هدکشناد یناسنا مولع و تایبدا
یشزومآ هورگ یشزومآ یسانش ناتساب
دشرا یسانشراک ۀجرد تفایرد یارب همان نایاپ ۀتشر یسانش ناتساب شیارگ
ناریا یخیرات ۀرود
)یونعم و یّدام (یگنهرف ثاریم رصانع ۀعلاطم ظفاح و ماّیخ راعشا رد ناتساب ناریا
رگشهوژپ :
بلط تقیرط ریصب نیسح
امنهار داتسا :
یمخفا زورهب رتکد
رواشم داتسا :
ناریش یزابهش بیبح رتکد
نمهب 1398
ناونع و :روآدیدپ مان و ماّیخ راعشا رد ناتساب ناریا )یونعم و یّدام (یگنهرف ثاریم رصانع ۀعلاطم
ظفاح / بلط تقیرط ریصب نیسح
داتسا نا امنهار :
یمخفا زورهب رتکد داتسا :رواشم نا
بیبح رتکد ناریش یزابهش خیرات :عافد
07 / 11 / 98
دادعت حفص :تا 116
.ص
هرامش نایاپ :همان /یسانش ناتساب هورگ
شخب :هدیکچ ی
گنهرف رصانع زا ی
ا
ِناری ملاسا نارود ی
ثأت تحت ری ا ناری و هتشاد رارق ناتساب
ا نی گنهرف موادت ی
بدا رد ًاصوصخ تای
نافرع ی ش ظفاح .تسا دوهشم یزاری
دس رعاش ۀ
متشه
رجه ی کح و می خ رمع مای ر و مجنم،رعاش نادیضای
دس ۀ ن مجنپ زی ناوارف هب ی ا زا ننی رنصانع
ا و دنا هدومن هدافتسا نی
ثأت یریذپری ا هننوگ هنب
تنسی دنمهوکنش نارود هنب بونسفا هنک
توم(ناتساب فی
با رد تاّرک هب ) ناشتای
د هدی م ی نچمه و دوش نی
ثأت ری سودرف ی ناونع هب یکی
رتگرزب زا نی
م ثاری ناتساب گنهرف نراد ی
نشور هب ناشراعشا رد ی
سررب لباق تسی
ا.
نی رصانع
ا راعشا رد نی
م ار رعاش ود ی
د ود هب ناوت ۀتس
ونعم رصانع لماش،هدمع ی
دام و ی سقت می دنب ی
ونعم رصانع زا دارم.درک ی
زوح هب نتخادرپ ۀ
ا بهذم و هفسلف ناری
رصانع زا دوصقم و ناتساب
دام
،ی م ثاری ا راعشا رد هرود نآ بوملم نی
م رعاش ود ی
ونعم رصانع .دشاب ی
نافرع و تمکح:
ا یناری آ،دوجو تدحو ثحبم و نیی
نشابداش و بارش،ناغم ی
نسوم و یقی نغ و تنمی ندرمنش
اهنشج و کسانم،مد یی
و زرونن دنننام نییآ،یتنسرپرهم،ادلی
نناورز ی ارگربج و تنمکح،یی
ناورسخ هشیدنا،ی اه
ی دمّرخ کدزم،نانی نام و
هّرف،ی ا بدقت،یدزی شون،شتآ
ندی رون،بارنش
م لماش ار تملظو ی
دانم رصانع و دنوش ی
نسوم تاودا و تلاآ:
یقی و بانبر و گننچ دنننام
زاب،دوع ییاه وگ و ناگوچ دننام جنرطش،ی
ماسا،درن و ی
ا هروطنسا ناگدازهانش و ناهاشداپ ی
شمج نوچ دی
ک و ورسخی ک و دابقی س و شووای ماسا،
ی طاسا یری نس و از و متنسر نوچ غرمی
اهناتساد نانامرهق ی
ش ورسخ دننام هناقشاع نیری
نچمه و نی شا ءای ع و رعنش رد بوملم رصان
خ مای دکشتآ، رمجم دننام ظفاح و ه
اهرازبا،دوع، نادشتآ،
ی آ و مزب نینی مانج نونچ بارنش
م مُخ،قیربا،ی نب هب طوبرم تاودا و تلاآ... و
دای هاشداپ ی د،جات نوچ رسفا،میهی
هک مج ماج و
وحن هب ی روآدای ا ناری پ شی مرب رد ار تسا هدوب ملاسا زا دنریگی
. نایاش تنلع هنک تنسا رکذ
ا باختنا نی دب رعاش ود نی
هک تسا هدوب تهج یاهنامدای
ناوارف ی ا زا ناری م ار ناتساب ناونتی
سبو دومن هدهاشم نانآ راعشا رد یرای
دام رصانع زا ی
ونعم و ی ا ناری کرتنشم روط هب ناتساب
نم هدهاشم رعاش ود ره راعشا رد ی
انپ در هنک ًانصوصخم و دونش ی
دنا هنشی انه ی خ نی و ما
ثات یراذگری م روفو هب ار وا
ی نچمه و دومن هدهاشم ظفاح راعشا رد ناوت نی
انع اب تی ا هنب ننی
م،تاکارتشا ناوتی
اهتشادرب هب ی
ره توافتم کی
ا زا نی ا زا رعاش ود ناری
ن ناتنساب زنی
هنجوت
.درک :فده 1 زا دعب نارود راذگریثات نارعاش زا نت ود رب ناتساب ناریا یگنهرف ریثات یسررب) ملاسا
ظفاح و مایخ ینعی 2 رصانع زا یخرب رارکت و یملاسا نارود ات ناتساب نارود زا ناریا ندمت یگنهرف موادت یسررب)
نآ یگنهرف 3 یزاس تیوه)
4 یگنهرف یزاسزاب)
شور :شهوژپ یسانش یفیصوت
- یفیک و یلیلحت -
یا هناخباتک
هتفای اه راعشا زا یشخب یزاریش ظفاح و مایخ رمع میکح: هنشیدنا ریثانت تنحت ار دوخ
هدونب یدام مه و یونعم ی هزوح رد مه یریذپریثات نیا و دنا هدورس ناتساب ناریا یاه راذنگریثات رعانش ود رنه رد کرتنشم یا هنوگ هب یگنهرف رصانع نیا زا یرایسب.تسا ن ازنخ زا فنلتخم یاهتنشادرب و توانفتم یانه هبنج هب اهنآ کی ره هک دنچ ره،هدوب ریا یگنهرف .دنا هتشاد هجوت زین ناتساب نا
هجیتن :یریگ رنظنم زا هنچ و یفنسلف و یرکف رظنم زا هچ یرجه مجنپ ۀدس رعاش مایخ
نینیآ زا یمیهافم.تنسا هدومن هدافتسا تاّرک هب ناتساب ناریا یگنهرف رصانع زا،یّدام رکف ۀموظنم رد دنمانب یرهد ار وا یا هدع تسا هدش بجوم یتح هک یناورز یناتساب ی
هنب ماّیخ یفسلف و یساسا یاه شسرپ و یداقتنا هاگن صوصخ رد.دروخ یم مشچ هب وا تارنکفت میناونتیم ... و رانیتخا،ربج،داعم،تایح،گرم نوچ یفسلف و یبهذم میهافم ندنش هدننگارپ و یقوجلس دهع روباشین ۀدز ینطاب طیحم.مینادب لیخد ار نایلیعامسا ب هک شی ادف نارای و حابص نسح مان و دننا هدوب ناتساب یاه هشیدنا ریثأت تحت تدش ه
رنب دنندوب ینانم ناورنیپ هک نایکدزم و نانیدمّرخ قیرط زا ناتساب ناریا ۀفسلف ریثأت هنب هراشا.تسا هتفرگ ارق شاکنک درومدیاقع نیا رادانعم تاطابترا و یلیعامسا نایعیش ننّیخ راعننشا رد ناتننساب ددننعتم یاننه هراوداننی و ناهاننشداپ و ریطاننسا دننننام هننب ما
زا وا ناوارنف یریذنپریثأت زا نانشن ...و )غرمیس(اقنع،شووایس،دابق،دیشمج،ورسخیک یانیحا رنصع هب کیدزن ماّیخ راگزور هک تفگ دیاب نینچمه و هدوب ناریا ناتساب نارود
هنب تنیانع انب مانّیخ رد همانهانش نونچ یراثآ و تسا نایناماس نامز رد یلم تیوه ریثأت ناوارف تادانتسا و یراوخدانش و ینشابداش نوچ یمیهافم.تسا هتشادییازسب تا
یانهنامدای زا نیننچمه وا.تنسا هنتفرگ ماو هب همانهاش زا ماّیخ ار مد ندرمش تمینغ نانبز نونچ ییاهنامدای،تنسا هدونمن هدافتنسا دونخ راعنشا رد ناتنساب ناریا ددعتم م زا یکی ماّیخ همان زورون باتک هکنیا هب هجوت اب(زورون،یولهپ هدنام یاج رب راثآ نیرتمه
گنچ نوچ یناتساب ددعتم یاهزاس و تلاآ،)دوشیم بوسحم یناتساب نشج نیا ۀرابرد نوننچ نآ ۀننمزلا یاننهرازبا و تاودا و یراوخبارننش مننسارم هننب هراننشا،طبرب و رد یهانشداپ اسنهک داینب یاهرازبا هب هراشا نینچمه و ... و یحارص،هدکیم،حدق،ماج جات،تخت نوچ ناریا و تنسا هدونب یریذنپ ریثأت نیا تدش زا یشان یگمه مج ماج و
تانیعابر رد رتاوت هب )فیتوم(ناتساب هوکش اب ناراگزور هب بوسفا هک هدوب نانچ ارجام .تسا هدش سکعنم وا هژاو :یدیلک یاه و ینشابداش،ناتساب نارنیا ریطاسا،ناتساب ناریا یگنهرف رصانع،ظفاح،ماّیخ
نافرع،برط
1 فده و همدقم -
1-1 - همدقم
تمکح،نویولهف ۀشیدنا ریثأت تحت ملاسا زا دعب یناریا نافرع و قارشا تمکح
،یضر(تسا هدوب ناریا ناتساب نارود رد رون باحصا و یناورسخ 1380
: 18 )
رد تشترز ینیبناهج ًاصوصخ و ناتساب تمکح یراذگریثأتو و یرکف تایح ۀمادا
رعاش ار تشترز هکنانچنآ تسین هدیشوپ یسک رب یملاسا ۀرود رد نایناریا یونعم نیرز(دنا هتسناد ینافرع ۀبرجت کی ۀلوقم زا ًابلاغ ار وا یحو و ناتساب یفوص
،بوک 1367 : 22 - 23 ِیبدا و یرکف ثاریم اب هکنیارب هولاع زین ظفاح.)
فسلف و یملاک،ینید،یسردم،هنایفوص هک تفگ ناوت یم،هتشاد ییانشآ دوخ یایند ِی
هدوب دوخ زا شیپ ِتمکح و ملاک و ینافرع یاه ینیب ناهج ۀلابند وا ینیب ناهج
،یروشآ(تسا 1377
: 10 اب.تسا هدوبن ینثتسم لصا نیا زا زین مایخ هدعاقلا یلع و )
یا رد اذل هدش هتخادرپ رعاش ود نیا هب رتمک رظنم نیا زا هکنیا هب تیانع شهوژپ ن
یفیصوت یشور اب هک هدیدرگ شلات -
رصانع هب گرزب رعاش ود نیا راعشا رد یلیلحت
هک دنچ ره،دوش هتخادرپ یونعم رظنم زا هچ و یدام رظنم زا هچ ناتساب ناریا یگنهرف رظندم دیاب ار یگدینت مهرد نیا و دومن نییعت ناوت یمن رصانع نیا نایم یصخشم زرم دوجو نیا اب،داد رارق .دومن یم یمازلا کیکفت نیا ،ثحابم دنمراتخاس نایب یارب
1-2 - شهوژپ فادها
1 ملاسا زا دعب نارود راذگریثات نارعاش زا نت ود رب ناتساب ناریا یگنهرف ریثات یسررب)
ظفاح و مایخ ینعی
2 یخرب رارکت و یملاسا نارود ات ناتساب نارود زا ناریا ندمت یگنهرف موادت یسررب)
نآ یگنهرف رصانع زا 3 یزاس تیوه)
4 یگنهرف یزاسزاب)
2 - نابم ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2-1 - هلأسم نایب
رنظنم زا هچ ناتساب ناریا یگنهرف رصانع ریثات صوصخ رد عماج یشهوژپ نونک ات دراونم هنب ًافرص و تسا هتفرگن تروص ماّیخ راعشا دروم رد یونعم رظنم زا هچ و یدام
رد.تنسا هدنش افتکا ماّیخ یرکف یایند رب یناورز یاه هشیدنا ریثات دننام صاخ درونم
و هدونمن یسررب ار ظفاح راعشا رد یناریا تیوه هک هتفرگ تروص ییاهشهوژپ زین ظفاح نارنیا ریثانت رد هنکنیا انی و هنتخادرپ ظفاح راعشا رد انسیدزم نییآ شقن هب هکنیا ای یمانمت ًانبیرقت هنک عماج تروص هب و تسا هدش زین ظفاح هب یتاراشا نافرع رب ناتساب یا یگنهرف ریثات یایاوز یاهشهوژپ دنمزاین و هتفرگن تروص دیامن یسررب ار ناتساب نار
تحت شیوخ راعشا زا یرایسب رد ظفاح هک تشاد هجوت دیاب نینچمه.دشاب یم یرتشیب شهوژپ دروم،رعاش ود نیا یفسلف و یبدا ناوارف تاکارتشا و هدوب ماّیخ میقتسم ریثات گ ناوت یم تیاهن رد.تسا هدوب ناگدنهوژپ زا یرایسب هنبنج هنب اهشهوژپ مومع هک تف
ینسررب بینه و هتنشاد هجوت رعاش ود نیا راعشا رد ناتساب ناریا ریثات زا یصاخ یاه رعاش ود نیا راعشا رد ناتساب ناریا یگنهرف عونتم رصانع زا لماک یششوپ هک یعماج د نیا یبدا و یرکف طابترا هب اهشهوژپ نیا زا کی بیه رد و هتفرگن تروص دنهد ه ارا و
ناریا زا ارعش نیا یود ره ریثات اح نیع رد و مایخ زا ظفاح یریذپریثات و گرزب رعاش .تسا هدشن هجوت هلاسر کی بلاق رد ملاسا زا شیپ
2-2 - قیقحت یاهشسرپ
1 مایخ راعشا رد یونعم تروص هب هچ و یدام لکش هب هچ ناتساب ناریا یاه هشیدنا ایآ.
؟تسا هدوب یّلجتم ظفاح و 2 هبنج.
؟ هدوب تروص هچ هب نآ یگنوگچ و یریذپ ریثات نیا نوگانوگ یاه
3 رد ناتساب یگنهرف کرتشم رصانع و ناتساب ناریا زا یریذپ ریثات نیا تاکارتشا .
؟تسا هدوب هنوگچ نآ توافتم یاه هبنج نینچمه و رعاش ود نیا راعشا
2-3 - شهوژپ ۀنیشیپ
دشرا یسانشراک عطقم رد طبترم تاعوضوم اب همان نایاپ ود کادناریا هناماس رد
هتشاگن زاریش هاگشناد رد یادرم یلعناج یاقآ هک تسخن همان نایاپ رد هک دراد دوجو ملاسا زا شیپ یگنهرف رصانع و هتخادرپ ظفاح رعش رد یناریا گنهرف یسررب هب تسا ع نیا دومن و نآ زا دعب نارود و هبنج زا رتشیب و هدومن یسررب ار ظفاح رعش رد رصان
یماسا و یخیرات یاهتیاور دننام ناتساب ناریا یدام رصانع یسررب هب یبدا یاه هولاع هلاسر نیا رد.تسا هدش هتخادرپ مهلاثما و ناگوچ،یقیسوم،ریطاسا و ناهاشداپ نج هکلب هدشن هتخادرپ ناتساب ناریا هب صاخ روط هب هکنیا رب رد هچ ناریا یگنهرف هب
و یبهذم یاه هبنج ریثات هب نینچمه و هدش یسررب یملاسا نارود هچ و ناتساب دهع هلیمج مناخ هک مود همان نایاپ رد. تسا هتخادرپن ظفاح رعش رد ناتساب ناریا یفسلف یتشترز یاه هشیدنا یسررب هب تسا هتشاگن ارنآ یلیبدرا ققحم هاگشناد رد یبارهس –
د یناریا ناریا یبهذم و یونعم یاه هبنج ریثات هب ًافرص و هتخادرپ ظفاح ناوید ر
طبترم هک یا هلاسر بیه زین ماّیخ دروم رد .تسا هدیدرگ مامتها ظفاح راعشا رد ناتساب تلاجم هاگیاپ رد.تسا هدشن هتشاگن دشاب مایخ راعشا رب نآ ریثات و ناتساب ناریا هب حدمحم زا یا هلاقم زگمرون یصصخت راهب رد یحتف للها حیبذ و لصا رادکین نیس
94 و هدش هتخادرپ مایخ راعشا رد یناورز یاه هشیدنا یسررب هب هک هدش هتشاگن
زییاپ یناریا تاعلاطم هلجم رد نایناریمن نویاتک مناخ زا یا هلاقم رد نینچمه 89
اب
ب یافرع راثآ اب اه تاگ رد تشترزوشآ ینافرع راکفا شجنس و یسررب ناونع گرز
یناسنا مولع عماج اتروپ رد.تسا هدش هتخادرپ زین ظفاح هب، یارس یسراف ناملسم هک دراد دوجو ناریا یلم هسامح و ظفاح ناونع اب قلطم یقلاخ لاج رتکد زا یا هلاقم یریطاسا یاهناتساد هب ظفاح ناوارف تاراشا و ظفاح راعشا رب همانهاش ریثات یسررب هب اریا و یسودرف همانهاش .تسا هتخادرپ ناتساب ن
ناتساب ناریا یگنهرف یاه هبنج مامت ًابیرقت هک یلماک یسررب بیه هک تفگ ناوتیم رد ًاصوصخم اه یسررب نیا و هتفریذپن تروص،دهد ششوپ ظفاح و مایخ راعشا رد ار
.تسا هدوب زیچان رایسب ماّیخ دروم
2-4 - اه هیضرف
یشخب یزاریش ظفاح و مایخ رمع میکح یاه هشیدنا ریثات تحت ار دوخ راعشا زا
هدوب یدام مه و یونعم ی هزوح رد مه یریذپریثات نیا و دنا هدورس ناتساب ناریا راذگریثات رعاش ود ره رد کرتشم یا هنوگ هب یگنهرف رصانع نیا زا یرایسب.تسا ن ازخ زا فلتخم یاهتشادرب و توافتم یاه هبنج هب اهنآ کی ره هک دنچ ره،هدوب ف .دنا هتشاد هجوت زین ناتساب ناریا یگنهر
2-5 - فیراعت
2-5-1 - گنهرف
هب دراد دوجو گنهرف ۀلوقم زا عونتم سب و نوگانوگ فیراعت هکنیا هب تیانع اب یم افتکا دهد یم ه ارا گنهرف زا دشر ۀمانشناد رد رولیات دراودا هک یفیرعت
شناد زا یا هدیچیپ ۀعومجم گنهرف:مییامن و تاداع،تایقلاخا،نیناوق،اهرنه،اهرواب،اه
عماج زا یوضع ناونع هب درف هک هچره ۀمانشناد(دوش یم فیرعت دریگ یم ارف شیوخ ۀ
،دشر 1398 .) لماش یا هعومجم ار گنهرف باکول یرنه
:باکول(.دنادیم نید و هفسلف،اهشنیرفآ،ملع،تایبدا،رنه 1368
، 4 نیا رد تقیقح رد.)
اسا یماسا،اهرنه،شهوژپ رصانع ناونع اب یگنهرف یاهشنیرفآ و اهیزاب،ناهاشداپ،ریط
گنهرف یونعم رصانع،اهنشج و کسانم نینچمه و هشیدنا و نید،هفسلف ۀزوح و یدام .تسا هدش یقلت
2-5-2 - ناتساب ناریا
کیدزن قرش هب ار رود قرش و یزکرم یایسآ هک ناریا تلاف ییایفارغج صاخ تیعقوم
،دزاس یم لصتم اپورا و جاوما زکارم نیرتمهم زا یکی هب زابرید زا ار هقطنم نیا
هدش زاغآ خیرات زا شیپ نارود زا هک ینوگانوگ تلاوحت و اهگنج و اهتنوکس و اهترجاهم نیا اب.تسین نشور یتسرد هب ناریا تلاف رد ناسنا روضح ۀقباس.تسا هدرک لیدبت زا ار یناسنا یاهتیعمج ترجاهم امتحا ناققحم یضعب اح یایسآ،اقیرفآ
نیرتنهک ًارهاظ.دنا هدرک حرطم ار ناریا تلاف یوس هب دنه ۀراق هبش و زاقفق،یزکرم و ناسارخ رد هدش تفای ناریا رد نونکات هک میدق یگنس هنیرید ۀرود هب طوبرم لحم اجنآ رد هدمآ تسد هب یگنس یاهرازبا تمدق هک دراد رارق دور فشک ۀناخدور رتسب رد
دودح ار 800
ازه و ناسنا یگدنز هب طوبرم یراثآ و دهاوش.دنا هدز نیمخت اس ر
طاقن رد اهندمت نیتسخن کیدزن(وتوه راغ،)رهشهب(دنبرمکراغ هلمج زا.تسا هدمآ تسد هب ناریا فلتخم تخت یبرغ بونج(نوکاب لت،)هاشنامرک(بایسآ ۀپت،)رهشهب برغ رد ناجیرت
تفه و شوش ۀپت،)لباز(هتخوس رهش،)دیشمج ۀپت،)شوش یقرش بونج(هپت
یحاون هک تسا رکذ نایاش ... و )ناشاک(کلیس،)نلایگرابدور(کیلرام ۀپت،)هدقن(ولنسح رگید زا شیپ نیرهنلا نیب اب شطابترا هب هجوت اب ناریا تلاف یبرغ بونج و یبرغ یطخ ناتسزوخ تشد رد م ق موس ۀرازه زاغآ رد هکنانچ.دش یخیرات ۀرود دراو یحاون ا یریوصت ار نآ هک دش عارتخ
« نیزاغآ یملایا »
رد طخ نیا زا ییاه هنومن.دنناوخ یم
هدمآ تسد هب لباز ۀتخوس رهش رد یتح و براف نایلم لت،رواگنک ۀپت نیدوگ،کلیس ماّیا نآ رد تلاف قطانم رگید اب ناریا تلاف برغ یگنهرف طابترا ۀدنهد ناشن هک تسا تلاف برغ نکاس یموب ماوقا نیرت هدمع.تسا :زا دندوب ترابع امش هب بونج زا ناریا
.اهیتوگ و اهیبولول،اهیساک،اهیملایا خیرات اّما
« ناریا » ینعم هب
« اهییایرآ نیمزرس »
دنه(ییایرآ ماوقا زا یهورگ ترجاهم اب
دندوب ییاپورا و دنه ماوقا زا دوخ ناییایرآ.دوش یم زاغآ ناریا تلاف لخاد هب )یناریا و زا ییادج زا سپ هک یم یزکرم یایسآ رد م ق مود ۀرازه رد شیوخ ناداژن مه
مان اب نایناریا نهک نیمزرس زا یتشدرز یاهنتم رد.دنتسیز
« جیو ناریا »
هدش دای
نیا زا.دش زاغآ ناریا تلاف خیرات رد ینیون ۀلحرم ییایرآ نادراو هزات نیا دورو اب.تسا لس،نایشنماخه و دام یسایس ماظن یریگ لکش دهاش دعب هب ناریا حتف زا دعب(نایکو
تسکش زا دعب.میتسه ناریا رد نایناساس و نایناکشا،)ینودقم ردنکسا طسوت روشک ۀداتفارود یحاون هب هک یناساس هاشداپ نیرخآ موس درگ دزی بارعا زا نایناساس رد ینادرگرس اهلاس زا سپ،دوب هتخیرگ 651
(یدلایم 31 یبایسآ رد ورم یلاوح رد )ق ه
م اب.دش هتشک نداهن رس تشپ اب ناریا هکلب،دمآ نایاپ هب یناساس ۀلسلس اهنت هن وا گر
یوسوم:ک ن(دش شیوخ تایح یملاسا نارود دراو دوخ یناتساب یایند :یدرونجب 1367
، 529 - 522 .) ناریا یگنهرف ثاریم هک تفگ ناوتیم رتحضاو روط هب
هب هک تسیناساس یروطارپما ثاریم زا یشخب یملاسا دهع رد ناتساب یدعب نورق
زا شیپ ناریا هب هک یملاسا نوتم زا یرایسب و قارشا خیش،یسودرف .تسا هتفای اقتنا .دنا هدومن مادقا شراگن هب یناساس دانسا ۀیاپ رب دنا هتخادرپ ملاسا
2-6 - اهشور نیا اب ظفاح و ماّیخ راثآ یسررب تلاکشم و یبدا راثآ ریسفت رد نیون یاهتفایهر
رعش رد ثحب بوسحم ناهج و ناریا بدا ناگرزب زا هک مایخ و ظفاح نوچ ینارعاش
یمن ییاج هب یهار مه هب تبسن ود نآ ۀطبار و تایبدا و نابز زا ثحب نودب،دنوش یم یادتبا رد مینک شهوژپ ینارعاش نینچ ۀرابرد میهاوخب هک یا هنیمز ره رد اذل و درب هتخانش یدودح ات ار نانآ یرعش نابز دیاب رما نشور نآ اب ار شیوخ فیلکت و
دنچ زا نتفگ نخس،رعاش ود نیا کبس و ینابز یاهیگژیو هب نتخادرپ زا شیپ اما.میزاس .دراد ترورض دیدج بتاکم رد هیرظن یاهلاس اب نراقم
1930 تفرگاپ یبتکم اکیرمآ رد
(موسنار ورک ناج نآ عضاو هک تسا فورعم ون دقن هب هک تفای جاور و John Crowe
Ransom تسا تویلا با یت و زدراچیر یارآ زا هتفرگرب تقیقح رد بتکم نیا.دوب )
ۀدیا زا ضوع رد و هدومن طارفا رایسب هاگدید نیا رد موسنار اما
« هناسانش یتسه دقن »
و
(بانش یتسه نادقتنم زا Ontological critics
هک ینادقنم ینعی؛تسا هدرک عافد )
جوت یبدا رثا ِدوخ یتسه هب طقف و طقف (ون نادقتنم.ریغلا و دنراد ه
new critics )
(دنا هتسب ت ارق رادفرط Close reading
داقتعا رثا ءزج هب ءزج لیلحت و هیزجت هب و )
یعامتجا و یسایس ل اسم و وا یرکف عبانم و رعاش تیصخش و تینهذ هب و دنراد (تاسمیو.دنهد یمن ناشن هجوت،طوبرم Wimsatt
(نراو،) Warren نلآ و )
Tate(تیت نوچ ینارعاش راثآ هک دسر یم رظن هب اّما.دنتسه نادقتنم هنوگنیا زا )
هیرظن نینچ ۀیاپ رب ناوتیمن ار دنتسه ناوارف یگدنز حناوس یاراد هک ار ماّیخ و ظفاح رد ناوت یم هک ییاهرایعم هلمج زا،رعش ۀرابرد تواضق یارب هک ارچ.دومن یسررب یا یوضع رعاش هک تسا نیا دیشیدنا شدروم و تسا عیسو ۀعماج کی یگنهرف یاضعا زا
هطساو یب و هطساو اب و میقتسمریغ و میقتسم یبرجت یاه هتخودنا عاونا ار وا تینهذ هعماج و خیرات نماد رد وا نتفای شرورپ و نتسیز لصاح هک دزاس یم یا
،نایرادمانروپ(تسا 1381
: 212 (شره رظن ناوت یم یراوشد هب ور نیا زا.) E.D Hirch
)
پ ار :دیوگ یم هک اجنآ،تفریذ
« یاراد،دریذپب دناوت یم هک یفلتخم یناعم مغر یلع رعش
ینعم نآ فشک زین لیوأت راک و رعاش یلصا تّین نامه هک تسا رادیاپ و تباث ینعم کی تسا تباث (»
:نایرادمانروپ زا لقن:کباب،یدمحا 1381
: 211 .)
اک هب اجنیا هدرک حرطم رسوه هک قفا یانعم شره رظن هب ییانعم قفا دیاب:دیآ یم ر
نآ یانعم هک یسیلگنا یا هژاو هک تسا هدز اثم شره.تخانش ار هژاو ره
« یزبس »
قفا اب هک دبای یم یتللاد اراکشآ، وراموردنا راعشا رد یصاخ ییانعم قفا رد ،تسا هژاو نیا ییانعم قفا تخانش؛کیتونمره راک.دراد توافت زورما نابز رد هژاو نیا ییانعم رد یخیرات یسررب ور نیا زا.تسا وراموردنا نخس رد دعب ماگ رد و راگزور
« یاهرناژ
یبدا » قفا،یصاخ یاهرناژ بوچراهچ رد نتم ندادرارق اب.دنبای یم یا هژیو تیمها زین
:مینک یم نییعت،یبسن یا هنوگ هب و یدودح ات ار نآ ییانعم
« زا شیپ هک تسور نیا زا
رنآ ًلاومعم،نتم لیوأت هب زاغآ رعش،هرواحم نوچ یعون،میهد یم یاج هتسد کی رد ا
لیبق نیا زا و هسامح،نامر،یلومعم رثن،یملع رثن،یماظن مکح،یلّزغت (»
،یدمحا 1388
: 596 تلاسر یاهیراوشد و یلک یانعم نییعت ۀرابرد شره ۀلاسر مود شخب .)
ۀیرظن هیلع ار دوخ داقتنا شره شخب نیا رد.دراد صاصتخا کیتونمره
« فلوم گرم »
هب ماهبا هنوگ تفه باتک رد نوسپما مایلیو طسوت فلوم گرم حلاطصا.دزاس یم هجوتم هاگدید دقن شره.تسا هدش هدرب راک
« فلوم گرم »
نییآ ناگدنسیون
« دیدج دقن »
ۀژیو
شره رظن هب.دزات یم نآ رب تخس و دهد یم رارق هلمح دروم ار هدحتم تلاایا
« ضرف
ن تسا یهاگدید فلوم نهذ زا رثا ییادج نهذ لماک ییانعم هب و ارگ یبس
ارگ (»
،نامه 596 نآ اب دیابن ای و تسین تفایرد لباق هدنسیون تین هک دیوگ یم ربماداگ.)
ندیمهف تسا مهم هچنآ وا رظن زا.دناد یم اج هب ار شره داقتنا ربماداگ اما تشاد یراک یدعب ۀجرد رد دنا هتشاد یتشادرب هچ نارگید هکنیا و تسا فلوم ِدوخ هاگن تیمها
هیلوا ینعم نآ یفن یریذپ ینعم نیا دریذپب مه یرگید یناعم دناوتب رعش رگا.دراد رارق دوجوم کرادم و دانسا ۀعلاطم هار زا ار رعاش تّین ناوت یم لقادح،تسین رعاش تّین و هک یتروص رد ای و تفایرد رعاش یاه ینیب ناهج و اه هشیدنا و اوحا و یگدنز ۀرابرد هنیمز نیا رد دودح ات دوب دوجوم یرایسب تاماهبا اه
کیدزن نآ هب ناوت یم یدایز
ن(دش
،نایرادمانروپ :ک 1381
: 210 - 211 .)
2-7 - ناتساب ناریا یگنهرف رصانع نایب یگنوگچ رد ظفاح و ماّیخ یعامتجا عاضوا و یرعش کبس
یبهذم میهافم،لیخت،تاساسحا و فطاوع وا.تسا تاملک،رعاش رازبا هک تسا حضاو یم لقتنم نارگید هب تاملک کمک هب ار... و یسامح و یلم روش،یتیبرت وصا،یفسلف و
هحیرق و دادعتسا دنمزاین هک تاملک تردق یمامت زا فده هب ندیسر یارب رعاش.دنک ا تاملک یقیسوم و نزو.دریگ یم کمک تسه زا هدافتسا اب رعاش هک تسا رعش ناکرا ز
شیوخ میهافم یاریذپ ار وا و دنک یم داجیا یروش هدنونش نهذ رد تاملک یقیسوم
،یفسوی:ک ن(دزاس یم 1386
: 166 - 170 .)
نآ نایب هب دهاوخب رعاش هک یعوضوم ره ۀرابرد.تسا ینعم ثحب یدعب مهم ثحب
ا هچ اب هک مینادب ادتبا رد دیاب دزادرپب هچ هب رثا نیا اب ههجاوم یارب و میتسه وربور یرث
رد هک تفگ دیاب هنومن یارب.دنوش یم حرطم اهکبس،هلوقم نیا رد هک میدنمزاین یرازبا زا دارم و ندوب حیصف،بوخ ِظفل زا دارم و تسا ناسآ ینعم و بوخ،ظفل،یناسارخ کبس ماهبا و یگدیچیپ زا راعشا یانعم ینعی.تسا تغلاب،ناسآ ِینعم ریثأت هب نیا و تسارّبم
نایناریا یلم ۀسامح هک همانهاش رد عوضوم نیا هک دیامن یم کمک ناهذا رد تاملک و یظفل تاطابترا قیرط زا تاملک نارعاش یبدا نابز رد اذل.دشاب یم دوهشم تسا یگدینت مهرد نیا هک دنوش یم هدینت مه رد ییانعم تاطابترا نینچمه و نیگنهآ یاه هبنج یاراد صخلأاب و ماّیخ دننام ارعش یخرب رد و تسیتخانش ییابیز یلااو
رصانع و یلم ینابم نایب رد.دوش یم ظاحل رعاش نآ یکبس یاه هبنج زا ظفاح یا هیحان رد زارد نایلاس هک یتلم هک تفگ ناوت یم زین ارعش راعشا رد ناتساب یگنهرف یپ و دنا هدش وربور راوشد و لهس ثداوح اب و دنا هتسیز دنا هدید ار اهتسکش و اهیزور
ییاشگناهج و نامجاهم رازآ و ناناولهپ یاه یناولهپ زا اهتشذگرس و اهناتساد ریزگان راوتسا و ندمآ دیدپ زا یتارطاخ تقیقح رد هک دنام دهاوخ ناشیا دای رد نایاشگناهج تمظع و هوکش ۀدنیامن هک ییاهناتساد،تارطاخ نیمه زا و تساهنآ تّیلم ینابم ندش هنیس هب هنیس و نابز هب نابز و دیآ یم دیدپ تسوا یاهیراکادف و اه یناشفناج و موق دیدپ هنادواج و میظع ییاه هموظنم،اهناتساد نآ زا یشخب ای عومجم زا و ددرگ یم لقن راثآ هک تساه هموظنم نیا زا و دنروهشم ینامرهق و یسامح یاه هموظنم هب هک دیآ یم ز و موق کی غوبن و لاج نادقان ببس نیمه هب و تسا راکشآ یو بدا و نابز ییابی
عاونا رگید رب ارنآ و دننک یم هجوت یبدا راثآ ۀمه زا شیب یسامح یاه هموظنم هب نخس
،افص(دنهد یم یرترب یبدا 1384
یسودرف ۀمانهاش ۀدرتسگ ذوفن یور ره هب.)همدقم :
ای میقتسم روط هب وا زا دعب نارونخس و نارعاش راثآ رد و تسا دوهشم میقتسم ریغ
(یاهفیتوم زا یکی Motif
ات زاغآ زا یسراف تایبدا رد جیار )هتشذگ ناراگزور رب فسأت()
راگزور هب ضارتعا نآ هجیتن و تسا هدوب هتشذگ هوکش اب ناراگزور رب فسأت زورما هب :دیوگ یم ماّیخ هنومن ناونع هب تسا رعاش ولهپ دز یمه خرچ اب هک رصق نآ
ور یدناهن ناهش نآ هگرد رب
وکوکوکوک هک تفگ یمه هتسشنب یا هتخاف شا هرگنک رب هک میدید :دیوگ یم رگید یعابر رد مایخ زاب و بوواکیک ۀلک هداهن شیپ رد بوط ۀراب رب هتسشن مدید یغرم ۀلان اجک و اهسرج گناب وک بوسفا بوسفا هک تفگ یمه هلک اب بوک
:میناوخ یم ظفاح زا یلزغ رد و تفخب رادیب تلود نآ هک بوسفا تفگ وک تنیب ناهج ماج مج دنسم یا متفگ :تقلخ هاگراک هب تسا ضارتعا یعون هب ماّیخ رعش تقیقح رد
« ار نودرگ دوبن مندمآ زا
دوس » رد ار بتسحم راک و تقلخ هاگراک هب ضارتعا رصانع یعون هب رین ظفاح رعش و
وخ :تسا هدومن ناهنپ د
« دربب دای زا دوخ قسف و دش خیش بستحم .»
دهاش مجنپ نرق نایاپ ات یسراف رعش زاغآ زا هک تفگ دیاب یسانش کبس رظنم زا یاه هلسلس یخیرات ظاحل هب هک میتسه نیمز ناریا تایبدا رد یناسارخ کبس ذوفن
زا رتشیب و دوش یم لماش ار نایونزغ و یناماس،یرافص،یرهاط تسیمیلعت تایبدا عون
نیا و دهد یم زردنا و دنپ،یگدازآ یاهتلصخ و یگرزب عوضوم رد یسامح نحل اب هک صخلأاب و دیمان بارعا ۀلمح زا دعب نایناریا یلم تایح دیدجت نارود ناوت یم ار نارود
Title and Author:
Study of the elements of cultural heritage (material and spiritual) of ancient Iran in the poems of Khayyam and Hafez / Hossein Basir Tarighat Talab
Supervisor:Dr Behroz Afkhami
Graduation date:
27January 2020 Number of pages:116
Abstract Some of the cultural elements of Islamic Iran have been influenced by ancient Iran, and this cultural continuity is particularly evident in mystical literature. Hafiz Shirazi, the poet of the eighth century AH and Hakim Omar Khayyam, the poet, astronomer and mathematician of the 5th century, have also used these elements extensively, and this influence is regrettable in the ancient times (motif). Ferdowsi's influence as one of the greatest legacies of ancient culture in his poems can be clearly explored. These elements in the poems of these two poets can be divided into two major parts, including spiritual and material elements. Considerations of spiritual elements addressing the field of philosophy And the Religion of Ancient Iran and the Purpose of Material Elements, the Tangible Legacy of the Period in the Poems of these Two Poets is. Spiritual Elements: Iranian Wisdom and Mysticism, Unity of Existence, Mughal Tradition, Wine and Happiness and Music and Tail Brewing, Rites and Celebrations such as Nours and Yalda, Mehr Worship, Zoroastrianism and Determinism, Khosrovani Wisdom, Khorramdidian Thoughts, , Divine holiness, holiness, wine drinking, light of duty, and material elements: musical instruments and instruments such as harp and robab and oud, games such as polo and ball, chess and backgammon, the names of mythical kings and princes such as Jamshid and Keikhosro and Qigabad and Siavash, mythical names like Rostam, Zal and Simorgh are the heroes of love stories such as KhosroShirin as well as objects and elements of the nation. Mouse in Khayyam's and Hafiz's poetry such as the furnace, fireplace, oven, flame, utensils and rituals of wine such as cups, ebb, bends, and ... Reminiscent of Iran before Islam.
It is noteworthy that the two poets were chosen because of the many remembrances of ancient Iran in their poems, and many of the material and spiritual elements of ancient Iran are commonly found in the poems of both poets, and in particular, the footprint. Khayyam's ideas and his influence can be found in Hafez's poetry, and given these commonalities, the different interpretations of each of these two poets from ancient Iran can also be noted.
Research Aim: 1) Investigating the cultural impact of ancient Iran on two influential poets of the post-Islamic era, namely Khayyam and Hafez 2) Investigating the cultural continuity of Iranian civilization from ancient times to the Islamic era and repeating some of its cultural elements 3) Identification
4) Cultural reconstruction
Research method: Descriptive-analytical and qualitative-library
Findings: Hakim Omar Khayyam and Hafez Shirazi have written some of their poems under the influence of the ideas of ancient Iran, and this influence has been both spiritual and material. Many of these cultural elements have jointly influenced both poets, each However, each of them has paid attention to different aspects and different perceptions of the cultural treasures of ancient Iran.
Conclusion: Khayyam, the poet of the fifth century AH, has repeatedly used the cultural elements of ancient Iran, both intellectually and philosophically and materially. An understanding of the ancient Zoroastrian religion that has even caused some to call him Dehri in his intellectual system. Regarding Khayyam's critical view and fundamental and philosophical questions about religious and philosophical concepts such as death, life, resurrection, algebra, discretion, etc., we can consider the Ismailis' thoughts. The esoteric environment of Neishabour is Seljuk and scattered. The names of Hassan Sabah and his companions, who have been strongly influenced by ancient ideas, and the influence of the philosophy of ancient Iran through the Khorramdians and The Mazdakians, who were followers of Mani, have explored the Ismaili Shiites and the meaningful connections of these ideas in research. He has been very influential since ancient times in Iran and it should also be said that Khayyam's time is close to the era of revival of national identity during the Samanids and works such as Shahnameh in Khayyam have been influenced by many citations. Khayyam borrowed from Shahnameh. He also borrowed from the memoirs of M. He has used the multiplicity of ancient Iran in his poems, such as the Pahlavi language, Nowruz (considering that Khayyam's Nowruz book is one of the most important surviving works on this ancient celebration), various ancient instruments and instruments such as harp and harp, The reference to wine drinking ceremonies and the necessary tools and instruments such as cups, cups, mica, sarahi, etc., as well as the tools of the old royal foundation in Iran such as beds, crowns and jam jams have all been due to the intensity of this influence and the story It is a pity that, unfortunately, the glorious ancient times (Motif) have been reflected in his quatrains.
Keywords: Khayyam, Hafez, Cultural Elements of Ancient Iran, Myths of Ancient Iran, Shadbashi and Tarb, Mysticism
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Literature and Humanities
Department of Archeology
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc. in Archeology of Iranian Historical Period
A Study of the Elements of Cultural Heritage of Ancient Iran in Khayyam and
Hafiz's Poems
By:
HosseinBasirTarighatTalab
Supervisor:
Dr. BehroozAfkhami
Advisor:
Dr. HabibShahbaziShiran
