-fi, i\-l A^go ciii TO HflnCVlMlC 10-3 THONG TIN K H & C N PHU THO
TIN NGUdNG THd CUNG HUNG VUdNG
THE HIEN QAO LY UONG NUlJC N H 6 NGUON CUA NGliCJI VIET
Nguyen Tien Khoi Moi mpt dan tpc tren the gidi deu co be day lich sir va van hoa ciia dSn tpc minh.
Chinh dieu do da quyet dinh sii'c song, sir phat trien va ban sac van hoa cua timg dan tdc tren hanh tinh nay.
no ao am, nhiing ngudi dan dat Viet da phai danh ddi dieu dd bang ca su no luc, mau va nudc mSt ciia nhung ngudi than yeu nhat trong gia dinh vii ddng hg. Vi the su biet on va long thuy chung da trd thanh dao ly va truyen thdng cua dan tdc Viet Nan; "Udnj nudc nhd ngudn",^ "An qua nhd ngudi trdng cay". Tir fhue te dd cho chiing ta hieu vi sao trong indi gia dinh Viet Nam deu cd ban thd gia tien, trong cac lang xa cd ban thd thanh hoang lang va ca nudc cd chung viec thd cung dng To - Vua Hung.
Ngay gig ciia png ba, cha me hay td chi, td hg con chau deuju hgp ddng du, chuan bi li vat de dang len ban thd kinh le. Dan tpc Viet Nam da chpn ngay mimg 10 thang 3 amljch hang nam, lam ngay gid To.
Tu xuaden nay vao nhiing ngay dau thang 3 am Ijch, mpi ngudi dan dat Viet deu hudng ve noi cpj ngudn dan tdc, cd r4t nhieu iigudi d cac dja phuang ve vdi viing dat linh thieng, noi cdi nguon dan tgc de tham Dan tdc Vigt Nam
eg be day hang ngan nam Ijch sir. Trgng tam linh va tinh cam cua nhiing ngudi dan dat Viet deu tin rang:
cha Lac Long Quan va me Au Co la khdi ngudn cua dan tgc va cac vua Hiing la nhirng ngudi cd cdng dung nudc.
Biet on nhu'ng bac tien nhan da cd cdng khai son pha thach de xay dung nudc non nay, cgng ddng dan tdc Viet da tdn vinh Himg Vuang la Ong Td cua minh de ddi ddi fhd phiing.
Tir thd cung to tien ciia timg gia dinh den thd cung Ong Td chung cua ca dan tdc la net dep van hoa - tin ngudng, bieu hien tinh
each rat rieng va dao ly, long biet on cua ngudi Viet ddi vdi cac bac tien nhan cd cdng dung nudc.
O Viet Nam, hau nhu gia dinh nao cung cd ban thd Td, dugc dat d mdt nai trang trgng nhat trong nha; rdi den td tien mdt chi hp, mdt hg (nha thd chi, nha thd hg) den nha thd td tien cua mdt lang dugc thd d cac dinh, den, mieu... va cao ban ca la thd to tien chung ciia cdng ddng dan tgc.
La mdt dat nudc phai chju dung nhieu hy sinh mat mat do thien tai dich hoa de cd dugc ddc lap, tu do va cd dugc com
THONG TIN KH&CN PHU THO dOTDHUflCVinniGIO-S gia le hgi Den H u n g . Trong n h u n g ngay
hpi m o , cac lang xa quanh Idiu vuc cd den thd Td Hiing Vucmg tham,gia r u d e kieu va cac hoat d g n g van hda, the thao phuc vu le hgi. Den ngay 10 thang 3 am lich hang n a m Nha n u d c va nhan d a n thuc hien cac nghi le gio Td Hung V u o n g . Chinh vi vay, trong dan gian da truyen tung cau ca cd tir bao ddi nay:
DM ai di nguac ve xuoi Nho ngdy gio To miing 10 thdng 3
Khdp mien truyen mai cdu ca Nuoc non vdn nuoc non nhd ngdn ndm.
T u y nghTa va vi tri quan trpng cua ngay gid To trong tam linh n g u d i dan dat Viet nen trong cugc ddi cua mdi ngudi, du lam gi va sdng d n a i dau, ai cung mudn dirge mgt lan trgng cugc ddi hanh huong ve vung dat coi ngudn, thap mgt nen tam nhang de t u d n g n h g cdng gn ciia cac vua Hiing. Cd le tren the gidi it co nai nao lai cd tin ngudng thd ciing td tien chung n h u dan tgc Viet Nam.
Tin n g u d n g thd ciing Hiirig V u o n g thudc van hda tin n g u d n g thd to tien ciia dan tgc Viet N a m . Cac vua Hiing d u g c nhan dan lap den thd chinh tai _nui NghTa LTnh - xa Hy C u a n g - thanh pho Viet Tri - tinh Phii Thg. Ngoai ra cdn vd so cac den mieu thd ciing Hiing V u a n g va t u d n g ITnh dudi thdi cac vua Hung d Phii Thg va nhieu dia phuong trong ca n u d c . N g u d i Viet Nam cd quan niem: S u tu la de su sinh, sir vong la de su tdn, vi the Hiing V u o n g trong tam kliam ciia n g u d i Viet la ngudi khai sang ra dat n u d c va dan tdc. Cho nen tin ngudng Hun^ V u o n g trong tien trinh lich sir luon la yeu td npi lire ciia van hda dan tgc gdp phan h u n d u c Idng tu hao, tag nen tinh than doan ket, yeu n u d c thucmg noi ciia ngudi Vi?t N a m : " C a y co cdi, n u d c cd nguon", " N g u d i trong mpt n u d c phai thuang nhau ciing". N g u d i Viet thd ciing cac vua Hung chinh la d^ tdn vinh dan tdc minh. Den Hiing khdng phai la gdc ciia
mdt tdn giao, cac vua H u n g khdng phai la giao chu, n g u d i Viet thd Himg Vupnog khdng cd hgc thuyet va ciing khdng hh cd giao hpi truyen ba, n h u n g tir hang ngan doi nay, n g u d i Viet van hanh h u o n g ve den Hung d e tri an Qudc Td - nhung ngudi da cd cdng d u n g n u d c . Long biet on, thanh kinh to tien da d u g c cd Thu t u d n g Pham Van D d n g phat bieu trong ngay gid Td Hung V u a n g n a m 1969: "Tir Idng biet on den su tdn kinh cac the he tien nhan va td tien gia dinh, d d n g hg, dan tdc ta da phat trien hinh thuc sinh hoat van hoa tinh than ay thanh m d t dao ly va tin n g u d n g dan tdc dgc dag, la tin n g u d n g va p h u n g thd mgt td tien chung cua toan dan tdc - cac vua Hiing".
T h u c te tin n g u d n g thd ciing Himg V u g n g da ton tai va phat trien trong cugc sdng cdng ddng ngudi Viet hang ngan nam nay. Tin n g u d n g thd cung Hung V u o n g khong chi the hien trong ddi sdng van hoa tam linh va due tin cua n g u d i Viet vao cac vi thanh than bao hp ma cdn trd thanh dao ly "Uong n u d c n h d ngudn" biet on nhimg bac tien nhan cd cdng d u n g n u d c .
6 Viet N a m tuy cd nhieu tin ngudng va tdn giao song dan xen va dung hoa trong cugc sgng van hoa tam linh thudng nhat cua n g u d i Viet, n h u n g n h u n g tin ngudng van hoa dan gian hau het deu mang yeu td ngi sinh, trong d o cd tin n g u d n g thd ciing Hiing V u o n g . Cimg vdi su phat trien cua dat n u d c qua m a y nghin nam Hch su, tin n g u d n g thd ciing Hiing V u o n g da trd thatih mgt loai hinh sinh hgat van hoa dac sac trong ddi sdng tam Hnh cua dan tdc Viet.
Chinh vi the m a tin n g u d n g Hiing V u o n g tdn tai va phat trien theo dgc chieu dai lich su Viet N a m . Xuat phat tir tin n g u d n g thd cung Hiing V u o n g trong dan gian den cac trieu dai phong kien ddc lap t u chii trudc day va ca thdi hien tai, Nha n u d c rat quan tam den viec ton thd, ton vinh cac vua Hung, vi the ma den Hiing d u g c quan tam dau t u xay d u n g de la noi thd tu Td chung (Xern liep (rung 20)
THONGTIN KH&CN PHU THO
cioTOHiincviiiincio-a
de, thanh cdng vien Ijch sir cho con chau sau nay den tham quan".
Theo sd lieu thdng ke ma ba Ta Thj Kim Nhung, Phd Giam doc Khu di tich Ijch sii Den Hiing cho biet: Tren dja ban toan tinh hien cd 181 di tich thd Hung Vuong.
Va sd lieu thdng ke nam 2005, tren dja ban ca nudc cd 1.471 noi thd Hung Vuong, vg con va cae tudng linh ciia cac Vua Hiing. Va con sd riay khdng ngimg phat trien.
Nhieu ba con Viet kieu da ve Den Hung de xin mdt nam dat d gan mg Td, mdt chut nudc d gieng Nggc va chan nhang bat hugng thd cac vua Hiing d den Thugng dua ra nudc ngoai thdi cung. Mdi day, tai quan dao Trudng Sa, doan cdng tac eua tinh do
Phd Chii tjch Thudng true UBND rinh Nguyin Dinh Ciic dan dau da tien hanh le dang, dat dat, nudc, chan huong va trdng ddng dugc lay tir Den Hung mang tdi Trudng Sa, the hien tam nguyen^ cua Dang bd, chinh quyen va nhan dan cac dan tdc tinh Phu Thg ddi vdi can bd, chien sy va nhan dan huyen dao, ciing ca nudc khang dinh vung chac chii quyen thieng lieng bien dao cua Td qudc. 0 nhieu nai tren ca nudc, mac dii khdng lam noi thd tu song deu td chirc gid Td vao ngay 10-3 am lich hang nam. Nhieu cdng sd, trudng hgc, eg quan don vj tu hao mang ten Hiing V u a n g hoac ten cac tudng ITnh ciia Vua Himg.
Nghi le thd cung khdng nhiing diigc quan
tam duy tri ma chinh quyen va nhan dan cac the he cdn bd cdng sire, tien ciia de xay dvmg, tdn tao ngi thd cung. Ngay nay, bang tam Idng tri an cdng dire Td tien, ddn^ bao va kieu bao ta d khap noi da ve day, dang ciing cua cai vat chat, cdng siic tu bd, bdi dap Khu di tich de xiing dang vdi cdng lao to ldn cua cac Vua Himg da cd cdtig dung nudc va xiing tam vdi di tich lich su dac biet cap qudc gia.
Tir dd them khang djnh ring tir tin ngudng gdc nay, tin ngudng thd cung Hung Vuong da lan tda va ngay cang an sau trong tam tri cua mgi the he con dan dat Viet.
X.C
(Tiep theo Irang 17) TIN NCUdNC THd CUNC ciiadantdc.
Gid Td Hiing Vuong - li hgi din Himg tit ngan ddi nay da an sau vao tiem thiic cua mdi ngudi con dat Viet. Tin ngudng thd cung Himg Vuong - td tito chung cua dan tgc se mai mai trudng tdn.
Cac the he ngudi Viet Nam hdm nay va mai sau ngay cang biet tran trgng ,va giii gin nhirng thanh qua ma dng cha de lai, tit hao ve qua khirciiadantdc minh.
Ve nai thd td tien cua dan tdc khdng chi la ve vdi cdi ngudn ma cdii la cupc hanh huong ve vdi dire tin fruyin thdng, vao su linh thieng huyin dieu ciia td tien, cua hdn thieng sdng niii. Cung chinh nhd cd diic tin va su tdn thd b4t diet trong tam
HUNGVUdNC...
thii:c cua mdi ngudi cpn dat Viet ddi vdi td tien dng ba, cha me den cac vua Hiing, ma trong cac thdi ky lich su, sue manh cua dSn tpc da dupe n h ^ len gap bdi, vupt qua mpi khd khan thu,thach de tdn t^i va khdng ngimg phat trien.
Do cd diic tin va tin nguong Himg Vuang, nen hang nam cd hang tripu lupt ngudi ve tri an cdng diic td tien tai den Hiing, khdng phan bipt gia tre, tdn gido, vuijg mien va cd nhung ngudi con xa To qudc - tjt ca moi ngudi Viet Nam mang trong minh ddng mau Lac Hdng khdng bao gid qudn cpi ngudn dan tpc.
N.T.K 20