KINH TE TV NHAN & CAc CHINH SACH PHAT TRIEN KINH T E
=eo'ii>^c x/ej>ix!i^ TC,t,
PHAT TRIEN KHU Vl/C KINH TE l$m
TIEP CAN CAC GIAI PHAP GIAM THI
VA NANG CAO TAC DONG HO
PGS.TS. NGUYEN TRQNG HOAI & ThS. HUYNH THANH DIEN*
Khu vUc kinh te tU nhdn vdi dai dien chu yen Id cdc doanh nghiep ngodi nhd nUdc 6 VN phdt trien ndng dgng ve quy mo theo chieu rong vd tao vi^c Idm, nhitng lai hoat dong chd, yeu vdo cdc ngdnh thdm dung lao dong vdi gid tri gia tdng thdp, quy mo nho vd miic do tinh thong doanh nghiep con thdp (trinh do doanh nhdn, minh bach thong tin, khd ndng qudn tri). Vdi hien trang ndy, khu vUc kinh te tU nhdn co nhieu trd ngai khi chung ta ky vong khu vitc ndy thdnh dong lUc de phdt trien kinh te VN. Nguyen nhdn chu yeu Id do cd nhieu itu tien cho khu vUc kinh te nhd nUdc vd nUdc ngodi dd gdy ra cdc tdc dong lan dt khu vUc kinh te tii nhdn phdt trien chdm han mong mudn neu tiep can theo cdc khia canh tit nhien-lich sit, chinh sdch tdi khoa, chinh sdch tien t^, vi^c hinh thdnh cdc cum (ngdnh vd khu vifc), vd the che. De kinh te tU nhdn trd thdnh dQng life quan trong trong phdt trien kinh te, cdn phdi xdc dinh tdm quan trong cua khu vifc kinh te nhd nUdc Id tdng cUdng hieu qud ddu tU cong nhdm tao ra cdc tdc dong hd tra cho khu vifc kinh te tU nhdn, tien tdi gidm ddn tdc dong Idn dt eda khu vifc nhd nUdc doi vdi khu vUc kinh te tU nhdn.
1. Gidi thi$u
Kinh te tU nhan co vai tro quan trong, la mot trong nhufng dong lUc cua nen kinh te (Van kien dai hoi Dang lan thU XI). Bang 1 cho tha'y khu vUc doanh nghiep ngoai nha nUdc da va dang phat trien kha nhanh ve quy mo thong qua cac chi tieu lao dong, so doanh nghiep, doanh thu, von dau tU, nhung cac chi tieu ve lai nhuan trUdc thue va dong gop cho ngan sach nha nUdc nam 2008 lai co ty trong tha'p, chi vdi 16,6% va 30,8%. ThUc te la
trong giai doan 10 nam gan day, khu vUc doanh nghiep ngoai nha nudc chu yeu phat trien nhanh ve chieu rong, giai quye't dugc nhieu viec lam vi da so la cac doanh nghiep nay it tham dung vdn.
Tuy nhien, ket qua san xuat kinb doanh cua khu vuc nay cung cho tha'y, hau het cac doanh nghiep ngoai nha nUdc la cac doanh nghiep vifa va nho. Do vay, khu vUc doanh nghiep ngoai nha nude CO the se gap nhieu kho khan khi dUpc ky vong trd t h a n h dong luc cho su phat trien nen kinh te.
i
Phat trien kinh te - Thang Ba nam 2011 TnJdng Dai hgr. Kinh to TP i-tnuKINH TE TU NHAN & CAc CHINH SACH PHAT TRIEN KINH TE M
Bang 1. Cd ca'u cac chi tieu tlie hien quy mo cua cac loai hinh doanh nghiep nam 2000 va 2008 Cac chi tieu
Nam
Doanh nghiep nha nUdc Doanh nghiep ngoai nha nudc Doanh nghiep co von dau tU nUdc ngoai
Lao dong 2000
59%
29%
12%
2008 24%
53%
23%
Doanh nghiep 2000
14%
83%
4%
2008 2%
95%
3%
Doanh thu 2000
55%
25%
20%
2008 3 1 % 47%
2 1 %
Von dau tU 2000
67%
10%
23%
2008 47%
35%
18%
Gia tri tai san 2000
56%
8%
36%
2008 48%
3 1 % 2 1 % Ngudn;Tfnh toan tir dOf lieu Tong cue Thong ke, giai doan 2000 - 2008
Muc tieu cua nghien cufu la phan tich nhu'ng nguyen nhan da va dang gay kho khan cua khu vifc doanh nghiep ngoai nha nU(Sc so vcJi tiem nang von CO cua no. Trudc het, cac ly thuyet lien quan can duoc lUtfc khao de xac dinh cac ye'u to' tac dong de'n su phat trien ciia khu vifc doanh nghiep ngoai nha nudc. Ke den la thu thap cac so' lieu ve cac ye'u to' nay de phan tich va tif do goi y cac giai phap de thuc day sif phat trien khu vUc kinh te tU nhan vdi ky vong trong tUOng lai se trd thanh dong lUc quan trong dong gop cho su phat trien kinh te VN.
2. Cac yeu to t^c d9ng den s^jT pliat trien khu v^c doanli nghiep ngoai nha niTdc
Cac yeu to' tac dong den hoat dong cua doanh nghiep thuoc khu vuc ngoai nha nudc cung gio'ng khu vifc doanh nghiep khac cua mot quoc gia dugc Porter (1990), va ly thuyet ve cac nhan to lan at phat trien dau tU tu nhan cua Hausmann-Rodrik- Velascoe (Todaro, 2009) de xua't. Ca hai mo hinh ly thuyet giai thich cac nhan to phat trien/lan at dau tu tu nhan bao gom ba khia canh chii ye'u: lgi the tu nhien, cac yeu to vi mo va vl mo. Cac yeu to thuoc ve lgi the tu nhien-lich suf bao gom viec thUa hudng tai nguyen hoac vi tri dia ly hay tinh than doanh nghiep tich luy lau ddi. Cac ye'u to' vi mo bao gom nhu'ng dieu kien de tao lap cho moi trugng dau tu tot hon nham nang cao nang suat lao dong nhu chlnh sach tai khoa, tien te, va the che. Cac ye'u to thuoc ve vi mo nhu cac dieu kien dau vao (co sd ha tang, thong tin lien lac, ha tang tai chinh, ha tang nhan lUc, ha tang hanh chinh, kha nang canh tranh doanh nghiep), trinh do phat trien cac cum (sif ton tai va mufc dp nang dong cua cac cum nganh), va mufc do phan hoi thong tin cua doanh nghiep. Ye'u to lan at (crowding out), theo Mankiw (2009) xua't phat tif viec dau tu qua nhieu cho khu vUc nha nUdc nhung cac dau tU nay cham phat huy hieu qua va lam khan hie'm
nguon vo'n cho khu vUc tu nhan, va theo Econo- mist's view (2008) thi neu dau tu nha nudc phat huy hieu qua tbi co kha nang lam giam chi phi giao dich xa hgi va tif do tao ra tac dgng h5 trg (crowding in) va co tac dgng tich cUc la ho trg tang dau tu khu vUc tu nhan.
3. Dif li^u va phiAAig phap nghien cihi
Dif lieu ve cac ye'u to' phan tich dugc thu thap tlf Tong cue Tho'ng ke, WB, chi so' nang lUc canh tranh cap tinh (PCI) nam 2008 va 2009, To chUc Minh bach Quo'c te (TI) va chi so' nang luc canh tranh hien tai (CCI) cua Diin dan Kinh te The gidi (WEF). PhUdng phap thong ke mo ta dugc sif dung de danh gfa khu vuc doanh nghiep tren cac phia canh va phuong phap so sanh dUgc sif dung de danh gia tac dgng lan at cua khu vuc nha nUdc va nudc ngoai de'n khu vUc ngoai nba nudc.
4. Hifn tr^ng hoft dpng khu M\fc ngoai nha niTdc
60%
40%
0%
29%
35%
43%
28%
50% 91%
im
13%
49%
DKhuvLfccoyeuto mac ngoai
QKhuvt/c ngoai nha n^oc BKhuvi/c nha nu'dc
Von Doanh Ihu Lao dong Doanh nghiep GOP
Hinh 1. Ty trpng von, doanh thu, lao dpng, so doanh nghiep va GDP ciia doanh nghiep theo s6 hifu (giai doan 2000-2007)
Nguon: Nhom tac gia tinh toan tu l o n g cue Thong ke (2000-2007)
KINH T E T U NHAN & CAc CHINH SACH PHAT TRIEN KINH T E
Hinh 1 cho tha'y khu vUc kinh te ngoai nha nUdc la khu vUc nang dgng, chiem ti trgng Idn ve doanh thu, so' lugng doanh nghiep va giai quye't de'n 50% lao dgng trong khu vUc doanh nghiep. Tuy nhien, lugng vo'n cung ufng cho khu vuc nay thi chua tuong xifng, cbi chiem 29% tdng vdn khu vUc doanh nghiep, thay vao do doanh nghiep nha nudc van giu vo'n dau tU Idn nha't trong nen kinh te.
Dieu nay co nghia la vd^n dau tU cho khu vUc ngoai nha nudc tao ra nhieu thu nhap, viec lam va doanh thu hon khu vifc nba nUdc.
Kliu vuc ngoai nha nudc cung vUgt troi hon khu vUc nha nUdc trong san xua't cong nghiep: Vao nam 1995 ty trgng gia tri cong nghiep (theo gia thUc te) cua khu vifc ngoai nha nUdc chi bang mgt nufa khu vUc nha nUdc, nbung de'n nam 2009 ty trgng nay cua khu vUc ngoai nha nudc cao hon 2 lan so vdi khu vUc nba nUdc (Tdng cue Tho'ng ke, 1995- 2009). Dieu nay cho thay, khu vuc ngoai nba nudc CO the la dgng life ebo qua trinh cdng nghiep boa trong tUdng lai ciia nen kinh te neu nhu nhifng yeu td tac dgng lan at dUgc giam thieu va ye'u td ho trg tif dau tu nha nudc dugc phat huy tdt.
Mat khac, theo sd^ lieu cua Tdng cue Thdng ke (2009) ma nhom nghien cufu tinh toan dugc thi co ca'u dau tU giifa ba khu vUc nha nudc, ngoai nha nUdc va nudc ngoai la rat khac nhau. Khu vuc ngoai nha nUdc chu yeu tap trung vao cac linh vUc mang tinh ngSn ban va dich vu nhieu hon, vi du nhu ban le, nha hang, khach san, bat dgng san...
Doanh nghiep nha nUdc thi tap trung vao nhufng nganh tham dung vo'n nhu giao thong va ha tang tien ich. Doanh nghiep FDl tap trung dau tU vao nhifng nganh che tac thay the' nhap khau, sau do chuyen sang nganh cong nghiep che bien phuc vu xua't khau va gan day la chuyen manh sang bat dgng san.
Ngoai ra, kha nang phat trien theo chieu sau ve tiep can va cong bo' thong tin ciia cac doanh nghiep ngoai khu vUc nha nUdc cdn tha'p, the hien qua hai phia canh trinh do hgc van va quan tri cong ty. Thif nhat, trinh do hgc van va dao tao cua chu doanh nghiep con tha'p: Sd lugng doanh nhan CO bang dai hgc chi 0,18%, cd trinh do hgc van cap 3 va hoac tha'p hdn chiem 4,36% (Dieu tra doanh nghiep cua Tdng cue Thdng ke, 2007); 41,88%
doanh nhan chua bao gid qua bat ky khoa dao tao nao ve kinh doanh va 24,61% doanh nhan khong ndi dugc ngoai ngU (Porter va Vien Quan ly Kinh te Trung Udng, 2010). Thif hai la quan tri cong ty
va tinh minh bach con yeu: Da sd cac doanh nghiep ngoai nha nUdc suf dung nhiing nba quan ly cap cao la nhdng ngUdi trong hg hang de co dugc sU tm tudng trong dieu banh va quan tri; viec cong bd thong tin ciia cac cong ty cd phan dai chung v i n la noi lo ciia cac nha dau tU, Vien Nghien cdu Chinh sach Cong nghiep (Han Qudc) ve nang lgc canh tranh quo'c gia 2008-2009 cho tha'y VN ddng sau tat ca cac nUdc trong khu vuc ve chi sd phat trien cong ty (Porter va Vien Kinh te Quan ly Trung Uo'ng, 2010).
5. Cac yeu to lan at s^ phat trien kinh te khu v^c doanh nghifp ngoai nha niidc
5.1 Ye'u td lich sw'
Ngudn gdc phat trien kinb te cua mgt qudc gia xua't phat tif bdi canh lich sd. Kinh te thi trifdng va khu vifc doanh nghiep tu nhan cua VN mdi dugc manh nha vao nufa dau thap nien 80 cua the ky 20, de'n nay cbi khoang 25 nam. Chung dugc hinh thanh tif khi n i n kinh te chuyen ddi tif cd che ke hoach hda tap trung sang co che thi trudng dinh hudng xa hgi chu nghia, va vi vay khi cac doanh nghiep nha nUdc van con giif vai tro chii dao trong qua trinh chuyen ddi thi khu vUc kinh te ngoai nha nudc chu ye'u tap trung vao cac linh vUc dich vu, san xua't nho trong cac thi trudng ngach. Them vao dd, yeu td^ the cbe trong thdi gian dai con xem nhe thanh phan kinh te tU nhan nen hanh lang phap ly cho boat dgng chua dugc ban hanh day du va quan ly thieu chat che, chi tU sau mdc ddi mdi nam 1986 mdi la thdi diem chinh thdc nen kinh te thda nhan khu vuc phi chinh thdc bao gdm cac doanh nghiep qui mo nhd va bay gid la kinh te tU nhan va mai de'n nam 1999 Luat doanh nghiep mdi ra ddi va cd hieu luc tif ngay 1/1/2000 tao hanh lang phap ly cho kinh te tu nhan boat dgng (Pham Minh Chinh & Vuong Quan Hoang, 2009).
5.2 Dieu kien tif nhien
VN cd vi tri nam d trung tam cua chau A (la cau no'i giiia Trung Qudc vdi cac nudc ASEAN) vdi bd bien dai (phia Dong va Nam cua VN giap bien Dong vdi bd bien dai 3.260 km) la mgt Uu the de phat trien nganh du lich, tau bien va kinh te bien, dich vu cang bien. Tuy nhien, trong cac linh vdc nay doanh nghiep nha nudc chi phdi phan Idn do dugc Chinh phu hd trg dau tu vo'n, cac doanh nghiep ngoai nha nUdc khong kbai thac dugc lgi the qudc gia nay ma chi tham gia khau trung gian nhu td chufc tour du lich, danh bat gan bd, van chuyen hang hda td cang bien ve don vi san xua't.
Phat trien kinh te - Thang Ba nam 2011
KINH TE T U NHAN & CAc CHINH SACH PHAT TRIEN KINH TE
ECC^;0^^:C OFVELiyv^M OP-'S\'>
Mat khac, bd bien dai cung la lgi the cho nong nghiep nhUng cung cd nguy co chiu anh hddng cua bien doi khi hau nhu tai hgi nghi ve khi hau Copenhagen (2009) nhan dinh, nguy co nay anh hddng trUdc het dd'i vdi cac hg san xuat ndng nghiep thugc khu vUc ngoai nha nUdc.
Trong ba thap ky qua, tang trudng kinh te chu ye'u dua vao khai thac tai nguyen vdi sd tham gia khai thac chu ye'u thugc ve khu vdc nha nUdc. Khu vUc ngoai nha nUdc it tham gia vao linh vUc khai thac tai nguyen hay noi each khac khu vUc nay khong dugc hudng lgi the tif tai nguyen qudc gia do sd tac dgng lan at td khu vifc nha nudc va nddc ngoai xua't phat td yeu td the che cung ddgc coi la da cd nhieu thien lech ve tiep can nguon tai nguyen, va mgt ly do nda la de tiep can cac yeu to' ngudn ldc tU nhien thi ngoai dgc quyen td nhien ma Chinh phu chi du tien cho khu vUc nha nudc thi cho du khu vUc ngoai nha nUdc muon tham gia cung can phai co mgt khdi lugng Idn ve vdn, ma vdn td tiet kiem va tiep can tif ngan hang hoac thi trudng chdng khoan cung rat ban che dd^i vdi doanh nghiep vda va nho.
5.3. Ldn dt tU cdc chinh sdch vi mo 5.3.1 Cliinii sdch tdi iiiiod
Thif nhdt, ve cac khoan tbu ngan sach: Theo ngudn dd lieu td Economist Intelligence Unit thi VN ddgc xem la nhifng nudc cd ty le thu ngan sach cao, trung binh giai doan 2004 - 2007 la 27% GDP (trong khi do Trung Qudc la 2,7% GDP, Malaysia la 2,9% GDP, Phillipines la 5,8% GDP). Ba phan tu cac khoan thu nay de'n td bdn nhom, ldn nhat la thu thue gia tri gia tang (25%), ke den la dau tho (20%), thue thu nhap doanh nghiep (15%), va thue td ngoai thuong (15%). Nhd vay cd the tha'y ddng gdp cua khu vuc doanh nghiep cho thu ngan sach chi chiem ty le tha'p la 15%, trong khi dd khu vUc ngoai nha nddc chi chiem 30% trong khoan ddng gdp td khu vdc doanh nghiep cho Nha nddc.
Nghia la ddng gdp cua khu vUc doanh nghiep vao ngan sach la tha'p, trong dd khu vUc ngoai nha nUdc CO ddng gop thap nha't. Nhu vay, phat trien khu vUc doanh nghiep ngoai nUdc thi thUc chat ky vgng ngan ban va dai ban chu ye'u la viec giai quyet viec lam cho nen kinh te, con viec dong gop vao ngan sach thi chu ye'u v i n phai phat huy hieu qua cua tat ca cac thanh phan kinb te.
Thif hai, ve cac khoan chi ngan sach: Co ca'u cbl tieu cua Chinh phu bao gdm hai khoan chinh la chi dau tu phat trien (27,48%) va chi sd nghiep
phat trien kinh te' xa hgi (52,26%). Trong chi dau td phat trien thi chi dau tu vdn chiem den 91%, va hau het cac chi dau tu vd^n nay lai chu ye'u tap trung cho khu vuc doanh nghiep nha nudc qua qua trinh tang vo'n bang nam (Tdng cue Thdng ke, 2008). Nghia la khu vUc kinh te nha nddc hudng den khoang 25% td khoan chi ngan sach cua Chinh phu theo binh thdc tin dung chi dinh, trong khi do khu vUc ngoai nha nudc chi co kha nang tiep can vdn tu cd hoac thdng qua ngan hang vdi cac dieu kien rang bugc rat nghiem ngat ve thu tuc theo CO che thi trudng. Hai tiep can vdn khac nhau cua khu vdc ngoai nha nUdc vd nha nUdc neu tren da phan anh rang chinh sach tai khoa vdi muc tieu gia tang chi tieu chinh phu phuc vu qua trinh cong nghiep hda thong qua khu vUc kinh te nha nUdc; tuy vay, khu vUc nay lai boat dgng vgi hieu qua cdn tha'p. Theo Pham Minh Chinh &
Vuong Quan Hoang (2009) thi sd doanh nghiep nha nddc da giai the ho'n mgt nda trong 2 thap nien gan day, nhdng lai chiem td 53-67% vo'n kinh doanh trong khoi doanh nghiep, nhung ddng gdp vao GDP chi khoang 37-39% va chi tao viec lam cho khoang 4,4% lao dgng cho ca nen kinh te;
trong khi dd, khu vUc kinh te tu nhan trong vong hai thap nien da tang so' Idgng doanh nghiep len 200 lan, va trong nam 2008, khi nen kinh te VN ddi dien vdi khung hoang tai chinh thd gidi thi khu vUc tu nhan v i n tang 27,4% sd lugng doanh nghiep va tang 28% ve vd^n dang ky so vdi nam 2007.
5.3.2 Ciiinii sdcii tien te
Chinh sach tien te ndi rgng trong giai doan 2004 -2009 vdi tdc do tang tin dung trung binh mdi nam 37%. Tuy nhien, viec tiep can tin dung thuan lgi nha't thugc ve cac doanh nghiep nha nUdc vay dau tu, tao sdc ep chen lan va rao can gia nhap nganh doi vdi khu vifc ngoai nha nddc do lai sua't thi trudng cho du khong trong dieu kien chdng lam phat van kha cao va kha nang tiep can vd^n cho cac doanh nghiep vda va nho cua khu vdc td nhan tha'p do it ddgc du tien va thieu tai san the chap.
Dieu nay tao nen sdc ep da dua cac doanh nghiep ngoai nha nddc chu yeu sd dung vdn td co va vdn vay td thi trUdng phi cbinh thdc vdi lai sua't cao, va vi vay ma cbi phi giao dich cao trong kinh doanh, qui mo huy dgng vo'n ban che nen cac doanh nghiep td nhan chu ye'u dau tu vao cac tbi trddng ngdch, manh mun, nho le vdi cong nghe lac hau.
0
1990
KINH TE T C NHAN & CAc CHINH SACH PHAT TRIEN KINH TE
Td quy 2/2008 den nay, Chinh phu dang thdc hien chinh sach tien te that chat de kiem che lam phat, va tiep tuc k h i n g dinh chinh sach dn dinh vi mo nghiem ngat hon nda vao nam 2011 vdi lai sua't cao xap xi td 16-18%/nam, dieu nay tiep tuc day cac doanh nghiep ngoai nha nddc, phan ldn la doanh nghiep vda va nho it cd co hgi tiep can ngudn vay ngan ban de quay vong vdn, va vi vay cd kha nang pha san cua cac doanh nghiep kem nang lUc. Trong khi doanh nghiep thugc khu vdc nha nddc thi chi chiu anh hddng bdi viec ban cbe dau tu.
5.3.3 Cliinii sdcii liinh thanli cdc cixm ngdnh Chinh phu da va dang dau td rat ldn va trong mgt thdi gian dai nham hinh thanh cac cum cho doanh nghiep cd yeu td nUdc ngoai va nha nddc nhu nganh oto, khu cong nghe cao, ddng tau nhung thuc sd chua dat ket qua cao nhu mong dgi, trai lai viec tap trung dau td qua ldn vao cac doanh nghiep nay cd kha nang tao rao can ddi vdi cdc doanh nghiep khac do hieu dng tac dgng lan at vdn cd va tac dgng ho trg cho khu vUc doanh nghiep ngoai nha nudc chua phdt huy hieu qua cao.
Viec hinh thanh tap doan nha nddc nam gid rat nhieu vdn nhung boat dgng chua dat hieu qua cao nhd mong muon, cd nghia la cdc cum nganh cua kinh te nha nddc cd nhieu co hgi nam vdn ldn ben canh cd sd bao lanh cua nha nUdc, cdn cac doanh nghiep tu nhan qui mo nhd rat kho canh tranh vdi doanh nghiep nha nudc ve co hgi kinb doanh va tiep can vdn cung nhu cac ngudn luc khac (Pham Minh Chinh & Vdong Quan Hoang, 2009).
5.3.4 Yeu to tlie che
70 •
60
g
CL. 50
OJ- OO
= 40 • sz « o
•O 30
- 20
10 -
0 1
75
a
c
Ij'
QTirJuniny binh
QTiiih kem nhai
Hinh 3. Ty I? cac doanh nghiep tra tien hoa hong cho cac hpp dong cua Chinh phu
Nguon; Chi sd nang lUc canh tranh cap tinh, 2009.
c a c the che thi trudng phuc vu cho doanh nghiep mdi hinh thanli va con nhieu ban che; co kha nang gay trd ngai cho cac doanh nghiep ngoai nha nddc. Cha't lugng cua cac quy dinh phap luat cd tien bg the hien qua chi sd hieu ldc ciia khung luat phap xep hang thd 53 trong chi so CCI nam 2009. Mac du vay, theo bao cao cua PCI nam 2009 thi cac cong ty (chu yeu la doanh nghiep ngoai nha nddc) phai tra ho'n 10% doanh thu cho cac chi phi khong chinh thdc. Theo PCI nam 2009, khoang bon 50% doanh nghiep cd chi boa hdng de cd ddgc cac hgp ddng va dieu nay lam tang chi phi giao dich cho cac doanh nghiep, dac biet la cac doanh nghiep ngoai nha nddc (Hinh 3).
Hieu qua ciia he tho'ng hanh chinh d nddc ta d mdc trung binb va cd kha nang ban che sd phat trien cua cac doanh nghiep ngoai nha nddc, chang han nhd chi sd minh bach chinh sach xep thd 45, lang phi trong chi tieu chinh phu xep thd 37, thien vi trong cdc quye't dinb cua Cbinh phu xep hang 34 (theo CCI, 2009). Mdc do phan cap cao la mpt trong nhdng nguyen nhan phan tan ngudn luc giifa cac CO quan chinh phu va cac dia phdong, va tinh trang ap dung cac cbinh sach va quy dinh khong nha't quan gida cac cap va dia phuong (Porter va Vien Quan ly Kinb te Trung uong, 2010).
Them vao dd, trach nhiem giai trinh cua cac cap hanh chinh con tha'p, chUa thoa man yeu cau cua cong chdng noi chung va doanh nghiep ngoai nha nudc noi rieng; chinh quyen chda that sU khuyen khich, ldi cudn doanh nghiep ngoai nha nudc tham gia ddi thoai va giam sat thdc thi cua chinh sach. Chi sd tieng ndi va trach nhiem giai trinh cua VN cao hon chut it so vdi Trung Qudc nbUng kem xa cdc nudc khac trong khu vUc: xep hang theo diem (%) VN la 6,7; Trung Qudc 5,8; cac nudc khdc trong khu vUc td 20 den 60 (Porter va Vien Quan ly Kinh te Trung UOng, 2010)
6. Cac dieu rdt ra tuT nghien cufli
Nhdng la'n at sd phdt trien khu vdc doanh nghiep ngoai nha nddc tdn tai tren xua't phat td nhieu khia canh khac nhau. Cac tac dgng la'n at td cac chinh sach con thien lech vdi thanh phan kinh te nha nddc da anh hudng sU phat trien kinh te khu vuc ngoai nha nddc bao gdm: (1) Chinh sach tai khda dau td vdn cho doanh nghiep nhd nudc da tao ra rao can gia nhap ngdnh dd'i vdi doanh nghiep ngodi nha nUdc trong cac ngdnh thugc vl lgi the quo'c gia; (2) chinh sach tien te ndi long theo hd trg vo'n cho khu vdc nhd nudc gidp cdc khu vdc ndy tang vd quy mo nhUng gay ra khan hiem ve vd'n va co kha nang giam thieu co bgi tiep can
Phat trien kinh te - Thang Ba nam 2011
KINH T E T U NHAN & CAC CHINH SACH PHAT TRIEN KINH TE
tin dung khu vUc ngoai nha nddc, va khu ngoai nhd nddc chiu "anh hudng kha nang" khi Chinh phu thdc hien chfnh sach tien te thu hep bang cong cu lai sua't vi nen kinh te cd dau hieu lam phat; (3) cac nganh kinh te lien quan den khai thac tai nguyen va lgi the qud'c gia da phan thugc sd kiem soat cua doanh nghiep nha nUdc va cd yeu td nudc ngoai, doanh nghiep nudc ngoai chi tham gia khau hd trg dich vu va tham dung lao dgng vdi gia tri gia tang tha'p; (4) yeu to' the che vdi tinh minh bach mac du ddgc cai thien nhUng v i n cdn nhieu bang chdng tao ra chi phi khong chinh thdc cao cho khu vdc td nhan.
Gdi y chinh s a c h
ThU nhdt, la can phai xac dinh kinh te nha nUdc cd vai trd hd trg rat can ban va hieu qua cho cac khu vdc khdc trong nen kinh te. Bdi vi khu vifc ngoai nha nddc la khu vifc nang dgng va cd nhieu sang tao trong boat dgng kinh doanh, su ye'u kem la do thieu sU hd trg vdn, cong nghe va quy hoach nganh/cum cua Chinh phu. De lam dugc dieu nay, trong quy hoach phat trien cum nganh can dUa ddi tugng chinh la doanh nghiep tU nhan vdo can nhac va tao mgt cd che dau thau canh tranh gida kinh te nha nddc va ngoai nhd nUdc ddi vdi nhdng linh vdc kinh doanh nao md Nha nUdc khong can thiet phai nam gid.
Thit hai, chinh sach tai khda nham kich thich kinh te can quan tam dung mdc den khu vdc ngodi nha nudc tdOng dng vdi kha ndng tao viec lam, thu nhap va ddng gdp vao gia tri cong nghiep cua chung. Khong nen xem kinh te nha nddc Id trung tam cua tat ca cac nganh kinh te dieu nay se tao hieu dng la'n at den cac khu vifc kinh te khac (chang ban nhd tao rao can gia nhap ngdnh td khu vUc kinh te tU nhan). Ngoai ra, cac cong trinh co sd ha tang td cac doanh nghiep nha nddc can dam bao hieu qua vd phat huy sdm de giam do tre dau tu va td dd cd kha nang tao hieu ifng hd trg cho kinh te td nhan, giam thieu chi phi giao dich trong kinh doanh.
Thif ba, chinh sach tien te md rgng nen tao co hgi tiep can tin dung binh dang cho cdc khu vUc doanh nghiep trong nen kinh te. Muc tieu cua chinh sach khdng nen phan biet gida cac thanh phan kinh te ma thay vao dd la quan tam de'n hieu qua dinh hudng ngdnh. Ngoai ra, khi sd dung chinh sach tien te chdng lam phat thi cung nen can nhac ket bgp vdi chfnh sach tai khda ndi long ve thue cho khu vdc td nhan nham giup hg duong dau vdi lai sua't cao.
Thit tu, cai each hanh cbinh tiep tuc xdc dinh
la mgt trong nhdng khau dot pha nham tao ra mdt moi trudng kinh doanh to't hon, nham giam thieu cac chi phi khong chinh thdc va giup khu vdc kinh te tu nhan giam thieu chi phi giao dich vd nang cao kha nang tiep can thong tin trong qua trinh kinh doanh cua hg.
Cudi cdng Ik trong cong tac quy hoach cac cum nganh/ khu vdc nen chd trgng den moi trddng boat dgng cua doanh nghiep ngoai nha nddc thay vi chi quan tam den khu vdc cd yeu td nddc ngodi va nha nUdc trddc day*
TAI LIEU THAM KHAO
1. Copenhagen, (2009), Hgi thao qudc te ve bien doi khi hau, http://www.guardian.co.uk/environment/copen- hagen.
2. Economist view (2008), Crowding out - Crowding in, 06/12/2008, http://8conomistsview.typepad.com/econo- mistsview/2008/12/crowding-out-an.html.
3. Fitch Ratings (2009), Outlook on Vietnamese banks - Another year of hing growth add to cocern, h t t p : / / w w w . s t o c k b i z . v n / R e p o r t s / 2 1 7 6 / o u t l o o k - o n - vietnamese-banks-another-year-of-high-growth-adds-to- concerns.aspx; truy cap ngay 15/12/2010)
4. N g u y i n Trgng Hoai va Huynh Thanh Oien (2010), Von xa hoi va siJ nang dong trong phat trien kinh te dia phUdng tai VN, Hgi thao nhOng van de kinh te xa hgi bd sung cuong ITnh 1991 trinh dai hgi XI.
5. Le Xuan NghTa (2010), Kinh te vl md va rui ro tai chinh vJmo, Hgi nghi do Vien Khoa hoc xa hgi VN va WB td chdc tai Ha Ngi, thang 8/2010.
6. Mankiw, N. Gregrory (2009), Principles of Economics, tai ban lan 5, South - Western, Cengage Learning.
7. Ohno, Kenichi (2009), "Avoiding the Middle - Income Trap; Renovating Industrial Policy Formulation in Vietnam"
ASEAN Economic Bulletin Vol. 26, No. 1, 25-43
8. Porter va Vien Kinh te Quan ly Trung Udng (2010), Bao cao danh gia nang lUc canh tranh cua quoc gia cua VN, Vien Kinh te Quan ly Trung ddng, Hgi thao qudc te.
9. Pham Minh Chinh va Vuong Quan Hoang (2009), Kinh te VN: thang tram va dot pha. NXB Tri thdc.
10. Porter, M.E. (1990), The Competitive Advantage of Nations, Free Press New York.
11. Todaro M.P va Stephen C. Smith (2009), Economics Development, Tenth Edition, England, Pearson Education Limited.
12. Tdng cue Thdng ke VN (2008, 2009), Nien giam thong ke cac nam.
13. Website cua Economist Intelligence Unit:
http://www.eiu.com/public.
