NANG CAO HIEU QUA CAC GIAI PHAP THICH LTNG THlTC HIEN c a CHE, CHINH SACH
HO T R O DOANH NGHIEP NHO VA V I T A VIET NAM T R i r d C TAC DONG CUA DAI DICH COVID-19
Thirg-ng tiro^ng, PGS, TS. NGUYEN VAN THANH'"'
Tom tat: Dai dich COVID-19 da vd dang tdc dong nghiem trong den cdc doanh nghiep tren the gi&i, dac bi^t Id lam cho cdc doanh nghiep nho vd viea dimg hoat dong. phd sdn. gidi the hoqc thu hep quy mo. Doanh nghiep nho vd vita dong vai tro hit siec quan trgng trong nen kinh te the giai, chiem 95% so doanh nghiep, cung cdp viec tdm cho 60% luc lucmg lao dong todn cdu, song lai la nhom de bi ton thucmg nhdt neu co khung hodng ve nguon luc, nhdt Id tdi chinh. Doanh nghiep nho vd viea a Viet Nam chiem khodng 98% tong so doanh nghiep. dong gop khodng 48% GDP, sir dung khodng 51% lao dong cd nuac, ddc biet lao dong a cdc khu vuc nong thon. co trinh do han che. Chinh vi vdy, viec thuc thi cdc ca che. chinh sdch dac thii, thich ieng ndng cao hieu qud ho tra doanh nghiep nho vd viea Viet Nam hien nay Id het siec cdn thiet de dam bdo yeu cdu an sinh xd hoi, phuc hoi kinh te, phdt trien ben vimg trong boi cdnh chua CO vacxin hint hieu de kiem sodt hodn todn dich COVID-19.
Tit khda: COVID-19; ca che, chinh sdch; doanh nghiep nho vd vifa
I
Tiic d^ng cua dai djch COVID-19 den doanh nghiep nho va vira• COVID-19 la mpt benh truygn nhiem cao do virut SARS-Cov-2 gay i^. Nguon goc cua virus nay la tir Trung Quoc, tiep do lan rong ra Dong Nam A va sau do lay nhiem toi hon 213 quoc gia va vung lanh th6 tren toan the gioi. Tat ca cac luc dia, ngoai trir Nam Cue, deu bi anh huong. Ngay 11/3/2020, T6 chuc Y t6 th§
'•' Uy vien Trung UOng Ding, Thii trifcfng BQ Cong an Khoa hoc chfnh tn - So 7/2020
gioi (WHO) da tuyen bo COVID - 19 la mot dai dich'". Cach ly xa hpi, gian each xa hpi va dong eira mot phan hoae toan bp nen kinh te duac coi la cac bien phap hieu qua nhat dupe nhieu quoc gia ap dung de kiem soat, han che tiep xuc xa hpi va sir lay lan cua dich benh COVID-19.
Viec thuc hien cac bien phap nay da anh huong manh me den nen kinh te tir dia phuong den toan cau. Trong nhieu linh vuc, dac biet la cac hoat dong dich vu du lich, nguoi dan mat viec lam, cac doanh nghiep tam dimg hoat dpng, giai the hoae vat Ion vcri Ipi nhuan ngay eang giam.
Ben canh do, dai dich COVID-19 cung tac dpng tieu eye d6n cac ho^t dpng thuong mai. Ddu tu, du lich, san xuat, kinh doanh (ca phia cung va cau) deu bi dinh tre, suy giam d6n cu6i nam 2020 tnioc nguy ca bimg phat tro lai tren dien rpng khi cac nuoc khoi phuc hoat dpng kinh t8 - xa hpi: (1) Ve dau tu, theo Hpi nghi ciia Lien hpp qu6c v6 Thuang mai va phat tri^n, d^u tu hire ti^p nuoc ngoai toan cSu nam 2020 giam khoang 40% so voi nam 2019 va tiep tuc giam tir 5-10% trong nam 2021; (2) Ve thuang mai. To chuc Thuang mai the giai (WTO) dy bao thuang mai toan cau nam 2020 se giam tCr 13-32% so voi nam 2019 (tuy theo dien bien dich benh); trong khi, Ngan hang The gioi (WB) va Quy Tien te quoc ta ( M F ) dy bao muc giam tir 11,9-13,4%: (3) V6 tang truong, eac to chuc danh gia suy thoai kinh te toan cau nam 2020 da ro ret va dy bao kinh te toan cau nam 2020 suy giam tir 4,9-7%'^'.
Ngay tir ngay 26/4/2020, Quy Tien te quoc te bao dpng: "COVID-19 tac dpng den tat ca cac khu vyc dia ly tren toan cau. Tong san pham quoc npi eua the gioi mit 4,9% so vai hdi nam 2019 va tit ca cac dau may kinh te cua flie gioi nhiing nam 2008 - 2009 da khong bi "hong" hay "dong bang"
Cling mpt luc nhu duoi tac dpng cua COVID-19.
Tang truang kinh te ciia My la am 8% trong nam nay. GDP tai 19 nuoc sir dung dong tien chung chau Au giam han 10%. Bao cao ciia To chiic Hop tac va Phat trien kinh te (OECD) co ket luan tuang ty: Phap la mpt trong nhiing quoc gia bi COVID-19 tin cong manh nhat ve mat kinh te.
GDP cua Phap giam 11,4% trong nam nay. 6%
GDP ciia 37 nuoc thanh vien OECD c6 nguy ca bi
"b6c hai" vi COVID-19 va te hon niia la neu dich benh tai phat thi thiet hai udc tinh se len toi 7,6%.
Tai Anh va Phap, OECD dy kiSn se co dSn 15%
dan s6 trong tu6i lao dpng bi gat ra ngoai. Tai Tay Ban Nha, 1/5 ngucri ffong tudi lao dpng khong co viec Iam'''. Bao cao trien vpng kinh te toan cau thang 6/2020 cua Ngan hang The gioi cho bi8t:
"ngn kinh td toan cau se suy giam nghiem trpng a mire 5,2% trong nam nay do cu soc nhanh va Ion eiia djch COVID-19 gay ra cung voi cac bi?n phap dong ciia ndn kinh te nhim ngan c h ^ sy
lay lan cua d^ii dich,... Dy bao hoat dpng kinh te cua cac ndn kinh te phat triSn se g i ^ 7% vao nam 2020 do cung ciu, thuang mai va tai chinh trong nuac da bi gian doan nghiem trpng. Cac nen kinh te dang phat trien va thi trudng mai noi dy kien se giam 2,5% trong nam nay, sy sut giam lan dau tien cua nhom nay trong vong it nhit 60 nam qua. Thu nhap binh quan diu nguai dy kien se giam 3,6%
va diSu niy se khien hang tri$u nguai roi vao tinh trang ngheo doi cung cyc trong nam nay"'**.
Ddi vai eac nSn kinh tB khu vyc ASEAN:
theo bao cao ciia Quy Ti8n te quoc te, nhom 5 nucrc thanh vien ASEAN bao g6m Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore va Thai Lan v6n rat nang dpng ciing se bi giam 2% GDP'^*.
Ngan hang Phat trien chau A (ADB) cho biet GDP tai eac quoc gia trong khu vyc chau A - Thai Binh Duong tir 5,4% nam 2019 giam xuong con 0,1% trong nam nay va luu y doi vai cac qu6c gia ma nganh du lich dem ve mpt nguon thu nhap Ian thi bi tac dpng n^ng ne hon'**.
Doi voi Viet Nam, nen kinh te ciing chiu anh huong khong nho boi djch COVID-19 trong 6 thang diu nam 2020, toe dp tang trudng chi dat 1,8% va la miic thip nhit trong ba thap nien qua. Theo nhan dinh ciia Ngan hang The gidi, neu kinh te the giai timg buoc duac cai thien, GDP Viet Nam se phuc hoi trong 6 thang cuoi nam 2020, voi tang truang kinh te quoc gia d^t khoang 2,8% eho ca nam, eao thii 5 the gicri''^.
Xuat khau giam khoang 25% trong quy 11 \k phuc hoi ve miic giam 15% trong eac quy sau ciia nam 2020. Bao cao Danh gia tac dpng ciia dich COVTD-19 den nen kinh t6 va cac khuydn nghi chinh sach do Dai hpc Kinh td quoc dan cong bo ngay 03/4/2020 cho bidt: "eo ddn 93,9% cac doanh nghipp dupe didu tra danh gia dich COVID-19 CO tac dpng tieu eye den ho?!
dpng san xuat, kinh doanh ciia hp. De doi pho voi nhirng kho khan do tac dpng ciia dai djch, 65,5% doanh nghiep thuc hi?n cit giam chi phi hoat dpng thucmg xuydn; 35.3% doanh nghi?p phai cit giam lao dpng; 34% phai cit giam luang nhan eong lao dong; 34,5% doanh nghidp da phai cho lao dpng nghi vi?c khong luong
Khoa hpc chinh tri - S6' 7/2020
Co 44,7% doanh nghidp cit giam quy mo san xuat kinh doanh; 34,7% doanh nghiep tam dimg hoat dpng san xuit - kinh doanh de cha qua thai ky kho khan va 15,1% doanh nghi?p thye hien ehuydn doi hinh thiic san xuat, kinh doanh eho phii hpp vcri boi canh moi"'^'.
Mpt kdt qua k h ^ sat khac cung thdi diem thang 4/2020 voi gan 130 nghin doanh nghidp do Bp Ke hoach va Dau tu thye hi$n, khoang 86%
doanh nghi?p bi anh hudng tieu cyc bdi dich COVID-19, doanh thu dy kidn bon thang diu nam 2020 giam m^inh xuong con khoang 70% so cung ky nam 2019; hon 45% s6 doanh nghidp dang bj thidu hut nguon von cho san xuat - kinh doanh'''.
Mac du, doanh thu bi giam m^nh, cac doanh n g h i ^ van phai ehi tra cac khoan chi phi hang ngay nhu luong, lai vay, phi thue mat bang,...
Kho khan ve thi tru6ng, nguon thu, dong tidn da khidn nhidu doanh nghidp bupc phai sir dung cac bi$n phap lien quan ddn lao dpng de doi pho. So lupng doanh nghiep thanh lap mai trong 4 ihang dau nam 2020 lan dau tien co sy syt giam so vdi cac ky 4 thang dau nam trong giai doan 2015 - 2020 (giam 13,2% so vdi eiing ky nam 2019).
Von dang ky binh quan tren mpt doanh nghi?p trong 4 thang dau nam 2020 dat 11,8 ty dong (gidm 17,9% so vdi cimg ky nam 2019); quy mo doanh nghi?p bi thu hep; so doanh nghiep dang ky tam ngimg kmh doanh cd thdi han tang manh (tang 33,6% so vdi cimg ky 2019)""'.
Hi?n nay, tinh hinh kidm soat dich b?nh cua Viet Nam tuong doi hidu qua, nhung trdn thd gidi, dieh bdnh vin con dang didn bidn hdt sire phiic tap, kdo dai, dac bi$t cae nudc la doi tac thj trudng quan trpng cua Vi^t Nam, nhu My, Nhat Ban, ehau Au,... Ddng thdi, vi$c gian doan cae chudi cung ling chua thd khac phue ngay da tidp tyc anh hudng tidu cyc ddn cac doanh nghipp. Nhieu doanh nghidp nho va vira phu thudc thi trudng qude td, tham gia sau vao mang ludi san xuat, chuoi gia tri toan cau nhu d?t may, da giay, du lich, hang khdng, nha hang, khach san, logistics,... De giam thidu sy phy thupc vko thi trudng, hi$n nhidu qudc gia phit tridn, nhu Nhat Ban, My, cd chinh sdch hd ti-p, cdc doanh nghidp FDI ldn chuydn
cau tnic lai he thong doanh nghidp cung eip nguyen vat lieu dd chii dpng han, lua chpn dia diem dau tu mdi thda man nhiing didu kidn vd khoa hpc - edng nghe, mdi trudng smh thai va dich vu y td an toan. Chmh saeh nay tgo xu thd cho cac doanh nghiep dich chuydn nha may sang ca& nudc khac ho^c ehuydn vd nudc, din ddn thay ddi ddng thuang mai toan cau, dong diu tu FDI lam suy giam cac tiii trudng mdi ndi phy thupc vao xuat nhap khau. Didu nay tryc tidp anh hudng tdi kha nang canh tranh cua nhieu doanh nghiep Viet Nam.
Tinh ddn hdt thang 8/2020, sd li$u cua Tdng cue Thong kd cho bidt cd 34.300 doanh nghipp dang ky tam ngimg kinh doanh cd thdi han, 24.200 doanh nghidp ngimg hoat dpng chd lam thil tyc giai did, 10.400 doanh nghidp hoan tit thu tyc giai the va 30.600 doanh nghipp khong hogt dpng, tat ea ddu tang cao so vdi cudi nam 2019.
Trong sd 10.400 doanh nghipp hoan tit thii tyc giai the, tap tnmg chii yeu d cac Imh vyc thuang mgi, du ljch, khach san, cong nghiep chd bidn, chd tao'"'. Khao sat khac ciia Ban Nghidn ciiu phat trien kinh te tu nhan thupc Hdi ddng Tu van eai each thii tyc hdnh chinh cua Thu tudng Chinh phii cho bidt cd 3% so doanh nghiep khong bj anh hudng do dich COVID-19. Ty 1? doanh nghidp phai giai thd chiem 2% tdng sd tham gia khao sat.
Ty Id doanh n g h i ^ phdi tam ngung hogt dpng kinh doanh la 20%. Cd ldi 75% sd doanh nghidp vin hoat ddng, nhung khong can ddi duac thu - chi, tlie la dong tien vdo nhd hon chi phi. Cung theo khao sat ciia Ban Nghidn cuu phdt ttidn kinh td tu nhan, co tdi 81 % doanh nghidp cho bidt khd khan lan nhit la khdng ed dan dat hang trong vdng 6 thdng tdi, 72% doanh nghiep dang thidu tidn de trd luong, bao hidm xa hdi, bdo hidm y td, bdo hidm that nghidp, phi edng dodn,...
Ngodi ra, cdn thieu tidn dd tra lai vay ngan hang, mua nguydn lipu, thud kho bai, nhd xudng, van phong,... Siic chdng chiu ciia phan Idn doanh nghidp hidn rat yeu, dac bidt ddng tidn duy tri hogt ddng dang vd eiing khd khan"^'.
2. Thyx trang cic chinh sich h5 trgf doi vdi doanh nghidp nho \k \Tra d Vift Nam
K h o a hpc chinh tri - So 7/2020
Thdi gian qua, Chinh phii cd nhidu chinh sdch tao dieu kien, hd trp cd hieu qua cho cac doanh nghidp nhd va vira phat tridn, trong do tap trung hoan thipn khung phdp ly, ho trg tidp can tdi chinh, tin dyng va ndng cao hidu qua sy dyng vdn, hd tra ddi mdi cong nghd va ap dung edng nghd mdi, nang cao nang lyc qudn tri, cung cap thdng tin ho trp vd xiic tidn md rpng thi trudng.
Dac bipt Luat Hd trp doanh nghidp nhd va vira nam 2017, cd hieu lyc tir ngay 01/01/2018, Nghi dinh sd 39/2018/ND-CP ngay 11/3/2018 eua Chinh phu quy dinh chi tidt mpt sd dieu cua Lugt Ho trp doanh nghiep nhd va vira tidp tyc hd tra, khang dinh vi tri quan trpng ciia eae doanh nghidp nhd vd vira trong ndn kinh td qudc dan. Den nay, doanh nghidp nhd va vira da trd thanh mpt dpng lyc phat tridn kinh te, ehidm khoang 98% tdng so doanh nghipp, ddng gdp khodng 48% GDP, sir dyng khoang 51% lao ddng ea nudc. Tuy nhidn vd tdng thd vide hd trp cho cac doanh nghiep nhd va vira chua dap iing yeu eau phat tridn ben vung. Ty Ip doanh nghipp nhd vd vira tham gia va thy hudng cac chuang hinh hd trp chinh sdch cua Nha nudc d miic han chd. Hoat ddng tra giiip chua cd trpng tam, trpng diem, chua ho tira phdt tridn cho cdc cum lidn kdt nganh. Ngudn luc danh cho trp giiip phat trien phan tan, trinh ty thil tuc dd doanh nghipp nhd va vira thy hudng eac chinh sach hd trp cua Nhd nuac cdn nhidu bit cap,... Khd khan ldn nhat cua doanh nghidp nhd va vira hipn nay la chi phi dau vao cho sdn xuit con ldn, ngudn lyc tai chinh chii ydu dya vao ngudn vdn vay ngan hang cd lai suat rat cao vd kha nang tidp can khd khan. Ngoai ra, do nang lyc vd vdn ehua dii mgnh, cac doanh nghidp nhd va vira gap nhidu khd khan trong tidp can cong nghp mdi ciing nhu nhimg chinh sdch hd trg ddi mdi cdng nghd. Cdc kho khan nay la yeu to quan trpng tidp tuc dnh hudng nang nd den khd nang duy tri, phue hdi sdn xuat, kinh doanh eua doanh nghiep nhd va vira trong boi canh Vipt Nam vd the gidi dang thye hipn eac bien phap gian cdch xa hpi, ddng eira ndn kinh id dd phdng, chdng dgi dich COVID-19 vd trudc nguy co lai phdt dgi djch COVID-19 khi md eira ndn kinh id.
Dd vira phdng, ehdng dieh COVID-19, vira phat trien kinh Id - xa hpi, bao ddm yeu cau an sinh xa hpi, phat tridn bdn viing, cho den nay, Chinh phii da tiidng qua 4 gdi tai khda ciiu trg eho doanh nghidp, dac bidt gdi ciiu trg 300 nghin ty ddng cho cdc doanh nghiep (nhd, vira va sieu nhd) va 16 nghin ty ddng cho vay vdi lai suat 0%
tra luang cho ngudi lao dpng. Ngay tir khi dich COVID-19 anh hudng tdi \^pt Nam, Thu tudng Chinh phii da ban hanh Chi thi sd U /CT-TTg ngay 04/3/2020 ve cdc nhiem vu. gidi phdp cdp bdch thdo ga kho khdn cho sdn xudt kinh doanh. bdo ddm an sinh xa hoi iing pho vdi dfch COVID-19 gdm 07 nhdm nhipm vy, giai phdp: (1) Thao ga khd khan, tgo thuan lgi vd tidp can vdn, tin dyng, tai chinh, thud, thuang mgi, thanh todn dien tii;
(2) Rd sodt, cit giam thu tyc hdnh chinh, chi phi cho doanh nghiep; (3) Tao thuan lgi cho san xuat kinh doanh, thiic day xuat, nhgp khau; (4) Khan truang phyc hdi vd phat trien ngdnh du ljch, hdng khong; (5) Day nhanh tidn dp thye hipn, gidi ngan vdn ddu tu vd cdi thidn mdi trudng kinh doanh;
(6) Tap trung xii ly vudng mac vd lao dpng; (7) Day mgnh thdng tin truydn thdng.
Thye hi?n Chi tiii sd U/CT-TTg ciia Thii tudng Chinh phii, nhieu chinh sach quan tiT?ng cip Trung uong vd cap dia phuang dugc ban hdnh nhim thdo ga khd khan cho sdn xuat, kinh doanh, ddm bdo an sinh xa hgi, cy thd:
Thu nhdt, ho tra gidm chi phi sdn xudt, kinh doanh: Chinh phii chi dgo lgp trung day nhanh vipc tich hpp eac thu tyc hdnh chinh tryc tuydn cip dp 3, 4 vdi Cdng djch vy cdng qudc gia theo hudng cat gidm mgnh ehi phi dd lao thuan Igi cho ngudi dan vd doanh nghipp. Kip thdi ban hanh Nghi djnh sd 22/2020/ND-CP ngay 24/02/2020 sua ddi, bd sung mdt sd didu cua Nghj dinh sd 139/2016/ND-CP ngay 04/10/2016 quy dinh vd Ip phi mdn bai,... nhu Bg Cdng tiiuong chi dgo giam gid dipn de gidm chi phi dau vao eho 02 nhdm khdeh hang sdn xuat va du lich. Bp Giao tiidng van tai da chi dgo Tong cdng ty Cdng hang khdng Vipt Nam tnien, giam gia nhidu djch vy hang khdng cho tat ca cdc hang hang khong,.
Thu hai. ho tr^ doanh nghidp thong qua Khoa hpc chfnh trj - So 7/2020
nhdm chinh sdch tdi khoa: Chinh phii ban hanh Nghi djnh sd 41/2020/ND-CP ngay 08/4/2020 vi gia han thoi hgn nop thue vd tien thue ddt ed hipu lye kd tii ngay ban hanh va duprc dp dyng rpng rai cho hiu hdt doanh nghipp, td chiic, hd gia dinh, ca nhan kinh doanh chiu tdc dpng tryc tidp cua dich COVTD-19. Nghj dinh nay da hd trp khodng 740 nghin doanh nghipp, chidm ddn 98% sd doanh nghidp dang hogt dpng dugc hudng lgi tir chinh sach gia han nop thud vd tidn thud dit vdi sd tidn se dupe gia han khoang 180 nghin ty ddng. Chinh phu dd xuat Qude hdi bd sung vdo Nghi quydt cua Qudc hdi vd mdt sd chinh saeh thud thu nhap doanh nghiep nham hd trg, phdt tridn doanh nghipp nhd vd sieu nhd vao Chuang trinh xay dyng Luat, Phdp lenh nam 2020. Bg Tdi chmh thye hipn gidm gia tir 10-50% doi vdi 9 nhdm dich vy vd midn hoan toan ddi vdi gia 6 nhdm dich vu trong Imh vyc chiing khoan, dp dyng tai cac sd giao djch chiing khodn vd trung tam lim ky chiing khodn Vipt Nam. Chinh sach nay hd trg hipu qud thi tiirdng chiing khodn Vipt Nam tidp tyc phdt ti-ien.
Thu ba, ho tr^r trvrc tiep cho nguai lao ddng.
hQ kinh doanh: Chinh phu ban hanh Nghi quydt so 42/NQ-CP hd trg tii^c tidp cho ngudi lao dpng, hp kinh doanh, ddi tugng ehinh sdch gap khd khan do COVID-19 vdi tdng kinh phi khoang 62 nghm ty ddng. Tinh ddn het tiiang 7/2020, eac dia phuang da phd duydt danh sdch gdn 16 tiipu ngudi tiiugc 6 nhdm ddi tupng dugc tiiu hudng vdi tdng kinh phi la tren 17,5 nghm ti ddng*'^'. Kho bac Nha nudc gidi ngan hon 11,2 nghin ty ddng ho trg han 11 tripu ngudi va 6.196 hp kinh doanh.
Cy did, Chuong tiinh ciing hd ti-g gin 169,5 nghm ngudi lao dpng vdi kinh phi hon 176 ty ddng, tap trung vao ngudi lao dpng tam hoan hpp ddng, lao dpng khdng ed giao kdt hgp ddng, lao dpng mat vipc cimg vdi cdc nhom ngudi ydu thd. Ngoai ra, ngudi lao dgng dugc hudng day dii cdc chinh sach bdo hidm xa hdi, bao hidm that nghipp,.. .''*'.
Ihu tu, ho tra tin d^ing vd dieu hdnh ty gid:
Ngan hdng Nhd nudc ban hanh Thdng tu sd 01/2020/TT-NHNN ngdy 13/3/2020 quy dmh vi td chiec dn dung, chi nhdnh ngdn hdng nuac ngodi
dugc ca cdu lai thai han trd na. mien, gidm ldi, giie nguyen nhom ng. Ddng thdi cd Chi thi s5 02/
CT-NHNN ngdy 31/3/2020 chi dgo cdc giai phdp cap bdch eiia nganh ngan hang nham tang cudng phdng, chdng va khac phuc khd khan do ldc ddng ciia dich bdnh COVID-19... Quy 11/2020, Ngan hang Nha nudc chi dgo dp dung miic gidm phi dich vu nhieu nhat tir trudc ddn nay, gdp phan ho trg cdc td chuc tin dyng giam chi phi, hg lai suat dt gdp phdn nang eao khd nang tiep can tin dyng ciia ngudi dan vd doanh nghidp nhd vd vira. Thye hidn 2 dgi didu chinh gidm cdc mire lai suat didu hanh vdi tdng miic giam 1,5%/nam, giam them 1% Iran lai suat cho vay ngan han ddi vdi cac lihh vyc uu tidn (hien d miic 5,0%/nam),..."".
Vdi cdc chinh sach hd trg kip thai trdn, budc dau tao nidm tin Nhd nudc ludn ddng hanh vdi cae doanh nghidp, tao dieu kien dd doanh nghipp nho vd vira duy tri hogt dpng san xuat, kinh doanh d^ cd thd phat trien trong bdi cdnh chua kidm sodt hoan loan dieh COVID-19. Tuy nhidn, ti-ong qua trinh tridn khai Ihyc hien, cdc chinh sach ndy vin cd nhidu phat sinh, chua dat dugc hidu qud nhu ky vpng, can phdi cd didu chinh kip thdi, cy the:
Mgt la, ve goi an sinh xd hoi 62 nghin ty dong:
hau hdt cdc dia phuang da hodn thdnh chi trk kinh phi hd yg eho ddi tugng dugc hudng nhung ddn nay mpt sd dia phuang tridn khai cdn chdm, dgc bidt vide hd trg ngudi lao dpng, hg kinh doanh vd doanh nghidp chua dupe quan tam diing miic. Sd hd sa dd nghi hd trg eho ngudi lao dpng duge phd duydt cdn it, dae bipt, hd so dd nghi vay von dd ngudi sii dung lao dpng yd luang ngimg vide cho ngudi lao ddng"*'. Ddi vdi doanh nghidp, tinh den diu thdng 7/2020, theo bdo cao cua Ngan hdng Chmh sach xa hdi vd frdn Cong Dich vy cong qudc gia, chua cd ho so nao dugc gidi ngan do didu kidn quy dinh qua chat che, mac dii ngudn vdn dy kidn ddnh cho vay ban dau la 16 nghm ly ddng vdi ba trieu lao ddng dugc ho ti-g"^'.
Hai Id, vi goi hd trg tin dung 250 nghin ty ddng (tucmg duang 11 ty USD) vdi lai suat uu dai cho cdc Imh vyc uu tien bj anh hudng bdi djch COVID-19 chira phdi huy hidu qud nhu mong dgi cua cdc doanh nghipp. Cdc doanh nghipp
Khca hoc chinh tri - So 7/2020
rat khd tidp can bdi eac thii tyc phiic tap, nhu doanh nghipp phdi lam bao eao kidm todn, danh gid thiet hgi va phai ehirng minh dugc kha nang thanh khodn. Vi vay, cae doanh nghipp nhd vd vira hau nhu khdng the tiep can gdi hd trg nay.
Cae ngan hang thuong mgi cd thd don gian hda thii tyc ndi bg, nhung khdng dugc ndi long dieu kipn tin dyng, khdng dugc ha tidu chuin vay vi phdi dam bao an loan cua toan he thdng ngan hang nham bdo dam ydu cau dn dinh ndn kinh te vd kinh td vi md''^'. Cd rit it doanh nghidp nhd vd viia cd thd dap iing du tidu chuan tin dyng binh thudng ciia ngan hdng dd vay vdn trong thdi didm thi trudng khd khan hidn nay.
Thye te, cae doanh nghipp dang gap nhidu khd khan, nhieu doanh nghipp phdi dimg hogt dpng hogc gidi thd. Thih ddn thdng 7/2020, theo Cyc Qudn ly dang ky kinh doanh, Bp Kd hoach va Dau tu, cd 63.461 doanh nghidp nit lui khdi thi tirudng (tang 10,9% so vdi cimg ky 2019). Cu thd: 32.722 doanh nghipp dang ky tgm ngimg kinh doanh cd thdi han (tang 41,5%), 21.802 doanh nghipp chd gidi thd (gidm 12,2%), 8.937 doanh nghipp hodn tat thii lye giai the (giam 3,5%). Trung binh mdi tiiang cd 9.065 doanh nghipp rut lui khdi thi trudng"^'. Tdng cyc Thdng kd cho biet, cd tdi 17,6 trieu ngudi bi giam thu nh^p, ty 1^ thit nghidp tang cao nhat trong 10 nam gin day, dac bidt that nghiep d nhdm thanh nidn chiem ddn 30,7% tdng sd that nghiep. Dy bao, sd lao dpng mit vipc Idm cd the tang khoang 100 nghin ngudi mdi thang, tgp tnmg d cdc linh vue nhu du lieh, dich vu luu tni vd an udng, xay dung, van tdi, chd bidn che tgo,... Ddn cudi nam, sd doanh nghidp bj anh hudng c6 the se ldn den 70%, trong khi sd lao dpng bi ngimg viec, gian vipc, gidm vide cd the Idn ldi 3,5-5 tripu ngudi'^°l Cdc doanh nghiep ton tgi dang gap khdng it khd khan khi chua thd phyc hdi hodn toan hoat dgng sdn xuat - kinh doanh vd da, dang tae dpng tryc tidp den vipc 1dm ciia ngudi lao dpng. Theo Bp Kd hogeh va Diu tu thi hipu qud cua cdc gdi hd trg ti-en chua cao, ty Ip giai ngan qua tiiap hogc didu kidn de dugc ho yg qua khat khe ndn cd rit it doanh nghipp nhd va vira tiep can dugc
cac nguon lyc hd yg nay. Ap lyc tai chinh ludn Id ganh nang doi vdi cac doanh nghi?P °^^ ^^
vira, dae bipt cdng tac dpng mgnh hon khi djch COVID-19 khi cd nguy ca ldi bimg phdt trd lgi.
3. Giai phfip nSng cao hi|u qua th^t hi^n CO- ch^, chinh s^ch ho trg- doanh nghidp nho vk vira 6- Vipt Nam trong d^i dich COVID-19
Trong bdi canh djch COVID-19 tdi biing phat ttd lai, tidp tyc tdc ddng ddn nam 2021, dd thye hien cd hieu qud myc tidu "kep" vira chdng dich COVID-19 hidu qud, vira phdt tridn kinh td, dam bao an sinh xa hgi, phat tridn bdn virng theo xu hudng chuydn ddi sd, vipc ho ttg cac doanh nghipp nhd vd vira la hdt siic cap thidt. Vi vgy, cdn t^p trung th^c hi$n giai phdp chu yeu sau:
Thie nhdt, day nhanh tidn dg trien khai mgt each cd hipu qua cac ehinh sach hd trg hipn nay theo chi dgo cua Thii tudng Chinh phu tai Van ban sd 5225/VPCP-DMDN ngay 29/6/2020 cua Van phdng Chinh phii ve vipc day mgnh tridn khai thye hipn Lugt Hd ttg doanh nghidp nhd va vira. Dge bipt hd trg vd tin dyng cho cdc doanh nghipp nhd vd vira dd du ngudn vdn duy tri, phyc hdi sdn xuat kinh doanh. Vudng mdc chinh hidn nay la ve didu kipn vay tin dyng va tidp can ngudn lyc ho ttg tir Chmh phii. Do dd, phai eai each thu tyc hanh chinh ve dieu ki^n vay tin dyng, didu kien gidi ngan, lai ea cau ng dd cdi thipn tinh thanh khoan va kha nang chiu dyng ciia doanh nghipp nhd va vira vdi mpt thdi hgn phu hgp dd doanh nghipp nhd va vira nhanh chdng cd thd tidp can dugc cac nguon vdn hd ttg duy tri hoat dpng cho ddn khi kiem soat dugc dich COVID-19 va cd thd sdm phye hoi sdn xuit, kinh doanh ddn khi kdt tiiiic djch COVID-19. Day la bipn phap rit quan ttgng duge cdc qudc gia chau Au, nhu Phdp, Anh, thye hien nham "ciiu" cac doanh nghidp khdi phd sdn, tir dd "eiiu" Iyc lugng lao dgng.
Thie hai, xay dyng chuang trinh, kd hogeh Ihyc hipn chuyen doi sd ndn kinh id, doanh nghipp vd xay dyng Chinh phu sd theo tinh than Nghi quyet sd 52-NQ-TW ngdy 27/9/2019 ciia Bg Chinh tti
\ e MQISO chu truang, chinh sdch chu dgng tham gia cudc Cdch mgng cong nghidp lan thir ne la Khoa hpc chinh trj - So 7/2020
gidi phap quan ttgng, ldu ddi ddp iing ydu ciu phat tridn khdeh quan, theo hudng phdt tiien bdn viing vdi khd nang fliich iing cd hipu qua tiiang trudng hgp cd nhieu bidn dgng xdy ra ttong tucmg lai nhu dgi djch COVID-19.
Thie ba, ddy manh gidi ngan vdn dau tu edng nam 2020, dam bao dgt dugc myc tieu ke hogeh nam 2020. Day Id giai phap then chdt kich cau hd ttg thiic diy tang tnrdng kinh te, tao co hgi giai quydt vipc lam cho cac doanh nghidp nhd vd vira, ty Ip gidi ngan vdn dau tu cdng 8 thdng ddu nam 2020 rat tiiip, dat khoang 45% kd hogch^^".
Thu tu, tap tnmg eai each thu tyc hdnh chinh theo hudng so hda, hoan thanh sdm vide tich hgp cac dich vy cdng true tuydn cap dp 3, cap dg 4 ciia cdc Bg, ngdnh vd dia phuang vao Cdng Djch vy cdng qudc gia nham tidt kidm thdi gian, tiet kipm chi phi cho cac doanh nghidp, ngudi dan, dac bipt uu tidn eae dfch vy vd thud, bdo hidm,... Cdc chi phi tidt kipm dugc tir dich vu cdng tryc tuyen nay se gdp phdn nang cao hidu qua hogt dpng cua cac doanh nghidp nhd va vira.
Sd lugng dich vy cdng tryc tuydn duge lich hgp vdi Cdng Dich vy cdng qudc gia hipn van cdn qua it, tinh ddn ngay 19/8/2020 cd 1.000 dich vy dugc tieh hgp sau ban 8 thdng Cdng Dich vy cdng qude gia chinh thirc di vdo van hanh'^^'.
Thu nam, khuydn khich cac doanh nghipp nhd vd vua sdm didu chinh chien luge kinh doanh, tdi ciu tnic doanh nghiep, tdi cdu tnic sdn xuit phu hgp vdi xu the phdt trien so ciia the gidi ttong bdi eanh djch COVID-19 cd khd nang keo ddi, uu tidn sir dyng cdc hinh thiie kinh doanh ft-yc tuydn. MOt khdo sat ciia Vipn Khoa hgc quan tti doanh nghipp nhd va vira true thupc Hipp hdi doanh nghipp nhd va viia Vipt Nam cho thiy, p h i n ldn doanh nghidp se ggp rat nhieu khd khan khi chuyen ddi edng nghp sd. Hi^n nay, cd khoang 30% doanh nghipp nhd vd vua biet ddn chuyen ddi sd vd so hda, tuy nhidn vipc dp dyng mdi ehi d budc diu. Hau het cac doanh nghipp chua quan tam va ggp khd khan vd qud trinh chuydn ddi tii doanh nghipp truydn thdng sang doanh nghipp ling dyng cdng nghp sd'"' •
" ' h t t p : / / b a o c h i n h p h u . v n / Q u o c - t e / W H O - t u y e n - b o - C O V I D 1 9 - l a - d a i - d i c h - t o a n - c a u / 3 8 9 7 0 2 . v g p , n g a y 12/03/2020
<^>http://thitruongtaichinhtieQte.vii/cap-nhat-tac-dong- cua-dai-dich-covid-19-doi-voi-cac-nganh-kinh-te-viet- nam-28398.html, truy cap ng^y 2/9/2020 (3) v4 (4) https://baoquocte.vn/bong-rna-covid-19-day-kinh- te-toan-cau-roi-vao-bao-dong-do-118650.html, tmy c3p ng^y 2/9/2020
"'http://tapchitaichiiih.vn/tai-chinh-quoc-te/ngan-hang-the- gioi-kinh-te-toan-cau-se-giani-52-vi-dich-covidl 9-324038.
html, tray c|p ngay 2/9/2020
'*' "*'" https://trangtamwto.vn/chuyen-de/15662-bong-ma- covid-19-day-kinh-te-toan-cau-roi-vao-bao-dong-do, tray cap ngay 03/7/2020
'*'https ://forbesvi etnam.com. vn/tin-cap-nhat/viet-nam- can-tam-gi-de-vuot-bay-kinh-te-do-dich-covidl9-!2098.
html, tray c^p ngay 3/9/2020
"'https://congthuong.vn/939-doanh-nghiep-danh-gia-dich- covid-19-co-tac-dong-tieu-cuc-135249.html '""https://nhandan.com.vn/nhan-dinh/day-manh-ho-tro- doanh-nghiep-sau-dich-covjd-19-457943/
" "https://dangkykinhdoanh gov.vn/vn/tin-ruc/597/5096/
doanh-nghiep-viet-nam-hau-covid—thach-thuc-song- hanh-cung-co-hoi.aspx
"'^'https://ttv24.vn/gan-69-000-doanh-nghiep-dong-cua- vi-covid-19, ngay 31/08/2020.
" ^'https ://vietnamnet. vn/vn/kinh-doanh/tai-chinh/hon- 10-ngan-doanh-nghiep-giai-the-hang-van-don-vi-nguy- co-671323.html, tray c?ip ngay 5/9/2020.
i'*'https://tuoitre.vn/de-xuat-goi-ho-tro-lan-2-18-600- ti-cho-nguoi-lao-dong-doanh-nghiep-bi-anh-huong-vi- covid-19-20200821165007435.htm
('%ttps//phapluatxahoi.vn/goi-ho-tro-an-sinh-62-nghm- ty-dong-da-giai-ngan-hon-llOOO-ty-dong-ho-tro-hon-11- trieu-nguoi-200128.hnnl
"''http://tapchitaichinh.vn/su-kien-noi-bat/hang-loat-giai- phap-ho-tro-doanh-nghiep-325069 html
""https://nhandan.com.vn/tin-mc-xa-hoi/hoan-thanh-ho- tro-doi-tuong-cua-goi-an-sinh-xa-hoi-62-nghin-ty-dong- trong-thang-6-475553/
''"htqis://nhandan.com.vn/tin-tuc-xa-hoi/doanh-nghiep-can-go- kho-voi-goi-ho-tro-62-n^iin-ty-dong-581574/
"''http://daidoanket.vn/dung-de-co-tien-nhung-khong- tieu-duoc-468869,html
'^'"https://dangkykinhdoanh.gov.vn/vn/tin-tuc/597/5162/
tinh-hinh-dang-ky-doanh-nghiep-thang-7-va-7-thang- dau-nara-2020.aspx
'"* Cue Viec lam (Bp Lao dpng Thuong binh Xa hpi), hsp:/' tapchitaichinh.vn/bao-hiem/so-iao-dong-mat-viec-lam-co-the- tang-khoang-1 OOOOft-nguoi-moi-thang-325671 .html
<^"https://tuoitre.vn/thu-tuong-quyet-liet-hon-nua-de- giai-ngan-von-dau-tu-cong-20200822n0812762.htm, troy c^p ngay 13/9/2020
'"'http://vpcp.chinhphu.vn/Home/Ngay-mai-tich-hop- dich-vu-cong-thu-lOOO-Nop-tnioc-ba-dang-ky-o-to-trac- tuyen/20208/28439.va3, truy cgp ngay 13/9/2020
Khoa hpc chinh tri - So 7/2020
