KHOA HOC CONG NGHE - Bao v i moi trifdng
*'»U0Ha'^
'linAiS [?HlW Tr[fflSa 1 ^ trong quan ly nha naac ve bien va hai dao
THANH MINH Thanh tUu dang ghi nhan
Trong giai doan 2006-2010, Tdng cue Biln va Hii d i o Viet Nam dugc giao thQc hien 94 de tai, dQ i n , nhiem vu chuyin mdn. Trong dd ed 17 de t i l , dQ i n , nhiem vu ehuyen mdn da k i t thue v i dugc nghiem thu (chilm 18%); 77 de t i i , dQ i n , nhilm vu ehuyen mdn dang dugc t i l p tue thQc hien (chiem 82%).
Cie de t i i deu d i dugc nghiim thu v i dinh g i i cao trong vile thQc hien dugc mue tieu v i nhiem vu m i Bd Khoa hpe va Cdng nghe yeu eau. Ddng thdi, mdt sd k i t q u i nghien cQu d i dugc i p dung ngay v i o thQc tien, gdm: Xic djnh dugc nhQng vung an t o i n phdng xa, nhQng vung t i l m i'n d nhiem phdng xa, giup eho cic n h i hoach djnh ehinh sich, quy hoach p h i t triln KTXH cd nhQng iQa chpn dung dan trong edng t i e quy hoach cua mdt sd dja phQOng. Bin do dja chat biln Ddng va eic vung k l can ty le 1/1.000.000 lan dau t i l n dugc thiet l i p theo nguyen tae va quy pham rieng ddi vdi cie t h i n h tao dja chat Kainozoi dQdi bien cd eau true nam ngang. Xiy dQng dugc phQPng p h i p luin nghien cQu v i kiln nghj sQ dung hpp ly t i i nguyin cic vung, vjnh b i l n Viet Nam dQa tren d i n h g i i dilu kien tQ nhien, t i i nguyin mdi trQdng (TNMT), die biet la tfnh de bj tdn thQOng cua eic he thdng t u nhien-xi hdi.
Bin do phin vung tinh de bj ton thuong eua cie he thdng t u nhiln-xi hdi dUpc xiy dung bang phUPng p h i p cua Cutter v i quy trinh cua NOAA ed d i l u ehfnh. Xiy
dung dugc he thdng tbdng tin tu lieu, sd lieu v l tram tfeh d i y bien v i d nhiem mdi trudng tram tfeh d i i bien ven bd Viet Nam d i m b i o dp tin ciy, d i p Ung tieu chui'n Viet Nam, t i l p can chuan qudc t l . Ap dung, sQ dung da nginh trong phit triln kinh t l v i b i o ve mdi trQdng (BVMT).
Ndi dung ehuyen mdn va khoa hpe cdng nghe (KHCN) eua cic dQin/nhiem vu d i u da dugc tap trung theo hQdng eung cap cic eo sd khoa bpc phue vu quin ly nha nQde tdng hpp, thdng nhi't v l bien va hai dao. Die biet, t i p trung vao cic nghien cQu de cung cap cic eo sd khoa hpe phue vu quin ly n h i nQde trong edng t i c phdng ehdng thiin tai, b i o v l , t i i tao v i khai thae sQ dung b i n vQng TNMT bien va hii dio, theo 3 hQdng: KHCN phue vu xiy dQng chien iQpc, CO ehl, ehfnh saeh, tuyin truyin, ning eao nhin thQc ve phit triln KTXH, quin ly sQdung t i i nguyen, BVMT, cic he sinh thii, b i o ve ehu quyln qudc gia tren bien va hii dio; KHCN phue vu xiy dQng chiln iQpc, chinh sich giim nhe, thfeh Qng, Qng phd vdi thiin tal v i biln ddi khi hiu (BDKH); KHCN phue vu dilu tra CO b i n , quin ly v i sQ dung hpp ly TNMT biln.
K l tQ khi dugc thinh l i p (nim 2008) d i n bet n i m 2010, ITnh vQc bien v i hai d i o Viet Nam da xiy dQng v i trien khai 10 nhiem vu (du in) do Chinh phu giao, 54 dU i n / d l i n l i nhQng nhilm vu thQdng xuyln. Cic npi dung ehuyen
mdn va KHCN, cic dQ i n / n h i l m vu d i u d i d i p Qng dQpe cic yeu cau ve nghien cQu trien khai phuc vu quin ly nhi nQde v l biln va hii dio, d i bQde dau t i l p can nham dap Qng dugc ehu trQOng eua Bd TNMT ve "kinh t l hda, tai ehinh hda nginh TN&MT';
Thdng qua cic hinh thQc v i hoat ddng hpp tie qude te (HTQT), cie ndi dung KHCN eu the eung d i dugc ldng ghep. Viec tranh thu ngudn iQc, KHCN tien tien, kinh nghiem quin ly v i d i o tao ein bd trong ITnh vQc KHCN v i quin ly bien, d i o tai cie qude gia ed n i n KHCN tien tien cung dugc ITnh vQc bien va bai d i o Viet Nam die biet quan t i m . Mdt sd thda thuin hpp t i e ve KHCN biln vdi cic qude gia nhQ Hoa Ky, Nga, Han Qudc... d i dugc triln khai thQc hien theo eic dang:
Hpp t i c qudc te ve KHCN biln thdng qua cic nghj djnh thQ; de xui't eic hinh thQc hpp tie nghien cQu trien khai KHCN biln 2010-2015 trong khudn kho hpp tie KHCN ASEAN theo ba hQdng: Thu glQ khi carbon bang phQOng phip dja tang chQa; dinh g i i t i e ddng eua q u i trinh axit hda biln va dai dQdng; nhien lieu sinh hpc tQ t i o bien. Cie boat ddng HTQT v l KHCN biln da gdp phan ding ke trong viec t i n g cQdng ning iQc KHCN c i ve quin ly n h i nQde va KHCN, die bilt trong cic ITnh vQc xiy dQng va hoan thien t h i ehl, quin ly d nhiem bien, mdi trQdng bien, trie dja bien, hii v i n , dja chi't-khoing sin biln...
Mdt sd thanh tQu ndi b i t ve dilu tra
TapchiHanghdiVietNam • 3/2012 4 1
W KHOA HOC CONG NGHE Bao v i moi tpi/dng
CO ban TN&MT bien phue vu q u i n ly tong hpp thdng nhat bien va hai d i o cua ITnh vQc bien va h i i d i o Viet Nam can ghi nhin nhQ: Cac sd lieu hii van da gdp phan khdng nhd trong viec xic djnh eic dieu kiln khi tQpng thuy v i n t r i n bien Odng eung nhQ vung them lue dja Viet Nam, dap Qng nhu eau ngay cang eao eua q u i trinh phat trien kinh t l bien. Kit q u i quan trie eua he thdng tram quan trie TNMT bien, he thdng radar biln da dugc dua v i o de nghj sQa doi, bd sung Quyet djnh sd 16/2007/QO- TTg eua Tbu tQdng Cbinh phu ve viee Quy hoach tdng the mang iQdi quan trac TNMT qudc gia den nam 2020. He thdng sd lieu, dQ lieu hai van da phue vu phat trien KTXH, hoach djnh, phan gidi dQdng bien gidi cie vung bien Viet Nam.
Cdng tie ehuyen mdn va KHCN trong ITnh vQc dja chat khoang sin bien da kip thdi Qng dung manh me eae phQOng phip, thiet bj dieu tra, thi edng mdi. Oa cd dugc nhQng sd lieu, dQ lieu v l dja chit khoing sin d i n g tin eay ddi vdi dp siu 0 -100m nude d ty 11 1/500.000 eho toan vung bien Viet Nam va t i l n tdi phu kin d ty le 1/100.000 trong nhQng nam tdi. He thdng sd lieu dQ lieu tai lieu da dugc ehinh xac hda ngang tam khu vQc.
Ket qua cua edng t i e ehuyen mdn va eae boat ddng KHCN trong ITnh vQc dja chit khoing san biln bQde dau da dugc pho biln v i i p dung thQc t l phue vu kjp thdi eho edng t i e quy hoach, djnh hQdng phit trien b i n vQng eho cic dja phQOng va cic nganh lien quan.
He thdng sd lieu, t i i lieu, dQ lieu ed dugc tQ cic nhiem vu chuyen mdn va cie boat ddng KHCN trong ITnh vQc trie dja bien d i thQc sQ gdp phin giii quylt cic van de khoa hpe eo b i n trong vile nghiln cQu hinh ding, kich thQde eua b l mat diy bien, them luc dja, day dai dQOng d Viet Nam, phue vu kjp thdi eho cic boat ddng KTXH eua ei nQde, cic bd nganh, cic dja phQOng eung nhQ cho eae boat ddng liln quan d i n an ninh qude phdng va ehu quyln qudc gia.
Cie nhilm vu ehuyen mdn va boat ddng KHCN v l quan ly nha nQde TNMT bien va hii d i o : D i tQng bQde hoin thien he thdng the ehl, eo ehl, ehinh sich nham thQc hien q u i n ly n h i nQde tong hpp va thdng nhi't ddi vdi biln v i h i i dao; xiy dQng va hoan thien Luit TN&MT bien, t h i l t lap ed ehe kiem soit thdng qua eic bao eao hien trang mdi trQdng biln hang nam v i 5 nam. D i
xay dQng, ap dung, thQc thi, tril'n khai cie van de mang tinh liln nganh, liln CO quan, liln vung, lien k i t vdi edng ddng v i eac b i n liln quan v l q u i n ly khdng gian bien-hii dio, q u i n ly t6ng hpp vung bd dQa tren cich t i l p can he sinh t h i i trong bdi cinh BDKH va nQde bien d i n g d vung ven bien va h i i d i o Viet Nam. Lan dau tien, h i thdng ed sd dQ lieu bien, h i i d i o qude gia ve cac k i t q u i dieu tra co b i n dieu kiln tQ nhiln, TN&MT eae vung bien Viit Nam da dugc xay dQng va dan hoan thien, phue vu die lue, ed hieu q u i ddi vdi edng tie q u i n ly n h i nude thdng nhat ve biln va h i i dio.
Ojnh hudng
Oe phit triln kinh t l - x i hdi bien, KHCN phii tao luan cQ khoa hpc cho viec quin ly tdng hpp v i thdng nhi't ve bien va hii dio, ddng thdi gdp phan han che, ngin chin d nhiem v i suy thoii mdi trQdng bien; b i o ve v i phit trien ben vQng eae he sinh t h i i biln, ven biln.
Ngoai ra, can chu trpng HTQT v l KHCN biln d l , mdt mat, giii quyet nhQng van de biln bQc xuc, dap Qng y l u eau hien dai hda, b i o d i m dn djnh ddi sdng d i n cQ v i cic thanh phan kinh te hoat ddng t r i n biln, d i o v i ven bien, mat khae de t i n g cQdng tiem iQc ngudn nhin iQc biln eua d i t nQde.
Quan trilt quan dilm, dQdng Idi eua Oang v l KHCN biln v i dQdi sQ chl dao cua Chinh phu v i Bd TN&MT, Tong cue Biln va Hii d i o Viet Nam xic djnh cic muc tieu thQc hien ddi vdi eic ndi dung chuyin mdn v i KHCN cua eic dQ i n / nhiem vu nhQ sau: Phit huy dugc vai trd vQa phue vu quin ly tdng hpp vQa d i p Qng nhQng ddi hdi eua thQc tien ddi vdi hoat ddng KHCN biln; triln khai nhanh, cd kit q u i tin ciy KHCN biln liln quan den dilu tra TNMT biln vung nQde siu, kit hpp giQ vQng an ninh ehu quyln.
ThQc biln ed hieu q u i vai trd eua KHCN trong vile ning eao chit iQpng edng t i e quin ly tong hpp, thdng nhit biln v i hii d i o v i cic giii p h i p thich Qng vdi BDKH va phdng trinh thiin tai b i l n v i ven biln.
Tilp tue xiy dQng v i hoin thien DQ i n Luit TN&MT biln; xiy dQng v i ban hanh eic thu tue p h i p ly d l q u i n ly vile khai thie, sQ dung biln, h i o d i o hilu q u i va b i n vQng; t i l n tdi quin ly vile cap phep cie boat ddng khai thie, sQ dung bien v i h i i d i o ; thue hien chu truong kinh t l hda nginh TN&MT trong ITnh vUe b i l n va h i i dio.
Xiy dung Chiln lUpe va K l hoach hinh ddng qudc gia v l q u i n ly tong hpp vung bd, Chien lUpc KHCN bien din n i m 2020; triln khai edng t i e phin vung v i quy hoach sQ dung hpp ly bien va hii d i o ed tinh d i n i n h hQdng cua BDKH va mQe nQde bien ding. Lfu t i l n xiy dUng v i ban hinh eic quy djnh ky thuit, djnh mUc kinh tl-ky thuat, quy chuan ky t h u i t cho eae loai edng t i e v l biln.Triln khai nhanh vile xiy dung ngin hang dQ lieu tong hpp v l biln v i hii dio Viet Nam; xiy dQng he thdng radar giim sit bien, he thdng tram quan trie tong hpp TN&MT biln, b i n dd tau nghiln cQu bien tai Hii Phdng; phit trien dpi tau dieu tra-nghiln cQu biln. Di'y manh edng tie d i l u tra ed b i n v l TN&MT bien (De i n 47), ve dia chat-khoang sin 6 vung bien siu, bien xa va dinh gia then vpng bing chiy [De an 796); thQc hien Quyet dinh 1278 v l phoi hpp Qng phd SQ CO tran d i u vung vjnh Thai Lan vdi Campuchia va Thai Lan; thQc hien tot ChQOng trinh KHCN biln cap nganh giai doan 2010-2015.
To chQc viec do dac, thinh lip ban dd, t i i lieu phuc vu vile d i m phin, hoach dinh v i phin gidi dQdng bien gidi eic vung biln Viet Nam, die biet d cic khu vQc bien tranh chap; nghien cQu ed sd khoa hpc phuc vu phin djnh ranh gidi q u i n ly biln. Tilp tuc thQc hien va hoin thinh dung t i l n dp, d i m bao chat iQpng, hieu q u i cic chQOng trinh, de tai, dQ an, nhilm vu ehuyen mdn dang trien khai thQc hien. Kjp thdi trien khai thtfc hien cic nhiem vu md mdi khi ed quyet djnh p h i duyet.
Trien khai thQc hi|n ed hi|u quiOe an HTQT v l b i l n d i n n i m 2020 t^e i n 80) vdi chQc nang la eo quan dau mdi HTQT v l biln v i cic boat ddng HTQT khie vdi cic to chQc qude t l v i khu vQc trong ITnh VQc q u i n ly tong hpp vung bd, quy hoach khdng gian biln, quin ly sinh vat b i l n ngoai lai x i m hai, giii phip thfeh Qng vdi BDKH, dieu tra bing chiy...
Phdi hpp chat ehe vdi eic bd, nganh, cic dja phQOng lien quan trong vile thiic hien chQc ning, nhiem vu quin ly nha nude tong hpp v i thdng nhi't v l bien v i hai d i o , trong vile tuyin truyin bien d i o (De i n 373); sdm kiln toan dUpc he thdng q u i n ly n h i nUde v l biln va hai d i o thdng nhi't tQ Trung QOng din dja phQOng cd hieu lUe va hoat ddng cd hieu quiiA