KINH TE - XA HOI
NHUNG THACH THl/C NOI BAT
^BEN TRONG NEN KINH TE HOA KY HAI THAP NIEN DAU THE KY XXI
B
ai viet nay se t^p trung vao phan tich nhiJng vS!n de ben trong cua ng'n kinh te Hoa K^, v^ cd ban la xem xet viec sxi dung cac nguon lUc hi3u han cua n§'n kinh tg' kinh t6' Hoa Ky, nhU nguyen v^t lieu, lao dong, vo'n, cong nghe, quan ly d^ san xu&'t ra cac hang hoa vat ch^t va dich vu phuc vu cho nhu c^u cua ngvfcli dan.Trong nen kinh te Hoa Ky, khu viic tii nhSn dong vai tro chu dao, hien nay chi§'m t6i 86,4 % tdng GDP, trong do cac nganh cong nghiep san xua't ra hang hoa vat chat chie'm 17,7% GDP va nganh cong nghi§p san xua't dich vu chig'm 68,7% GDP^
Thi triicing quye't dinh viec san xui't cua cac nganh nay thong qua quy luat cung clu va quy luat canh tranh. Tuy nhien, nha nU6c cung d6ng vai tro quan trong trong hoat dong san xua't nay, bang viec dieu tiet va giam sat cac hoat dong kinh t6' th6ng qua cac cong cu chinh sach nham dn dinh va duy tri tang triidng cua cac nganh san xua't. Dilu nay co
NguySn Tuan Minh Vi&n NghiSn Ciiu Chdu My
nghia rang, khi hoat dong san xua't cua cac nganh nao d6 kh6ng con hieu qua va tinh canh tranh k6m di, cung v6i thi triicing, Chinh phu Hoa.
Ky se dong vai tro la ngiidi h6 trd va dieu tiet lai cac hoat dong nay de chiing tie'p tuc ddi mdi va phat trien, hoac la thay thi' chiing bang nhiing nganh khac hieu qua hdn. Qua trinh thay ddi lien tuc nhU vay diidc goi la cd ca'u lai nen kinh te.
Nhu vay, nghi§n ci3u nhiing thach thijtc ndi bat ben trong cua nen kinh te Hoa K^ chinh la nghien cflu nhiing dieu chinh (hay cd ca'u lai) mang tinh then cho't cua nen kinh te Hoa Ky de duy tri tinh canh tranh va hi§u qua.
1. Giai doan B. Clinton (1993-2001) Nhang vdn di cd cdu kinh tidudi thdi Clinton
Tha nhat, mot bo phan cua ngaiih cong nghiep ch§' tao tiep tuc bi ton thiidng, thi phan cua cac nganh Mnh tg' (nhii san xua't 6 to, che tao may, san xua't th6p...) da nhan diidc ho trd
s o 05-2012 CHAU MY NGAY NAY tii chinh sach b a n che nhap khau ma
cac chinh phu tien nhiem da trien khai v&n chUa het nguy cd bi thu hep.
Nganh cong nghiep hang khong va ten Ixia vu tru cung co giam siit
Tha hai, sii dU thiia cong sua't cua cac nganh cong nghiep quan sii la mot van de ton tai cua cd cS^u kinh t§' vi n h u cau vu khi sau khi Chie'n t r a n h Lanh kg't thiic da giam di va dau tit cho quo'c phong cua chinh Hoa Ky, ngUdi tieu diing chinh cua nganh cong nghiep quan sii ciing da bi cat giam.
Tha ba, ng'n k i n h te Hoa Ky chiia CO n g a n h cong nghiep mdi nao tii k h a n g d i n h dUdc la d l u t a u t a n g t r u d n g .
Do vay, trong giai doan nay boat dong ca'u triic lai chu ye'u tap trung vao cac nganh cong nghiep che tao va chuyen dich mot so' nganh cong nghiep quan sii sang dan sii, phat trien va ap dung t h a n h cong nhiing ling dung cua n g a n h cong nghe thong tin. Nhd cd nhiing boat dong ca'u triic lai ng'n kinh te' nay, chinh quyen Clinton da tao r a mot cd ca'u kinh te cua Hoa Ky vao cud'i thap ky 90 cua the ky XX hdp ly hdn, cd siic canh t r a n h va p h a t trien hdn.
2. Giai d o a n G.W. B u s h (2001-2009) Nhang vdn de cd cdu dUdi thdi Bush (con)
Tha nhat, dd la k h u viic kinh te h a tang gan nhii chiia diidc cd ca'u.
Khi Tdng thd'ng Bush len lam quyen, cd sd kinh te h a t i n g v l n khong theo kip td'c do p h a t trien ciia cac nganh kinh te.
Tha hai, boat ddng kinh doanh mdi d ca linh viic san xua't l l n dich vu v l n chUa dap vfng n h u cau tang them viec lam cho liic lUdng lao ddng bi day r a tu! mdt sd' nganh cdng nghiep ch§' tao do nhiing ca'u triic lai d nhiing nganh nay.
Tha ba, nhiing boat ddng khuyg'n khich d l u t u qua m a n h vao nganh cdng nghe thdng tin da tao ra khung hoang thiia trong n g a n h nay vao giai doan sau.
Tha tu, chinh p h u cua Tdng thd'ng Bush cdn cho r a n g nganh cdng nghiep quan sii cua Hoa Ky da hi t h u hep qua miic va ho cIn tang cudng n a n g liic cua nganh nay d l duy tri k h a n a n g vUdt trdi ve trang hi ky thuat, trong dieu kien EU va Trung Qudc dang cd t h a m vong chia se vi the lanh dao cua Hoa Ky
Do vay, trong giai doan nay, viec ca'u tnic lai nen kinh te Hoa Ky difdc tap trung chu ye'u vao khu viic nang lUdng va cd sd h a t i n g , cung cd' va phat trien khu viic cdng nghiep che tao diia tren cdng nghe cao va khu viic dich vu. Day la nhiing khu viic chiia diidc ca'u tnic lai vao giai doan triidc day, hoac diidc xay diing chUa tdi miic can thie't. Dieu nay se tao n I n tang cho nen Mnh te Hoa Ky tie'p tuc phat trien trong cac giai doan s i p tdi.
3. Giai d o a n B a r a c k Obama ( t ^ 2009 d e n nay)
Sang giai doan cua Tdng thd'ng Obama tii n a m 2009 de'n nay, va'n de cua nen kinh tg' Hoa Ky thdi gian nay khdng cdn n a m d nganh cdng nghiep san xua't h a n g boa vat cha't niia, ma ma dang chuyen sang nganh san xua't dich vu (chu yg'u la nganh tai chinh, n g a n hang, bao hiem, dich vu ba't ddng san). Nhiing nganh dich vu chu chdt nay chiem tdi hdn 20% GDP cua Hoa Ky, tiic la khoang 3000 ty USD'. Khi nhiing nganh dich vu nay lung lay, ta't nhien nen kinh te' Hoa Ky ciing se phai chao dao theo.
He thdng ngan hang va cac dinh che' tai chinh tai Hoa Ky da phat trien nhanh chdng, cCing vdi cac san pham dich vu tai chinh tinh vi phiic tap (nhii cac cdng cu nd phai sinh), trong khi Hoa Ky chiia kip md rong sii quan ly va giam sat tUdng iing. Dieu nay da d i n tdi cudc khung hoang tai chinh trong thdi gian vCfa qua tai Hoa Ky. Do vay vigc tai clii tnic nen kinh te' Hoa Ky tdi day se chu yeii tap trung vao khu viic dich vu, dac biet la khu viic tai chinh ngan hang.
4. Mot so d a n h g i a v a di^ b a o v e k i n h t e (trong nvfcTc) Hoa Ky t r o n g mifcfi n a m tdi d a y
4.1. Tinh canh tranh cua nen kinh te'suy giam
Cd t h e tha'y, cho dd'n nay nUdc My v l n tig'p tuc la nen kinh tg' so' mot
thg' gi6i tren nhieu khia canh khac nhau. Nhiing t h a n h tiiu dat diidc cua nen kinh te' My cd diidc do nhieu n h a n td^, trong dd vai trd tien phong cua cac doanh nghiep va ngUdi lao ddng My cd y nghia then chdt. Ngoai r a ciing khdng the d a n h gia tha'p vai trd dieu tiet va dn dinh cua nha nUdc.
Tuy nhign, vi tri ddc ton cua nen kinh tg' Hoa Ky hien nay dang bi thach thfic gay gat. Nhiing thach thiic nay dg'n td. bgn trong nen kinh tg' My va dg'n tii ben ngoai (sii phat tien kinh tg' n h a n h chong cua cac cUdng qud'c mdi ndi).
Trong khi, kinh te' Hoa Ky dang
•bi tac ddng nang ne bdi cudc khung hoang tai chinh, cac trung t a m kinh tg' ldn khac nhii Trung Qud'c, An Do,... dac bigt la Trung Qud'c, dang p h a t tridn m a n h me va thach thiic vi tri ba chu kinh te' cua Hoa Ky.
Do nhiing thach thiic ca d ben trong va bgn ngoai, tinh canh t r a n h dai b a n ciia nen kinh tg' Hoa Ky dang suy giam mot each tiidng dd'i.
Day thiic sii la mot va'n de kinh te' ndi bat, mang tinh cot loi va xuygn sud't cua Hoa Ky trong miidi n a m tdi day. Ben canh va'n de cd tinh cha't chig'n liidc dai b a n nay la cac va'n de ndi bat mang tinh cu the: sii khdng dn dinh va thieu ddi mdi d mot sd' nganh cdng nghiep dich vu, dac biet la nganh tai chinh ngan h a n g va n g a n h cdng nghe thdng tin, hai
s o 05-2012 CHAU MY NGAY NAY nganh cd vai trd t h e n chdt cho sii
tang triidng cua nen kinh tg' Hoa Ky.
Ngoai r a Hoa Ky ciing chiia diia diidc ra thi trUdng nhiing nganh miii nhon cua tUdng lai, nhiing nganh cd thd thiic day nen kinh tg' Hoa Ky len mdt t i n g cao mdi. Ne'u Hoa Ky khdng khac phuc dUdc nhiing v l n de tren, ciing nhU khdng dUa ra dUdc
"mdt chig'n lUdc kinh te' dai han"
mang tinh xuyen sud't cho chinh minh, Hoa Ky se khd keo dai diidc vi thg' ba chu kinh tg' cua minh.
4.2. Dieu chinh vd thiic day mot so' nganh cong nghiep dich vu then chdi
Hien nay, Hoa Ky dUdc xem la niidc cd cac n g a n h dich vu phat trign bac nha't the' gidi. Qua trinh dich vu hda nen kinh tg' Hoa Ky da lign tuc diidc thiic day trong sud't 3 thap ky qua. Ty trong cua cac nganh dich vu trong cd ca'u GDP cua Hoa Ky ngay cang tang, tii 56% GDP n a m 1980, len 62% n a m 1990, 66,8% n a m 2000, va 68,7% n a m 2009^
Cac nganh dich vu dang ddng mot vai trd hg't siic trong trong qua trinh phat trien kinh te' cua Hoa Ky. Trong giai doan miidi n a m trd lai day, cac nganh cdng nghiep dich vu da tao them g i n 14 trieu viec lam, trong khi cac nganh cdng nghiep chg' tao hang hda ma't di 2,9 trieu viec lam^. Gia tri ddng gdp cua cac nganh dich vu cho nen kinh te' Hoa Ky ciing vd ciing to ldn, tang tii 5.802 ty USD (nam
1998) len 9.700 ty USD (nam 2009).
Chinh sii p h a t trien cua cac nganh dich vu da tao nen sii dn dinh va thinh viidng cua nen kinh te' Hoa Ky.
Do vay cd the tha'y r i n g , sii tang triidng hien nay va trong tUdng lai cua n I n kinh tg' Hoa Ky trong 10 n a m tdi se chiu tac ddng ra't ldn bdi nhiing bien chuygn trong cac nganh nay. Vigc duy tri va thiic d l y sii phat trien cua cac nganh dich vu se cd t i m quan trong sd'ng cdn ddi vdi tUdng lai cua nen kinh tg' Hoa Ky. P h l n dUdi day se tap t r u n g vao phan tich m6t sd' nganh dich vu then cho't cd t i m quan trong dac biet dd'i vdi sii phat trign ciia nen kinh te' Hoa Ky.
N g a n h t a i c h i n h - n g a n h a n g Trong cac n g a n h dich vu, nganh tai chinh n g a n h a n g hien ddng vai trd vd ciing q u a n trong dd'i vdi ndn kinh tg' Hoa Ky, bdi nd la huydt mach cua nen kinh tg', la ddng liic thiic d l y t a n g trudng kinh te', ddi mdi va tao cdng a n viec lam. Khdng mdt n g a n h nao cd thg boat dong diidc trong nen kinh te' ma khdng lign quan de'n n g a n h tai chinh ngan hang.
Cudc k h u n g hoang tai chinh viia qua tai Hoa Ky cang minh chiing ro hdn cho t i m q u a n trong cua nganh tai chinh n g i n hang. Khi nganh nay dinh tre, gan nhii toan bo nen kinh te HoaKy hi te Het. Tuy nhien khi nen k i n h te' tien te phat trien qua m a n h vdi cac san pham tai
chinh phai sinh tinh vi, ciing nhU quy mo cua nd vildt quy md cua nen kinh tg' that, thi r l t d i xay r a bong bong, d i n tdi pha huy t r a t tii tai chinh, a n h hudng tdi boat ddng cua nen kinh tg' that, gay r a khung hoang kinh tg' nhU thdi gian viia qua. Do vEly, dd l a n h m a n h nen kinh t e v a duy tri sii t a n g trudng,'Hoa Ky se phai tie'n h a n h cai td triet de tii n g a n h trong ye'u nay.
N h a n thiic ro diidc t i m quan trong cua viec cai td nay, trong n a m 2010, chinh p h u Hoa Ky da dUa r a Dao luat Cai each Tai chinh Pho^
Wall va Bao vg ngiidi tieu dung (Dodd-Frank Wall Street and Consumer Protection Act), n h a m tang cudng bao ve ngUdi tigu diing dich vu tai chinh va giam sat linh viic tai chinh, thdng qua cac quy dinh va cd che' kiem soat nghiem ngat hdn.
Dao luat Dodd-Frank de cap va didu chinh h l u he't cac va'n de trong yg'u cua thi triidng tai chinb tai My, bao gdm cau triic he thd'ng giam sat, md'i quan he cua cac cd quan giam sat, cac t r u n g gian tai chinh, san p h a m dich vu tai chinh va bao ve ngiidi g^i tien, ngiidi sii dung dich vu tai chinh.
Tuy nhien, v l n cdn nhieu van de c I n phai hoan thien trong dao luat nay va thdi gian hieu liic thiic hien cua dao luat. Dac biet, dao luat nay chUa diia r a diidc nhiing quy dinh
giam sat chat che dd'i vdi cac td chiic phi ngan hang, nhiing tac n h a n cd vai trd chinh trong cudc khung hoang tai chinh viia qua. Chinh vi chUa cd cd chg' ro r a n g dg giam sat chat che boat ddng cua cac td chiic phi ngan hang, nen cd the t h l y rang, trong 10 n a m t6i nen kinh tg' Hoa Ky se v l n cd the bi de doa bdi cac cuoc k h u n g hoang tai chinh.
Ciing CO nghia r i n g , v l n dd cai each nganh tai chinh, dac biet vdi cac td chiic phi ngan hang, se v l n tie'p tuc la mot thach thiic noi bat ddi vdi nen kinh te' Hoa K;^ trong mUdi n a m tdi.
N g a n h c o n g n g h e t h o n g t i n v a t r u y e n t h o n g (ICT)
Nganh cong nghe thong tin la nganh da dem lai sii phat trien t h i n ky cho nen kinh tg' Hoa Ky dudi thdi Clinton. Nhiing sau mot giai doan phat tridn manh me, nganh nay ed dau hieu giam siit va khdng cdn giii dUdc vai trd d l u tau trong vigc thiic day nen kinh te Hoa Ky. Ty trong ddng gdp cua nganh nay vao GDP cua Hoa Ky da khdng tang t ^ 10 nam nay, ludn giii d miic khoang 4% GDP^.
Mac du vay, cung cd nhieu d l u hieu cho tha'y nganh nay dang tich tu d l u tu va nghien ciiu, dac biet la cac dich vu lign quan dg'n cdng nghe khdng day bang thong rong.
Trong mot t h a p ky trd lai day, viec tig'p can Internet bang thdng rong td'c do cao, dang d i n d i n giiip chuyen ddi nen kinh te' Hoa Ky.
8 SO 05-2012 CHAU MY NGAY NAY Thiidng mai dien txi hixng nd da gdp
p h l n lam giam n h a n h chdng cae ehi phi va thdi gian giao dich. Cae ca n h a n cd the dang ky mua ban tren mang, tii mua xe 6 to, cho dg'n t h a n h toan cae hda ddn dign txi. Ngoai ra, mang thdng tin bang thdng rong ciing giiip cho viec trao ddi y tudng va thong tin n h a n h chdng hdn, nhd dd cd thg giai quye't dUdc cac van de va tig'n h a n h ddi mdi n h a n h hdn.
Nhii vay, trong tUdng lai, mang thdng tin bang thong rong tdc do cao va chi phi thap tig'p tuc cd mot vai trd bet siic quan trong trong viec thiic day tang trUdng kinh te'.
Hign nay, ngay cang nhidu ngitdi My sxi dung kg't nd'i khdng day tdi cac dieh vu internet bang thdng rong n h u may tinh, dien thoai thdng minh, doc sach dien txi, cac may thdng minh s i dung dich vu khdng day nhii may giiip do xe, giam sat siic khde benh n h a n tii xa,... Cd the tha'y rang, n g a n h cdng nghe ICT, dac biet la nganh dich vu khdng day td'c do cao se ngay cang ed anh hiidng dg'n ddi sd'ng tinh t h i n cua ngiidi dan My. Nhiing iing dung va phat minh mdi cua n g a n h ICT se ngay cang ddng gdp nhieu hdn vao viec nang cao n a n g sua't va hieu qua cua cac nganh khac. De nudi diidng the' he mdi cua n g a n h dich vu khdng day td'c do cao va cac iing dung mdi ma doanh nghiep dang b i t d l u trien khai, Hoa Ky c I n phai d l u tif m a n h
hdn cho viec n a n g c l p he tho'ng cd sd h a t i n g phuc vu cho nganh nay de t r a n h tinh t r a n g ach t i e mang trong tUdng lai. Hy vong trong giai doan 2011-2020, vdi sii d l u tU manh me cua k h u viie tU n h a n vao nganh ICT, cdng vdi sii quan t a m ciia chinh phu, nganh cdng nghe thdng tin va truyen thdng se ed mot sii chuydn ddi thiic sii, va gdp p h l n gia tang nang s u i t cua nen kinh tg' Hoa Ky.
4.3. ThUc day va md rong cdc nganh kinh te mdi co tinh dot phd
Hien nay, mac du Hoa Ky la niide di d l u trong linh viic nghien ciiu va phat trien, n l m giii hdn 50% cae phat minh sang chg' cua the gidi, nhiing Hoa Ky v l n chiia dUa ra thi triidng dUdc mot n g a n h nao cd tinh dot pha nhii n g a n h cdng nghe thdng tin trong nhiing n a m 90 cua thg' ky trUdc, mot n g a n h da giiip cho kinh tg' Hoa Ky t h a y ddi m a n h me. Thiic ra, Hoa Ky khdng phai khdng ed eac n g a n h kinh tg' miii nhon cd tinh c h i t dot pha cho tUdng lai chang ban nhii n g a n h cdng nghg nano: nganh khoa hoc iing dung lign quan de'n viec khd'ng che' vat chat d cap do nguyen tii va p h a n tii; hay nganh cdng nghe sinh hoe: mot nganh diidc mieu ta la sii dung cac hg thd'ng sinh hoc, n h a m sang tao r a cac san pham y diidc, ndng nghiep va cdng nghiep.
Viec tap trung nghign ciiu va diia cac iing dung cua nhflng nganh kinh
tg mdi CO t i n h dot p h a r a thi trUdng, la hudng chig'n Ifldc ma ca k h u vflc tfl n h a n va n h a nfldc Hoa Ky r a t q u a n tam. Hoa K^ la qudc gia d l u tign dua r a chig'n Ifldc cu the phat trien n g a n h cong nghe Nano. Tinh dg'n n a m 2008, Chinh p h u Hoa Ky da d l u t u 8,4 ty USD cho cac chfldng trinh nghien cflu ve cong nghe Nano, thdng qua cae sang kien NNI.
Ngan saeh cua Hoa Ky danh cho n g a n h cdng nghe Nano g i n nhfl ga'p ddi dd'i t h u sat n h l t N h a t Ban^.
D l u tfl tfl n h a n cua Hoa Ky cho nganh cdng nghe Nano ciing d i n d l u thg' gidi, dat 1,9 ty USD n a m 2006, do cac t a p doan h a n g d l u eua Hoa Ky tig'n h a n h n h u IBM, Hewlett-Parkad, Intel, Dupoint, va General Electrics. Hoa Ky hien cd trong tay nhieu t r u n g t a m Nano hdn ba nfldc xep s a u cdng lai (Dflc, Anh va Trung Qud'c)^.
Trong n g a n h cdng nghe sinh hoc, Hoa Ky hien ciing la nfldc di tign phong va da t h u dfldc nhflng ket qua dang ke. Tinh dg'n n a m 2007, tdng d l u tfl cho nghien cflu va p h a t trign (R&D) cho n g a n h nay cua Hoa Ky dat 25,8 ty USD, chiem 8 1 % tdng sd R&D eua the' gidi; vfldt xa cac dd'i t h u tig'p theo, chang b a n nhfl chau Au: 4,5 ty USD, Canada: 0,915 ty USD, chau A Thai Binh Dfldng:
0,488 ty USD® N g a n h nay cung da cd nhflng bfldc p h a t trien m a n h me va ddng gdp dang ke cho t a n g trfldng
kinh tg' cua Hoa Ky. Tdng t h u n h a p cua nganh cdng nghe sinh hoc Hoa Ky n a m 1993 la 8 ty USD, n a m 1999 20 ty USD, n a m 2007 65 ty USD^
n a m 2009 72 ty USD va dfl kien se dat mflc 95 ty USD vao n a m 20131°.
Trong giai doan 2011-2020 t6i day, dong thdi vdi viec dieu chinh mot so' nganh kinh td nhfl nang Ifldng saeh, sfl dung cdng nghe thdng tin de cai tig'n cham sdc sflc khde va giam ehi phi, chinh quyen My cung tich cfle khuyen khich va nudi dfldng eac cudc canh mang ve cdng nghe sinh hoc, cdng nghe Nano va cac nganh dich vu di cung vdi chung . Nhflng nganh d l y hfla hen ma Hoa Ky da co thdi gian nghign cflu tfl lau, va dang vfldt trfldc cac dd'i thu canh tranh.
Day la mot hudng di hien thflc, bdi Hoa Ky cd mot truyen thd'ng va mdt tiem n a n g nghien cflu ddi dao, vfldt trfldc nhieu nfldc tfl ban phat trign khac (tfl nhieu t h a p ky nay, Hoa Ky ludn la nfldc cd sd' p h a t minh sang chg' nhieu n h a t thg' gidi, chie'm hdn 50% so' Ifldng p h a t minh mdi).
Hfldng flu tign nay chac chan la mot hfldng flu tien lau dai va la mot thach thflc vdi t a t ca cae qud'c gia cd t h a m vong gianh vi tri hang d l u trong the' gidi tfl ban.
Mac du khu vflc tfl n h a n ddng vai trd chu dao trong viec md rong va phat trien cac nganh kinh te' mdi nay.
Song, hd trd cua nha nfldc cung ddng mot vai trd het sflc quan trong trong
10 s o 05-2012 CHAUMY NGAY NAY viec binh thanh va thuc d l y eac y
tfldng mdi bang each cung clp nhflng nen tang cd ban cho viec hien thflc hda cae y tudng mdi nay. Ta't ca nhiing dieu nay se giup duy tri sfl dn dinh va thue d l y tang trfldng kinh ke'.
Tuy nhign c I n phai Iflu y r i n g , van de hien nay cua Hoa Ky khdng phai la nghien cflu dg tim ra cac nganh kinh te' mui nhon cho tUdng lai. Bdi, hien nay Hoa Ky dang di d l u trong hai n g a n h dfldc xem la cd tinh dot pha cd thg thay ddi thg' gidi:
nganh cdng nghe Nano va cong nghe sinh hoc. Van de eua Hoa Kj^ la lam thg' nao dfla eac flng dung mdi cua cac nganh nay r a thi trfldng, dg phuc vu ngfldi tieu dung va thu ldi cang n h a n h cang tot. De lam dfldc didu nay, chinh phu can phai bd trd cho viec nghign cflu cac flng dung cua cac nganh dd va tfl n h a n cung e I n phai d l u tfl m a n h me hdn cho cac nganh tfldng lai nay. Vdi sfl quan tam ngay cang ldn cua ca khu vfle tfl n h a n va n h a nfldc nhfl da neu d tren, ra't ed the trong mfldi n a m tdi hai nganh nay se la nhflng nganh dem lai nhflng ngudn t h u khdng id cho nen kinh tg' Hoa Ky. Ta't nhien cung khdng thg bd qua nganh nang Ifldng sach va n g a n h cdng nghe khdng day hien dang dfldc flng dung manh me va m a n g ve nhflng ngudn thu ldn cho nen kinh te' Hoa Ky. Ng'u Hoa Ky cd the gianh dfldc vi tri lanh dao trong cac n g a n h mui nhon nay,
nhfl da tflng lam dfldc trong thg' ky XX vdi cac linh vflc khong gian, may tinh va vidn thdng, Hoa Ky se lai tiep tuc duy tri vi the lanh dao, t h a m ehi edn c6 a n h hfldng ldn hdn dd'i vdi the gidi trong thg' ky XXI.
Mot so'ke't l u a n
Tha nhdt, nhiing thach thflc kinh td noi bat bgn trong ciia Hoa Ky la cac van de lien quan dg'n qua trinh dieu chinh (hay cd cau lai) eac nganh san x u l t h a n g hda va dich vu, dg duy tri t i n h hieu qua va kha nang canh t r a n h cua ndn kinh td Hoa Ky.
Tha hai, trong thdi ky Clinton va Bush (con) k h a n a n g canh t r a n h cua cac nganh cdng nghiep truyen tho'ng eua Hoa Ky dang ngay mot suy giam. Didu nay da tac dong den td'c do tang trfldng eua nen kinh te Hoa Ky, de'n cdng an viec lam, can can thfldng mai, va chi tigu ngan sach.
Do vay, nfldc My da phai tai c l u true lai cac n g a n h cdng nghigp truydn thd'ng cua minh de gia tang tinh canh t r a n h cua cac nganh nay va duy tri tinh hieu qua eua nen kinh tg' My. De'n cud'i thdi Td'ng thd'ng Bush (con) va Tdng thdng Obama, van dd cua n e n kinh td Hoa Ky khdng ehi lien q u a n dg'n cae nganh san xua't truyen thd'ng, ma da lan sang cac n g a n h dich vu, dac biet la n g a n h tai chinh n g a n hang. Cudc k h u n g hoang tai chinh ngan hang vfla qua da chi r a nhflng bat hdp ly
va khong higu qua ciia he thd'ng tai chinh n g a n h a n g My. Do vay, nfldc My p h a i tig'p tue ca'u true lai ndn kinh te' My, l l n nay se la n g a n h tai chinh - n g a n hang.
Nhfl vay, nhflng thach thflc kinh tg' ndi bat bgn trong eua Hoa Ky trong hai thap nien trd lai day, chinh la viee tai c l u tnic lai cac nganh cdng nghigp truydn thdng (thdi Clinton va Bush (con)) va tai cau tnic lai cac nganh cdng nghigp dich vu, dac biet nganh tai chinh ngan h a n g (thdi ky Obama hien nay).
Tha ba, xu hfldng cua ndn kinh tg' Hoa Ky la chuydn d i n tfl cac n g a n h san xua't h a n g hda sang cac nganh san x u a t dich vu, day la mot xu hfldng da dn dinh va vflng chac trong sud't b a t h a p ky trd lai day. Xu hfldng n a y se khd t h a y ddi trong giai doan 2011-2020. Hien nay, cac nganh cdng nghiep dich vu chie'm khoang 70% GDP cua Hoa Ky. Do vay, dfl bao cho giai doan 2011-2020, ed the ndi, cac n g a n h n a y se tig'p tuc ddng vai trd q u a n trong n h l t trong viec thuc day t a n g trfldng kinh td cua Hoa Ky. Tuy nhien trong thdi gian qua, t i n h canh t r a n h ciia ndn kinh te da bi suy giam tfldng ddi, do nhflng t h a c h thflc de'n tfl ben trong, l l n bdn ngoai Hoa Ky. Tinh canh t r a n h suy giam se tiep tuc la mot van de ma Hoa Ky se phai dd'i m a t trong mfldi n a m tdi day. Cac n g a n h dich vu la mot bo p h a n c l u t h a n h
quan trong n h a t trong ed c l u ndn kinh td Hoa Ky, chac chan cung se bi tac ddng bdi xu hfldng nay. Do vay, nhflng thach thflc kinh te ndi bat trong nfldc eua Hoa Ky trong giai doan 2011-2020 se xoay quanh viec thue day tinh canh t r a n h va dn dinh eua cac n g a n h dieh vu Hoa Ky.
Cu the la didu chinh nganh tai chinh ngan hang, huyg't mach cua ndn kinh te Hoa Ky. Md rong va thiic d l y cac n g a n h dich vu sfl dung cdng nghe khdng day thdng qua internet bang thdng rong cung vd cung cd y nghia dd'i vdi tfldng lai cua ndn kinh tg' Hoa Ky trong giai doan sap tdi. Ngoai r a cung c I n phai thue day cac nganh cong nghe mui nhon trong tfldng lai cua Hoa Ky nhfl nganh cdng nghe Nano, cdng nghe sinh hoe, nhflng nganh dfl doan se dem lai sfl thinh vfldng cho Hoa Ky trong nhflng t h a p nien d l u cua the kyXXI.
Mot so t a c d o n g tdi Viet N a m Hien nay, sflc m a n h kinh td cua Hoa Ky dang suy giam mot each tfldng dd'i khi so sanh vdi nhidu nfldc khac: ve n g l n h a n do tac ddng sau s i c cua cudc k h u n g hoang tai chinh n a m 2008 va ve dai b a n do sfl ndi Ign cua cac cfldng qud'c kinh tg' mdi.
Chinh vi vay, flu tien kinh tg' trong nfldc ciia Hoa Ky hien nay va trong t h a p ky tdi la t a p t r u n g vao khdi phuc sflc m a n h kinh tg' va duy tri vi the ba chu cua minh. De khdi phuc
12 SO 05-2012 CHAUMY NGAY NAY sflc manh kinh te, Hoa Ky se phai c6
nhflng dieu chinh chig'n Ifldc, cung nhfl thflc t i i n p h a t trien kinh td.
Theo nghien cflu cua dd tai, Hoa Ky se tiep tuc chuygn dich gia tang ty trong cua nganh cdng nghiep dich vu trong cd cau kinh te (bien nay cae nganh cdng nghiep dieh vu chidm khoang 70% GDP eua Hoa Ky), tflc la Hoa Ky se giam d i n cac nganh cdng nghigp che tao truydn tho'ng va flu tien thue day cac nganh cdng nghigp dich vu then chdt, cung nhfl dfla ra nhflng nganh kinh tg' d l u tau cd kha nang keo nen kinh tg' Hoa Ky len t i m cao mdi. Vay Viet Nam se chiu tac dong nhfl thg' nao tfl nhflng xu hfldng thay ddi nay.
Tha nhdt, Viet Nam da va dang chiu tac ddng cua qua trinh dieu chinh nganh khu vfle cdng nghiep chd tao cua Hoa Ky trfldc kia va se tidp tuc chiu tac ddng eua trao Iflu nay, bdi Hoa K;^ v l n tig'p tue dieu chinh trong cae n g a n h nay. Viec ca'u true lai cae n g a n h cdng nghiep che' tao nhflng nganh sfl dung nhieu lao ddng cua Hoa Ky da d i n dg'n vigc chuyen dich mot hoac nhidu cdng doan san xuat r a nfldc ngoai, n h l m khai thac hieu qua ldi the canh t r a n h cua cac k h u vflc dia ly.
Viec chuygn dich nay dfldc thflc hien bang mot so' h i n h thflc sau: cat bd san xuat trong nfldc t h a y the bang n h a p khau; dau tfl r a nfldc ngoai theo kieu lien doanh hay gifl toan
quyen sd hflu rdi n h a p lai san p h l m ve nfldc; gifl k h a u thiet ke phan phd'i, cdn lai se chuygn sang gia cdng d nfldc ngoai.
Nhflng each chuygn dich nhfl vay da dfldc trign k h a i ra't manh me tfl cud'i thap ky 70 cua thg' ky trUde va nay van edn tig'p tue dfldc thiic hien d nhflng nganh ma k h a nang canh t r a n h dang suy giam. Hoat dong chuydn dieh nay da tao nhieu cd hdi cho mdt sd^ nfldc, trfldc bet la Mexico (nfldc cdng nghigp k h a phat trien cd bign gidi tiep giap vdi Hoa Ky) va cae nfldc cong nghiep mdi (NICs).
Day ed the t a m xem la sfl chuyen giao dau tien cua k h u vflc cdng nghiep che tao Hoa Ky.
Sau dd, khi ldi t h e canh tranh eua eac nfldc nhfl Mexico hay NICs trong nhflng nganh cong nghiep chg' tao sfl dung nhieu lao ddng suy giam, da d i n dg'n viee chuyen giao cac cdng doan san xuat cua nhflng nganh nay tdi eac nfldc cd t r i n h do kinh td kem p h a t trign hdn, cu the la nhflng nfldc dang p h a t trien, dae biet la Trung Qud'c, vdi ehinh saeh t h u h u t d l u tfl cdi md va ldi t h e n h a n cdng re hdn.
Nhieu cdng ty cua NICs da tig'n h a n h cudc chuyen giao nay. Cac cdng ty cua Hoa Ky cung vay, trfldc kia bd^ tri san x u a t d Mexico nay da chuyen dich cac cdng doan san x u l t cua minh sang Trung Qud'c va cac nfldc dang p h a t trien khac. Vigt N a m cung da b i t dau n h a n dfldc sfl
chuydn giao n a y tfl khi dfla ra chinh sach t h u h u t d l u tfl nfldc ngoai cdi md. Nhidu cdng ty nfldc ngoai, trong do CO cac cdng ty cua Hoa Ky, da d l u tfl t n i c tie'p vao Viet Nam, hoac ky hdp ddng gia c6ng vdi cac dd'i tac tai Viet N a m (chu ye'u la san p h a m cua cac n g a n h cdng nghiep nhe) sau dd x u l t sang thi trfldng Hoa Ky. Viec chuygn giao n a y da tao dieu kien cho k h u vflc cdng nghigp chg' tao phuc vu x u a t k h a u p h a t t r i l n . Khu vflc cdng nghigp chd tao phuc vu xua't k h I u p h a t trign cung keo theo n h u cau p h a t tridn cac n g a n h lien quan khac, nhfl n g a n h n a n g Ifldng, cd sd h a t i n g , giao due day nghd.
Nhflng boat ddng san x u l t nay giup tao cdng a n viec lam cho ngfldi lao ddng va ddng gdp vao viec chuyen dich cd ca'u k i n h tg' cua Viet Nam.
Tha hai, ngoai viec dieu chinh trong cac n g a n h cdng nghiep che tao, Hoa Ky cung dang didu chinb m a n h me cac n g a n h cdng nghigp dich vu, dac biet la n g a n h cdng nghe thdng tin t r u y e n thdng, n g a n h dich vu tai chinh va bao hiem, nganh dich vu chuyen mdn va k i n h doanh.
Hien nay, nhieu cdng viee lign quan dg'n cIc n g a n h nay da dfldc chuygn giao hoac t h u e ngoai tdi cac nfldc dap flng dfldc n h u c l u cua nganh, nhfl An Do, Singapore, Philipines, h a y Trung Qud'c,... Chang b a n nhfl, chuyen giao nhflng dieh vu xfl ly dfl lieu, thdng tin va san xua't p h l m
mdm sang An Do, Trung Qud'c; cae dich vu lien quan ddn kg khai tai chinh, ke toan, thud, bao hiem sang An Do, Philippines, Singapore...; cac dieh vu phuc vu khach h a n g (calling center) sang An Do, Philippines...
Cd thg t h l y rang, Viet Nam dang dflng trfldc mot cd hdi r l t ldn trfldc hai lan sdng chuyen giao cac cdng nghe tfl Hoa Ky: dd la chuygn giao cdng nghe eua cac nganh cdng nghigp chd tao (dto, san xua't p h l n cflng may tinh...) va cua cac nganh dich vu (cdng nghe thdng tin, tai chinh ngan hang, phuc vu khach hang...). Neu Viet Nam cd the dap flng dfldc cac ygu c l u tfl phia cac nha kinh doanh Hoa Ky va ndu Viet Nam cd the ddn n h a n kip thdi sfl chuygn dich nay, ndn kinh tg' Viet Nam se cd cd hdi phat trien manh hdn.
Do vay, chung tdi cho rang: Tha nhdt, Viet Nam c I n n h a n h ehdng tidn tdi ky ket FTA vdi Hoa Ky, cung Hoa Ky t h a m gia nhfl la mdt t h a n h vign chinh thflc vao TPP, tao didu kien t h u a n ldi day m a n h x u l t nhap k h I u , d l u tfl va c h u y i n giao cdng nghe.
Tha hai, c I n ed chinh sach khuyen khich dac biet dd'i vdi cac tap doan d l u tfl ldn, cac cdng ty xuygn qud'c gia cua Hoa Ky. (Cung d p thdng tin, hd trd flu dai ve thue, liu dai vd t h u e quan va phi t h u d quan, thflc hien tich cflc cac thoa
14 SO 05-2012 CHAU MY NGAYNAY
t h u a n song phfldng nhfl BTA hien nay va FTA sau nay).
Tha ba, e I n xay dflng va phat trign mot he thd'ng phap ly chu trong de'n viec bao ve quydn sd hflu, bdi dac t h u eua ndn kinh te thi trfldng p h a t tridn cao eua Hoa Ky la he thdng luat va thi h a n h luat bao ve quyen sd hflu tri tue r a t hieu qua.
Tha tu, xay dflng dinh hfldng phat trign kg't cau lanh thd thich hdp dg ed thg phuc vu td't cho qua trinh tig'p n h a n chuyen giao day chuydn san xua't va cdng nghe tfl Hoa Ky. (Khu vflc hay cum khu vflc nao, t h a n h phd' nao c I n phai quy hoach d l tidp n h a n day chuyen eac nganh chg' tao: nhfl san xuat dto, san xuat may tinh; Khu vflc hay cum k h u vflc nao, t h a n h phd' nao c I n phai quy hoach dg tidp n h a n chuydn giao cac n g a n h dich vu: nhfl dich vu kinh doanh bat ddng san cao cap, nganh tai chinh, ngan hang, bao hiem,...)
Tha nam, p h a t trign dao tao ngudn n h a n lflc chat Ifldng cao, ed kha nang chuyen mdn va tieng Anh td't de cd the ddn n h a n cae lan song chuyen giao cua cae nganh chd tao san xuat va dich vu tfl Hoa Ky. Do vay, can phai hoan thien chie'n Ifldc dao tao giao due cua Viet Nam, dao tao thflc te, cd k h a n a n g flng dung va thich nghi cao, cd nhfl vay mdi md rong dfldc quan he kinh te vdi Hoa Ky trong tfldng lai.
Tha sdu, tang cfldng quan ly Nha nfldc va xuc tien thfldng mai. Dg thflc hien chinh sach md eua thi trfldng vdi Hoa Ky mot each hieu qua nhat, Bd Cdng thfldng va mot so' bd nganh co lien quan eIn thanh lap cac nhdm nghign cflu thi trfldng Hoa Ky, tap trung vao eac van dd nhfl moi trfldng phap luat, hang hda, kinh doanh, gia ca, phfldng thflc tiep can thi trfldng Hoa Ky dg giup dd cac doanh nghiep Viet Nam •
Chu thich:
1) So' lieu cua nam 2009. "Economic Report of the President". Washington. 2010.
2) Economic Report of t h e President 2010 3) Economic Report of the President.
Washington 2011
4) U.S. Department of Commerce, Bureau of Labor Statistics, "Employment by sector", November 2009
5) Nam 1998: Nganh cong nghe thong tin dong gop vao khoang 4,2% GDP cua Hoa Ky, de'n nam 2009: ty le nay v i n la 4,2%.
6) Theo so' Heu bao cao cua CRS trinh Quo'c hoi Hoa Ky (2008): Ngan sach nam 2006 cua Hoa Ky d a n h cho nganh cong nghe Nano la 1,775 ty USD con cua Nhat Ban la 0,975 ty USD.
7) J o h n F. Sargent. "Nano Technology and U.S. competitiveness: Issues and Options".
CRS report for Congress. May 18, 2008 8) Fort Macnairs. "Biotechnology report 2009
". National Defence University. Washington DC
9) Ernst and Young. "Biotechnology and beyond border 2008". J a n u a r y 15, 2009 10) "The U.S, Biotech market Analysis".
http://www.researchandmarkets.com/report s/450146/us_biotech_market_analysis.pdf
{Bai viet cho di tdi khoa hoc cap bq:
"Nhiing vdn de chinh tri kinh te (trong niidc) noi bat cua Hoa Ky giai doan 2011- 2020 vd tdc dong den Viet Nam").
