1
يگدننك رود رثا هراصع
يلوناتا هرهزرخ
( Nerium oleander L.
) و کروشا (
Rhazya
stricta Decne.
) یور ليسپ يلومعم
،هتسپ Agonoscena pistaciae
جات همطاف یدابآ
،1
یروصنم رفظم ديس
1
یدهز یداه و* 2
1 - ز عونت هورگ
،یتسی حم مولع هدکشهوژپ
،یطی ژولونکت و مولع هاگشهوژپ ی
پ هتفرشی و حم مولع
،یطی صحت هاگشناد تلای
مکت یلی تعنص ی روانف و ی پ
،هتفرشی نامرک
، ناریا
. 2 - .نامرک ناتسا یعیبط عبانم و یزرواشک شزومآ و تاقیقحت زکرم ،یکزپهایگ هورگ
هديکچ ،هعلاطم نیا رد ثا
ر یگدننکرود هراصع
یاه یلوناتا گرب هرهزرخ
، Nerium oleander
، و هایگ گرب کروشا
،
Rhazya stricta
، لماک تارشح یور لیسپ
یلومعم هتسپ ، ( Hem.: Aphalaridae )
Agonoscena pistaciae یبایزرا،
.دش هدش ظیلغ هراصع زا روکذم ناهایگ
تظلغ ه یا 111 ، 211 ، 011 ، 1111 ، 0111 و 11111 یلیم رب مرگ رتیل للاح اب
لوناتا .دش هیهت برد یکیتسلاپ فرظ ود
ب راد ه یتناس کی رطق اب طبار هلول کی هلیسو یتناس جنپ لوط و رتم
مه هب رتم
.دندش لصتم هراوید
یلیم کی اب فرظ کی زا کی ره زا رتیل
تظلغ فلتخم یاه هراصع ود
نازیم هب لباقم فرظ هراوید و
دش هتشغآ )دهاش( لوناتا اب هباشم تشذگ زا سپ .
11 هراصع ندش کشخ و هقیقد دادعت
21 لیسپ لماک هرشح رهاظ هزات
اب هدش روتاریپسا لخاد
رارق طبار هلول تفرگ
. رظ ود ره یامد رد دشر کقاتا لخاد یقفا تروص هب مه هب لصتم ف
±2 20
سویسلس هجرد یبسن تبوطر ،
±0 00 رد و طیارش یکیرات .دندش هداد رارق تعاس شش ره
لماک تارشح دادعت رابکی
شرامش دهاش فرظ رد دوجوم لیسپ .دنددش
شیامزآ هراصع زا تظلغ ره یارب اه اه
رد جنپ دندش ماجنا رارکت .
رود دصرد
ساسا رب یگننک لومرف
(] 01 - )دهاش فرظ رد دوجوم تارشح دصرد 2×
دش هبساحم[ نیگنایم هسیاقم .
یاه یگدننکرود
تظلغ نیب نومزآ اب هراصع ود نیب تظلغ ره هسیاقم و یکوت نومزآ ساسا رب اه
ش ماجنا t .د هک داد ناشن جیاتن هایگ
تظلغ همه رد کروشا اه
نعم روط هب ی
رب هرهزرخ زا رتشیب یراد یگدننکرود نازیم
هتسپ لیسپ لماک تارشح ریثات
تسا هتشاذگ .
ب دصرد نیرتشی رد یگدننکرود
تظلغ 11111 یلیم رتیل رب مرگ هایگ
کروشا 43 /
±1 50 / 88 دصرد رد و هایگ
هرهزرخ 00 /
±1 20 / 51 دصرد دوب .
:یديلك تاملك لیسپ
هتسپ
،
،یگدننک رود دصرد راصع
ه
،گرب .تظلغ
1 - همدقم هتسپ یلومعم لیسپ (
Hem.: Aphalaridae )
Agonoscena pistaciae مهم
لوا هجرد تافآ هورگ زا تفآ نیرت
هتسپ هروپ هیذغت .تسا ناریا ی تفآ نیا یاه
یم هایگ فعض ببس ودوش
و یکوپ بجوم تفآ یلااب تیعمج ندش زغم مین
هناد یم لوصحم یاه تیاهن رد و دوش
هناوج شزیر گرب و هدنیآ لاس یاه
یم قافتا اه دتفا
3[ . ] رب هولاع ییایمیش مومس
2
هنوگ یور ءوس تارثا یم زین رگید یطیحم تسیز تارثا ریاس بجوم ،یعیبط نانمشد هلمجزا فده ریغ یاه
.دنوش رد
لاس هراصع زا هدافتسا هب ،ریخا یاه یاه
هب یهایگ نیزگیاج ناونع تفآ
شک هجوت تافآ لرتنک رد ییایمیش یاه هدش یدایز
سا ت 2[ . ] و هرهزرخ هراصع ود یگدننک رود رثا قیقحت نیا رد اذل کروشا
هتسپ یلومعم لیسپ لماک تارشح هب تبسن
.دش هعلاطم
2 - شور و داوم اه
شرورپ هتسپ ليسپ
هب روظنم مهارف ندرک تیعمج یهاگشیامزآ لیسپ
رد لوط شیامزآ اه
، یدادعت لاهن هتسپ ناوج هب هناخلگ
ناهام رد عقاو هتفرشیپ یروانف و یتعنص یلیمکت تلایصحت هاگشناد یتاقیقحت نامرک
لاس ناتسبات رد 1410
لقتنم
دیدرگ هرشح یدادعت. غلاب
لیسپ هدولآ تاغاب زا هک عمج
هدش یروآ رد دوب
اه لاهن یور اهر
یزاس دش . یهت یارب تارشح ه
مه لماک ،نس ادعت د )مجنپ(رخآ نس هروپ ی وم ملق اب
زا یور گرب یاه هدولآ هدش رد و دش جراخ شرورپ ینلک گرب یور
هتسپ زیر یروت شوپرد اب کچوک یکیتسلاپ فورظ رد دهگن
لماک تارشح روهظ زا سپ .دندش یرا ماجنا یارب
شیامزآ زا اه
نآ دش هدافتسا اه .
هنومن یاه يهايگ
گرب یاه و نامرک رهش زبس یاضف زا هرهزرخ هایگ
کروشا )گرب شیگ(
هداوناخ زا ود ره(
Apocynaceae )
زا
عتارم رثا یسررب شیامزآ ماجنا یارب و دش هیهت روشک قرش بونج ع یگدننک رود
لیسپ لماک تارشح یور نآ یگرب هراص
هتسپ دش هدافتسا دن
. گرب هایگ یاه هناگادج روط هب نا
اب رطقم بآ تسش
و وش هداد دندش و رد و قاتا یامد رود
زا شبات
رون دیشروخ هتفه کی تدم هب کشخ
دش . سپس رد تکاپ ییاوقم یاه هریت
یرادهگن دش
دن و گرب ،ردوپ هیهت یارب یاه
.دندش بایسآ هدش کشخ
هيهت يلوناتا هراصع يشیامزآ یاه تظلغ و
رد نیا شور نازیم 01 مرگ زا زا کی ره گرب
یاه )ردوپ( هدش بایسآ هایگ ود
کروشا هرهزرخ و رد
411 یلیم
رتیل لوناتا 10 هجرد تدم هب 23 تعاس خ دش هدناسی و
سپس هب تدم 38 تعاس رب یور رکیش رد یامد قاتا و اب تعرس
121 رود رد هقیقد رارق هداد دش . روکذم نامز ندش یط زا دعب هراصع
اه زا ذغاک یفاص در هدش سپس و عیام ظیلغ هدش ی
لصاح ار یور یکیرات رد و قاتا یامد رد هشیش شیدیرتپ
هدرک نهپ یا ات
هراصع هب تروص ردوپ هب تسد یآ د ردوپ. لصاح
هدش رد هشیش یاه برد راد هریت گنر لخاد لاچخی یرادهگن و تاصخشم هنومن
ی هب یهایگ هارمه
خیرات هراصع یریگ
یور نآ اه تبث دش 0[ صع زا کی رهزا ادتبا .] هدش کشخ ردوپ تروص هب هک اه هرا
َیلغ(
)هدش ظ دوب هدمآ رد لوناتا للاح اب
10 هجرد تظلغ 11111 رتیل ری مرگ یلیم دش هیهت
کی(
یلیم )للاح رتیل کی رد هدش ظیلغ هراصع مرگ اب سپس و
شور
لغ ریاس یزاس قیقر تظ
لماش اه تظلغ
یاه 111 ، 211 ، 011 ، 1111 ، 0111 یلیم رتیل رب مرگ هیهت
دش دن . لولحم رد اه
.دندش یرادهگن لاچخی رد هریت یاه هشیش
3
هراصع يگدننك رود هعلاطم شیامزآ و هرهزرخ
کروشا هتسپ ليسپ لماك تارشح یور
شور زا روظنم نیدب McDonuld
ناراکمه و 3[
و] زواه و ردکولات 5[
و 8 یتارییغت لامعا اب] .دش هدافتسا
هب هجوت اب
لماک تارشح تکرح هکنیا فاص ذغاک یور
ارجا و یحارط شیامزآ شور نیا رد یتارییغت لامعا اب اذل دش وربور لکشم اب ی
هلول کی هلیسوب راد برد یکیتسلاپ فرظ ود .دش لوط هب طبار
0 یتناس و یتناس کی رطق اب هراوید .دندش لصتم مه هب رتم
کی اب فرظ یلیم کی هرهزرخ هراصع ود زا کی ره زا تظلغ ره زا رتیل
و کروشا ازجم روط هب دش هتشغآ
دن . فرظ هراوید
ب لباقم ه لوناتا اب هباشم نازیم 10
هجرد .دش هتشغآ تشذگ زا سپ
11 دادعت هراصع ندش کشخ و هقیقد 21
لماک هرشح
زا هک هدش رهاظ هزات هتسپ لیسپ هروپ
شرورپ ینلک زا هدش یروآ عمج مجنپ نس یاه ت
اب یمارآ هب دوب هدش هیه روتاریپسا
زکرم رد دش هداد رارق یشیامزآ فرظ ود طبار هلول .
یامد رد دشر کقاتا لخاد یقفا تروص هب مه هب لصتم فورظ
±2 20 ،
یبسن تبوطر
±0 00 .دندش هداد رارق یکیرات رد و تشذگ زا سپ
0 لماک تارشح دادعت تعاس دهاش فرظ رد دوجوم
دش شرامش دن
ره یارب شیامزآ نیا .دیدرگ نییعت نآ دصرد و غ
ره زا تظل یهایگ هراصع
جنپ رد ازجم روط هب ماجنا رارکت
دصرد .دش یگدننکرود
قیرط زا لومرف ردکولات و زواه 5[ و 8 هبساحم] :دیدرگ
Percentage Repellency (PR) = 2 (C - 50) رد نیا ،لومرف دصرد ،C
تارشح ( دهاش رامیت فرظ لخاد دوجوم لوناتا
،) دصردPR یگدننکرود ا
.تس
جت یرامآ ليلحت و هیز
یارب یزاس لامرن هداد
یاه دصرد رود یگدننک تظلغ نیب
یشیامزآ فلتخم یاه مود هشیر سونیس کرآ زا
دش هدافتسا 4[
.] هیزجت هداد اه اب هدافتسا زا مرن زفا را SPSS 22.0 ماجنا
تفرگ رد . تروص دوجو فلاتخا ینعم
،راد
نیگنایم یاه تظلغ هراصع ره دروم رد یشیامزآ فلتخم یاه زا
قیرط نومزآ یکوت حطس رد 0
دصرد هسیاقم .دندش
تظلغ زا کی ره نیب نیگنایم هسیاقم نومزآ اب کروشا و هرهزرخ هراصع ود نیب یشیامزآ یاه
حطس رد t 0
ماجنا دصرد
.دش
3 - ثحب و جیاتن
هسیاقم رثا نکرود یگدن هراصع یاه هدش هیهت زا
و هرهزرخ هایگ ود زا کی ره کروشا
هراصع نیا اه
تظلغ هیلک رد -
یاراد یشیامزآ یاه فلاتخا
ینعم یراد دندوب لودج(
1 .) تظلغ همه رد یگدننک رود دصرد هک داد ناشن جیاتن نینچمه -
هراصع یاه یراد ینعم روط هب کروشا یلوناتا
تظلغ رد هرهزرخ هراصع زا رتشیب دوب هباشم یاه
لودج(
1 ).
نیرتشیب
زا هدافتسا رثا رد یگدننکرود تیصاخ تظلغ
11111 یلیم یپ( رتیل رب مرگ یپ
)ما یلوناتا هراصع کروشا
نیگنایم اب 50
/ 88
دصرد نیگنایم و 20
/ 51 هرهزرخ هراصع یگدننک رود دصرد لیسپ لماک تارشح یور
دش تبث هتسپ یلومعم لودج(
1 ).
اتن رب نشور جیاتن اب قیقحت نیا جی روم رد
د تیصاخ شیگ یگدننک رود )کروشا( گرب
یور درآ هشپش جنرب هشپش و
1[ و]
یمرحم و عیفر یمظان جیانت اب روپ
4[ یگدننکرود اب هطبار رد ] گرب
هرهزرخ درآ هشپش یور (
45 /
±2 11 / 01 ) ابیرقت
.دراد یناوخمه
4
لودج 1 - نيگنايم(
)رايعم یاطخ± رثا
يگدننكرود هراصع
يلوناتا کروشا هرهزرخ و هتسپ ليسپ لماك تارشح یور
تظلغ يشیامزآ یاه يليم(
مرگ
)رتيل رب يگدننكرود دصرد
يلوناتا هراصع
گرب کروشا شيگ(
)گرب دصرد
يگدننكرود هراصع
يلوناتا
گرب هرهزرخ
تظلغ f(A) 111
65 /
±1 55 / f(B) 4
32 /
±1 25 / 3
تظلغ 211 e(A)
54 /
±1 55 / 11 e(B)
65 /
±1 55 / 9
تظلغ 611 d(A)
65 /
±1 25 / 26 d(B)
44 /
±1 55 / 15
تظلغ c(A) 1111
51 /
±1 25 / c(B) 45
65 /
±1 51 / 31
تظلغ b(A) 5111
26 /
±1 51 / b(B) 65
33 /
±1 51 / 56
تظلغ 11111 a(A)
34 /
±1 55 / 33 a (B)
55 /
±1 25 / 51
د کچوک هباشم فورح هورگ ساسا رب نوتس ره ر
یدنب کوت گرزب هباشم فورح و ی نومزآ ساسا رب فیدر ره رد
فلاتخا یارادt ینعم
حطس رد راد
0 یمن دصرد .دنشاب
4 - هجيتن یريگ
اب هجوت جیاتن هب نیا شهوژپ
، هراصع کروشا هرهزرخ و یم
ناوت ن د ناونع هب هنیزگ
هب هدافتسا تهج یبسانم یاه
ناونع رود هدننک اه ی یهایگ اشنم اب ی هتسپ لیسپ هیلع
دنریگ رارق رتشیب یسررب دروم و حرطم .
5 - تسرهف عبانم
1 - م ،رب نشور .
1412
، هرشح رثا نیما چیپ ناهایگ یگدننکرود و یشک ال
لود گرب شیگ و ه هنوگ رب
یاه Sitophylus oryzae و
Tribolium castaneum .
دشرا یسانشراک همان نایاپ ،یزرواشک یسانش هرشح
.لباز هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد
2 - داژنرهم .م ، 1481 لیسپ. هتسپ و ریاس یاه لیسپ مهم
ا ناری نارهت. ا . تاراشتن تاقیقحت نامزاس و
شزومآ یزرواشک .
4 -
،عیفر یمظان ج
،.
یمرحم .س،روپ 1480 هراصع یگدننکرود تارثا . هرهزرخ ناهایگ یاه
( Nerium oleander L.
) سودوخوطسا ،
( Lavandula officinalis L.
) هزوغنآ و ( Ferula assafoetida L.
(درآ هشپش یور ) Herbst
) Tribolium castaneum همانلصف.
یملع - .ناریا رطعم و ییوراد ناهایگ تاقیقحت یشهوژپ 302:24
- 334 .
4- McDonuld, L.L., Guy, R.H., Speris, R.D. 1970. Preliminary evaluation of new candidate materials as toxicants, repellents and attractants against stored products insects. Marketing research report No. 882. Agricultural research service, US department of agriculture, Washington DC, 882 p.
5- Mehrnejad, M. R. 2001. The current status of pistachio pests in Iran. Cahiers Options Méditerranéennes, 56:
315-322.
6- Shazly, E.L., 1999. Insecticidal activity, mammalian cytotoxicity and mutagenecity of an ethanoic extract from Nerium oleander. Annals of Applied Biology. 136: 153-157.
7- Talukder, F.A., Howse, P.E. 1993. Deterrent and insecticidal effects of extracts of pithraj, Aphanamixis polystachya (Meliaceae) against Tribolium castaneum in storage. Journal of Chemical Ecology. 19: 2463- 2471.
8- Talukder, F.A., Howse, P.E. 1995. Evaluation of Aphanamixis polystachya as a source of repellents, antifeedants, toxicants and protectants in storage against Tribolium castaneum. Journal of Stored Products Research. 31: 55-61.
5
Effect of repellency of ethanolic extracts of Oleander (Nerium oleander L.) and Eshvarak (Rhazya stricta Decne.) on pistachio psylla, Agonoscena
pistaciae
Fatemeh Tajabadi1, Seyed Mozaffar Mansouri1* and Hadi Zohdi2
1. Department of Biodiversity, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran.2. Department of Plant Protection, Kerman Agricultural and Resources Research and Education Center.
*Corresponding author: [email protected]
ABSTRACT
In this study, repelency effect of ethanolic leaf extract of oleander, Nerium oleander, and eshvarak, Rhazya stricta, on adults of common pistachio psylla, Aganoscena pistacia (Hem.: Aphilaridae), was evaluated. Different concentrations were prepared of mentioned concentrated extract at rate of 100, 200, 600, 1000, 5000 and 10000 milligram per liter. Two plastic containers were connected by a conector tube with 1 cm diameter and 5 cm length. Inner wall of a container was impregnated with one milliliter of each concentration of two extracts and other container was impregnated with the same amount by ethanol (control). After 10 minutes and drying the extract, 20 newly emerged adults pistachio psylla were located in conector tube by a spirator.
The connected containers were in a growth chamber at 25±2ºC, 55±5% RH and in darkness condition. Every 6 houres, all adults in the control container were counted. Percentage repelency (PR) was calculated based on [2× (percentage of insects in control -50)] formula. The experiments were conducted for each concentration of each plant extract in five replications. Comparison of means of percentage repellency among concentrations were compared by Tukey's HSD test and compare mean between each concentration between two plant extracta was based on t-test. Results showed that extract of Eshvarak had significantly affected on repellency of adult pistachio psylla more than Oleander in all experimental concentrations. The highest percentage repellency was recorded in concentration at rate of 100000 miligram per liter as in Eshvarak was 88.75±1.34% and in Oleander was 71.25±1.55%.
Key words: Pistachio psylla, Percentage repellency, leaf extract, concentration.
6
