیبشت لماش ار لایخروص یناتسب اما
یم هلاحا و هغلابم ،هیضرف ،هیروت ،نیمضت ،للادتسا ،زمر ،لیثمت چمه یخرب هک دناد
،هیروت نو
:نامه(
190 )
هیارآ شخب رد و عیدب ملع رد هلاحا و هغلابم ،نیمضت یم ثحب نآ یونعم یاه
وش .د ود هب همادا رد
دروم هدیصق رد لایخ روص نیا زا یناتسب هاگدید ساسا رب
یم :میزادرپ
3 - 2 - 1 . هراعتسا
تغلاب دنراد یناسکی هاگدید هراعتسا فیرعت رد یتنس ناسانش رب هک
هاگدید ساسا و نانآ
رد فیرعت ی
یم عماج تفگ ناوت هک
هب حلاطصا رد هراعتسا هدش عضو نآ یارب هچنآ ریغ رد تسا یظفل ندربراک
تسا
یقیقح یانعم ریغ رد(
قلاع تهج هب )شا
ۀ
)دنویپ(
لوقنم یانعم نیب هک یتهباشم هنع
یانعم(
)یقیقح
لمعتسم یانعم و هیف
)یزاجم یانعم(
نیرق اب هارمه ،دراد دوجو ۀ
ب دارا زا هدنرادزا ۀ
یانعم
نآ یلصا
مشاهلا(
ي یب ، :ات 258
. )
تغلاب عون ود هب ار هراعتسا نینچمه ناسانش
« هح ّرصم » ای
و هیحیرصت
« هّینکم
» هیانکلاب ای هدرک میسقت
راعتسا رد .دنا ۀ
رب تللاد هک یظفل هب هحرصم
« هبشم هب »
یم نآ زا دوصقم و دنک
« هبشم » یم حیرصت ،تسا دوش
ا رد و هّینکم هراعتس
« هبشم هب » ای
« هنمراعتسم »
یم هراشا نآ مزاول زا یزیچ هب و فذح دوش
،قیتع(
1985 : 179 - 180
. )
یناتسب داقتعا هب
هراعتسا زا تسا ترابع :
« هطبار داجیا ی تافص لاقتنا قیرط زا هدیدپ دنچ ای ود نایم یلیخت یا
یک
نآ زا یرگید هب اه
»
( 1394 : 142
. )
رعت نیا تقیقح رد فی
هراعتسا زا یناتسب راعتسا اهنت ،
ۀ ای هینکم
یم لماش ار هیانکلاب هبشم هک دوش
یم هراشا نآ مزاول زا یزیچ هب و فذح نآ رد هب یناتسب .دوش
راعتسا ۀ ناونع تحت ار هحرصم
« زمر » یم یسررب نک
د .تخادرپ میهاوخ نادب همادا رد هک نومن
ۀ
تیب نیا رد ار هراعتسا هدربلا جهن
یم :مینیب
بیکرت رد تیب نیا رد ةکم عامسا«
» هک هدش لیخت شوگ ،هکم یارب اریز ؛دراد دوجو هراعتسا
تفص لاقتنا و تسا هدنز دوجوم و یناسنا یاضعا زا هنوگ هب ییاونش
هکم هب یفاضا و یئزج یا
:تسا هدمآ یرگید تیب رد .تسا هدنز دوجوم رکیپ زا یئزج اهنت شوگ هک ارچ ؛هتفرگ تروص
رد هژاو رد اجنیا ت َک ح َض«
» هدش روصتم ایند تافص زا هک تسا
نیا و دراد دوجو هراعتسا ،
نوگ هب تفص ۀ
هدش لقتنم ایند هب یلک تسا
.تسا هتفرگ دوخ هب ار یناسنا دوجوم لکش ایند اریز ؛
تبسن رد اما
« هاف » نوگ هب ناهد نتشاد ،ایند هب ۀ
هدش هداد تبسن ایند هب یئزج تسا
،ناهد اریز ؛
تسا هدنز دوجوم زا یوضع
، .وا رکیپ مامت هن
3 - 2 - 2 . زمر
نانچمه
،دش نایب هراعتسا زا ثحب رد هک راعتسا لماش اهنت هراعتسا زا یناتسب فیرعت
ۀ هینکم
یم راعتسا وا و دوش ۀ
ّرصم هب ار هح ناونع تحت لایخ روص زا یکی ناونع
« زمر » یم یسررب
؛دنک رب
:نامه(
193 )
دیقع هب ساسا نیا ۀ
یو « ای زمر فذح رذگهر زا هدیدپ ود نایم هطبار یرارقرب زا تسا ترابع دامن
یقاب و فرط ود نآ زا یکی یپ فده اب رگید فرط نتشاذگ
.تسخن فرط تیهام هب ندرب اساسا
زمر دامن و هب رصاعم تایبدا رد راک تهج
ا ییاناوت و ناوارف یی افرژ رد شا
و یناعم هب ندیشخب
تللاد هژیو تیمها اه دراد یا
»
( یناتسب ، 1414 : 205 - 206
. )
هراپ اب تسا نکمم اهریوصت زا یا
رد ؛دنوش یقلت ناسکی نیدامن یاهریوصت یلاح
نیا زا ؛دنراد توافت نآ اب هک ور
، ریوصت تسا مزلا
ابلاغ هک یرگید ریواصت زا ار نیدامن اب
آ هتفای طلاتخا ن هب ،دنا
اب هباشم ریواصت .درک کیکفت یتسرد
دامن ترابع ا دن :زا
،هیانک
،هراعتسا
،لیثمت
،هناشن
،هصاخ
،تملاع لثم و تیاکح
(
،یفرص 1382 : 166
.)
دامن و زمر زا رعاش
، هب هژیو هدیصق لزغت شخب رد
، هدرک هدافتسا ناوارف تسا
اهنت هک ود نآ زا هنومن
ار رکذ یم :مینک
،یقوش(
1988 : 1/
192 )
ژاو تیب نیا رد ۀ
« یَن ُملا » عمج
« ةَین ُملا »
)وزرآ(
زمر دامن و ژاو و هدوب هقوشعم یارب ۀ
« ایان َملا »
عمج
« َملا ةَّین »
)گرم(
هقوشعم ردپ یارب زمر تسا
یم رگید ییاج رد رعاش . :دیوگ
)نامه(
رد اجنیا ژاو زین ۀ
« لا ثیل »
)هدنرد ریش(
زمر دامن و و دنمورین و یوق درم یارب
« لا منع »
یتخرد(
هویم یاراد )خرس یاه
هقوشعم ناتشگنارس یارب زمر تسا
.
3 - 3 . رصنع ییاقیسوم
سوم ی نماد رعش یق ۀ
دراد یروانهپ .
یام هک یلماع نیتسخن ایوگ ۀ
هملک زیخاتسر و هدش نابز رد اه
هژاو ماظن رد یقیسوم دربراک نیمه ،هتشاداو یتفگش هب ار ییادتبا ناسنا ییادتبا ناسنا .تسا هدوب اه
هژاو زیخاتسر نیتسخن ار اه
صرع رد راب ۀ
سوم و نابز یهارمه ای نزو یقی
رد هدرک ساسحا راک ماگنه
تسا
ینکدک یعیفش(
، 1384 : 8
. )
یقیسوم
)گنهآ(
هتشر هعومجم ای یا مه تفاب کی رد هک تساهاوآ زا یا
ناماس اون یم یهد دوش
مه نیا و اهاوآ رارکت زا تسا نکمم ییاون
نآ جراخم بسانت ای دریذپ تروص اه
،یناتسب(
1394 :
186
.)
نینچمه یقیسوم یگنهآ و بسانت ره ار
ویش زا یشان هک ۀ
هیفاق باختنا ،تاملک بیکرت و اه
فیدر تماص یناسمه و یگنهامه ،اه توصم و اه
دشاب نآ زج و اه
، یمربرد زین دریگ
،بیغتسد(
1348 : 34
. )
یناتسب یقیسوم یسررب حطس ود رد ار یم
دنک :
3 - 3 - 1 . راتخاس
رب ،اوآ یلک راتخاس ظاحل هب ییاوآ ماظن یاپ
ۀ یم ادیپ لکش یلصا رصنع ود :دنک
)فلا دنتسه فورح ،دوصقم:اوآ
،یناتسب(
1394 : 186
؛ )
فورح رارکت دننام
« ح
» ،
« م
« » ل » و
« ز »
رد
« مزح
» ،
« مزع
» ،
« طاح
» ،
« نحم
» ،
« ملح » و
« ملتحم » دیلوت هک دننک ۀ تیب نیا رد اوآ دنتسه
:
،یقوش(
1988 : 1/
207 )
و دننام فورح رارکت
« ف » و
« غ » رد
« کیدفأ
» ،
« افلا
» ،
« یدف
» ،
« کارغأ » و
« هارغا
» نیا رد :تیب
:نامه(
191 )
هعومجم نیا و تسا هدمآ دوجو هب یتوص و ییاوآ رصانع یرادقم زا راتفگ هعومجم ره یاه
م یتوص و ییاوآ نآ زا یضعب ای رگیدکی اب تسا نکم
یضعب اب اه نزاوت رگید
بسانت ای اه هتشاد ییاه
شاب ن نزاوت نیا تهج رد هک یتاناکما بسانت هب .د عومجم کی رد ،اه
ۀ اب هتشاد دوجو ییاوآ ،دش
تسا روصت لباق یقیسوم عاونا
یعیفش(
،ینکدک 1384 : 8
. )
رگا ضورفم ییاوآ رصانع هعومجم نامه
تماص کارتشا ظاحل هب ،میریگب رظن رد ار توصم و اه
یاه ریجنز رسارس لخاد رد دوجوم ۀ
،راتفگ
بسانت ناکما ،یصاخ عطاقم رد هن و آ رد مه یرگید یاه
ن یم دور
؛ توصم هکنیا لثم
« وا » ای
«آ »
ای
« یا » لاثم و ولج دوخ ،دوش رارکت یصاخ بسانت هب رگا میم ای نیش ای نیس تماص ۀ
زا یرگید
رعش یقیسوم هملک زیخاتسر رد یلماع و تسا
اه
( نامه : 10
.)
دیاف ۀ ،فورح و اهاوآ نایم بسانت
لد نیشن یاج زین و نآ ظفلت تلوهس و شوگ یارب نآ ندوب تسا ناج و حور رد نآ یانعم نتفرگ
،رشرش(
1988 : 7 )
ب ) :هنماد ل هب ،فورح تانکس و تاکرح دوصقم ظاح
تفارظ و تماخف ،رصق ، ّدم تسا
،یناتسب(
1394 : 187
؛)
یارب لاثم
، هدیصق نیا رد رعاش اوتحم بسانت هب
رارکت زا هنماد ای هباشتم یاه
هک هدرک هدافتسا سناجتم و هدش توص ششک ببس
؛تسا هداد هدیصق هب ییابیز یقیسوم دننام
رد ی ّدم فورح رارکت هژاو
یاه
« سئاوملا
»
،
« اناب
»
،
« یَب ُّرلا
» ،
« انق
» ،
« تابعلالا
»
،
« يحور
» ،
« حفا ّسلا تا » و ي مد«
».
تماخض نینچمه دیدشت و
فورح رد
« تابعلالا » و
« تاحفاسلا »
و
رد تفارظ ي حور«
» و ي م َد« :»
َم ــ َملا ن ــ انَ
ق و یَب ُّرلاب ً اناب ُسئاو ِب ُتابع ّلالا
ي ِم َد ُتاحفا ّسلا يحو ُرــ
:یقوش(
1988 : 1/
191 )
هقوشعم تملام و رسحت و نزح هک اوتحم بسانت هب تیب نیا رد رعاش تسا
، و یدم فورح زا
توصم ینوزفا تماص هب تبسن اه
ک ببس هک هدرک هدافتسا اه داجیا رب هولاع و هدش توص یگدیش
مظن ،ینورد گنهآ یم اقلا هدنناوخ هب ار نآ و تیوقت ار نزح موهفم
نک هک تسا رطاخ نادب نیا ؛د رد
رگ و ضابقنا راچد تروص هلمج زا ندب یاضعا ،درد و هودنا و نزح تلاح یم یگتف
یپ رد و دوش
بل نآ مرن و نّیل توص اب بسانتم تلاح اه
، زاب ینعی یم دوخ هب ار ناهد ندش تلاح نیا و دریگ
، هب
دننام یتوص داجیا
« هآ »
یانعم هک(
)دراد رسحت و هودنا
رجنم یم وش د
،سینا(
1984 : 24
. )
3 - 3 - 2 . لکش
ناماس عبات ،اهاوآ لکش ظاحل هب ییاوآ ماظن ۀ
هژیو یا هب و تسا دومن نزاوت و سانج رد صاخ روط
یم دبای
،یناتسب(
1394 : 187
هنومن هب همادا رد هک)
دیصق رد کیره زا ییاه ۀ
هدربلا جهن یم
:میزادرپ
)فلا :سانج ه نآ زا دوصقم تسا نآ زا رتشیب ای اوآ ود ینوگم
:نامه(
188
. )
زا سانج دیاش
هتسجرب ریاد رد عیدب عاونا نیرت ۀ
زا ناگژاو و رارکت رب هک تسا ینف و دشاب ییاقیسوم و ییابیز ظاحل
مظن و اهاوآ ندنادرگ شوگ هک یگنهآ
اه یم برط هب نآ زا دنیآ
، دراد هیکت
،لامک مینغ(
1998 : 288
. )
زا
هک ییاجنآ رعاش
هدورس تایعیدب زا دیلقت هب ار هدیصق نیا تسا
ریاس زا شیب یعیدب عیانص زا ،
عیانص آ نایم زا هک هدرک هدافتسا یبدا هن
هتسجرب ،سانج ا هک تسا یعیدب تعنص نیرت
رد زا شیب
دروم یس ار نآ
تسا هدرب راک هب ام و
یم نآ زا هنومن دنچ رکذ هب :میزادرپ
( ،یقوش 1988 : 1/
193 )
نایم تیب نیا رد
« َج اهاَن » و ا َه تَیانج« » سانج
14قلطم
هژاو نایاپ و زاغآ رد .دراد دوجو اه
نومن ۀ
:تسا ریز تیب رد قلطم سانج رگید
مه هک هژاو نایاپ و هنایم رد ییاوآ یاه
« ّزعأ » و
« ّزع » فورح رد
« ع » و
« ز » .دراد دوجو نومن
ۀ رگید
سانج
، رارق سانج هژاو نایم15
یاه
« مل َعلاَ
» ،
« م ُر ُحلا » و
َ « لأا َج م » رد یاوآ کت
« م » رد تیب ود نیا
:تسا
:نامه(
190 )
ب ) :نزاوت مت اب نزاوت درکراک ییاقیسوم ییابیز قلخ ،شعاونا ما
ییاوآ و یلکش یگنهامه قیرط زا
هچره و تسا یم رتشیب نآ رد لداعت ،دوش طلسم هدیصق رب نزاوت
وش یگنهامه نآ زا دوصقم و د
هتفای لکش هعومجم کی رد هک تسا ییاهاوآ نایم دنا
،یناتسب(
1394 : 192
. )
،نزاوتم تلامج
ه یتلامج نآ یواستم عیطقت هب بیدا هک دنتس
هب اه هنوگ یم یا لاماک یوحن راتخاس رد هک دزادرپ اب
گنهامه مه ا
مهم هچنآ ،دنشابن هچ و دنشاب گنهامه مه اب انعم و تللاد رد تلامج نیا هچ و دن
تسا
، تسا یوحن راتخاس رد اهنآ لماک تقباطم
،میهاربا داوجلادبع(
2003 : 67
. )
عون ود رب نزاوت
:تسا
1 ) )یلیعفت( یرعش نزاوت
16:
ره ینعی هدزناش نازوا زا ینزو ناگ
ۀ هعومجم زا یرعش هلیعفت زا یا
اه
یم لیکشت دبای
( ،یناتسب 1394 : 193
نزاوت عون نیا ساسا رب .)
، رصم ره ا هدیصق زا ع رحب رد هک
طیسب هک تسا هلیعفت راهچ لماش ،تسا هلیعفت ره
هلیعفت اب رصم یاه ا
:تسا نزاوت رد دعب ع
