NGHIEN Cdu - TRAO DOI
Muc dich va vai tro cua
cac hiep hoi doanh nghiep Viet Nam hien nay
TS. HO SY HUNG Cue tru'dng Cue Ph.it trien doanh ngtilep l^'> Ke ho.ii h Vii Diiu tU
Qua trinh phat tridn
Trffdc nam 2003 ca nffdc chi cd khodng 50 hiep hdi doanh nghiep. Den nay, con so ffdc tinh chffa day dii cua Phdng Thffdng mai vd Cdng nghiep Viet Nam (VCCI). cho thay so Iffdng hiep hdi doanh nghiep tren cd nffdc da tdng len nhanh chdng, vdo khodng hdn 300 hiep hdi doanh nghiep tinh den thdi diem cud'i nam 2009. Trong dd chii yeu tap trung tai cdc trung tam kinh te Idn cua ca nffdc nhff Ha Npi, thdnh phd Hd Chi Minh, Bd Rja - Vung Tdu, Da Nang, Hai Phdng. Hd Ndi vd thanh phd Hd Chi Minh chie'm hdn 42% tdng so hiep hdi doanh nghiep trong ca nffdc.
Tinh den nam 2011, cd nhffng hiep hdi doanh nghiep vdi be day hoat ddng tren 40 nam va cung cd nhffng hiep hdi doanh nghiep mdi chi vdi ndm tudi. Trffdc day hiep hpi chu yeu la do Nhd nffdc thdnh lap vd thdnh vien cung chii yeu Id cdc doanh nghiep nhd nffdc. Hien nay, cd nhieu doanh nghiep dan doanh dd tff lien ke't thanh lap hiep hdi de ddp ffng nhu cau boat ddng kinh doanh cua minh.
Sau qud trinh phdt trie'n vdi so' Iffdng manh thdi gian qua, can nhin nhan ddnh gid rd ve sff tdn tai ben vffng vd vai trd tdc dung cua cdc hiep hdi. Theo cdc ke't qua nghien cffu cho tha'y mdt so hiep hpi doanh nghiep ra ddi do mong mudn cua cdc doanh nghiep, nham tap hdp sffc manh trffdc ddi thii
Trong nhffng ndm g^n dSy, khai ni^m hi^p h^i doanh nghidp da trd ndn quen thu^c ddi vdi cOng ddng cac nha doanh nghiep v^ toan xa hdi. Vdi nhffng hoat dOng sdi n^i, rOng khap, tff vi^c hh trd dao tao, tff vSn, tim ki^m thi trffdng, hinh chpn cac giai thffdng, giai quyd't khid'u ki$n qud'c td'dd'n cac tac dpng trffc tid'p va gian tid'p vao qua trinh hoach djnh chinh sach nh^m cai thi^n mdi trffdng kinh doanh v.v... Cac hi^p hpi doanh nghiep da bffdc diu khang dinh vai tro cua minh, trd thanh mOt tac nhdn khdng the thie'u cho sff phat trien cua dS't nffdc trong qua trinh cdng nghiep hoa, hi^n dai hoa.
canh tranh chung. Trong mdt sd trffdng hdp khdc, hiep hdi doanh nghiep dffdc thdnh lap do cdc dja phffdng mudn tim cdch day manh boat ddng cua doanh nghiep dja phffdng, nham phdt trien kinh te khu vffc. Ben canh dd, khdng phai hiep hdi doanh nghiep nao ra ddi cung theo hai cdch tren, ma thffdng Id ket qua ciia nhieu nhan to khdc nhau.
Cac myc tidu va ly do ciia vide thanh ISp hidp hdi doanh nghidp
Nhffng muc tieu chu yeu thuc da'y viec thanh lap hiep hdi doanh nghiep bao gdm:
(}) Chinh phii cho phep thdnh lap hiep hgi doanh nghiep nham xiic tien thuong mai vd cong nghiep. Trffdng hdp die'n hinh Id VCCI, dffdc thanh lap nam 1960, vdi muc dich chinh Id tdng effdng quan he kinh te' giffa Viet Nam va cac nffdc khdc tren the' gidi.
(2) Thdnh lap hiep hoi nham tap hap vd thuc day su hap tdc gida cdc doanh nghiep qudc doanh. Thdi gian trffdc day, hau
bet cac cdc doanh nghiep d Viet Nam deu thudc sd hffu nha nffdc.
Theo dd, cdc hiep hdi ngdnh nghe dau tien do cdc doanh nghiep tham gia thanh lap vdo dau nhffng nam 1990 deu tff cdc doanh nghiep qudc doanh \ a thffdng do mdt hen hiep xi nghiep hodc tdng cdng ty nha nffdc trong nganh giff vj tri chu dao. Hiep hpi Da gidy Viet Nam, do doanh nghiep nhd nffdc lam chu dao dffdc thanh lap tff mdt lien minh xi nghiep san xua't trffdc day. Cdn hiep hdi Det may Viet Nam Id vi du ve hiep hpi do doanh nghiep nha nffdc lam chu dao dffdc thanh lap tff mdt tdng cdng ty nhd nffdc.
(3) Hiep hoi doanh nghiep duac thdnh lap Id do lich sddelau Trffdc nam 1975, d mien Nam da cd cac hiep hpi doanh nghiep, trong dd, Tong dodn Cdng ky nghe la mpt td chffc manh. Nam 1989, dffdc sff cho phep cua Uy ban nhan dan thdnh phd' va dffdc Mat tran To qud'c thanh phd' bao trd, nhdm cdc nhd doanh nghiep tffng la hpi vien cua hiep hpi trffdc day da thanh lap Hpi Cdng Ky nghe gia thanh phd' Hd Chi Minh. Nam 1994, sau
46 Kinhte va Dubao
khi Luat Cdng ty cd hieu Iffc, td chffc nay ddi ten thanh hiep hdi Cdng thffdng.
(4) Thdnh lap hiep hoi doanh nghiep do nhu cdu md rong giao lifu vdi khu vUc doanh nghiep co cung dieu kien. Mdt sd' hiep hdi doanh nghiep cd tien than la nhdm cdc doanh nghiep thffdng xuyen cd mdi lien he hdp tdc, hd trd, giao liTu vdi nhau. Nhff, Can lac bd Doanh nghiep tre Hd Ndi, do mdt nhdm cdc gidm ddc cdng ty tff nhan thffdng gap gd nhau, chu ye'u de giao Iffu va md rpng quan he. Dan dan, Cau lac bd trd thanh diln ddn cho cdc thanh vien trao ddi kinh nghiem va lien ke't lam an. Khi so Iffdng boat ddng tdng len thi nhu cau chinh thffc hda cau lac bd cung tang len. Theo dd, Cau lac bd Doanh nghiep tre Ha Npi da dffdc
"nang cap" len thanh Hdi Doanh nghiep tre trffc thudc Thanh Dodn Ha Ndi. Hdi ddng cdc nhd doanh nghiep tre Viet Nam do Hpi Lien hiep Thanh nien Viet Nam thdnh lap ndm 1999 cung Id md hinh tffdng tff.
(5) Thdnh lap hiep hoi doanh nghiep de tap hap luc luang trudc ddi thu canh tranh chung. Theo Chu tjch hiep hdi Quang cdo thanh phd' Hd Chi Minh, hdi nay ra ddi nham tap hdp cdc cdng ty quang cao trong nffdc de canh tranh vdi
cdc cdng ty quang cdo nffdc ngodi boat ddng d Viet Nam. Mac dii d thanh phd Hd Chi Minh hien cd tdng cdng 225 cdng ty quang cdo, nhffng chi cd khoang 10 cdng ty dffdc coi Id cung cap "djch vu trpn g d i " (tffc Id cd kha ndng thffc hien mdt chien djch quang cdo tff dau den cud'i, mac du ndng Iffc vdn cdn ban che), cdc cdng ty cdn lai chi thffc hien mdt vai loai djch vu lien quan den quang cdo nhff in an, thie't ke dd hpa... Do vay, cdc cdng ty phdi lien ke't, hd trd nhau de cd dii khd ndng canh tranh vdi cdc cdng ty quang cdo nffdc ngodi.
(6) Thdnh lap hiep hoi doanh nghiep dudi sU ho tra cua cdc nhd tdi tra. Nam 1994, Oxfam Quebec, mpt td chffc phi Chinh phii Canada tai Viet Nam da trien khai mdt dff an nham hd trd cdc nff doanh nghiep, vdi ddi tdc Id Hpi Phu nff Hd Ndi. Qua dff an ndy, Cau lac bd nff doanh nghiep Ha Npi da thanh lap chinh thffc vdo cud'i thdng 12/1994. Ban dau, todn bp cac chi phi cua Cau lac bd do Oxfam tai trd. Sau dd, chi cdn tai trd 50%, vd de'n nam 2003 nit hodn toan ngudn hd trd cua Oxfam. Gan day, Oxfam da hd trd Cau lac bd chinh thffc trd thdnh hiep hdi nff doanh nhan Ha Ndi, thanh vien chinh thffc cua VCCL
(7) Thdnh lap hiep hoi doanh
nghiep co sU tra giiip ciia chinh quyen dia phuang. Chinh quyen mdt sd dja phffdng rat khuyen khich va san sang bao trd thanh lap cdc cau lac bd doanh nghiep dia phffdng nham thiic day phdt trien kinh te dia phffdng. Chang ban, Cau lac bd doanh nghiep buyen Hdc Mdn thanh phd' Hd Chi Minh dffdc thanh lap thdng 3/2000 do sff khdi xffdng ciia Uy ban nhan dan va Lien dodn lao ddng Huyen. Chii tjch cau lac bd la chii mdt doanh nghiep tff nhan dja phffdng, dffdc chinh quyen dja phffdng chpn va giao trdch nhiem van ddng thanh lap va phdt trien cau lac bd. Hien cau lac bd cd tru sd chinh tai van phdng ciia Lien doan lao ddng Huyen vd da phdt trien thdnh Hdi doanh nghiep huyen Hdc Mdn, thdnh vien ciia Hiep hdi doanh nghiep thdnh phd Hd Chi Minh.
(8) Thdnh lap cdu lac bo, hoi chdc ndng trifc thudc hiep hoi doanh nghiep de da dang hda hoat dong, thu hut hoi vien mdi.
Van phdng chi nhdnh ciia VCCI vd Hiep hdi Nhffa thdnh phd Hd Cbi Minh, da lap ra "Can lac bd Gidm d d c " de da dang hda cdc hoat ddng cho hdi vien. Cau lac bd Gidm ddc la dien dan de cdc gidm ddc gap gd thffdng xuyen hdn, dff cdc budi ndi chuyen md dien gid Id do hiep hpi mdi de'n trinh bay, trao ddi y kien va giao Iffu. Hinh thffc sinh boat cua cau bac bd nay thffdng dffdc cdc hiep hdi Idn dp dung de tao ra mdt diln dan nhd hdn vd khdng chinh thffc nhff cdc hdi nghj cd day du thanh vien de phd bie'n thdng tin vd trao ddi y kien.
(9) Thdnh lap hiep hoi doanh nghiep theo mo Kinh td Trung Ucfng xudng dia phuong. Trong nhffng ndm gan day, nhieu tinh da cd cdc cau lac bp doanh nghiep. Ddng thdi, mdt sd' hiep hdi d cap Trung ffdng da thffc bien mdt chien Iffdc
"tff tren xud'ng", thdnh lap cac cau lac bd cd chi nhdnh d nhieu tinh hodc mdi cdc cau lac bd, hdi dia phffdng tham gia vdo hiep hdi Trung ffdng. Vi du, Hpi Phu nff va Hdi Lien hiep Thanh nien deu khuye'n khich viec thanh lap
Economy and Forecast Review
NGHIEN Cdu - TRAO D 6 I
cdc cau lac bd doanh nghiep trffc thudc Hdi phu nff va Hdi Lien hiep thanh nien dja phffdng. Cho den nay d nhieu tinh da cd cac cau lac bd doanh nghiep nff va 27 tinh da cd hdi hodc cau lac bd doanh nghiep Ire.
Vai tro cua cac hidp hdi doanh nghidp
Tff thffc trang thanh lap va boat dpng ciia cdc hiep hoi doanh nghiep, chii yeu \('ii 9 muc tieu nhff ncu tren. da phan anh vai trd quan trpng cua cac hiep hdi.
Kiem chffng trong thffc tc, vai trd nay dffdc the hien rd tren ca 3 mat: vai trd ddi vdi cdng ddng doanh nghiep; vai trd ddi vdi cac c(i quan qudn ly nha nffdc; vai trd ddi \in xa hdi. Cu the nhff sau:
Mot Id. tap hap tdng cudng sdc manh cua cdc doanh nghiep
Hiep hdi doanh nghiep dffdc hinh thdnh tren cd sd lien ket cdc doanh nghiep hdi vien, td chffc, phd'i hdp boat dpng vi Idi ich chung ciia doanh nghiep hdi vien, hd trd lln nhau trong qud trinh sdn xua't, kinh doanh de ciing cd Idi; hda giai cdc tranh chap neu cd de cung hffdng tdi muc dich chung, khdng ban che lan nhau, khdng canh tranh nhau mdt cdch thie'u lanh manh. Hiep hdi doanh nghiep dd tap hdp dffdc Iffc Iffdng cdc doanh nghiep de tao ra sffc manh tap the. Cdc doanh nghiep hdi vien cd the bd sung ndng Iffc cho nhau, khdc phuc nhffng ye'u kem ciia tffng doanh nghiep ddn le. Hiep hdi doanh nghiep cdn giiip dieu hda Idi ich ciia tffng ca nhan hdi vien, nhdm hffdng tdi Idi ich chung cho cd ngdnh, tren cd sd dd cdc doanh nghiep thudc hiep hdi cung dffdc hffdng Idi.
Hai Id, dai dien vd bdo ve quyen lai cua doanh nghiep hoi vien
Mdt vai trd het sffc quan trpng cua cdc hiep hdi doanh nghiep Id dai dien va bdo ve quyen Idi cho cdng ddng doanh nghiep hdi vien.
Cdc hinh thffc dai dien bao gdm td chffc thffc hien cdc nhiem vu mang lai Idi ich chung cho cdng
ddng doanh nghiep hdi vien hodc nhan liy thac thffc hien cac nhipm vu ma hpi vien ddn le khd hoiic khdng dii dieu kic-n de thffc hidn.
Cac nhipm vu nhff dffng ra td chffc hoac phd'i hdp id chffc chtTdng trinh xiic tien thffdng mai; chffdng trinh ve tuycMi truyen quang bd, xay dffng thffdng hipu; dam bao, bdo lanh... cho hdi vien trffdc cd quan quan ly cung nhff ddi tdc.
Hiep hpi doanh nghipp cdn dffng ra bdo ve Idi ich doanh nghiep hdi vien trong giai quye't tranh cha^p thffdng mai trong vd ngoai nffdc.
Tieng ndi ciia hiep hpi Id ciia ca tap the doanh nghipp, cd gid trj vd trpng Iffdng trong ddm phdn, trao ddi, ky ket cac thda thuan vdi cd quan. ddi tdc trong vd ngodi nffdc tren cd sd ddm bdo cao nhat Idi ich hdi vien.
Ba la, cung cdp thong tin vd cdc dich vu ho tra kinh doanh
Mdt vai trd quan trpng khdc ciia hiep hdi doanh nghiep Id cung cap thdng tin vd cdc djch vu hd trd kinh doanh. Hiep hdi doanh nghiep rat cd Idi the trong viec tiep can cdc cd quan, td chffc trong va ngoai nffdc de tim kiem, cap nhat thdng tin mdi nha't ca ve chinh sdch, thj trffdng, dff bdo tinh hinh... nham kjp thdi phd bien cho cdng ddng doanh nghiep hdi vien. Hiep hdi doanh nghiep cung Id dia chi tin cay trong viec thie't ke va cung cap cdc dich vu hd trd kinh doanh phu hdp, ddp ffng dffdc nhu cau ciia hdi vien, nhff cdc djch vu ve ddo tao nang cao ndng Iffc ve qudn trj, san xua't, thffdng mai; cac djch vu tff van phdt trie'n san xua't, kinh doanh, md rpng thj trffdng; cdc djch vu hd trd phdp ly...
Bdn Id, tham vdn vd khuyen nghi chinh sdch
Hiep hdi doanh nghiep Id td chffc hieu rd tinh hinh boat dpng thffc te', nhffng thuan Idi, khd khdn, vffdng mac, cung nhff de dang thu thap dffdc y kien ddng gdp tff phia doanh nghiep. De' tff dd, phdn dnh khd khdn, vffdng mac cho cd quan quan ly de' cd nhffng dieu chinh, hd trd thich hdp.
Hiep hdi doanh nghidp cdn la ngffdi dai dien, cung ca'p thdng tin ve hiep hdi, hpi vien, dffa ra de xua't, kien nghj vd tham gia vao qud trinh xay dffng chinh sdch theo chieu hffdng cd Idi, phii hdp vdi boat dpng cua hiep hpi, hdi vien.
Ben canh dd, trong qud trinh xay dffng vdn bdn, chinh sdch qudn 15', viec cdquan quan l^trffng cau ^ kien doanh nghiep, doi tffdng chju sff qudn ly, Id vd cung quan trpng.
Tuy nhien, viec gffi lay 5' kien cua tffng doanh nghiep lai khdng the thffc hien do vd cung tdn k6m vl thdi gian, tien bac, ddng thdi ke't qua khdng mang tinh cd nhan, cue bd, khdng dai dien cho mdt ngdnh, ITnh vffc. Nhffng neu thdng qua hiep hdi doanh nghiep dai dien cho mpt cdng ddng doanh nghiep, cd quan quan 1^ cd the de dang thu thap dffdc y kien ddng gdp cung nhff cdc kien nghj, de xua't mdt each khdch quan va bao qudt.
Viec cho phep cdc hiep hdi doanh nghiep tham gia vdo qud trinh xay dffng chinh sach, tham gia chffdng tnnh, dff dn, de tdi nghien cffu, tff van, phdn bien vd gidm dinh xa bdi da gdp phan tdng hieu Iffc, hieu qua, han che cdc sai sdt, thie'u thffc te ciia cdc van ban, chinh sdch quan ly nhd nffdc khi ban hdnh. Ddng thdi, chinh viec tham gia ciia hiep hpi doanh nghiep vao qua trinh xay dffng chinh sdch da gdp phiin xda di cai nhin "e de"
ciia doanh nghiep ddi vdi cd quan quan ly, cung nhff gia tdng quan he hdp tac, ddi thoai hieu qua giffa cd quan quan ly vd cdng ddng doanh nghiep.
Ndm Id, cdu ndi gida doanh nghiep vd cdc ca quan khdc
Bdng viec md rpng, phdt trien cdc mdi quan he hdp tdc vdi cdc hiep hdi, cd quan, td chffc, tham gia vao cdc td chffc, diln dan trong va ngoai nffdc, hiep hdi doanh nghiep cd cd hpi de van dpng c4c td chffc, cac nha tdi trd trong va ngodi nffdc cho boat ddng cua hiep hpi, thu hut dau tff cung nhff lam cau ndi cho cac quan he kinh doanh eua cdc doanh nghidp hpi vien vdi cac dd'i tdc.
48 ICinh leva Dif bao
Song song vdi viec cung cap thdng tin, kie'n nghi chinh sdch, hiep hpi doanh nghiep cdn la
"cdnh tay ndi ddi" cua cdc cd quan qudn ly nhd nffdc, hd trd dac Iffc trong viec tuyen truyen, phd bie'n chu trffdng, dffdng Idi lanh dao cua Dang, ndi dung, djnh hffdng cbi dao dieu hanh ciia cdc cd quan qudn ly nha nffdc tdi cdng ddng doanh nghiep. Viec dffdc tham gia vdo qud trinh xay dffng chinh sdch chinh la dieu kien de hiep hdi doanh nghiep hieu sau, hie'u dung ve cdc chii trffdng, chinh sdch nay. Tff viec hieu rd, hie'u dung, hiep hdi doanh nghiep se Id td chffc phu hdp nha't de phd bie'n, van ddng doanh nghiep hdi vien hie'u, hdp tdc vdi cd quan quan ly de thffc hien tdt nhffng ndi dung nay.
Trong mdt so' trffdng hdp, hiep hdi doanh nghiep cdn dffdc Nhd nffdc trao quyen de thffc hien hodc tham gia thffc hien cac nhiem vu ddc thu, chu ye'u hen quan de'n bdo ve quyen Idi doanh nghiep thay vi mdt cd quan cua Nha nffdc, do ban chat vd vj the cua hiep hdi.
VI du, Trung tam trpng tai qudc te Viet Nam, dffdc thdnh lap ben canh VCCL cd tham quyen gidi quye't cdc tranh chap phdt sinh tff cdc quan he kinh te' qud'c te' nhff cdc hdp ddng mua bdn ngoai thffdng, cdc hdp ddng dau tff, du lich, van tdi va bao hiem qud'c te, chuyen giao cdng nghe, tin dung vd thanh todn qud'c te... Ddc biet, khi Uy ban Trpng tai vd trpng tai vien dffdc chpn thffc bien nhiem vu da cd quyet dinh phan quye't dd'i vdi tranh chap, thi quye't djnh nay la quye't dinh chung tham, cdc ben lien quan bat budc phdi chap hanh, ma khdng the khdng
iiii^p iiui uodiih iiqlin'ij Id dqii ilii^ii Vd Ijdo vip quyuii lyi LIIU oviiy duiiy dodiili iiyiii^itj liQi vien
cdo trffdc bat ky tda dn hay td chffc ndo khdc.
Sdu Id, vai trd cua hiep hoi doanh nghiep ddi vdi xd hoi
Hiep hpi doanh nghiep cung cd vai trd nha't djnh dd'i vdi xa bdi, the bien thdng qua viec tham gia tich cffc thffc hien cdc chu trffdng chinh sdch cua Nha nffdc trong dn djnh kinh te, phdt trien ddng deu cdc vung mien, nang cao thu nhap cho ngffdi lao ddng, cung cap du vd kip thdi cdc san pham dam bdo tieu chuan chat Iffdng cho xa hdi, gdp phan nang cao vj the' ve kinh te' xa hdi ciia Viet Nam, cung nhff an ninh vd qud'c phdng...
Hiep bdi doanh nghiep cung the hien vai trd tich cffc trong thffc hien cdng tdc xa hdi, cdng tdc tff thien, trd thdnh dau mdi phdt ddng va thuc day cdc doanh nghiep thffdng xuyen ddng gdp tich cffc vdo cdc hoat ddng an
sinh xa hdi ciia dja phffdng, dam bao yeu to ben vffng, hieu qua, an todn ve mdi trffdng vd hffdng tdi Idi ich chung todn xa hdi.
Hoat ddng tff thien cung da dan trd thanh net van hod kinh doanh ciia doanh nghiep Viet Nam, trd thdnh mdt trong nhffng djnh hffdng quan trpng trong boat ddng cua doanh nghiep, dffdc xdc djnh nhff Id trdch nhiem xa hdi phdi thffc hien hdng nam vd dffdc cdc doanh nghiep hoach djch tff trffdc.
Cdc boat ddng nhff ddng gdp, tham gia xay trffdng hpc, benh vien, hd trd dia phffdng xda ddi, giam ngheo, ung bd cdc quy den dn ddp nghTa, quy vi ngffdi ngheo, quy khuye'n hpc, nan nhan cha't ddc da cam... da trd thanh boat ddng phd bie'n ciia cdc doanh nghiep. Thdng qua boat ddng tff thien, tao dffng vd cung cd' hinh anh cua chinh hiep hdi va doanh nghiep. •
TAT T.TFTT T H A M K H A O ;
1. Nghi dinh sd' 88/2003/ND-CP, ngdy 30/7/2003 cua Chinh phu quy dinh ve td chdc, hoat dong vd qudn ly hoi
2. Nghi dinh sd' 45/2010/ND-CP ngdy 21/4/2010 cua Chinh phii quy dinh ve td chdc, hoat dong vd qudn ly hoi
3. EuroCham, Mutrap, Sdch trdng cua cdc Hiep hoi doanh nghiep Viet Nam, Kien nghi chinh sdch, 2011.
4. EuroCham, Mutrap, Cam nang van dong chinh sdch vd tham vdn y kien hoi vien, 2010.
5. De tdi nghien cffu khoa hpc cd'p Bp ndm 2011, do TS. Hd Sy Hung •- Bo Ke hoach vd Dau tu Idm chd nhiem
Economy and Forecast Review
