NGHIÉN CUU HIÉU QUA. DO AN TOÀN CUA PHUtTNO PHÀP TIÉM CORTICOSTEROID DUAi HU6NG DAN CÙA SIÉU ÀM TRONG DIÉU TRI VIÉM GÀN ca NHJ DÀU CÀNH TAY
TRAN HÓNG NGHj
Khoa Nói Th$n - Khdp - Bénh vién Trung uong Quàn dói 108
TOM TÀT
Myc dich: Dành già hiéu qua, dò an toàn cùa phuong phàp tiém corticosteroid duòi huòng dàn cùa siéu àm trong diéu tri, viém gàn co nhi dàu cành tay.
Dói tuang, phuong phàp: thù nghiém làm sàng, tién cùu, mó tà, can thiép cò theo dòì dqc trong 1 thàng: 30 b^nh nhàn (BN), 6/ viém gàn nhi óéu cành tay duoc tiém corticosterdd mpt làn duy nhàt vào bao gàn dù&
huòng dàn eùa siéu àm. Dành già truòc dièu tri, tuén 1 va 1 thàng sau diéu tri: diém VAS, chùc nàng vàn dóng khóp vai, hinh ành siéu àm gàn co nhì dàu va tàc dung phu. Két qua: Tuoi tmng bình là: 59,6 ± 12,2 (36-83 tuoi), chìsó VAS giàm tù 6,03 ± 1,05 (TO) tniòc tiém xuóng 2,21 ± 0,84 (TI) tuàn 1 va 0,93 ± 0,32 (T2) lue 1 thàng sau tiém (p < 0,001) (diém VAS giàm theo thùtu là:; 2.21 ± 0.84 (T1); 0,93 ± 0,32 (T2); p < 0.001). Góc vàn dóng dua ra truòc cài thi$n tù 65,1 ± 15,2 dò tnJòc tiém tàng lén 143,6 ± 24,9 è tuàn 1 sau tiém va 161,4 ± 18.5 (dò) 1 thàng sau tiém (p< 0.001). Hình ành siéu àm gàn nhi dàu hét dich, hét day va giàm àm ò 29/30 tnJòng hap. Dò an toàn: khòng có bién chùng trong nhóm nghién cùu. Két luàn: Tiém Corticosteroid mot làn duy nhàt dùòi hUòng dàn cùa siéu àm có hiéu qua tot trong gìàm, hét càe tri$u chùng, an toàn va dung nap tòt trong diéu trj viém gàn ca nhi <3àu cành tay.
Tùkhóa: Corticosteroid. vièm gàn co nhi dàu cành tay.
SUMMARY
STUDY EFFECTS AND SAFETY OF CORTICOSTEROID INJECTION UNDER ULTRASOUND GUIDANCE FOR THE BICEPS BRACHIl TENDINITIS
Purpose: To identify the resuits (effects and safety) of uìtrasound-guided injectìon of corticosteroid for bieeps brachii tendinìtis. Method: In this randomized and prospective study, we evaluated 30 patients who were treated by ultrasound-guided injectìon. Resuits:
The mean age was 59.6 ± 12.2 (36-83 y). The visual analog scale score decreased from 6.03 ± 1.05 bekire injectìon to 2.21 ± 0.84 one week alter and to 0.93 ± 0.32 one month after injectìon (p < 0.001). Angle of rango of anterior motìon were ìmproved fiwn 65.^ ± 15.2 degrees hefore injedion to 143.6± 24.9 one week afterandto 161.4± 18.5 one month after injection (p <
0.001). There were no more effusion, thickness and low echo of biceps brachìi tendon in 96.7% (29/30 patients}. There were no complicatìons related to the injection. Condusion: Cortìcosterad injection under ultrasound guìdance is a safe and well-tolerated procedure with a satis^tìory rate ofsymptom reliefin patients with biceps brachii tendinìtis.
Keywords: Cortìcostemid, biceps brachìi tendinìtis.
DAT VAN DE
Dau vai là faièu chùng rat thuòng gap fa-èn tàm sàng. Nguyén nhàn thuòng gap nhàt là viém quanh khóp vai (Periarthnfas humeroscapularìs), thuòc bènh ty phàn mém, bao góm: day chàng, gàn ed, bao thanh mac... Nhiéu nghìèn cùu cho thày ty té bènh ty này rat khàc nhau, tùy theo quóc già va dòì tUdng ngliién cùU:
d nhùng nguòi lao dòng Phàp ty tè bènh là 8,6% va có 4.8% so dàn Hoa Ky màc bérih này [2],[4]. Bènh thudng gap Ò nhùng nguòi lao dòng, càc vàn dòng vién, dàc bièt ò ngiiòi tuoi tmng nién, do qua trình thoài hóa gàn ed day chang cùa ó khóp va càe dóng tàe gay de ép giùa càc mòm xuong, day chang, gàn ed [1], [2], Trong Uié dau vai don thuàn là the thuòng gap nhàt trén làm sàng, ton Uiuong thuòng là viém gàn bódài cùa co nhj dàu [1]. Trong dò faém corticod tai chó là mot faong nhuiig phuOng phàp chinh de dieù tri the dau khóp vai don thuàn [1]. Tuy nhién, corticaid hay có tàc dung phu gay Uioài hóa càe phàn mém néu tìém qua liéu hay khóng chinh xàc, có the làm teo co, dùt gàn, tòn thuong day chang... TÙ nàm 1997 tàc già Mayer (My) là nguòi dàu tièn bào cào sù dung siéu àm de phàt hién cac tòn thUdng phàn mém ò khóp vai [3].
Sau dò nhiéu nghién culi ùng dung siéu àm trong xàc dinh vj fai tiém trong diéu tri viém quanh khóp vai vói két qua rat khà quan [5], [7]. Cf trong nUÓc, ngoài mot so de tài ve Ùng dung siéu àm fa-ong chàn doàn bénh Gùt, mot so bènh ty gàn nhu hói ehùng lo xo, hòi ehùng De Quervain, chua có nhiéu nghién cùu ve ùng dyng cùa siéu àm trong huòng dàn faém corticosteroid vào khóp va phan mém de diéu fai viém gàn ed nhi dàu. Nghìèn cùu này dupc thyc hién nhàm myc tiéu sau: Dành già hièu qua, dò dung nap c:ùa phuong phàp faém corfacosteroid duÒi huóng dàn cùa siéu àm trong diéu fai vièm gàn co nhj dàu.
e ò i Tl/dNG VA PHUONG PHÀP NGHIÉN CCfU 1. Doi tuong nghién cùu
30 bènh nhàn (BN), bj vièm gàn nhj dàu cành tay duoc diéu fai tai khoa Thàn - Khóp (A15) Bénh vién 108 tù Uiàng 06/2014 dén thàng 05/2015, dàp ùng tìéu chuàn lya chpn va Ioai fair duòi day:
1.1. Tièu chu& chgn
Duue chan dciàn viém quanh khÒp vai the viém gàn co nhj dàu Uieo tièu chuan Hóì Tbap khóp hpe Vìét Nam 2013 [2]: vói càc dàc diém: Dau tàng ve dém là chù yéu, dau lan t ù màt ngoài cùa vai xuóng màt ngoài cành tay, xuàt hièn khi gio tay lèn cao; àn dau rành gàn co nhj dàu, nghiém phàp ngùa bàn tay Palm up- test duong fa'nh, nghèm phàp Yergason dUdng. Siéu àm thày gàn nhj dàu day lén, giàm àm, ranh giói bao gàn khteg rò ràng, có dich d xung quanh gan.
Y HOC THVC HÀNH (967) - SÓ 6/2015
Có Uiang diém VAS khi dành già mùc dò dau khóp vai tù 6/10 diém trò lén.
Khòng dàp ùng vói diéu fai Uiòng ttiùòng (chóng viém giàm dau, Óiéu tri vàt ly, dóng y chàm cùu).
E}óng y Uiam già nghién cùu.
1.2. Tièu chuàn fo^ trù
Bènh nhàn duoc chàn doàn viém quanh khóp vai song khóng dóng y tham già nghién cùu, hoàc ò càc Uié khàc nhu ttié dùt gàn, Uié dóng eùng khóp vai, thè già lièt.
Càe fauòng hpp có tón thuong khóp ò chào - cành tay dàc hièu faong bénh khàc: Viém khóp vai do vi khuàn sinh mù hay do vi khuàn lao, trong càc bènh fai mièn: (Vièm khóp dang thàp, viém eót song dinh khóp...); càe chàn UiUÓng gay faàt khóp, bong gàn, dùt gàn, day chang.
Thoài hóa khóp vai chua Ioai b ù duoc càc bènh kèm theo nhu viém khóp vai nhiém khuan (viémklióp mù, tao khóp).
Nhiém khuàn ngoài da vùng quanh khóp vai, nhièm nàm... khi tiém cò nguy co dim vi khuan, nàm vào trong khóp vai.
Tìém eorticoid tai khdp vai vói mùi faém gàn nhàt trong vòng 6 tuàn tniòc.
Mac càe bènh ty he Uiòng: vièm khóp dang thàp, bénh màu faong dò eó càc bénh ly roi Ioan chùt nàng dòng màu, bènh ly fam mach nàng, nhilm khuan toàn thàn, bènh ly àc fa'nh, suy giàm mièn djch, dang dùng liéu phàp chóng dóng...
2. Phuong phàp nghién c ù u : Tién e l ^ , mò tà, can thièp eó theo dói dpc (trong 1 thàng).
- Khàm làm sàng, xét nghiém huyét hoc, dòng màu, sinh hóa, vi sinh vàt va chàn doàn hình ành theo mot quy trình, màu bénh àn thóng nhàt.
- Càc xét nghiém: huyét hpc góm còng Uiùc màu, màu làng, MO, MC, PT, APTT; Sinh hóa: Glucose, ure, creatìnin, urie, men gan, Hs-CRP; Vi sinh vàt: CRP, RF,...
- Chàn doàn hinh ành' Sièu àm khóp vai dành già càc tòn thuong, nhàt là gàn co nhj dàu, Xquang khdp vai hai ben. Mày sièu àm ALOKA SSD-4000, dàu dò phàng, tàn só 7,5 MHz.
- Tiém 1/2 mi Depo-medrol lo 40 mg duÒi huòng dàn cùa siéu àm vào mòi mot diém dau gàn bi viém vói tiéu trình 1 làn duy nhàt, néu bènh nhàn hét dau, vàn dòng khóp vai binh thUÒng ngay sau làn dàu thì khòng tiém làn faép theo. Néu bénh nhàn c^n dau, vàn dòng khó khan sau 1 tuàn thì sé faém làn Uiù hai va làn tiiù ba càeh 1 tuàn. Bào ve dàu dò bang tùi vò khuàn, tién hành ehpc kim qua da tién sàt tói bao gàn, huòng kim di song song vói dàu dò va vuòng góc vói chùm faa siéu àm va dòng Uiòì vói quan sat trén man hình va faén hành tìém thuóe.
3. Càc tìéu chuan dành già
+ Dành già mùc dò dau: Chi só VAS trùòc tiém, sau tìém 7 ngày, 30 ngày.
+ Diem dau ehói tai rành gàn ed nhj dàu: cól khóng.
+ Triéu chùng tai chò: siing. nóng, dò: có/khóng.
+ Góe vàn dóng khóp vai: gap, duói, dang, khép.
xoay trong, xoay ngoaì:
+ Hinh ành ton Uioong trén siéu àm: duòng kinh gàn, àm dò eùa gàn, càc faièu chùng két hop: faàn dich, hinh ành calci hóa... | | , 1
+ Càc thóng so dành già tàc dung khóng m o ^ muón eùa tièm corticosteroid: Tal chò: Phàn ùng 6 "
tàng sau tiém, phan ùng tran dich khóp, nhièm khis vj tri tiém...Triéu chùng toàn Uiàn: thay dÒi i huyét àp, dau dàu, chóng màt, buon non, non, min ngùa, sóc.. .Càc faièu chùng khàc (néu có).
4.Xuriysoii#u
Bang thu thàp so lièu va phiéu Uieo dói bénh nhiti dya vào càc khàm xét làm sàng, càn làm sàng, càct^
tièu Uieo dòi dành già.
Càc bién dmh ludng: Só TB ± SD; so sành thuàt toàn T-student.
So sành càe ty té %: x^, tfnh p.
Càc so lièu nghién cùu duòc xÙ ty theo càc Uiu|t toàn thóng kè y hoc va phàn mém thóng ké SPSS 16.0 (2009).
Càc phép so sành duoc eoi là có y nghTa thóng ké khi p < 0,05.
KÉT QUA I . D I c d J e m chung Bang 1. Dàc diém chunj
Càcthónqsó Tu^ (nàm) GliSA n a m
C'unì BMI (kg/m')
BSA(m')
Nhóm nghìèn cCru (n = 30 BN) 59.6 ±12,2
(3fr83) 11(36,7%) 19(63,3%) 20,83 ±1,36 1.54±0,12 N h à n x é t : N h ó m n g h i é n CLfu c ó t u o i trung binh :aong d ò i c a o ( 5 9 . 6 ) . g i ó i ni? g a p n h i é u h o n n a m gan 2 à n ( 6 3 , 3 % v a 3 6 , 7 % ) , c h ì s o B M I à m ù c t m n g bình.
B a n g 2 . D à c d i é m t i é n sù c ó lién q u a n k h ó p vai TÌSnsCr
Tàpihéthaosijidung ithóp vai Nqhénqhiàpiao dónq nanqcóliànquan Ithdp vai
Chàn thutlng vai Khàc [dal Ihào duemq. GiJt bành tim mach)
Tónq
SÓBN 14 9 2 5 30
%
46,7 30 6,7 16.6 100 Nhàn xét: Két qua bang trén cho thày so tiénh nhàn có tàp thè due the thao va nghé nghiép lao dóng nàng tièn quan khóp vai chiém 76,7%. Càe truòng htip ktiàc có tìèn quan dén chàn thuòng (6,7%), càc bènli khàc (16,6%).
2. Dành già hièu qua, dò dung nap cùa tièm corticosteroid dodi huòng dàn cùa siéu àm diéu trj vièm quanh khóp vai the vièm gàn ed nhj dàu W'
2.1. Dành già hiéu qua giàm Oau vùng khàp va/ì Bang 3. Hièu qua g i à m ^ u theo thang dìlm V ^ ^ Tildi diém Min Max Efiém VAS trung binh
(n=3D)
£ulWI
Pv><OJ(
N h à n x é t S u c h é n h l è c h g i ù a c à c ttiòi d i é m tì^ s d é n T 2 c ó y n g h t a ttiong k é v ó i p < 0 , 0 0 1 .
Y HOC THVC HÀNH (967) - SÓ 6/20jÌ
2.2. SÓlén phài tièm deà^ duigc mi^ tìéu hét dau vai
Sana 4. So lan Hèm gàn nhi dau Só làn tiém qàn nhi dau dg ha dau Só tiónh nhàn hét dau sau tióm 1 lan Só tiénh nhàn hét dau sau tiàm 2 ian Só bành nhàn hét dau sau tièm 3 ^
Tónqsó
Sóbènhi^ian(n) 28
1 1 30
T«iè(%) 932
3.4 3.4 100 Nhàn xét: Da so bènh nhàn hét dau vùng vai sau 1 làn faém corticosteroid duói siéu àm, có rat it (2 bénh nhàn, 6,8%) phài faém 2 va 3 tàn.
2.3. MÙC dà cài thién v$n d^ng Bang 5. IVIuc do cai tf
Góc vàn dóng TO(Ngàvl) TI (Ngày 7) T2 (Nqày 30) MOc chènh sau-Inift:
en vàn dóng the Góc vàn dónq
I±SD(dó) 65.1 ± 15,2 143,6 ±24,9 161,4 ±16,5 90,7 ±19,8
ogoc P Ri, < 0,001 P,.< 0,001 ft„<0,001 Nhàn xét: Da só càc bènh nhàn déu có su cai thién góe vàn dóng ò ngày thù 7 va ngày thù 30 sau tièm (p<0,001).
2.4. Cài thi$n sièu àm sau tìèm
3 6. MÙC dò cài thién siéu àm gàn co nhj dàu CàcbiluhiénSA
GànnhidàudSyyàgiàmàm, itèfl) theo có dich Gànnhidàudàyvàqlàmàm
Dich qàn nhi dàu don thuàn T^nq só
TnjiS:
lem n 26
2 2 30
86,6
%
6,7 6,7 100
Sau n 0 1 0
èm30 lày
%
0 3,30 p
<0,001
Nhàn xét: Có su cài thién rò ròt fa'èn càc hình ành siéu àm gàn co nhj dàu sau faém 1 thàng (p<0,001).
2.5. Tàc di^ng khóng mong muón cùa li$u phàp tìém cortìcosteroid vào òao gàn nhj dàu duèi huAig din cùa siéu Sm
Bang 7. Tàc dyng khòng mong muón sau tiém WTrf
Tai chó Toàn Thàn
Khàc
Tàc dung ithong mong muón Nhl§mtiOngt|ichfi Dau tang sau bèni 24h
Tiàn dic^ sau tièm Sóc
Cam qlàc nónq bcmq, dau diu, chóng màt Chav màu tal chó
n 0 3 0 0 1 0
%
0 10 0 0 3,30 - Dau tàng sau tièm: có 3 BN (10%) vói mùc dò dau nhe, trong dò 1 BN dau kéo dai fa-én 24 giò sau dò hét sau 48 giò; Có 1 BN (3,3%) có càm gìàc nóng b i ^ g , dau dàu, chóng màt sau tìém.
- Khóng có càc tai bién khàc: nhiém khuàn phàn mém canh khóp vai, chày màu tal chò hay tai bién toàn thàn.
BÀN L U A N
1. Bàn ve d^c diem chung
Nghién cùu trén 30 bénh nhàn chùng tói thày dò tuoi tmng binh là 59,6 ± -Ì2,2 (36-83 Uiói), hay gap ò lùa tuoi faung nién va cao tuoi, fa-ong dò nhóm tuoi hay gap nhàt là trén 61 tuoi, vói tì Iè là 56,7%, có fa' Iè rat Uiàp et d u ^ 40 tuoi (3,3%).
Sofka J va cs (2001) nghién cùu trén 30 bénh nhàn
bj VQKV ò Due Uiày dò tuoi tatng bình là 52 (23- 67 tiióì) [9], [6]. D.Foumier- Thuy ST (2003) nghién eùU trén quàn the 215 bénh nhàn bj can xì hóa gàn ed quay thày hay gap Ò phu nù trén 40 tuoi va tuoi tmng bình là 52,6 [5].
Tbeo tàc già Chien hao (2012) thì có tói 9% nam gioì va 12% nù giói màc bènh này va ò tuoi 60 trò lèn thì có tói 40% bj m i e càc bènh lì phàn mém khóp vai, trong dò 76% bj viém gàn hoàc bao gàn nhj dàu [4].
Tién sùbénh ly eó lién quan dén khóp vai:
Nhóm nghién cùu cùa chùng tòi gap ty le cao dau vai do viém gàn co nhj dàu eó lién quan dén ehoi thè thao, nghé nghièp lao dòng nàng hoàc làp di lap lai nhiéu càc dòng tàc mang xàch cùa khóp vai, lién quan khdp vai chiém 76,7%. Càc truòng hop khàc có lién quan dén chàn thuong (6,7%), càc bènh khàc (16,6%).
Nguyén nhàn pho bién nhàt cùa vièm gàn co nhì dàu là do thoài hóa do tuoi tàc [2]. Càc nguyén nhàn faép theo hay gap là do tàp the thao qua sùc, chdi mot so món Uié thao dòi hòi phài nhàc tay lén qua vai nhù chdi càu tóng, tennis, bóng ehuyén... va do nghé nghiép eò cac chàn UiUdng co hpe làp di lap lai nhu mang xàch nàng khi di chd, làm nói trp hàng ngày,...
gay tón thuWng càc gàn ed quanh khóp vai nhu gàn ed nhj dàu cành tay, hay gàn ed trén gai,..[4].Vì vày, 76,7% so bènh nhàn trong nhòm nghién cùU có tién quan fajoi cao, chdi Uie thao, làm nhùng còng viéc hàng ngày có sù dung khóp vai va cành tay qua mùc gay nhùng sang diàn làp di làp lai.
2. Hi^u qua cùa tiém corticosteroid duói huòng dàn cùa siéu àm trong diéu trj vièm gàn ed nhj dàu cành tay
2.1. Dành già hi^u qua giàm dau vùng khàp vai theo VAS ^
Trong tóng so 30 BN cùa nhóm nghién cÙU, hiéu qua giàm dau déu dat duoc rò rèt qua sii cài thién cùa thang diém VAS d ngày thù bay (TI), va ngày thù 30 (T2) so sành vói thòi diém tniòc nghién cùu (ngày thù nhàt TO); sii khàc biét có y nghTa thóng ké vói p <
0,001. Cy Ùié diém VAS ò nhóm nghién eùu gìàm tmng bìnli 4,94 ± 1,14 diém (p < 0,01); néu fa'nh chung cho cà nhóm thì VAS giàm 4,71 ± 1,02 diém. Két qua này eung tuong dòng vói càc nghién cùu truòc day.
Nghién cùu eùa Esperanza Naredo va cs (2004) [8] khi nghién cùu trén 41 truòng hpp duoe chia ngau nhién thành hai nhòm fa'nh ehi só dành già vàn dóng khóp EFA (evaluafaon fonefaonnelte artìculaire), thày tì tè tàng eùa nhóm nghìèn eùu 5,2 diém va eùa nhòm chùng là 4,1 diém p < 0,05. Ueuneu va cóng sii (2009), trong nghién cÙU trén 60 bènh nhàn VQKV ò Thó NhT KJ, cho thày sii cài thién vàn dòng cùa khóp vai cùa nhòm faém duói huòng dàn cùa sièu àm tòt hdn so vói nhóm faém mù vói p < 0,05 [10].
2.2. Sólàn phài tìèm de dat dugic mue tìéu hét dau vai
Dau vai là vàn de UiuÒng gap fa-ong làm sàng làm bénh nhàn phài dén diéu trj. Tìèm tai chò vùng vai Uiuòng duoc sÙ clyng de ch^n doàn va diéu fai gìàm dau. Khi fa'nh so làn faém corfacoid duòi hùÒng d i n cùa
Y HOC THVC HÀNH (967) - SÓ 6/2015
siéu àm mang lai hiéu qua giàm dau tot hdn faém ky thuàt kinh dién (tiém mù). Tbòng thuòng fai/óc day khi chua có sièu àm, mot bénh nhàn vièm gàn ed nhj dàu chì dùOc chàn doàn qua làm sàng diém dau tai chó, càc nghiém phàp Palm up va Yergason, nén dò chinh xàc khóng cao. Vi vày, so tàn tìém tal chò vùng vai UiUÒng phài màt 2-3 làn Ì3énh nhàn mói dd va hét dau, có rat nhiéu truòng hop khòng hét dau có tè do chan doàn vi trf chua ehfnh xàc hoàc tìém khòng dùng vi trf viém. Zhang J. va cràig sii nghìèn cùu fa-én 53 bénh nhàn Uiay ty tè tièm ehfnh xàc chì dat 70% [11], con Henkus va cóng sii cùng nghìèn cùu vói két qua dò chi'nh xàc cùa mùi tiém chì dat 62,5% [6]. Diéu này dudc hiéu do da [^àn ben trc»ig bao gàn nhj dàu c^ù^
gàn nhj dàu, chì có rài it khoàng trong de dua mQi kim vào giùa bao gàn va gàn. Thèm vào dò, vièc tièm vào gàn phài tuyét dÓÌ trành vì có nguy ed dùt gàn. Vièc faém an toàn vào trong bao gàn tà rat khó thyc hièn.
Trong nghién cùu eùa chùng tói, da so bènh nhàn hét dau vùng vai sau 1 tàn tièm corticosteroid duói siéu àm (93,2%) eó theo dòi dpc cho dén thòi diém 30 ngày (1 thàng) sau tìém. Có rat it (2 bénh nhàn, 6,8%) phài faém 2 va 3 tàn do nhùng bénh nhàn này sau Ichi thày gàn hét dau lai tìép tyc chdi the thao (Golf va tennis) ròi mói bj dau lai. Càc két qua trén cho thày tìèm bao gàn ntij dàu duói huòng clan cùa siéu àm ehinh xàc hdn tièm mù nhù tniòc day, cho nén hiéu qua diéu tri chì sau 1 làn tiém, khóng thay bién ehùng dùt ràch gàn.
Viéc giàm duOc so làn tiém nhò có siéu àm huòng dàn rat có (eh eho bénh nhàn bàc sT: tiét kiém Uiòi gian, cóng sue, tài ehfnh,...
2.3. Alub dfJ cài thi^n v0n dgng
Trong tÓng só 30 bénh nhàn nghién cùu, sau diéu trj chùng tói nhàn thày déu có sii cài thién ve góc vàn dóng cùa khóp vai vói p < 0,001.
Nghién cÙU cùa Naredo E (2004) trén tóng so 41 bènh nhàn, Uieo dói sau 6 tuàn diéu trj vàn thày có sii khàc biét rat lón sù cài Uiièn góc van dòng cùa nhóm tiém duòi huòng d i n eùa siéu àm so vói nhóm faém mù (p = 0,012). Nhu vày thì tìèm cortìcoid duói huòng dàn cùa sièu àm cài thién góc vàn dóng cùa khóp vai tot hon so vói nhóm tiém mù khóng nhùng ò thói gian ngàn ngày ma con eó hiéu qua kéo dai [8].
2.4. Bàn ve cài thifn hình ành sièu àm gàn co nhidàusautì&n
Có rat nhiéu càc nghién eùu siéu àm ùng dung tìong diéu trj trén the gioì, eàe nghién eùu déu chì ra tìèn ieh eùa siéu àm [7]. Chen MJ va eàe dóng nghiép (2006), nghìèn eÙU trén tong so 40 bènh nhàn ò Dai Loan dUdc tìém cortìcoid vào bao thanli djch duói mòm eùng, bènh nhàn duoc chìangau nhién ttiành 2 nhóm, nhóm tiém eorticoid tai chò duói huòng d i n cùa siéu àm va nhóm tìém mù. Dành già ket qua sau 1 tuàn Uiày, so^sành ket qua giùa hai nhóm Uiày tìém duói huòng dàn cùa siéu àm eó hièu qua hdn hàn so vói phuong phàp tìèm mù ve su cài ttiién góc vàn dòng cùa dòng tàc dang tay vói p < 0,05 [6].
Esperanza Naredo va cs (2004), nghién cùu trén 41 bènh nhàn VQKV ò Tày Ban Nha, duoc chia nglu
nhién thành hai nhóm tìèm trìamcìnolone 20mg, du6i huòng dàn cùa siéu àm va tìèm mù, có sièu àm kiém fa^ vj fai cùa thuoc sau tìém. Càe bénh nhàn nghién cùu dUdc theo doi ket qua sau 6 t u i n faém bòi mot ehuyén già ve khóp (ehuyén già này hoàn toàn khòng biét duoc bènh nhàn d nhóm dupc faém theo ky Uiuàt nào), trong thòi gian theo dói bènh nhàn khòng dùng Uièm bàt cù mot phuòng phàp diéu fai nào khàc. Két qua cho thày nhóm bènh nhàn dupc tìèm duói huòng d i n cùa siéu àm eó hièu qua hOn hàn so vói nhóm c^ùng bang qua sii cài thién chì so VAS va chì sÓ danti già vàn dóng khóp vói p < 0,001. Tàc già dà de nghj nén faém cho bènh nhàn duòi huòng d i n eùa siéu àm!
ft nhàt là eho nhùng t}ènh nhàn ma truòc dò dà dubc faém mù ma khóng eó hièu qua [8].
2.5. Bàn ve tàc dyng kh^g mong mu&ì cùa liéu phàp tìèm cortìcosteroid vào òao gàn nhf d&i d'utìS huàng dàn cùa siéu àm
Càc nghìèn cùu trén thè gioì diéu tri viém quanh khóp vai the viém gàn don thuàn eho thày viéc tièm eorticoid tai chò khóng gay bién chùng, Esperanza Naredo (2Ò04) nghién cùu trén 41 bénh nhàn thày có 01 tniòng hpp thòng bào càm giàc khó chju, chóng m3t thoàng qua [8] gap ò nhóm nghién cÙU Sofka CM (2001) nghién cùU trén 167 bènh nhàn faong hai nàm 1998 - 1999 thày khòng có bién chùng nào diidc ghi nhàn [9].
Nghién eùu cùa chùng tòi thày khòng cò sùUiay doi dàng ké ve huyét dóng khi do sau khi tiém 30 phùt vài p > 0,05, có mot bénh nhàn trong nhóm nghién cCfu Uióng bào càm giàc chóng màt thoàng qua va tù hét trong Uiòi gian ngàn, ba bènh nhàn trong nhóm nghién cùu có dau tàng 24 giò sau tìém, sau dò thì tU hét, khà nàng do vìém gàn tinh thè. Tuy nhién càe biiu hièn dò chì thoàng qua, khóng gay nguy hai, tu Ón djnh ma khòng càn phài can Uiiép diéu trj.
Khóng có tniòng hpp nào có biéu hièn nhilm trùng tai chò faém (dupc theo dói lai sau 7 ngày, 30 ngày) cQng nhu chày màu tai chò hay tai bién toàn thàn.
KÉT L U A N
Nghìèn cÙu trén 30 bénh nhàn bénh viém quanh khóp vai the viém gàn nhj dàu cành tay dupc diéu tri tièm cortìcosteroid tai chò duòi huòng d i n eùa siéu àm, diéu fai tai t ^ o a Nói Thàn - Khóp Bénh vién TLTQO 108 t ù thàng 06 nàm 2Ó14 dén thàng 05 nàm 2015, chùng tòì có mot so két luàn nhùsau'
- Hiéu qua giàm dau ró rèt chì vói 1 làn faém biéu hièn qua su cài thién thòng so VAS truòe tìèm so vói sau tièm 7 ngày va 30 ngày (diém VAS gìàm tìieo Uitif t u là: 6,03 ± 1,05 (TO); 2,21 ± 0,84 (TI); 0,93 ± 0,32 ( t 2 ) ; p < 0,001).
- Cài thién vàn dòng ro rét: Da só càc bénh nhàn déu có su cài thién góc vàn dóng tniòc tìém so vói ngày Uiù 7 va ngày UiÙ 30 sau fa'ém (65,1 ± 15,2; 143,6
± 24.9; 161,4 ± 18,5; p < 0.001).
- Sièu àm: Có sii cài Uiién ró rèt trén càc hinh ành sièu àm gàn ed nhj dàu sau tìém 30 ngày: da só bénh nhàn có hình ành gàn nhj dàu bình Uiuòng, chì con 1 bènh nhàn (3,3%) con hình ành gàn nhj dàu day va
Y H O C THVC HÀNH (967) - SÓ 6/2015
giàmàm(p<0,001).
- Càc tàc dung khóng mong muón. Khóng gap càc tàc dyng khóng mong muón nàng cùa thuòc hoàc cxia ky Uiuàt. Có 3 BN (10%) dau tàng sau tiém vói niùc dò dau nhe, 1 BN (3,3%) eó càm giàc nóng bùng, dau dau, chóng màt sau tiém, khòng càn phài can Uiièp diéu tn.
TÀI UÉU THAM KHÀO
1. Tran Ngoc Àn (2002), "Vièm quanh khóp vai". Bénh Uiap khóp. Nhà xuat bàn Y hoc 2002. Tr. 364- 374.
2. Le Thj Liéu (2012), Vièm quanh khóp vai". Phàc dò ctian doàn va diéu tri cac b&ih ed xUdng ktióp thuòng gap, Hòi Tbap khóp hpc Viét Nam. fa-. 234-241.
3. Cardinal E, Chhem RK, Beauregard CG (1998),
"Ultrasound-guided interventìonal procedures in the musculoskeletalsystem", RadiolClin North Am. 1998 May;
36(3): 597-604.
4. Chien-Hao Chen et al. (2012), "Classification and Analysis of Pathology of the Long Head of the Biceps Tendon in Complete Rotator Cuff Teais', Chang Gung Med J 2012; 35: 263-70.
5. D. Foumier (2003), "Tendinite calcifiante de la coiffe des rotateurs, 215 faaitements sous echoguidage", Les Joumees de l'Echographie, 2003, Paris.
6. Henkus HE, Cobben LP, Coerkamp EG, Nelissen
RG. van Aricel ER. (2006), "The accuracy of subacromial inje(^ns: a prospective randomized magnefac resonance imaging shidy", Arttiroscopy 2006; 22: 277-82.
7. Hong-Jae Lee, MD, et al (2009), "Randomized Contralied Trial for Efficacy of Intra-Articuiar Injecfaon for Adliesive Capsulitis: Ultmsonography-Guided Versus Blind Technique". In Archives of Physlcal Medicine and R^iabilitatìon, December 2009. Voi. 90. No. 12. P. 1997- 2002.
8. Naredo E, Cabero F, Beneyto P et al (2004), 'Randomized comparative study of short term response to blind injectìon versus sonographic-guided injection of locai cortìcosteroids in patients wiUi painful shoulder', J Rheumatol 2004; 31: 308-14.
9. Sofka CM, Collins AJ. Adler RS (2001), "Use of ultrasonographic guìdance in interventìonal musculoskeletal procedures: a review froma single instìtution (195 procedures)" J Ultrasound Med. 2001 Jan;
20(1): 21-6.
10. Ucuncu F et al. (2009), "A comparison of the effectiveness of landmark-guided ìnjections and ultrasonography guided ìnjections for shoulder pain", Ciin J Pain; 25(9): 786-9.
H . a i a n g J. etal. (2011), "Ultrasound-guided injection for the biceps brachii tendinìtis: resuits and experience", UlfaBsound in Med. & Biol, Voi. 37, No. 5, pp. 729-733.
NGHIÉN CUU TRIÉU CHIÌNG DUÒN NGU QUA NHIÉU DAN NGÀY TRONG HÓI CHIÌNG NGÙNG THÒ DO TÀC NGHÉN KHI NGÙ
TOM TAT
Nghién cùu này duoc thuc hièn nhàm xàc dinh mùc dò buon ngù ban ngày cùa bénh nhàn màc hòi chùng ngùng thè do tàc nghèn khi ngù. Nghién cùu duoc thuc hién trén 60 bénh nhàn duoc chàn doàn xàc dinh là ngùng thò do tàc nghén khì ngù. Tat cà càc dÓi tuang nghién cùu déu duoc khàm lem sàng va phòng vàn ve chùng ngù nhiéu theo thang d/ém Epworth. K& qua cho thày: 77/é bènh nhàn nam gap han hai làn so vói bénh nhàn nò. Tìlé bènh nhàn có diém Epworth tù 10 trò lén là 58,33%, trong dò 25% bénh nhàn có buon ngù qua nhiéu t)an ngày mùc dò nàng, diém-Epworth trén 15. Diém Epworth trung bình trong nhóm nghién cùu là 10,77 ± 6,85. Khóng có si/ khàc tiiét giùa hai nhóm bénh nhàn nam va nù(p> 0,05). Theo ket qua, chùng ngù nhiéu ban ngày rét thuòng gap tmng hói chùng ngùng thò do tàc nghèn khi ngù. Do vày dành già chùng ngù nhièu ban ngày bang thang diém Epworth rat có già tri trong chén doàn hòi chùng ngùng thò do tàc nghèn khi ngù.
Tùkhóa: Ngùng thò do tàc nghèn khi ngù, ehùng ngù nhiéu t>an ngày, thang diém Epworth.
SUMMARY
7 0 STUDY THE DAYTIME EXCESSìVE SLEEP IN OBSTRUCVVE SLEEP APNEA
This study v\/as conducted to evaluate the level of daytìme excessive s/eep in patients suffering from obstructive sleep apnea. The study was carried cut on 60 patients diagnosed distrudive sleep apnea. Ali the
NGUYÉN THANH BÌNH, LE QUANG CUÒNG Truòng D^i hgc YHà Nói studied subjects were clinical examìned and inten/iewed the daytime excessive sleep by Epworth scale. The resuits show: the male patients are doublé the iemale patients. Patients with Epworth scale higher than 10 ìs 58.33%, 25% patients with severe daytime excessive sleep, Epworth scale higher than 15. There ìs no dìfference between two male and female groups (p> 0.05). According to the resuits, the daytime exceesive sleep is very common in obstructive sleep apnea. Therefore, assessment of daytime excessive sleep by Epworth scale is of particular use in earìy detection the patients having obstructive sleep apnea.
Keywords: Obstructive sleep apnea, daytime excessive sleep, Epworth scale.
DÀT VÀN DE
Hòi chùng ngùng thò do tac nghén khi ngù là su làp lai lién faép hién tupng hep hoàc tàe nghèn duòng tió hàp trén vùng hàu liong trong khi ngù dàn dén hàu qua giàm thò hoàc ngi!ing thò hoàn toàn màc dù v i n có tàng cuòng ho hàp [1]. Chùng buon ngù qua nhiéu ban ngày là trièu chùhg thuòng gap nhàt cùa hói chùng ngùng Uiò do tac nghèn khi ngù [2]. Chùng ngù nhiéu có the nhe, nhii buon ngù vào giùa trua lue gap gd mot nhóm ban, nàng nhù buon ngù khi dang àn hoàc nói chuyèn, va rat nàng nhù buon ngù cà khi dang lai xe.
Mùc dò eùa ehùng ngù nhiéu ban ngày thuòng dude dành già bang mot Ioat càc càu hòi va thang diem hay dupc sù dung nhàt là tiiang diém EpworUi [1]. Bénh
Y H O C THVC HÀNH (967) - SÓ 6/2015
