MEJDS. 2019; 9:45.
Published online 2019 Sep. Systematic Review-Meta Analysis
Spirituality and religion approaches on depression symptoms A Meta-analysis
*Dastani M
1, Roshan R
2, Janbozorgi M
3, Shaeiri MR
4, Aghaei E
5Author Address
1. Ph.D in clinical psychology, Shahab Danesh University, Qom, Iran;
2. PhD in Psychology, Shahed University, Tehran, Iran;
3. PhD in Psychology, Department of Medicine, Qom, Iran;
4. PhD in Psychology, Shahed University, Tehran, Iran;
5. Ph.D Student, Clinical Psychology, Shahed University, Tehran, Iran.
*Corresponding Author’s E-mail: [email protected]
Received: 2017 October 22; Accepted: 2017 December 26
Copyright © 2016, MEJDS. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original work is properly cited.
Abstract
Background & Objective: Depression is the most common psychiatric disorder that has been increasing over the past fifty years and is considered the most common cause of hospitalization. Mainly, depressed people are self–assimilated and self–assertive, attention is paid to the positive effects of religion and spirituality is essential in the prevention and treatment of mental disorders.The present study aimed to investigate the effect of religious–spiritual approaches on decreasing depression syndromes in Iran using a meta–analysis model.
Methods: This research was a review study. The statistical population consisted of theses and research published in scientific and research journals that have been conducted over the past twelve years (2004–2015) in the field of spirituality and religion–based depression approaches in Iran. In this research, 13 articles that had criteria for entry, and they had an adequate sample size and methodologically. Sources of research in the present study consisted of Master's and Ph.D. thesis of Universities, scientific–research journals in the field of psychology, information resources of the Jihad University, and documents center of Iran. The search keywords included treatment, psychotherapy, intervention, psychotherapy, education, counseling, spirituality, spiritual, religious, depressed, and depression. Including criteria for the meta–analysis were experimental and quasi–experimental research; with at least one experimental group; measurement tools were sufficient reliability and validity;
the topic of research had religion–based approaches and spirituality in depression; the study conducted in the form of group research; in–person intervention (without internet and telephone). A content analysis checklist was used to selected research papers with inclusion criteria and extracting the necessary information to perform their meta–analysis. The checklist included the following components: title of research on depression, full details of the executives, had study year, implementation of the study, hypotheses, data collection tools, statistical population and sample size. A significance level of tests that used in this research was performed based on Kuhn's meta–analysis steps. The data was analyses by CMA2 software.
Results: The best estimate for impact of spirituality and religion–based approaches on depression was 0.48, which was roughly high according to the Cohen's (1988) coefficient of interpretation (spirituality–based approaches and religion had a modest effect on depression).
Conclusion: Discrepancies are effective interventions to reduce depression; it seems that a meta–analysis will help clarify the actual impact of interventions on depression symptoms and will determine the degree of effectiveness. Overall, the results of this study showed that spiritual and behavioral therapies could be effective in reducing the symptoms of depression, but a closer examination of the study revealed the basic difficulties in reporting and the quality of their performance. It seems that conducting accurate research based on the theoretical, scientific background, using authoritative sources related to the teachings, concepts of religion, Islamic culture treatment of depression is essential. It is necessary to study on validity and effectiveness of the procedure and to compare its efficacy with standard golden treatment. It can be said that multi–drug therapy needs to design to Iranian–culture that can increase the effectiveness of secular remedies on Iranian society. Based on these findings, therapists could select and execute treatment patterns appropriate to the problems encountered, and to achieve better and more reliable outcomes.
Keywords: Review, Depression, Spirituality and Religion–Based Approaches.
1
هلجم1
تاعلاطم ناوتان ی ۸ 1۳۹ ( ؛ ۹ :) ۴۵ .
راشتنا طخرب هامرویرهش 1۳۹۸
هلاقم ماظن یرورم دنم
- لیلحتارف
رکیور یشخبرثا نییعت هناشن نازیم رب بهذم و تیونعم رب ینتبم یاهد
یگدرسفا یاه
زیلانآاتم ۀعلاطم کی
یناتساد هبوبحم*
،
1نشور لوسر
،
۲ناج دوعسم یگرزب
،
۳یریعش اضردمحم ییاقآ ماهلا،
۴۵
ضوت ی تاح ون ی ناگدنس
1 ناور یرتکد . هاگشناد ،ینیلاب یسانش شناد باهش
؛ناریا ،مق ،
۲ ناور یرتکد . هاگشناد ،یسانش
؛ناریا ،نارهت ،دهاش
۳ ناور یرتکد .
؛ناریا ،مق ،هاگشناد و هزوح هاگشهوژپ ،یسانش ۴ ناور یرتکد .
؛ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،یسانش ۵ ناور یرتکد یوجشناد . .ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،ینیلاب یسانش
* هٔمانایار :لوئسم ۀدنسیون
@yahoo.com 63 mdastani
:تفایرد خیرات ۳۰
هامرهم 1۳۹۶ ؛ :شریذپ خیرات ۵
ید هام 1۳۹۶
قح راشتنا ظوفحم تسا © ۱۳۹۵
، هلجم تاعلاطم ناوتان ی . ای ن ی ک هلاقم اب سرتسد ی دازآ تسا هک تحت زوجم تخا ی را - غ ی راجتر ی ۰
٫ ۴ ب ی ن للملا ( ی deed.fa / 4.0 nc/
- https://creativecommons.org/licenses/by )
رشتنم هدش تسا هک هب امش هزاجا م ی دهد هک داوم رشتنم هدش رد ا ی ن هلاقم ار اب طرش عاجرا بسانم هب ۀخسن لصا ی
، هب روط غ ی راجتر ی هخسن رادرب ی و زوت ی ع نک ی د .
کچ ی هد :فده و هنیمز یرامیب زا یگدرررسفا
یناور یاه رایررسب عیاررش هب .تررسا ور ررابرد یتاعاطا تررسا مزلا یرامیب نیا ررکم دوع زا یریگولج و نامرد روظنم نازیم و نامرد یاه
نامرد نیا هک یریثأت نیارد .درک بررسک ،دنراد اه
هچراپکی اب لیلحتارف ،هراب ماجنا زا لررصاح جیاتن ندرک
ور راثآ نازیم ،فلتخم تاقیقحت نداد یم مخررشم ار نامرد یاه
.دنک
نآ رب زین رضاح شهوژپ دوب
هناشن شهاک رب ار بهذم و تیونعم رب ینتبم یاهدرکیور یراذگرثا نازیم ،لیلحتارف یشهوژپ یوگلا زا هدافتسا اب ات .دنک یسررب یگدرسفا یاه
شور :یسررب هژاودیلک تسج یاه وجو ناور ،نامرد لماش هدش ناور ،هلخادم ،ینامرد
رواشم ، زومآ ،یرگنامرد کام .دوب یگدرسفا و هدرسفا ،یبهذم ،یونعم ،تیونعم ،ه
یاه
:زا دندوب ترابع لیلحتارف یارب دورو 1
شهوژپ.
هب اه هبش و یشیامزآ تروص ؛دشاب یشیامزآ
۲ ؛دشاب هتشاد دوجو یشیامزآ هورگ کی لقادح . ۳
هزادنا یاهرازبا.
و ییایاپ زا یریگ
؛دش اب رادروخرب یفاک ییاور ۴
شهوژپ عوض وم . ؛دش اب یگدرس فا رد تیونعم و بهذم رب ینتبم یاهدرکیور
۵ یدروم( دش اب هتفرگ تروص یهورگ شهوژپ بلاق رد یس ررب .
؛)دشابن ۶ ور ظاحل زا هک شهوژپ هدزیس ،روظنم نیدب .)دشابن ...ای ینفلت ،یتنرتنیا( دشاب یروضح تاخادم.
نآ یور رب لیلحتارف و دش باختنا ،دوب لوبقدروم یتخانش اه
مرن و اوتحم لیلحت تسیل کچ :زا دوب ترابع شهوژپ رازبا .تفرگ ماجنا رازفا
.CAM2
هتفای :اه هتفای هناررشن شهاک رب تیونعم و بهذم رب ینتبم یاهدرکیور رثا رزادنا داد ناررشن شهوژپ یاه یگدرررسفا یاه
۰٫۸۵ ( دوب ۰٫۰۰1
>
) p نهوک لودج قباطم رثا رزادنا نیا
.دش یبایزرا لااب دح رد ن هجیت :یریگ نامرد ییاراک رزادنا ،ناریا یعامتجا و یگنهرف تفاب هب هجوت اب هناررشن شهاک رد ،بهذم و تیونعم رب ینتبم یاه
تررسا رتهب نیاربانب .دررش مخررشم یگدرررسفا یاه
نامرد رد نارگنامرد .دنریگب رظن رد زین ار هعماج یبهذم و یگنهرف تفاب دوخ یاه
هژاودیلک :اه گدرسفا ،لیلحتارف
،ی بهذم و تیونعم رب ینتبم یاهدرکیور .
۲
۱ همدقم جیار یگدرسفا هب هک تسا یناور لاتخا نیرت
شیازفا هب ور زین یگزات
هب یگدرسفا لاتخا .تسا نایم رد هک یناوارف عویش و رتسگ لیلد
ناور رد ناعجارم ناور یگدروخامرس ،دراد یسانش
هدیمان یکشزپ
یم هب یگدرسفا هدحتم تلاایا رد .دوش هدیمان یناور یگدروخامرس ناونع
یمن یقاب یناور یگدروخامرس دح نیمه رد هشیمه یلو ؛تسا هدش دنام
یم رتارف دح نیا زا و نامرد و دور
ناور یدج یاه یم ار یتخانش
.دبلط
هب ینلاوط رد لاتخا نیا هکنیا لیلد یم اجرباپ تدم
نام ۀمه نآ مئاع و د
یم لماش ار یگدنز داعبا هاگآ دوخ ندوبرامیب زا عجارم ًلاومعم ،دوش
یمن رازگ ار دوخ لکشم و تسین دنک
:دیوگب رامیب تسا نکمم.
« نم
نیا هشیمه متسه یروط
» نآ نارگید یلو ؛ مدآ ار اه
و هتفرگ قلخ اب ییاه
یم فیصوت نیگمغ دننک
( 1 ) ب ۀطبار زا ددعتم تاعلاطم . یگدرسفا نی
یم تیاکح ماگنهدوز گرم رتلااب نازیم و دننک
( ۲ ) و هدرسفا قلخ .
یم رامش هب یگدرسفا یدیلک مئاع زا ،تذل و هقاع نادقف درف .دور
یب و یچوپ و مغ ساسحا هک دنک راهظا تسا نکمم هدرسفا یشزرا
یم لخ رامیب یارب .دنک ینیگمغ اب هک دراد هژیو یتیفیک ًابلاغ هدرسفا ق
ناوت یحور درد کی ار نآ نارامیب زا یخرب .تسا توافتم یلومعم اسرف
یم فیصوت هیرگ یارب یناوتان زا یهاگ هدرسفا نارامیب .دننک
ندرک
یم تیاکش یم نیب زا یرامیب یدوبهب اب هک تسا یتماع نیا .دننک
.دور
ا نارامیب ۀمه ًابیرقت رد لاتخا زورب ثعاب هک یژرنا شهاک زا هدرسف
هفرح و یلیصحت درکراک ماجنا یارب هزیگنا شهاک و یا
حرط نداد یاه
یم هزات یم تیاکش ،دوش دننک
( 1 ) هک کرتشم ۀعلاطم کی ساسا رب .
یمومع تشادهب ردکشناد طسوت مزاس و دراوراه
رد یناهج تشادهب نا
1۹۹۰ رد و تسا ناهج رد یناوتان ردمع تلع یگدرسفا ،تفرگ ماجنا
لاس ۲۰۲۰ یم راظتنا یرامیب زا سپ هک دور تلع نیمود ،یبلق یاه
اکیرما رد یگدنز لوط رد یگدرسفا عویش .دشاب ناهج رد یناوتان ردمع هب نازیم ۲۰ و نانز رد دصرد 1۰
تسا نادرم رد دصرد (
۳ ) گرزب . نیرت
همه ۀعلاطم ۀنومن کی رد ناریا رد یسانشریگ
۳۵ و رازه 1۴ زا یرفن
هک داد ناشن زین روشک رسارس ۲1
مئاع هعلاطمدروم دارفا زا دصرد
دنراد ار یگدرسفا (
۴ ) ببس رد . یفلتخم لماوع زا لاتخا نیا یسانش
هدرک دای تسیز لماوع هک دنا و یناور لماوع و ثراوت ،یتخانش
زا یعامتجا هلمج نآ
ببس اب بسانتم .دنا هویش ،لاتخا نیا یسانش
یاه
نامرد نیا ۀلمج زا .تسا هدش داهنشیپ ینوگانوگ ینامرد رب هواع اه
یتخانش نامرد هب ،ینامردوراد نامرد ،یراتفر
و تیونعم رب ینتبم یاه
ناور ،سیلا یراتفر ،یناجیه ،یقطنم نامرد ،بهذم یدرف نیب ینامرد
تخانش و ینامرد نهذ رب ینتبم یم یهاگآ
درک هراشا ناوت (
۵ ) یلاح رد .
نامرد هک ناور یاه یم هتخانش رثؤم یگدرسفا یارب یتخانش
،دنوش
لاتخا هب اتبم دارفا یریگیپ و تعباتم و عاجرا رد یددعتم عناوم یم هدرسفا یبهذم دارفا یتقو .دراد دوجو یگدرسفا تسا نکمم ،دنوش
نآ یاهرواب ریذپ اب اه
نامرد ربارب رد تعباتم و هب یتنس یاه
هژیو
ناور ناور هب نارامیب نیا زا یرایسب .دنک لخادت ینامرد یرگنامرد
یاه
یب موسرم لیم
یبهذم یاهرواب اب قفاومان ار نآ اریز ؛دنا کاردا ناش
یم دننک ( ۶ ) دننک ساسحا تسا نکمم یبهذم ناعجارم نینچمه .
تسج هب نامرد یوجو ندرکاهر ینعم
هب ناشنامیا نامرد رطاخ
یاه
هب تسا نکمم یبهذم صاخشا ،تیاهن رد .تسا موسرم رطاخ
هدرسفا حرطم زا هجیتن رد و دننک یگدنمرش ای هانگ ساسحا ندوب نآ ندرک
تسج و دننک بانتجا تیامح یوجو (
۳ ) ادخ عوضوم هکنیا هب هجوت اب .
ذم تاعوضوم سأر رد و تسا یبهذم یساسا تارکفت هلمج زا یبه
ناور نیب رد ،دراد رارق شیارگ ناسانش
هکنیا رب ینبم تسا هدش ادیپ ییاه
قراخ یورین ،ادخ هب نامیا رد هداعلا
تردق یعون هک دراد دوجو یا
یم نیدتم ناسنا هب یونعم یتخس لمحت رد و دشخب
وا هب یگدنز یاه
یم کمک رد یرایسب نونکا هک یبارطضا و ینارگن زا ار ناسنا و دنک
م یم رود ،دنتسه نآ یاتبا ضرع رد تیونعم تاعلاطم .دنک
ناور هب هجوت و تسا یساسا و یدج یعوضوم ناهج حطس رد ،یسانش
تسا شیازفا لاح رد اهروشک زا یرایسب رد نآ (
۷ ) زا یرایسب هزورما .
هب ار تیونعم و نامیا ناکشزپ یمسج تماس رد مهم عبنم کی ناونع
یم دارفا دوبهب و هب ؛دنسانش
هنوگ نآ هک یا یم یرورض بلغا اه هک دنناد
و ینید تاداقتعا .دننک هجوت نارامیب یونعم لئاسم هب نامرد دنیارف رد یم هتفرگ رظن رد یناور شمارآ یارب یلماع ،یبهذم نتشادن و دوش
تسا طبترم یشکدوخ راکفا و یگدرسفا یلااب حطس اب بهذم (
۸ ) .
شهوژپ هداد ناشن اه شهاک و ناور تماس رب یونعم تاخادم هک
هدوب طبترم یگدرسفا هتفای .تسا
هک تسا هداد ناشن زین رگید یاه
یبهذم تاخادم هب ،یونعم و
بهذم و تیونعم یگدنرادزاب ریثأت لیلد
ا هب اتبا ربارب رد هب ،یناور تلااتخ
یم یبوخ ناور تماس زا دنناوت
دننک تظفاحم بارطضا و یگدرسفا ربارب رد دارفا (
۹،1۰ ) نیاسکا .
ناراکمه و (
۸ ) زا ادخ هب تبثم ینهذ ریوصت اب دارفا هک دنداد ناشن
هلباقم ناور یاه تیعقوم و دنرادروخرب ییلااب یتخانش هب ار اه
تروص
یم یبایزرا تبثم زا یفنم یبایزرا بلغا هدرسفا دارفا هک یلاح رد ؛دننک
تیعقوم .دنراد اه ( نراکمه و ایعروبا 11
) سررب رد یریگرد ی یبهذم یاه نایم یونعم
نییاپ حطس ،ییارگداینب و تبثم ررادنپادخ رد ناناملسم ررادنپادخ و رت
یریگرد رتلااب حطس ،تیمومع و یفنم شیپ ار اه
یم ینیب نآ .دندرک اه
هناشن هک دنتفایرد یبهذم یاهریغتم لرتنک اب بارطضا و یگدرسفا یاه
میمعت یریگرد اب ،هتفای طوبرم یاه
هیبنت تاذ هب ییاغ فده و هدننک
لباق شیپ ( نمرکاز و نیوگن .تسا ینیب 1۲
) تادابع اب هرادنپادخ طابترا
دنتفایرد و دندرک یسررب ار نانز رد یگدرسفا اب هلباقم رویش و یبهذم هناشن نیب هطبار یادخ ریوصت اب یگدرسفا یاه مهارف و رادم
رد هدننک
ادخ ریوصت اب و یفنم ۀطبار ،نانز دوجو تبثم ۀطبار ،قلاخ و اورنامرف ی
.دراد نامرد ور زا یکی ،تیونعم و بهذم رب ینتبم یاه ینامرد یاه
راکفا ،دیدج تاعلاطم رد .تسا یگدرسفا شهاک یارب بسانم رگن عاونا و یقطنمریغ مهم یفنم یاه
هدرمش یگدرسفا لماع نیرت
هدش دنا ( 1۳ ) و یگدنز زا یدونشخان و یدنوادخ فاطلا هب دیدرت .
تمعن لایخ و تیعقاو ِنتفریذپن ،نآ یاه یفنم رگن نتشاد ،یزادرپ
دش فسأت و نایفارطا هب هب دی
تسا مهم یرما ،نادقف ببس (
۸ ) .
نید هزاس ،یراد یم هک تسا هدیچیپ یا
هناگدنچ راثآ دناوت تماس رب یا
یم رازگ فلتخم ناققحم .دشاب هتشاد یناور و هرواشم زا هک دننک
ناور نید ینامرد یم رادم
شیازفا و یناور تاکشم شهاک یارب ناوت
درک هدافتسا ناور تماس (
1۳ ).
وت اب عیاش یگدرسفا هکنیا هب هج نمض رد هک تسا یناور لاتخا نیرت
۳
هب و تسا هدوب ینوزف هب ور هتشذگ لاس هاجنپ عیاش زا هکنیا ببس
نیرت
یرتسب للع یم هدرمش ندش
راچد هدرسفا دارفا هک اجنآ زا و دوش
مکدوخ هدنزراان و ینیب یم نتشیوخ یزاس
تبثم ریثأت هب هجوت ،دنوش
تیونعم و بهذم یرورض یناور تلااتخا نامرد و یریگشیپ رد
.تسا لیلحتارف یسررب ود رد (
1۴٫1۵ ) نامرد ریثأت نازیم ، یاه
یتخانش نامرد و یراتفر ناور یاه
هناشن رب یتخانش رد ،یگدرسفا یاه
( دش رازگ مک دح ۰٫۳۴
و d=
۰٫۳۷ لیلحتارف یسررب رد .)d=
ناناوجون یور رب زین یرگید (
1۶ ) رد رثا نازیم ، نام
یاه
یتخانش ( طسوتم دح رد ،یراتفر ۰٫۵۳
دش نایب )d=
یسررب کی رد.
ناراکمه و ییاقآ طسوت ناریا رد لیلحتارف (
1۷ ) ریثأت نازیم ،
نامرد یتخانش یاه دش رازگ مک دح رد یگدرسفا نازیم رب یراتفر
( ۰٫۴۷ .)d=
شهوژپ هلمج زا رد یبهذم و یونعم یاهدرکیور ۀنیمز رد هک ییاه
ا نامرد یم ،تسا هدش ماجنا روشک رد یگدرسف شهوژپ هب ناوت
یاه
ناراکمه و یرهلاوب (
1۸ ) یقرت ، ناراکمه و هاج (
1۹ ) و دیمح ،
ناراکمه ( ۲۰ ) اکمه و یراهق ، نار
( ۲1 ) یبارهم ، ناراکمه و هداز
( ۲۲ ) ناراکمه و یناغون ، (
۲۳ ) ناراکمه و یمارهب ، (
۲۴ ) هیدمح ،
( ۲۵ ) یمیهاربا ، (
۲۶ ) یحاتف و ( ۲۷ ) .درک هراشا
مهان هب هجوت اب یناوخ
یشخبرثا هب طوبرم تاقیقحت جیاتن رد هک ییاه
یم رظن هب ،دراد دوجو یگدرسفا شهاک رد تاخادم ماجنا هک دسر
تارف کی نشور هب لیلح رب تاخادم ریثأت یعقاو رادقم نتخاس
هناشن مخشم یشخبرثا نازیم و درک دهاوخ کمک یگدرسفا یاه
هب ،دش دهاوخ نشور یترابع
ماجنا اب رت یم لیلحتارف نداد
هاگدید ناوت
یلک عقاو رد .دروآ تسد هب روشک رد ینامرد یوگلا نیا ییاراک زا یرت
ر زا هدافتسا اب قیقحت نیا لیلحتارف و
1
خساپ یپ رد نیا هب ییوگ
رب تیونعم و بهذم رب ینتبم یاهدرکیور یشخبرثا هک تسا لاؤس هناشن شهاک یکینکت لیلحتارف .تسا ردقچ روشک رد یگدرسفا یاه
هب هک تسا یرامآ رزادنا بیکرت هب ،صاخ یشهوژپ ۀیضرف کی یاج
راثآ ماجنا زا لصاح۲
شهوژپ نداد یم فلتخم یاه
دزادرپ ور نیا .
هیضرف شیامزآ ناکما یم رگشهوژپ هب ار یا
تاعلاطم رد هک دهد
فلتخم جیاتن اما ،تسا هتفرگ رارق شیامزآ دروم و هدش حرطم فلتخم ناکما نیا نارگشهوژپ هب لیلحتارف .تسا هداد تسد هب ار یداضتم و یم ار هتفای هک دهد و هدشرشتنم تاعلاطم عاونا زا لصاح یاه
ر هدشنرشتنم دننک لیلحت صاخ یشهوژپ شسرپ کی ررابرد ا
( ۲۸ ) اب .
نآ رب زین رضاح شهوژپ ،قوف بلاطم هب هجوت دش
زا هدافتسا اب ات
بهذم رب ینتبم یاهدرکیور یراذگرثا نازیم ،لیلحتارف یشهوژپ یوگلا شهوژپ رد یگدرسفا ناگناشن شهاک رب ار تیونعم و ماجنا یاه
هدش
یسررب ناریا رد .دنک
2 یسررب شور ور زا ،شهوژپ فده هب هجوت اب قیقحت نیا رد
« لیلحتارف » هدافتسا
ناشن رثا رزادنا .تسا هدش هدیدپ روضح ۀجرد ای نازیم ردنهد
رد یا
گرزب رثا رزادنا هچره و تسا هعماج رتشیب هدیدپ روضح ۀجرد ،دشاب رت
1. meta-analysis ( تسا
۳۲ ر رادقم و تسا لیلحتارف رد یلصا موهفم رثا مجح .) هطبا
یم ناشن درادناتسا رویش هب ار رگید ریغتم و ریغتم کی نیب .دهد
« یرامآ ۀعماج »
نایاپ ،شهوژپ نیا همان
پاچ تاقیقحت و اه رد هدش
یملع تاجم ( هتشذگ لاس هدزاود لوط رد هک دندوب یشهوژپ
1۳۸۳
ات 1۳۹۵ نامرد رد بهذم و تیونعم رب ینتبم یاهدرکیور ۀنیمز رد )
ریا رد یگدرسفا هدش ماجنا نا
دودح .دنا ۲۵
عوضوم نیا اب شهوژپ
هب هعلاطم جنپ هک دش ییاسانش رازگ لیلد
فارحنا ای نیگنایم ندرکن
هورگ درادناتسا هب هعلاطم تفه و اه
رازگ لیلد هتفای حیحص ندرکن
اه
هداد لیلحت رویش ای ا شهوژپ نیا رد تیاهن رد و دش فذح اه
هدزیس ز
کام هک هلاقم ورو یاه
ظاحل زا و دنتشاد ار یبسانم ۀنومن مجح و د
ور تسا ینتفگ .تسا هدش هدافتسا ،دنتشاد ار مزلا طیارش زین یسانش
ور هیضرف :زا تسا ترابع یسانش ،هعماج ،قیقحت ور ،یزاس
هنومن ور و هنومن مجح هزادنا رازبا ،یریگ
رازبا ییایاپ و ییاور ،یریگ
هزادنا هیضرف ،یریگ ،یرامآ یاه
حیحص و یرامآ لیلحت ور ندوب
لکش .یرامآ تابساحم 1
هنومن روحن ،رادومن یم ناشن ار یریگ
.دهد
تسج عبانم نایاپ :زا دندوب ترابع رضاح شهوژپ رد وجو
همان یاه
یسانشراک هاگشناد یرتکد و دشرا
ۀناخباتک هب رگشهوژپ ۀعجارم( اه
یملع تاجم ،)هاگشناد ناور رزوح رد یشهوژپ
،یسانش عبانم کناب
و یسراف عبانم طقف .ناریا دانسا زکرم و یهاگشناد داهج یتاعاطا یتاقیقحت هژاودیلک .دندش یسررب ،دندش ماجنا ناریا رد هک یا یاه
تسج ناور ،نامرد لماش هدشوجو ناور ،هلخادم ،ینامرد
،یرگنامرد
.دوب یگدرسفا و هدرسفا ،یبهذم ،یونعم ،تیونعم ،هرواشم ، زومآ کام :زا دندوب ترابع لیلحتارف یارب دورو یاه 1
شهوژپ . اه
هب هبش و یشیامزآ تروص ؛دشاب یشیامزآ
۲ یشیامزآ هورگ کی لقادح .
؛دشاب هتشاد دوجو ۳
هزادنا یاهرازبا . یفاک ییاور و ییایاپ زا یریگ
؛دشاب رادروخرب ۴
و بهذم رب ینتبم یاهدرکیور شهوژپ عوضوم .
؛دشاب یگدرسفا رد تیونعم ۵
یهورگ شهوژپ کی بلاق رد یسررب .
؛)دشابن یدروم( دشاب هتفرگ تروص ۶
دشاب یروضح تاخادم .
کام و )دشابن ... ای ینفلت ،یتنرتنیا(
شهوژپ ،جورخ یاه دندوب ییاه
ور طیارش هک هب ای دنتشادن ار یسانش
،یرورم ،یدروم تروص
مه هدش ماجنا یفیصوت و یگتسب .دنا
کچ تحم لیلحت تسیل ور ظاحل زا( او
کچ نیا زا :)یتخانش تسیل
نایاپ باختنا یارب همان
هلاقم و اه کام یاراد یشهوژپ یاه دورو یاه
ماجنا یارب مزلا تاعاطا جارختسا و نآ زا لیلحتارف نداد
هدافتسا اه
کچ و دش هفلؤم لماش روکذم تسیل
شهوژپ ناونع :دوب ریز یاه یاه
ماجنا م ،یگدرسفا ررابرد هدش یارجا لاس ،نایرجم لماک تاصخش
عمج یاهرازبا ،شهوژپ و هنومن مجح ،یرامآ ۀعماج ،تاعاطا یروآ
نومزآ یرادانعم حطس هب یاه
هتفرگراک تابساحم .شهوژپ نیا رد هدش
دش ماجنا نهوک لیلحتارف لحارم ۀیاپ رب (
۲۹ ) لیلحتارف ور نیا رد ؛
،باختنا ،ییاسانش :زا تسا ترابع یلصا ماگ راهچ و عازتنا
هیزجت ۀعلاطم نیا رد .لیلحتو لیلحتارف
ۀلصاف و نیگنایم تارییغت زا ،
نانیمطا ۹۵ شسرپ تارمن یارب یدصرد همان
.دش هدافتسا هطوبرم یاه
ررامآ زا هدافتسا اب تاعلاطم نیب ینگمهان I2
رگنایب هک دش دروآرب
ررامآ .تسا لک یگدنکارپ دصرد Cochran Q
نومزآ یارب زین ندرک
2. effect size
۴
زا راشتنا یبیرا یسررب یارب .دش هدافتسا ینگمهان Funnel Plot
تست مامت .دش هدافتسا و هفرطود اه
۰٫۰۵ P-value <
نعم ا رظن رد راد
.دش هتفرگ هیزجت یارب هداد لیلحتو
لومرف زا تاخادم زا کیره تردق نییعت و اه
.دش هدافتسا رثا رزادنا ۀبساحم
𝑟(𝐸𝑆) = 𝑑
√𝑑2+ 4 𝑑 = 𝑀1− 𝑀2
√𝑆𝐷12+ 𝑆𝐷22 2
هورگ ره نیگنایم =M هورگ ره درادناتسا فارحنا =SD
رادومن 1 شهوژپ رد تاعلاطم دورو روحن .
ۀیدییأت یاراد هعلاطم نیا یقاخا تاظحام
و تاقیقحت تنواعم زا
ب دانتسا و یریگوس نودب جیاتن راشتنا .تسا دهاش هاگشناد یروانف ه
تناما و تقادص اب عبانم هدش ماجنا یلصا عبانم هب هعجارم و یراد
تسا .
۳ هتفای اه
یگژیو هتفای و یفیصوت یاه شهوژپ یاه
تکرش یاه لیلحتارف رد هدننک
لودج رد 1 شهوژپ یمامت رد .تسا هدش هئارا هب ،اه
یراهق شهوژپ زج
( ناراکمه و 1۳۹1
در ییاناوت یلو ؛تسا هدش در رفص ۀیضرف ،) ضرف
شهوژپ زا کیره رد رفص ماغدا سنایراو .دوب توافتم اه
ردش
شهوژپ زا کیره )کرتشم سنایراو(
نآ رثا رزادنا و اه لودج رد اه
۲
.تسا هدمآ
۵
لودج 1 هداد . شهوژپ یفیصوت یاه تکرش یاه
لیلحتارف رد هدننک
هرامش ناونع
رگشهوژپ دادعت عبنم
هنومن ینامرد یوگلا
رازبا دادعت
لج تاس رزادنا
رثا
1 درکیور یشخبرثا
هورگ ینامرد شهاک رب یونعم ،یگدرسفا نازیم
و بارطضا نانز رد سرتسا ناطرس هب اتبم
هنیس ،یرهلاوب
،یریظن ناینامز ( 1۳۹1 ) هلاقم
هعماج(
یسانش )نانز ۲۴
رفن :شیامزآ(
1۲ ،رفن
لرتنک 1۲
)رفن هورگ
ینامرد یونعم ،یگدرسفا سایقم
،بارطضا رتسا س DASS-21
تماس سایقم یونعم SWB-20 ،
ینیلاب ۀبحاصم 1۲
۰٫۳۶ هسلج
۲ هورگ ریثأت ینامرد
یتخانش رب یونعم
یگدرسفا نازیم ،هیدمح
یقرت هاج
( 1۳۸۷ ) )هدنهوژپ( هلاقم 1۶
رفن :شیامزآ(
۸ ،رفن
:لرتنک ۸
)رفن هورگ
ینامرد یتخانش یونعم
،کب یگدرسفا یصیخشت ۀبحاصم
درادناتسا 1۰
۰٫۴۲ هسلج
۳ ریثأت ۀسیاقم
ناور ینامرد درکیور اب یهورگ درکیور و یتخانش
رب یونعم یگدرسفا رتخد نایوجشناد
هاگشناد یاه
نارهت یقرت
،هاج یباون ،داژن
،یرهلاوب شنمایک ( 1۳۸۶ ) هزات( هلاقم و اه
شهوژپ یاه
)هرواشم ۲۴
رفن شیامزآ(
:تسخن ۸
،رفن شیامزآ
:مود ۸
،رفن :لرتنک ۸
)رفن ناور
ینامرد اب یهورگ یونعم درکیور
،کب یگدرسفا شسرپ ۀمان
یصخش تاعاطا 1۰
۰٫۴۹ هسلج
۴ یشخبرثا یسررب
ناور ینامرد
یتخانش یراتفر
بهذم رب روحم
نانز یگدرسفا هقلطم ،هدیلشب ،دیمح
،یگیاب یناقهد هداز
( 1۳۹۰ ) و هرواشم( هلاقم
ناور ینامرد
)هداوناخ ۳۰
رفن :شیامزآ(
1۵ فن ،ر
:لرتنک 1۵
)رفن ناور
ینامرد یتخانش یراتفر
بهذم روحم ،کب یگدرسفا
مود تساریو BDI-II 1۲
۰٫1۳ هسلج
۵ یشخبرثا
هلخادم یاه
یتخانش ،یراتفر
یونعم رد یبهذم بارطضا شهاک
رد یگدرسفا و هب اتبم نانز ناتسپ ناطرس ،حاف ،یراهق
،یرهلاوب
،یوسوم یربکا ،یقازر
( 1۳۹1 ) ( هلاقم و شناد
رد شهوژپ ناور یسانش
)یدربراک ۴۵
رفن شیامزآ(
:تسخن 1۵ ،رفن
شیامزآ :مود 1۵
،رفن :لرتنک 1۵
)رفن ۀلخادم
یونعم یبهذم شسرپ
ۀمان کب یگدرسفا
BDI-II ،
شسرپ ۀمان کب بارطضا
BAI ۸
۰٫۶۵ هسلج
۶ ریثأت یسررب
یهجودنچ نامرد رب یماسا و یگدرسفا رهم
یبا ،هداز
،دنمرنه ،یمشاه کاسب داژن ۀلجم( هلاقم
ناور یسانش
)نید ۶۰
رفن :شیامزآ(
۳۰
،رفن :لرتنک ۳۰ نامرد
یهجودنچ یماسا شسرپ
ۀمان ،کب یگدرسفا
تزع کنزیآ سفن 1۰
۰٫۲۸ هسلج
۶
تزع سفن
نایوجشناد (
1۳۹۰ ) )رفن
۷ زومآ ریثأت
نید گنهرف یراد
یگدرسفا نازیم رب ،یناغون
،یمشتحم قثاو
میحر رپ ،رو
(ییاباب 1۳۸۳ ) ۀمانلصف( هلجم
تایح ) ۴۰
رفن :شیامزآ(
۴۰ )رفن زومآ
گنهرف نید یراد شسرپ
ۀمان ،نوتلیمه
شسرپ ۀمان
ققحم هتخاس ۲۴
هسلج ( ۶ هام
ره )هتفه ۰٫۲1
۸ زومآ یشخبرثا
هب تیونعم رویش
شهاک رب یهورگ رد یگدرسفا
نایوجشناد یمارهب
،یکتشد یرابغ ،هدازیلع
ک ،بانب یمر
( 1۳۸۵ ) هزات( هلاقم و اه
شهوژپ یاه
)هرواشم ۲۰
رفن :شیامزآ(
1۰
،رفن :لرتنک 1۰
)رفن زومآ
تیونعم ،کب یگدرسفا
شسرپ ۀبرجت ۀمان نایوجشناد یونعم ناراکمه و یرابغ
( 1۳۸۴ ) 1۰
۰٫۵۵ هسلج
۹ یشخبرثا ۀسیاقم
ناور ینامرد
هچراپکی یارگ
نامرد ،ینید یتخانش و یراتفر
ییوراد نازیم رب
و یگدرسفا رگن یاه نارامیب دمآراکان
هب اتبم هدرسفا ییوخ یمیهاربا
( 1۳۸۶ ) نایاپ
همان یرتکد(
ناور )یسانش ۴۷
رفن شیامزآ(
:تسخن 1۵ ،رفن
شیامزآ :مود 1۶
،رفن شیامزآ
:موس 1۶
،رفن :لرتنک 1۶
)رفن ناور
ینامرد هچراپکی یارگ
ینید کب یگدرسفا
۸ ۰٫۴۴ هسلج
1۰ ب یشخبرثا یسرر
هورگ ینامرد
یونعم رب یبهذم
شیازفا تهج یریگ ،ینورد یبهذم
ۀلباقم شیازفا ،تبثم یبهذم بارطضا شهاک
یگدرسفا و ظعاو
هداز ( 1۳۹1 ) نایاپ
همان یسانشراک(
دشرا ناور )یسانش ۲۰
رفن :شیامزآ(
1۰ ،رفن
:لرتنک 1۰
)رفن هورگ
ینامرد یونعم یبهذم تهج سایقم
یریگ
یبهذم ،تروپلآ
یبهذم ۀلباقم ،تنماگراپ ،کب یگدرسفا
بارطضا لیپشا رگرب ۹
۰٫۲۶ هسلج
11 یشخبرثا
هورگ ینامرد
یونعم رب یماسا
مئاع هدرسفا و ییوخ
یگدنز تیفیک رتخد نایوجشناد
ناهفصا هاگشناد هیونهق یحاتف
( 1۳۸۹ ) نایاپ
همان یسانشراک(
دشرا ناور )یسانش ۲۰
رفن :شیامزآ(
1۰
،رفن :لرتنک 1۰
)رفن هورگ
ینامرد یونعم یماسا هجرد سایقم
یدنب
،نوتلیمه یگدرسفا شسرپ تیفیک ۀمان
نامزاس یگدنز یناهج تشادهب ۷
۰٫۹۷ هسلج
۷
1۲ یشخبرثا
ناور ینامرد رب یونعم یبهذم بارطضا شهاک
و سرتسا نانز یگدرسفا
رسمه یاراد داتعم ،یرقاب
یلیعامسا و ینگچ
هم راگن
( 1۳۹۴ ) م رد شهوژپ ۀلج
تماس و نید ۴۵
رفن :شیامزآ(
۲۰ رفن
:لرتنک ۲۵
)رفن یشزومآ نامرد
بهذم سایقم روحم
DASS-21 ۸
۰٫۸۶ هسلج
1۳ یشخبرثا
تیونعم رب ینامرد
یگدرسفا شهاک و بارطضا نانز یناشیرپ ناطرس هب اتبم
ناتسپ ،یناشاک یفطل
زارفارس و دیفم رهم
( 1۳۹۲ ) ۀلجم و هشیدنا
راتفر ۲۹
رفن :شیامزآ(
1۵ ،رفن
:لرتنک 1۴
)رفن تیونعم
ینامرد سایقم
DASS-21 ۹
۰٫۵۲ هسلج
لودج ۲ شهوژپ رد یشیامزآ ریغتم لامعا زا لصاح رثا رزادنا . دم یاه
رظن
شهوژپ ( کرتشم سنایراو
SP 2
) (رثا رزادنا ) r
Hedges’g Z
1 1۹٫۶۶
۰٫۳۶ 1٫۵۹
۳٫۷1
۲ ۳۶٫1۲
۰٫۴۲ ۲٫۳۹
۳٫۰۹
۳ ۳۶٫۵۹
۰٫۴۹ ۲٫۸۵
۴٫۲۶
۴ ۴۰٫۴۵
۰٫1۳ ۰٫۵۲
۳٫۰۹
۵ 1۳٫۳۲
۰٫۶۵ ۲٫1۳
۰٫۹1
۶ ۴1٫۳۵
۰٫۲۸ 1٫۶۹
۳٫۰۹
۷ ۸۴٫۸۵
۰٫۲1 1٫1۶
۴٫۲۶
۸ ۵٫۲۵
۰٫۵۵ 1٫۲1
۲٫۳۲
۹ ۴۸٫۰۵
۰٫۴۴ ۳٫۰۴
۳٫۷1
1۰ 1۲٫۶۵
۰٫۲۶ ۰٫۹1
۳٫۰۹
11 ۲٫۲۵
۰٫۹۷ ۸٫۷۷
۳٫۰۹
1۲ ۴٫1۲
۰٫۸۶ ۳٫۴۵
۳٫۵1
1۳ ۲٫۷۲
۰٫۵۲ 1٫۲1
1٫۲۳
نیگنایم ۰٫۴۸
۲٫۳۹ 11٫۰۷
هتفای هب هجوت اب هیونهق یحاتف شهوژپ هب طوبرم رثا رزادنا نیرتشیب ،اه
.تسا ناراکمه و دیمح شهوژپ هب طوبرم رثا رزادنا نیرتمک و یناسنا مولع یارب نهوک
« رثا رزادنا » هب ار هقبط ریز تروص هدرک یدنب
:تسا ۰٫1 ،کچوک رثا رزادنا r=
۰٫۳ رزادناr=
،طسوتم رثا ۰٫۵
رثا رزادنا r=
لودج تاعاطا ساسا رب .گرزب ۲
ریثأت نازیم زا دروآرب نیرتهب ،
اب ربارب یگدرسفا رب بهذم و تیونعم رب ینتبم یاهدرکیور ۰٫۴۸
تسا
یم یبایزرا لااب ًابیرقت نهوک رثا رزادنا ریسفت لودج ساسا رب هک دوش
( ۳۰ )؛
یم نیاربانب ن نیا ساسا رب تفگ ناوت
رب ینتبم یاهدرکیور ،جیات هتشاد یبوخ ًاتبسن ریثأت یگدرسفا مئاع شهاک رب بهذم و تیونعم
.تسا هدافتسا رازبا عون هب هجوت اب تاعلاطم شسرپ هورگ هس هب ،هدش
،کب ۀمان
شسرپ و نوتلیمه ۀبحاصم ۀمان
ۀصاخ هک دندش میسقت DASS
لیلحت ماجنا یاه یم هدهاشم ریز لودج رد هدش
.دوش
،تاعلاطم رد ینگمهان ندوبلااب هب هجوت اب هک تسا رکذ ِنایاش مخاش ساسا رب نویسرگراتم و یهورگریز یاهزیلانآ زا یتوافتم یاه
چیه رد هک تفرگ ماجنا تاعلاطم هب هدشدراو دارفا عون هلمج زا مادک
نآ .دماین تسد هب یرادانعم رثا ،اه
۸
لودج ۳ عون ساسا رب تاعلاطم یسررب . هدافتسا رازبا
هدش
Outcome نیگنایم تارییغت 95% CI P-value Heterogeneity (I2%)
شسرپ
کب ۀمان -۹٫۴۰1 -1۴٫1۶۸ و-۴٫۶۳۴ >۰٫۰۰1 ۹۳٫۳٪
شسرپ
نوتلیمه ۀمان -1۵٫۴۷۴ -1۹٫۹۶۲ و-1۰٫۹۸۶ >۰٫۰۰1 ۷1٫۰٪
شسرپ ۀمان
DASS -۶٫۰۶۹ -1۷٫۸۲۲ و۵٫۶۸۳ ۰٫۰۳1 ۹۸٫۴٪
ایز هب هجوت اب ماجنا یاهزیلانآ ،رازبا هس ره رد ینگمهان ندوبد
و هدش
هدمآ تسد هب یفداصت راثآ لدم ساسا رب اهرادومن یاهرادومن .دنا
لباق ریز رد لصاح .تسا هدهاشم
Forest plot ینزو نیگنایم زا اه
هزادنا یگدرسفا مخاش یریگ
شسرپ هس اب هدش هلخادم هورگ ود رد ،همان
اکشا هک دنتسه لرتنک و ناشن وگراهچ ل
ینزو نیگنایم دروآرب ردنهد نانیمطا ۀلصاف ،نآ فارطا طوطخ و تاعلاطم
۹۵
٪ .تسا دروآرب نیا
صاصتخا نزو اب بسانتم لاکشا نیا رزادنا سوکعم( هعلاطم ره ۀتفای
.تسا )سنایراو
لکش 1 . Forest plot شسرپ رب ینتبم تاعلاطم یارب
کب یگدرسفا ۀمان
۹
لکش ۲ . Forest plot نوتلیمه یگدرسفا ۀبحاصم رب ینتبم تاعلاطم یارب
1۰
لکش ۳ . Forest plot شسرپ رب ینتبم تاعلاطم یارب
ۀمان DASS
هب یسررب روظنم Publication Bias
یاهرادومن ،)راشتنا یریگوس(
Funnel plot شسرپ زا هتسد ره یارب
همان .تسا هدش مسر اه
لکش ۴ . Funnel plot شسرپ رب ینتبم تاعلاطم
کب ۀمان
لکش ۵ . Funnel plot نوتلیمه ۀبحاصم رب ینتبم تاعلاطم
11
لکش ۶ . Funnel plot شسرپ رب ینتبم تاعلاطم
ۀمان DASS
4 ثحب
هلخادم همانرب لماش )یبهذم( یونعم یاه ب هک تسا ییاه
ه زا یعون
هب ،تیونعم ای بهذم هب ای ینامرد ۀفلؤم کی ناونع
ۀلخادم کی ناونع
هلخادم .تسا هدرک هدافتسا نآ زا لقتسم هب نتخادرپ ،یونعم یاه
هویش و یرورض یرما ار تیونعم و بهذم تاکشم راهم یارب رثؤم یا
ناور یم یتخانش هلخادم نیا رد .دنناد
،سدقم یرما هب نتخادرپ اه
اسا یم ضرف یناور تماس س هب و دوش
مه زرا هک یونعم یگتخیر ،اه
یم رب رد ار یگدنز ییاغ فده و یهدانعم رویش نییبت ساسا ،دریگ
ناور بیسآ یم ضرف یتخانش
دوش ( ۳1 ) نیا ینف و یرظن یگدنکارپ اما ؛
هلخادم یارب یظفل کارتشا کی زا دیاب اهنت و تسا دایز رایسب اه
خادم نیا ندادرارق هل
هک یتاعلاطم یسررب .درک هدافتسا هقبط کی رد اه
یم ناشن ،تسا هدش رشتنم ناریا رد هنیمز نیا رد نیا بلغا هک دهد
هلخادم هب اه هدشن هداد حیضوت حضاو روط .دنرادن یلقتسم تیهام و دنا
هلخادم نیا هزورما ناور رد مراهچ یورین ناونع تحت ار اه
یسانش
یم یفرعم ( دننک ۳1 .)
رد تقباطم ۀنیمز نامرد رد یگنهرف یاه
ناور یاه تاعلاطم ،یتخانش
هتفای جیاتن لیلحت .تسا هتفرگ تروص یدرفنم ناشن تاعلاطم نیا یاه
یم نامرد هک ینارامیب دهد شیوخ بهذم و گنهرف اب قباطم یاه
هدرک تفایرد یم ناشن یرتشیب یدوبهب ،دنا
( دنهد ۳،۶،۷،1۳ .)
امرد هک ینارامیب نینچمه ن
یونعم یاه هدرک تفایرد یبهذم
مه ،دنا
هب هب مه و یونعم ظاحل ناور ظاحل
هسیاقم رد یرتشیب یدوبهب یتخانش
یم ناشن یناسک اب نامرد هک دنهد
هدرک تفایرد رلاوکس یاه دنا
( 1۹،۳۲،۳۳ هتفای .)
هک داد ناشن لیلحتارف نیا زا لصاح یاه
اشن شهاک رب بهذم و تیونعم رب ینتبم تاخادم هن
رد یگدرسفا یاه
تسا هتشاد یبوخ ریثأت ،نهوک لودج قبط ناریا .
تبث تاعلاطم هب یلامجا یهاگن اب دودحم تاعلاطم دادعت دنچره ،هدش
یم رظن هب ،تسا رارق تیونعم روحم ار بهذم هک یتاعلاطم نیب دسر
یم هداد رارق راک ساسا ار رلاوکس تیونعم هک یتاعلاطم اب ،دنهد ،دنا
جو توافت هعلاطم دوخ نیا هک دراد دو
یم ازجم یا .دبلط
هب نامرد هک داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن یلک روط تیونعم رب ینتبم یاه
یم بهذم و یسررب اما ؛دنشاب رثؤم یگدرسفا مئاع شهاک رد دنناوت
قیقد تیفیک و رازگ روحن رد یساسا تلااکشا ،تاعلاطم رت
ماجنا نآ نداد یم ناشن ار اه هک دهد
یم هلمج نآ زا ریز دراوم هب ناوت
:درک هراشا قطنم و هدافتسادروم نونف و تاسلج لماک حرش ،تاعلاطم رتشیب رد هب ،نونف نیا زا هدافتسا یانبریز عقاو رد و تسا هدشن رازگ قیقد روط
نایاپ رد اهنت همان
تاعلاطم( تسا هدش رازگ عوضوم نیا اه
۹،1۰،11 .) نامرد ندوبدیدج تروص رد یونعم
لدم کی زا ،هدافتسادروم یبهذم
یونعم نامرد یوگلا یحارط رد یرظن دننام( تسا هدشن هدافتسا یبهذم
تاعلاطم 1،۷،۸ .)
نامرد بلغا نیرمت زا هدافتسا هب اهنت اه
لثم یبهذم ِیلمع یاه
نآرق ای زامن ،ییوگرکذ هفاضا و ندرکاعد و ندناوخ
نآ ندرک کی هب اه
،مخشم ینامرد لکتورپ یتخانش نامرد لثم
هب یراتفر یحارط یاج
هزومآ و میهافم رب ینتبم ینامرد نونف هدرک افتکا یماسا یاه
لثم( دنا
تاعلاطم ۲،۳،۴،۶ .)
چیه نامرد زا کی ییاور یسررب هب اه
دوخ ینامرد لکتورپ ییاوتحم
هتخادرپن .تسا لاؤس لحم لکتورپ ییاور عقاو رد و دنا
رضاح شهوژپ توق طاقن زا و یگنهرف تفاب هب هجوت اب هک تسا نیا
نامرد ییاراک نازیم ،روشک یعامتجا رد بهذم و تیونعم رب ینتبم یاه
هناشن شهاک یوگلا کی یسررب اهنت هتبلا .دش مخشم یگدرسفا یاه
یمن رظن هب یفاک نامرد مدع اب نآ ۀسیاقم و ینامرد هک تسا رتهب و دسر
ماجنا اب یاس ۀنیمز رد هعلاطم نداد هسیاقم ،ینامرد یاهوگلا ر
نیب ییاه
زا کیره تیقفوم و ریثأت نازیم ات دریگ تروص فلتخم یاهدرکیور مخشم رتشیب رگیدکی هب تبسن و نامرد مدع هب تبسن ،اهوگلا نیا
1۲
لیلحتارف نینچ تازایتما زا .دوش فاکش نوچ هک تسا نیا ییاه
یاه
یم نایب ار یشهوژپ تاعوضوم ۀنیشیپ ،دوجوم م ،دنک
هجوتم ار ققح
یم شهوژپ ۀنیمز هک دنک رد .دشاب یزیچ هچ تسا رتهب یدعب یاه
ماجنا ۀمزلا هک تشاد رظن رد دیاب تیاهن لیلحتارف نداد
رد رتشیب یاه
هنیمز .تسا یرورض فلتخم ینامرد یاه
تیدودحم زا ماجنا یاه
لیلحتارف نینچ نداد و عبانم هب یسرتسد ،ییاه
شهوژپ کی رد هک تسا ییاه هدش رشتنم و ماجنا مخشم ۀطیح
.دنا
ات دوش لابقتسا فلتخم تاعوضوم رارکت زا تسا بسانم اذل هنومن هب نینچمه .دوش یسررب رظندم ۀعماج زا رتشیب یاه شیپ تردن
یم کی هک دیآ یم قیفلت و دراو لیلحتارف رد هک یتاعلاطم کی
ۀمه ،دنوش
مخاش لیلحت یارب مزلا یاه ب هدرک رازگ ار اه
وزج نیا و دنشا
تیدودحم ماجنا رد یساسا یاه
یم دیما .تسا لیلحتارف نداد اب دور
هرامآ لماک رازگ موزل رب ینبم یاهدیکأت هراپ یاه
حطس رازگ ،یا
درکیور نوزفازور جاور اب نینچمه و رثا رزادنا دروآرب زین و یرادانعم هتفای قیقد و لماک پاچ رد تیساسح ،یلیلحتارف شیازفا اه
دبای .
5 هجیتن یریگ
هنومن یور صاخ یوگلا کی ینامرد نونف یارجا رارکت کی زا ییاه
ماجنا و دحاو گنهرف شهوژپ ِنداد
یم ار ناکما نیا ،فلتخم یاه دهد
یلک هاگدید جیاتن لیلحتارف اب ات گنهرف نآ رد وگلا نآ ییاراک هب یرت
ب ات تسا هدش یعس زین لیلحتارف نیا رد .دیآ تسد هب صاخ ا
هچراپکی نامرد یارجا زا لصاح جیاتن ندرک و تیونعم رب ینتبم یاه
دوش یسررب ینامرد یوگلا نیا تیقفوم نازیم ،بهذم .
هتفای هب هجوت اب ماجنا ،شهوژپ یاه
شهوژپ ِنداد رب ینتبم قیقد یاه
هزومآ هب طوبرم ربتعم عبانم زا هدافتسا و یملع و یرظن ۀنیشیپ و اه
ینید گنهرف میهافم عماج نامرد لکتورپ کی یحارط و یماسا و
یبهذم گنهرف هب هجوت اب( ماسا و بهذم رب ینتبم )ناریا رد یماسا
یشخبرثا ۀسیاقم و نآ ییاراک و ییاور یسررب و یگدرسفا نامرد یارب یم رظن هب مزلا ییاط درادناتسا نامرد کی اب نآ دسر
، تفگ ناوتب ات
یناریا گنهرف رب ینتبم ینامرد هدرک یحارط یماسا
یم هک میا دناوت
نامرد یشخبرثا ساسا رب .دهد شیازفا ناریا ۀعماج رد ار رلاوکس یاه
هتفای نیا یم نارگنامرد هک تساه یصصخت ۀطیح هب هجوت اب دنناوت
هجاوم تاکشم اب بسانتم ینامرد یاهوگلا ،دوخ یملع ار هدش
رت
مطم و رتهب جیاتن هب و دننک ارجا و باختنا ننئ
.دنبای تسد یرت
References
1. Saduk B, Sadock V. Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences and Clinical Psychiatry. J Urmia Univ Med Sci. 2014;25(3):240-63. doi:10.1176/ajp.149.7.972
2. Peteet JR. Spiritually integrated treatment of depression: A conceptual framework. Depression research and treatment. 2012;2012. doi:10.1155/2012/124370
3. Koenig HG. Religion, spirituality, and health: the research and clinical implications. ISRN psychiatry.
2012;2012. doi:10.5402/2012/278730
4. Vandad Sharifi M, Hajebi A, Radgoodarzi R. Twelve-month prevalence and correlates of psychiatric disorders in Iran: the Iranian Mental Health Survey, 2011. Archives of Iranian medicine. 2015;18(2):76-84.
5. Oei TP, Dingle G. The effectiveness of group cognitive behaviour therapy for unipolar depressive disorders.
Journal of Affective Disorders. 2008;107(1):5-21. doi:10.1016/j.jad.2007.07.018
6. Koenig HG. Research on religion, spirituality, and mental health: A review. The Canadian Journal of Psychiatry. 2009;54(5):283-91. doi:10.1177/070674370905400502
7. Richards PS, Hardman RK, Berrett ME. Spiritual approaches in the treatment of women with eating disorders: American Psychological Association; 2007. doi:10.1037/11489-000
8. Exline JJ, Prince-Paul M, Root BL, Peereboom KS. The spiritual struggle of anger toward God: a study with family members of hospice patients. Journal of palliative medicine. 2013;16(4):369-75. doi:10.1037/11489- 000
9. Schreiber JA, Brockopp DY. Twenty-five years later—what do we know about religion/spirituality and psychological well-being among breast cancer survivors? A systematic review. Journal of Cancer Survivorship. 2012;6(1):82-94. doi:10.1007/s11764-011-0193-7
10. Baqutayan SMS. Managing anxiety among breast cancer’s patients. Advances Psychol Study. 2012;1(1):4- 7.
11. Abu-Raiya H, Pargament KI. Religious coping among diverse religions: Commonalities and divergences.
Psychology of Religion and Spirituality. 2015;7(1):24-33. doi:10.1037/a0037652
12. Nguyen T-vT, Zuckerman M. The links of God images to women’s religiosity and coping with depression:
A socialization explanation of gender difference in religiosity. Psychology of Religion and Spirituality.
2016;8(4):309. doi:10.1037/rel0000060
1۳
13. Koenig HG, Pearce MJ, Nelson B, Shaw SF, Robins CJ, Daher NS, et al. Religious vs conventional cognitive behavioral therapy for major depression in persons with chronic medical illness: A pilot randomized trial.
The Journal of nervous and mental disease. 2015;203(4):243-51. doi:10.1097/NMD.0000000000000273 14. de Maat SM, Dekker J, Schoevers RA, de Jonghe F. Relative efficacy of psychotherapy and combined therapy
in the treatment of depression: a meta-analysis. European Psychiatry. 2007;22(1):1-8.
doi:10.1016/j.eurpsy.2006.10.008
15. van Straten A, Geraedts A, Verdonck-de Leeuw I, Andersson G, Cuijpers P. Psychological treatment of depressive symptoms in patients with medical disorders: a meta-analysis. Journal of psychosomatic research.
2010;69(1):23-32. doi:10.1016/j.jpsychores.2010.01.019
16. Klein JB, Jacobs RH, Reinecke MA. Cognitive-behavioral therapy for adolescent depression: a meta-analytic investigation of changes in effect-size estimates. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 2007;46(11):1403-13. doi:10.1097/chi.0b013e3180592aaa
17. Aghaei E, Paghalee-Jamali S, Abedi A, Mortazavi M. Meta-analysis of the comparison of the effectiveness of drug therapies and psychological interventions on depression symptoms. Culture of counseling and psychotherapy. 2012;3(10). [Persian]
18. Bolhari J, Naziri G, Zamanian S. Effectiveness of Spiritual Grouptherapy on reduction of Depression, Anxiety and stress in women with brest Cancer. Journal of Women Socioligy. 2011;1(3):85-115.[Persian]
19. Taraghijah S, Navabi-Nejad S, Bolhari J, Kiamanesh A. Comparing the Effect of Group Therapy with Cognitive Approach and Spiritual Approach on Depression in Tehran University Girl Students. Conseling Research. 2006;6(21):111-25. [Persian]
20. Hamid N, Bashlide K, Eidi Baigi M, Dehghanizadeh Z. The Effectiveness of Religious-Cognitive Behavioral Psychotherapy on Depression in Divorce Women. Quarterly of Family Counseling and Psychotherapy.
2010;1(1):54-64. [Persian]
21. Ghahari S, Fallah R, Bolhari J, Mousavi M, Razaghi Z, Akbari M. The Effectiveness of Cognitive Behavioral and Spiritual Interventions in Reducing Anxiety and Depression in Women with Breast Cancer. Journal of science and research in applied psychology. 2011;13(4):33-40. [Persian] https://www.civilica.com/Paper- JR_KRAP-JR_KRAP-13-4_003.html
22. Mehrabizadeh Honarmand M, Hashemi I, Basak Nezhad S. The Effect of Islamic Multidimensional Therapy on Depression and Self-esteem in Students. Journal of Psychology of Religion. 2010;4(3):31-48. [Persian]
23. Noghani F, Mohtashami J, Waseq Rahim Parvar F, Babaee G. The Effect of Teaching Religious Culture on Depression. Journal of Life. 2004;10(23):49-56.[Persian] http://hayat.tums.ac.ir/article-1-248-fa.html 24. Bahrami H, Alizadeh H, Ghobari Bonab B, Karami A. The Effectiveness of Teaching Spirituality in a Group
Method on Depression in Students. Conseling Research. 2006;5(19):49-72. [Persian]
25. Hamdiyeh M, Taraghijah S. The Effect of Spiritual Cognitive Group Therapy on the Rate of Depression.
Pejouhandeh. 2008;13(5):383-89. [Persian]http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-۷۰۲-fa.html
26. Ebrahimi A. Comparison between Integrative religious Psychotherapy, Cognitive behavioral therapy and drug therapy on Depression. Isfahan: Isfahan University; 2008. [Persian]
27. Fatahi-Ghannouyeh R. The Effect of Islamic Spiritual GroupTherapy on Depressed Symptoms and Quality of Life in Isfahan University Students. Isfahan: Isfahan University; 2009. [Persian]
28. Howitt D, Cramer D. Introduction to statistics in psychology: Pearson Education; 2007.
29. Sharifi HP, Sharifi N. Research Methods in Behavioral Sciences. Tehran: Sokhan; 2010. [Persian]
30. Delavar A. Theoretical and practical research in the humanities and social sciences. Tehran: Roshd; 2009.
[Persian]
31. Janbozorgi M, Gharavi M. Principle of psychotherapy and cunseling: an Islamic approach. Tehran: Samt;
2016. [Persian]
32. Smith TB, Bartz J, Scott Richards P. Outcomes of religious and spiritual adaptations to psychotherapy: A meta-analytic review. Psychotherapy research. 2007;17(6):643-55. doi:10.1080/10503300701250347 33. Janbozorgi M. The Effectiveness of Short Term Therapy with and without Religious Orientation on
Personality Anxiety factors. Journal of Psychology. 1998;8:343-68. [Persian]
