f;^ 1 ^
Phuong phap sir dung do dung trut quani tao hung thu cho hoe sinh trong day hpc
Lich sir & Trircfng THCS
A. OAT VAN BE
Trong eudc eai each giao due dang phat trien manh me d trudng THCS. Nghi q u y l t lan thQ IV cua BCH TW Dang da khang dinh "giao dye la qudc sach hang d i u cang" the hien y nghTa va tam quan trpng cua viec dao tao t h i he tre ddi vdi dat nQdc. Cai each giao due ddng thdi t i l n hanh tren ba mat: cai each t h i he giao due v l ndi dung va phQPng phap day hpc.
Tren thQc t l viec doi mdi phQdng phap day hpc dac biet la phQdng phap sQ dung dd dung trQc quan chQa dap Qng dQpc yeu cau ddi mdi nd de lam giam sut ndi dung bai day cung nhQ viec t i l p thu bai hpc cua hpc sinh. De thQc hien tdt viee sQ dung dd dung trQc quan trong qua trinh giang day Idi cudn hpe sinh vao bai hpe t i l p thu nhanh cd hieu qua cao. Ban than tdi cd mdt vai suy nghTvl ndi dung sQ dQng dd dQng trQc quan trong qua trinh day.
B. GIAI QUYET VAN DE
I. N H O N G VAN DE CHUNG KHI SL/ DUNG P H U O N G PHAP TRUC QUAN TRONG DAY HOC MON LjCH SL/
CJTRUdNGTHCS
1. Cac loai do dung trQc quan trong day hoc ljch sQ Trong thQc tien giang day, giao vien day Lich sQ sQ dyng nhilu loai dd dung true quan khac nhau. De giup giao vien iQa chpn sQ dyng d l dang trong qua trinh day hpc phan biet cac loai dd dung trQc quan. V l cd ban ta cd the phan chia cac loai dd dung thanh 3 nhdm Idn:
Nhom thQ nhat: Dd dung trQc quan bang hien vat bao gdm nhu'ng di tich lich sQ va Cach mang da duqc Bd Van boa - TT - DL xep hang hoac chUa xep hang nhQ di vat khao cd gdm cac di vat thudc cac thdi dai lich sQ (nhQ cdng cu dan, hinh ve tren vach hang da...). Day la mdt tai lieu gdc rat cd gia tri cd y nghTa to Idn v l mat nhan thQc.
Thdng qua viec t i l p xuc vdi nhQng di tfeh hay dau v l t cdn lai cua qua khQ, b l n g chQng hien nhien v l sQ tdn tai thQc cua mdt thdi ky lich sQ, hpc sinh cd nhQng hinh anh su the, chan that v l qua khQ va tQ dd cd tQ duy lich sQ dung d i n . Tuy nhien viec sQ dung dd dung trQc quan bj ban c h l do nd khdng cd san trong trQdng hoac dQdc gin giQ trong cac vien bao tang d Trung QOng hoac dia phQPng.
+ Nhdm thQhai:Dd dung tryc quan tao hinh bao gdm cac loai: Md hinh, sa hinh, hinh ve, phim anh lich su,
DAY VA H O C N G A Y NAY SO 1-2010
TRAN THI DUYET
C a m X u y e n - Ha TTnh
tranh I n h cd chu d l Ijch sQ... Loai nay ed nhilu d trQdng phd thdng, d l sQu t i m va d l sQ dung. Tuy nhien phai biet IQa chpn cho phQ hpp chu d l Ijch sQ.
+ Nhom thQ ba: Cac loai dd dQng trQc quan quy Qdc bao gdm: Ban dd lich sQ, sd dd, dd thj, nien bieu... Loai do dung trQc quan nay tao cho hpc sinh nhQng hinh anh tQPng trQng khi phan anh nhQng mat chat IQdng va sd IQdng cua qua trinh Ijeh sQ, dac trQdng khuynh hQdng phat triln cua hien tQpng kinh te, chinh trj xa bdi cua ddi sdng.
Neu hai loai dd dQng trQc quan hien vat va do dung trQc quan tao hinh dem lai cho hpc sinh nhQng hinh anh lich sQ eu the, chfnh xac thi loai dd dQng trQc quan quy Qdc chu yeu gdp p h i n hinh thanh khai niem giup hpc sinh di sau vao ban chat sQ vat. Neu eac mdi lien he Ijch sQ hdp quy luat va cy the boa nhQng k i l n thQc Ijch sQ trQu tQdng.
2. Cd sd IQa chp va sQ dung dd dung trQc quan trong day hpc ljch sQ
a) LQa chpn mdt each than trpng cac dd dung trUc quan sao cho phu hpp vdi muc dich va nhiem vu day hpc cua bai. Xem trong trQdng hpp nao thi dung tranh anh, sP dd, trQdng hdp nao dung md binh, ban dd, trQdng hdp nao thi dQng hdn hdp eac loai dd dQng trQc quan khac.
b) Xae dinh rd rang, muc dfch trinh bay trQc quan va trinh bay cac phQdng tien trQc quan theo mdt trinh tU nhat dinh tuy theo yeu cau ndi dung tQng sQ kien hay van d l lich sQ. Khi sQ dyng mdt dd dQng trQc quan nao thi dua ra mdt each kheo leo dQng xong lai eat ngay, n h i m tranh sQ phan tan eua hpc sinh.
c) Dam bao cho tat ca bpc sinh quan sat dd dung trQc quan dupe rd rang d l y du, chu y phat trien 6c quan sat, nang iQc quan sat, phan tfeh so sanh, tong hdp, khai quat boa cua hpc sinh. Giao vien hQdng d i n eac em tQ rut nhQng nhan xet ljch sQ khi quan sat do dQng trQc quan.
d) Dam bao viec k i t hdp trinh bay dd dung trQc quan vdi viec su dyng phQdng phap day hpc dQng Idi ndi, sQ k i t hpp dd du'de bieu hien d nhQng hinh thQc sau:
- Giao vien hQdng d i n to chQc gdi md khi hpe sinh quan sat. Trong qua trinh quan sat dd dung trQc quan hpc sinh rut ra nhQng nhan xet neu mdi quan he giua bai giang cua thay vdi ndi dung cua dd dung trQc quan.
- Tren cd sd hpc sinh quan sat cd nhQng nhan xet ban d i u giao vien dan d i t cac em suy nghT, glQp cac em phat hien ra hQng npi dung ljch sQ mdi ma trong qua trinh quan sat hpc sinh khdng the nhan bilt dQdc.
- Xuat pbat tQ sQ quan sat dd dQng trQc quan cua hoc sinh giao vien thdng bao v l eac mdi quan he giQa cac sQ kien hien tQdng ma hpc sinh khdng the trQc t i l p tri giac dQdc, nham giQp eac em tu rQt ra k i t luan, khai quat nhQng cQ lieu rieng biet.
- TQ Idi giang cua giao vien hpc sinh tiep thu dQpc nhQng tri thQc cd quan he vdi phQdng tien trQc quan giup khang dinh va cu the boa Idi giang.
II. PHUONG PHAP SL/ DUNG MOT SO DO DUNG TRL/C QUAN THUCiNG GAP TRONG DAY - HOC LICH SL/dTRUCfNGTHCS
1. Xay dQng va bao quan do dung trQc quan.
Hien nay viec sQ dung dd dung trQc quan cua giao vien ljch sQ dQa vao hai ngudn cung cap chu y l u :
* Nguon thdc nhat\a 66 dQng trQc quan do nha nQdc san xuat va cung cap gdm mdt sd ban dd treo tQdng, tranh anh ljch sQ, mdt vai dd phue ehe cdng cu lao ddng.
Nguon nay cdn ban che nen d mdt sd trQdng THCS khdng cd. Vi vay cac giao vien chi sQ dung tai lieu trQc quan (tranh anh minh boat, ban do...) trong sach lich sQ.
Nhin chung kenh hinh trong SGK hien nay kha phong phu in rd rang chinh xac vdi ndi dung cua bai viet, phQ hdp vdi trinh dp tiep thu cua hpc sinh. Phan trQc quan trong sach v l cP ban gdm cac loai chu yeu sau:
-Anh ehup (hien vat, nhan vat, ddi sd'ng, sinh boat va xa hpi).
-Minh boa (tranh anh).
-Ban dd Ijeh sQ.
Hien nay hpc sinh dQdc trang bj day du SGK. Vi vay can khai thac triet de viec sQ dung tdt nguon k i l n thQc nay. Muon vay phai bleu rd xuat xQ ndi dung, y nghTa cua cac loai dd dung trQc quan trong SGK.
* Nguon thdc hai chiem vj tri quan trpng la dd dung trUc quan do giao vien va hpc sinh sQu tam va tU tao.
NhQng loai dd dung trQc quan sQu tam trong cac di the khao CO trong nhan dan dia phQdng, trong tranh anh, sach'bao la ngudn tai lieu quy bau.
D 6 dung trQc quan tQ tao gdm: Md hinh, sa ban, ban do, do thj, sd dd... viec xay dQng nhQng dd dung trQc quan nay ddi hdi giao vien va hpc sinh khdng chi cd sQ hieu bilt ve kien thQc Ijch sQ, b i l t to ehQc, cd trang bj tdt ma ddi hdi ca trinh dp kTthuat nhat dinh. Trong d i l u kien hien nay giao vien nen tap trung chu y l u vao ve ban dd, mpt so dd dQng trQc quan quy Qdc va md hinh, sa ban ddn gian.
2. Yeu cau chung khi sii dung do dung trQc quan day hoc.
Viec sQ dung dd dung trQc quan la mdt bd phan hQu cd cua toan bd boat ddng giao due cua t h i y va trd tren ldp, khi sQ dung dd dung trQc quan giao vien hQdng dan hoc sinh each quan sat, nghien cQu lam eho eac em hieu rang do dung trQc quan khdng ehi la nhQng hinh ve, tranh anh md hinh...
Vi vay khi sQ dung bat cQ dd dung true quan nao d
tren Idp giao vien phai k i t hdp vdi tai lieu sQ dung tham khao va each trinh bay mieng, mieu ta, tu'dng thuat... Chi'nh tai lieu lich sQ la ndi dung cua dd dQng trQc quan.
Thi'du:Day bai" Cupc khdi nghTa Hai Ba TrQng"
Day la mdt cupc khdi nghTa Idn tieu bieu tinh than doan k i t chien dau gianh ddc lap cho to qudc, hau bet cac em hpc sinh thdng qua cac phQdng tien thdng tin khac d i u da bilt dQdc cupc khdi nghTa nay song cac em mdi chi nghe ndi v l sQ kien nay chQ chQa cd bieu tQdng cu the v l thdi gian, khdng gian, IQc lu'dng tham gia va d i l n b i l n cua cude khdi nghTa. Vi vay phQdng tien trQc quan cung nhQ bai giang cua thay giup cac em n i m vQng k i l n thQc mdt each cy t h i cd hinh anh.
Giao vien hudng d i n cho cac em quan sat ban dd tren tren bang gidi thieu nhQng dia d i l m mang ten dat.
SQ dung ban dd cupc khdi nghTa Hai Ba TrUng va cupc khang chiln chdng quan xam IQdc Han. Giao vien trinh bay dien b i l n cua cupc khdi nghTa xac dinh tren ban dd va can cQ Me Linh va Chu Dien tudng thuat b u l l l i te cd ra quan d l nhan manh muc dich y chf quyet tam chiln dau cua Hai Ba TrQng va nghTa quan. Khi trinh bay d i l n b i l n (nhQ ndi dung SGK).
Trong SGK cd hai ban dd d l giang bai nay, can ve to ca hai ban dd nay theo SGK. TrQdc tien giao vien gidi thieu ky hieu quan djch hanh quan va IQc IQdng quan Tdng xam IQpc nQdc ta. Sau dd chi cho hpc sinh biet ky hieu v l phdng tuyIn cija nQdc ta. Khi gidi thieu phdng tuyen Sdng Cau can nhan manh sQ quy md, tfnh chat, kien cd cua nd the hien qua chieu dai, chilu cao cua chiln luy, tinh chat ldi hai eua phdng tuyen sdng Cau trong cupc chan dQng tan cdng giac. Cung vdi viec sQ dung ban dd phdng tuyIn giao vien neu cau hdi hay phan tfeh tai sao Ly ThQdng Kiet lai lap phdng tuyen chdng giac ngoai xam d day? (Cd the gdi y HS quan sat tren ban dd C).
C. KET LUAN
Tren cd sd nhan thQc luan Mac - Xft - Le - nin - ni't ta khang dinh ring qua khQ lich sQ ma cai cd thQc khach quan ma cd the nhan thQc dQdc tuy khdng trQc tiep quan sat khdng trQc tilp trQc quan sinh ddng song viec hpc tap nhan thQc cua Ijch sQ cac loai tQ lieu, dd dung trQc quan la tieu bieu do dd phQdng phap trQc quan la phUdng phap dac trQng cija viec khdi phyc lai bQc tranh qua khQ.
Do dung trQc quan cd mdt chQc nang quan trpng la gdp p h i n tfeh cQ hieu qua vao viec tao bieu tQdng lich sQ cho hpc sinh. Song phQPng phap sQ dung dd dung trQc quan cd tac dung manh me den viec hinh thanh khai niem bdi du'dng tinh cam tQtQdng cho cac em. Vi the ma giao vien phai sQ dung dd dung trQc quan trong qua trinh day va hpc lich sQ.
Tren day la mdt vai tran trd suy nghT cija ban than tdi, vdi nhQng ddng tam huylt tQ day Idng v l PhQdng phap day hpc sQ dung dd dung trQc quan trong day hpc Lich sQ trQdng THCS, c h i c c h i n nhQng dieu tran trd nay se khdng tranh khdi sQ thilu sdt. Kinh mong nhan dudc sQ trao ddi tan tinh, quy bau, cd hieu qua cua ban be ddng nghiep d l bai viet nay dQpc hoan chinh hdn.
DAY VA HOC N G A Y NAY SO 1-2010
