TINH DUNG DAN TRONG QUAN DIEM CUA C M C VENHANTONGI/OIILAODONG
TRONG LUC Ll/pNG SAN XUAT
VA MOT SO DIEM CAN BO SUNG, PHAT TRIEN
• TS LE THI CHIEN Vien Triet hgc, Hgc vien Cltinh tri quoc gta Ho Oil Minh
9 Tottt tat: Trong thdi gian qua, the gidi da chting liien nhiing btidc phdt trien nhay vot ciia cuoc cdch tnang Ichoa hoc, cong nghe hien dai. Nhiing thanh ttiu cua cugc cdch mang ndy dd vd dang gop phdn quan trgng vdo thuc day sti phdt trien cua liic Itidng sdn xudt khien nhieu ngtidi cho rdng khoa hgc, cong nghe dang ddn thay thevi tri trung tdm vd vai trd quyet dinh cua con ngUdi trong liic Itidng sdn xudt. Bdi viet diia ra cdn cil de tiep ttic lihing dinh tinh cdch mang vd tinh khoa hgc cua C.l^dc khi de cao vai trd cua nhdn to ngtidi lao dgng trong lUc Itidng sdn xudt; dong thdi de xudt miit so diem cdn bo sung phdt trien cho phii hdp vdi boi cdnh hien nay.
• Tii klioa: chu nghia Mac, hinh thdi kinh te - xd hot, Itic Itidng sdn xudt, ngtidi lao dgng.
1. Tinh dung djn trong quan diSm cua can phai co thuc an, thiic uong, nha ft, quan ao CMac ve vai tro ciia nliSn to ngu-oi lao dong va mpt vai thii khac nua, Nhu vay, hanh vi lich trong lire luong san xu4t su dau tien la viec san xuat ra nhting tu lieu de Tien de trong nghien ctm cua C.Mac ve lich su thoa man nhu cau ay, viec san xuat ra ban than - xa hoi la hoat dong san xuat vat chat cua con doi song vat chat"'". Cung theo C.Mac, san xuat ngum hien thuc. Theo C.Mac, ban than con vat chat la hoat dpng dac trung cua con nguoi.
nguoi bit dau phan biet vm dong vat khi san Do la boat dong dau tien va co ban nhat, quyet xuJt ra cac tu lieu sinh hoat phuc vu cho nhting dinh su tdn tai va phat trien cua loai nguoi. De nhu cau thiSt ygu ciia minh. C.Mac vift: "Nguoi tien hanh san xuat vat chSt, truoc het con ngudi ta phai co kha nang song da rdi moi co the "lam co quan he vdi gidi tu nhien va moi quan he do ralich Sli". Nhung muon song dupe thi trade het dupe gpi la luc lutmg san xuat.
LYLUAN CHI'NH TRI-504/2019
^
NGHIEN CCrU - PHAT TRIEN LY LUAN Khi ban den cac yeu to cau thanh cua luc lupng san xuat, ngoai viec chi ra vai tto to ldn cua tu lieu san xuat vdi tu each la dieu Men, den de ciia san xuit vat chat, C.Mac da khang dinh vai trd quyft dinh cua nhan td ngudi lao dpng.Ngudi lao dpng la nhdng ngudi cd kha nang lao dpng, nic la phai cd ca sue manh co bap va sue manh m' tue ma C.Mac da gpi cu the la c6 "ddi ban tay" va "dau dc". Ngoai ra, ngudi lao ddng cung can co kinh nghiem, ky nang, ky xao trong lao dpng. C.Mac wet: "Chung toi hieu sdc lao dpng hay nang luc lao dpng la toan bd nhung nang luc dig chat va tinh dian tdn tai trong mpt cp die, ttpng mpt con ngtrdi dang song, va dupe ngudi dd dem ra van dung moi khi san xuat ra mpt gia tti su dung nap do"'''. Nhuvay, ngirdi lao dpng khpng phai la cpn ngudi ndi chung va khdng phai ngudi nao cd sue manh the chcit va tinh thiin cung dupe coi la ngudi lao dpng. Chi nhimg ngudi nao dung sue manh the chat va tinh than tham gia vao qua trinh siin xuat nham tao ra cua cai, vat chat mdi dupe coi la ngudi lao dpng vdi tu each la yeu td cau thanh cua luc lupng san xutit.
Theo C.Mac, yeu td vat the se khdng cd bat cu tac dung nac neu khdng ed mpt luc lupng xa hpi de den hanh san xuat vat chat. Tu lieu san xuat se tro thanh vd nghia neu khdng co su tac ddng cua con ngudi. Dieu nay da dupe C.Mac khang dinh nhu sau; "Gidi tu nhien khdng chg tao ra bat ky may mdc nao, khong che tao ra xe hoi, dudng sit, dien bao, may det... Chiing la san pham lao dpng cua con ngudi, da bien dianh vat chat tu nhien cua 5> chi con ngudi dieu khien dr nhien hoac bp may hoat ddng cua con ngudi trong gidi tu nhien. Chung la co quan dau nao cua con ngudi dupe sang tao bdi ban tay con ngudi; la luc lupng tri thuc dupe vat hda"'". Nhu vay, neu khdng cd con ngudi che tao va su dung
cdng cu lao ddng, tac ddng vao gidi td nhien thi se khdng CO qua trinh san xuat vat chat. ^
C.Mac da khing dinh boat dpng san xuat chinh la mpt dang hpat dpng chi cd d con ngudi, nd khac ban ve chat so vdi hoat ddng cua con vat; "Con nhen lam nhiing dpng tac gidng nhu ddng tac cua ngudi thp det, va bing viec xay dung nhung ngan td sap eua minh, con ong phai lam cho mdt sd nha kign true phai hd then.
Nhung dieu ngay td dau phan biet nha kign true tdi nhat vdi con ong gidi nhat la trudc khi xay dung nhung ngan td ong bang sap, nha kign tnic da xay dung chung d ttong dau minh rdi. Cudi qua trinh lao dpng, ngudi lao dpng thu dupe cai ket qua ma hp da hinh dung ngay tu ddu qua trinh ay, tuc la da cd trpng y niem rdi"'^'.
Khi tham gia vao qua trinh san xuat, trudc het, ngudi lao dpng su dung sdc manh co b^p. Tuy nhien, ngu chi tien hanh san xuEit bang site manh the chait thuan tuy thi con ngudi se khdng bao gid tign xa htm dpng vat. Vi con ngudi la mdt sinh vat xa hpi nen ngoai sue manh cobap, con ngudi cdn cd ea tti tue, y thdc va toan bp hpat dpng tam sinh ly, dp dd lap ddng cua hp ttd nen khep lep, hnh hoat, nang ddng, sang tap hpn.
Chinh dieu nay lam eho cac qua trinh san xuat vat chait cd the gidng nhau d may mdc, thiet bi, nguyen vat lieu dau vao nhung san pham d i u ra cua nhiing lao dpng khac nhau lai rat khac nhau, Dieu dd cho thay rd vai trd quyet dinh cua nhan td ngudi lao dpng trpng luc lupng san xuat.
Trong thdi gian qua, nhung thimh tuu cua cupe Cacb mang cdng nghiep 4,0 da tac dpng den su phat trien cua luc lupng san xuat nhu:
lam cai tten edng cu lao ddng, tao ra nhdng ddi tupng lap dpng mdi cd tinh ben vdng va than thien vdi mdi trudng, hien dai hda cac phuong tten san xuat., Nhieu ngudi cho ring, khoa h cdng nghe dang dan thay thg vai trd quyft jinh
LYLUAN CHINHTRj-So4/2019
ia
cua ngudi lao ddng. Sir xuat hien cua "tri tue nhan tao", "ngudi may thdng minh" la minh chiing cho sir phat trien khdng ngCmg cua khoa hgc, cdng nghe. Cdng nghe thdng tin da tham nhap vao h i u het cac Unh vue cua san xuat cung nhu ttong ddi sdng cua con ngudi. May tinh didn tii dirge su dung ngay cang phd bien, dua con ngudi vao ky nguyen tir ddng hda tdng hgp.
Truoc day, trong thdi ky san xuat thu cdng, stic luc cua ngudi lao ddng dugc su dung tdi da trong qua trinh san xuat. Den thdi ky san xuat cdng nghiep co khi, may mdc da thay the con ngudi 6 mdt sd khau san xuEit, chti yeu la nhung cdng doan thu cdng, day chuydn don gian. VI vSy, ttong cac nha may, xi nghiep van can den hang van cdng nh^n. Tuy nhien, ngay nay, viec ap dting cac day chuyfo san xuat tu ddng da lam cho sd lugng cdng nhan ngay cang giam. Ngudi may khdng chi thay the con ngudi lam nhung cdng viec nang nhgc, nhung boat ddng ca bap ma cdn co the thay the cho ca nhung boat ddng tinh vi, phuc tap cua con ngudi. Dieu nay dugc the hien qua nhung sd lieu cd tinh ch^t tham khao nhu sau: "cac nghd cd nguy ca mat viec lam cao nhat bao gdm: cdng nhan nha may (44%), nhan vien thu ngan (40%), tai xd taxi (20%), nhan vien cham sdc khach hang (18%), phi cdng (16%), ndng dan (11%). Ke ca mdt sd cdng viec tudng nhu khd cd the thay the bang robot cung cd kha nang m i t viec nhu: bac si (3%), luat su (4%), nha bao (5%), nha nghien ciiu (6%)"'^'. Mac du ngudi may thdng minh dang cd xu hudng thay the dan ca lao dgng gian don va lao ddng phtic tap, song khdng cd nghia la khoa hgc, cdng nghe hien dai trd thanh yeu td quyet dinh su phat trien ctia luc lugng san xuat, hay ngudi lao ddng trd thanh nhan td thii ydu, diing ben ngoai qua trinh san xuat. Ve thuc chat, khoa hgc, cdng nghe trtrdc bet la san pham
cua qua trinh nhan thiic, san pham cua su phat trien tri tue cua con ngudi. Do yeu cau ciia san xuat ma con ngudi da sang tao va quyet dinh khuynh hudng, tdc do phat trien ciia khoa hgc, cdng nghe, ddng thdi su diing khoa hgc, cdng nghe vao san xuat theo muc dich cua minh. Do dd, du khoa hgc, cdng nghe cd the tao ra mdt cugc each mang vl dai ttong phat ttien luc luong san xuat nhung ban than nd khdng bao gid cd the trd thanh mdt yeu to ddc lap, ddng vai trd quyet dinh doi vdi su phat trien cua luc lugng san xuat.
Thuc te cho thay, khoa hgc, cdng nghe hien dai - vdi tu each la phan vat chit trong cac yeu to ciu thanh cua luc lugng san xuat - du nang ddng va each mang den may cung chi la san pham do ban tay va khdi dc ciia con ngudi tao ra va chiu su dieu khien, giam sat cua con ngudi.
Tri tue nhan tao dau tien tien ddn dau cung chi la san pham ciia con ngudi, hoat ddng ciia nd phu thudc vao nhung chuang trinh ma con ngudi da lap ra, cat dat vao may tinh dien tu va ngudi may cdng nghiep. Vi vay, khoa hgc - cdng nghe la cua con ngudi, gan lien vdi con ngudi, phu thudc vao con ngudi va phai thdng qua boat ddng ctia con ngudt mdi cd the dugc vat hda vao qua trinh san xuat. Neu khdng xuit pbat ttr con ngudi, dugc tien hanh bdi con ngudi va hudng ve miic dich phuc vu con ngudi, thi khdng cd qua trinh san xuit nao cd dii ly do de tdn tai va phat trien. Vi the, ttong bat cti didi dai nao, ke ca thdi dai ciia khoa hgc - cdng nghe hien dai, ngudi lao dgng vin la nhan td ddng vai trd quyet dinh su phat trien cua itrc lugng san xuit. Dieu do cho thiy, du quan diem cua C.Mac ve vai trd quyet dinh ciia nhan td ngudi lao ddng trong luc lugng san xuit da ra ddi each day gan hai the ky nhung van cd gia tri dting din, ben vimg trong giai doan hien nay.
L V I U A N CHINHTR!-So4/2019
NGHIEN Ciru - PHATTRIEN LY LUAN
2. Mot s6 diSm can b6 sung, phat trien quan diSm ciia C.Mac ve vai tro ciia nhan td nguoi lao dong trong luc luong san xuat hien nay
Chung ta dang sdng trong thdi dai cd nhigu diem khac biet so vdi thdi cua C.Mac. Khoa hpc - cdng nghe co nhung budc den nhay vpt gdp phan tao ra mpt luc luyng san xuat ma xua nay nhan loai chua tung duac chtrng kign. Tri thdc xa hpi phd bien dang trd thanh luc lupng san xuat ttuc dep nhu C.Mac du hao; nang suat lao dpng nhd vay tang len nhanh chdng. Ngn kinh te tri diuc da ra ddi va dang van hanh kha hieu qua d nhigu nude phat trien. Qua ttinh qudc tg hoa ma C.Mac ndi den da thuc su trd thanh qua trinh toan cau hoa trpng thdi dai chdng ta. 6 cac mue dp khac nhau, tat ca cac nude dgu bi cudn hut vao toan can boa, bdi vi nd da "xam nhap vao khip npi, try lai d khip npi va thigt lap nhiing mdi lien he d khip noi"'^'.
Trong bdi canh dd, hpc diuygt hinh thai kinh tg - xi hpi ndi chung va quan diem ve nhan td ngudi lao ddng trong luc lupng san xuat ndi rieng mac dil cd nhigu gia tti ben virng cho dgn ngay nay nhung khdng phai khdng cd nhirng diem can dupe bd sung, phat trien. Chinh V.l.Lenin - Ngudi khdng ngung bao ve, phat trign hpc thuyet Mac da nhieu lan nhin manh; "Chung ta khdng he cpi ly luan cua Mic nhu la mpt cai gi d i xong xudi hiu va bat khi xam pham; trii lai, chung ta tin ring ly luan dd chi dat nen mdng cho mon khoa hpc ma nhung ngudi xa hdi chu nghia can phai phat ttien hon nua ve mpi mat, ngu hp khdng mudn trd thanh lac hau ddi vdi eudc sdng"'^'.
C.Mac sdng d thdi ky phat ttien cua CNTB nen dng cung ban nhieu dgn xa hdi tu ban. Khi ndi ve su phat trign cua luc lupng san xuat d didi ky TBCN, C.Mic cho ring, ngudi lao dpng chu ygu
la ngudi cdng nhan, la giai cip vd san. Dd la "mpt giai cap xi hdi hoan toan chi kidm sdng b i n g viec ban lao ddng cua minh", la "giai cap nhOtig ngudi hoan toan khdng cd cua", la "giai cap nhung edng nhan lam drug hien dai, vi mat cac ttr lieu san xuit cua ban thin, nen budc phai b i n sue lao ddng cua minh dg sdng""'. Hau nhu dng it nhac den tang ldp bic sy, ky su, nha khoa hpc.
Ngay nay, giai cap cong nhan khdng chi cd nhdng ngudi lao dpng chan tay thuan tuy ma cdn bao gdm eii tang ldp nhung ngudi tri thdc cua minh niia. Htm nua, trong giai doan hien nay, ban thin ngudi lao ddng la cdng nhan cung cd suthay ddi ldn. 6 thdi dai cua C.Mac, hp chu yeu la cdng n h i n cp khi, la lao ddng thu cdng;
nhtmg ngiy nay, nhung dianh tint cua cupc cich mang khoa hpc, cpng nghe hien dai da lam cho cdng cu lao ddng ngay cang duoc cai ttgn; stic lao ddng cua con ngudi dupe giai phdng; trinh dp, tay nghe, ky nang, ky xao eua ngudi lao dpng khdng ngung dupe ning cao. Do dd, trong rat nhieu nha may, xi nghiep, sd lupng nhan luc khoa hpc tham gia true tiep vao q u i trinh san xuat chigm ty le ngay cang cap, vitot ttdi h i n so vcri sd luong lao ddng lam viec co bap thdng thudng. Dpi ngu cdng nhan tri thirc xuat hien va cdxuhudngngiycanggiatangcavesd lupng va chat lupng dang lam thay ddi dan t^ trpng cua lao dpng pho didng v i lao ddng cd trinh dp cao.
Viec bd sung them ndi ham cua khai niem nguoi lao dongla rat can thigt trong bdi canh hien nay vi "Dieu nay het sue quan trpng dpi vdi chung ta khi dit nude dang tung budc den tdi nen kinh tg tti thuc, khi nhiem vu tri diuc hda cdng nhan UP dianh ddi hdi b i t budc, ndu Chung ta mudn dua dat nude ti6n kip dig gidi, trinh tut hau xa htm trong qua ttinh hpi n h i p vdi kinh te thg gi(ji»isi
Cung do trong thdi dai cua C.Mae, ngudi lao ddng trong luc lupng sin xuit chii yeu la la
LYLUAN CHINH TRI-S64/2019
m
ddng cabap nen ngirdi lao ddng va nha quan ly tach rdi nhau. Gid day, su phat trien ciia luc lugng san xuat voi trinh do tri tue hda cao di va dang khidn ngudi lao dgng san xuat va nha quan lyxich lai gan nhau. Thuc te khdng It trudng hgp, ngudisanxuatva ngudi quan ly hgi tu trong mdt ca thd ma d dd, mat quan ly ngay cang cd im the hon mat lao ddng trong viec tao ra san phim.
Nhu vay, ttong nen san xuat hien dai, ngudi lao ddng bao gdm ca ngudi tham gia san xuit true tiep va ca nhiing ngudi tham gia vao qui trinh quan ly qua trinh san xuat ay va r±ung nha khoa hgc tao ra nhiing san pham nhim hien dai hda qua trinh san xuit iy.
6 thdi dai ciia C.Mac, khi tham gia vao qua trinh san xuat vat chat, ngudi lao ddng tuy ciing llic gia nhip ca phin stic luc co bdp va tri tue nhung sue luc ca bip van chiem da sd, cdn ngay nay, phan tri tue ctia ngudi lao dgng dugc ket tinh ngay cang nhidu trong san pham lao ddng ma hp lam ra. Tu cho chiem ty trgng khdng dang ke d cac thdi ky each mang cdng nghiep;
ngay nay, d cac nuac phat trien, ddi vdi mgt sd san pham, ham lugng gia tri do tri tue tao ra va dugc ket tinh trong san pham cd the dat tdi 80 - 90% tdng gia tri san phim. Ddi vdi cie loai san pham dd, nguyen vat lieu, nang lugng, lao ddng CO bip chi tao thanh tu 10% - 20% gia tri san pham. Vi the, gii tri gia tang trong mdi san pham dugc tao ra ngay cang ldn. Nd khdng phu thupc vao cac yeu td dau vao la nguyen vat lieu de san xuat ra nd ma phu thudc vao ham lugng tri thtic, chat xam ciia ngudi lao dgng ket tinh vao do. Vi vay, trong nen san xuat hien dai. cd nhung san pham tuy trgng luong nhd nhimg lai CO gia tri kinh te ldn va tinh vi ban nhieu lin nhting san pham cd trong lugng ldn ttong nen san xuat trudc kia. Do dd, de thich nghi vdt nen san xuat hien dai, ngudi lao ddng khdng chi can
cd stic lire co bap nhu trudc ba ma rat can tri thtic, trinh do, tay nghe. Tri thuc ciia ngudi lao ddng cin trd thinh yeu td diu vao quan trgng nhit ctia qua trinh san xuit vit chit. Su khac biet ctia tri thiic vdi tinh chat ia yeu td dau vao ciia qua trinh san xuat vdi cac yeu td mang tinh truyen thdng (tai nguyen thien nhien, vdn,..]
dugc the hien d chd: tri thuc ciia ngudi lao ddng khdng hi hao mdn, bi tdn thit klii stt dung; khi chuydn giao tri thirc cho ngudi khic, ngudi sd huu tri thuc khdng hi mit di tri thtic ciia minh;
khi tri thtic dugc chuyen giao cho nhieu ngudi thi vdn tri thiic dugc nhan len gip bdi vdi chi phi khdng dang ke; tiep nhan vdn tri tbiic khdng dd dang nhu tiep nhin vdn tien te, viec chuyen giao, tiep nhan vdn tri thtic phai thdng qua giao due vi dao tao, Boi vay, trong thdi dai ngay nay, giio due va dao tao trd thanh nganh san xuat quan trgng nhit - sin xuit vdn tri thuc. Vi le dd, ngudi lao ddng khdng phai la ngudi san xuat dan thuin nhu trudc kia ma la ngudi lao ddng tri thirc. Hg thuc sir dugc lam chti qui trinh san xuat; hgp tic vdi nhau binh ding trong qui trinh san xuat va kinh doanh, trong qua trinh tao ra va phan phoi cua cai vit chat.
Cung theo C.Mac, ttong mdi hinh thai kinh td - xa hdi cd phan chia giai cap, thudng tdn tai nhieu nhdm xa hgi, giai cap; song bao gid cdng cd hai giai cap ddi dich nhau, diu tranh vdi nhau va diu tranh giai cip chinh la ddng luc ctia su phit trien xa hdi. Ap dimg luan diem nay vao phan tich xa hdi tu ban, C.Mac da chi ra hai giai caip cabin, do la giai cip ttr sin va giai cap cdng nhin. Trong dd, ciing vdi su phat trien ciia nen dai cdng nghiep, giai cap cdng nhan ngay cang phat trien ca ve sd lugng lin chat lugng va cd sii mang la ngudi dao md chdn CNTB, Didu nay hoan toin dung vdi xa hdi tu ban vao the ky XIX va nhung nam dau the kyXX. Song ngay nay, khi
LYLUAN CHINH TRI-S64/2019
1 ^ 1 NGHIEN CJU-PHATTRIEN LYLUAN
nen kinh te tti diuc bit dau hinh diinh va phat ttign, trong nhung xi hpi hien dai, du chp giai cap cdng nhan van ting len vg sd lupng, song ty trpng cdng nhan lao dpng tri dc ngiy cing ldn.
Him lupng tri me ttong sin pham xa hdi ngiy cing chigm ty trpng cao. Cdng nhin tti thuc ngay cang nhieu va ddng vai trd to ldn hon trong nen san xuat xi hpi. Cungvdi su phit trien eua nen kinh tgtri diuc, ddi ngu cdng nhin tri diuc ngay cang ldn manh. Sir phat trien hien nay cua ngn kinh tg tri thuc cho phep khing dinh rd rang vai ttd chu dao cua giai cap cdng nhan tri diirc trong cdng cupc xiy dung va phit tngn xa hpi tupng lai - xa hdi XHCN va xi hdi cdng sin chu nghia. Digu nay khdng lam mat di tinh khoa hpe vi each mang cua chu nghia Mic bpi le, cie nha kinh dign cua chu nghia Mic da drng khing dinh mpt each dung din ring, chi giai cap n i o dai dien dupe chp phuong thuc san xuit mod, ca vg sd luong lan chat lupng trong qua trinh phat trien cua nen sin xuat do nhtmg lire lupng san xuat mdi mang lai thi mdi ddng vai trd la chu nhan dieh thuc cua xi hpi tupng lai. Xet tren thuc tg nen sin xuat xi hpi trong nhiing thap nien cudi thg ky XX va dau the ky XXI chp thay, chu nhin dd khdng phii ai khic chinh l i cdng nhin tri thuc. Diy la dieu cin bp sung, phat trien, lim cho hpc thuyet Mac ve hinh thai kinh tg - xihpi phu hpp ban trong thdi dai mdi. Theo le dd, trong dieu kien hien nay, can bd sung npi him khii niem ngudi iao dong tu chu ygu l i cong nhan thdng thucmg thanh cdng nhan tri thuc - luc lucmg each mang tien ttgn, ddng vai trd li chu nhin cua nen sin xuat hien dai.
Nhu vay, thdi dai ngiy nay d i vi dang cd nhung bign ddng vd cung siu sic ddi hoi chdng ta mpt mat phii ttep tuc khing dinh tinh khpa hpc, tinh cich mang trpng quan diem cua C.Mic ve hpc diuyet hinh thai kinh tg - xi hpi
ndi chung va ve nhan td ngudi lao dpng trpng luc lupng sin xuat ndi rigng; mat khac, can bo sung v i phat trign chdng cho phu hop vm diuc ttgn. "Lam digu nay vua la mdt su tdng kiem ke cd he thdng va dinh gia mdt cich khich quan, vua l i ning cao n h i n thiic ddi vdi cac tu tirdng, cac luin digm quan trpng cua triet hpc Mac - Lenin xuat phit tu fliuc tign xa hdi v i tren co sd khoa hpc hien dai. Ai cdng cd die thay day la cdng viec khdng dg dang, ddi hdi cdng sue cua nhigu ngudi, ddi hdi su trung thirc va khach quan khoa h o c " ' " ' 3
(1), (4) C.Mic va Ph.Angghen; Toan tap, t.3, Nxb Chinh tri qudc gia. Ha Npi, 1995, tr42,260-261.
(2) C.Mic va Ph.Angghen; Toan tap, t.46, phan 11, Nxb Chinh tn quoc gia. Hi Ndi, 2000, tt,215.
(3) Tran Tien Dat (chu bign); Nguyen ly Triet hoc chii ngbia Mac, Nxb Chinh tri qudc gia. H i Npi, 2006, tr.408.
(5) Dan theo Nguygn Htiu Thing; "Die diem va tic dong cua cupc cich mang cpng nghiep lan thu tu tdi phat trien kinh tg - xi hpi", ttong sach: Caeh mang cong nghiep lan thiitu- thoicova thich thirc doi vol Viet Nam, Nxb Ly luan chinh tri. H i Npi, 2017, tt.52-53.
(6) C.Mac vi Ph.Angghen:froaii tap, t.4. Nxb Chinh 01 quoc gia, Ha Ndi, 1995, u. 601.
(7) V.l.Lenin; Toan tap, t.4, Nxb Tign bp Matxcova, 1974, u.232.
(8) C.Mac va PhAngghen; Toan tap t.4, Nxb Chinh tri qudc gia. H i Npi, 1995, tt.456.
(9), (10) Nguygn Trong Chuan; "Ning cao nhin thuc, bd sung va phit trien triet hoc Mic - Lenin nhim dip ling yeu ciu cua diuc ttSn va cua Uidi dai md rpng giao luu qudc te". Tap chiTriSthoc, sd 9 (208), thing 9 - 2008, tt.56,5.
LYLUAN CHINH TRI-So 4/2019
