Nghien cufu & Trao doi
MO HINH KHi HAU KHU VU'C REGCM3 VA KHA NANG Dy BAO KHI HAU MUA KHU VU'C DONG NAM A - VIET NAM
" • • .
, , , « , , :, ; 5 = PGS. TSKH. Kieu Thj Xin, TS. Ho Thj Minh Ha ., ! , TrLKong Dai hoc Khoa hoc Tif nhien, DHQGHN
S
ai bao nay gidi thieu viec ii-ng dijng mo hinh i<hi hau khu vuc RegCMS di md phong khi hau han mua doi vdi miia he cac nam tir 1991 den 2000, qua do danh gia kha ndng irng dijng RegCMS vao du bao khi hau han mita khu vuc Dong Nam A - Viet Nam. Do tren khu vuc nghien ciru. cac qua trinh khi quyin va dai duang nhiet d&i rat phirc tap nen cac sa di tham so hda doi luu va tinh toan thong iugng dai duang - khi quyin da dugc lua chon than trong. Cac kit qua nhan dugc cho thay mo hinh RegCMS co kha nang tai tao tot nhiet dp bi mat, dac biet sau khi thay thi sa di tham so hoa dii luu Tiedtke thay cho sa do Greii goc ciia RegCMS. Mo hinh RegCMS cung xac dinh duge cac tam mua Idn tren khu vuc nhung co xu hudng thdp han lugng mua quan trie khi sir dung sa do Greii. Sa di Tiedtke da cai thien kha nang xdc djnh vung mua tren Ban dao Dong Duang (BDDD) va Viet Nam nhung co xu hudng md phong thien idn. Viec ti hgp trung binh iugng mua tinh toan theo hai sa di dem iai phan bi mua phii hgp han vdi quan trie va cac diim s6 danh gia cung dugc cai thien han. Nhu vay RegCMS hoan toan CO thi sir dung cho muc dich du bao khi hau miia khu vuc DNA khi ta co phan tich va du bao tot tii' mot mo hinh du bao toan ciu han mita. dung lam dieu kien ban dau va diiu kien bien bien doi theo thdi gian cho RegCMS cimg vdi du bao nhiet dp mat biin biin ddi theo thdi gian tir mpt md hinh dai duang hay mo hinh idng khi quyin-dai duang.1. Mo" dau
Nhieu nghien CLPU cho thay mua tren BDDD nlinn du-oi nhanh chfnh cua hoan lu'u gio mua An Dp. S y hpi tu cua nhanh gio mua nay vao dai hgi tu nhiet doi (ITCZ) tren Tay Thai Binh Du'ong d i n d i n mu'a lan gay lu lut tren BDDD va cac nude lan can. Vi le do viec nghien ciru kha nang dy bao han mua c h l do nhiet am bang mo hinh khi hau khu vyc cho khu vyc nay co t i m quan trpng dac biet.
Trong vong vai chuc nam gan day, ky nang dy bao khi hau mua dup'c cai thien nhieu nho mo hinh thuy dpng. Nhieu trung tam d y bao nghiep vu da co the dy bao di thu'ong hoan luu trung binh mua trudc mpt hoac vai ba mua nho s u dung ket hp'p mo hlnh thuy dpng vol mo hlnh thong ke. Co so khoa hpc cua kha nang dy bao mua la s u bien doi cham cua cua dieu kien bien nhu nhiet dp be mat bien (SST), dp phu tuyet, dp am dat hoac tham thuc vat co the anh huong den hoan luu khf quyen toan cau va do do khf hau be mat trai dat.
Y tuong dau tien v§ s u dung mo hlnh khu vyc
han che (LAM) cho nghien cuu khi hau khu vyc la cua Dickinson (1989) va Giorgi (1989) dya tren khai niem I6ng mot chieu. Mo hinh hoan luu chung khf quyen (GCM) thuang co dp phan giai tren 1 dp kinh vT trong khi mo hinh mo ta tac dpng khu vyc doi hoi quy mo duai 50 km. Bien phap khoa hpc pho b i l n hien nay la ha quy mo (downscaling) dpng lye va ha quy mo thong ke. Trong nghien cuu nay chung toi ap dung phuang phap thu nhat. Do la long mpt mo hinh khf hau phan giai cao (RCM) vao mpt mo hlnh GCM de GCM dieu khien RCM thong qua dieu kien bien xung juanh cua mien RCM, con RCM phat Tien khi hj u trong m i l n huu han cua minh. Qua Tinh l i n g n ly chi cho k i t qua t i t khi GCM mo phong I t khf hau quy mo Ion. Nhu vay khf hau cua mo hinh khu vuc dupe xac djnh boi s u can b i n g giua hai nhan to; a) nhung thong tin dugc cung cap bai d i l u kien bien xung quanh va b) dpng lye hpc va vat iy cua chfnh mo hinh LAM (Giorgi, 1999).
D i l u kien nghiem ngat cua mpt RCM co t h i chay cho mo hlnh khf hau la thai gian mo phong cua no vupt thai gian tuang thfch (spin-up time). Thai gian
Tap chi Khi trfofng Thuy van * Thang 4/2009^ - 1
Nghien ciifu & Trao doi
v'.tuang thfch la thai gian de cho nhung thong tin bien xung quatih xam nhap vao m i l n mo hinh va tao ra dup'c can bang dpng lye hpc giua truong quy mo ion tren bien xung quanh va truang khu vyc cua chfnh RCM. Thai gian tuong thfch la tren 3 ngay doi voi khi quyen, nhung dai han doi vol thanh phan dat. RCM duac chpn a day la RegCM3 truoc h i t vi no hoan toan dap ung doi hoi tren day. Vay mo hinh hoa khf hau khu vyc v l ban chat cung la mpt bai toan bien.
Trong khi chua co phan tfch va va du bao cua mpt GCM chung toi s u dung chpn lpc cac loai phan tfch khac nhau. K i t qua nhan dup'c dem so sanh vol k i t qua tuang ung ngoai nuac. Tieu bieu cho che dp khf hau nghien cuu la hoat dpng cua hoan luu xoay thuan nhiet doi va che dp mua tren khu vyc Dong Nam A-Vlet Nam (DNA-VN) va do do trong nghien cuu nay chung toi danh gia kha nang du bao cua mo hinh qua hai y l u to nay.
2. Mo hinh mo phong khi hau i<hu VLHC RegCMS a. Sa Iwae ve RegCM3
Mo hinh khf hau khu vuc dau tien RegCM v l dpng lye hoan toan giong nhu mo hinh quy mo vua MM4 eua NCAR xuat hien vao nhOng nam 80, trong do phan vat ly nhu tham so hoa doi luu, van chuyen buc xa va vat ly d i t dup'c b i l n doi de thfch hpp vol mo phong cac qua trinh quy mo khi hau. RegCMS la phien ban t i l p theo cua RegCM dupe phat triln t i l p a Trung tam Vat ly ly thuyit Q u i c t l (ICTP). RegCM hay RegCMS dup'c t h i l t lap tren he cac phuang trinh nguyen thuy v i l t trong toa dp thing dung theo dia hinh
. (p-p,y
(p.,-PI) (1)
Trong do: cr T p a dp t h i n g dung cua mo hinh;
P: Ap xuat khi quyen tai 1 myc (T ;
Pf Ap xuat tai mye tren cung cua mo hinh;
Pg.' Ap xuat b l mat.
Chi t i l t v l dpng lue hpe mo hlnh xem [1], [2].
Dieu kien ban d i u va d i l u kien bien b i l n doi theo thai gian cho RegCMS la tai phan tich Dy an tai phan tfch so lieu khf q u y l n t u s6 lieu quan t r i e t u 1957 - 2002 eua Trung tam Du bao han vua Chau au (EFRA40) hay JRA eua Nhat cho mode mo phong hoae phan tfch va d y bao t u mpt mp hinh dy bao
toan eau han miia cho mode d y bao. Ngoai ra, d i l u kien ban d i u tren bien dual cho RegCMS con can s l lieu mat dem (loai d i t va thye vat), dp cao dja hinh lay tif phan tfch tuong irng. Nhiet dp mat b i l n (SST) b i l n doi theo thai gian trong mode d y bao phai la d u bao cua mpt mo hlnh dai duang hoac mo hinh long khf quyln-dai duong.
b. Tham so hoa vat ly trong RegCM3
Birc xa la n g u i n g l c nang lup'ng cua mpi qua trinh xay ra trong khf q u y l n can dugc xac djnh t i t n h i t trong bat cip mpt mo hlnh dy bao thai t i l t khf hau nao ma hien nay ehu y l u van dugc tham so hoa. Trong RegCMS sir dung so d l eua Trung tan nghien eiru khf quyen q u i c gia (NCAR) CCM3 (Kiehl va CS, 1996) , trong do anh huong ciia O3, H2O, CO2 va O2 d i n cac thanh p h i n pho birc xa duge tfnh theo g i n dung 6 -Eddington (Briegleb, 1992), con dp phan tan may va tham so hoa dp h i p thu birc xa tfnh theo Slingo (1989). Nho do cae dac tfnh quang hpc ciia cae gipt may dugc b i l u d i l n theo lugng nuoc may va ban kfnh gipt nuoc hieu dung. Tuong tae d i t khf duge tham s l hoa b i n g so d l van chuyen sinh-khf (BATS) cua Dickinson va nnk (199S). Lop bien hanh tinh duge tham s l hoa theo so do cua Holtslag va nnk (1990).
c. Van de tham so hoi doi Iwu cumulus trong RegCM3 eho khu vyc Dong Nam A (DNA)
d viing nhiet doi, che dp nhiet am d i l n biln chii y l u thong qua hoat dpng eua doi luu sau (cumulus) nhung cho d i n nay v i n khong t h i tfnh giai tfch ma chl CO t h i tfnh g i n dung nho nhu'ng so do tham s l hoa d i i luu (TSHDL) khae nhau. Trong RegCMS co san ba so d l TSHDL d l lya chpn bao g i m so d l Kuo (1974), so d l Arakawa-Shubert do Grell biln doi (Grell, 199S) ma trong nghien eipu nay duge ky hieu la G A v a so do cila Grell (Grell va CS, 1994).
Tfnh toan eiia chung toi cung nhu ciia nhilu tac gia nude ngoai vai ea ba so do nay d i u cho k i t qua thien thap truang nhiet trong nira tang khf quyln duai, dac biet o muc 2 met va do do se tac dpng d i n lugng mua. Viec thay mpt so d l tham s l hoa doi luu thfch hgp hon vao RegCMS de ap dung no cho khu vyc ONA-Viet Nam la mpt muc dich quan trpng cua nghien ciru nay.
Trong RegCMS su- dung so d l am hien SUBEX
Tap chi Khi tuong Thuy van * Thang 4/2009
L N g h i ^ n cufu & Trao do'i
theo Sundqvist va CS (1989) d l tfnh su dien bien duong trong RegCMS la so d l mat d i t BATSIE ciia ciia cac qua trinh am trong may gay mua theo biln Dickinson va CS (199S) va so d l eiia Zeng CS mo hinh. Lugng mua se la phan iugng may vugt (1998). Trong bang 1 la tom tat nhirng thir nghiem qua nguang bao hoa dugc tfnh c h i n doan (diag- thye hien trong nghien ciru nay.
nos). Hai tuy chpn cho tham so hoa thong lugng dai
Bing 1. Tom tit npi dung thir nghiem so thye hien trong nghien CU'U nay
Noi dung DO phan giai Kich thirdc ngang Ldp bien hanh tinh - PBL V|t 15' may-Microphysics
Mo hinh tfnh am dat Bile xa Thong lu'dng dai dUrtng
Tham so'hoa do'i luM
RegCM3 60 km 15S-27N; 75-135E
Holtslag SUBEX BATS CCM3 Zeng VS BATSIE
Grell VS Tiedtke
3. Ket qua mo phong hoan lu'u xoay thuan nhiet do'i va che do nhiet am vung Dong Nam A a. Hoan Iwu xoay thuan nhiet d&i (TCs)
Vol viee sir dung k i t qua tai phan tfch ERA40 va JRA, RegCMS da mo phong han miia duge 17 trong s l 18 TCs hoat dpng tren B i l n Dong va Tay Bac Thai Binh Duong (TBTBD) trong 2 nam 1996-1997
(Chinh, 2007), trong do RegCMS da mo phong tot hon nhirng TCs manh nhung x l u hon d i i voi nhu'ng TCs y l u va hay thay d i i huong dot ngpt. Nhin chung, phan tich ERA40 cho k i t qua tot han so voi phan tfch JRA. Sai s l trung binh ciia mo phong han miia vj tri tam ciia 17 TCs neu tren eho trong bang
2 . >. . •
^ - Bang 2. Sai so trung binh (km) vi trf tam TCs mo phong dwac eua RegCM3
Min Max TB
>'"• ERA40 '" ' 38
763 289
JRA 24 940 341
Trung binh 31 851 315
Vai sir dung phan tfch ERA40 k i t qua nghien ciru cua Francisco va CS. (2006) eung eho thiy, RegCMS hoan toan eo t h i mo phong han miia hoan luu TCs hoat dpng tren viing Phillipines, tuy nhien c h i t lugng mo phong hoan luu r i t phu thupc c h i t lugng eiia tai phan tfch. D i l u do eo nghTa la n l u mpt mo hlnh toan e l u cho dy bao thai t i l t han miia tot thi RegCMS hoan toan co t h i dy bao han miia hoan luu TCs tren khu vue Dong Nam A.
•" ' • •^•' '
b. Che dp nhiet, im viing DNA . . .
C h l dp nhiet viing nhiet dai noi ehung khu vyc DNA noi rieng quyet dinh boi nguin birc xa mat trai di d i n dai duong menh mong cua khu vuc chau A
Thai Binh Duong va do do lugng am vo tan tCr dai duong di vao khf quyen de tao mua thong qua doi luu sau. Lugng nhiet duge giai phong tir do de dot nong ca b l u khf quyen traf d i t . Viee mo phong tot doi luu sau viing nhiet doi co t i m quan trpng dac biet, trong khi vai cac so d l TSHDL goc trong RegCMS deu mo phong thien t h i p nhiet dp nhu da neu tren.
Nhilu nghien eiru eua chiing toi vai mo hlnh dy bao thai t i l t HRM eho thiy, vai dp phan giai ngang CO 0,25 dp va tho han HRM vai so d l TSHDL eua Tiedtke (1989) eho mo phong mua tuong d i i t i t ; tuy nhien, khi tang dp phan giai, c h i t lugng dy b^p mua
Tap chi Khi ttfc/ng Thuy van * Tliang 4/2009
Nghien cufu & Trao doi
ciia mo hlnh giam. Ca che thiet lap sa d l Tiedtke (1989) la hpi tu I m mye t h i p va b i t on djnh khf quyen. D i i vai d u bao khf hau miia, RegCMS thuong chi voi dp phan giai khoang 0,5 dp nen chiing toi da chpn sip dung so d l Tiedtke (1989) thay cho cac so d l g l c trong do. Chi t i l t v l so d l Tiedtke (1989) co the xem trong cac tai lieu K i l u Thj Xin [1] hay H i Thj Minh Ha [2].
o l tao ra mo phong han miia vai d i l u kien bien va dieu kien ban d i u la tai phan tich ERA40, chiing toi da chay RegCMS vai hai so d l TSHDL la so d l g l c Grell-Arakawa-Shubert va so d l Tiedtke (1989) (dugc ky hieu la GAva Tie tuong irng) cho ba thang
g-fE 9«c
miia he (thang 6, 7 va 8) ciia 10 nam (1991-2000).
K i t qua mo phong d u g c danh gia thong qua so sanh lai vai s l lieu phan tfch CRU (Anh) va vai s l lieu quan trie. Tren hinh 1 bieu d i l n phan b l khong gian eua sai s l quan phuang (RMSE) va hinh 2 bleu d i l n he so tuang quan (HSTQ) trung binh tren toan giai doan 10 nam eho nhiet dp tai dp cao 2 met (T2m): a) vol so d l TSHDL GAva thong lugng dai duong BATSIE (GAB), b) vol sa d l TSHDL Tie ciing vai sa d l BATSIE (TieB). So sanh hai phan b l nay cho t h i y s y giam RMSE va tang HSTQ ro ret khi dung so d l Tie thay eho so d l g l c GA.
100E %02£ 104E 106E lOCE 110E USE
Hinh 1. Sai so RMSE eua nhiet dp ngay trung binh mua he (eae thing 6, 7, 8) tren mye 2 met eua 10 nam (91-00): Reg+GAB (trai) va Reg+TieB (phai) so vol CRU. Dan vj dp C.
lOE 112E
Hinh 2. HSTQ eua nhiet dp ngay trung binh miia he (eie thing 6, 7, 8) tren mye 2 met eua 10 nam (91-00): Reg+GAB (trai) va Reg+TieB (phai) so v&i CRU.
loan d l tu d i l m eua nhiet dp trung binh thang bieu dien tren hinh S cung khang djnh tfnh uu viet eua so d l Tie so vai so do GAtren khu vyc nghien ciru. Tuy nhien, nhiet dp mo hinh xac djnh dugc ciia t i t ca cac phien ban d i u thien thap, dae biet doi vol thang 7.
4 Tap chi Khi trftfng Thu} van * Thang 4/2009
Nghidn citu & Trao doi
28
~ 2 7 . S
•J
<i S S 27, 3 §
26.6
26
(a) Reg+GAB
»» / ^
* / 1
* /
:
* T6 e T7
» T8
(b) Reg+TieB
*
•
•k T6 e T7 T T8 J
(c) Reg+TieZ
» T *
*
& ** /
•
• Te
« T7 V T8 26 26,5 27 27.5 28
Mo hinh(C)
26 28.5 27 27,5 28 Mo hinh(C)
26 26.5 27 27.5 28 Mo hinh(C)
Hinh 3. Toan do tu diem eua nhiet dp trung binh eie thing 6,7,8 eua 10 nam (91-00) tren toan linh tho Viet Nam: (a) Reg+GAB, (b) Reg+TieB va (e) Reg+TieZ. Dan vi dp C.
(a) Mua, CRU, 6-8/1991-2000 (b) Reg+GAB
•ixr "losf im: itoc H K
Hinh 4. Tong lwang mwa ngay trung binh cae thing 6, 7,8 tir nam 1991 den 2000: (a) CRU | Reg+GAB, (e) Reg+TieB va (d) Reg+GA&Tie. Dan vi mm/ngay.
Tren hinh 4 bieu dien phan bo lugng mua ngay trung binh cua thang 6, 7, 8 tir nam 1991 den 2000 phan tfch CRU (a) va mo phong dugc eua RegCMS vai sip dung so d l TSHDL GA (b), vai sa d l Tie (e) va t l hgp trung binh lugng mua ciia 2 thir nghiem, ky hieu la Reg+GA&Tie (g). K i t qua mo phong mua cung cho t h i y vai so do Tie phan b l mua nhan
dugc phii hgp hon vai phan tfch CRU so vai ap dung so do GA. Tuy nhien, lugng mua cua Reg+TieB co xu the cao hon CRU. Khi to hgp hai so do b i n g each tfnh trung binh dan gian da dua d i n mua mo phong phii hgp han vai CRU ca v l dien va v l lugng.
Tap chi Khi Wtfng Thuy van * Thang 4/2009
Nghien cufu & Trao doi
(a) Reg+GAB (b) Reg+TieB (c) Reg+TieZ
Mc hinhimm/ngay)
5 10 15 Mc hinh(mm/ngay)
5 10 15 Mo hinh(mm^ngay>
Hinh 5. Toin do tu diem eiia lwang mwa trung binh ngay tren toan lanh tho Viet Nam ciia cie thing.
6,7,8 trong 10 nam (91-00) eua (a) Reg+GAB, (b) Reg+TieB, (e) Reg+TieZ. Dan vi mm/ngay.
Tren toan d l tu d i l m a hlnh 5, k i t qua mo phong eiia phien ban RegCMS vol sip dung so d l TSHDL Tie va sa do tfnh thong lugng dai duong eiia Zeng the hien t i t nhit: lugng'mua trung binh ngay tren toan lanh tho Viet Nam eiia t i t ca cac thang d i u phan b l g i n hai ben duong ly tuang (hlnh e), trong khi vai so do GAB mo hinh cho lugng mua thien thip, eon vai so d l TieB lugng mua mo hinh lai hoi thien cao (b).
Bang S bieu d i l n t h i n g ke cac sai s l trung binh (BIAS) va sai s l quan phuang (RMSE) va he s l tuong quan (HSTQ) gitra k i t qua mo phong va phan tfch eiia cac b i l n : lugng mua P, nhiet do T2m va nhiet dp tren cac myc
Viet Nam, vol sir dung hai so d l TSHDL GA -Tie. K i t qua to hgp tir hai so d l nay cho tren bang S.
Tip bang S ta t h i y vai so d l Tie mo nhiet dp T2m mo phong v i n thien t h i p (BIAS = -1,1 S^c) nhung da t i t han nhilu so voi sir dung so dp GA (BIAS = - 2.38''e) va do do cac diem s l tuong irng khae cung t i t hon. Nhin chung d i i vai nira t i n g khf quyen duai mo hinh sir dung so d l Tie luon cho k i t qua tot hon so vol diing so d l GA, b i l u hien qua ca ba diem s l BIAS, RMSE va HSTQ eua cae bien T2m, T850 hPa. Nguge lai, trong nira t i n g khf quyen tren ( t h i hien qua d i l m s l eiia nhiet dp tren myc SOO hPa va 500 hPa), ca ba diem so nay d i u x l u hon, do la
BIAS thien cao hon, RMSE Ion hon va HSTQ nho hon. N l u nhin tren ban d l phan bo sai s l (hlnh 1) ta t h i y mo phong nhiet dp thien cao thuang tap trung tren cae viing eo dja hinh phirc tap trong khi cae hieu irng nay khong dugc tinh d i n trong cac so d l TSHDL hay trong quan he giu'a dja hlnh va doi luu.
D i i vai lugng mua, mo hinh vol sir dung so d l GA thuang cho lugng mua t h i p hon so vai CRU vai RMSE co 3.S0 mm/ngay trong khi vai so d l Tie mo hlnh lai cho lugng mua eao hon phan tfch CRU vai RMSE co 2.85 mm/ngay. HSTQ d i i vai lugng mua kha t h i p , trong ca hai truang hgp sip dung GA va Tie d i u chi dat khoang 0,20mm/ngay.
Moi sa d l d i u eo nhu'ng uu va nhuge diem nhit djnh nen viec to hgp sir dung cac so do dang la xu t h i ap dung hien nay. K i t qua sir dung to hgp hai so d l neu trong bang S.S cho t h i y tfnh uu viet eiia viec to hgp nay, trong do lugng mua trung binh mo phong vai BIAS khoang -0.79 mm/ngay, RMSE giam manh chi con 1,80 mm/ngay, HSTQ tang tir 0,20 len 0,25. D i i vai nhiet dp, HSTQ tai dp eao 2m va tren ca ba myc 850hPa , 500hPa va SOO hPa d i u tang tip 0.85 d i n 0.87. K i t qua nghien ciru ciia Park (2005) cung khang djnh r i n g , RegCMS khong nhirng mo phong t i t mua miia he ma con mo phong t i t s u biln doi trong nam ciia no, trong do mo phong hoi thien cao lugng mua tren B i l n Nam Trung Hoa voi bias khoang 0,5 mm/ngay.
Tap chi Khi ttfofng Thuy van * Thang 4/2009
/ ? •
Nghien citu & Trao d6i
Bing 3. Kit qua thing ke eie diem so BIAS, RMSE va he so twang quan eua khf hau trung binh 10 nam tren toan BDDD va Viet Nam v&i hai sa do TSHDL khae nhau : GA vs Tie
Bie'n
Vdi sc( do TSHDL GA P
T2m T850hPa TSOO hPa T300 hPa Vdi sd do TSHDL Tie
P T2m T850 hPa TSOO hPa TSOO hPa
B U S RMSE HSTQ
(mm/ngay) (d6C) (doC) (doC) (d6C)
-3,30 -2,38 -1,22 0,04 -0,15
3,64 2,38 1,24 0,14 0,22
0,20 0,83 0,82 0,91 0,93
(mm/ngay) (d6C) (dpC) (doC) (doC)
1,71 -1,13
0,08 0,21 0,71
2,85 1,14 0,23 0,30 0,75
0,20 0,85 0,85 0,76 0,84
Bang 4. Kit qua thong ke eie diem so BIAS, RMSE va he so twang quan eua khf hau trung binh 10 nam tren toan IP va Viet Nam v&i to hap hai sa do TSHDL GA va Tie
s \ n c ^ \,i.< [\\
Vii ru ':v.j')h
4. Ket luan
Bie'n
T 6 hdp 2 sd do TSHDL GA v^ Tie P
T2m T850 hPa TSOO hPa TSOO hPa
BIAS RMSE HSTQ
(mm/ng^y) (d6C) (d6C) (d6C) (d6C)
-0,79 -1,75 -0,57 0,13 0,28
1,80 1,76 0,60 0,19 0,32
0,25 0,86 0,86 0,88 0,92
Vol t i t ca nhung k i t qua nghien ciru trong va ngoai nuac neu tren co the khang djnh rang, RegCMS hoan toan co the sir dung eho mue dich d y bao khf hau miia khu v y c DNA khi ta eo phan tfch va du bao t i t tir mot mo hinh d u bao toan e l u
han miia diing lam d i l u kien ban d i u va d i l u kien bien b i l n doi theo thai gian cho RegCMS ciing vai du bao nhiet dp mat bien bien doi theo thoi gian tip mpt mo hlnh dai duang hay mo hinh l i n g khf quyln- dai duong.
Tai lieu tham khao
1. Kiiu Thj Xin (2005): "Nghien ciru du bdo mua ldn dien rpng bdng cdng nghp hipn dai phuc vu phdng ching lu lut a Viet Nam". Di tdi dpc lap cip nha nude. Ma si 2002/02.
2. Ho Thj Minh Ha (2008): "Nghien ciru kha ndng md phdng miia cdc yiu to khi tugng tren lanh thd Viet , Nam bdng phuang phdp thuy dpng va thong ke". Luan dn tiin sT khi tugng hgc.
3. Ta Hu'U Chinh (2007). Ludn van thac sT khi tugng hoe.
4. Briegleb B.P. (1992): "Delta-eddington approximation for solar radiation In the NCARcommunity climate model", J. Geophys. Res. Vol. 97, pp. 7603-7612.
5. Dickinson R.E., Errlco R.M., Giorgi F., Bates G. T (1989): "A regional climate model for the western.
United States", Climatic Change. Vol. 15, pp. 383-422.
Tap chi Khi tufc/ng Thuy van * Thang 4/2009 7
.^^M!!iH£^&:T^ao doi
6. Dickinson R.E., Henderson-Sellers A., Kennedy P.J. (1993): "Biosphere-atmosphere transfer scheme (Bats) version le as coupled to the near community climate model". Tech. rep.. National Center for Atm
ospheric Research.
7. Francisco, R. V., J. Argete, F. Giorgi, J. Pal, X. Bi, and W. J. Gutowski (2006): "Regional model simulation of summer rainfall over the Philippines: Effect of choice of driving fields and ocean flux schemes". Theor
Appl Climatol, 86(1-4), 215, dol:10.1007/s00704-005-0216-2.
8. Giorgi F, Bates G. T. (1989): "The climatologieal skill of a regional model over complex terrain", Mon.
V/ea. Rev, 117(11), pp. 2325-2347. DOI: 10.1175/1520-0493(1989)117V2325:TCSOARV 2.0.CO;2 9. Giorgi F, Mearns LO. (1999): "Introduction to special section: Regional climate modeling revisited"
Journal of Geophysical Research. Vol. 104 (D6), pp. 6335-6352.
10. rell G.A. (1993): Prognostic evaluation of assumptions used by cumulus parameterization. Mon. Wea.
Rev, Vol. 121, pp. 764-787.
11. Grell G. A., J. Dudhia, and D. R. Stauffer (1994): A Description of the fifth-generation Penn State/NCAR Mesoscale Model (MM5). NCAR Tech. Note NCAFR/TN-398+STR, 121 pp. [Available from National
Centerfor Atmospheric Research, Boulder, CO 80301-3000.].
12. Holtslag A.A.M., Bruijn E.I.F, Pan H.-L. (1990): "A high resolution air mass transformation model for short-range weather forecasting", Mon. 1/Vea. Rev. Vol. 118, pp. 1561-1575.
13. Kiehl J. T, Hack J.J., Bonan G.B., Boville B.A., Breigleb B.P., Williamson D., Rasch P. (1996):"
Descriptlonof the NCAR community climate model (eem3)". Tech. Rep. NCAR/TN-420+STR, National Center for Atmospheric Research.
14. Kuo H.L. (1974): "Further studies of the parameterization of the influence of cumulus convection on large scale flow", J. Atmos. Sci. Vol. 31, pp. 1232-1240.
15. Park, E-Hyung (2005): "Characteristics of the Simulated East-Asian Summer Monsoon Circulation in the RegCM3". The master's thesis. The Graduate School, Yonsel University August 2005.
16. Slingo J.M. (1989): "A GCM parameterization for the shortwave radiative properties of water clouds", J. Atmos. Sci. Vol. 46, pp. 1419-1427.
17. Sundqvist H., Berge E., Kristjansson J.E. (1989): "Condensation and cloud parameterization studies with a mesoscale numerical weather prediction model", Mon. Wea. Rev. Vol. 117, pp. 1641-1657.
18. Tiedtke M. (1989): "A comprehensive mass flux scheme for cumulus parameterization In largeseale models", Mon. Wea. Rev Vol. 117, pp. 1779-1800.
19. Zeng X., Zhao M., Dickinson R.E. (1998): "Intercomparison of Bulk Aerodynamic Algorithm for the Computation of Sea Surface Fluxes Using TOGA COARE and TAO data". Journal of Climate Vol. 11, pp. 2628-2644.
