1063
тәжірибелі концерні бүгінгі таңда отқа тӛзімді шамот пен мертел дайындап, Ақсу МАЭС және Екібастұз ЖЭО тораптарына жӛнелтуде.
Сонымен қатар Кемертұз шикізаттарын палладилі катализаторларға қоспа (энергетикадағы реакцияны жеделдетуші) қолдануды зерттеуге қолға алуда. «Қазақстан Алюминийі» АҚ Кемертұз балшықтарын адсорбентті материал (бекітуші, сіңіруші зат) ретінде қолдануға тапсырыстар беруде [7].
Атаулы мақаламызда біз құрлысқа қажетті рудасыз пайдалы қазбалар ішінен қазіргі таңда жол құрылысы, үй құрылысы саласында кеңінен қолданылып отырған түрлеріне тоқталдық. Осы саланы дамыту Павлодар облысы экономикалық әл ауқатын кӛтеріп, отандық құрылыс материалдарын шығару, бар қорларды мүмкіндігінше игеру, пайдалану мен дамыту мүмкіндіктері қарастырылды.
Жұмыстың практикалық маңызы Павлодар облысының құрылысқа қажетті рудасыз пайдалы қазбалардың қазіргі кездегі қоры мен игерілу мүмкіндіктеріне сипаттама берілді.
Павлодар облысы бойынша құрылысқа қажетті рудасыз пайдалы қазбалардың таралу картасы жасалынды. Әр рудасыз пайдалы қазбаның игерілуі мен қор мӛлшерінің қазіргі кезге дейін ӛсу немесе кему қарқынының сипаттамасы, яғни құрылыс саласының басқа салалармен салыстырғанда маңыздылығы айқындалды. Рудасыз пайдалы қазбалар кең орындарының экономикамызды дамытуда табиғи-қор әлеуеттерін айқындау, отандық шикізат базасын игеру арқылы ӛз ӛнімдерімізді кеңінен тұтыну мен құрылыс материалдарын шығару, пайдалану және дамыту мүмкіндіктері қарастырылды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Инсебаев Т.А., Азербаев А.Д. Павлодарская область: страницы истории (1938-2008).
Часть 1. История области. – Павлодар: ПГУ им. С. Торайгырова, 2007. - 330 с.
2. САПАРОВ Қ.Т. Археологиялық кезеңдер мен пайдалы қазбаларды сипаттайтын топонимдер жүйесі. Науки о земле «Вестник ВКГТУ»№4, 2011.
3. http://spkpavlodar.kz/nedra_ru.html
4. http://bigox.kz/ondiristin-texnologiyalyk-sxemasy-men-adisin-tandau/
5. http://www.analitika.kz/promyshlennost/proizvodstvo-izvesti-v-kazahstane 6. http://olrh.b2b.ivest.kz/
7. http://panoramakz.com/archiv/2010/23.htm
УДК 338.242
СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ НЕФТЕПЕРЕРАБОТКИ И НЕФТЕХИМИИ В КАЗАХСТАНЕ
Ахметова Іңкәр Еділбайқызы [email protected]
Магистрант РГУ нефти и газа имени И.М.Губкина, Москва, Российская Федерация Научный руководитель - О.Ф.Глаголева
В настоящее время общей тенденцией нефтяной отрасли, как в мире, так и в Казахстане является уменьшение разведанных запасов легкой нефти, практически прирост запасов происходит за счет тяжелой вязкой сернистой нефти. Запасы нефти, удобные для добычи и переработки, истощаются. Возможно, в недалекой перспективе придется работать исключительно с тяжелой нефтью, однако ее извлечение и переработка требуют использования специальных дорогостоящих технологий.
Главный вопрос развития нефтепереработки и нефтехимии Казахстана - повышение прибыльности этих секторов через увеличение добавленной стоимости продукции. Одним из
1064
направлений эффективного управления природными ресурсами Казахстана станет создание инновационных производств комплексной переработки сырья.
По подтвержденным запасам нефти Казахстан входит в число 15 ведущих стран мира и обладает 3,3 % мировых запасов углеводородного сырья. В ближайшие годы Казахстан, обладающий уникальными ресурсами углеводородного сырья, намерен создать современные технологически связанные нефтeхимические производства, позволяющие обеспечить потребность различных отраслей экономики и реализовать свой потенциал конкурентоспособного производителя нефтехимической продукции высокой товарной готовности.
Растущий мировой спрос на нефтехимическое сырье требует от нефтеперерабатывающей промышленности увеличения производства легких олефинов и ароматических соединений. Развитие нефтехимического сектора является наиболее экономически выгодным вариантом переработки нефти. Интегральная стоимость нефтехимической продукции в 7-9 раз, а моторных топлив только в 2-3 раза превышает стоимость сырой нефти. В развитых странах нефтехимическая промышленность является одной из ключевых отраслей экономики.
На основе анализа потребностей в нефтехимической продукции международного рынка для Казахстана наиболее экономически выгодным признано создание нефтехимических производств по выпуску полиэтилена, полипропилена, стирола и полистирола, этиленгликоля, бензола, метанола – то есть базовой нефтехимической продукции [1-8].
В будущем планируется реализовать инвестиционные проекты по выпуску более широкого ассортимента нефтехимической продукции (синтетических каучуков, ароматических соединений, моторных масел и т.д.), в том числе на основе использования нефти и нефтешламов.
Для производства базовой продукции основными источниками сырья станут попутные и природные газы с различных месторождeний.
Согласно расчетам специалистов отрасли, на 1 тонну нефтехимических полупродуктов и готовых продуктов расходуется от 1,5 до 4 тонн сырья. К примеру, из 1 млн. кубометров попутного газа месторождения Тенгиз можно извлечь 200 тонн этана. Из этого объема этана можно получить путем дегидрирования 130 тонн этилена, и далее — полиэтилена и полистирола в объемах 85 тонн и 60 тонн соответственно.
Для привлечения инвестиций в строительство комплекса взаимосвязанных нефтехимических производств началось формирование Национального индустриального нефтехимического технопарка в Атырауской области с использованием преимуществ специальных экономических зон.
Наряду с углублением переработки нефти развитие нефтехимических производств в тесной интеграции с нефтепереработкой является стратегическим направлением развития нефтеперерабатывающей отрасли на перспективу, что обеспечит повышение эффективности использования нефтяного сырья.
Ведущей тенденцией дальнейшего развития отрасли в Казахстане является широкая интеграция нефтепереработки и нефтехимии, основанная на возможности рационального использования взаимных потоков углеводородного сырья этих отраслей. Этот путь способствует взаимному оснащению обеих отраслей новыми технологиями, применению каталитических систем новых поколений, новейших видов оборудования и более выгодному использованию топливно-энергетических ресурсов.
Список использованных источников
1. Коренчук Г., Масимов К., Вершков А. Энергетическая безопасность Прибалхашского региона // Промышленность Казахстана. — 2013. — № 2 (77). — С. 38-46.
2. Тасекеев М., Васильянова Л. Новые проекты нефтедобычи // Промышленность Казахстана. — 2012. — № 6 (75). — С. 37-40.
1065
3. Кусаинова А. РД КМГ: падение цен на нефть — серьезный вызов // Казахстанская правда. — 2014. — 24 дек. — С. 7.
4. Бутырина Е. Нефтяному рынку Казахстана 2014 год запомнится обвалом мировых цен, председательством в Энергетической хартии и ростом расходов по проекту Кашаган //
Панорама. — 2014. — № 50. — 26 дек. — С. 6.
5. Джантуреева Э. Нефтегазовый комплекс: запасы, добыча, инвестиции // Kazakhstan.
— 2014. — № 5. — С. 18-22.
6. Национальный нефтегазовый бренд // Казахстанская правда. — 2014. — 14 сен. — С. 6.
7. Джолдасбаева Г.У. Пути повышения конкурентоспособности нефтегазового комплекса за счет диверсификации и реструктуризации: теория, практика, приоритеты (на примере Республики Казахстан): Монография. — Алматы: Экономика, 2012. — 312 с.
8. Егоров О.И., Чигаркина О.А., Баймуканов А.С. Нефтегазовый комплекс Казахстана: проблемы развития и эффективного функционирования. — Алматы:
Полиграфкомбинат корпорации «Атамұра» Республики Казахстан, 2003. —536 с.
УДК 551.4.042
ҚАШЫР АУДАНЫ БОЙЫНША ТАБИҒИ-АНТРОПОГЕНДІК ГЕОЖҤЙЕЛЕРДІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒАЛАУ
Габдуллина Гульдана Канатовна [email protected]
Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты, математика және жаратылыстану факультеті, ГМ-41 тобының студенті
Ғылыми жетекшісі – Омаров М.Қ.
Геоэкологиялық зерттеулердің ең маңызды құрамдас бӛлігі адамның табиғатқа түрлі формада, кӛлемі мен қарқынды әрекеті бойынша қарастырылатын антропогендік әсерді бағалау болып табылды. Антропогендік ӛзгеру адам әрекетінен табиғи геожүйенің құрылымының ӛзгеруін білдіреді. Ӛзгеру нәтижесін бағалау пайдаланыталын жерлер түрлерінің таралуын талдау негізінде жүргізіледі. Б.И.Кочуров құрастырған жердің экологиялық-шаруашылық балансының бағасы жердің әр түрлі сипатына, антпропогендік әрекет деңгейіне және экологиялық мәселенің байланысы негізінде жерді саралаудың 4 типі ұсынылған. Жергелекті табиғи геожүйелердің бүлінуі атмосфераның, су мен топырақтың ластануына, елді-мекендердің кӛбеюіне, кӛліктер мен гидротехникалық құрылыстардың орын алуына байланысты. Ӛңделетін жерлер үшін, яғни егістік, суармалы, құрғатылмалы жерлерге деградация және жер қорының сарқылуы тән. Табиғи жағдайда пайдаланылатын жерлердің экологиялық мәселесі, әсіресе орман және аңшылық шаруашылығында, жердің сарқылуына және биотаның деградациясна байланысты болып келеді. Бұл жерлер пайдаланбайтын жерлер сияқты ортаны тұрақтандырушы қызметін атқарады.
Антропогендік әрекеттің ӛзгешелігін толық жете анықтай отырып, антропогендік құрылымның дәрежесі бойынша сараптама нәтижесінде жерді 6 топқа сараптаған: ӛте тӛменнен жоғарыға дейін. Әрбір дәреже қандай да бір аумақтың ӛзгеру коэффициентін есептей отырып есепке алынған салмақ коэффициентімен қатынасады. Балл бойынша сараланған жалпы есептеу әдісі әр жер түрінің аумағын оған сәйкес салмақ коэффициентіне кӛбейтіледі. Геожүйенің тұрақты болуы үшін абсолютті және экологиялық-шаруашылық жағдайының қатысты шиеленісі, сонымен қатар аумақтың табиғи қорғалуын есепке ала отырып анықталатын белгілі бір ӛзгерген жерлердің күшті және әлсіз арақатынасы болу керек. Осы әдіс территориялық бірлік ретінде әкімшілік аудандар болған кезде аймақтық
