TH C TR NG K N TH C, TH , HÀNH S NH ATTP C AH C S NHTRƯ NG T U H C HU N ÔNG HƯNG, T NHTH BÌNH

TH C TR NG K N TH C, TH , HÀNH S NH ATTP C AH C S NHTRƯ NG T U H C HU N ÔNG HƯNG, T NHTH BÌNH

Ph m cMinh^1*

1.B m n/KhoaDinhd ng-B Q 10 /H cvi nQu n

*Chutrách nhi mchính: Ph m cMinh Email: ducminh.pham@vmmu.edu.vn Ngày nh nbài: 09/6/2022

Ngày ph nbi n: 28/6/2022 Ngày duy tbài: 01/7/2022

TÓMT T

M cti u:Xác nh th ctr ng ki nth c, thái , th chànhv v sinh an toàn th c ph m c a h c sinh2 tr ng ti u h c ng Giang và H ng Vi t c ahuy n ngH ng, TháiBnh.

i t ng và ph ng pháp nghi n c u: i u trac tngangm t ki nth c, thái ,th chành (KAP)v An toàn th cph m(ATTP)c a457h c sinh ti u h c 2tr ng Ti u h c ng Giang và H ng Vi t trong 2 x ng Giang và H ng Vi t, thu chuy n ngH ng,tnh TháiBnh.

K tqu :M t s n i dung ki nth ccót l t y u c u cao nh :86% bi t u ng n c l s sinh b nh, 94,3% bi t n b n s sinhb nh, 92,8% cho r ng ru i b uvào th c n s b h ng, h u h t chor ng ph i r atay tr ckhi n(99,1%) và sau khi i v sinh (98,2%)c ng nh sau khi ngh chb n (97,6%). Trongtnh hu ngb ti uch y: có 54.3%

các em bi t ph i báo cho ng i l n. 40.5% cho r ng báo báo cho b m , th y c c cho u ng thu cvà 58.2% bi t s c a n c s y t khám ch a b nhn ubáo cho ng i l nbi t.

a s cácn idung ánh giáv thái ATTP u chok tqu t y u c ucao. Trong sinh ho thàng ngày, trungbnhm tngàym i h csinh tr ng ti u h c r atay 5,2l n(45,1%t ngs c h i r atay) và trong ó ch có 3,7l n r atayb ng xà phòng vàn c s ch (chi m73,6%s l nth chànhr a tay).T l ti u ch y chung trong2 tu n là 2,4%.

K tlu n:T l KAPv ATTP t y u c uch acao vàt n t ikho ng cáchl n t ki nth c t ith chành ATTP t y u c u c a h csinh ti u h c.

T khóa An toàn th cph m, ti uch do th c ph m, KAP.

ABSTRACT

KAP REALITY OF FOOD SAFETY OFSTUDENTS OF ELEMENTARY SCHOOL, DONG HUNG DISTRICT,THAI BINHPROVINCE

Objective: Determining the current status of knowledge, attitude and practice on food hygiene and safety of students in2 primary schools Dong Giang and Hong Viet in Dong Hung district, Thai Binh province.

Methods:Adescriptive cross-sectional survey of knowledge, attitudes and practices (KAP) on food safety of 457 primary school students in2primary schools Dong Giang and Hong Viet in2communes Dong Giang and Hong Viet in Hung district, Thai Binh province.

Results: Some knowledge content has a high satisfactory rate such as: 86% know that drinking cold water will cause disease, 94,3% know that eating dirty will cause disease, 92,8% believe that ies that land on food will be infected, most said that they should wash their hands before eating (99,1%) and after going to the toilet (98,2%) as well as after playing dirty (97,6%). In the case of diarrhea: 54,3% of the children knew to tell an adult.

40,5% said that they would notify their parents and teachers to be given medicine and 58,2% would be taken toamedical facility for medical examination and treatment if an adult was informed. Most of the evaluations on food safety attitudes gave satisfactory results. In daily activities, on average, each student at School washes their hands 5,2 times a day (accounting for 45,1% of the total number of opportunities to wash hands) and in which there are only 3,7 times of washing hands with soap and clean water (accounting for 73,6% of hand washing practices). The overall rate of acute diarrhea was 2,4% in2 weeks. Conclusions: The rate of satisfactory food safety KAP was not high and there wasa large gap from satisfactory food safety knowledge to good practice among primary school students.

Keywords: Food safet , food-borne diarrhea, KAP

I. T V N

Trong nh ngn m g n y,v n ng cth c ph m t i tr ng h c h t s c báo ng.T n m 2010 n 2015, c n c có tr n 38 v ng c th cph m t i b p n t pth tr ngh ckhi ntr n

1.400 ng i ph inh p vi n. S v ng c th c ph mtr ngh c t ptrung nhi unh t t ikhuv c mi nnúi phíaB c v i12v và v ng ng Nam B v i10v 1.

áng chú là các v ng c th c ph m t i tr ngh cth ngx yra vào tháng 3, là th i i m cós thay i v th iti t t o i uki ncho vi sinh v tphát tri n. phòng tránh và gi mthi ucácv ng c th c ph m, b nh truy n qua th c ph m c n tuy n truy n, giáo d c t i m i ng i trong c ng ng nói chung, nhà tr ng và các em h c sinh nói ri ng.

Ki n th c, thái và th c hành c a h c sinh v v sinh an toàn th c ph m có li n quan ch t ch t i tnh tr ng ng cth cph mvà cácb nh l ytruy nqua th c ph m. Xu t phátt lí do tr n chúngt iti nhành tài nh m m cti u: “Kh osát ki nth c, thái ,hành viv VSATTPc a h csinh c a m t s tr ng ti u h chuy n ngH ng,tnh TháiBnh.”

II. I T NG V PH NG PH P

NGHIÊNC U

2.1. i t ng, a i m và th i gian nghi n c u

457 h c sinh 2 tr ng Ti u h c ng Giang vàH ng Vi ttrong2 x ng Giang vàH ng Vi t, thu c huy n ng H ng,tnh TháiBnh t tháng 12/2014 ntháng 2/2015

2.2. Ph ng pháp nghi n c u 2.2.1. Th t k ngh n c u

Thi t k nghi n c u m t c t ngang k t h p nghi n c u nhl ng.

2.2.2. Ph ng pháp ngh n c u

Ph ng v n ch h gia nh và các em h c sinh l a tu i ti u h c b ng b ng h i c thi t k tr c.

2.3.N dung và các ch s ngh n c u.

N idung Ch s Cách thu

th pth ng tin 1.M t s c

i m c aHG vàh csinh l atu iti u

h c

-Tu i, gi itính, h c v n, ngh

nghi p - T ntr ng - ach gia nh,

s i ntho i b / m

Phi uthu th pth ng

tin

2. Ki nth c, thái c a h csinhv

ATTP

-Bi t v ATTP, ngu ncungc p

th ng tin - N idung th ng

tinv VSATTP -Các kh u nh h ng n

VSATTP -Nguy nnh nng

cth cph m -Tr ngh p c n

thi tph i r atay - V t pquán n

u ng

Ph ngv n tr cti p h c

sinh

3. Th chành m t s n i dungv ATTP

- T pquán n u ng - R atay tr ckhi

n, sau ti pxúc t b n - R atayb ng xà

phòng - S b a n,s l n

r atay trong ngày

Ph ngv n tr cti p h c

sinh

2.4.X l s li u

S li u c ph n tích b ng ph n m m SPSS 16.0

III.K TQU

3.1.M t s c i m c a abàn và i t ng nghi n c u

B ng 3.1.S h c snht 2tr ngt u h c ngGang vàH ngV t

T ntr ng S l ng T l %

TH ng Giang 212 46,4

THH ng Vi t 245 53,6

T ngs 457 100

Nh nxét:Trongs 457h csinh ti u h c i utra có 212 em (chi m46,4%)h c t itr ng TH ng Giang, cònl i, 245 em (53,6%)h c t itr ng THH ng Vi t

3.1.2.M t s c i m c a i t ng nghi n c u.

B ng 3.2.T l t ng utra ph nth o g tính (n 457) Gi itính S l ng T l

Nam 243 53,2

N 214 46,8

T ngs 457 100

Nh nxét:Nhóm nghi n c ucó 243 em làh csinh nam, chi m53,2% và 214 emh csinhn ,chi m46,8%.

B ng 3. 3.T l i t ng i utra ph ntheol atu i(n=457) L atu i S l ng T l %

6tu i 111 24.3

7tu i 90 19.7

8tu i 99 21.7

9tu i 98 21.4

10 tu i 59 12.9

T ngs 457 100.0

Nh nxét:Nhóm nghi n c ucó 111h csinh6tu ichi m24,3%, 90 em7tu i(19,7%).T l các em 8,9,10 tu i l n l tlà 21,7%, 21,4%, 12,9%.

B ng 3.4.T l t ngb t uch c p(n 457) Tr ng TH

Ti uch y c p

T ng p

Có Kh ng

SL TL SL TL

ng Giang (n=212) (1) 4 1.9 208 98.1 212

>0,05

H ng Vi t(n=245) (2) 7 2.9 238 97.1 245

T ng 11 2.4 446 97.6 457

Nh nxét:Có 11 ca (chi m2,4%)b ti uch y c ptrong th igian nghi n c u.T l ti uch y c p c a Tr ngH ng Vi t(2,9%) caoh ntr ng ng Giang (1,9%) kh ng có nghath ngk .

3.2. Ph ntíchk tqu kh osátv ki nth c, thái ,hành viv ATTPc a h csinh ti u h c 3.2.1. ánh giá ki nth c v ATTP

B ng 3.5.K nth can toàn th cph m c a h c snh ha tr ngt u h c Ki nth cATTP t y u c u ng Kh ng ng

SL TL(%) SL TL(%)

N =457

U ngn c l s sinhb nh 393 86 64 14

Ănb n s sinhb nh 431 94,3 26 5,7

Ru i b uvào th c n s b h ng 424 92,8 33 7,2 Ph i r atay tr ckhi n 453 99,1 4 0,9 Ph i r atay sau khi i v sinh 449 98.2 8 1,8 Ph i r atay sau khi ngh chb n 446 97,6 11 2,4 B ti uch yph ibáo ng i l n 248 54,3 209 45,7

B ti uch yph i u ng thu c 185 40,5 272 59,5 B ti uch yph i ikhám 267 58,4 190 41,6 B ti uch ykh ng bi tlàm th nào 14 3,1 443 96,9

Nh nxét:

a s các em hi u úngv ATTP: 86% bi t u ng n c l s sinh b nh, 94,3% bi t n b n s sinh b nh, 92,8% chor ng ru i b uvào th c n s b h ng,h u h tchor ng ph i r atay tr ckhi n (99,1%) và sau khi i v sinh (98,2%)c ng nh sau khi ngh chb n(97,6%)

Trongtnh hu ngb ti uch y: có 54.3% các em bi tph ibáo cho ng i l n. 40.5% chor ng báo báo chob m ,th y c cchou ng thu cvà 58.2% bi t s c a n c s y t khám ch a b nh n ubáo cho ng i l nbi t. Tuy nhi n v ncònm t s nh các em (3.1%) kh ng bi tlàm th nào khib ti uch y.

3.2.2. ánh giáv thái v iATTP.

B ng 3.6. Thá v ATTPc a h c snh ha tr ngt u h c Thái ATTP kh osát

Có Kh ng Kh ng bi t

SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) (n= 457)

Ph i uns i n ctr ckhiu ng 445 97,4 6 1,3 6 1,3

Thích nu ng quánbánngoài ngngoàich 119 26 329 72 9 2

Lol ngs b b nhn u nth c n b n 417 91,2 37 8,1 3 0,7

C n r atay tr ckhi n 449 98,2 4 0,9 4 0,9

C n r atay sau khi i v sinh 442 96,7 10 2,2 5 1,1 C n r atay sau khi ngh chb n 428 93,7 21 4,6 8 1,8 B ti uch y c nkhám và i utr 413 90,4 33 7,2 11 2,4 Nh nxét:

a s các em có thái dungv iATTP: 97,4% chor ng ph i uns i n ctr ckhiu ng, 91,2% lo l ngs b b nhn u nth c n b n.T l ng c n r atay tr ckhi n, sau khi i v sinh và sau khi ngh chb n l n l tlà 98,2%, 96,7%, 93,7%.H u h t(90,4%) các em nh nth c ckhib ti uch y c nkhám và i utr.Ph n l n h csinh (72%) kh ng thích nhàng quán.

3.2.3. ánh giá th chànhv ATTP

B ng 3.7.T ngs l n r ata vàs l nr ata b ng xà phòng,n c s ch trong ngà

V sinh tay Tr ng TB± LC 95%CI P

C h i r atay

ng Giang (n=212) (1) 11 26 11.6 12.3

p₁₂>0,05*

H ng Vi t(n=245) (2) 11 20 11 6÷12 2

Chung 11 23 11 7÷12 1

S l n r atay

ng Giang (n=212) (1) 55 26 51÷58

p_12a<0,05*

H ng Vi t(n=245) (2) 50 24 47÷53

Chung 52 25 50÷55

S l n r a tay b ng xà phòng và n c s ch

ng Giang (n=212) (1) 40 20 37÷43

p_12a<0,05*

H ng Vi t(n=245) (2) 34 20 31÷36

Chung 37 20 35÷3

ANO A,Ftest

Nh nxét:T ngs l n r atay trong ngàyc a h csinh ti u h c ng Giang là 5,5l n, trong ócó 4,0 l n r atayb ng xà phòng vàn c s ch. tr ng ti u h c H ng Vi t,t ngs l n r atayc acác em h csinh là 5,0l n, trong ócó 3,4l n r atayb ng xà phòng vàn c s ch.S khác nhau gi a 2tr ng ti u h clà có nghath ngk .

Tính chung cho2tr ng,s c h i r atay trong ngày là 11,9,t ngs l n r atay trong ngàyc a h c sinh ti u h clà 5,2l n, trong ócó 3,7l n r atayb ng xà phòng vàn c s ch.

B ng 3.8.T l t ngs l n r ata / t ngs c h r ata trong ngà TLt ngs l nRT /t ngs CHRT

trong ngày (%) TB LC 95%CI p

ng Giang (n=212) (1) 47 5 25 2 44 1÷50

p_12a<0,05*

H ng Vi t(n=245) (2) 42 21 4 40 3÷45 6

Chung 45 1 23 3 42 ÷47 2

ANO A,Ftest

RT:r atay; CHRT:c h i r atay.

Nh nxét:T l (%)t ngs l nRT /t ngs CHRT trong ngàyc a ng Giang (49.5 ±25.2) caoh n H ng Vi t(42.9 ±21.4) có nghath ngk (p<0,05).T l r atay chung choc 2tr ng là 45,1%.

B ng 3.9. So sánht l s l n r ata b ng xà phòng vàn c s ch/t ngs l n r ata trong ngà TLt ngs l nRTXPNS /t ngs l n

RT trong ngày (%) TB± LC 95%CI p

ng Giang (n=212) (1) 77 7 30 2 73 6÷81 8

p_12a<0,01*

H ng Vi t(n=245) (2) 70 0 25 7 66 7÷73 2

Chung 73 6 28 1 71 0÷76 1

*ANO A,Ftest

RT:r atay; RTXPNS:r atayb ng xà phòng vàn c s ch.

Nh nxét:T l (%)t ngs l nRTXPNS /t ngs l nRT trong ngàyc a ng Giang (77.7±30.2) cao h n H ng Vi t(70.0 ±25.7)v i s khác nhau có nghath ngk (p<0,01).T l RTXPNS chung cho c 2tr ng là 73,6%.

IV.B NLU N

4.1. M t s c i m c a a bàn và i t ng nghi n c u.

T ng s i t ng i utra là 457 emh csinh, h c 2 tr ng TH ng Giang và THH ng Vi t thu c 2 x ng Giang vàH ng Vi t,huy n ng H ng, tnh Thái Bnh tr l i ph ngv n. Trong ó S h c sinh tr ng TH ng Giang/S h c sinh tr ng THH ng Vi t =212/245 h csinh, có 243 em làh csinh nam, chi m53,2% và 214 emh c sinhn ,chi m46,8%.

Qua i utra, cho th y s l ng ít các emb ti u ch y c p (2,4%) và nguy n nh n ch a rõ ràng.

Cons tuy kh ngl n c n c l u v li nquan t i s ckho c a h csinh. Chínhv v y v n an toàn th cph m i v icác emh csinh ph i c quan t m c p thi t, tr ng l p, h gia nh, t th y c giáo cho t i ba m ng bà và nh ng ng ixung quanh các em. Nghi n c unày i vào ánh giá ki nth c thái hành viv v sinh an toàn th cph m c acác emt ó arah ng gi iquy t t i unh tchov n này.

4.2. Ki nth c, thái ,hành viv ATTPc a h csinh ti u h c

4.2.1 ánh giá ki nth c v ATTPc a h c sinh ti u h c

K tqu t m t s nghi n c u v th ctr ng ki n th cthái th chành (KAP)c ang i d ntrong c ng ng cho th y a s ch acó KAP y , c bi tlàv b oqu nth cph mvàv sinh tay 2,3 . Qua cács li u tr nta có th th yki nth c c a các emh csinh ti u h c v ATTPt ng i y , h u h tcác em u th c cnh ng hành ng nào là úng làc nthi t m b oATTP.Tuy nhi n cáchx l tnh hu ng khib ti uch yth ch cóx p x m t n acác em bi tph ibáo chob m th y c . i unày th c s làm t v n c n cquant m avào ch ng tr nh giáod c v VSATTP i v i h csinh ti u h c, giúp các em ngx úng khi g p tnh hu ngb ti uch ynh tr n.

4.2.2. ánh giáv thái v iATTP.

Khi c h icó 97.4% các em chor ngc n un n c s itr ckhiu ng,m t t l ki nth c t r t cao là i u quan tr ng trong m b o v sinh an toàn th cph mhàng ngày.

Tr em lu nthích n ng t và vi c n v t tr thànhm tthói quen khób v i h u h tcác em

l a tu i ti u h c. Tuy v y khi c h i th ch có 26% các em tr l i thích n u ng các quán bán hàng ngoài ng ngoài ch . Trong khi ó 72% các em kh ng thích n nh ngn inh v y.

91.2% các em cós lol ng s b b nhn u n n b n m t v sinh. i unày cho th y th c c a các emv vi c ncós ch hay kh ng, có m b ohay kh ng c x y d ng khát t.

Khi ánh giáv thái c acác emv vi c r a tay tac ng nh n c k tqu khá là kh quan.

Trong ó: 98.2% chor ng c n r a tay tr c khi n, 96.7% th y c nph i r atay sau khi i v sinh vàc ng tr n90% (93.7%) bi t c nph i r atay sau khi ngh chb n.

M c d ki nth c v ti uch y c pvà cáchx s c acác em còn kh ng rõ ràng nh ph ntích tr n songc ng có 90.4% các em c h ichor ng vi c ikhám và i utr khib ti uch y c plàc nthi t.

Saut t c nh ng ph ntíchk tr nta có th th y thái c a h c sinh ti u h c hai tr ng c nghi n c u v ATTP khá là úng nkhi a s các em u có th c trong vi c nchínu ng s i, có s quant mnh t nh nch t l ngv sinhc a n c ng nh lol ngb b nh khi n n b n.

4.3. Th ctr ng th chành an toàn th cph m Theo dõi th c hành - r a tay trong sinh ho t hàng ngày cho th y trungbnh m tngàym i h c sinh cós c h i r atay trong ngày là 11,9,t ng s l n r atay trong ngàyc a h csinh ti u h clà 5,2l n, trong ócó 3,7l n r atayb ng xà phòng vàn c s ch.

Nh v ytrong sinh ho thàng ngày, cách csinh v n b qua tr n m t n a s c h icó th r atay và ch 70% trongs cácl n r atayb ng xà phòng vàn c s ch.R atay tuy ngi nnh ng c các nhà khoah cví nh vaccined phòngb nh truy n qua th c ph m nói ri ng và m t s b nh truy nnhi mkhác 4.

K tqu nghi n c unày cho th y s chuy nbi n t ki nth c, thái t ith chành làm tquá tr nh dài và li nquan ch tch v inhau, tuy nhi n t l th c hành t y u c u có xu h ng gi m nhi u so ki n th c t y u c u. M t s nghi n c u ch rat mquan tr ngc aKAPv ATTP, trong ó th chành lày u t li nquan tr cti p t i m b o ch t l ng ATTP 5 . K tqu c anghi n c unày c ng ph h p v i m t s nghi n c u khác nh Nguy nThanh Nga và cs. (2013) 6 ,Takanashi và cs. (2009) 7

V.K TLU N

Kh osátKAPv ATTP 457h csinhti uh cchoth y:

M t s n idung ki nth ccót l t y u c ucao nh :86% bi t u ng n c l s sinhb nh, 94,3%

bi t n b n s sinhb nh, 92,8% chor ng ru i b uvào th c n s b h ng,h u h tchor ng ph i r atay tr ckhi n(99,1%) và sau khi i v sinh (98,2%) c ng nh sau khi ngh ch b n (97,6%).

Trong tnh hu ngb ti u ch y: có 54.3% các em bi t ph ibáo cho ng i l n. 40.5% chor ng báo báo chob m ,th y c c chou ng thu c và 58.2% bi t s c a n c s y t khám ch a b nhn ubáo cho ng i l nbi t. a s các n idung ánh giáv thái ATTP uchok tqu

t y u c ucao.

Trong sinh ho thàng ngày, trungbnhm tngày m i h csinh tr ng THr atay 5,2l n(45,1%t ng s c h i r atay) và trong óch có 3,7l n r atay b ng xà phòng vàn c s ch (chi m73,6%s l n th chànhr atay).

T l ti uch ychung trong2tu nlà 2,4%.

T ILI UTHAM KH O

1. Thu, N.T.X., th c tr ng i u ki n v sinh an toàn th cph m c acácb p n t pth tr ng ti u h c,m mnonc ngl phuy n t li m hà n i n m2010. 2011.

2. H ng, .N. and N.T.K.Th ng, i utra hi u bi t c ang iti u d ngv v sinh an toàn th c ph m t ithành ph à N ngn m2012.T pchí y h cth chành, 2014. 933+934: p. 242-246.

3.H nh, L.T., “ ánh giá ki nth c, thái và th c hành v v sinh an toàn th c ph m c a nh n d n x th y li n, huy nthái th y tnh tháibnh.

2007.

4. Ejemot-Nwadiaro, R.I., et al., Hand washing promotion for preventing diarrhoea. Cochrane Database Syst Rev, 2015. 9(9): p. CD004265.

5. Nam, N.H., Nghi n c u th c tr ng ki n th c, thái ,th chànhv v sinh an toàn th cph m c ang iti u d ngt i10tnh,n m2009. 2010, H cvi nQu ny: HàN i.

6. Nga, N.T., L.Q.H ng, and N.T. Hà, Kh o sát ki nth c v an toàn th cph m c ang ich m sóc tr t 2 n 5 tu i t i h gia nh x H u Hòa, huy n Thanh Tr, HàN i n m 2011. T p chíY h cVi tNam, 2013. 401(1): p. 13-17.

7.Takanashi, K., et al.,Survey of Food-hygiene Prac- tices at Home and Childhood Diarrhoea in Hanoi, Viet Nam.JHealth Popul Nutr, 2009. 27(5): p. 602-611.