تﺎﻣﻮﻠﻌﳌا ﺔﻴﻨﻘﺗو تﺎﺒـﺳﺎﳊا ﺔﻴﳫﺑ ﻲﳝدﰷ ﻻا دتماﻋﻼﻟ ﺲﻳرﺪﺘﻟا ﺔﺌﻴﻫ ﻮﻀﻋ ﻞﻴﻟد ٔ
١ . تﺎﺟﺮلمخا ﲆﻋ ﲏﺒﳌا ﻲﳝدﰷﻻا دتماﻋالا مﻮﻘﻳ ٔ ﺖﺑ ا ﻞﺜﻣ)
ٔ
ىﺪﻣ ﺚﻴﺣ ﻦﻣ ﺔﻴـﺳارلدا تارﺮﻘﳌا ءاد ا سﺎﻴﻗ ﲆﻋ ( ٔ
ﰋاﻮﻧ ﻖﻘﲢ تﺎﺟﺮﳐ و ا)
ٔ ﳼارلدا ﺞﳯﳌا ﻦﻣ ﺐﻟﺎﻄﻟا لةﻴﺼﺣ ن ا اﺪﺒﻣ ﻦﻣ ﺎﻗﻼﻄﻧا ،ﺔﻘﺛﻮﻣ ﲅﻌﺗ (
ٔ ٔ ﺔﻴﳘ ا ﻞﻘﺗ ﻻ
ٔ
ﺞﳯﳌا لكذ ىﻮﺘﳏ ﻦﻋ .
ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا ﺔﺌﻴﻬﻟا تﺎﻴﻟوﺆﺴﻣ ﻦﻣ ءﺰﺟ ﻮﻫ دتماﻋالا ﺮﻈﻧ ﰲ رﺮﻘﳌا ءاد ا سﺎﻴﻗ ﱄﺎﺘﻟباو ٔ
ﺐﻟﺎﻄﻟا ءاد ا سﺎﻴﻗ ﻞﺜﻣ ﺎﻣﺎﲤ ٔ .
ﻊﻗاو ﻦﻣ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﺎﻫزﺮﳛ ﱵﻟا تﺎﻣﻼﻌﻟا ﲆﻋ ءادﻻا لكلذ ﴍﺎﺒﳌا سﺎﻴﻘﻟا ﺪﳣﻌﻳو ٔ
ﺔﺤﺤﺼﳌا ﻒﻴﻟﲀﺘﻟا و ا تناﺎﺤﺘﻣالا قارو ا ٔ ٔ .
٢ . ﻠﻄﺘﻳ سﺎﻴﻘﻠﻟ ﻞﺑﺎﻗ ﲁﺸﺑ ﳼارلدا ﺞﻣناﱪﻠﻟو تارﺮﻘﻤﻠﻟ ﲅﻌﺗ ﰋاﻮﻧ ﺪﻳﺪﲢ رﺮﻘﳌا ءاد ا سﺎﻴﻗ ﺐ ٔ
، ارﻮﳏ نﻮﻜﺗ
ﲓﻴﻘﺘﻟاو ﲓﻠﻌﺘﻟا ﺔﻄﺸﻧﻻ .
ﻪﺘـﺳارد ءﺎﻨﺛ ا ﺐﻟﺎﻄﻟا ﺎﻬﻟ ﻰﻌﺴﻳ فاﺪﻫ كا ﺎﳤﳰﻗ زاﺮﺑاو ،بﻼﻄﻠﻟ ﺎﻬﻠﻴﺻﻮﺘﺑ ﺔﻳﺎﻨﻌﻟاو ٔ ٔ ٕ .
رﺮﻘﳌا ﲅﻌﺗ ﰋاﻮﻧ ﻰﻤﺴﺗ ﺖﺑ ا ﺢﻠﻄﺼﲟو ٔ Course Learning Outcomes (CLO)
ﰋاﻮﻧ ﻰﻤﺴﺗ نماﻴﺑ
ﺞﻣناﱪﻟا Student Outcomes (SO) .
٣ . ﺐﳚ ﰲ رﺮﻘﻣ يﻻ ﲅﻌﺘﻟا ﰋاﻮﻧ ﻊﻴﲨ ﺐﺼﺗ ن ا ٔ ٔ
،ﳼارلدا ﺞﻣناﱪﻟا ﰋاﻮﻧ
ﺪﻳﺰﻳ ﻻ يماﻓ ﺎﻬﻤﻈﻌﻣ ﺐﺼﻳ ن ا ﻰﻋاﺮﻳو ٔ
ﻦﻋ ٣ - ٤ ﺞﻣناﱪﻠﻟ ﰋاﻮﻧ ﱪﺘﻌﺗ
رﺮﻘﳌا لكلذ ﺔﻴـﺳﺎﺳ ا ٔ Key SO
ﻲﻤﻠﻌﻟا ﻢﺴﻘﻟا ﻦﻣ ﺔﻧﻮﻤﻀﻣو ﺎﳱﻠﻋ ﻖﻔﺘﻣ ي ا ٔ .
راد ا ﻖﺴﻨﺗو ٕ ﲁﺸﺑ ﺞﻣناﱪﻟا ﰋاﻮﻧ ﻊﻴﲨ ةﺮﻓﺎﻀﺘﻣ ﻲﻄﻐﺗ ﺚﻴﲝ تارﺮﻘﳌا ﲁﻟ ﺔﻧﻮﻤﻀﳌا ﰋاﻮﻨﻟا لكﺗ ﺞﻣناﱪﻟا ة
فاو .
٤ ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا ﺔﺌﻴﻬﻟا صﺮﺣ ﺎﻀﻳ ا رﺮﻘﳌا ءاد ا سﺎﻴﻗ ﺐﻠﻄﺘﻳ . ٔ ٔ ﳼارلدا ﺞﳯﳌا ﺔﻳراﺮﳣـﺳاو تﺎﺒﺛ ﲆﻋ
ﺮﻈﻨﻟا فﴫﺑ ﻦﻋ
ذﺎﺘـﺳﻻا ٔ و أ ﻞﺼﻔﻟا اﺪﺣاو ﳼارلدا ﺞﻣناﱪﻟا ماد ﺎﻣ ،عﺮﻔﻟا و ا ﳼارلدا ٔ ﺔﻴﻤﻠﻌﻟا ﺔﺟرلدا ﺲﻔﻧ ﱃا يدﺆﻳو
ٕ ﻻ ذ ا .
ٕ
طﺎﻄﻣ وا ﻢﳢﻣ نﺎﻴﻛ سﺎﻴﻗ ﻞﻘﻌﻳ ٔ .
و لكذ ﲆﻋ ﺐﺗﱰﻳ ﺔﻴﻟوﺆﺴﻣ
ﺔﻌﺋﺎﻀﻟا تاﴐﺎﶈا ﺾﻳﻮﻌﺗ ﻦﻋ رﺮﻘﳌا ذﺎﺘـﺳا ٔ
ﺔﺻﺎﺧ فوﺮﻈﻟ
، ﺔﻴﳫﻟا ﺔﻴﻟوﺆﺴﻣو ﻦﻋ
ﺔﻣﺎﻋ فوﺮﻈﻟ ﺔﻌﺋﺎﻀﻟا تاﴐﺎﶈا ﺾﻳﻮﻌﺗ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺔﻈﻓﺎﶈا ﻞﺟ ا ﻦﻣ
ٔ
ﺞﳯﳌا تﺎﺒﺛ ﲆﻋ .
٥ . رﺮﻘﳌا تادﺮﻔﻣ ﺔﻘﻴﺛو ﺔﻴﳘ ا ٔ Course Syllabus
لةﺜﳑ ﺔﻴﳫﻟا ﲔﺑ اﺪﻘﻋ ﺎﻫرﺎﺒﺘﻋاو ﺞﳯﳌا تﺎﺒﺛ ﻖﻴﺛﻮﺗ ﰲ
ﺔﺴﺳﺆﳌبا ﺔﻘﺜﻟا ﻪﻴﻠﻋ ﲏﺒﻨﻳ ﺎجهرﺎﺧو ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا ﺔﺴﺳﺆﳌا ﲔﺑ اﺪﻘﻋو ،ﺐﻟﺎﻄﻟا ﲔﺑو ﻲﻤﻠﻌﻟا ﻢﺴﻘﻟبا
، تاراﺮﻗو
ﻒﺋﺎﻇﻮﻟا تﻼﺿﺎﻔﻣ و ا تارﺮﻘﳌا لةدﺎﻌﻣ ﻞﺜﻣ ﺔﻘﺜﻟا لكﺗ ﻦﻣ ﻖﻠﻄﻨﺗ ٔ )
ﻢﲥﻻﺪﻌﻣ اﻮﻘﻘﺣ ﲔﻣﺪﻘﺘﳌا ن ا ضﱰﻔﻳ ٔ
ﺔﲠﺎﺸﺘﻣ فوﺮﻇ ﺖﲢ تارﺮﻘﳌا ﺲﻔﻨﻟ ﺔﻴﳈاﱰﻟا .(
ﰲ تاﺮﻛﺬﳌا ﲆﻋ ﺔﺳارلدا ﰲ بﻼﻄﻟا دتماﻋا ن ﺎﻓ لكلذو ٕ
رﺮﻘﻣ بﺎﺘﻛ ﺪﻳﺪﲢ لﺎﺣ Textbook
لﺎﻨﻳ ﺪﻗو ،ﺔﻘﻴﺛﻮﻟا لكﺗ ﺔﻴﻗاﺪﺼﻣ ﻦﻣ ﻒﻌﻀﻳ رﺮﻘﳌا تادﺮﻔﻣ ﺔﻘﻴﺛو ﰲ
ﲰ ﻦﻣ ﱄﺎﺘﻟباو ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﺔﻴﻗاﺪﺼﻣ ﻦﻣ ﺔﻴﳫﻟا ﺔﻌ
.
٦ . ﲏﻬﳌاﴫﻨﻌﻟا ﺔﻴﻄﻐﺗ ﺐﳚ ﺔﻴﻔﻴﻇﻮﻟا تارﺎﻬﳌا و ا)
ٔ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﲁﺸﺑ ،قﺮﻓ ﰲ ﻞﻤﻌﻟا و ا ﻞﺻاﻮﺘﻟا تارﺎمه ﻞﺜﻣ ،(
ٔ
ﳼارلدا ﺞﳯﳌا ﻦﲷ و ا ﺶﻣﺎﻬﻟا ﲆﻋ ﺲﻴﻟو ،ﻲﻤﻠﻌﻟا ﴫﻨﻌﻟا ﻞﺜﻣ ﺎﻣﺎﲤ تارﺮﻘﳌا تﺎﺟردو ﻒﻴﻟﲀﺗ لﻼﺧ ﻦﻣ
ٔ
ﺔﻴﺒﻧﺎﺟ تارود لﻼﺧ ﻦﻣ ﺗ ﲆﻋ تﻼﻳﺪﻌﺗ ءاﺮﺟ ا لكذ ﺐﻠﻄﺘﻳ ﺪﻗو .
ٕ ﻞﺟا ﻦﻣ ﺎﲥﺎﺟرد ﻊﻳزﻮﺗو تارﺮﻘﳌا ﻒﻴﻟﲀ
ٔ
ﺔﻴﻨﻬﳌا تﺎﺒﻠﻄﺘﳌا بﺎﻌﻴﺘﺳا .
٧ اءﺰﺟ ماد ﺎﻣ ﻦﻳرتماﻟا ﺺﺼﺣو ﺔﻴﻠﻤﻌﳌا ﺺﺼﳊا ﰲ ﻼﺜﳑ ﲇﻤﻌﻟا طﺎﺸﻨﻟا ﻩﺎﲡ ةﴍﺎﺒﳌا رﺮﻘﳌا ذﺎﺘـﺳ ا ﺔﻴﻟوﺆﺴﻣ . ٔ ،ﻩرﺮﻘﳌ ﳼارلدا ﺞﳯﳌا ﻦﻣ ﺎﻣﺎﻈﺘﻧاو ىﻮﺘﳏ ﺐﻧﺎﳉا لكذ ﲆﻋ ﻪﺻﺮﺣو
ﻪﻴﻠﻋ ﺐﺴﳛ فﻮﺳ ﻪﺋاد ا ن ا ﺚﻴﺣ ، ٔ ٔ
ﻦﲷ ﻩرﺮﻘﻣ ءادﻻ ﴍﺎﺒﳌا سﺎﻴﻘﻟا ٔ .
اﺪﻧﺎﺴﻣ اداﺪﺘﻣا ﲇﻤﻌﻟا طﺎﺸﻨﻟا ىﻮﺘﳏ نﻮﻜﻳ ن ا ﺔﻴﳘ ا لكذ ﲆﻋ ﺐﺗﱰﻳ ٔ ٔ
ﻮﺟﺮﳌا ﲁﺸﻟبا ىﻮﺘﶈا لكذ ﺬﻴﻔﻨﺗ رﺮﻘﳌا ذﺎﺘـﺳ ا ﻊﺑﺎﺘﻳ ن او ،يﺮﻈﻨﻟا رﺮﻘﳌا ىﻮﺘﶈ ٔ ٔ .
٨ ﲅﻌﺘﻟا ﰋاﻮﻨﻟ و ا ﺔﻴـﺳارلدا ﱑﺎﻨﻤﻠﻟ ءاﻮﺳ ﺔﻣﺎﻋ ﺔﻔﺼﺑ تﻼﻳﺪﻌﺘﻟا ﱲﺗ ن ا ﺔﻴﳘ ا . ٔ ٔ ٔ ﻳﻮﻄﺗ تارود ﻖﻓو
ﻦﻣو ﺔﻤﻈﻨﻣ ﺮ
ﺮﻘﺘـﺴﻣ نﺎﳉ لﻼﺧ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﲁﺸﺑ ﻊﻗاﻮﻟا ﲆﻋ فﻮﻗﻮﻠﻟ تناﺎﻴﺒﻟا لكﺗ ﲓﻴﻘﺗ ﺪﻌﺑو ءادﻻا تناﺎﻴﺑ ﻊﲨ ﺪﻌﺑ ،ة
ٔ
ﺔﺒـﺳﺎﻨﳌا ﺔﻳﺮﻳﻮﻄﺘﻟا تاﻮﻄﳋا ﺪﻳﺪﲢ ﰒ ﻦﻣو .
تﺎﻴﻠﲻ ﺪﺴﻔﺗ ﺔﻴﺠﳯﳌا ﻩﺬﻫ جرﺎﺧ تﻼﻳﺪﻌﺘﻟا نا ﺔﻈﺣﻼﻣو ٔ
ﻲﳝدﰷﻻا دتماﻋﻻبا ﴬﻳ ﺪﻗ ﺎﳑ ،سﺎﻴﻘﻟا ٔ .
ﻊﻣ لكذ ﺾﻗﺎﻨﺘﻳ ﻻو ﺐﻴﻟﺎﺳ ا ﻞﺜﻣ تﺎﻴﻠﲻ ﰲ ﺮﳣـﺴﳌا ﲔﺴﺤﺘﻟا اﺪﺒﻣ
ٔ ٔ
ﳼارلدا ﺞﳯﳌا ﻦﻣ ﺐﻟﺎﻄﻟا لةﻴﺼﺣ سﺎﻴﻗ ﻊﻣ ةﴍﺎﺒﻣ ﻞﺧاﺪﺘﻳ ﻻ ﺎﳑ ﻪﺑﺎﺷ ﺎﻣو ﺲﻳرﺪﺘﻟا .
٩ . ﺐﺴﻧ ﴫﺣ رﺎﺸﻣ
ﺔﻳﺮﻈﻨﻟا ﺔﻐﺒﺼﻟا تاذ جﺮﺨﺘﻟا ﻊﻳ ﰲ
ﻢﻬجهﻮﺗ ﻊﻗﻮﺘﳌا ﲔﳚﺮﳋا ﺐﺴﻧ دوﺪﺣ ﺔﻴﻤﻠﻌﻟا ﻒﺋﺎﻇﻮﻠﻟ
ﺔﻴﺜﺤﺒﻟاو . ﱵﻟا ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﻊﻳرﺎﺸﳌا ﲆﻋ ﲒﻛﱰﻟاو ﲆﻋ ﺐﻟﺎﻄﻟا برﺪﻳ ﰀﺎﺘﻨﻟا حﻮﺘﻔﻣ ﻲﳰﻤﺼﺗ ﴫﻨﻋ ﲆﻋ يﻮﺘﲢ
ﻊﻣ ﻞﻣﺎﻌﺘﻟا ﻪﻨﻣ ﻊﻗﻮﺘﻳ ﺎﻣ
ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﺔﺳرﲈﳌبا ﻪﻗﺎﺤﺘﻟا ﺪﻌﺑ .
١٠ .
ﻻا ٕ مﻮﻬﻔﻣ
ﺔﻓﺎﺿالاو فﺬﳊا ﲆﻋ ﴫﺘﻘﻳ ﻻ ﻲﳝدﰷﻻا دﺎﺷر ٔ
، ﻞﺑ ﲓﻈﻨﺗ ﻮﻫ ﲈﻫ ﲔﺳﺎﺳ ا ﲆﻋ ﱏد ا ﺪﲝ مﻮﻘﻳ
ٔ ٔ :
ﺔﻗﻼﻋ ﺢﺼﻨﻟا ﺐﻟﺎﻄﻠﻟ ﳼارلدا و ،رﺮﻘﳌا جرﺎﺧ
ﺔﻌﺑﺎﺘﻣ ﲑﺳ ﻪﺘـﺳارد ﺪﺼﻘﺑ ﻒﺸﻛ اﺮﻜﺒﻣ ﺔﻴـﺳارلدا تباﻮﻌﺼﻟا
لﻮﻠﳊبا ﺎﻬﻛارﺪﺘـﺳاو ﺎﻴﳰﻠﻌﺗ ﺔﺒـﺳﺎﻨﳌا
.
ﻻا ٕ ءﺐﻌﻟا رﺎﺒﺘﻋا لكذ ﲆﻋ ﺐﺗﱰﻳو
يدﺎﺷر ﻟ ﺔﻴﳝدﰷا ﺔﻴﻟوﺆﺴﻣ ٔ ﺔﺌﻴﻬﻠ
ﺲﻴﻟو ﺎﻣﺎﲤ ﴘﻳرﺪﺘﻟا ءﺐﻌﻟا ﻞﺜﻣ ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا تاءاﺮﺟ ا
ٕ ﻢﺴﻘﻠﻟ ﺔﻳراد ا
ٕ ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا نوﺆﺸﻟا و ا
ٔ .
١١ . ﺔﻴﳰﻠﻌﺗ ﺔﺑﺮﺠﺘﻟ ﺐﻟﺎﻄﻟا ضﺮﻌﺘﻳ ن ا ﺔﻴﳘ ا ٔ ٔ Academic Experience
ﺞﻣناﱪﻟا ﰲ ﻪﺘـﺳارد لﻼﺧ ﺔﺴﻧﺎﺠﺘﻣ
ﴢﺼﺨﺘﻟا ﱃا مﺎﻌﻟا ﺞﻣناﱪﻟا ﻦﻣ لهﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﻋ و ا ﳼارلدا ٕ ٔ
، لكذو
ﻻاو ٕ ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا تﺎﺳﺎﻴـﺴﻟا ﺚﻴﺣ ﻦﻣ
دﺎﺷر
ﲓﻴﻘﺘﻟا ﲑﻳﺎﻌﻣو ﻲﳝدﰷﻻا ٔ ن ﺎﺑ ﲈﻠﻋ .
ٔ
راﴏ ا ٕ تارﺮﻘﻣ ﲆﻋ بﻼﻄﻟا لﻮﺼﻓ و ا
ٔ نوﺪﺑ ﺔﻨﻴﻌﻣ ﺔﻴـﺳارد ﺞﻣاﺮﺑ و ا
ٔ
ﺔﻌﻨﻘﻣ تاﲑﺴﻔﺗ ﺔﻘﺛﻮﻣ
ﺪﻗ اﴍﺆﻣ ﺪﻌﻳ ﺎﻣﺎﻋ
ﺔﺑﺮﺠﺘﻟا باﺮﻄﺿا ﲆﻋ ﺔﻴﳫﻟا ﰲ ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا
.
١٢ . ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا ﺔﺌﻴﻬﻟا صﺮﺣ ءﺎﻀﻋ او ةدﺎﻴﻗ
ٔ ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا نوﺆﺸﻟا تﺎﻴﻠﲻ ﲆﻋ
دتماﻋالا ﺮﻈﻧ ﰲ ﺎﻬﳘ او ٔ :
ءﺎﻔﻴﺘﺳا ﻊﻴﲨ
مﺪﻋو ،تارﺮﻘﻤﻠﻟ ﺔﻘﺑﺎﺴﻟا تﺎﺒﻠﻄﺘﳌا ﻟا
ﻞﻴﺠﺴﺘ جرﺎﺧ
تارﺮﻘﻣ ﺔﻴـﺳارلدا ﺔﻨـﺴﻟا )
ﺐﻟﺎﻃ ﻞﺠﺴﻳ ن ا ﻼﺜﻣ ٔ
ﺔﻨـﺴﻟا ﺔﻌﺑاﺮﻟا و ا ﺔﺜﻟﺎﺜﻟا ﲔﺘﻨـﺴﻟا ﻦﻣ تارﺮﻘﻣ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ٔ .(
ةروﴐو ﻖﻴﺛﻮﺗ
تﻼﲭ لﻼﺧ ﻦﻣ ﺔﺻﺎﳋا تﻻﺎﳊا
ﻻإ ﺐﻟﺎﻄﻠﻟ ﺺﺼلمخا ﺪﺷﺮﳌا ىلد ﻲﳝدﰷﻻا دﺎﺷر ٔ .
تياﻮﺘـﺴﳌاو تﺎﺒﻠﻄﺘﳌا ﲔﺑ بﻼﻄﻟا باﺮﻄﺿا ن ا ذ ا ٔ ٕ
ﺎﻬﻘﻴﺛﻮﺗ ﺔﻴﻗاﺪﺼﻣ ﰲ وا ﱑﺎﻨﳌا ىﻮﺘﳏ ﰲ ﻚﺸﻠﻟ يدﺆﻳ ﺪﻗ ﺔﻴـﺳارلدا ٔ .
١٣ . لﺪﻌﳌا ﺔﻴﻗاﺪﺼﻣ ﲆﻋ ةﴍﺎﺒﻣ ﺪﳣﻌﺗ ﻲﳈاﱰﻟا
ﺔﻴـﺳارلدا تارﺮﻘﳌا ﰲ بﻼﻄﻟا تﺎﺟرد .
ﺪﻗو ﻳ ﻒﻌﻀ لكﺗ ﻊﻳزﻮﺗ
ﻳو ،ﺎﻀﻳ ا ﺎﳤﻴﻗاﺪﺼﻣ ﻦﻣ تﺎﺟرلدا ٔ ﻖﺋثاﻮﻟا ﻦﻣ ﺪﻳﺰﳌا ﱘﺪﻘﺗ ﰲ ﻞﺜﳣﺗ ﺔﻴﻓﺎﺿا ءﺎﺒﻋ ﻻ ﳼارلدا ﺞﻣناﱪﻟا ضﺮﻌ
ٕ ٔ
ﻦﻣ ةﺪﻧﺎﺴﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﱘﺪﻘﺗ و ا ﺔﻳﲑﺴﻔﺘﻟا ٔ ىﺮﺧ ا قﺮﻃ
ٔ .
ﻦﻣ تﺎﻨﻴﻋ ﺐﻠﻄﻳ ﺪﻗ لﺎﺜﳌا ﻞﻴﺒﺳ ﲆﻌﻓ رﺮﻘﳌا ﻒﻴﻟﲀﺗ
تارﺮﻘﳌبا ءادﻻا نرﺎﻘﻳ و ا ﺔﺤﺤﺼﳌا ٔ ٔ ﺔﻘﺑﺎﺴﻟا
ﺮﻬﻈﻳ ﺞﻣناﱪﻟا ﰲ مﺎﻋ ﻞﻠﺧ لﺎﺣ ﰲ و ا ،ﻲﳈاﱰﻟا لﺪﻌﳌا ﻊﻗاو ﻦﻣ ٔ
ﺐﻠﻄﻳ ﺪﻗ بﻼﻄﻟا تﻻﺪﻌﻣ ﰲ ﳌا
ﺔﻳﲑﻀﺤﺘﻟا ﺔﻨـﺴﻟا و ا ﺔﻣﺎﻌﻟا داﻮﳌا ﰲ ﻢﲛاد ﺎﺑ ﺔﻧرﺎﻘ ٔ ٔ ﺞﻣناﱪﻟا ﺢﺒﺼﻳ ﺪﻗو ،
ﺾﻗﺎﻨﺘﻟا لﺎﺣ ﰲ ﻚﺸﻠﻟ ﺔﺿﺮﻋ ﳼارلدا .
١٤ . الا ﺐﻠﻄﺘﻳ دتماﻋ
ﻲﳝدﰷﻻا ٔ ﺔﻌﺟاﺮﳌا ﺪﺼﻘﺑ ﻞﺼﻓ ﲁﻟ بﻼﻄﻟا لﲈﻋ ا ﻦﻣ ﺐﻠﻄﻟا ﺖﲢ ﺔﺤﺤﺼﻣ تﺎﻨﻴﻋ ﻆﻔﺣ
ٔ
ﺔﺟﺎﳊا ﺪﻨﻋ
ﻻ لكذو
ٔ ﺔﻴﻓﺎﻔﺷ ﺔﻴﳘ ﻟا
بﻼﻄﻟاو ةﺬﺗﺎﺳﻻا ﲔﺑ ﲓﻴﻘﺘ ٔ ﲎﻌﻳ ﱵﻟا تﺎﺳﺎﻴﻘﻟا ﻒﻠﺘﳐ ﺔﻴﻗاﺪﺼﻣ ﰲ
دتماﻋالا ﺎﲠ . ﻼﻄﻟا ﲔﻜﲤ لكذ ﲆﻋ ﺐﺗﱰﻳو ﲆﻋ عﻼﻃالا ﻦﻣ ب
ﻢﳍﲈﻋ ا ٔ ﺤﺤﺼﳌا ﻟ ﺔ ﻋ فﺮﻌﺘﻠ ﻢﲛﺎﻄﺧ ا ﲆ ٔ
ﲛاد ا ﻊﻗاو ﻦﻣ ﻢﻬﻠﻴﺼﲢ ىﺪﻣ ﺔﻓﺮﻌﻣو
ٔ
لكﺗ ﰲ ﺮﻫﺎﻈﻟا ﲇﻌﻔﻟا ﻢ لﲈﻋ ﻻا
ٔ تيماﻈﺘﻟا و ا قﺮﻄﻟا ﻦﻋ ﺮﻈﻨﻟا فﴫﺑ، ٔ
لكذ ﻖﻴﻘﺤﺘﻟ ﺔﻌﺒﺘﳌا .
١٥ . ﺔﻳراد ﻻاو ﺔﻴﻤﻠﻌﻟا ﻢﳤﻄﺸﻧ ا تاﺪﺠﺘـﺴﻣو ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﻢﲥاﱪﺧو ﺔﻴﻤﻠﻌﻟا ﻢﲥﺎﻴﻔﻠﺧ ﻖﻴﺛﻮﺘﺑ ﺲﻳرﺪﺘﻟا ﺔﺌﻴﻫ ءﺎﻀﻋ ا متماﻫا ٕ ٔ ٔ
،ﻲﻤﻠﻌﻟا ﻢﺴﻘﻟا ﺪﻨﻋ ﺔﻴﻠﻤﻌﻟاو ﺎﻫﺮﻓﻮﻳ ﱵﻟا ﺔﻴﳰﻠﻌﺘﻟا ﺔﺑﺮﺠﺘﻟا ءاﺮﺛ ﲆﻋ ﴍﺆﳈ دتماﻋالا ﻪﻴﻟا ﺮﻈﻨﻳ يلذا ﺮﻣﻻا
ٕ ٔ
ﳼارلدا ﺞﻣناﱪﻠﻟ ﻢﺴﻘﻟا .
ﻪﻤﺴﻘﺑ ﺔﻴﺗالذا ﻪﺗﲑﺳ ﺚﻳﺪﲢ ﻦﻋ ﺲﻳرﺪﺘﻟا ﺔﺌﻴﻫ ﻮﻀﻋ ﺔﻴﻟوﺆﺴﻣ لكذ ﲆﻋ ﺐﺗﱰﻳو
ﻪﻃﺎﺸﻧ ﺐﺴﺣ ﺔﻨـﺴﻟا ﰲ ﲔﺗﺮﻣ وا ةﺮﻣ ٔ .
