Protecting Cultural Diversity in the Age of Globalization
(Type of Paper: Research Article)
Setareh Sharifan1, Mohsen Abdollahi2, Masood Raei3*
Abstract
Cultural diversity is an important topic in international law and the international society. Considering the importance of cultural diversity in the era of globalization, this topic has become more noticeable in the international field. As protecting cultural diversity is a self-evident value and some developed countries are attempting to impose their own cultures on others, we need to examine what is cultural diversity and what is its relationship to the process of globalization in international law. This research is based on the theory that there is protection of cultural diversity in international law. In fact, what is threatening the cultural diversity of the world is not the process of globalization but the way governments treat it. The present research is divided into two sections. In the first section the general concept of cultural diversity will be described. After presenting a comprehensive description of cultural diversity, we will examine its evolution as well as its aims and basic elements. The second chapter examines the challenges of cultural diversity in the age of globalization.
Keywords
cultural diversity, globalization, international law, cultural policies and actions, cultural goods, cultural industries.
___________________________________________________________________
1.Ph.D. in International law, Department of Law, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran (Corresponding Author). Email : [email protected]
2. Associate Prof., Department of Law, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran &
Associate Prof., Shahid Beheshty University, Tehran, Iran. Email : [email protected] 3. Associate Prof., Department of Law, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
Email: [email protected]
Received: November 6, 2019 - Accepted: June 22, 2020
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
ندش يناهج رصع رد يگنهرف عونت زا تيامح
يملع :هلاقم عون(
)يشهوژپ _
نافيرش هراتس
1
يهلادبع نسحم ،*
يعار دوعسم ،2 3
هديكچ
هدیدپ اب هزورما ادیبا یمادا ردب هدب یددیبدنن و هدهناجدنن یددنیارف ،میهجاوم ندش یناهج مان هب یا
یم ریثأ ام یگدنز لاس ر هدیدپ نیا . راذگ
آ ریخا یاه رد ار رد ع یدگگیو هدب هب را یتعرس نانچن
نوزفا و تسا هدش لیده .تدسا هتدشا ید نهرف ددیب ردب ار ریثأ نیرتشیب یعااتجا و ی ا تقا ایبا رب
هب ی نهرف عون نیب قوقر مهم ثراهم زا یکی ناونع
شلان اب ندش یناهج ر ع ر للالا یرایدسب یاه
زا ی ادی هنیمز نیا ر .تسا هدش هجاوم هیسو یاهروشب
دنهرف ینادهج یدسو یاع ا اب هتفای یاده
یساربوم زا هدمآرب یلادرر .دنتدسه اهرودشب ریادس هدب نادش نهرف لدیاي دددر ودخ یاه
هدب
تلو رکیور ،اع ا نیا ر اب هیسو لار ر یاهروشب و ودخ ید نهرف عون یارب یدیده ار روبزم یاه
یم بوسيم ناهج نیا نیاربانب .دننب
یم حرطم شسرپ و ید نهرف عودن نادیم یماده را هدن هدب وش
یاتدسار ر ادی تدسا ید نهرف عودن شیاسرف لار ر ندش یناهج ایآ . را وجو ندش یناهج ةدیدپ تیاار نامزاس یاه نیب یاه
هب یللالا مازلا دعاوق بیو و وکسنوی هگیو هدب ی ادناکما ادب و اهنآ طسو روآ
هب وخ اب ندش یناهج اراه
یم ، را ه نامزادس س ردب ه ااتدسا ی نهرف عون یاق را تهج ر نآ زا ناو
هب وکسنوی گرزب ناونع ر ار ید نهرف عودن ینادهج یملاعا ،ناهج رسا رس ر ی نهرف عون یمار نیر
لاس 2001 لادس ر ی ادمریی ید نهرف ثاریم زا تیاار نویسناونب ، 2003
و تدیاار نویدسناونب و
ادظم عون یاق را ر ار ید نهرف ره
20 ردهتبا 2005 هدب ید نهرف ثاردیم ، دنهرف زا تدیاار رودظنم
ار ید نهرف عودن هچنآ ،قیقي نیا رظن زا .تسا ه رب بیو نوگانوگ ی نهرف رهاظم عون و سوالمان یم دیده تلو روخرب ةویش هب ندش یناهج دنیارف لدا هن ،دنب ندیازا .تدسا نآ ادب اه
لاد ور یاده
ب نامزاس نی هیدسو لادر ر یاهرودشب زا یتیادار نیناودق اددیا و لردتنب تدهج ر وکسنوی یللالا
یم یروادنف و ادناکما زا و دنب لرتنب ار ندش یناهج دنیاشوخان راثآ دناو هدب هددیدپ ندیا یاده
رودظنم
نهرف تیوق .دنب ه ااتسا هیسو لار ر یاهروشب یاه
ناگژاوديلک
یناهج ،ی نهرف عون قر ،یزاس
نیب قو تسایس ،للالا .ی نهرف یاهلااب ،ی نهرف یاه
___________________________________________________________________
1 . شنا هتخومآ نیب قوقر یرتب
،للالا
،قوقر هورگ فدن دراو
، ابآ
،یملاسا ازآ ها شنا فدن
ابآ ، ناردیا
دنسیون(
ة )لوئسم . Email: [email protected]
2 .
،قوقر هورگ ،رایشنا راو
فدن د
، ابآ
،یملاسا ازآ ها شنا فدن
ابآ ، یتدشهب دیهدش ها دشنا رایدشنا و ناردیا ،
.ناریا ،ناره Email: [email protected]
3 . قوقر هورگ ،رایشنا فدن دراو ،
ابآ فدن ،یملاسا ازآ ها شنا ، ابآ
، ناریا . Email: [email protected]
:تفایر خیرا 15
/ 08 / 1398 - : ریذپ خیرا 02
/ 04 / 1399
همدقم
نیب قوقر ر ی نهرف عون عو وم مدهم زا للالا
هددیچیپ دیادش و نیرد قودقر ثدراهم نیرد
نیب دیب و لیلدسا سوردگ( تسین رو تم نآ رب ینایاپ زونه هب یثيب ؛تسا للالا
،ه از 1382 :
233 نیب یماج و ) هطبا هار ر یللالا
نم ر بدسانم یتیادار ارردقم نیدیی و نآ نتخاس د
نیدب اندسا و ديتم للم روشنم هنیمز نیاه ر .تسا هار زایآ ر زونه نآ روم قودقر یدللالا
ناسنا یربارب رب دیبأ اب رشب ی ازآ و قودقر زا یرا روخرب ر اه
هدنوگره یدان و نی ادینب یاده
یم ملاعا تقیقر ر ،ضییه ی نهرف یماا هب دننب
را رودخرب مارترا زا دیاب ناهج عونتم یاه
نادسنا یمادا و ودش راکنا دیاهن یلیل چیه هب اهنآ عون ،دنشاب ردد اده
وادا زا ردظن یاده
،دنرا ر یدکی اب هب ی نهرف .دنرا روخرب زین ناسکی تلزنم و نأش زا
یب لا نویدم ناهج رسا رس ر ی نهرف عون یاق را و تیاار كش شیب یاه
هه هس زا
.تدسا )وکدسنوی( ديتم للم نامزاس ی نهرف و یالع ،یشزومآ نامزاس تدیلایف
ید نهرف یاده
لاس یم وکسنوی نیدب ادهن هنا ی نیا ایر زا هب ییاه
دديتم لدلم مادظن ر ید نهرف یدللالا
یم
، رذگ هدب وکدسنوی .تسا هتشا یری اشن رتسگ ،هنما رظن زا مه و یموهام رظن زا مه
اب ینامز مادقا یاه نیب یدب ا رادثآ هدعوادم رادشتنا و ید نهرف ثاردیم مدار هدب طوبرم یللالا
دیزگرب ة یساسا یایهاام اب نونبا ، وب هتفای رهش ناهج و دنهرف یدنیی ،یردشب ایر زا ر
یسو تیوه تیوق و دیبأ ،هیسو ی نهرف ایبا هب هجو . را رابورس ،رادیاپ ،ید نهرف یاده
تبراشم قیوش
،ی نهرف ایر ر
،ی نهرف عون زا تیاار یرادکاه جیور
نیدب یاده یدللالا
نیب ی نهرف ثاریم مار ،ی نهرف تدیلایف بناوج زا بآ ریز ی نهرف ثاریم مار ،یللالا
یاده
وکسنوی ی نهرف هب
یم رااش دنور .
لاس ی نهرف عون یناهج یملاعا 2001
ة ام ر 1 نیدلوا یاردب ار ی نهرف عون ، وخ رادب
« یناسنا کرتشم ثاریم
1» هدیملاعا ندیا یلدا صقن هتهلا هب تخانش تیاسر هب ار نآ و دناوخ
مازلا نیدب یقودقر دندس نیددنن زدین نآ زا شیپ هب تسا ربذ نایاش . وب نآ ن وهن روآ یدللالا
مازلا مب هب روآ و
دنیمز رادهن ر هب دنتشا وجو ،دن وب هتخا رپ ی نهرف عون لئسم هب شیب
ن قلاخ عو ی نهرف و یییهم ثاریم ،2
ید نهرف لوقنم لاوما ،1
ی ادمریی ید نهرف ثاردیم و2 3
___________________________________________________________________
1. The Common Heritage of humanity
ة ام ساسارب 1
رف عون ،هیملاعا هب ی نه
ناونع
« یناسنا کرتشم ثاریم »
یم هتخانش یدم نایب ه ام نیا . وش
نهپ ر نهرف :دنب لکش ناکم و نامز
یم وخ هب عونتم یاه تدیوه ردثب و ی ناد ی ر عودن نیا . ریگ
یاده
رگ هو یم ادیا ار رشب عون هب ییماوج و اه ،تدسا یرورد تییهم یارب ی ایر عون هب ردق نااه . را یاج ،دننب
هب ،زین ی نهرف عون نیددب .تدسا مزلا تدییهم یاردب ،تیقلاخ و یروآون ،ل اه أشنم ناونع
ید نهرف عودن ،ادنیم
کرتشم ثاریم یناسنا
عان هب و هدش هتخانش تیاسر هب دیاب و تسا لسن
. وش دییأ هدنیآ و لار یاه 2. Creative diversity
.دن وب هدش هئارا صقن4
هب ،دنتشا نیشیپ انسا یماا هب ییاه ر یاهرودشب هدب یزادین ةولاع
یاهلااب و نهرف زا تیاار یارب هیسو لار نهرف
ی ناش هدجاوم نآ ادب ندش یناهج ر ع ر
و بهس ،دن وب مازلا ینویسناونب بی
یاق را و تیاار نویسناونب ناونع اب ارجا تناا اب و روآ
لاس ر ی نهرف رهاظم عون 2005
یب لاهقتسا اب هب دش هدب اهروشب ریظن
ر یاهرودشب هگدیو
.دش هجاوم )موس ناهج( هیسو لار لادر ر یاهروشب نهرف رب ندش یناهج ریثأ عقاو ر 5
نیا هب یساره و هیسو تلو
و ددنا ردق یاهرودشب ادب تدباقر ر یناو ادن زا اده هیدسو
ی هدتفا
. وب نویسناونب یروف بیو ر نانآ یلدا کريم ،دنتشا نهرف یماا ًلااع ندش یناهج ر ع ر عقاو ر و ربارب ییاضف ر ا دنرادن ار ناکما نیا اه
هب تاگ هب ناسکی روم هب و دنزا رلب وگو
اد تقا یرباربان لیل تدلو ،نادهج ر ودجوم ی
یاده
هب دنا ردق یم ییس ،دنرا هب ی ا تقا و یسایس عفانم بهس
ریادس ردب ار ودخ دنهرف ددننب
نهرف فیی یاهروشب ار بیسآ نیرتشیب نایم نیا ر .دننب لیاي اه هیدسو لادر ر و ر
یم یم نما ی نهرف یرباربان رب تیاهن ر رما نیا هب دننیب رف عودن و ددنز
هدب ار نادهج ید نه
یم هرماخم نیازا . زادنا
یدنار ن نیا ور نیدب یاده اهن و ناناددقوقر اده
ددرع ر لادیف یدللالا
زا و دنشیدنیب یریبد ا تشا نآ رب ار ی نهرف اهرابوزادس
عودن زا تدیاار یاردب ودجوم ی
لا اب هب ،دننب ه ااتسا ناهج ی نهرف یدب یاه
دشب یدهاراه و وکدسنوی نامزادس داقو اهرو
هب .دیمادنا نویسناونب بیو هب هیسو لار ر یاهروشب هگیو
نااه یم هبروم ناهج مینا
زورما شیب زا ره نامز یر ی ليم یقلا نهرف فلتخم یاه
تسا و یتسیزاه ی نهرف
و مار عون اهنآ هب باثم مار ثاردیم کرتدشم ،ینادسنا
زا تدیاها
ینادننو را روخرب
.تسا ح اورپ تسا هب ره یناسنا شیب زا ره زین ه از و هتخاس و دتخا رپ
1. Namely cultural and natural heritage
2. Movable cultural property
3. Intangible cultural heritage and contemporary creativity
4 . مهم نویسناونب نیا نیر راهع اه
زا دنا :
1 اار نویسناونب . اریم زا تی
،ناهج ی نهرف و یییهم ث 1972
The Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage 1972.
2 نویسناونب . ،ی امریی ی نهرف ثاریم زا تیاار
2003
The Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage 2003.
3 ملاعا . ،ی نهرف عون یناهج ی 2001
Universal Declaration on Cultural Diversity, Adopted by the 31st Session of the General Conference of UNESCO, Paris,2 November 2001.
5 ،وکسنوی ،ی نهرف رهاظم عون یاق را و تیاار نویسناونب . 2005
Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions, UNESCO, Paris, 20 October 2005.
نتم نویسناونب ر
20 رهتبا 2005 اب 148 یأر قفاوم زا هلاج ناریا و ، یأر فلاخم ( ادکیرمآ و لیئاردسا ) و رادهن
یأر عنتام (
،ایرهیل
،سارودنه ایلارتسا و هئوگاراکین ) بیو و ر لاس 2007 لا مز ارجلاا ش د .
طیيم ی نهرف شیوخ تسا و هدیتن ر مدار
عودن ید نهرف ر
نادهج زوردما هدب هدب یودس
هدکه یا یناهج شیپ یم
، ور هب مهارف ن روآ یرتسب بسانم یارب ددشر یاه ادیتدسا ی ردف
ردنم یم وش و لین هب یوس هیسو و حلد راددیاپ ار شیدب زا شیدپ ردسیم یدم زادس . عدقاو ر
نیب اررقم ع و اب نویسناونب مازلا یللالا
یم ی نهرف عون زا تیاار د ق هب روآ هب دناو
ناونع
یتنآ ناسکی لباقم ر ) اهن ربارب( ز دنهرف هدب ددهدن هزادجا و ری ب رارق ی نهرف یزاس
و اده
دراو ی نهرف و هدش وبان اهنآ عونتم رهاظم دننره
رب زرااب هدب یرما ؛ وش مبار ناهج لب
تلو زا یخرب رم زا ندش یناهج ةدیدپ یاول ر یم لاهن اه
حرطم شسرپ نیا نیاربانب . وش
یم نددش ینادهج ایآ . را وجو ندش یناهج ةدیدپ و ی نهرف عون نایم یماه را هن هب وش
نامزادس كاب اب ای تسا ی نهرف عون شیاسرف لار ر نیدب یاده
دچاه یدللالا و وکدسنوی نو
مزلا دعاوق بیو دنهرف عودن یوراردف نددش ینادهج هدب ی ادناکما هدب هجو اب و ارجلاا
اده
یم یم ، راذگ س رب ه ااتسا ی نهرف عون یاق را تهج ر ندش یناهج زا ناو
شسرپ هب خساپ ر قیقي نیا ی رف ی یاه
هدش ا دیده ار ی نهرف عون هچنآ هب تسا نآ
یم لدا هن ،دنب تلو روخرب ةویش هب ندش یناهج دنیارف
ندیازا .تسا نآ اب اه لاد ور
یاده
نیب نامزاس هیسو لار ر یاهروشب زا یتیاار نیناوق ادیا و لرتنب تهج ر وکسنوی یللالا
یم یروانف و اناکما زا و ه رب لرتنب ار ندش یناهج دنیاشوخان اریثأ دناو هددیدپ ندیا یاه
هب تیوق روظنم نهرف
نوزفا .دنب ه ااتسا هیسو لار ر یاهروشب یاه ید نهرف عون نیا رب
نیب قوقر تیاار روم ندیا هدب یهجو نایاش كاب وکسنوی نویسناونب بیو و تسا للالا
هب ؛تسا هتشا تیاار یروم
یدم هب ددناوخ ید نهرف عودن قدیای رد ع ار نارو ندیا ناود
یب(
،ه از 1384 : 125 - 107 .)
شهوگپ یدلب مودهام ادب اددتبا ،تسخن شخب ر :تسا هدش یهدنامزاس شخب و ر ر ار
یم انشآ ی نهرف عون لوددا و اددها ،ید نهرف عون لاوي ریس یسررب زا سپ ها نآ ،میوش
شیپ نویسناونب هجو اب ار نآ یساسا یم رارق هجو روم هتاگ
مودهام ادب ییانشآ زا سپ .میه
لودا و ی نهرف عون یلب
،نآ ادها و هب مو شخب
شلان اه ینادهج ر ع ر ی نهرف عون ی
ندش م ی زا رپ .
نآ رب مکاح لوصا و يگنهرف عونت تخانش
هورگ ، ارفا تیوه ی وبان زا یریگولج و اقب نما و یرشب یماج ی اذ یگگیو ی نهرف عون اده
تیلم و یرشب خیرا لوم ر اه تسا
. ازا ی ن ور عودن یناهج یملاعا ،ید نهرف
ار ید نهرف عودن
« یناسنا کرتشم ثاریم »
یم نویسناونب و دناوخ 2005
ید نهرف رهاظم عون یاق را و تیاار
زین ای ن هنوگ یم نآ فیری هب : زا رپ
« ور هب ی نهرف عون یدم قلاما ینوگانوگ یاه
هوردگ هدب ودش نادیب یاردب عدماوج و اده
نهرف اه هب راب یم هولج نیا .دنریگ اه
هوردگ قیرم زا رهاظم و نیدب و عدماوج و اده
لادقتنا ادهنآ
یم ی نهرف عون .دنبای هن
طقف ور ر ،ردشب ی نهرف ثاریم لاقتنا و تیوق ،نایب نوگانوگ یاه
هویش ر هکلب
،هعاشا ،دیلو ،یرنه شنیرفآ عون یاه هرهب و عیزو
ردد یددنم و رازدبا زا ردظن
یروانف یم یلد ه ااتسا روم یاه دبای
» دنب(
1 ة ام 4 .)
دنب( یفادها اب ی نهرف عون 1
ا 9 ة ام 1 تیاار ،رشب ی اذ تلزنم و نأش مار نوچاه )
هب اهروشب یماا نهرف زا ، زرا كی ناونع
امددخ و ادهلااب ،تیلایف صاخ تیهام تخانش
تاگ قیوش و ی نهرف دنهرف نایم وگو
هدب اده اودتم و ه رتدسگ لا ادهم نیادض رودظنم نز
نهرف یماا هب مارترا یارب ناهج ر ی نهرف ددنب( یلوددا ردب هیک اب و اه
1 اد 8 ة ادم 2 )
ی ازآ و رشب قوقر هب مارترا لدا نون داه هدب ماردترا و تدلزنم یوادس لدا ،یساسا یاه
نهرف تاگ ،اه نایم یاهوگو هب یشخبانی و ی نهرف
« ردشب قوقر یلواشناهج
» ، ید اذ یدگگیو
و تسا تیرشب ییادج و یقلاخا مازلا كی نآ زا عاف
ینادسنا تلزنم و تمارب زا ریذپان تدسا
ر .
ناکم و نامز و دشاب یناهج دیاب ، را هب یتشرس ظايل هب رشب قوقر عقاو ان
ی دسانش ، ازا ی ن ور
یگگیو زا یلواشناهج ددیبأ ناددب ردشب قوقر یناهج یملاعا ر هب تسا رشب قوقر مهم یاه
مزلا و تسا هدش نهرف یماا هب هب تسا نآ رشب قوقر یلواشناهج
و طاه را . وش هجو اه
ی نهرف عون و رشب قوقر لباقتم ریثأ نانچنآ
هدب هب تسا تیاهارپ و قیاع نیتدسخن ناودنع
.تسا هدش حرطم نویسناونب ر یساسا لدا قهم
زرا كدی رب ینتهم ی نهرف عون ه ام نیا
سنا تلزنم و تمارب ینیی کرتشم و تسا ینا
ازا ی ن ور ناکما ینامز اهن نآ جیور و تیاار ریذپ
ی ازآ و رشب قوقر هب تسا ی ازآ و اعلاما ،نایب ی ازآ عقاو ر . وش تیاعر نآ یساسا یاه
قودقر ینادهج یملاعا .تسا ی نهرف عون زا تیاار مزلا ،ی نهرف رهاظم باختنا یارب ارفا زین رشب هن اهن ار رشب قوقر ضقن زادم ی نهرف عون هب لین یاتسار ر
ان ی دنا زا عادف هکلب ،
ی ازآ و ردشب قودقر هدب دهی نتشا مزلتسم ار ی نهرف عون یدم یدساسا یاده
رردقم و ددنا
یم : را
« چیه یان سب نیب دعاوق هب رشب قوقر ضقن یارب دناو
ه رب تناا ار اهنآ یللالا ددنا
نهرف عون هب ناش ودر دیدي ای و دنب انتسا ی
» ة ادم(
4 ید نهرف عودن ینادهج دیملاعا ،
،وکسنوی 2001 یدم ددیبأ نویسناونب لودا یماا عقاو ر .) یاردب یتدسایس چیده هدب ددننب
و ردشب قودقر ن ردب ودديم ادی عییدض یاردب ددیاهن ید نهرف رهاظم عون یاق را و تیاار ی ازآ اه و اماه را و اعلاما ،نایب ی ازآ لثم یساسا یاه بادختنا یاردب اردفا قدر نیدنچ
ی نهرف رهاظم . وش ه ااتسا ناش
نیب یراکاه و ی تسهاه لدا ،یساسا لودا زا ر ی یکی یللالا
تسا ددنب نویدسناونب هب
4 ة ام 2 نیب ی تسهاه و یراکاه نیا زا ده و تسا ه ا صا تخا لدا نیا هب ار ار یدللالا
اهروشب یزاسدناناو هب
صو خ ار ر یاهروشب یم هیسو ل
یم فظوم ار اهروشب و دنا زاس
هب تهج ر هزا و اپون ی نهرف رهاظم رازبا تیوق و دیلو
ادب هیسو لار ر یاهروشب سیسأ
نیب و یلم ،یليم حوطس ر ار اهلااب و عیاند نآ و ه رب یراکاه ر یدکی .ددننب هد رع یللالا
هب تسا رادیاپ یسو لدا یدیب لدا ساسارب
دا نیا ید نهرف عون ل امردس
ی ه ا یاردب یدنی ی
تسا عماوج و ارفا مار و
ودس هب رادیاپ یسو ققي یساسا طورش نآ زا یراده ن و جیور ،
هدنیآ و ر ار لسن تسا
راددیاپ یدسو هب ندیسر ی نهرف عون یلاتعا و مار نودب عقاو ر .
نادکما ،تسا ندش یناهج دنیارف ققي مهم یاهرازبا زا هب ن ریذدپ
لوددا رد ی زا . ودب ددهاوخ
یساسا م ی ناو . رب هراشا یراب رب لدا و تیابار لدا هب ساسارب
تدلو تدیابار لددا اده
قوقر لودا و ديتم للم نامزاس روشنم قهم بی
ن للالا مادقا دنرا قر و اده
س ی تدسا اده ار یی
ردبذ نایادش.دننب ذاخ ا شیوخ ورالق ر ی نهرف رهاظم عون جیور و تیاار یارب هدب تدسا
تلو رایتخا تسین قلطم روم نیا ر اه
ارجا و ی س ی تدسا اده ماددقا ذادخ ا و هدب طودبرم یاده
.ددشاب نویسناونب نیا اررقم اب قهطنم دیاب اهنآ یوس زا ی نهرف رهاظم عون جیور و تیاار تاگ ر یراب رب لدا رخآ لدا یوگو
ندا اه تلو لدا نیا ساسارب هب تس تاگ یارب اه
وگو
و مده ادب هریی و نابز ، نهرف ، ا اقتعا ر واا نتشا نیع ر دیاب ر یدکی اب هشیدنا ل اه
هب ار یراب رب و دنشاب ربارب زا یکی ناونع
زرا اه نی اینب ی هرولرس
ناش .دنه رارق
یناهج یاضف ر مهم لودا زا ی نهرف عون نیاض هزورما ینودنب ةدش
تدسا تدیلایف . ،اده
مدخ و اهلااب زا هب ی نهرف ا
مهم ر ی ن ی نهرف عون قی ا م
،دنا هدشیدنا لمار ،اده
و اده اان
ور تلم تسیز یاه هدیور نییی و ییاج تیوه یفریم و قلخ ر و دنتسه اه
ید نهرف یاده
و ییاانیدس اددیلو ،ردشن و ادن تیندد لمادش هب زین ی نهرف عیاند .دنرا ییازسب شقن ا ربادد و طه ،یر ب و ییاس یرارم و یتس عیاند و یر
نیدب تدباقر شلادن اب ،دنا یدللالا
هبور .دنتسه ور ازا
ی ن ور زا تیاار یارب ای
ن هنوگ ،ید نهرف امدخ و اهلااب ر رادب نیدلوا یاردب
تقفاوم ارباذم نایرج لاس راد و هفری یمواع مان
1947 یرظن ،
« ید نهرف یانثتدسا
1»
هب راب .دش ه رب م نایب هیرظن نیا2
ی هب ی نهرف امدخ و اهلااب هب دنب لیل
« ن ودب ید نهرف »
ههنج یارو هب یتیهام ؛دنرا ار وخ صاخ تیهام ًافرد یاه
ا تقا ی ناش .تسا
لاس یم ندش یناهج دنیارف عیرس اب هب و ریخا یاه
یگددنز ، ردس نج نایاپ زا سپ هگیو
هب زورما رشب هدنیمز داه ر و تسا رییغ لار ر تعرس
اده یدقیاع و نی ادینب لودي دهادش
ینار ن هلاج زا .میتسه دنیارف نیا رثا ر هب ییاه
هب وجو عودن هدب تدسا یردطخ ،تسا هدمآ
یم دیده ار ناهج ی نهرف شلادن و ریذدپ ددنور یبایزرا .دنب
مزلتدسم ید نهرف عودن یاده
نیب قوقر لاوي یسررب :تسا هرو هس ر للالا
شیپ نارو زا ینیی ،ردایم نیب قوقر جاور نارو ر
و تدسایس ددرع ر كیسلاب للالا
___________________________________________________________________
1. Cultural Exception
2. General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)
تلو نایم طباور دنهرف نوگادنوگ قی اد م هدب مارترا و ی نهرف عون یارب ینادنن یاج ،اه
نهرف هب مارترا و جاور نازیم و تشادن وجو یناسنا یم نییی یسایس ردق ار اه
زا هدب رب
یم یناهیتشپ ی نهرف نآ ر هرو نیا . وان
یم ا ندیا ر .ددیمان ید نهرف عودن رادکنا ةرو ناود
،نارو هب ی نهرف عون یدپ ر ًافردد نادابار داه و ودب هددش راکنا ًاقلطم ، زرا كی ناونع
هدب ماد نه نآ ا نارو نیا .دن وب ناهج م رم یماا رب وخ ی نهرف و یسایس طلس لیاي هقراب نیتسخن نیب قوقر روهظ یاه
ردایم للالا مه زودن ةددس لدیاوا و مهدده ةدس رخاوا ر
.تشا هما ا شیبااب ،تفرگ لکش ی نهرف عون ریذپ نارو لکش و یراکاه ر ع هب راذگ اب :
هزاد موهام یریگ تدلو زا یا
-
1تلم نیب یماج عهطلاب نیب قوقر و یللالا
یم لوي وختس زین یللالا نارو ندیا .دنودش
ی نهرف عون ریذپ ةرو ار یم
نیدب طدباور نارو ندیا ر .ددنیوگ ، رددق یادنهم ردب یدللالا
تلو .تسا یربارب و یراکاه یعاداتجا لاودرا و عاد وا بدسان هب وخ نایم طباور ر زین اه
هب لهادس ریذپ نا ر ی نهرف رب نهرف كی طلس هلاج زا فلتخم یاهو لا زا ی رود
ینتهم ماظن ریذپ اب و اهنآ اب یارادم و ردثک لددا و یموداع عفادنم لددا و رب
مادظن2
یاده
تدلو یربارب و وس كی زا واا لدا ریذپ تیاهن ر و ی نهرف یعااتجا رد ی یودس زا اده
یم ه ااتسا هب هب اهو لا نیا ر .دننب
هدجو ،دنتدسه دديتم لدلم رودشنم زا هتفرگرب هداع روم
رثب بلای ،یاسلف( تسا یعااتجا و ی نهرف ییارگ
1381 - 1380 : 69 - 68 .)
ردایم نارو نیب یماج ر ار ر ع ر :
لوديتم ار نآ ًلاماب هب هدش هجاوم یشلان اب للالا
هدیدپ ندش یناهج :تخاس دهاوخ هب هب تسا یا
یدم شیپ تعرس زا یرایدسب ةددیقع هدب و ور
نیب قوقر ،نادناشیدنا هب و للالا
. رب دهاوخ یرایسب اناسون ران ار ی نهرف عون صو خ
هاجر هب ندش یناهج نشیزیلابولگ ةژاو زا یا
یسیل نا3
تسا
، هدیدپ هدب زودنه هب تسا یا
لودي وختدس نادنچاه و تدسا هدیدسرن وخ لماک تیاهن تدسا
. ددیدپ نددش ینادهج ة
تسین یروهظون
، طیديم و وخ هب تهسن ناسنا یهاگآ شیازفا اب ما اه هب تسا یدنیارف هکلب
ایآ زا ،یعااتجا و یییهم رادد دشر اب دیب هب مو یناهج نج زا .تسا هتشا وجو خیرا ز
نیدب حطس ر هیامرس کري شیازفا ،یناهج عدناوم شهادددب و رادب یوردین رجادهم ،یدللالا
نیب یاه ا رارق ساسارب یراد لاس ر . رب ادیپ رتشیب تعرس و ر ی لکش ،یللالا
ردیخا یاه
دنیازف تعرس اب مه ة
و یروانف و شنا ، ردس دنج نارو نادیاپ و قردش رددقربا یدشاپورف
اتش ب ب ی هقباس ا ی ا هتفرگ .تس
لارر .تسا هدش یر ی ناکم ناهج ،هدیدپ نیا روهظ اب ی
هب نادسنا یگدنز دنهرف ادب اده
یم هما ا ناش وخ صاخ هکهش طسو نامزاه اما ،دبای
گرزدب ینادهج یماده را یاه هدب زدین رد
___________________________________________________________________
1. Nation-state 2. Pluralism 3. Globalization
یم هدیهلم هزراهم ورین . وش
هب ندش یناهج دنا ردق یاه ه اوناخ ،ناناوج رب دش
ماظن و اه اه
ی
یم ریثأ ناهج رسارس زومآ راذگ
، هب یروم ماظن یماا هب اه
ی سدر ار زادین ندیا یعاداتجا
یم زرا زا ا دننب راهم ،اه
تباقر و اه هرهب یناهج دیدج یاه
،ندش یناهج عقاو ر .دنوش دنم
هب مه انب هب ار ی تسویپ نابز ،اهورالق نیبام وب
دنهرف ،اه تدیوه و اده
حردم طدسو اده یاده
نایارگون هدس یاه یم نوگرگ ، وش رارقرب متسیب و مه زون دنب
.(M.Suarez, Qin- Hilliard,
2004: 2-3)
یدنیارف دیاب ار ندش یناهج ههناجدنن
و دیبدنن تسنا ی
Cultural Report, 2009)
UNESCO World
.) ناهج ی زاس ی هکهش ا و اماه را زا هدیچیپ ی تدسباو
ی تدساه ر هدب
نایم ر و نور هزور
اه لاع ی نهرف و یروانف ،یسایس ،یعااتجا ،ی ا تقا ی دم
ی ددنب ردب و
هددنیازف ریثأد زوردما نادهج ید نهرف و ی اد تقا ،یعاداتجا ،ی ادم ایر را یا
See: S.
Benhabib, 2002)
.)
یموهام وس كی زا ندش یناهج رگا یتر . را دیدج ًلاماب ییانیم ر ی ییوس زا و یایدق
ردشب قودقر رتدسگ و ینادهج تلاددع یادنیم هدب و یعازتنا ،ینامرآ یموهام ار ندش یناهج هاگددی ریدس طدخ یردی یپ .تدسا هدش وگزاب فلتخم نای ا نارهمایپ طسو موهام نیا ،مینادب هیرظن نایم ر ندش یناهج هیماج و نازا رپ
سانش نیاتدشرلاو و میدبرو ،ربو ،سبام یارآ ر نا
هشیر لباق نوگادنوگ لاودي اددیا ینیی نآ ینیع یانیم ر ار ندش یناهج رگا اما .تسا یبای
هطقو ماظن و مسینواب یشاپورف ةرو زا هب تسا یموهام ،مینادب ی
ردس نج نایاپ هرخلأاب و
تسا هتفای تینیع دیدپ نیا یسررب هب دیب شخب ر هب
ه شلان و اده ندیا ر ید نهرف عودن ی
ر ع م ی زا رپ ی م .
شلاچ اه ندش يناهج رصع رد يگنهرف عونت ی
هنوگ یرشب ندا زایآ زا یم ار ندش یناهج دنیارف یا
ینوگرگ و لاوي ر ناو هدهادشم ملاع یاه
بدلای یدگگیو هب هب هتفرگ تعرس نانچنآ دنیارف نیا ریخا نایلاس ر ،نیا وجو اب . رب رد ار رد ع
نار لیلي زا یرایسب و تسا هدش لیده هدیمان ندش یناهج ر ع ار ریخا ةرو ،1
نا ،ورهلآ( د 1381 .)
رف ا هر ندش یناهج دنی هناگو روآ
را ی نهرف عون یارب یا
، هب یروم تدیاها شهادب هدب
نیب طباور ر اهزرم رتسگ و یللالا
روانف ی اه ی هدب ادعلاما و ادماه را هتفردشیپ هدب
رودم
یم رارق ناهج رسا رس م رم رایتخا ر نوزفازور یب طیارش ، ریگ
لدباقتم شندب یارب ار یریظن
ازف ی هدن نهرف نایم یم مهارف اه
نهرف قیرم نیا زا هب روآ نادهج واداتم و نوگادنوگ یاه
یم یدفریم ناهج طاقن ی قا م رم هب ار وخ ی نهرف یاه رواتس دنناو نب
ندیا هدب ،ددن ردما
___________________________________________________________________
1 . .ورا رتسل و ورهلآ نی رام ،نوس ربار نون ینار لیلي
م ی نهرف یاقب و مار یارب نیاض نیرتهب دناو هدب یدشلان ادما .ددشاب ناهج نوگانوگ یاه
رف ا ه روآ ددیدپ ی نهرف عون یورارف ندش یناهج دنی تدسا
نادیم ل ادی مددع اددیا ردطخ ،
)لااش یاهروشب( دنا ورث یاهروشب نهرف طلس هدیتن ر و ریقف و ینی یاهروشب نهرف ا تقا یارا یاهروشب رب )بونج یاهروشب( فیی
تسا .
هناسر ،ینونب دیدج یاین ر ودسر یردشب عدماوج ردب دندسلل و هددنهیرف یرهادظ ادب اه
ه رب هتفرگ هدهع رب ار نهرف لاقتنا تیلوئسم ،دنا نادساه هدب عدقاو ر و ددنا
ید نهرف یزادس
یم .دنزا رپ ناساه نیا رب زا یزاس
ا نهرف دنی ددرع ر نوگادنوگ یاه
ر ینادهج یدم
و دده
هب .تسا كیزیف نیناوق هباشم یروم
كی ر هراواه هب ماظن
تادس هب راشفرپ تاسق زا لاایس
مب تاسق یم تبرر راشف
نهرف .دنسرب ل ای هب ا دننب یدفرم زا لاایس نیا دننااه زین اه
یوق هب فیی نهرف تاس هب تسا ر یم ر
یم رارق ریثأ تي ار فیی نهرف و دنور نه
د
زاسدننااه نااه هب دنسرب ل ای هب ههناجو شیاس ر ا ی
تسا
، یوق رم عان هب هتهلا .ر
هب رطخ نیا یدر
یملاعا مه هب تسا یدج تیاار نویسناونب مه و ی نهرف عون یناهج
هناهی ر ی نهرف رهاظم عون یاق را و زا عدقاو ر .ددن ا راردق هدجو رودم ار نآ ودخ یاه
هزی نا یاه نیب دنس نیدنن بیو و ی نهرف عون عو وم هب نتخا رپ ر وکسنوی یلدا یللالا
نهرف تی وجوم هب وب یرطخ ،صو خ نآ ر ناوتشپ زا هب ار ییاه
را روخرب یوق ی ا تقا
دن وهن
، یم دیده رب
.
هیرظن مدهم زا یدکی هب دنرا وجو ندش یناهج نیمز ر ینوگانوگ یاه دیرظن ادهنآ نیرد
نوس ربار نیا .تسا1
هیرظن هزا زا رظن نیر یاه ،ی اد تقا نلادب لئادسم لدیلي ر هب تسا ی
هه نیرخآ ر ناهج یسایس و ی نهرف ،یعااتجا دس یاه
ة .تسا هدش حرطم متسیب
هب وا هب تسا یداخ موهام هب ندش یناهج ،نوس ربار یرظن رويم یم راب
ادنیم نیا ر . رب
راهع ندش یناهج تسا
زا نددش یناهج .دراو ناکم هب نآ لیده و ناهج ندش ه رشف مهر
ندش یناهج وا ةدیقع هب .تسین ردایم یاین هب ر ينم یتبرر ،انیم نیا هب ا
دنیم هب هنرگ ا
ی
نودس ربار . ردب هاهتشا مای ا و درو موهام و اب دیاهن ار ندش هنا ی ،تسا ناهج ندش هنا ی یم ر دیبأ اب ار یرو نینن دنب
رف ار ندش یناهج یو . ا
دنی ی یدفریم لقتدسم شیدب و مب
یم را ار وخ کريم یورین و تهج قطنم هب دنب ،نوس ربار(
1380 : 13 - 12 .)
هیرظن ر ی زا یم ندش یناهج نازا رپ
نوت نیتناه لئوماس ناو هدیرظن هب هب رب مان ار2
زا ردپ
ندا نایم نج ب . را رهش اه
ه فلتخم عماوج یو ةدیقع ندا هب قلیتم هب
نهرف و اه یاه
نوگانوگ
،دنتسه وااتم ًاساسا ادی نادش ا تقا نددش یناهج لثم هباشم رییغ كی هب تهسن و دنا
سکع ناشیماوج ندش اربوم لایلا
ینوگانوگ یاه یم ناشن
ر یددکی اب هراواه هدیتن ر و دنه
___________________________________________________________________
1. Globalization Theory of Robertson 2. Samuel Huntington
ضرای ر دنا
هلاقم ر یو.
یا اب ناونع
« یناهج هن و یرا ينا بری »
نددش یدبری و ندش ون نایم
هدش كیکا هب لئاق تسا
، وا ةدیقع هب یان یبری ریی نام رم
نددا یود لا زا یدشخب هدب ددنناو
ملیدف ،ددننب ر م یبری یاهلااب دننره ،دنوش لیده یبری هدب و ددننب ادشاا ییادکیرمآ یاده
یم یو .دنه ارف وگ یبری یقیسوم یازفا
زرا ،بهذم ،نابز ر یندا ره حور د تنس و اه
یاده
تسا هتاهن ندا نآ
، زرا لیاي اب نیاربانب رع و اه
نددا هدب ندا كی یاه ر ،رد ی یاده
تسا ه ا تس زا ار وخ حور هدنریذپ ندا عقاو (
.(Imai, 2006: 1
یدم هرمادخم هدب ار ید نهرف عودن نددش ینادهج هدب تدسا ندیا تییقاو زاددنا
. ندیازا ور
نااه یماج هبروم نیب
ه ر یللالا 1990
هب یتسیز عون مار یارب روظنم
رشب ایر ما ا
یسو نیاض یارب ار یتسیز عون مار نویسناونب ،نیمز ةرب رب ،دنادسر بیود هدب راددیاپ
هب یم رظن ردسا رس ر ار یمواع راکفا زین ندش یناهج یعااتجا و ی نهرف ایبا هب دسر نادهج
نیب لا هب را او ی نهرف عون مار تهج ر یللالا
ةرااش ،ییااد(
159 .)
لا نیا رهتبا ر اه
2003 هب ی ودر ا دسم هدب دش هتفرگ میا و تسشن راب
ئ عودن ل
بلاق ر ی نهرف
« یرنه رهاظم و ی نهرف یاهاوتيم عون زا تیاار »
نویدسناونب كی عو وم
نیب مادنارس و وش یللالا رهتبا ر
2005 رهادظم عون یاق را و تیاار نویسناونب ییاهن نتم
عماق تیرثبا اب ی نهرف 148
یأر م .دش بیو لیئارسا و اکیرما تالاخم اب اهن و تهث
تلو طسو نویسناونب نیا بیو دنور تدیاار و هدجو ر نادیب لاادب یأر و تعردس نآ اب اه
نیب نیا .تسا ی نهرف عون زا یللالا بهس دنور
« نیدب ی تدسهاه و یرادکاه تدیوق ردب یدللالا
هب ،ی نهرف رهاظم عون جیور و مار یارب یعاسم كیرش یانهم تدیفرظ تیوق یارب هگیو
یاده
یم هیسو لار ر یاهروشب رگ
» دنب(
« ط » ة ام 1 و ) یریگودلج ،نویدسناونب نیا یلدا ده
ناهج زا ی زاس ی طلس زا تیناام و نهرف یناهج
آ م نیمز ر اکیر .تسا ی نهرف
عقاو ر مهم ر ی ن هلئسم یماج یورارف ،ندش یناهج هب یا
ه ا رارق یناهج ،تسا
تیید و
لکش لار ر یماج نیا ی نهرف هدب یریخا یسایس و ی ا تقا ،ی نهرف ارییغ .تسا یریگ
ه ردب ادیا هیسو لار ر یاهروشب ر ندش یناهج تدسا
را یدسو خیراد روآ ادی ، .تدساپو
هدهادشم نادهج ردسا رس ر راب نیا ری اشن یعااتجا جیسب كی ، ا ر اپورا ر هچنآ دننااه یم وش
(Senghaas, 2004, chapter 10: 7)
.
ناهج یلدا ده هب تاگ دیاب ی
زاس ی عدناوم ذدر قدیرم زا ادین یاهرودشب اد تقا مای ا
نیا ر .تسا یراد هنیمز
نیدب قودندد ،یناهج كناب دللالا
زا رادد ینادهج نامزادس و لودپ ی
هب ،اهروشب یم ،هیسو لار ر یاهروشب هگیو
هیامردس ،ماو تدفایر یازا ر هدب ددنهاوخ ،یراذدگ
كاب تسایس لب ر ،هیسو یاه اب ار وخ ی ا تقا یاه
« یرظن ازآ راد
1» نیا .دننب قهطنم
نامزاس هداع شقن ناهج رسا رس ر ماظن نیا لیاي ر اه ر یا
یم اایا ا نب .دن باسر نیا اب تشیب
ر
___________________________________________________________________
1. Free Trade Theory
یران زا هیسو لار ر یاهروشب هجاوم یدج لاکشم اب ی نهرف
ش دند
، اسلف قهم اریز
راد
چیه یناهج ازآ تبرش زا یتلو تیاار هنوگ
هداه زا و دشاب هتشا وجو دیاهن یلخا عیاند و اه
مهم لو ی نهرف عیاند هکنیا ر ی
دننبد ة ی لاو يم ننام
د هدمانرب ،ملیدف و بادتب ،ینودیزیول یاده
یان یقیسوم راظن زا دنناو
تباقر یارب یتیاار یاه نیب یاه
تلو و دنوش را روخرب یللالا زین اه
ان ی دنناو .دنشاب هتشا تباقر ردق یناهج رازاب ر ا دنه صا تخا هنارای عیاند نیا هب
هب هجو اب شلان
اه ر ی نهرف عون روبذم ی و تدیاار هدب اددنآ زا و نددش یناهج ر ع
نآ قدقي هدب تدسا ی اعو وم هلاج زا ،ر ع نیا ر ی نهرف عون یاق را نی
ددنمزا یرادکاه
تلو نایم قیاع و راتسم هجو ی نهرف عون نویسناونب ،تساه
و ی هگ ا هتدشا هلئسم نیا هب ی
نیب ورالق ر ار ی ادهی و یلخا و یللالا
دهع رب تلو ة اذگ اه اددهی ، ادهی نیا .تسا هتش
مازلا تلو تیلوئسم ناشیارجا مدع هب دنتسه یروآ . را یپ ر ار اه
نیب ورالق ر نیدب یرادکاه جیورد هدب ددهی لمادش اددهی ندیا یللالا
طدسب و یدللالا
نیب ی تسهاه یللالا
تسا ة ام ر نویسناونب . 12
تلو زا اه م ی دهاوخ هب هب و تدیاار روظنم
رتسگ حوطس ر ی نهرف عون
ههناجو ، هقطنم ا نیب و ی و ددننب یرادکاه ر یددکی اب یللالا
هب هن ار اعلاما ل اه هیدو ای بولطم رما كی ناونع
هب هکلب هدش نیب فیلک ناونع
وخ یللالا
هب دننب یقل مهم
ر ی ن تاگ لیهس یراکاه نیا ةراث تدلو نادیم وگو
دنیمز ر ودضع یاده
س ی تسا اه ف ی ی نهر تسا
1.
زا ه ااتسا جیور نا نویسناونب روانف
ی اه تلو نیون ی هدب ر یددکی ادب تبراشم هب ار اه
و ید نهرف رهادظم ینوگانوگ تیوق و وخ نیب ام ی نهرف مهاا و اعلاما ل اه وههب ده نچاه ی ن اقینا تقفاوم همان اه یم بییر عیزو و دیلو کرتشم ی ددنب( ددنب
4 . 5 ة ادم ، 12 .)
اوم 12 و 14 ناشفده هب دن ا هئارا ی تسهاه و یراکاه نیمز ر ار ییاهراکهار نویسناونب
.تسا ی نهرف رهاظم عیزو و راشتنا ،دیلو ،شنیرفآ تیفرظ شیازفا
2
یدم هیدسو لادر ر یاهرودشب یارب ار تیولوا نویسناونب هکنیا هب هجو اب یاهرودشب ،ددنا
اب یراکاه هب ار هتفرشیپ یم بییر اهروشب نیا هب كاب ده هب ر یدکی
راودم یدخرب ر و دنب
___________________________________________________________________
1 . هولاع ة ام رب 12 اوم ، 14 ا 17 هویش و اه تلو یراکاه هب زین ی نهرف عون نویسناونب یم یراکاه یاه
.دنزا رپ
2 . نیب انسا یماا دننااه نویسناونب هنااسأتم هتهلا فی یللالا
ددنب ادهنآ زا یدکی هب را زین ییاه 2
ة ادم 20
یم ررقم اریز ،تسا نویسناونب هب دنب
هب دیاهن نویسناونب نیا اام هنوگ
هب وش ریسا یا بهس
قودقر رییغ
ددنرا تیودضع ادهنآ ر هدب ودش ی اددهایم ریاس لاهق ر اضعا ادهی و ندیازا.
ة ادم ور 20 زا نویدسناونب
ثيب هب( نویسناونب اوم نیر زی نارب دقاو ر .تدسا )ینادهج رادد مادظن اددهایم ادب طاه را ر صو خ
ع
یم تلو یور ر نینچاه .تسا نویسناونب اب اکیرما تالاخم لیلا زا ه ام نیا اام تاگ ناو ندیا دهادش اه
هولاع هب میتسه نویدسناونب هدب نتسویپ راتساوخ زین دنلیزوین و كیزکم هلاج زا اهروشب زا ی ادی اکیرمآ رب
ة ام ریسا و ربراب یارب طرش قر اب 20
.دندش
رظن ر اهنآ عان هب ار یتهثم ضییه م
ی گ ی ر اد تقا ر هیسو لار ر یاهروشب روضر رور .
،اه ادیتسا تخانش ،یناهج قلاخ
ی ت اه و اراکتبا ، فرظ
ی ت اده ندیا زا ه ااتدسا ،فدلتخم قمادنم ی
فرظ ی ت اه یم یمازلا ار .دنب
نوزفا نویسناونب ،نیا رب راکاه
ی اه نیب ی رهادظم یادیرا یاردب یللالا
یم یرور یرما ار رطخ ضریم ر ی نهرف .دنا
اربانب ی ن یاهروشب سآ
ی ب ذپ ی ر ر و نآ اده هدب یی
ی نهرف عون هب و را رارق ی وبان رطخ ضریم ر ناش
ادناکما ودهاب ادب هدب ییادهنآ صود خ
هب اظم جیور و تیاار روظنم ی نهرف ره
هبور ناش ،دنتسه ور م
ی دنناو نیدب ادي ا ندیا رب یدللالا
كداب هدب ،تدسا هتدشاذگ ادهنآ یوراردف ندش یناهج هب ی اناکما اب و دننب ااتعا روادنف
ی اده ی
و هتفرشیپ یاهروشب كاب
اه نیب قودند یلام ی ید نهرف ثاردیم ندیا زا ید نهرف عودن یللالا
ة ام( دننب تظفايم 18
دند ادیا .) نیب قو
عودن زا تدیاار ر یداهم ماگ ی نهرف عون یللالا
هب و ی نهرف هیسو لار ر یاهروشب هب كاب هگیو
تسا .
هب تلو رکلاع و ی نهرف عون قودند رب لماب راظن روظنم ناودنع ادب یرظادن ادهن اده
تیاب بی ن لودلا ی هب وجو نهرف عون یاق را و تیاار رب راظن ایظو هب تسا هدمآ ار ید
ردب
هدهع هب را مهم ر ی ن نویسناونب ایظو و لاتعا
نیاض و قیوش و نویسناونب ادها یاق را
هدتفرگ ردظن ر هیدسو لادر ر یاهرودشب عان هب ار یدعاوق هتیاب نینچاه .تساهنآ یارجا ة ام( تسا 23
و ) م ی ناو دتیاب هدب تداگ دب
ی ن لوددلا ی مدهم رد ی ن یدیارجا و ی رادظن ادهن
سناونب هب اهروشب ی نهرف عون زا تیاار تهج ر نوی هیسو لار ر یاهروشب هگیو
تسا .
هب وکسنوی عقاو ر ديتم للم ماظن هعوادم ر نهرف درع ر لوئسم نامزاس اهن ناونع
لا م ی دنب نادیم ید نهرف دل اهم و دنهرف یادنی هب ،عیاند و لاو يم ندش یناهج ا
تلم اه .دمادنیب نوگانوگ ی تلو زین یلخا ورالق ر ید نهرف رهادظم هدب دنرا دهی اه
ادق را و ددننب مدار ار نادش
هب ؛دنشخب تدلو ،ی وبان رطخ ضریم ر ی نهرف رهاظم روم ر هگیو
و ددیلو هدب فدظوم اده
قدیرم زا یموداع یهادگآ و زودمآ و ادعلاما راشتنا و لیلي ،هل اهم ،ی نهرف رهاظم عاشا هناسر اه اماه را ی ییاج
.دننب تظفايم ی نهرف ثاریم نیا زا ا دنا
اهرودشب یاردب ،یتباقر ی نهرف عیاند وههب و هیسو ،ندش یناهج ر ع ر هزورما ادوا نیا اب هب تیلایف یلخا حطس ر اهن نونبا هب هیسو لار ر ای كنوب یاهروشب صو خ دم
ی ددن رب و
نوچاه ی نهرف رهاظم زا یرایسب نابز
اه و ودگ ی ش اه ی نادش ردطخ ضردیم ر وبادن
ی ددنا شدشوب ،
یمازلا ار یلمارف م
ی زاس و یدساسا لوددا هب یدعاوق ،تسا یناهج اررقم ای دعاوق بیو مزلتسم
یدب ردما نیا هب دنرااشب مرتيم ار تباقر و عون ،ناسکی یسرتس ر ددیدج یادهرازاب یدسو كدش
ا و مار بهس و تشا دهاوخ یپ ر ار ی نهرف درع .دش دهاوخ نوگانوگ ی نهرف رهاظم یاق ر
1
___________________________________________________________________
1 . أ هثم ریث یم ار یناهج یهاگآ دیدش و نهرف یانی ر ندش یناهج ت گرزدب ینادناشیدنا راکفا و راثآ ر ناو
.تسا اماه را و اعلاما ناروف ر ع ندش یناهج ر ع ر ی یوس زا هنادسر
اده و روادنف ی
اه یدیاج ادماه را یادین ر ید نهرف عودن تدیوق ر مدهم یشقن ، اماه را و اعلاما ی
زورما یم اایا ی نوزفا .دننب
ی نهرف عون ییاسانش و ریذپ ،نیا رب و
هودلج اده قدیرم زا ،نآ ی
نارکتهم ربراب هناسر
اه و روانف ی اه ، اماه را و اعلاما ی م
ی دناو کر و ماردترا تدیوق هب
نهرف نایم لباقتم ،كیلب( دنب كاب اه
1395 : 73 .)
مزلا و بیو هب تشا رظندم زین ار هتکن نیا دیاب هار زا یاین اهن نویسناونب ندش ارجلاا
را و تیاار
،تسا ناهج ی نهرف عون یاق دیماج یادضعا یمادا ةددهع ردب ،هار رد ی داین
نیب یللالا تسا ندیا رب .دننب ه ااتسا ناش نهرف یاق را تهج ر وجوم اناکما زا هنو ن هب
هب زین ناسنا ،ساسا نیدب یماج یتلو ریی یاضعا زا یکی ناونع
زا تدظفايم هدب فدظوم یدللالا
هب ی نهرف عون ناونع
تیرشب کرتشم ثاریم تسا
رادیتخا ر و ودش تدیاار دیاب هب یثاریم ؛
لسن اه ریگ رارق ی آ ی
(Francioni, 2004: 18-20)
.
هجيتن یريگ
لدمای و ردثک باد زاب ید نهرف عودن و تسا روگ ا هراوهگ زا م رم یگدنز یلب ور نهرف نهرف یم یگدنز ر یدکی رانب ر ناهج ر هب تسا ییاه و دننب
یم مارترا ر یدکی هب .ددنراذگ
تدسا یرادهجا قیفو ندش یناهج هب تقیقر نیا لوهق نا و ندش یناهج درع هب ورو اب نیب یگدنز ایبا یماا هب نآ ادب یدهاراه زا ریزگادن اهروشب یماا و تسا هتفرگ ارف ار یللالا
نوزفا عهطلاب ،دنتسه ناهج ی نهرف عون و نهرف ،ی ا تقا لئاسم رب
ریثأد تدي رایدسب زین
هب وکسنوی .تسا هتفرگ رارق هدیدپ نیا ناونع
مهم ر ی ن هدب ديتم للم نامزاس ی خ سسؤم
نیب درع ر ی نهرف لئاسم یلوتم ی نهرف عون زا تیاار نویسناونب بیو اب ،تسا یللالا
هتهلا .تسا ه رب ی نهرف عون زا تیاار یاتسار ر یگرزب كاب ای
هکن ویسناونب ددر هن ا ن
تدشذگ مزلتدسم هب تسا یرما ،تشا دهاوخ قیفو ناهج ی نهرف عون یاق را و تیاار ر نامز تسا ناشن نویسناونب بیو دنور نیا وجو اب . قوف لاهقتسا ةدنه
تلو ایز ه ایلا و اده
هب ییاهروشب هگیو تسا
را راردق ی وبادن رطخ ضریم ر اهروشب ریاس زا شیب ناش نهرف هب .
یاهروشب زا یخرب تالاخم هیسو
ی هتفا یم مب ار نآ قیفو هب دیما زین نویسناونب اب اردیز ،دنب
هدب ،نآ رادشتنا و ادین ددیدج ید نهرف بدیبر ر دنهرف كی روضر سناش ،زورما یاین ر هیامرس یراذگ گرزدب یاهروشب ةدهع زا اهن هب را زاین نلاب یاه دمرب
ی آ دی د ندیازا . نوددب ور
اکاه یاهروشب دعاسم و یر هیسو
ی هتفا ادها نیا هب لین ناکما
ذپ ی ر ن ی تس یاهروشب هتهلا .
. رب هدهاشم ورا رتسل و رتشیر لئوناما ،ورهلآ نی رام ،نوس ربار نوچاه
و اه ادیتسا تیوق ر ییس و دنشاب هتشا رواب ار وخ دیاب زین هیسو لار ر ددناناو
ی اده ی
،رهادظم زا تدیاار عدان هدب یلخا اررقم و نیناوق ر مزلا ارلادا دیاب .دننب روشب یلخا اهلااب زا تلو . وش ادیا ی نهرف عیاند و لو
ی ناگددننبد تدهج ر و ددنب تدیاار یدلخا
قیوش و بییر ناگدننبر اد
ار نارد ی ادب تدباقر ناکما یناهج لفاق نیا ر دنناوتب ا دیآرب
تیاهن ر .دنشاب هتشا م
ی ناو ندش یناهج تاگ تدرف
اه هدب ودخ ادب ار ییاهدیده و هارداه
یماا هب را هب اهروشب
موس ناهج یاهروشب صو خ م
ی ددنناو ددعاوق زا نتفردگ كداب ادب
یتیاار سناونب ی نو اه زا وکسنوی ی تدرف
اه نآ ی هردهب وج ی ددن اهرودشب ریادس دعادسم ادب و
هب یاهروشب هگیو هیسو
ی هتفا هداه زا و ددننب هد رع نادیناهج هدب ار وخ نهرف ، مدهم
رد زا
نهرف يم ی وبان رطخ ضریم ر یاه ندیازا .دننب تظفا
لاد ور نیدب نامزادس یاده
یدللالا
وکسنوی م ی دناو هب ندش یناهج رود نیا ر و دنب لرتنب ار ندش یناهج دنیاشوخان اریثأ
.دش دهاوخ ردنم ی نهرف عون قیای و اق را
عبانم 1 . يسراف
باتک )فلا اه1 ( یرام ،نوسنیبار ؛ریش را ،دناجرا ریما . 1386
هعوادم ،) نیدب انسا یدسرب ،ردشب قودقر یدللالا
وکسنوی یساربوم و حلد ،رشب قوقر ج ،
1 .یتشهب دیهش ها شنا :ناره ،لوا تاسق ،
2 ( تناژ ،كیلب . 1395
ر ی نهرف عون و ی نهرف قوقر رب یدمآر ،) س
ی راذ تدسا قودقر و ی
بی ن للالا
، .یتشهب دیهش ها شنا :ناره
تلااقم )ب 3 یب . میهاربا ،ه از (
1384 ،)
« قودقر ر ی نهرف عون رب یلمأ دب
ی ن لدلالا
» یدناریا مانلادس،
قوقر بی ن للالا یقیهط و ،شنا جنگ :ناره ،
1 صد ، 105 - 125 .
4 . --- (
1386 ،)
« ید نهرف رهادظم عون یاق را و تیاار نویسناونب رب یشر ن
» ،
یجراخ تسایس مانل ف تسیب لاس ،
،مکیو 4
صد ، 727 - 750 .
5 تیاده ،یاسلف . ( للها
1381 - 1380 ،)
« ةددعاق میهادام ر ی لامأد ؛یناسنا تلزنم و حلد قر
تیرشب و یقلاخا زرا ،یقوقر
» یقوقر لدم ، ،
27 - 26 صد ، 5 - 130 .
6 ( روتکه ،لیلسا سورگ . 1382
،)
« ناهج لواش ی نهرف عون و رشب قوقر ی
» یب میهاربا اجر ، ،ه از
نا یقوقر اقیقي لدم یتشهب دیهش ها شنا قوقر ةدکش
، 38 صد ، 233 - 257 .
